Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "lexicon" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-5 z 5
    Tytuł:
    Socjolekt polskich koszykarek
    Autorzy:
    Sarna, Julia Alina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/679379.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    basketball, sociolect, polish basketball players dictionary, sport lexicon,
    socjolekt
    koszykówka
    słownik koszykarski
    słownictwo środowiskowe
    słownictwo sportowe
    leksyka swoista
    Opis:
    The article is focused on description of the sociolect of polish female basketball players. Through the analysis of spoken (recordings from the matches and press conferences) and written sources (websites dedicated to female basketball) it was possible to create the basketball dictionary with about 160 lexical entries. The basketball lexicon consists of words taken from other sociolects and those created inside the basketball environment. It is affected by two main opposing tendencies - to precision and sparing with words. The sociolect of female basketball players is focused on the game and its rules in offense and defense, how the basketball court looks like and how the players call for each other. The language tendencies, characteristic for the sport, such as: metaphor of a basketball match as a war, appreciation of bravery, reflex and common work for the good of the team, are also visible.
    Artykuł stanowi próbę opisu socjolektu zawodniczek żeńskich drużyn koszykarskich.Dzięki analizie źródeł mówionych (nagrania z meczów i konferencji prasowych) oraz pisanych (strony poświęcone koszykówce żeńskiej) udało się stworzyć słownik koszykarski liczący około 160 jednostek leksykalnych, rejestrujący jedynie słownictwo swoiste.Na leksykę socjolektu koszykarskiego składają się zarówno jednostki leksykalne przejęte z innych źródeł, jak i te wytworzone bezpośrednio na gruncie środowiskowym.Wpływają na nią dwie przeciwstawne tendencje – do precyzji i skrótu.Koncentruje się ona wokół gry i jej elementów – sposobów i zasad gry w ataku i obronie, wyglądu boiska, nazw zawodniczek.W leksyce koszykarskiej uwidacznia się charakterystyczny dla odmian sportowych językowy obraz świata: metafora meczu jako wojny, docenianie waleczności, refleksu oraz gry zespołowej i wspólnej pracy dla dobra drużyny.
    Źródło:
    Artes Humanae; 2017, 2
    2449-6340
    Pojawia się w:
    Artes Humanae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Koncept SANTÉ w języku francuskim
    Autorzy:
    Koselak-Marechal, Arkadiusz
    Underhill, James W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/611424.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    santé
    illness
    cultural concept
    cognitive definition
    Axiological Lexicon of Slavs and their Neighbours
    SANTÉ
    zdrowie
    choroba
    koncept
    definicja kognitywna
    Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów
    Opis:
    The article follows the methodology of the Axiological Lexicon of Slavs and their Neighbours in analysing the French cultural concept of santé ‘health’. The concept has been analysed on the basis of systemic (lexicographic) data, questionnaires, and texts. They propose a shortened cognitive definition, where santé is defined as a state or the functioning of an organism or a group (sometimes also another living organism, organisation, or process); it has a physical, psychological, and/or intellectual dimension; it is an equilibrium. When one has santé, it is not noticed: a person feels well. However, its absence is noticed, when one becomes ill. Santé is strength, goodness (wealth), the possibility of doing many things. In order to maintain santé, one must do many things. The environment can have a positive and negative effect on it.In contemporary French journalistic discourse santé is not only an individual but also a social value: health is in the field of interest of state authorities and international organisations. It is a good in its own right but although it is natural, it is not given once and for all: one must make an effort to have it.
    W artykule opisano francuski koncept santé [zdrowie] zgodnie z metodologią przyjętą w Leksykonie aksjologicznym Słowian i ich sąsiadów. Autorzy przeanalizowali koncept na podstawie źródeł systemowych (leksykograficznych), ankietowych i tekstowych i zbudowali skróconą definicję kognitywną, zgodnie z którą santé jest stanem lub funkcjonowaniem organizmu albo grupy (czasami również innego żywego organizmu, organizacji, procesu), ma wymiar fizyczny, psychologiczny i/lub intelektualny, jest równowagą. Kiedy ma się santé, nie zauważa się go – człowiek czuje się dobrze. Kiedy nie ma się santé, zauważa się jego brak, który nazywa się chorobą. Santé to siła, możliwość robienia wielu rzeczy, to dobro (bogactwo). By zachować santé, trzeba robić różne rzeczy. Otoczenie wpływa na santé pozytywnie lub negatywnie.We współczesnych francuskich dyskursach publicystycznych santé jest nie tylko wartością indywidualną, lecz również społeczną – zdrowiem zajmują się władze państwowe i nawet organizacje międzynarodowe. Jest dobrem samym w sobie, ale mimo swojej naturalności, nie jest dane raz na zawsze i trzeba się ciągle starać, by je mieć.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2019, 31
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Die katholische religiöse Lexik des Gegenwartsweißrussischen
    Catholic religious vocabulary in the modern Belarusian language
    Каталіцкая рэлігійная лексіка ў сучаснай беларускай мове
    Katolickie słownictwo religijne we współczesnym języku białoruskim
    Autorzy:
    Golachowska, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/972656.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    religious lexicon
    sociolinguistics
    lexicographic analysis
    catholic church
    belarusian
    language
    leksyka religijna
    socjolingwistyka
    kościół katolicki na białorusi
    język
    białoruski
    рэлігійная лексіка
    сацыялінгвістыка
    каталіцкі касцёл у беларусі
    Opis:
    The aim of this article is to analyze selected confessional vocabulary from the Belarusian language, with particular focus on the mechanisms of formation of lexis for the Catholic Church. It is worth noting that, as up to now, the Belarusian language offers no theological terminology, religious terms or biblical vocabulary that would be generally accepted by all Christian denominations. This is due to the coexistence in this area of various cultural orientations and Christian traditions, conditioned by the influence of the religions prevailing in neighboring countries. The research was carried out using two approaches: the sociolinguistic method, which, based on unstructured interviews and participant observation, allowed to determine which languages dominate in the religious context among the representatives of different generations; and the lexicographic treatment, which was used to extract the religious lexis of Catholics from printed and online sources, to then be compared with the vocabulary of Orthodox users of the same language. The analysis of the texts used by the Catholic Church in Belarus shows that, in terms of religious lexis, the Belarusian language used there has been strongly influenced by Polish. It seems clear that this vocabulary is rooted in the Polish language, and reflects the linguistic habits of the Catholics. The interviews conducted with young clergymen of the Catholic Church in Belarus and the representatives of the Belarusian Catholic intelligentsia prove that they are actually able to identify the vocabulary which is foreign to the Belarusian language within the religious texts. It can be assumed that, in the nearest future, the Catholic religious lexis will evolve towards unification with the vocabulary of other denominations; especially with that of the Orthodox Church, which, albeit slowly and not without difficulties, begins to implement the Belarusian language into its religious services.
    Celem artykułu jest analiza wybranego słownictwa konfesyjnego w języku białoruskim, ze szczególnym uwzględnieniem mechanizmów tworzenia leksyki na potrzeby Kościoła katolickiego na tle zróżnicowania religijnego i kulturowego Białorusi. Co istotne, we współczesnym języku białoruskim nie funkcjonuje ogólnie przyjęta przez wszystkie wyznania chrześcijańskie terminologia teologiczna, obejmująca pojęcia religijne oraz słownictwo biblijne, a wynika to ze współistnienia na badanym terenie różnych orientacji kulturowych i tradycji chrześcijańskich, które uwarunkowane były wpływami religii dominujących w sąsiednich krajach. Badania zostały przeprowadzone dwiema metodami: socjolingwistyczną, która na podstawie otwartych wywiadów i obserwacji uczestniczącej pozwoliła na określenie prestiżu używanych w sferze sacrum języków wśród przedstawicieli różnych pokoleń, oraz metodą opisu leksykograficznego, prezentującą katolicką leksykę religijną wyekscerpowaną z dostępnych źródeł drukowanych oraz internetowych i zestawioną z odpowiadającą jej leksyką prawosławną. Przez teren Białorusi przebiega linia podziału między zwolennikami języka białoruskiego i polskiego w liturgii. Wśród przedstawicieli najstarszego pokolenia przeważa opinia, że to język polski jest predestynowany do używania w sferze sacrum. Młodzi katolicy o białoruskiej identyfikacji narodowej uważają natomiast, że w słownictwie liturgicznym zbyt wiele jest polonizmów, które bez trudu mogą być zastąpione leksemami białoruskimi. Mieszkańcy Grodzieńszczyzny opowiadają się za polszczyzną, podczas gdy na pozostałym terenie język białoruski w kościele jest akceptowany, a nawet pożądany. Analiza leksyki religijnej tekstów używanych przez Kościół katolicki na Białorusi pokazuje, że w zakresie leksyki na badanym terenie mamy do czynienia z białoruszczyzną silnie interferowaną przez język polski. Wyraźnie widać, że słownictwo to bazuje na polszczyźnie oraz stanowi odzwierciedlenie przyzwyczajeń językowych wiernych Kościoła katolickiego. Rozmowy prowadzone z młodymi duchownymi Kościoła katolickiego na Białorusi oraz przedstawicielami białoruskiej inteligencji katolickiej pokazują, że z łatwością identyfikują oni obce białoruszczyźnie słownictwo w tekstach religijnych. Należy przypuszczać, że w najbliższym czasie katolicka leksyka religijna będzie się zmieniać w kierunku unifikacji ze słownictwem innych wyznań, zwłaszcza prawosławia, które z przeszkodami, ale stopniowo zaczyna wprowadzać język białoruski do nabożeństw.
    Мэтай дадзенага артыкула з’яўляецца аналіз канфесійнай лексікі беларускай мовы, з асаблівым улікам механізмаў яе ўтварэння на патрэбы Каталіцкага Касцёла на фоне рэлігійнай і культурнай разнастайнасці Беларусі. На сённяшні дзень не існуе агульнапры- нятай усімі хрысціянскімі канфесіямі багаслоўскай тэрміналогіі, рэлігійных паняццяў і біблейскага слоўніка беларускай мовы. Гэта звязана з суіснаваннем розных культурных арыентацый і хрысціянскіх традыцый, абумоўленых уплывамі рэлігій, якія пануюць у су- седніх краінах. Падчас даследаванняў быў выкарыстаны метад адкрытага інтэрв’ю, а таксама метад назірання. Акрамя таго, даследаванні праводзіліся ў двух напрамках. Першым з напрам- каў была сацыялінгвістычная перспектыва, дзякуючы якой удалося выявіць прэстыж моперспектыва, якая прадстаўляе каталіцкую рэлігійную лексіку, зафіксаваную ў друкава- ных і інтэрнет-крыніцах, у супастаўленні з адпаведнай праваслаўнай тэрміналогіяй. Праз тэрыторыю Беларусі праходзіць лінія падзелу паміж прыхільнікамі беларускай і польскай мовы ў набажэнствах. Сярод прадстаўнікоў старэйшага пакалення пераважае меркаванне, што менавіта польская мова з'яўляецца найбольш адпаведнай для выкарыстан- ня ў сакральнай сферы. Аднак, маладыя католікі з беларускай нацыянальнай ідэнтычнас- цю мяркуюць, што літургічная лексіка прадстаўлена надта вялікай колькасю паланізмаў, якія можна з поспехам замяніць беларускімі лексемамі. Прыхільнікі польскай мовы сярод вернікаў і духавенства, у асноўным, жывуць на Гродзеншчыне. У іншых рэгіёнах з сімпа- тыяй і падтрымкай ставяцца да беларускай мовы ў касцеле. Лексічны аналіз рэлігійных тэкстаў, якія выкарыстоўваюцца Каталіцкім Касцёлам у Беларусі, паказаў, што беларуская рэлігійная лексіка знаходзіцца пад дастаткова моцным уплывам польскай мовы. Відавочна, што каталіцкая рэлігійная тэрміналогія ствараецца на базе польскай мовы і адлюстроўвае моўныя звычаі вернікаў Каталіцкага Касцёла. Размовы з маладымі святарамі Каталіцкага Касцёла ў Беларусі, а таксама з прадстаўнікамі беларускай каталіцкай інтэлігенцыі свед- чаць пра тое, што яны заўважаюць іншамоўныя словы ў рэлігійных тэкстах, якія, дарэчы, ўсё больш ім перашкаджаюць. Можна дапусціць, што каталіцкая рэлігійная лексіка будзе развівацца ў кірунку ўніфікацыі з лексікай іншых канфесій, у прыватнасці праваслаўя, якое павольна, хоць з перашкодамі, уводзіць беларускую мову ў набажэнствы.
    Źródło:
    Studia Białorutenistyczne; 2018, 12
    1898-0457
    Pojawia się w:
    Studia Białorutenistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O aktualnych zadaniach etnolingwistyki
    Autorzy:
    Bartmiński, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/611559.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    cultural linguistics
    culture in language
    Etnolingwistyka
    EUROJOS
    Axiological Lexicon of Slavs and their Neighbours
    cultural concepts
    lingwistyka kulturowa
    kultura w języku
    „Etnolingwistyka”
    Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów
    koncepty kulturowe
    Opis:
    This article is the voice of Etnolingwityka’s editor-in-chief on the current tasks of ethnolinguistics as a scholarly subdiscipline, as well as of the journal. According to the author, of the two foundations of Slavic ethnolinguistics mentioned by Nikita Tolstoy (i.e., its pan-Slavic character and the unity of language and culture) it is mainly the latter that has preserved its topicality: language is the source of knowledge about people and human communities, as well as the basis for building one’s identity (individual, national, regional, professional). The agenda of cultural linguistics has been followed by the contributors to the present journal and its editorial team with a focus on various genres of folkore, the problems of the linguistic worldview, and in recent issues with studies on the semantics of selected cultural concepts (family, democracy, equality, otvetstvennost’, etc.). Ethnolinguistic research of this sort, seeking “culture in language” (i.e. in the semantic layer of linguistic forms), render ethnolinguistics (especially in its cognitive variant) close to Western cultural or anthropological linguistics. When Slavic ethnolinguistics, being treated as a cultural linguistics, focuses on the semantics of value terms, it stands a good chance of engaging in a dialogue with Western anthropological linguistics and contributing original insights to the common body of research on values. A specific proposal in this direction is the international project EUROJOS.
    O aktualnych zadaniach etnolingwistyki jako subdyscypliny badawczej i rocznika o tej nazwie  („Etnolingwistyka”  1988–2015) wypowiada się  redaktor naczelny pisma. Uważa, że z dwóch zasad,  które u podstaw etnolingwistyki słowiańskiej stawiał Nikita Tołstoj – wymiar ogólnosłowiański i jedność języka i kultury – aktualność  zachowała głównie ta druga zasada, tj. traktowanie języka jako źródła wiedzy o człowieku i społeczności  i podstawy budowania własnej tożsamości  (indywidualnej, narodowej, regionalnej, zawodowej). Program  lingwistyki kulturowej był realizowany przez redakcję rocznika i autorów piszących na jego łamach w latach 1988–2015 z nastawieniem na różne gatunki folkloru, na problemy językowego obrazu świata, w ostatnich numerach pisma – na studia szczegółowe dotyczące semantyki wybranych  konceptów kulturowych (rodzina, demokracja, równość, otvetstvennost’ itp.). Tak uprawiane badania etnoligwistyczne – szukające „kultury w języku”, w semantycznej warstwie  form językowych – zbliżają etnolingwistykę  (zwłaszcza w jej wariancie kognitywnym)  do zachodniej lingwistyki kulturowej. Etnolingwistyka słowiańska traktowana jako lingwistyka kulturowa, obierając za wyróżniony  przedmiot swoich zainteresowań  semantykę nazw wartości, ma szanse wejść w partnerski dialog z zachodnią lingwistyką antropologiczną i wnieść do wspólnych badań nad wartościami swój oryginalny wkład. Propozycją ram dla takiego dialogu jest międzynarodowe konwersatorium etnolingwistyczne  EUROJOS.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2016, 28
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Co nas łączy, a co dzieli? Stereotyp domu w języku polskim, serbskim i rosyjskim
    Autorzy:
    Pazio-Wlazłowska, Dorota
    Lazić-Konjik, Ivana
    Ristić, Stana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/34607336.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    linguistic worldview
    home/house
    Polish
    Russian
    Serbian
    cultural concept
    Axiological Lexicon
    EUROJOS
    axiological linguistics
    językowy obraz świata
    dom
    język polski
    język rosyjski
    język serbski
    koncept
    LASiS
    aksjolingwistyka
    дом
    концепт
    стереотип
    русский язык
    польский язык
    сербский язык
    языковая картина мира
    Аксилогический лексикон славян и их соседей
    Opis:
    The artricle compares the concept of home/house in Polish, Serbian, and Russian. It is a continuation of research carried out by the authors within the EUROJOS project and the volume on home/house of the Axiological Lexicon of Slavs and their Neighbours. The analysis aims to identify the common conceptual base, as well as the culture-specific aspects that distinguish each of the languacultures under scrutiny. The relevant cultural concepts in the three languacultures share a common base image but are distinguished through their culture-specific characteristics. That base is universal: rather than being limited to the Slavic context, it can be found in other languages, sometimes very distant ones. In Polish, Serbian, and Russian, home is above all viewed as a non-material, social, and functional value, as a community of people that share it, one that provides the sense of security and unconditional acceptance. Common features are also found in the network of relationships triggered by each cultural concept in question, such as the notion of family. The culture-specific content, in turn, derives from different historical and cultural conditions: those contribute to the peculiarities of the Polish patriotic manor, the Serbian Kosovo, or the Russian communal apartments. These specific cultural concepts reflect changes in the culture, mentality, and worldview in each languaculture.
    W artykule podjęto próbę porównania konceptu dom w języku polskim, serbskim i rosyjskim. Tekst stanowi kontynuację prac prowadzonych przez autorki w ramach projektu EUROJOS nad tomem dom Leksykonu aksjologicznego Słowian i ich sąsiadów. Celem analizy jest wyodrębnienie wspólnego pojęcia bazowego oraz wyszczególnienie elementów relewantnych kulturowo, wyróżniających każdą z badanych lingwokultur. Prześledzenie polskiego, serbskiego i rosyjskiego obrazu domu dowodzi istnienia wspólnego wyobrażenia bazowego, na którym w każdym z języków nadbudowany jest konstrukt szczegółowych charakterystyk, doprecyzowujących jego sens. Baza ta jest uniwersalna, charakteryzuje nie tylko Słowiańszczyznę. Odnajdziemy ją również w obrazach domu w innych językach, także bardzo odległych pod względem geograficznym. W językach polskim, serbskim i rosyjskim dom postrzegany jest przede wszystkim jako wartość ponadmaterialna, w wymiarze społecznym i funkcjonalnym, jako wspólnota osób zamieszkujących go, zapewniająca jednostce poczucie bezpieczeństwa i bezwarunkową akceptację. W siatce powiązań domu z innymi konceptami również odnajdujemy cechy wspólne. W każdym z analizowanych języków dom jest ściśle połączony z konceptem rodzina, utożsamiany jest z osobami bliskimi. O cechach specyficznych, jakie dostrzegamy w obrazie domu w badanych językach, przesądziły zaś odmienne uwarunkowania historyczne i kontekst kulturowy. To one ukształtowały obraz polskiego patriotycznego dworu, serbskiego Kosowa czy rosyjskiej komunałki. Koncept dom odzwierciedla zmiany w kulturze, mentalności i poglądach każdej z badanych społeczności.
    Статья посвящена сопоставительному анализу концепта ДОМ в трех славянских языках: польском, сербском и русском и представляет собой продолжение исследований, проведенных авторами в ходе работы над томом ДОМ Аксиологического лексикона славян и их соседей. Целью данного текста является выявление общего базового понятия, а также признаков, характеризующих рассматриваемый концепт в каждом их анализируемых языков. Проведенный анализ доказывает существования общей базы, которая, кстати, актуальна также для других языков, на которую, в свою очередь, накладывается целый ряд признаков, характерных для каждого из языков. Исследование показало, что в польском, сербском и русском языках дом воспринимается прежде всего как нематериальная ценность, в социальном и функциональном аспектах. Основной функцией дома является укрытие, обеспечение безопасности и покоя как в физическом, так и духовном отношении. Дом защищает жителей, является для них пристанищем. В каждом из рассматриваемых языков дом тесно связан с концептом СЕМЬЯ, он отождествляется с близкими. В отличительных признаках в каждом из языков, в свою очередь, отражается не только индивидуальный исторический опыт каждого из исследуемых этносов, но также разные культурные контексты, так как именно в концепте ДОМ высвечиваются изменения в менталитете и аксиосфере каждой из рассматриваемых лингвокультур. 
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2020, 32; 67-84
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-5 z 5

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies