- Tytuł:
-
„Nasza przyszłość leży na morzu”. Wewnętrzne i zewnętrzne uwarunkowania rozbudowy floty niemieckiej w latach 1898–1912
“Our future lies on the sea”. Internal and external factors of Germany’s naval armaments in the years 1898–1912 - Autorzy:
- Szlanta, Piotr
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1600367.pdf
- Data publikacji:
- 2017
- Wydawca:
- Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
- Tematy:
-
William II
Alfred von Tirpitz
Germany
Great Britain
fleet
naval arms race
First World War
Wilhelm II
Niemcy
Wielka Brytania
flota
wyścig zbrojeń morskich
pierwsza wojna światowa - Opis:
-
Od momentu wstąpienia na tron w czerwcu 1888 roku cesarz Wilhelm II dążył do rozbudowy potencjału morskiego Niemiec jako integralnej części tzw. Weltpolitik (polityki światowej). Uznawał on przekształcenie Niemiec w mocarstwo morskie za jeden z kluczowych celów swego panowania. W jego ocenie nowa flota powinna spełniać wiele istotnych funkcji, m.in. poprawić międzynarodową pozycję Niemiec, uczynić z nich atrakcyjnego sojusznika i ułatwić pozyskanie nowych zdobyczy kolonialnych. Dodatkowo była potrzebna do ochrony handlu zamorskiego i szlaków komunikacyjnych z niemieckimi koloniami. Duma z nowej, potężnej floty miała pomóc w unifikacji społeczeństwa niemieckiego i przyczynić się do zwalczenia wśród klasy robotniczej wpływów podważającej polityczne i społeczne status quo socjaldemokracji. W aspekcie ekonomicznym zakrojony na szeroką skalę program zbrojeń morskich przyczynić się miał do poprawy sytuacji ekonomicznej w Niemczech, dając ważny impuls do rozwoju nowoczesnych gałęzi przemysłu i stymulując wzrost zatrudnienia. Aby przekonać niemiecką opinię publiczną do konieczności zbrojeń morskich, rząd niemiecki zainicjował bezprecedensową, nowoczesną kampanię propagandową. Kluczową postacią całego projektu stał się nominowany w 1897 roku na stanowisko sekretarza stanu w Urzędzie ds. Marynarki Alfred von Tirpitz. Opracował on tzw. koncepcję ryzyka. W jego ocenie Niemcy powinny posiadać flotę na tyle silną, aby odstraszyć potencjalnego agresora. Głównie dzięki jego wysiłkom Reichstag w 1898 roku przegłosował ustawę morską. W kolejnych latach, aż do 1912 roku, była ona aż czterokrotnie nowelizowana. Pokładane w projekcie nadzieje nie zostały spełnione. Zamiast wzmocnić pozycję międzynarodową Niemiec, program rozbudowy floty doprowadził do ich izolacji w gronie wielkich mocarstw. Zwłaszcza brytyjscy politycy i opinia publiczna byli przekonani, że stacjonująca na stałe w bazach nad Morzem Północnym niemiecka flota była budowana tylko w jednym celu, a mianowicie po to, aby zagrozić brytyjskiej dominacji na morzach i przygotować ewentualną inwazję. Wielka Brytania była zdeterminowana do zachowania swojej przewagi morskiej, którą uznawała za niezbędny warunek obrony Wysp Brytyjskich i utrzymania rozległego imperium kolonialnego. Brytyjczycy bezskutecznie próbowali wypracować kompromis z Niemcami w tej kwestii. Jednak cesarz Wilhelm II był zdecydowany, by nie pozwolić na jakąkolwiek obcą ingerencję w program budowy floty. Ostatnią próbą znalezienia kompromisu była nieudana misja lorda Richarda Haldane w Niemczech, podjęta w lutym 1912 roku. Wielkiej Brytanii nie pozostał zatem inny wybór niż zacieśnienie swych politycznych i wojskowych więzi z państwami uznawanymi dotąd za potencjalnych wrogów, czyli z Francją i Rosją. Koszty programu bardzo obciążyły niemiecki budżet, czyniąc koniecznymi reformy finansowe i wprowadzenie nowych podatków. Podczas pierwszej wojny światowej niemiecka flota pancerna nie odegrała znaczącej roli w operacjach wojskowych, a po jej zakończeniu została wydana zwycięzcom.
Since the very beginning of his accession to the throne in June, 1888, German emperor William II strived to develop Germany’s naval potential, as an integral element of so called “world policy” Weltpolitik. He regarded the transition of the German Reich into a full-scale naval great power as one of the crucial aims of his reign. In his eyes a new fleet should perform many important tasks such as improving Germany’s international position and appeal as a potential ally. This would widen its freedom of movement and help gain new colonial acquisitions. In addition, a German fleet was needed to protect her growing overseas trade and defend communication lines with German colonies. The pride of a new, powerful navy should also help to establish a real unification of German society and to fight back the socialist influence within the working-class, which challenged the existing political and social status quo. In economic terms, this largescale naval armament program should improve Germany’s economic situation, acting as an important catalyst for developing branches of modern industry and for boosting employment. To convince German public opinion of the necessity of naval armaments, the German government started a huge, unprecedented, modern PR-campaign. A key figure of the whole project was Admiral Alfred Tirpitz, nominated in 1897 to the post of State Secretary of the Naval Office. Tirpitz framed the conception of “the risk fleet”. In his opinion Germany should possess a fleet so strong that it would discourage potential aggressor. Mainly, thanks to his efforts in 1898, the German parliament voted in favor of a naval bill. In the following years, until 1912, this law was amended four times. The aspirations of this project were quashed. Instead of strengthening the German international position among the great powers, this program lead to the isolation of Germany among them. Especially, the British politicians and British public opinion were convinced that the German battle fleet stationed permanently in home waters within striking distance of their islands could have only one meaning, namely that such a fleet was built to challenge British naval supremacy and prepare the way for the eventual German invasion. Great Britain was keen to maintain her naval preponderance, which it regarded as indispensable for defending the British Islands and maintaining its vast overseas empire. In vain they tried to work out a compromise with Germans on that issue. But William II was determined to not allow any foreign intrusion in his naval-building program. The last attempt of finding a compromise was the failed mission to Germany of lord Richard Haldane at the beginning of 1912. Thus Great Britain seemed to have no choice but to try to tighten political and military relations with countries regarded, until now, as potential enemies, namely France and Russia. The cost of the program weighed down the German state budget, thus necessitating financial reform and new taxes. During the First World War, the German battleship fleet did not play a substantial role in military operations and after the war was handed over to the victorious allies. - Źródło:
-
Studia Maritima; 2017, 30; 41-67
0137-3587
2353-303X - Pojawia się w:
- Studia Maritima
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł