Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "honor" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-4 z 4
Tytuł:
Polski HONOR w świetle danych słownikowych
Autorzy:
Grzeszczak, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611374.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
values
cognitive definition
honour
honor
wartości
definicja kognitywna
Opis:
The article deals with the treatment of the Polish honor in older and contemporary dictionaries: the two kinds of sources are taken as complementary. The present reconstruction aims for a “cognitive definition” of the concept of honor, i.e. the totality of the word’s semantics; it attempts to assign to it a place in the relevant lexico-semantic field and in a network of conceptual relationships. The network consists of, among others, synonyms, opposites, collections, complexes and collocations.The semantics of honor contains ‘integrity, honesty’, firmly entrenched in the word’s etymology (this was the original meaning of the word). In the 17th and 18th c. it was associated with unblemished reputation and meant ‘good name’. As the basic meaning of honor, 20th-c. dictionaries give ‘personal dignity’, and its connection with dignity is entrenched in synonyms and derivatives. Honor is associated with faithfulness to the word given, good behaviour, politeness and hospitality. Dictionaries point to the link between “honor” and men, rather than women, as well as typical men’s professions (honor zawodowy ‘professional honor’, honor górnika ‘miner’s honor’). In the sense of ‘good name’ is also attributed to women.
Przedmiotem rozważań autorki jest rozumienie honoru w słownikach języka polskiego – dawnych i współczesnych – traktowanych komplementarnie. Rekonstrukcja zmierza do zbudowania „definicji kognitywnej”, a więc do ujęcia całego bogactwa znaczeniowego słowa i do wyznaczenia mu miejsca w polu leksykalnosemantycznym oraz w sieci relacji konceptualnych. Na tę sieć składają się między innymi: synonimy, opposita, kolekcje i kompleksy, utarte kolokacje.Honor ma wpisaną w swoją semantykę ‘uczciwość’, która jest najdobitniej utrwalona w etymologii słowa (honor znaczył pierwotnie tyle, co ‘uczciwość’). W polszczyźnie XVII–XIX w. kojarzony był z nieposzlakowaną opinią i oznaczał ‘cześć; dobre imię’. W słownikach dwudziestowiecznych jako podstawowe znaczenie honoru notowana jest ‘godność osobista’, a nierozerwalny związek honoru z godnością jest utrwalony w synonimach oraz derywatach słowotwórczych. Z honorem łączona jest słowność, wierność danemu słowu, dobre wychowanie, okazywanie grzeczności i gościnność. Słowniki poświadczają związek pojęcia honoru z osobami płci męskiej i wykonywaniem jakiegoś zawodu (honor zawodowy; honor górnika), honor w znaczeniu ‘czci’ przypisany jest także kobietom.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2013, 25
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Русская честь и польский honor
Autorzy:
Толстая, Свeтлана M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611248.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
cultural semantics
values
dignity
honour
godność
honor
semantyka kulturowa
wartości
Opis:
The author compares the semantics of the Russian čest’ and dostoinstvo with that of the Polish cześć, honor and godność. The Russian čest’ is characterized by two aspects: external (respect for someone, e.g. čest’ i slava geroyam ‘honor and glory to the heroes’) and internal (a high moral value, e.g. čelovek česti, čestnyy čelovek ‘a person of honour’). This semantic differentiation is manifested in synonymous sets, derivatives and phraseological units. The semantic duality of this kind is characteristic of all Slavic languages: it is a continuation of the Proto-Slavic meaning of *čьstь (from the verb čisti/čьsti ‘revere, respect’). The original “actional” meaning developed into the abstract ‘respect, deference’, and then into the more concrete ‘medal, award’. The semantic structure of the concept is analyzed through the actants of the verb čtit’: its subject (who respects?), object (who is respected?), the relation between th em, and the reason why a person is respected. Russian derivatives and phraseological units (okazat’ čest’ ‘show respect’, byt’ v česti ‘be respected’ etc.), similarly to other Slavic languages, mainly refer to the external aspect (showing respect towards someone), whereas the internal aspect (the reason why someone is respected) is historically secondary. Prototypically, the subject of čestnyy (adj.) is a person, evaluated mainly through what they do not do: lie, steal, etc. (therefore, truth and justice are important values for the speakers). In Russian, the “external” aspect of čest’ and čestnyy has weakened over the centuries (it is preserved in stereotyped usages) and the “internal”, ethical aspect had gained strength – the latter is already found in the 19th c., in the writings of Pushkin, Lermontov (pogib poèt – nevol’nik česti ‘a poet has died, a slave to čest’’), Lev Tolstoy and in political slogans (čestnye vybory ‘fair  elections’).The Polish counterpart of the Russian čest’ is the Latin loan word honor, defined as ‘personal dignity’ (słowo honoru ‘word, promise’, lit. ‘the word of honour’, sprawa honoru ‘a matter of honour’), but the plural honory (czynić honory ‘do the honours’) has an “external” meaning. Old-Polish cześć referred to acts of showing respect, which points to its external dimension.In both languages, there is now a tendency to express the “internal” aspects of the semantics of the Russian čest’ and Polish honor, in accord with the growing interest in human inner life and people’s personality. In both languages, too, there exist lexemes that express the features and behaviour of people in the context of moral values, independent of external judgement: Pol. godność and Russian dostoinstvo.
Autorka analizuje semantykę ros. честь, достоинствo i pol. cześć, honor i godność, pokazując różnice i podobieństwa. Rosyjski koncept čest' ma dwie strony: zewnętrzną (szacunek okazywany komuś, np. čest’ i slava gerojam) i wewnętrzną (wysoka wartość moralna, np. čelovek česti, čestnyj čelovek). To zróżnicowanie semantyczne znajduje potwierdzenie w różnych szeregach synonimicznych oraz w derywatach i frazeologizmach. Taka dwoistość znaczeniowa, obecna w ros. pojęciu честь, jest właściwa wszystkim językom słowiańskim, przedłuża bowiem pierwotne słowiańskie znaczenie słowa *čьstь (od czasownika čisti / čьsti o znaczeniu ‘czcić, poważać’). Pierwotne znaczenie „akcjonalne” rozwijało się w znaczenie abstrakcyjne ‘poważanie, szacunek’, a dalej też w bardziej konkretne  znaczenie ‘odznaczenie’. Semantyczną strukturę konceptu autorka analizuje, wychodząc od aktantów czasownika czcić, pyta o  podmiot (kto czci), o obiekt (kogo ten ktoś czci), o relacje łączące podmiot z obiektem czci i za co ktoś kogoś czci. Rosyjskie derywaty i frazeologizmy (okazat’ čest’, byt’ v česti itp.), podobnie jak w innych językach słowiańskich odnoszą się przede wszystkim do strony zewnętrznej (okazywania czci komuś), podczas gdy strona wewnętrzna (to, za co się komuś okazuje cześć) jest historycznie wtórna. Prototypowo subiektem predykatu čestnyj jest człowiek, wartościowany zwykle przez negację, czego nie robi: nie kłamie, nie kradnie itd., co zakłada, że ważną wartością dla mówiących jest prawda, sprawiedliwość itd. W języku rosyjskim „zewnętrzne” znaczenie czci (okazywanie szacunku) i przymiotnika čestnyj w ciągu wieków słabnie, utrwala się w wyrażeniach kliszowanych, a narasta znaczenie „wewnętrzne”, etyczne, które znajdujemy już w XIX wieku, u Puszkina, Lermontowa (pogib poèt -- nevol’nik česti), Lwa Tołstoja i we współczesnym hasłach politycznych (čestnye vybory).W języku polskim odpowiednikiem ros. konceptu česti jest zapożyczony z łaciny honor, definiowany jako ‘godność osobista’ (słowo honoru, sprawa honoru), ale lm. honory (czynić) ma znaczenie „zewnętrzne”. Stpol. cześć odnosiła się do okazywania szacunku, ma więc wymiar zewnętrzny.W obu językach autorka stwierdza podobną tendencję do wyrażania „wewnętrznej” semantyki ros. честь i pol. honor. Tendencja ta odpowiada rosnącemu zainteresowaniu światem wewnętrznym człowieka i cechami jego osobowości. W obu językach funkcjonują też osobne leksemy dla wyrażenia cech i zachowań człowieka w perspektywie wartości moralnych, niezależnych od zewnętrznych ocen: pol. godność, ros. dostoinstvo.
There is no abstract available for this language
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2013, 25
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zatarg honorowy pomiędzy gen. Władysławem Bortnowskim a byłym wojewodą pomorskim Stefanem Kirtiklisem z lat 1937–1938
Autorzy:
Kulka, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2040891.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Gen. Bortnowski
Stefan Kirtiklis
honorable dispute
Court of Honor
gen. Bortnowski
zatarg honorowy
Sąd Honorowy
Opis:
Procesy starościńskie z lat 1936–1937 były szeroko komentowane na łamach prasy krajowej i regionalnej. Niejednokrotnie zdarzało się, że zeznania świadków odkrywały kulisy politycznych działań prominentnych polityków. Gen. W. Bortnowski odnosząc się do takowych złożonych przez byłego wojewodę pomorskiego S. Kirtiklisa, spowodował powstanie zatargu honorowego, który próbowano rozwiązać według Kodeksu Boziewicza oraz przed Sądem Honorowym dla Generałów. Niniejszy artykuł przybliża tło tego zatargu honorowego oraz jego przebieg ze szczególnym uwzględnieniem prawnych uregulowań.
The Starost's trials of 1936–1937 were widely commented on both in the national, and in the regional press. It often happened that the testimonies of the witnesses revealed the backstage of the political activities of some of the prominent politicians. By referring to those submitted by the former Pomeranian Voivode S. Kirtiklis, Gen. W. Bortnowski caused an honorable dispute, which was tried to be resolved according to the Boziewicz Code, as well as in front of the Court of Honor for Generals. An article describing the background of this honorable dispute and its course, with a particular emphasis on the legal provisions.
Źródło:
Res Historica; 2021, 52; 403-416
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Methodological basis of cognitive-anthropological semantics. The case of the Axiological Lexicon of Slavs and their Neighbours (vols. 1-5, 2015-2019)
Autorzy:
Grzegorczykowa, Renata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2081404.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
cognitive-anthropological semantics
structural semantics
methodology
comparative linguistics
conceptualization
linguistic worldview
axiology
conceptual invariant
base image
honour
semantyka kognitywno-antropologiczna
semantyka strukturalna
metodologia
komparatystyka
konceptualizacja
językowy obraz świata
aksjologia
inwariant pojęciowy
pojęcie bazowe
honor
Opis:
Artykuł składa się z dwóch części. Pierwsza – metodologiczna, przedstawia podstawowy cel badań kognitywno-antropologicznych w opozycji do semantyki strukturalnej i opisuje kolejne kroki badawcze prowadzące do tego celu. Część druga zawiera refleksje na temat opublikowanych tomów „Leksykonu aksjologicznego”, w szczególności tomu 5, poświęconego pojęciu honoru.Celem badań semantyczno-strukturalnych jest rekonstrukcja systemu semantyczno-leksykalnego określonego języka (kodu), służącego komunikacji międzyludzkiej, a więc rekonstrukcja informacji, które można uzyskać przez „użycie kodu”. Celem semantyki kognitywnoantropologicznej jest rekonstrukcja sposobu konceptualizowania wyróżnionych językowo fragmentów świata.Zadania, stojące przed badaczami semantyki drugiego typu, to: (1) wykrycie obiektu, będącego przedmiotem konceptualizacji (pojęcia bazowego, inwariantu pojęciowego) i (2) rekonstrukcja sposobu jego obrazowania, konceptualizowania w umysłach ludzi mówiących danym językiem. To drugie zadanie dokonuje się przez analizę wyrażeń językowych powiązanych z badanym pojęciem. Wykorzystuje się w tym celu teorię pól leksykalno-semantycznych, a także teorię ram interpretacyjnych i teorię domen kognitywnych. Obie te kwestie omawiane są w artykule.
The article consists of two parts. The first, methodological part presents the goal of cognitive-anthropological research in opposition to structural semantics and describes successive steps that lead to that goal. The second part contains commentary on the Axiological Lexicon of Slavs and their Neighbours, especially volume 5, devoted to honour.The aim of semantic-structural research is to reconstruct the semantic-lexical system of a language (as code) serving interpersonal communication – in other words, it is to reconstruct the information that one may obtain through the use of the code. The aim of cognitive-anthropological semantics is to reconstruct the conceptualization of linguistically salient fragments of reality.The challenges that cognitive-anthropological linguists have to meet include: (1) the identitication of the object of conceptualization (the base concept/conceptual invariant); (2)  a reconstruction of the image, conceptualization of that object in the minds of people who speak a given language. The latter challenge is met through an analysis of linguistic expressions connected with a given concept – the theory of lexical-semantic fields, the theory of interpretive frames and the theory of cognitive domains are used for the purpose. Both these issuses are discussed in the article.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2021, 33; 9-23
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-4 z 4

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies