Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Polish– Lithuanian Commonwealth" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-10 z 10
    Tytuł:
    Henryk Rzewuski and Polish-Lithuanian Commonwealth’s Law
    Autorzy:
    Zakrzewski, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/618627.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Henryk Rzewuski
    Polish-Lithuanian Commonwealth’s law
    historical tale
    prawo dawnej Rzeczypospolitej
    gawęda szlachecka
    Opis:
    Henryk Rzewuski’s (1791–1866) works cannot be a source of knowledge about Polish-LithuanianCommonwealth’s legal history. The pieces of information given by him have been at times one-sided and deceptive. Nevertheless, they may – if used with a critical approach – provide details on the old jurisprudence in the 19th century and on the praxis of applying the old law under Russian rule. They also can be a research base on the author’s views on the Polish-Lithuanian Commonwealth’s legal and political system, as well as their portrayal in the 19th-century gawęda szlachecka (literary genre associated primarily with noble storytelling, specific to Polish literature of that time). It is also worth continuing the search for – mentioned in Rzewuski’s manuscript – the two-volume Remarks on the Lithuanian Statute written by his father, Adam Wawrzyniec Rzewuski and allegedly published in1782, in Nieśwież. Although there is no certainty whether this work ever existed, it is worth searching for it.
    Prace Henryka Rzewuskiego (1791–1866) nie mogą być źródłem poznania dawnego prawa Rzeczypospolitej. Podane przezeń informacje były niekiedy jednostronne, niekiedy zaś dość bałamutne. Mogą jednak – przy krytycznym podejściu – dostarczać danych na temat znajomości prawa dawnej Rzeczypospolitej w XIX stuleciu i praktyce stosowania dawnego prawa pod rządami rosyjskimi. Mogą też być podstawą badań poglądów ich autora na prawo i ustrój Rzeczypospolitej, jak również obrazu tego prawa w dziewiętnastowiecznej gawędzie szlacheckiej. Warto też kontynuować poszukiwania – wskazanej w rękopisie Henryka Rzewuskiego – wydanej ponoć w 1782 r. w Nieświeżu dwutomowej pracy autorstwa jego ojca – Adama Wawrzyńca Rzewuskiego pt. Uwagi nad Statutem litewskim. Nie ma pewności, czy dzieło to w ogóle powstało, lecz poszukiwać warto.
    Źródło:
    Studia Iuridica Lublinensia; 2016, 25, 3
    1731-6375
    Pojawia się w:
    Studia Iuridica Lublinensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Principle of necessitas frangit legem in the Activity and Thought of Andrzej Maksymilian Fredro
    Autorzy:
    Tracz-Tryniecki, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1912910.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Andrzej Maksymilian Fredro
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    necessitas frangit legem
    law
    Rzeczpospolita Obojga Narodów
    prawo
    Opis:
    The article presents the attitude of Andrzej Maksymilian Fredro – a key statesman and political writer in the 17th-century Polish-Lithuanian Commonwealth – toward the principle of necessitas frangit legem. At the beginning, the intellectual sources of his understanding of this principle are discussed. Two groups are referenced: one referring to the Christian legal view on necessitas and the other connected with the question of the reason of state. Then four aspects of Fredro’s thought and political activity are analyzed. Firstly, his reference to necessitas treated as the justification of the amendment of the old law. Secondly, various examples of his flexible attitude toward law. All of them express Fredro’s opinion on the key role of prudence in the process of applying law. Thirdly, the question of the infringement of law is discussed by referring to his concept of the exception from law and his reaction to Siciński’s veto. Fourthly, it is pointed how in the context of the political conflict during the 1660s Fredro adopted a much stricter attitude toward observing the law. In the end, the conclusions state that Fredro’s case is a good example of the dilemma of Polish political thought and practice of how to combine effective governance with the respect for constitutional forms.
    Niniejszy artykuł dotyczy stosunku Andrzeja Maksymiliana Fredry, jednego z kluczowych mężów stanu i pisarzy politycznych siedemnastowiecznej Rzeczypospolitej Obojga Narodów, do zasady necessitas frangit legem. Na początku omówiono źródła intelektualne kształtujące jego rozumienie tej zasady. Wskazano na dwie grupy: związaną ze spojrzeniem chrześcijańskiej myśli prawniczej na necessitas oraz odnoszącą się do kwestii racji stanu. Analizie poddano cztery aspekty myśli i działalności Fredry. Po pierwsze, wskazano na odwołanie do necessitas jako uzasadnienia zmiany starego prawa. Po drugie, przedstawiono różne przykłady elastycznego podejścia do prawa, wyrażające opinię Fredry o kluczowej roli roztropności w procesie stosowania prawa. Po trzecie, omówiono problem naruszenia prawa, odnosząc go do Fredrowskiej koncepcji wyjątku od prawa oraz do jego reakcji na weto Sicińskiego. Po czwarte, wskazano, jak Fredro – w kontekście konfliktu politycznego lat 60. XVII w. – przyjął znacznie bardziej sztywne stanowisko wobec przestrzegania prawa. W konkluzjach stwierdzono, że przypadek Fredry stanowi dobry przykład dylematów dotyczących sposobu połączenia skutecznego rządzenia z poszanowaniem form konstytucyjno-ustrojowych, przed jakim stanęła zarówno myśl polityczna, jak i praktyka Rzeczypospolitej.
    Źródło:
    Studia Iuridica Lublinensia; 2020, 29, 5; 311-327
    1731-6375
    Pojawia się w:
    Studia Iuridica Lublinensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Military Accounts of the Grand Lithuanian Hetman Paweł Jan Sapieha of the Years 1655–1662
    Rachunki wojskowe hetmana wielkiego litewskiego Pawła Jana Sapiehy z lat 1655–1662
    Autorzy:
    Majewski, Andrzej Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1373928.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    Grand Duchy of Lithuania
    Paweł Jan Sapieha
    army
    treasure
    money
    Rzeczpospolita
    Wielkie Księstwo Litewskie
    wojsko
    skarb
    pieniądz
    Opis:
    Grand Lithuanian Hetman Paweł Jan Sapieha in 1655–1662, during the wars of the Polish-Lithuanian Commonwealth with Moscow and Sweden, gave out of his own coffers 1,985,520 zlotys for military purposes. Most of the money was used for military hauls and the payment of wages. This was due to the reduction of tax revenues to the treasury, because large areas of the Polish-Lithuanian state were under Muscovite and Swedish occupation. The aim of this article is to analyze the military accounts of Paweł Jan Sapieha and their structure against a wide comparative background, i.e. accounts of other Lithuanian and Crown hetmans of the second half of the 17th century.
    Hetman wielki litewski Paweł Jan Sapieha w latach 1655–1662, w okresie wojen Rzeczypospolitej z Moskwą i Szwecją, wydał z własnej szkatuły na cele wojskowe 1,985,520 złotych. Pieniądze te zostały w większości przeznaczone na zaciągi wojskowe i wypłatę żołdu. Było to spowodowane zmniejszeniem wpływów podatkowych do skarbu, ponieważ duże obszary państwa polsko-litewskiego znalazły się pod okupacją moskiewską i szwedzką. Celem artykułu jest analiza rachunków wojskowych Sapiehy i ich struktury na szerokim tle porównawczym, tzn. rachunków innych hetmanów litewskich i koronnych drugiej połowy XVII w.
    Źródło:
    Res Historica; 2020, 49; 567-587
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Treasury Commissions in Opinion of Auditing Committees of the Four-Year Sejm
    Autorzy:
    Pilarczyk, Piotr Miłosz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/618385.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    treasury commissions
    Four-Year Sejm
    examination of government
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    auditing committees
    komisje skarbowe
    Sejm Wielki
    kontrola władz
    I Rzeczpospolita
    Opis:
    Modern executive authorities created in the final years of the Polish-Lithuanian Commonwealth were controlled by legislative. Sejm elected members of special auditing committees to examine them. Audit procedure was also adopted to verify activities of treasury commissions, but it was ineffective due to lack of time for comprehensive inspection. Only during the Four-Year Sejm (which worked in a continuous manner) full-range examination of treasury commissions and state finance was possible. Although the Four-Year Sejm did not give vote of confidence for treasury commissions, it ordered to print comprehensive reports prepared by the two auditing committees (the first committee examined the Treasury Commission of Crown, the second – the Treasury Commission of the Grand Duchy of Lithuania). These reports are almost unknown, but extremely significant historical documents. They contain proposals for reforms, evidence of the existing irregularities and problems of tax administration in the Polish-Lithuanian Commonwealth.
    Powołanie nowoczesnych organów władzy wykonawczej w czasach stanisławowskich zrodziło potrzebę stworzenia mechanizmu ich kontroli. Powierzono ją sejmowi, który wybierał do tych czynności specjalne deputacje. Kontrola ta w przypadku komisji skarbowych pozostawiała wiele do życzenia przede wszystkim ze względu na szczupłość czasu przeznaczonego na kontrolę. Dopiero podczas Sejmu Czteroletniego, który obradował w sposób ciągły, możliwe było wnikliwe zbadanie funkcjonowania skarbowości. Choć Sejm nie udzielił absolutorium komisjom skarbowym, to nakazał wydrukować obszerne sprawozdania przygotowane przez dwie deputacje kontrolujące (jedna badała Komisję Skarbu Koronnego, druga – Komisję Skarbu Wielkiego Księstwa Litewskiego). Sprawozdania te stanowią niezwykle cenne, a prawie niewykorzystane dokumenty. Zawierają one propozycje reform oraz świadczą o istniejących nieprawidłowościach i problemach działalności administracji skarbowej Rzeczypospolitej.
    Źródło:
    Studia Iuridica Lublinensia; 2016, 25, 3
    1731-6375
    Pojawia się w:
    Studia Iuridica Lublinensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Instytucje Rzeczypospolitej szlacheckiej a Lublin w czasach stanisławowskich – uwagi w związku z monografią Kamila Jakimowicza „Instytucje państwowe i samorządowe w życiu mieszkańców Lublina w latach 1764–1794” (Lublin 2020, ss. 534)
    Institutions of the Polish-Lithuanian Commonwealth and Lublin in Stanisław August’s Times – Comments in Connection with Kamil Jakimowicz’s Book “Instytucje państwowe i samorządowe w życiu mieszkańców Lublina w latach 1764–1794” (Lublin 2020, pp. 534)
    Autorzy:
    Filipczak, Witold
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31341384.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Lublin
    local government institutions
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    Great Sejm
    Stanisław August Poniatowski
    instytucje państwowe i samorządowe
    Rzeczpospolita Obojga Narodów
    Sejm Wielki
    Opis:
    Artykuł dotyczy książki Kamila Jakimowicza Instytucje państwowe i samorządowe w życiu mieszkańców Lublina w latach 1764–1794. Pewne wątpliwości może budzić dobór instytucji, które zostały poddane analizie. Nie ma wśród nich sejmików w Lublinie i lubelskiego sądu ziemskiego. Autor nie uwzględnił dotyczących tego miasta propozycji zgłaszanych przez szlachtę województwa lubelskiego. Książka daje rzetelny obraz działalności omawianych instytucji. Uwzględnione są także informacje odnoszące się do ich genezy i kompetencji. Monografia K. Jakimowicza napisana została na podstawie szerokiej kwerendy w archiwach i bibliotekach. W artykule recenzyjnym skorygowane zostały pewne szczegółowe informacje podane w recenzowanej książce, które dotyczą przede wszystkim datacji ustaw uchwalanych przez Sejm Wielki. Niezależnie od wspomnianych usterek należy uznać monografię K. Jakimowicza za ważne osiągnięcie naukowe, które będzie przydatne dla historyków zajmujących się dziejami Rzeczypospolitej Obojga Narodów w czasach panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego.
    The article concerns Kamil Jakimowicz’s book Instytucje państwowe i samorządowe w życiu mieszkańców Lublina w latach 1764–1794 (State and Local Government Institutions in the Life of the Inhabitants of Lublin in 1764–1794). Some doubts may be raised by the selection of the institutions that have been analyzed. The sejmiks in Lublin and the Lublin land court are not included. The author did not take into account the proposals made by the nobility of the Lublin Voivodeship regarding this city. The book gives a reliable picture of the activities of the discussed institutions. Information relating to their origins and competences is also included. The monograph by K. Jakimowicz was written on the basis of an extensive archival and library query. In the review article, some detailed information provided in the reviewed book was corrected, which mainly concerns the dating of laws passed by the Great Sejm. Regardless of the above-mentioned defects, the monograph by K. Jakimowicz should be considered an important scientific achievement that will be useful to historians dealing with the history of the Polish-Lithuanian Commonwealth during the reign of Stanisław August Poniatowski.
    Źródło:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia; 2022, 77; 401-413
    0239-4251
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tradycja i kultura Towarzystwa Jezusowego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów jako wzorce i przykłady w De viris illustribus Jana Poszakowskiego SJ
    Tradition and Culture of the Jesuit Society in the Polish-Lithuanian Commonwealth as Examples in ”De viris illustribus” by Jan Poszakowski, SJ
    Autorzy:
    Łukaszewska-Haberkowa, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33763009.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Jesuits
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    religious tradition
    St. Ignatius of Loyola
    Jan Poszakowski SJ
    jezuici
    Rzeczpospolita Obojga Narodów
    tradycja zakonna
    św. Ignacy Loyola
    Opis:
    W artykule omówiono wzorce i przykłady zaczerpnięte z tradycji i kultury Towarzystwa Jezusowego w twórczości Jana Poszakowskiego SJ, w szczególności w jego De viris illustribus. Dzieło Poszakowskiego zawiera biografie wybitnych jezuitów działających na Litwie. Pośrednio jego przedmiotem jest także sama Litwa jako obszar działalności kulturalnej jezuitów od XVI do XVIII w. Zakonnicy opisani przez Poszakowskiego starali się wprowadzać w życie najważniejsze zasady pozostawione zakonowi przez św. Ignacego. Jezuici pracujący na Litwie poprzez swoją działalność duszpasterską i szkolną służyli duchowemu i materialnemu rozwojowi kraju. Do najważniejszych elementów tradycji i kultury jezuickiej w twórczości Poszakowskiego należały przedstawione w artykule m. in. nekrologi, sprawozdania, martyrologium i menologium, działalność apologetyczna, duszpasterska oraz oświatowa.
    The paper deals with examples presented by Jan Poszakowski, SI in his works (specifically De viris illustribus), drawn from the tradition and culture of the Jesuit. Poszakowski’s oeuvre contains biographies of outstanding Jesuits working in Lithuania, but it also indirectly deals with Lithuania itself, as an area of Jesuit cultural activity from the 16th to the 18th c. Priests and brothers described by Poszakowski did their best to implement the principal rules assigned to the order by St. Ignatius. Through their educational and pastoral work Lithuanian Jesuits contributed to the spiritual and material development ofthe country. The most prominent elements of Jesuit tradition and culture in Poszakowski’s works include obituaries, reports, martyrologium, menologium, apologetic and pastorals activities as well as education. All of these aspects are mentioned in the present paper.
    Źródło:
    Res Historica; 2022, 53; 95-112
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jak sufragana chełmskiego kijami pobito, czyli o rozruchach religijnych w Hrubieszowie i Czerniczynie z marca–kwietnia 1636 r. Oblata protestacji i obdukcji Abrahama Śladkowskiego oraz oględzin ran jego kapelana, siostrzeńca i woźnicy w urzędzie grodzkim grabowieckim
    How the Suffragan of Chelm Was Beaten with Sticks, or about the Religious Riots in Hrubieszow and Czerniczin in March-April 1636. Oblate of Protestation and Obduracy of Abraham Sladkowski and Examination of Wounds of his Chaplain, Nephew, and Coachman at the Grabowiec Municipal Office
    Autorzy:
    Goszczyński, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33907633.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Abraham Śladkowski
    Wladyslaw IV Vasa
    Methodius Terlecki
    Hrubieszów
    Czerniczin
    Uniates
    Orthodox
    riots
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    Władysław IV Waza
    Metody Terlecki
    Czerniczyn
    unici
    prawosławni
    tumult
    Rzeczpospolita
    Opis:
    Jednym z głównych pól konfliktu pomiędzy unitami i prawosławnymi w Rzeczypospolitej w pierwszej połowie XVII w. była kwestia praw do użytkowania miejsc kultu. Celem zażegnania związanych z tym waśni w 1635 r. powołano komisję, która miała dokonać repartycji cerkwi w miastach królewskich w sposób proporcjonalny do ilości zamieszkujących je grekokatolików i dyzunitów. Jednym z ośrodków objętych jej działaniami był Hrubieszów w ziemi chełmskiej, gdzie urzędnicy przyznali prawosławnym dwie świątynie. Pomimo pomyślnego dla siebie werdyktu tamtejsi dyzunici wywołali zamieszki, w trakcie których napadli na grekokatolicką cerkiew, katolickich duchownych oraz mieszczan łacińskiego obrządku. Ponadto na wieść o przyjeździe sufragana chełmskiego Abrahama Śladkowskiego do położonego opodal Czerniczyna powzięli oni zamiar napaści na duchownego, do czego przekonali zamieszkujących tam włościan. Pod ich wpływem chłopi najpierw zaatakowali miejscową cerkiew i poturbowali zawiadującego nią popa, następnie zaś pobili wspomnianego dostojnika, który przybył tam na wieść o rozruchach, nie oszczędzając przy tym towarzyszących mu osób. W wyniku działań podjętych przez unickiego biskupa chełmskiego Metodego Terleckiego winni zajść mieli odpowiadać życiem i majątkiem za swoje postępowanie. Od kary jednak odstąpiono po tym, jak mieszczanie odbyli publiczną pokutę oraz przyjęli unickie wyznanie.
    One of the main areas of conflict between the Uniates and the Orthodox in the Polish-Lithuanian Commonwealth in the early 17th century was the issue of rights to use places of worship. In order to settle the related feuds, a commission was established in 1635 to repartition Orthodox churches in royal towns in proportion to the number of Greek Catholics and Disuniates residing there. One of the centers covered by its efforts was Hrubieszow in the Chełm region, where officials granted the Orthodox the right to own two temples. Despite the verdict, which was favorable to themselves, the non-Uniates there caused riots, during which they attacked a Greek Catholic temple, Catholic clergy and townspeople of the Latin rite. In addition, upon hearing of the arrival of Chelm suffragan Abraham Sladkowski to Czerniczyn, located nearby, they decided to attack the clergyman, to which they convinced the peasants living there. Under their influence, the peasants first attacked the local orthodox church and battered the pop who was in charge of it, and then beat up the aforementioned dignitary, who had arrived there upon hearing of the unrest, not sparing the people accompanying him. As a result of actions taken by the Uniate bishop of Chelm, Methodius Terlecki, the culprits of the incidents were to answer for their actions with their lives and property. However, the punishment was waived after the townspeople did public penance and adopted the Uniate religion.
    Źródło:
    Res Historica; 2023, 55; 737-762
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Relacje Francisa Sandersona i Roberta Yarda o bezkrólewiu w Rzeczypospolitej po abdykacji Jana Kazimierza Wazy.
    Autorzy:
    Ziober, Aleksandra
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/631486.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    diplomacy, election of Michał Korybut Wiśniowiecki, relations about Polish- Lithuanian Commonwealth in XVII century, interregnum
    dyplomacja, elekcja Michała Korybuta Wiśniowieckiego, relacje o XVII-wiecznej Rzeczypospolitej, bezkrólewie
    Opis:
    The course and result of the election in 1669 still arouses interest among historians. Probably it should be associated with the choice of a rather unexpected candidate for the king – Michal Korybut Wisniowiecki. No doubt that no European state was passive towards to the events in the Polish-Lithuanian Commonwealth, where the deputies were sent with a task to report on events related to the interregnum. Similarly, in London its court obtained information on the Polish-Lithuanian Commonwealth after the abdication of Jan Kazimierz from Francis Sanderson, a resident in Gdansk, and Robert Yard, secretary of extraordinary Peter Wyche. The correspondence of Sanderson and Yard is an interesting source of information about the interregnum after the abdication of Jan Kazimierz. Both of them passed numerous, sometimes unprecedented news about the electoral struggle. In their correspondence, they devoted a lot of space to candidates for the throne as well as a description of the course of regional assemblies, and Sejms from the interregnum period, and the issue of equality of dissidents. Especially a lot of information in the diplomats' reports were concerned about the Lithuanian horseman Boguslaw Radziwill and his/the Genealogy book of his family. The Sanderson and Yard reports are another interesting addition to our knowledge of the interregnum in 1668-1669.
    Przebieg i wynik elekcji w 1669 r. do dziś wzbudza wśród historyków bardzo duże zainteresowanie, co zapewne należy wiązać z wyborem dość nieoczekiwanego kandydata na króla – Michała Korybuta Wiśniowieckiego. Chyba żadne państwo europejskie nie pozostawało bierne wobec wydarzeń w państwie polsko-litewskim, do którego wysyłano swoich posłów, którzy mieli relacjonować wydarzenia z przebiegu interregnum. Podobnie uczynił dwór w Londynie, który uzyskiwał informacje na temat sytuacji państwa polskolitewskiego po abdykacji Jana Kazimierza od Francisa Sandersona, rezydenta w Gdańsku, oraz Roberta Yarda, sekretarza ekstraordynaryjnego posła Peter’a Wyche. Korespondencja Sandersona i Yarda stanowi interesujące źródło informacji na temat bezkrólewia po abdykacji Jana Kazimierza, a obaj przekazywali liczne, czasem niespotykane nigdzie indziej wiadomości dotyczące walki elekcyjnej. W swojej korespondencji wiele miejsca poświęcali oni kandydatom do tronu, opisowi przebiegu sejmików i sejmów okresu interregnum, a także sprawą równouprawnienia dysydentów. Szczególnie dużo informacji w raportach dyplomatów dotyczyło koniuszego litewskiego Bogusława Radziwiłła oraz księdze dotyczącej genealogii jego rodziny. Relacje Sandersona i Yarda stanowią kolejne interesujące uzupełnienie naszej wiedzy na temat bezkrólewia w latach 1668–1669.
    Źródło:
    Res Historica; 2019, 47
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Локалізація військ Речі Посполитої на полі Хотинської битви 1621 року
    Lokalizacja wojsk Rzeczypospolitej Obojga Narodów na polu bitwy pod Chocimiem w 1621 r.
    Autorzy:
    Il'kiv, Mykola
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31343659.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Khotyn
    the battlefield of 1621
    camp
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    Zaporozhian Cossacks
    Ottoman Empire
    Chocim
    pole bitwy 1621
    obóz
    Rzeczpospolita Obojga Narodów
    Kozacy Zaporoscy
    Imperium Osmańskie
    Хотин
    поле битви 1621 р.
    табір
    Річ Посполита
    запорозькі козаки
    Османська імперія
    Opis:
    Хотинська битва 1621 р. стала вагомою подією в історії Європи. Невід’ємною складовою для розуміння її змісту та перебігу є дослідження поля битви, зокрема локалізації на місцевості військ ворогуючих сторін. Впродовж ХІХ – початку ХХІ ст. дослідниками запропоновано близько десятка варіантів реконструкцій поля битви, в т.ч. розміщення військ Речі Посполитої. Більшість із реконструкцій – схематичні, що не дає змоги зробити чітку прив’язку до навколишнього середовища й у повній мірі розкрити хід протистояння. Шляхом опрацювання писемних, іконографічних, археологічних джерел, співставлення даних топографії і топонімії запропоновано новий варіант реконструкції ключової ділянки поля битви, зайнятої з метою оборони польсько-литовськими військами та запорозькими козаками. Розташування військ нанесено на детальну топографічну основу. Позиції військ Речі Посполитої локалізовано на площі близько 4,5 км2 у межах сучасного м. Хотин і на його південних околицях. Вони складалися з таких частин: табір польсько-литовських військ, окремі передові укріплення (кам’яний замок, міст-переправа через р. Дністер і примостове укріплення, мурована церква, шанці Вейгера, Любомирського, Жичевського, Денгоффа та Лермунта, табір лісовчиків), табір Війська Запорозького і зайняті козаками ділянки фронту. Інформативність джерел закономірно більша стосовно польсько-литовських позицій у порівнянні з козацькими. Новим кроком у вивченні поля Хотинської битви 1621 р. мають стати в першу чергу археологічні дослідження.
    The Battle of Khotyn in 1621 became an important event in the history of Europe. The study of the battlefield is an integral component for understanding its content and course, in particular, the localization of the troops of the opposing sides in the area. During the 19th and early 21st centuries researchers proposed about a dozen options for reconstruction of the battlefield, including placement of troops of the Polish-Lithuanian Commonwealth. Most of the reconstructions are schematic, which makes it impossible to make a clear reference to the environment and to fully reveal the course of the confrontation. By studying written, iconographic, archaeological sources, comparing topography and toponymy data, a new version of the reconstruction of the key part of the battlefield, occupied for the purpose of defense by Polish-Lithuanian troops and Zaporizhzhya Cossacks, is proposed. The location of the troops is plotted on a detailed topographical basis. The positions of the troops of the Polish-Lithuanian Commonwealth are located on an area of about 4.5 km2 within the boundaries of the modern Khotyn and on its southern outskirts. They consisted of the following parts: a camp of Polish-Lithuanian troops, separate advanced fortifications (a stone castle, a crossing bridge over the Dniester and a near bridge fortification, a brick church, the chances of Weyher, Lubomirski, Zyczewski, Denhoff and Lermont, the camp of lisowczyki), the military camp of Zaporozhian Host and the sections of the front occupied by the Cossacks. The informativeness of the sources is naturally more regarding the Polish-Lithuanian positions compared to the Cossack ones. The archaeological research should be a new step in the study of the field of the Khotyn Battle of 1621.
    Bitwa pod Chocimiem w 1621 r. stała się ważnym wydarzeniem w historii Europy. Integralnym elementem pozwalającym na zrozumienie jego treści i przebiegu jest badanie pola walki, w szczególności rozmieszczenie oddziałów walczących stron na tym terenie. W XIX i na początku XXI wieku badacze zaproponowali kilkanaście opcji rekonstrukcji pola bitwy, w tym rozmieszczenie wojsk Rzeczypospolitej. Większość rekonstrukcji ma charakter schematyczny, co uniemożliwia jednoznaczne odniesienie się do otoczenia i pełne ukazanie przebiegu konfrontacji. Studiując źródła pisane, ikonograficzne, archeologiczne, porównując dane topograficzne i toponimiczne, proponuje się nową wersję rekonstrukcji kluczowej części pola bitwy, zajętej do obrony przez wojska polsko-litewskie i kozaków zaporoskich. Położenie wojsk jest wykreślone na podstawie szczegółowej topografii. Stanowiska wojsk Rzeczypospolitej znajdują się na obszarze około 4,5 km2 w granicach współczesnego miasta Chocim i na jego południowych obrzeżach. Składały się z następujących części: obozu wojsk polsko-litewskich, oddzielnych fortyfikacji wysuniętych (zamek murowany, most przeprawowy na Dniestrze i fortyfikacja przed mostem, cerkiew murowana, szance Weyhera, Lubomirskiego, Zyczewskiego, Denhoffa i Lermonta, obóz lisowczyków), obóz Wojska Zaporoskie oraz odcinki frontu zajęte przez kozaków. Informacyjność źródeł jest oczywiście większa w stosunku do stanowisk polsko-litewskich w porównaniu z kozackimi. Nowym krokiem w badaniach pola bitwy chocińskiej z 1621 r. powinny być przede wszystkim badania archeologiczne.
    Źródło:
    Wschód Europy. Studia humanistyczno-społeczne; 2022, 8, 1; 97-132
    2450-4866
    Pojawia się w:
    Wschód Europy. Studia humanistyczno-społeczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ławryn Drewiński – najważniejszy prawosławny protagonista szlachecki w czasach Zygmunta III
    Ławryn Drewiński – the Most Important Orthodox Noble Protagonist in the Reign of Sigismund III
    Autorzy:
    Kempa, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33915739.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Sigismund III Vasa
    Ławryn Drewiński
    Ruthenian nobility
    Orthodoxy
    the Union of Brest
    the Diet (Sejm) of the Polish-Lithuanian Commonwealth
    the orthodox Brotherhoods
    Zygmunt III Waza
    ruska szlachta
    prawosławie
    unia brzeska
    sejm polsko-litewskiej Rzeczypospolitej
    bractwa cerkiewne
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest postaci jednego z najważniejszych prawosławnych liderów szlacheckich w czasach Rzeczypospolitej Obojga Narodów – Ławrynowi Drewińskiemu. Był on jednocześnie jednym z najwybitniejszych parlamentarzystów epoki staropolskiej. Uczestniczył w 15 sejmach. Zasłynął z wyrazistych mów wygłaszanych na forum parlamentarnym (zwłaszcza w latach 1620 i 1621) w obronie prawosławia, które po zawarciu unii brzeskiej (1596) musiało rywalizować o zachowanie wcześniej posiadanych wolności i przywilejów z Cerkwią unicką. Drewiński był posłem z województwa wołyńskiego, którego sejmik w okresie panowania Zygmunta III Wazy najczęściej zabierał głos w sprawach wyznaniowych, konsekwentnie opowiadając się za zachowaniem tolerancji religijnej. Odegrał wybitną rolę w okresie bezkrólewia 1632 r., gdy prawosławnym udało się (w znacznej mierze dzięki determinacji króla-elekta Władysława IV Wazy) doprowadzić do odzyskania części władyctw, a potem także szeregu cerkwi, wcześniej przejętych przez unitów. Mimo zajmowanej konsekwentnej postawy wierności wobec prawosławia, w 1629 r. włączył się aktywnie w próbę budowania unii pomiędzy prawosławnymi i unitami. Drewiński należał też do najbardziej czynnych działaczy bractw prawosławnych w czasach Zygmunta III, widząc w nich szansę na duchowe i intelektualne odrodzenie prawosławia w Rzeczypospolitej. Mimo podkreślanego ruskiego pochodzenia Drewiński uległ też w pewnej mierze polonizacji. W działalności publicznej posługiwał się językiem polskim. Tak jak ojciec Bazyli, był zwolennikiem unii polsko-litewskiej, jednocześnie będąc przeciwnikiem wciągania Moskwy do walki o przywrócenie praw prawosławnym w Rzeczypospolitej.
    The article concerns one of the most important Orthodox noble leaders in the times of the Polish-Lithuanian Commonwealth – Ławryn Drewiński. He was one of the most outstanding parliamentarians of the Old Polish era. He participated in 15 parliamentary assemblies. He became famous for his expressive speeches in the parliamentary forum (especially in 1620 and 1621) in defense of the Orthodox Church, which after the conclusion of the Union of Brest (1596) had to compete with the Uniate Church for the preservation of previously held freedoms and privileges. Drewiński was a deputy from the Volyn voivodeship, whose sejmik, during the reign of Sigismund III Vasa, most often spoke about religious matters, consistently advocating for religious tolerance. He played an outstanding role during the interregnum of 1632, when the Orthodox managed (largely thanks to the determination of the king-elect Władysław IV Vasa) to regain some of the bishoprics, and then also a number of churches, previously taken over by the Uniates. Despite his consistent stance of fidelity to Orthodoxy, in 1629 he actively supported the attempt to build a union between the Orthodox Church and Uniates in the Polish-Lithuanian Commonwealth. Drewiński was also one of the most active activists of the Orthodox brotherhoods in the times of Sigismund III, seeing them as an opportunity for the spiritual and intellectual revival of Orthodoxy in the Polish-Lithuanian Commonwealth. Despite the emphasized Ruthenian origin, Drewiński was also to some extent polonized. In public activities, he used the Polish language. Like his father Basil, he was a supporter of the Polish-Lithuanian Union, while at the same time being an opponent of involving Moscow in the fight for the restoration of the Orthodox Church in the Polish-Lithuanian Commonwealth (after the Union of Brest).
    Źródło:
    Res Historica; 2023, 56; 89-150
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-10 z 10

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies