- Tytuł:
-
Boleslavus non solum aurem correctoribus non adhibuit [...] – war Gallus Anonymus dem polnischen fürsten Bolesław III. Schiefmund wirklich vorbehaltlos positiv eingeste
Boleslavus non solum aurem correctoribus non adhibuit […] – was Gallus Anonymus really unreserved positive towards the Polish prince Bolesław III Wrymouth? - Autorzy:
- Vercamer, Grischa
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1591232.pdf
- Data publikacji:
- 2019
- Wydawca:
- Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
- Tematy:
-
Boleslaw III. Schiefmund
Gallus Anonymus
Vincent Kadłubek
Vorstellung von Herrschaft/Herrschern
12. Jahrhundert
Polnisches Mittelalter
Bolesław III. Wrymouth
perception/imagination of power/rulers
12th Century
Polish Middle Ages
Bolesław III Krzywousty
Gall Anonim
Wincenty Kadłubek
wyobrażenie władctwa/włady
dwunasty wiek
polskie średniowiecze - Opis:
-
Artykuł prezentuje analizę pierwszej polskiej kroniki pióra Galla Anonima, w której – wbrew powszechnym opiniom – wizerunek polskiego księcia Bolesława III Krzywoustego (1085–1138) nie jest jednoznacznie pozytywny, lecz rozbrzmiewają w niej także krytyczne tony. Jednak zgodnie ze specyfiką gatunku, przybyły z zachodniej Europy kronikarz nie wyraził swej krytyki w sposób bezpośredni. W artykule przeanalizowano – według metody współczesnej teorii przedstawień władców oraz narratologii – pojedyncze fragmenty tekstu oraz listy dedykacyjne i epilogi kroniki pod kątem ‘ukrytej’ w nich krytyki. Wykazano równocześnie, że kronika nie jest spójna, a jej forma rozwijała się sukcesywnie, gdyż – zapewne wskutek niezadowolenia w najwyższych kręgach książęcego dworu – w trzeciej księdze Gall znacznie zmodyfikował swój sposób przedstawienia władcy i zrezygnował z uwag krytycznych. W podsumowaniu artykułu zestawiono krytyczne fragmenty z dzieła Galla z tekstem drugiej polskiej kroniki napisanej przez Wincentego Kadłubka, dzięki czemu wykazano, że wszystkie tony krytyczne Galla zostały później albo usunięte albo przynajmniej złagodzone. Przeprowadzona analiza pozwoliła na stwierdzenie, że pierwsza polska kronika autorstwa Galla mogła być postrzegana już przez współczesnych i przez o wiek późniejszych czytelników jako krytyka władcy. W przeciwnym razie Wincenty Kadłubek nie musiałby modyfikować wymowy passusów Gallowych, na których opierał swoją opowieść.
The article presents an analysis of the first Polish chronicle by Gall Anonim, in which – as the article argues contrary to previous scientific opinions – the image of the Polish prince Bolesław III Wrymouth (1085–1138) is not unambiguously positive, but is also full of critical tones. However, according to the characteristics of this genre (medieval historiography), the chronicler who came most likely from Western Europe, did not express his criticism directly. The article analyses – according to own designed methods in order to measure a ruler’s image in historiography and methods of literature science (narratology) – single fragments of the text as well as the dedication letters and epilogues of the chronicle from the point of view of criticism ‘hidden’ in them. In addition, the article shows clearly that the chronicle is not coherently written, and its form developed gradually, because – probably due to dissatisfaction in the highest circles of the Polish prince’s court (the court of Bolesław III) – in the third book Gall significantly modified his way of presenting the ruler and abandoned critical remarks, which can be spotted often in the second book. Finally the article juxtaposes the analysed critical fragments from Gall’s work with text fragments of the second Polish chronicle written by Vincent Kadlubek, thus demonstrating that all Gall’s critical tones were later either removed or at least mitigated by Vincent. The analysis carried out allows to conclude that the first Polish chronicle by Gall could have been perceived already by the contemporary and late medieval reader as criticism of Bolesław. Otherwise, Vincent would not have had to modify and smooth the passages of Gall on which his story was based.
Der Artikel stellt eine Analyse der ersten polnischen Chronik von Gallus Anonymus dar, in welcher – so das Argument in der Studie entgegen der bisherigen Forschungsmeinung – das Bild des polnischen Prinzen Boleslaw III. Schiefmund (1085–1138) nicht eindeutig positiv ausfällt, da viele kritische Töne mitschwingen. Entsprechend den Eigenheiten dieser literarischen Gattung äußerte der – aller Wahrscheinlichkeit nach – aus Westeuropa stammende Chronist jedoch seine Kritik nicht direkt. Der Artikel analysiert daher eingehend – nach eigens entworfenen Methoden zur Feststellung von Fürstenbeschreibung in historiographischen Quellen und Methoden der Narratologie – einzelne Textauszüge sowie die Widmungsbriefe und Epiloge der Chronik aus der Sicht der in ihnen ‚verborgenen‘ Kritik. Dabei zeigte sich deutlich, dass die Chronik nicht kohärent aufgebaut ist: Die noch im zweiten Buch durch den Autor geäußerte Kritik am zeitgenössischen Fürsten wird im dritten Buch vollständig ausgeklammert. Gallus ist vermutlich derart verfahren, weil (offenbar nach Lektüre des zweiten Buches) aus den höchsten Kreisen des Fürstenhofes an ihn Unzufriedenheit herangetragen wurde. Zum Schluss werden in dem Artikel kritische Textausschnitte aus Gallus’ Werk dem Text der zweiten polnischen Chronik von Vincent Kadlubek vergleichend gegenübergestellt. Es ließ sich dabei gut nachweisen, dass sämtliche kritische Töne bei Gallus später von Vincent entweder entfernt oder zumindest abgeschwächt wurden. Die durchgeführte Analyse lässt daher die Schlussfolgerung zu, dass die erste polnische Chronik von Gallus sowohl von seinen Zeitgenossen als auch von den im nächsten Jahrhundert lebenden Lesern als eine deutliche Kritik am Herrscher wahrgenommen werden konnte. Andernfalls hätte Vincent Kadlubek nicht derartige Modifikationen der Textauszüge aus der ca. 80 Jahre älteren Chronik, die er in seine Chronik integrierte, vorgenommen. - Źródło:
-
Studia Maritima; 2019, 32; 45-88
0137-3587
2353-303X - Pojawia się w:
- Studia Maritima
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł