Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "polski uniwersytet" wg kryterium: Wszystkie pola


Wyświetlanie 1-14 z 14
Tytuł:
Polski Narodowy Komitet Demokratyczny wobec odwilży październikowej w Polsce
The Polish National Democratic Committee towards the Polish October
Autorzy:
Witalec, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31340855.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Polskie Stronnictwo Ludowe
Stronnictwo Pracy
Polski Październik
1956
emigracja polityczna
liberalizacja
the Polish People's Party
the Labor Party
Polish “October”
political emigration
liberalization
Opis:
Wystąpienie Chruszczowa na XX zjeździe KPZR w 1956 r. stanowiło początek odwilży w ZSRS, a następnie w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, w tym w Polsce. W polityce wewnętrznej PRL nastąpiła tzw. odwilż gomułkowska, będąca liberalizacją systemu komunistycznego. Wprowadzono amnestię, w ramach której wypuszczono wielu więźniów politycznych. Zmiany zachodzące w kraju spotkały się z żywym zainteresowaniem polskiej emigracji politycznej. W artykule przedstawiono powstanie i funkcjonowanie Polskiego Narodowego Komitetu Demokratycznego (PNKD) oraz stanowisko tej platformy politycznej wobec zmian w Polsce, w tym także buntu robotników poznańskich z czerwca 1956 r. Opisano kontrowersje związane z wizytą w Polsce członka władz Stronnictwa Pracy Seweryna Eustachiewicza, zupełnie inaczej ocenianej przez partnerów z PNKD. Zwrócono uwagę na rozbieżną ocenę sytuacji i przeobrażeń zachodzących w kraju pomiędzy Polskim Stronnictwem Ludowym i Stronnictwem Pracy będącymi głównymi ugrupowaniami PNKD. Podkreślono, że odmienne oceny odwilży październikowej w znaczący sposób wpłynęły na funkcjonowanie PNKD, były katalizatorem jego rozpadu. W artykule zaznaczono, że partnerzy z PNKD różnili się też w innych sprawach: w kwestii uzyskania przez Polskę pomocy ekonomicznej Zachodu, jak również w ocenie kampanii wyborczej oraz samych wyborów do Sejmu PRL z 20 stycznia 1957 r.
Nikita Khrushchev's secret speech at the 20th Congress of the Communist Party of the Soviet Union in 1956 marked the beginning of the process of liberalization in the USSR and the Soviet bloc, known as the "Khrushchev thaw". In Polish reality, this phenomenon known as "Gomułka’s thaw" or the Polish “October” initiated the destalinization of the political system. This included many political prisoners were released following an amnesty. The changes taking place in the country at that time met with considerable interest from the Polish political groups in exile. In the article, the author presents the establishment and functioning of the "Polski Narodowy Komitet Demokratyczny" (PNKD) [Polish National Democratic Committee] and the position of this political platform with regards the changes taking place in Poland, including the Poznań protests in June 1956. The controversies related to the visit to Poland of Seweryn Eustachiewicz, a member of the Christian Democrats, critically assessed by partners from PNKD, is also described. Another factor that the author has paid attention to is the contrasting opinions of the situation and transformations taking place in Poland between the main PNKD groups – Polskie Stronnictwo Ludowe [the Polish People's Party] and Partia Pracy [the Labor Party]. It is also pointed out that different assessments of the Polish “October” had a significant impact on the functioning of the PNKD and became a catalyst for its disintegration. The PNKD partners also differed in other matters, which is also highlighted in the article. Among other things, they had divergent views on the West's economic aid for Poland, as well as the election campaign and the election to the Parliament of the Polish People's Republic on January 20, 1957.
Źródło:
UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2023, 28, 3; 23-44
2543-8379
Pojawia się w:
UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Innowacyjność regionów w Polsce – stan i uwarunkowania
Innovativeness of the regions in Poland – state and conditions
Autorzy:
Kaliszczak, Lidia
Rabiej, Ewelina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1996397.pdf
Data publikacji:
2021-12-31
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
innowacyjność
metodologia EIS
wskaźniki innowacyjności
regiony Polski
innovation
EIS methodology
innovation indicators
regions of Poland
Opis:
Celem pracy jest ocena zróżnicowania stopnia innowacyjności polskich regionów. Do analizy wykorzystano 21 wskaźników cząstkowych zgrupowanych w czterech obszarach opisujących poziom innowacji w każdym regionie (warunki ramowe, inwestycje, działania innowacyjne, oddziaływanie). Dane pochodziły z European Innovation Scoreboard 2021. W badaniu zastosowano metodę wzorca rozwoju Hellwiga. Na podstawie zmiennej syntetycznej utworzono ranking oraz wyodrębniono grupy typologiczne regionów o podobnym stopniu rozwoju w każdym rozważanym obszarze. Otrzymane wyniki porządkowania i klasyfikowania poszczególnych województw pozwoliły na ukazanie dystansu dzielącego poszczególne regiony od siebie pod względem badanego zjawiska, a także umożliwiły na jakościowe i ilościowe ujęcie występujących dysproporcji. Najbardziej innowacyjnym regionem w Polsce jest wydzielony statystycznie region stołeczny warszawski. Jednocześnie wyraźnie widać duży dystans pozostałej części województwa mazowieckiego i konieczność dalszej koncentracji środków z Unii Europejskiej stymulujących jego rozwój. Do liderów innowacyjności, oprócz regionu warszawskiego, należy zaliczyć województwa: małopolskie, pomorskie oraz dolnośląskie. Stosunkowo wysoką pozycję zajmuje region podkarpacki – w obszarze inwestycji, działań innowacyjnych oraz wpływu (na zatrudnienie, sprzedaż innowacyjnych produktów i zrównoważony rozwój) sytuując się w grupie II. Natomiast jego słabością są warunki ramowe (kapitał ludzki, atrakcyjne systemy badawcze i cyfryzacja). Najniższy poziom innowacyjności odnotowały natomiast wspomniany region mazowiecki (poza Warszawą), świętokrzyski, zachodniopomorski oraz warmińsko-mazurski. Każdy region wyróżnia określona specyfika, stąd uzyskane wyniki mogą stanowić ważne informacje dla samorządów do przyjęcia kierunków działań dynamizujących proces budowania regionalnych systemów innowacji.
The aim of the study was to assess the diversification of the degree of innovation in the Polish regions. For the analysis 21 partial indicators were used, these were grouped into four areas describing the level of innovation in each region (framework conditions, investments, innovative activities, influence). The data was taken from the European Innovation Scoreboard 2021. Hellwig’s development pattern method was used in the research. A ranking was created based on the synthetic variable, and typological groups of regions were extracted with a similar development level in each of the assessed areas. The results obtained from organizing and classifying individual voivodeships showed the distance between individual voivodeships with regard to the examined criteria, and allowed for the creation of a qualitative and quantitative description of the existing disproportions. The most innovative region in Poland is the statistically separate Warsaw capital district. At the same time, the difference between the rest of the Mazowiecki region and its capital is clearly visible, as well as the necessity to further concentrate European Union resources there in order to stimulate the development of the region. Among the leaders of innovation, apart from the Warsaw district, are the Małopolski, Pomorski, and Dolnośląski regions. The Podkarpacki region holds a relatively high position in the areas of investment, innovative activities and influence (concerning employment, selling innovative products and sustainable development), and is situated to the second (II) group. On the other hand its weakness include its framework conditions (human capital, attractive research systems and digitalization). The lowest level of innovation was recorded in the aforementioned Mazowieckie region (excluding Warsaw), and in the Świętokrzyski, Zachodniopomorski, and Warmiński-mazurski regions. Each voivodeship is distinguished by its specificity, hence the obtained results may constitute important indicators for local governments to adopt courses of action to stimulate the process of building regional innovation systems.
Źródło:
Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy; 2021, 68; 114-131
1898-5084
2658-0780
Pojawia się w:
Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polski Teatr Ludowy we Lwowie – fenomen radzieckich czasów
Polish Peoples Theater in Lviv - a phenomenon of Soviet times
Autorzy:
Sawicz, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31340837.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
kultura
Związek Radziecki
mniejszość polska
Ukraina
culture
Soviet Union
Polish minority
Ukraine
Opis:
Polski Teatr Ludowy we Lwowie to scena pod wieloma względami niezwykła. Powstał w Ukraińskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej w 1958 r., a założył go emerytowany nauczyciel języka polskiego Piotr Hausvater. Zebrał on wokół siebie grupę pasjonatów, amatorów, którym przez kolejne lata udało się stworzyć zespół dający przedstawienia nie tylko w Związku Radzieckim, ale też poza jego granicami. Wśród aktorów nie było profesjonalistów, ale Teatr osiągnął w pełni profesjonalny poziom i zdobywał liczne nagrody, prezentując w trudnych warunkach państwa totalitarnego sztuki w języku polskim. Uczniowie, studenci, robotnicy, inżynierowie, nauczyciele i intelektualiści – wszyscy poświęcali swój prywatny czas, by charytatywnie tworzyć sztukę. Efekt ich pracy był dla wielu Polaków w ZSRR jedynym kontaktem z ojczystym językiem. Był to też sposób, by zapoznać się z dorobkiem kulturalnym kraju, z którym wciąż czuli więź. Co ciekawe, zespół tworzyli nie tylko ludzie o polskich korzeniach, ale także Ukraińcy i Rosjanie. To rosyjski artysta Walery Bortiakow kierował Teatrem Ludowym po tym, jak jego dyrektor, Zbigniew Chrzanowski, musiał wyjechać ze Związku Radzieckiego w związku z represjami za złożenie kwiatów pod pomnikiem Adama Mickiewicza we Lwowie. Teatrowi udało się przetrwać komunistyczne represje i z powodzeniem działa do dziś, w wolnej Ukrainie.
The Polish People's Theater in Lviv is an extraordinary stage in many respects. It was founded in the Ukrainian Soviet Socialist Republic in 1958 by a retired Polish language teacher, Piotr Hausvater. He gathered around him a group of enthusiasts, amateurs who over the years managed to create a team that played not only in the Soviet Union, but also outside its borders. There were no professionals among the actors, but the Theater reached a fully professional level and won numerous awards, presenting plays in Polish in the difficult conditions of a totalitarian state. Pupils, students, workers, engineers, teachers and intellectuals - all devoted their private time to create art for charity. The effect of their work was for many Poles in the USSR the only contact with their native language. It was also a way to become acquainted with the cultural heritage of the country with which they still felt a bond. Interestingly, the band was made up not only of people with Polish roots, but also Ukrainians and Russians. It was the Russian artist Valery Bortyakov who managed the Theater after its director, Zbigniew Chrzanowski, had to leave the Soviet Union due to repressions for laying flowers at the monument to Adam Mickiewicz in Lviv. The theater managed to survive the communist repressions and successfully operates to this day, in free Ukraine.
Źródło:
UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2023, 26, 1; 116-135
2543-8379
Pojawia się w:
UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Świadomość historyczna studentów Politechniki Rzeszowskiej na temat najważniejszych dla Polski wydarzeń XX wieku
The historical awareness of those events most important to Poland of the previous century among university students
Autorzy:
Moczuk, Eugeniusz
Ostasz, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31340762.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Historical consciousness
historical awareness
sociological research
history
sociology
badania socjologiczne
historia
socjologia
świadomość historyczna
Opis:
Świadomość historyczna jest zjawiskiem włączania przeszłości do aktualnej świadomości społecznej. Będąc sumą wyobrażeń o przeszłości i sposobem myślenia o niej, jest także świadomością istnienia przeszłości, teraźniejszości i przyszłości oraz poczuciem posiadania własnej, niepowtarzalnej i przynależnej tylko danemu społeczeństwu historii. W niniejszym opracowaniu zawarto wyniki badań dotyczących analizy świadomości historycznej respondentów na temat wydarzeń historycznych z ostatnich 100 lat, które były najważniejsze dla historii Polski i szczególnie utkwiły w świadomości badanych. Badania pokazują, że świadomość historyczna respondentów jest na dosyć niskim poziomie, a wybory dotyczące wydarzeń z przeszłości Polski warunkowane są medialną kampanią związaną z rocznicą odzyskania niepodległości przez Polskę w 1918 r.
Historical consciousness is a phenomenon of incorporating the past into the current social consciousness, being the sum of ideas about the past and the way of thinking about it; it also entails awareness of the existence of the past, present and future and a sense of having one's own, unique history, attributed to any given society. This study presents the results of research analyzing the respondents’ historical awareness of such historical events of the last century, which are considered the most important for Polish history and have particularly stuck with their consciousness. The research shows that the respondents’ historical consciousness is on a rather low level, and the choices of the events from Poland’s past are conditioned by the media campaign connected with the anniversary of Poland regaining independence in 1918.
Źródło:
UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2022, 23, 2; 73-98
2543-8379
Pojawia się w:
UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poland’s institutional cycles. Remarks on the historical roots of the contemporary institutional matrix
Cykle instytucjonale w historii Polski – uwagi na temat korzeni współczesnej matrycy instytucjonalnej
Autorzy:
Pieczewski, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31340868.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Polska
cykle instytucjonalne
matryca instytucjonalna
instytucje włączające i wykluczające
Polska
institutional cycles
institutional matrix
inclusive and extractive institutions
Opis:
The aim of this article is to identify and evaluate institutional cycles (periods with a permanent predominance of dominant institutions that determine the entire political–economic system) in Poland’s history and assess them in terms of the predominance of inclusive or extractive political and economic institutions. The Polish lands lying at the edge of Western civilisation were in the orbit of the influence of both West and East. It adopted institutions from both sides while creating its own, original organisations. Ultimately, Western institutions prevailed. However, over the course of Poland’s more than 1,000-year history, extractive institutions predominated, making the country backward in relation to the West. The article applies theory derived from new institutional economics and historical analysis to explore Poland’s institutional cycles.
Celem artykułu jest identyfikacja i ocena cykli instytucjonalnych (okresów o trwałej przewadze pewnych instytucji decydujących o charakterze całego systemu polityczno-gospodarczego) w historii Polski. Autor podejmuje próbę ich oceny pod kątem przewagi włączających lub ekstraktywnych instytucji politycznych i gospodarczych. Ziemie polskie leżące na skraju cywilizacji zachodniej znajdowały się w orbicie wpływów Zachodu i Wschodu. Przyjmowały instytucje z obu stron i tworzyły własne, oryginalne. Przeważały instytucje zachodnie. W ciągu ponad 1000-letniej historii Polski dominowały jednak instytucje wykluczające, czyniąc kraj zacofanym w stosunku do Zachodu. W artykule zastosowano teorię wywodzącą się z nowej ekonomii instytucjonalnej oraz analizę historyczną.
Źródło:
UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2023, 29, 4; 5-21
2543-8379
Pojawia się w:
UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ten obcy z pierwszej strony. Funkcje perswazyjne fotografii w prasie okresu Polski ludowej na przykładzie „Odry” w latach 1945–1950
The stranger from the front page. Photography as a carrier of persuasion in the press of “Peoples Poland” ("Odra" 1945–1950)
Autorzy:
Sarna, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31340799.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
propaganda in the Polish People’s Republic
Western and Northern Territories
of Poland (Recovered Territories) cultural magazines
“Odra”
press photography
visual history
propaganda PRL
Ziemie Zachodnie i Północne Polski (Ziemie Odzyskane)
czasopisma kulturalne
„Odra”
fotografia prasowa
historia wizualna
Opis:
Fotografia prasowa w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej była narzędziem propagandy. Wprowadzenie w Polsce leninowskiego modelu prasy poprzedził kilkuletni okres planowania. Oprócz gazet mających charakter propagandowo-agitacyjny działały między innymi czasopisma określające się jako niemarksistowskie, jak katowicka „Odra”. Margines ich swobody z biegiem czasu coraz bardziej się kurczył. Świadectwem tego są między innymi fotografie. Obok przodowników pracy zamieszczano karykaturalne wizerunki Niemców, będące elementem dyskursu antyniemieckiego ukierunkowanego między innymi na uzasadnienie słuszności wysiedleń. W niniejszym artykule autor stawia pytanie o funkcjonowanie fotografii na łamach czasopisma stopniowo ulegającego naciskom propagandy.
Press photography was a tool of propaganda in the Polish People's Republic. However, the period itself was not at all homogeneous, and the introduction of the Leninist model of the press in Poland was preceded by several years of planning. In addition to the propaganda and agitation press, there were also non-Marxist magazines, such as Odra in Katowice. The extent of their liberty shrank over time. This is evidenced by, among other aspects, photographs: next to labor leaders, cartoonish images of Germans were published, being an element of the anti-German discourse serving to justify forced expulsions. In the article, the author investigates the functioning of photography in the pages of a magazine gradually succumbing to the pressure of propaganda.
Źródło:
UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2022, 25, 4; 55-71
2543-8379
Pojawia się w:
UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Propagatorzy kultury polskiej w Wilnie i ich rola w krzewieniu polskości w niepodległej Litwie
Promoters of Polish culture in Vilnius and their role in promoting Polishness in an independent Lithuania
Autorzy:
Stukus-Haník, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31340832.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
polska mniejszość narodowa
animatorzy kultury
język polski
Litwa
Polish national minority
culture animators
Polish language
Lithuania
Opis:
Odzyskanie przez Litwę niepodległości przyniosło polskiej mniejszości narodowej znaczną poprawę w zakresie możliwości rozwoju własnej kultury. Szczególny wpływ na to miało otwarcie granic, które pozwoliło na zacieśnienie kontaktów z Polską oraz Polakami rozsianymi po całym świecie. Przyczyniło się m.in. do powstawania nowych polskich organizacji, a przede wszystkim do budowy Domu Kultury Polskiej w Wilnie, który stał się miejscem spotkań kulturalnych. Działania te sprzyjały podtrzymywaniu i rozwojowi świadomości narodowej, zachowaniu własnej tożsamości oraz przekazywaniu jej następnym pokoleniom. Szczególną rolę w tym procesie odegrali ludzie, którzy poprzez swoją ciężką pracę i podejmowane aktywności wkładali wiele trudu w krzewienie ojczystego słowa i kultury. Dzięki ich wysiłkom kultura polska na Litwie przetrwała i wyróżniła się wśród innych rozwijających się kulturalnie na tych terenach mniejszości narodowych. Każdy, kto spotkał na swej drodze tych niezwykłych ludzi, starał się za ich przykładem pielęgnować piękną polską kulturę i tak jak oni przekazywać ją swojemu otoczeniu. Warto zauważyć, że istnieją czynniki łączące ze sobą ludzi, którzy utożsamiają się z jednym narodem i kulturą. Z pewnością dla Polaków zamieszkujących Republikę Litewską takimi ogniwami były m.in. język, religia, literatura, pieśni i tańce narodowe. Należy zatem przybliżać działalność polskich zespołów pieśni i tańca, teatrów amatorskich, różnorodnych stowarzyszeń i instytucji kulturalnych, które w szczególny sposób dbały o pielęgnowanie polskiej kultury, a poprzez przekazywanie jej kolejnym pokoleniom chroniły środowiska polskie przed wynarodowieniem.
The regaining of independence by Lithuania brought the Polish national minority a significant improvement in terms of the possibility of developing their own culture. This was particularly influenced by the opening of borders, which allowed closer contacts with Poland and Poles scattered around the world. This contributed to the creation of new Polish organizations, and above all to the construction of the Polish Cultural Centre in Vilnius, which became a place of cultural meetings. These activities were favourable for maintaining and developing national awareness, preserving and passing on identity to future generations. A special role in this process was played by people who, with their hard work and actions, put a lot of effort into promoting their native language and culture. Thanks to their efforts, Polish culture in Lithuania survived and stood out from other national minorities in these areas. Everyone who met these extraordinary people on their way tried to follow them and take care of the beautiful Polish culture and, just like them, pass it on to their surroundings. It should be noted that there are factors that unite people who identify with one nation and culture. Certainly, for Poles living in the Republic of Lithuania such factors included language, religion, literature, national songs and dances. Therefore, the activity of Polish song and dance ensembles, amateur theatres, various associations and cultural institutions, which particularly cultivated Polish culture, and by passing it on to the next generations, protected them from denationalisation.
Źródło:
UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2023, 26, 1; 136-152
2543-8379
Pojawia się w:
UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
(Nie)adekwatność polityki pieniężnej EBC w gospodarce spoza strefy euro na przykładzie Polski
The (in)adequacy of the ECBs monetary policy in the economy outside the Euro Zone on the example of Poland
Autorzy:
Urbanowicz, Zuzanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31340885.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Europejski Bank Centralny
jednolita polityka pieniężna
strefa euro
Polska
European Central Bank
single monetary policy
Euro Zone
Polska
Opis:
Celem artykułu jest próba oceny stopnia nieadekwatności jednolitej polityki pieniężnej Europejskiego Banku Centralnego (EBC) do stabilizacyjnych potrzeb unijnej gospodarki, która nie jest członkiem strefy euro, na przykładzie gospodarki Polski. Artykuł jest kontynuacją wcześniej prowadzonych badań (Urbanowicz 2015; Klus, Paluszak, Urbanowicz 2019). Podjęty w pracy problem badawczy jest ważny dla kraju z tzw. derogacją Unii Gospodarczej i Walutowej. Status z derogacją oznacza bowiem formalne zobowiązanie kraju członkowskiego do przyjęcia wspólnej waluty. Każda z gospodarek krajów objętych derogacją będzie musiała wcześniej czy później stawić czoła konsekwencjom związanym z wystąpieniem zjawiska nieadekwatności jednolitej polityki pieniężnej w kontekście stabilizacji makroekonomicznej. Analiza została przeprowadzona dla przedziału czasu od 1 stycznia 1999 r. do 31 marca 2023 r. ze szczególnym uwzględnieniem współczesnego kryzysu finansowo-gospodarczego z 2007 r. oraz okresu pandemii i wojny w Ukrainie. Zaprezentowane wnioski mogą być podstawą do dyskusji nad przystąpieniem Polski do strefy euro.
The aim of the article is an attempt to assess the degree of inadequacy of the ECB's monetary policy in terms of the needs of the EU economy, which has not yet joined the Euro Zone, using the example of the Polish economy. The analyzed research problem is important from the perspective of a country with derogation from Economic and Monetary Union. Status with a derogation means a formal obligation of a member state to adopt the common currency, the Euro. Each of the economies of the countries with a derogation will sooner or later have to face the consequences of the inadequacy of the single monetary policy in the context of macroeconomic stabilization. The analysis was carried out for the time period from January 1, 1999 to March 31, 2023, with particular emphasis on the periods of the contemporary financial and economic crisis of 2007, the pandemic and war in Ukraine. The conclusions from the conducted analyses may prove insightful in the discussion on Poland's accession to the Euro Zone.
Źródło:
UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2024, 30, 1; 145-160
2543-8379
Pojawia się w:
UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The significance of the absorption of EU funds in the socio-economic development of the subregions of Poland, the Czech Republic, and Slovakia
Znaczenie absorpcji funduszy Unii Europejskiej w rozwoju społeczno-gospodarczym podregionów Polski, Czech i Słowacji
Autorzy:
Spychała, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/36412654.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
fundusze unijne
rozwój społeczno-gospodarczy
miernik syntetyczny
EU funds
socio-economic development
synthetic gauge
Opis:
Within the EU cohesion policy, higher and lower developed regions, taking into account only GDP per capita, are subcategorised. Based on that, areas qualifying for obtaining support from aid programs of the general EU budget are established. The aim of the article is to attempt to specify the co-dependency between the absorption of EU funds and the changes in the level of socio-ceonomic development in the regional dimension. The research was conducted at the level of 95 NUTS-3 units in Poland, the Czech Republic, and Slovakia in three stages. In the first stage, the level of the development of the subregions in Poland, the Czech Republic, and Slovakia is exhibited, subcategorising three factors of that growth based on 31 indicators: “the society”, “the economy”, or “the natural environment”. In the second stage, the variation in the absorption of EU funds in the researched units is demonstrated. In the third stage, the co-dependencies between the extent of the absorption and the changes in the development within the arrangement of the factors of that development are specified. In the article, a hypothesis is verified according to which the absorption of the EU funds impacted, above all, the development of “the economy” component. As a result of the examination conducted, it has been concluded that the absorption of EU funds impacted the changes in the level of the development of the “economy” sector to the largest extent. It confirms the proper direction of the EU fund intervention, which was made accessible above all to the benefit of the development of that factor.
W ramach polityki spójności UE wyodrębnia się regiony lepiej i gorzej rozwinięte biorąc pod uwagę jedynie wartość PKB per capita. Na tej podstawie ustala się m.in. obszary kwalifikujące się do uzyskania wsparcia z programów pomocowych budżetu ogólnego UE. Celem artykułu jest próba określenia zależności pomiędzy absorpcją funduszy unijnych a zmianami poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego w ujęciu regionalnym. Badania przeprowadzono na poziomie 95 jednostek NUTS-3 w Polsce, Czechach i Słowacji w trzech etapach. W pierwszym etapie określono poziom rozwoju podregionów w Polsce, Czechach i Słowacji, wyodrębniając na podstawie 31 wskaźników trzy czynniki tego rozwoju: „społeczeństwo”, „gospodarkę” oraz „środowisko naturalne”. W drugim etapie przedstawiono zróżnicowanie absorpcji funduszy unijnych w badanych jednostkach. W trzecim etapie określono zależności pomiędzy wielkością absorpcji a zmianami poziomu rozwoju w układzie czynników tego rozwoju. W artykule postanowiono zweryfikować hipotezę, według której absorpcja funduszy unijnych wpłynęła przede wszystkim na rozwój składowej „gospodarka”. W rezultacie przeprowadzonego badania stwierdzono, że absorpcja funduszy unijnych w największym stopniu wpłynęła na zmiany poziomu rozwoju „gospodarki”. Potwierdza to właściwy kierunek interwencji środków UE, które były udostępniane przede wszystkim na rozwój tego czynnika rozwoju.
Źródło:
Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy; 2023, 75; 29-46
1898-5084
2658-0780
Pojawia się w:
Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uczestnictwo ludności Polski w kulturze w czasie kryzysu związanego z pandemią COVID-19
Participation of the Polish population in cultural events during the COVID-19 pandemic crisis
Autorzy:
Mazurkiewicz, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/36443578.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
kultura
kryzys
polskie społeczeństwo
konsumpcja kultury w gospodarstwach domowych
uczestnictwo w wydarzeniach kulturalnych
culture
crisis
Polish society
cultural consumption in households
participation in cultural events
Opis:
Pandemia COVID-19 wpłynęła na sytuację na całym świecie, doprowadzając do kryzysu w wielu obszarach działalności, w tym w kulturze. Kultura ma pozytywny wpływ na gospodarkę, jest także istotna dla rozwoju osobowości jednostki. Stąd tak ważne jest uczestnictwo w wydarzeniach kulturalnych. Jednak w czasie kryzysu ta możliwość zostaje ograniczona. Celem opracowania jest identyfikacja wpływu ograniczeń związanych z pandemią COVID-19 na uczestnictwo ludności w Polsce w wydarzeniach kulturalnych organizowanych stacjonarnie, z uwzględnieniem poszczególnych form aktywności kulturalnej. Aby zrealizować cel, zastosowano metodę analizy i krytyki piśmiennictwa. Skorzystano z literatury przedmiotu, raportów i opracowań krajowych oraz międzynarodowych instytucji podejmujących problematykę kultury, aktów prawnych. Przeprowadzono okresu 2019–2022.  Z przeprowadzonych badań wynika, że pandemia spowodowała niespotykany wcześniej kryzys w kulturze w Polsce. Mimo korzystnych zmian w 2022 r. liczba wydarzeń organizowanych przez instytucje kultury była mniejsza niż przed ogłoszeniem pandemii, jednocześnie w wydarzeniach tych uczestniczyło mniej osób. Brak lub ograniczenie uczestnictwa w kulturze osłabia lub doprowadza do zanikania relacji interpersonalnych, ogranicza możliwości oddziaływania na inne jednostki, tym samym podmiotowość. Dla instytucji kultury pozyskanie odbiorców wymaga wspierania twórczości, kreatywności, otwartości na nowości. Służyć temu może zaproponowanie nowych kanałów kontaktu z odbiorcą, nowych form prezentacji oferty kulturalnej, jednocześnie dotarcie z informacją do osób potencjalnie zainteresowanych, a także rozwój kwalifikacji zatrudnionych osób.
The COVID-19 pandemic has affected the situation around the world, leading to a crisis in many areas of activity, including culture. Culture has a positive impact on the economy and is also important for the development of an individual’s personality. This is why participating in cultural events is so important. However, in times of crisis this possibility is limited. The aim of the study is to identify the impact of the restrictions related to the COVID-19 pandemic on the participation of the population in Poland in cultural events organized on-site, taking into account individual forms of cultural activity. To achieve the goal, the method of literature analysis and criticism was used. The literature on the subject, reports and studies of national and international institutions dealing with the issues of culture, and legal acts were used. An analysis of secondary data from the Central Statistical Office and Eurostat regarding culture was also carried out. The analysis was performed for the period 2019–2022. The research shows that the pandemic has caused an unprecedented crisis in culture in Poland. Despite the favorable changes, in 2022 the number of events organized by cultural institutions was lower than before the announcement of the pandemic, and at the same time fewer people participated in these events. The lack or limitation of participation in culture weakens or leads to the disappearance of interpersonal relationships, limits the possibilities of influencing other individuals, and thus subjectivity. For cultural institutions, acquiring audiences requires them to support creativity and openness to new things. This can be achieved by proposing new channels of contact with recipients, new forms of presenting the cultural offer, at the same time reaching information to potentially interested people, and developing the qualifications of employed people.
Źródło:
Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy; 2023, 76; 199-217
1898-5084
2658-0780
Pojawia się w:
Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A Realism of Survival: Stefan Wyszyński and the Post-War Political Transformation of Poland (1945–1956)
Realizm przetrwania: Stefan Wyszyński wobec powojennej transformacji politycznej Polski (1945–1956)
Autorzy:
Ficek, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31340549.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
kardynał Stefan Wyszyński
Polska Rzeczpospolita Ludowa Kościół Katolicki
transformacja polityczna
ideologia komunistyczna
personalizm
Cardinal Stefan Wyszyński
the People’s Republic of Poland
the Catholic Church
political transformation
communist ideology
personalism.
Opis:
The above article analyzes the socio-political thought and pastoral ministry of Stefan Wyszyński in the context of the Polish state’s post-war political transformation. The author’s interpretation of the source materials is intended to present the endeavor of Wyszyński in the complicated process of post-war political changes taking place in Poland at that time. The exploration of the above research will be based on analyzing source texts by the historical method consisting of historical facts and their reinterpretation by the inductive-deductive approach. Therefore, the above article’s fundamental goal is to present the country’s post-war socio-political situation and the Catholic Church’s strategy in Poland, undertaken by Wyszyński. Presenting the significant influence of Stefan Wyszyński, who, on behalf of the Church in Poland, commenced to call on clergy to recognize and respect state authority, to cooperate in the reconstruction of the country, and to support all efforts to strengthen peace and mutual cooperation, will allow for a more comprehensive understanding of the complex relations between the Church and the communist state in the period of the post-war political transformation of Poland.
W artykule poddano analizie działalność dydaktyczno-duszpasterską kardynała Stefana Wyszyńskiego w kontekście powojennych przemian ustrojowych państwa polskiego. Dokonana przez autora interpretacja materiałów źródłowych ma na celu ukazanie roli i znaczenia posługi kardynała dla Kościoła i całego narodu. Eksploracja badań będzie polegała na analizie tekstów źródłowych metodą historyczną, tj. rekonstrukcji faktów historycznych i ich reinterpretacji metodą indukcyjno-dedukcyjną. Podstawowym celem badawczym artykułu jest przedstawienie powojennej sytuacji społeczno-politycznej kraju oraz strategii Kościoła katolickiego w Polsce, której głównym inspiratorem był prymas Wyszyński. Ukazanie istotnego wpływu prymasa Wyszyńskiego, który w imieniu Kościoła w Polsce zobowiązał się wezwać duchownych do uznania i poszanowania władzy państwowej, współpracy przy odbudowie kraju i wspierania wszelkich wysiłków na rzecz umocnienia pokoju i wzajemnej współpracy, pozwoli na pełniejsze zrozumienie skomplikowanych relacji pomiędzy Kościołem a państwem komunistycznym w okresie powojennej transformacji ustrojowej Polski.
Źródło:
UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2021, 18, 1; 94-113
2543-8379
Pojawia się w:
UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Episkopat wobec integralności ziem polskich po II wojnie światowej. Wybrane problemy z najnowszej literatury i źródeł
The Episcopate in the face of Polish land integration after World War II. Selected issues from the latest literature and sources
Autorzy:
Gryz, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31340508.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Polish Episcopate
Western and Northern Lands
church administration
state-Church relations
Polish People's Republic
Holy See
Episkopat Polski
Ziemie Zachodnie i Północne
Kresy Wschodnie
administracja kościelna
relacje państwo–Kościół
Polska Rzeczpospolita Ludowa
Stolica Apostolska
Opis:
W artykule przedstawiono wyselekcjonowane kwestie dotyczące zaangażowania prymasów Polski kardynała Augusta Hlonda i kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz innych biskupów w sprawę powstania i stabilizacji polskiej administracji kościelnej na Ziemiach Zachodnich i Północnych po II wojnie światowej. Uwzględniono najważniejsze etapy w chronologii wydarzeń związanych z tą problematyką (1945 – 1951 – 1956 – 1972). Najistotniejsze okazały się decyzje podjęte w sierpniu 1945 r., kiedy utworzono pięć administratur apostolskich dla diecezji warmińskiej z siedzibą w Olsztynie, gdańskiej oraz w Gorzowie Wielkopolskim, Opolu dla Śląska Opolskiego i Wrocławiu dla Dolnego Śląska. W czerwcu 1972 r., po ratyfikacji przez Bundestag układu granicznego zawartego między Polską Rzeczpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec, zakończył się okres tymczasowości polskich struktur kościelnych na tzw. Ziemiach Odzyskanych. Papież Paweł VI w bulli Episcoporum Poloniae coetus zlikwidował administratury apostolskie i utworzył cztery nowe diecezje (gorzowską, koszalińsko-kołobrzeską, szczecińsko-kamieńską i opolską). W procesie stabilizacji polskich struktur kościelnych, który trwał dwadzieścia siedem lat, decydujące było stanowisko kolejnych papieży i Stolicy Apostolskiej. Uwzględniali oni poglądy niemieckiego i polskiego episkopatu oraz stan relacji polsko-niemieckich w kwestii aprobaty linii granicznej. Wśród polskich hierarchów najaktywniejszy okazał się biskup Bolesław Kominek (administrator apostolski w Opolu, arcybiskup wrocławski i kardynał). W artykule podstawę syntetycznej narracji stanowi wybór polskojęzycznych, najnowszych publikacji na temat relacji państwowokościelnych w Polsce po II wojnie światowej oraz edycje źródłowe. Wykorzystano między innymi osobiste notatki prymasa Wyszyńskiego Pro memoria, listy pasterskie Episkopatu Polski, komunikaty Konferencji Episkopatu Polski oraz oficjalne wypowiedzi biskupów.
The article presents selected issues concerning Polish Primates cardinal August Hlond and cardinal Stefan Wyszyński and other bishops’ engagement in the case of emergence and stabilisation of the Polish church administration on the Western and Northern Lands after World War II. It covers the most important stages in the chronology of events related to this topic (1945 – 1951 – 1956 – 1972). The most significant decisions were made in August 1945, when five apostolic administrations were created for the dioceses of Warmia and Gdańsk, Gorzów, Opole Silesia and Lower Silesia. In June 1972, after the Bundestag’s ratification of the border agreement between the Polish People's Republic and the Federal Republic of Germany, the temporary nature of the Polish ecclesiastical structures on the so-called Recovered Territories came to an end. In his bull Episcoporum Poloniae coetus, Pope Paul VI liquidated apostolic administrations and created four new dioceses (Gorzów, Koszalin-Kołobrzeg, Szczecin-Kamieńsk and Opole). In the twenty-seven-year long process of stabilisation of the Polish ecclesiastical structures, the position of successive Popes and the Holy See was decisive. They were taking into account the views of the German and Polish episcopates and the state of Polish-German relations in the matter of the boundary line approval. The most active among the Polish hierarchy was Bishop Bolesław Kominek (apostolic administrator in Opole, archbishop of Wrocław, and cardinal). The basis of the article’s synthetic narrative is the selection of the latest Polish publications on state-church relations in Poland after the Second World War, and source editions. The personal notes of Primate Wyszyński – Pro memoria, pastoral letters of the Polish Episcopate, announcements of the Episcopal Conference of Poland, and official statements of bishops, among others, were used.
Źródło:
UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2020, 16, 3; 100-122
2543-8379
Pojawia się w:
UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zastosowanie indeksów demokracji i wolności w ocenie miejsca państwa w „wąskim korytarzu” Acemoglu i Robinsona. Studium przypadku Polski
The application of democracy and freedom indices in the assessment of country location in Acemoglu and Robinson’s Narrow Corridor. A case study of Poland
Autorzy:
Matera, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31340761.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
types of Leviathans
Red Queen effect
Acemoglu and Robinson concept
Narrow Corridor
Poland in the narrow corridor
democracy and freedom indices
koncepcja Acemoglu i Robinsona
wąski korytarz
rodzaje Lewiatanów
efekt Czerwonej Królowej
indeksy demokracji i wolności
Polska w wąskim korytarzu
Opis:
Celem artykułu jest przybliżenie teorii Darona Acemoglu i Jamesa Robinsona dotyczącej wąskiego korytarza – przestrzeni, w której znajdują się kraje z rządami gwarantującymi bezpieczeństwo i swobody obywatelskie oraz społeczeństwem potrafiącym kontrolować zbyt dużą siłę rządu. Odnoszę się też do pozostałych pojęć teoretycznych, którymi posługują się wspomniani autorzy: despotyczny, papierowy i poskromiony (spętany, okiełznany) Lewiatan oraz efekt Czerwonej Królowej. W artykule sprawdzam, czy osiem wybranych indeksów demokracji i wolności uwzględnia miary niezbędne do oceny jakości rządzenia, stanu instytucji i kapitału społecznego w poszczególnych krajach. W związku z tym, że Acemoglu i Robinson nie określili szczegółowych kryteriów, kiedy państwo wchodzi, a kiedy wypada z wąskiego korytarza, wykorzystano indeksy demokracji i wolności do zweryfikowania tego procesu oraz oceny jego filarów. Można tego dokonać na podstawie obserwacji tendencji w rankingach tworzonych przez wskazane instytucje. W artykule sprawdzę ponadto, jak zmieniała się pozycja Polski w rankingach demokracji i wolności po to, by ocenić, czy jej funkcjonowanie w wąskim korytarzu nie było zagrożone.
The aim of the article is to introduce Daron Acemoglu and James Robinson’s theory of the Narrow Corridor – the space in which countries with governments that guarantee security and civil liberties and a society that can control too much government power are located. The paper also refers to the other theoretical concepts used by the aforementioned authors: the despotic, paper and shackled Leviathans and the Red Queen effect. In this paper, I examine whether the eight selected indices of democracy and freedom capture the measures needed to assess the quality of governance, the state of institutions and social capital in each country. As Acemoglu and Robinson did not define specific criteria for when a state enters and when it falls out of the Narrow Corridor, the indices of democracy and freedom were used to verify this process and assess its pillars,. This can be done by observing trends in the rankings produced by the indicated institutions. The article will also examine how Poland’s position in the rankings of democracy and freedom has changed in order to assess whether its functioning in the Narrow Corridor has been threatened.
Źródło:
UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2022, 23, 2; 99-118
2543-8379
Pojawia się w:
UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Inscenizacje oraz adaptacje twórczości Janusza Korczaka w polskim teatrze w latach 1931–2021
Staging and adapting the works of Janusz Korczak in Polish theatre in the years 1931–2021
Autorzy:
Uljasz, Adrian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31340748.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Polish theatre history of the 20th–21st centuries
theatre for children history
of the 20th–21st centuries
Polish literature 1918–1939 reception
literature for children
1918–1939 reception
teatr polski historia XX–XXI w.
teatr dla dzieci historia XX–XXI w.
literatura polska 1918–1939 recepcja
literatura dla dzieci 1918–1939 recepcja
Opis:
Tematem artykułu jest historia teatralnej recepcji twórczości literackiej Janusza Korczaka (Henryka Goldszmita) (1878 lub 1879–1942) w polskim teatrze w latach 1931–2021, od prapremiery dramatu Senat szaleńców w 1931 r. w Teatrze Ateneum w Warszawie po najnowsze inscenizacje. W analizie uwzględniono też adaptacje trzech powieści Korczaka dla dzieci: Król Maciuś Pierwszy, Król Maciuś na wyspie bezludnej (pierwodruk – 1923 r.) i Kajtuś czarodziej (najstarsza edycja – 1935 r.). Autor pisze o realizacjach z teatrów dramatycznych i lalkowych z różnych polskich miast, a także o jednej baletowej, przywołuje inscenizacje oraz adaptacje radiowe i telewizyjne powieści Korczaka. Zwraca też uwagę na zalety i słabości inscenizacji, jak również na metody ich promocji. Omawia przyczyny małego zainteresowania twórców teatralnych sztuką Senat szaleńców i zastanawia się, dlaczego chętniej adaptują oni książki pisarza dla dzieci. Materiał badawczy wykorzystany w artykule to głównie źródła – publikacje prasowe, plakaty i fotografie teatralne, w mniejszym stopniu wspomnienia, w jednym wypadku – nagranie radiowe. Opracowania naukowe i popularyzatorskie przydatne w kwerendzie oraz przywołane w bibliografii i przypisach to publikacje na temat biografii Janusza Korczaka i historii polskiego teatru. Zagadnienie badawcze ma podwójnie rocznicowy charakter. W 1931 r., czyli ponad 90 lat temu, odbyła się prapremiera sztuki Senat szaleńców, a w 2022 r. mija 80. rocznica tragicznej śmierci Korczaka oraz dzieci i części pracowników z jego warszawskiego sierocińca.
The subject of the article is the history of the theatrical reception of Janusz Korczak's (Henryk Goldszmit) (1878 or 1879–1942) literary works in Polish theatre in 1931- 2021, from the premiere of the drama Senat szaleńców in 1931 at the Ateneum Theatre in Warsaw to the most recent productions. The author also includes adaptations of three of Korczak's novels for children: Król Maciuś Pierwszy, Król Maciuś na wyspie bezludnej (first printing - 1923) and Kajtuś czarodziej (oldest edition – 1935). The author writes about productions from dramatic and puppet theatres from various Polish cities, as well as about one ballet theatre, evoking staging, radio and television adaptations of Korczak's novels. It highlights the advantages and disadvantages of the parts of the staging, as well as the methods of promoting them. The reasons behind the low interest of theatre artists in the play The Senat szaleńców and the fact that they willingly adapt the writer's books for children are discussed. The research material used in the article is mainly sources – press publications, posters and theatrical photos, to a lesser extent memoirs, and in one case a radio recording. Scientific and popularizing studies, useful in the query and cited in the bibliography and footnotes, are publications on the biography of Janusz Korczak and the history of Polish theatre.
Źródło:
UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2022, 22, 1; 153-167
2543-8379
Pojawia się w:
UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-14 z 14

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies