Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "XVII Century" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-15 z 15
    Tytuł:
    Rosyjskie biblioteki monastyczne (XI-XVII wiek)
    Autorzy:
    Wierucka, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/681090.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Bibliotekarstwo klasztorne
    Rosja
    11 wiek - 17 wiek
    Monastic libraries
    Russia
    XI th century-XVII th century
    Źródło:
    Folia Bibliologica; 2006-2007, 48-49; 59-74
    2449-8246
    1230-2376
    Pojawia się w:
    Folia Bibliologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Relacje Francisa Sandersona i Roberta Yarda o bezkrólewiu w Rzeczypospolitej po abdykacji Jana Kazimierza Wazy.
    Autorzy:
    Ziober, Aleksandra
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/631486.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    diplomacy, election of Michał Korybut Wiśniowiecki, relations about Polish- Lithuanian Commonwealth in XVII century, interregnum
    dyplomacja, elekcja Michała Korybuta Wiśniowieckiego, relacje o XVII-wiecznej Rzeczypospolitej, bezkrólewie
    Opis:
    The course and result of the election in 1669 still arouses interest among historians. Probably it should be associated with the choice of a rather unexpected candidate for the king – Michal Korybut Wisniowiecki. No doubt that no European state was passive towards to the events in the Polish-Lithuanian Commonwealth, where the deputies were sent with a task to report on events related to the interregnum. Similarly, in London its court obtained information on the Polish-Lithuanian Commonwealth after the abdication of Jan Kazimierz from Francis Sanderson, a resident in Gdansk, and Robert Yard, secretary of extraordinary Peter Wyche. The correspondence of Sanderson and Yard is an interesting source of information about the interregnum after the abdication of Jan Kazimierz. Both of them passed numerous, sometimes unprecedented news about the electoral struggle. In their correspondence, they devoted a lot of space to candidates for the throne as well as a description of the course of regional assemblies, and Sejms from the interregnum period, and the issue of equality of dissidents. Especially a lot of information in the diplomats' reports were concerned about the Lithuanian horseman Boguslaw Radziwill and his/the Genealogy book of his family. The Sanderson and Yard reports are another interesting addition to our knowledge of the interregnum in 1668-1669.
    Przebieg i wynik elekcji w 1669 r. do dziś wzbudza wśród historyków bardzo duże zainteresowanie, co zapewne należy wiązać z wyborem dość nieoczekiwanego kandydata na króla – Michała Korybuta Wiśniowieckiego. Chyba żadne państwo europejskie nie pozostawało bierne wobec wydarzeń w państwie polsko-litewskim, do którego wysyłano swoich posłów, którzy mieli relacjonować wydarzenia z przebiegu interregnum. Podobnie uczynił dwór w Londynie, który uzyskiwał informacje na temat sytuacji państwa polskolitewskiego po abdykacji Jana Kazimierza od Francisa Sandersona, rezydenta w Gdańsku, oraz Roberta Yarda, sekretarza ekstraordynaryjnego posła Peter’a Wyche. Korespondencja Sandersona i Yarda stanowi interesujące źródło informacji na temat bezkrólewia po abdykacji Jana Kazimierza, a obaj przekazywali liczne, czasem niespotykane nigdzie indziej wiadomości dotyczące walki elekcyjnej. W swojej korespondencji wiele miejsca poświęcali oni kandydatom do tronu, opisowi przebiegu sejmików i sejmów okresu interregnum, a także sprawą równouprawnienia dysydentów. Szczególnie dużo informacji w raportach dyplomatów dotyczyło koniuszego litewskiego Bogusława Radziwiłła oraz księdze dotyczącej genealogii jego rodziny. Relacje Sandersona i Yarda stanowią kolejne interesujące uzupełnienie naszej wiedzy na temat bezkrólewia w latach 1668–1669.
    Źródło:
    Res Historica; 2019, 47
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wpływ języka polskiego na leksykę rosyjską drugiej połowy XVII wieku (na materiale vesti-kur antów z lat 1656–1670)
    Autorzy:
    Głuszak, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/681559.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Linguistics
    history of the language
    borrowings from Polish
    opinion journalism of the XVII century
    lingwistyka
    historia języka
    zapożyczenia leksykalne z języka polskiego
    publicystyka XVII wieku
    Opis:
    The paper studies the process of adapting Polish loanwords into the Russian language. Research material was extracted from the first handwritten editions of Russian opinion journalism, written from 1656 to 1670. The purpose of the article is to present the process of absorbing loanwords on the phonetic and morphological level, and to record changes in word genders and resonance variants in the words internalized into Russian either originating directly from Polish or passed on through Polish from other languages.
    Artykuł poświęcony jest procesowi adaptacji polskiej leksyki w języku rosyjskim na podstawie vesti-kurantów z drugiej połowy XVII wieku. Celem artykułu jest zbadanie procesu adaptacji zapożyczeń na poziomie  fonetycznym i morfologicznym, jak również zarejestrowanie zmiany rodzajów gramatycznych w leksyce o bezpośrednim polskim pochodzeniu lub zapożyczonej za pośrednictwem języka polskiego.
    Źródło:
    Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie; 2015, 4
    2449-8297
    Pojawia się w:
    Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Image of the Wife in the Homiletics of Antoni Węgrzynowicz
    Obraz żony w zbiorach kaznodziejskich Antoniego Węgrzynowicza
    Autorzy:
    Walińska, Marzena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1366579.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Antoni Węgrzynowicz
    sermons
    17th-century literature
    early 18th-century literature
    wife
    woman
    kazania
    literatura XVII wieku
    literatura początku XVIII wieku
    żona
    kobieta
    Opis:
    The aim of the article is to characterise the image of the wife in the homiletics of Antoni Węgrzynowicz. The analysis of selected excerpts from sermons dedicated to women allows us to see the following issues that are in the preacher’s area of interest: a woman’s place in marriage, obedience to her husband, responsibility for the good name of the family and raising children. The faults he particularly condemns are quarrelsomeness, vanity, and alcohol abuse. He gives different ways of disciplining women, but generally disapproves of domestic violence and points out that responsibility for a successful relationship lies with both spouses. Against the background of anti-woman literature and theology of the second half of the 17th and early 18th centuries, Węgrzynowicz’s sermons are characterised by a balanced and moderate approach.
    Celem artykułu jest charakterystyka obrazu żony w zbiorach kaznodziejskich Antoniego Węgrzynowicza. Analiza wybranych fragmentów kazań poświęconych kobietom pozwala dostrzec kwestie, które znalazły się w obszarze zainteresowań kaznodziei, takie jak: miejsce kobiety w małżeństwie, posłuszeństwo wobec męża, odpowiedzialność za dobre imię rodziny i wychowanie dzieci. Wady, które szczególnie potępia kaznodzieja, to: kłótliwość, próżność oraz nadużywanie alkoholu. Podaje różne sposoby dyscyplinowania kobiet, nie pochwala jednak na ogół przemocy domowej i zaznacza, że odpowiedzialność za udany związek spoczywa na obydwu małżonkach. Na tle antykobiecej literatury oraz teologii drugiej połowy XVII i początku XVIII wieku kazania Węgrzynowicza cechuje podejście wyważone i umiarkowane.
    Źródło:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2020, 38, 2; 53-66
    0239-426X
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    “Ambition and Pride Bid to Learn More than Virtue…” – about the Dangers of Learning According to Stanisław
    Autorzy:
    Bednaruk, Waldemar
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/618579.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Polish education in the 17th century
    Stanisław H. Lubomirski
    virtue
    the Stoics
    szkolnictwo polskie w XVII w.
    cnota
    stoicy
    Opis:
    In the days of the fall of education, Stanisław H. Lubomirski proclaimed the superiority of the natural intellect and reason over academic knowledge. This well-known and respected magnate and philosopher, was called by his contemporaries “Polish Solomon”. His views, in which one can see a clear trace of fascination with the Stoics, enjoyed great popularity until at least the middle of the eighteenth century.
    W czasach upadku szkolnictwa Stanisław H. Lubomirski głosił wyższość przyrodzonego rozumu i rozsądku nad wiedzą akademicką. Ten powszechnie znany i szanowany magnat – filozof, zwany był przez współczesnych „polskim Salomonem”. Jego poglądy, w których widać wyraźny ślad fascynacji stoikami, cieszyły się ogromną popularnością co najmniej do połowy XVIII w.
    Źródło:
    Studia Iuridica Lublinensia; 2016, 25, 3
    1731-6375
    Pojawia się w:
    Studia Iuridica Lublinensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Eurolinguistic notes on Polish, German, Czech, Hungarian, Dutch, English, French, Italian, Spanish and Latin in Warmer’s late-17th-c. colloquy. Part 1: Representativeness and address pronouns
    Eurolingwistyczny kontekst języków polskiego, niemieckiego, czeskiego, węgierskiego, niderlandzkiego, angielskiego, francuskiego, hiszpańskiego i łacińskiego w „Rozmowie” Christopherusa Warmera z końca XVII w. Część 1. Reprezentatywność i zaimki adresatywne
    Autorzy:
    Grzega, Joachim
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/34670878.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Christopherus Warmer
    cross-linguistic
    spoken language
    17th century
    address pronouns
    representativeness
    badanie porównawcze
    język mówiony
    XVII wiek
    zaimki adresatywne
    reprezentatywność
    Opis:
    W artykule poddano jakościowej i opisowej analizie opublikowaną w 1691 roku „Rozmowę” Christopherusa Warmera. Używa się w niej dziesięciu języków: śląskiej odmiany polskiego, śląskiej odmiany niemieckiego, wschodniej odmiany czeskiego, północnej odmiany węgierskiego, flamandzkiej odmiany niderlandzkiego, północnej odmiany francuskiego, włoskiego, hiszpańskiego, angielskiego i łaciny. Analiza dotyczy reprezentatywności i typowości form adresatywnych i utartych formuł zwracania się do kogoś w ekspresywnych aktach mowy. Biorąc pod uwagę biografię Warmera, zawartość książki, jej różne wersje, konwencje typograficzne oraz użycie zaimków adresatywnych (również w świetle wcześniejszych badań), można założyć, iż analizowany tekst jest reprezentatywny dla okresu między rokiem 1650 a 1680. Analiza zaimków adresatywnych prowadzi do następujących spostrzeżeń. We wszystkich językach poza niderlandzkim występuje rozróżnienie na zaimki formalne i nieformalne. W językach tych (z wyjątkiem węgierskiego) obserwujemy wzajemne, dwukierunkowe użycie zaimka formalnego między osobami dorosłymi, w gronie studentów oraz między matką i córką, a także jednokierunkowe użycie tego zaimka przez osoby niepełnoletnie płci żeńskiej w stosunku do dorosłych. Spostrzeżenia te posłużą zbadaniu innych pragmalingwistycznych aspektów tekstu Warmera, które zostaną omówione w odrębnej publikacji – drugiej części niniejszego artykułu.
    Warmer’s 1691 colloquy including ten languages – (Silesian) Polish, (Silesian) German, (eastern) Czech, (northern) Hungarian, (Flemish) Dutch, (northern) French, Italian, Spanish, English and Latin – is studied qualitatively and descriptively for representativeness and typical European character of address forms and routine formulae in expressive speech acts. Due to Warmer’s biography, the content of the book, the comparison to other versions, typographical habits, the uses of address pronouns and their comparison with prior research, the text is considered probably representative of the period from 1650 to 1680. The analysis of address pronouns reveals the following. In all vernacular languages save Dutch, there is a formal/informal address pronoun distinction. Among these languages (except Hungarian), we see the reciprocal use of the formal pronoun between all adults, between students, and between mother and daughter, and non-reciprocal use of the formal pronoun by male non-adults to adults. Based on this, the other pragmalinguistic aspects will be dealt with in the next installment, Part 2 of this study.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2023, 35; 111-129
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    ВАРИАНТНОСТЬ ОКОНЧАНИЙ ЗАИМСТВОВАННЫХ СУЩЕСТВИТЕЛЬНЫХ В ПУБЛИЦИСТИКЕ ДОПЕТРОВСКОЙ ЭПОХИ
    Autorzy:
    Głuszak, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/681581.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Linguistics, history of language, loanwords, opinion journalism of the 17th century
    językoznawstwo, historia języka rosyjskiego, zapożyczenia, gazety rękopiśmienne XVII w.
    Opis:
    The article examines the process of adapting loanwords into the Russian language. The source material was extracted from the first handwritten editions of Russian opinion journalism written from 1656 to 1670. The author describes the process of absorbing loanwords on the morphological level and demonstrates the existence of inflectional variants of loaned nouns.
    Artykuł bada proces adaptacji zapożyczeń w literaturze rosyjskiej. Materiał źródłowy został wyekscerpowany z pierwszych rosyjskich rękopiśmiennych gazet, które powstawały w okresie 1656–1670 lat. Autor przedstawia proces integrowania zapożyczeń językowych na poziomie morfologicznym poprzez przykłady waniantywności ich fleksji.
    Źródło:
    Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie; 2016, 5
    2449-8297
    Pojawia się w:
    Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Поговорим о деньгах (нерусские названия денежных единиц в “Курантах” XVII века)
    Autorzy:
    Głuszak, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/681485.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    linguistics, history of the language, loanwords, opinion journalism of the 17th century, Vesti-Kuranty
    językoznawstwo, historia języka, zapożyczenia, „Vesti-Kuranty”, XVII wiek
    Opis:
    The paper analyses monetary unit names, incorporated into Russian language in the first seven decades of the 17th century. The research aims at evaluating the level of assimilation of the foreign units in the borrowing language. The research material was extracted from Vesti-Kuranty, written from 1600 to 1670.
    W niniejszym artykule omówiono nazwy zapożyczonych jednostek monetarnych w języku rosyjskim od początku XVII wieku do lat 70. tego stulecia. Celem analizy jest określenie stopnia adaptacji nazw nierosyjskich na gruncie języka zapożyczającego. Materiał, będący przedmiotem analizy, wyekscerpowano z „Vesti-Kurantów”, powstałych w latach 1600–1670.
    Źródło:
    Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie; 2017, 6
    2449-8297
    Pojawia się w:
    Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wielkość gospodarstw kmiecych w kluczu muszyńskim biskupów krakowskich w XVII –XVIII w.
    Autorzy:
    Tutalak, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/607613.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Polish economic history of 17th and 18th century
    “Muszyński key”
    peasants’ farm
    gospodarka XVII i XVIII w.
    klucz muszyński
    gospodarstwo kmiece
    Opis:
    The purpose of this article is to indicate the changes in size of peasants’ farms which belonged to the “Muszyński key” of Cracow bishops’ in the 17th and 18th century. The reference point on this issue are usually statistics which show largeness of land holdings in the light of inventories. This paper is going to present the change of this peasants’ farms as a result of demographic reasons. This way of research is more advised because there are no detailed information concern largeness of peasants’ farms except inventory of 1668. However, for the 18th century there are a few visitations of the Graeco-Catholic Muszyna deanery which allow to get information about the number of peasants in the villages and a population of acceding to the sacraments (to communion and confession during the Easter). The documents of visitations carried out in 1743, 1761, 1765 and 1771 contain especially useful information. The analyzing of those sources leads to the conclusion in which one may claim that the population on this exploring area increased almost twice during the years 1668–1771 instead of un-changeability in the size of settlements. That is the base on which one can maintain that the largeness of peasants’ farm had reduced by half. So if statistical farm in 1668 was half of fief (twice more peasants than fiefs), in the second half of the 18th century there was very likely that the typical farm was located in the quarter of the fief.
    Celem niniejszego artykułu jest wskazanie wielkości gospodarstw kmiecych w kluczu muszyńskim biskupów krakowskich w XVII i XVIII w., a ściślej zmiany, jaka na tym polu się dokonała. O ile zazwyczaj punktem odniesienia w tej kwestii są statystyki ukazujące bezpośrednio wielkość nadziałów w poszczególnych latach, oparte na informacjach inwentarzowych, o tyle w tym opracowaniu spróbujemy ukazać ową zmianę jako wynik zmian demograficznych. Jest to tym bardziej wskazane, że nie dysponujemy dla omawianego terenu (poza inwentarzem z 1668 r.) konkretnymi danymi o wielkości poszczególnych gospodarstw kmiecych. Natomiast dla XVIII w. zachowało się kilka wizytacji greckokatolickiego dekanatu muszyńskiego, obejmującego swym zasięgiem obszar klucza muszyńskiego, z których możemy czerpać informacje na temat liczby kmieci osiadłych w danej miejscowości oraz liczby ludności przystępującej do sakramentów świętych (spowiedzi i Komunii wielkanocnej). Szczególnie przydatne, zawierające najwięcej takich danych, są wizytacje z lat 1743, 1761, 1765 oraz 1771. Biorąc pod uwagę liczbę gospodarstw kmiecych i łanów, można powiedzieć, że średnie gospodarstwo chłopskie w XVIII w. obejmowało obszar połowy łana. Skoro w stosunku do XVII w. nastąpił niemal dwukrotny wzrost liczy kmieci, a więc i – w mniejszym lub większym zaokrągleniu – liczby ludności, zatem przy niezmieniającym się obszarze wiosek musiało siłą rzeczy nastąpić mniej więcej takie samo, a więc niemal dwukrotne, zmniejszenie się poszczególnych gospodarstw kmiecych. Gdy statystyczne gospodarstwo w 1668 r. było wielkości połowy łana (dwukrotnie więcej kmieci niż łanów), to w drugiej połowie XVIII w. wielce prawdopodobne jest, że typowe gospodarstwo mieściło się na obszarze ćwierci łana.
    Źródło:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia; 2014, 69
    0239-4251
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Armia koronna Rzeczypospolitej w sporach i rozgrywkach politycznych pierwszych lat wojny na Ukrainie (1648-1649)
    Autorzy:
    Janas, Eugeniusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/631673.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Khmelnytsky Uprising, the Crown army and politics, rebellions and soldiers’ confederacies in the middle of the 17th century.
    Powstanie Chmielnickiego, wojsko koronne i polityka, bunty i konfederacje żołnierskie połowy XVII wieku
    Opis:
    The events of the first years of war in Ukraine clearly suggest an increase of the army’s involvement in the country’s public life. This tendency has to be regarded largely as a new and unprecedented phenomenon of the political life of the Commonwealth, visible from the outbreak of the Khmelnytsky Uprising to at least the 70s of the 17th century. It is possible to believe that this state of affairs stemmed from two main reasons- the endeavoursof some of the groups and representatives of the elites, in numerous cases also simultaneously present within the circle of the army elders, to establishing their influences and political role through navigating or manipulating the army, one of the instruments of gaining these influences and attitude of a broader circle of the soldiers from nobility, who saw in themselves not only a military branch of the country, but also fully-fledgedcitizens, entitled to co-deciding on all the aspects of the Crown just like the nobility. This tendency can be noticed already during the interregnum and elections in 1648 (i.e. in the time of the Lviv circle of the general army in September, making essentially illegal, even if later approved, election of a commander-in-chief), but the decisive influence on the choice of a new sovereign was nevertheless not granted to the army. In the coming months and years, the control over the army triggered a rivalry between the monarch, royal court, the key senators, generals and other people from the circle of the elders and the elites of aristocracy. As a consequence the army was becoming politicised. At the same time critical attitude of the soldiers’ circles towards the country (the monarch, royal court and senate) was building up, in the largest part generated by the destruction of financial and military apparatus of the Commonwealth escalating in the war conditions. Rebellious atmosphere triggered mainly by economic factors was more frequently occurring in the army. A new esprit de corps of the army, being created from 1648, was inspiring the soldiers to demand changes in the country’s politics, including entitlements which had not been so far grantedto the army. Simultaneously, the forms of self-governing organisation of the army (the military circles) were being consolidated and solidified, a more permanent programme expressing soldiers’ aspirations was being crystallised and planks for the future and more dramatic rebellions and confederacies, easily submitting to the political inspiration, were being created.
    Wydarzenia pierwszych lat wojny na Ukrainie wyraźnie wskazują na wzrost zaangażowania armii w życie publiczne państwa. Tendencję taką uznać trzeba w znacznym stopniu za nowe i bezprecedensowe zjawisko życia politycznego Rzeczypospolitej widoczne od chwili wybuchu powstania Chmielnickiego przynajmniej do lat 70. XVII stulecia. Taki stan rzeczy wynikał, jak można sądzić, z dwóch głównych powodów – dążeń niektórychgrup i przedstawicieli elity władzy, w licznych wypadkach zresztą obecnych równocześnie w kręgu starszyzny wojskowej, do ugruntowania wpływów i roli politycznej poprzez sterowanie bądź manipulowanie armią, jednym jeszcze instrumentem zdobywania owych wpływów oraz postawy szerszego środowiska szlacheckich żołnierzy widzących w sobie nie tylko zbrojne ramię państwa, ale i jego pełnoprawnych obywateli uprawnionych jak cała szlachta do współdecydowania we wszelkich sprawach Rzeczypospolitej. Tendencjętaką dostrzegamy już podczas bezkrólewia i elekcji 1648 r. (np. w czasie lwowskiego koła generalnego wojska we wrześniu, dokonującego nielegalnego w gruncie rzeczy, chociaż zaaprobowanego potem wyboru wodza naczelnego),ale decydującego wpływu na obiór nowego władcy armia jednak nie uzyskała. W następnych miesiącach i latach o kontrolę nad wojskiem rywalizował monarcha, dwór, kluczowi senatorowie, wodzowie i inni ludzie z kręgu starszyzny i magnackiej elity. W konsekwencji postępowało upolitycznienie wojska. Narastał równocześnie krytyczny stosunek środowiska żołnierskiego do państwa (monarchy, dworu, sejmu) wywoływany w głównej mierze narastającą w warunkach wojny destrukcją aparatu skarbowo-wojskowego Rzeczypospolitej. W armii coraz częściej pojawiały się buntownicze nastroje spowodowane głównie czynnikami ekonomicznymi.Kształtujący się od 1648 r. do pewnego stopnia nowy esprit de corps wojska inspirował żołnierzy do żądań zmian polityki państwa, w tym przyznaniu armii uprawnień dotychczas nie występujących. Umacniały i utrwalały się zarazem formy organizacji samorządowej wojska (koła wojskowe), krystalizował się trwalszy program wyrażający aspiracje żołnierzy, powstawały przesłanki przyszłych, bardziej dramatycznych buntów i konfederacji, łatwo poddających się politycznej inspiracji.
    Źródło:
    Res Historica; 2014, 38
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Armia koronna Rzeczypospolitej w sporach i rozgrywkach politycznych pierwszych lat wojny na Ukrainie (1648-1649)
    Autorzy:
    Janas, Eugeniusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/632315.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Khmelnytsky Uprising, the Crown army and politics, rebellions and soldiers’ confederacies in the middle of the 17th century.
    Powstanie Chmielnickiego, wojsko koronne i polityka, bunty i konfederacje żołnierskie połowy XVII wieku
    Opis:
    Wydarzenia pierwszych lat wojny na Ukrainie wyraźnie wskazują na wzrost zaangażowania armii w życie publiczne państwa. Tendencję taką uznać trzeba w znacznym stopniu za nowe i bezprecedensowe zjawisko życia politycznego Rzeczypospolitej widoczne od chwili wybuchu powstania Chmielnickiego przynajmniej do lat 70. XVII stulecia. Taki stan rzeczy wynikał, jak można sądzić, z dwóch głównych powodów – dążeń niektórychgrup i przedstawicieli elity władzy, w licznych wypadkach zresztą obecnych równocześnie w kręgu starszyzny wojskowej, do ugruntowania wpływów i roli politycznej poprzez sterowanie bądź manipulowanie armią, jednym jeszcze instrumentem zdobywania owych wpływów oraz postawy szerszego środowiska szlacheckich żołnierzy widzących w sobie nie tylko zbrojne ramię państwa, ale i jego pełnoprawnych obywateli uprawnionych jak cała szlachta do współdecydowania we wszelkich sprawach Rzeczypospolitej. Tendencjętaką dostrzegamy już podczas bezkrólewia i elekcji 1648 r. (np. w czasie lwowskiego koła generalnego wojska we wrześniu, dokonującego nielegalnego w gruncie rzeczy, chociaż zaaprobowanego potem wyboru wodza naczelnego),ale decydującego wpływu na obiór nowego władcy armia jednak nie uzyskała. W następnych miesiącach i latach o kontrolę nad wojskiem rywalizował monarcha, dwór, kluczowi senatorowie, wodzowie i inni ludzie z kręgu starszyzny i magnackiej elity. W konsekwencji postępowało upolitycznienie wojska. Narastał równocześnie krytyczny stosunek środowiska żołnierskiego do państwa (monarchy, dworu, sejmu) wywoływany w głównej mierze narastającą w warunkach wojny destrukcją aparatu skarbowo-wojskowego Rzeczypospolitej. W armii coraz częściej pojawiały się buntownicze nastroje spowodowane głównie czynnikami ekonomicznymi.Kształtujący się od 1648 r. do pewnego stopnia nowy esprit de corps wojska inspirował żołnierzy do żądań zmian polityki państwa, w tym przyznaniu armii uprawnień dotychczas nie występujących. Umacniały i utrwalały się zarazem formy organizacji samorządowej wojska (koła wojskowe), krystalizował się trwalszy program wyrażający aspiracje żołnierzy, powstawały przesłanki przyszłych, bardziej dramatycznych buntów i konfederacji, łatwo poddających się politycznej inspiracji.
    Źródło:
    Res Historica; 2014, 38
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Od towarzysza jazdy do wojewody podolskiego. Przebieg służby wojskowej Nikodema Żaboklickiego w latach 1656–1706
    Autorzy:
    Hundert, Zbigniew
    Sowa, Jan Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/631470.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Nikodem Żaboklicki, regimentarze (deputies) of the Crown Army, hussar lieutenants, the 17th century, military patronage of the Sieniawscy, Potoccy, and Stanisław Jan Jabłonowski, voivodes of Podolia
    Nikodem Żaboklicki, regimentarze wojska koronnego, porucznicy husarscy, XVII wiek, patronat wojskowy Sieniawskich, Potockich i Stanisława Jana Jabłonowskiego, wojewodowie podolscy
    Opis:
    Nikodem Żaboklicki (zm. 1706) był jednym z najbardziej doświadczonych i jednym z najdłużej odbywających służbę wojskową oficerów koronnych w drugiej połowie XVII w. i na początku XVIII w. Syn chorążego bracławskiego Hieronima wstąpił do wojska ok. 1650 r. Na pewno od 1656 r. służył w królewskiej chorągwi kozackiej, zaś w latach 1663–1667 był towarzyszem roty husarskiej hetmana wielkiego koronnego Stanisława „Rewery” Potockiego. Równocześnie, w latach 1666–1667, był rotmistrzem chorągwi tatarskiej. Po krótkim epizodzie dowodzenia husarią hetmana polnego koronnego ks. Dymitra Wiśniowickiego w latach 1668–1683 był porucznikiem husarii Mikołaja Hieronima Sieniawskiego, a w latach 1684–1694 jego syna Adama Mikołaja. Następnie dowodził husarią hetmana wielkiego koronnego Stanisława Jana Jabłonowskiego (1695–1702) oraz króla Augusta II (od 1702 r. chorągwią królewicza Fryderyka Augusta, a od ok. 1704 r. do śmierci – chorągwią samego monarchy). W trakcie dowodzenia husarią kolejnych możnych, z którymi Żaboklicki wchodził w układy klientalne, zwiększały się jego kompetencje dowódcze. W 1683 r. jako pułkownik JKM stał na czele hetmańskiego pułku Sieniawskiego. W latach osiemdziesiątych XVII w. coraz częściej wyznaczano go dowódcą większych zgrupowań taktycznych bądź grup operacyjnych, natomiast w latach dziewięćdziesiątych XVII w. i w pierwszych latach XVIII w. pełnił często samodzielne dowództwo nad wojskiem koronnym jako regimentarz generalny. Jako dowódca wojskowy był często wybierany na komisarza do hiberny czy komisarza do trybunałów skarbowych. Pełnił również funkcje posła wojskowego oraz posłów cywilnych z sejmików województwa ruskiego i podolskiego. Od 1676 r. był chorążym bracławskim, w 1693 r. wszedł w skład senatu w randze kasztelana kamienieckiego, a w 1704 r., jako zaufany stronnik króla Augusta II, otrzymał urząd wojewody podolskiego. W trakcie swej wieloletniej służby wojskowej odznaczył się wieloma osiągnięciami w kampaniach wojennych.
    Źródło:
    Res Historica; 2016, 42
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Od towarzysza jazdy do wojewody podolskiego. Przebieg służby wojskowej Nikodema Żaboklickiego w latach 1656–1706
    Autorzy:
    Hundert, Zbigniew
    Sowa, Jan Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/631947.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Nikodem Żaboklicki, regimentarze (deputies) of the Crown Army, hussar lieutenants, the 17th century, military patronage of the Sieniawscy, Potoccy, and Stanisław Jan Jabłonowski, voivodes of Podolia
    Nikodem Żaboklicki, regimentarze wojska koronnego, porucznicy husarscy, XVII wiek, patronat wojskowy Sieniawskich, Potockich i Stanisława Jana Jabłonowskiego, wojewodowie podolscy
    Opis:
    Nikodem Żaboklicki (d. 1706) was one of the most experienced officers in the Crown Army in the second half of the 17th century and at the beginning of the 18th century. Żaboklicki, a son of Hieronim (the Standard Bearer of Bracław), joined the army about 1650. Since 1656, he served in the royal cossack company, while from 1663 to 1667 he was a towarzysz (commilito, companion) in the hussar company of Grand Crown Hetman Stanisław ‘Rewera’ Potocki. At the same time, from 1666 to 1667, he was the rittmeister of a Tatar company. For a short time, he commanded the hussars of Field Crown Hetman Duke Dymitr Wiśniowiecki. Then, from 1668 to 1683, he was the lieutenant of Mikołaj Hieronim Sieniawski’s hussars, and later, until 1694, of those of Mikołaj’s son Adam Mikołaj. Next, he commanded the hussar company of Grand Crown Hetman Stanisław Jan Jabłonowski (1695–1702) and King Augustus II (from 1702 – the company of Prince Frederick Augustus, and from about 1704 until his death – the company of the monarch himself). While leading the hussars of the various magnates, with whom Żaboklicki was establishing cliental relationships, his commanding skills were developing. In 1683, as a Colonel of His Majesty, he was heading the cavalry regiment of Hetman Sieniawski. In the 1680s, he was appointed as the commander of bigger tactical or operational groups with increasing frequency. In the 1690s and 1700s, he was often designated the independent commander of the whole Crown Army as the Regimentarz Generalny (Hetman’s deputy). As an officer he would often be elected a commissar for the distribution of hiberna (augmentation of cavalry soldiers’ pay during the winter months) or a Member of the Fiscal Tribunal. He was also performing the duties of a military envoy to the Sejm and of a parliamentary representative of the Ruthenian and Podolian Voivodeships. Since 1676, he was the Standard Bearer of Bracław, while in 1693, he became a member of the Senate as the Castellan of Kamieniec Podolski. In 1704, as a trusted supporter of Augustus II, he was granted the office of the Voivode of Podolia. His long career abounded in impressive military achievements.
    Nikodem Żaboklicki (zm. 1706) był jednym z najbardziej doświadczonych i jednym z najdłużej odbywających służbę wojskową oficerów koronnych w drugiej połowie XVII w. i na początku XVIII w. Syn chorążego bracławskiego Hieronima wstąpił do wojska ok. 1650 r. Na pewno od 1656 r. służył w królewskiej chorągwi kozackiej, zaś w latach 1663–1667 był towarzyszem roty husarskiej hetmana wielkiego koronnego Stanisława „Rewery” Potockiego. Równocześnie, w latach 1666–1667, był rotmistrzem chorągwi tatarskiej. Po krótkim epizodzie dowodzenia husarią hetmana polnego koronnego ks. Dymitra Wiśniowickiego w latach 1668–1683 był porucznikiem husarii Mikołaja Hieronima Sieniawskiego, a w latach 1684–1694 jego syna Adama Mikołaja. Następnie dowodził husarią hetmana wielkiego koronnego Stanisława Jana Jabłonowskiego (1695–1702) oraz króla Augusta II (od 1702 r. chorągwią królewicza Fryderyka Augusta, a od ok. 1704 r. do śmierci – chorągwią samego monarchy). W trakcie dowodzenia husarią kolejnych możnych, z którymi Żaboklicki wchodził w układy klientalne, zwiększały się jego kompetencje dowódcze. W 1683 r. jako pułkownik JKM stał na czele hetmańskiego pułku Sieniawskiego. W latach osiemdziesiątych XVII w. coraz częściej wyznaczano go dowódcą większych zgrupowań taktycznych bądź grup operacyjnych, natomiast w latach dziewięćdziesiątych XVII w. i w pierwszych latach XVIII w. pełnił często samodzielne dowództwo nad wojskiem koronnym jako regimentarz generalny. Jako dowódca wojskowy był często wybierany na komisarza do hiberny czy komisarza do trybunałów skarbowych. Pełnił również funkcje posła wojskowego oraz posłów cywilnych z sejmików województwa ruskiego i podolskiego. Od 1676 r. był chorążym bracławskim, w 1693 r. wszedł w skład senatu w randze kasztelana kamienieckiego, a w 1704 r., jako zaufany stronnik króla Augusta II, otrzymał urząd wojewody podolskiego. W trakcie swej wieloletniej służby wojskowej odznaczył się wieloma osiągnięciami w kampaniach wojennych.
    Źródło:
    Res Historica; 2016, 42
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Od towarzysza jazdy do wojewody podolskiego. Przebieg służby wojskowej Nikodema Żaboklickiego w latach 1656–1706
    Autorzy:
    Hundert, Zbigniew
    Sowa, Jan Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/953504.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    nikodem żaboklicki
    regimentarze wojska koronnego
    porucznicy husarscy
    xvii w.
    patronat wojskowy sieniawskich
    potockich i stanisława jana jabłonowskiego
    wojewodowie podolscy
    regimentarze (deputies) of the crown army
    hussar
    lieutenants
    the 17th century
    military patronage of the sieniawscy
    potoccy
    and stanisław
    jan jabłonowski
    voivodes of podolia
    Opis:
    Nikodem Żaboklicki (zm. 1706) był jednym z najbardziej doświadczonych i jednym z najdłużej odbywających służbę wojskową oficerów koronnych w drugiej połowie XVII w. i na początku XVIII w. Syn chorążego bracławskiego Hieronima wstąpił do wojska ok. 1650 r. Na pewno od 1656 r. służył w królewskiej chorągwi kozackiej, zaś w latach 1663–1667 był towarzyszem roty husarskiej hetmana wielkiego koronnego Stanisława „Rewery” Potockiego. Równocześnie, w latach 1666–1667, był rotmistrzem chorągwi tatarskiej. Po krótkim epizodzie dowodzenia husarią hetmana polnego koronnego ks. Dymitra Wiśniowickiego w latach 1668–1683 był porucznikiem husarii Mikołaja Hieronima Sieniawskiego, a w latach 1684–1694 jego syna Adama Mikołaja. Następnie dowodził husarią hetmana wielkiego koronnego Stanisława Jana Jabłonowskiego (1695–1702) oraz króla Augusta II (od 1702 r. chorągwią królewicza Fryderyka Augusta, a od ok. 1704 r. do śmierci – chorągwią samego monarchy). W trakcie dowodzenia husarią kolejnych możnych, z którymi Żaboklicki wchodził w układy klientalne, zwiększały się jego kompetencje dowódcze. W 1683 r. jako pułkownik JKM stał na czele hetmańskiego pułku Sieniawskiego. W latach osiemdziesiątych XVII w. coraz częściej wyznaczano go dowódcą większych zgrupowań taktycznych bądź grup operacyjnych, natomiast w latach dziewięćdziesiątych XVII w. i w pierwszych latach XVIII w. pełnił często samodzielne dowództwo nad wojskiem koronnym jako regimentarz generalny. Jako dowódca wojskowy był często wybierany na komisarza do hiberny czy komisarza do trybunałów skarbowych. Pełnił również funkcje posła wojskowego oraz posłów cywilnych z sejmików województwa ruskiego i podolskiego. Od 1676 r. był chorążym bracławskim, w 1693 r. wszedł w skład senatu w randze kasztelana kamienieckiego, a w 1704 r., jako zaufany stronnik króla Augusta II, otrzymał urząd wojewody podolskiego. W trakcie swej wieloletniej służby wojskowej odznaczył się wieloma osiągnięciami w kampaniach wojennych.
    Nikodem Żaboklicki (d. 1706) was one of the most experienced officers in the Crown Army in the second half of the 17th century and at the beginning of the 18th century. Żaboklicki, a son of Hieronim (the Standard Bearer of Bracław), joined the army about 1650. Since 1656, he served in the royal cossack company, while from 1663 to 1667 he was a towarzysz (commilito, companion) in the hussar company of Grand Crown Hetman Stanisław ‘Rewera’ Potocki. At the same time, from 1666 to 1667, he was the rittmeister of a Tatar company. For a short time, he commanded the hussars of Field Crown Hetman Duke Dymitr Wiśniowiecki. Then, from 1668 to 1683, he was the lieutenant of Mikołaj Hieronim Sieniawski’s hussars, and later, until 1694, of those of Mikołaj’s son Adam Mikołaj. Next, he commanded the hussar company of Grand Crown Hetman Stanisław Jan Jabłonowski (1695–1702) and King Augustus II (from 1702 – the company of Prince Frederick Augustus, and from about 1704 until his death – the company of the monarch himself). While leading the hussars of the various magnates, with whom Żaboklicki was establishing cliental relationships, his commanding skills were developing. In 1683, as a Colonel of His Majesty, he was heading the cavalry regiment of Hetman Sieniawski. In the 1680s, he was appointed as the commander of bigger tactical or operational groups with increasing frequency. In the 1690s and 1700s, he was often designated the independent commander of the whole Crown Army as the Regimentarz Generalny (Hetman’s deputy). As an officer he would often be elected a commissar for the distribution of hiberna (augmentation of cavalry soldiers’ pay during the winter months) or a Member of the Fiscal Tribunal. He was also performing the duties of a military envoy to the Sejm and of a parliamentary representative of the Ruthenian and Podolian Voivodeships. Since 1676, he was the Standard Bearer of Bracław, while in 1693, he became a member of the Senate as the Castellan of Kamieniec Podolski. In 1704, as a trusted supporter of Augustus II, he was granted the office of the Voivode of Podolia. His long career abounded in impressive military achievements.
    Źródło:
    Res Historica; 2016, 42
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dwie średniowieczne tradycje lubelskie oraz ich wpływ na poczucie tożsamości lokalnej wspólnoty (XIII? – początek XVII w.)
    Autorzy:
    Michalski, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/607565.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    medieval local traditions
    Lublin – history, 13th–14th century
    Lublin community, 13th–16th century – sense of identity
    Lublin community – historical consciousness
    traditions about Tatar siege of Lublin castle in the winter of 1340/134
    1 St. Michael’s p
    Lublin – średniowieczne tradycje lokalne
    Lublin – historia, XIII–XIV w.
    Lublina – świadomość historyczna
    społeczność Lublina, XIII–XVII w. – poczucie tożsamości
    tradycje o oblężeniu zamku lubelskiego przez Tatarów zimą 1340/1341 r.
    Fara św. Michała w.
    Opis:
    The article presents the medieval accounts of the two short stories about the past of Lublin, concerning the siege of its castle by Tatars in the winter of 1340/1341 and the apparition of St. Michael to prince Leszek Czarny and the ruler’s subsequent victory over pagan Jatvings (1282). Following the traces of the familiarity of these narratives in the town up to the turn of the 16th century, it is argued that they were well recognized local traditions. They conveyed ideas of particular importance and attractiveness to theLublin community and provided a distinct way of perceiving of the important elements of townscape. Thus the stories about legendary history ofLublin influenced the sense of identity of theLublin community in several significant ways.
    Artykuł przedstawia średniowieczne wersje dwóch opowieści o przeszłości Lublina, dotyczące oblężenia miejscowego zamku przez Tatarów na przełomie 1340 i 1341 r. oraz ukazania się świętego Michała księciu Leszkowi Czarnemu i zwycięstwa władcy nad Jaćwingami w 1282 r. Przyglądając się śladom znajomości tych narracji w mieście nad Bystrzycą do początku XVII w., autor dowodzi, że były to wówczas dobrze znane tradycje lokalne. Wyrażały one idee szczególnie ważne i atrakcyjne dla społeczności Lublina. Za ich sprawą członkowie miejscowej wspólnoty postrzegali ważne elementy miejskiej przestrzeni w swoisty dla swej grupy sposób. Można zatem dostrzec, że opowieści z kręgu legendarnych dziejów Lublina oddziaływały na poczucie tożsamości członków społeczności Lublina w kilku ważnych aspektach.
    Źródło:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia; 2017, 72
    0239-4251
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-15 z 15

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies