Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Duchy" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Magia, duchy i głosy w wybranych utworach Josepha Conrada.
Autorzy:
Łukasiewicz, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607670.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
magic
ghosts
voices
Joseph Conrad
magia
duchy
głosy
Opis:
The paper examines various aspects of magic, ghosts and voices in selected works by Joseph Conrad who repeatedly drew on some unnatural occurrences, though they were frequently depreciated by the author himself. In his artistic output Conrad created many such complex figures that may pose a challenge in an interpretative process. Thus, the goal of this paper is to explore the functions of magical and spectral manifestations in Conrad’s writing in order to show certain tendencies that can be discerned while studying the subject matter. As a result of the given analysis it is possible to notice similarities and differences between manifestations of the supernatural presented in Conrad’s texts as well as to propose a classification of these phenomena, which reflects the multidimensional nature of Conrad’s artistic style.
Niniejszy artykuł bada istotę magii, duchów i głosów w wybranych utworach Josepha Conrada, który niejednokrotnie czerpie inspiracje z nadnaturalnych zdarzeń – motywu często deprecjonowanego przez samego pisarza. W swoim dorobku artystycznym angielski autor  stworzył wiele złożonych osobliwości będących wyzwaniem w procesie interpretacji. Dlatego też główny cel artykułu sprowadza się do przedstawienia funkcji magii i zjaw w tekstach Conrada oraz  zobrazowania konkretnych tendencji i zależności w odniesieniu do  przedmiotu badań. Analiza umożliwia ukazanie podobieństw i różnic między różnorodnymi formami magii i istotami spirytualnymi  zaprezentowanymi w poszczególnych tekstach, jak również zarysowanie klasyfikacji omówionych zjawisk, które odzwierciedlają wielowymiarowy charakter artystycznego stylu Conrada.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2018, 36, 2
0239-426X
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Legal Reforms of Agrarian Relations in the Duchy of Warsaw between 1807 and 1809
Reformy prawne stosunków agrarnych w Księstwie Warszawskim w latach 1807–1809
Autorzy:
Konarski, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31348290.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Duchy of Warsaw
serfdom
peasants
legal reforms
Księstwo Warszawskie
poddaństwo
chłopi
reformy prawne
Opis:
The article analyses the reforms of agrarian relations, which were carried out during the first years of the Duchy of Warsaw, created as a result of the peace treaties of 1807. The legal status of peasants was at that time initially regulated in a general way by the provisions of the Constitution granted by Napoleon Bonaparte on 22 July 1807. These provisions were then made more specific with the promulgation of the Decree of 21 December 1807, which brought about the abolition of serfdom and allowed peasants to move within the territory of the Duchy. According to the Decree, the land was the property of the lord and a peasant leaving the village should return the land to the lord along with the crops, the buildings and the livestock. This meant that after the Decree came into force, there was a possibility of unlimited eviction of peasants, as well as increasing serfdom burdens. It should be noted, however, that due to the considerable depopulation of the country at that time and the emerging difficulties in providing manpower for the manor house, eviction was used relatively rarely. Nevertheless, later on, the reform carried out by this Decree was said to “remove peasant’s boots along with his shackles”. In this article, the author analyses the provisions of this Decree in the context of regulations resulting from the Constitution of the Duchy, Napoleonic Code and the Decree of 23 February 1809 introducing a temporary organisation of rural communes. The reflections on peasant reforms in this period were supplemented by an analysis of the socio-economic situation in the lands forming the Duchy and selected statements that appeared in the relevant literature on the peasant question from the past till the present.
Przedmiotem analizy w artykule są reformy stosunków agrarnych, jakie przeprowadzone zostały w pierwszych latach istnienia Księstwa Warszawskiego, powstałego wskutek postanowień traktatów pokojowych z 1807 r. Status prawny chłopów został w tym czasie najpierw uregulowany w sposób ogólny postanowieniami Konstytucji nadanej przez Napoleona Bonaparte 22 lipca 1807 r. W dalszej kolejności postanowienia te uszczegółowiono, ogłaszając w dniu 21 grudnia 1807 r. dekret, który przyniósł likwidację poddaństwa, a także przyznając chłopom możliwość przenoszenia się w obrębie ziem Księstwa. Dekret ten stwierdzał, że ziemia jest własnością pana i chłop opuszczający wieś powinien oddać panu ziemię wraz z zasiewem, jak również budynki i inwentarz. Oznaczało to, że po wejściu dekretu w życie powstała możliwość nieograniczonych rugów chłopskich oraz podnoszenia obciążeń pańszczyźnianych. Należy jednak zaznaczyć, że w związku ze znacznym wyludnieniem kraju w tym okresie i z pojawiającymi się trudnościami w zapewnieniu siły roboczej dla folwarku rugi stosowano względnie rzadko. Niemniej w późniejszym czasie o reformie przeprowadzonej tym dekretem mówiono, że „zdjęła chłopu kajdany z nóg razem z butami”. W niniejszym artykule autor poddaje analizie postanowienia tego dekretu w kontekście regulacji wynikających z Konstytucji Księstwa, Kodeksu Napoleona oraz dekretu z dnia 23 lutego 1809 r. wprowadzającego tymczasową organizację gmin wiejskich. Rozważania na temat reform chłopskich w tym okresie uzupełnione zostały analizą sytuacji społeczno-gospodarczej na ziemiach wchodzących w skład Księstwa oraz wybranymi wypowiedziami, jakie pojawiały się w kwestii włościańskiej na łamach literatury przedmiotu od czasów dawnych do współczesnych.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2022, 31, 1; 93-123
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Kiedy wszystko stracone, należy przynajmniej honor ratować” – działalność publiczna księcia Antoniego Pawła Sułkowskiego (1785-1836) w Wielkim Księstwie Poznańskim.
Autorzy:
Madziar, Dawid
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607547.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Antoni Paweł Sułkowski
Grand Duchy of Posen
Marshal of the Sejm
Sejm of the Grand Duchy of Posen
November Uprising
Wielkie Księstwo Poznańskie, sejmy prowincjonalne
powstanie listopadowe
marszałek sejmu
Opis:
The purpose of the article is to present the public activity of Prince Antoni Paweł Sułkowski (1785-1836) in the 20s and 30s of the 19th century. During this period, Sułkowski defended Polish nationality, serving as the marshal at three provincial parliaments in 1827, 1830 and 1834. Furthermore the article describes the involvement of Prince Sułkowski in „organic work” and his attitude towards the November Uprising.
Celem artykułu jest przedstawienie aktywności publicznej księcia Antoniego Pawła Sułkowskiego (1785-1836) w latach 20 i 30 XIX w. W tym okresie Sułkowski występował w obronie polskiej narodowości, pełniąc funkcję marszałka na trzech sejmach prowincjonalnych 1827, 1830 i 1834 r. Nakreślono także zaangażowanie Sułkowskiego w pracę „organiczną”.  Należało przy tym wytłumaczyć zmianę, jaka zaszła w pojmowaniu przez Sułkowskiego walki o sprawę polską. Ponadto analizie została poddana postawa Sułkowskiego wobec powstania listopadowego.  
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia; 2019, 74
0239-4251
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Carmen de bisonte in English and for an International Audience – a Critical Review of and Supplement to Frederick J. Booth’s Bilingual Edition. Booth, Frederick J. (ed., transl.). Song of the Bison. Text and Translation of Nicolaus Hussovianus’s „Carmen de statura, feritate ac venatione bisontis”. Leeds-Amsterdam: Arc Humanities Press; Amsterdam University Press, 2019, 87 p.
Autorzy:
Rutz, Marion
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32222706.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Nicolaus Hussovianus
Grand Duchy of Lithuania
Neo-Latin literature
Hieronymus Vietor
Erasmus of Rotterdam
Opis:
The publication of a Latin-English edition of Nicolaus Hussovianus’ “Carmen de bisonte” in 2019 is a highly significant event as it makes this canonical text of Old Belarusian (as well as Lithuanian) literature accessible to a broad, international and interdisciplinary audience. This article analyses in detail the merits and shortcomings of Frederick J. Booth’s edition. It proposes some alternative translations, adds information that was not accessible to the classical philologist, and highlights the relevance of recent discoveries that change our knowledge about Hussovianus’ origin and biography. Designed as a kind of interface between research communities that are scarcely connected, the article demonstrates what we can and should learn from each other.With emphasis on the significance of working with the original old print, a subchapter of the article acquaints the reader with the figures in “Carmen de bisonte” and analyses the emblem on the last page of the book. It shows a picture of the Roman god Terminus, framed by quotes in Latin, Greek, and Hebrew. This emblem served in the 1520s as a printer’s device for a “humanistic series” of the Krakow publisher Hieronymus Vietor. The fact that it was built upon an iconic symbol used by Erasmus of Rotterdam exemplifies what aroused Booth’s initial interest in CdB: the pan-European scope of Neo-Latin literature and the close connectedness of regions which in his academic youth were separated by the Iron Curtain.
Źródło:
Studia Białorutenistyczne; 2022, 16; 291-311
1898-0457
Pojawia się w:
Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czarna legenda biskupa krakowskiego Pawła z Przemankowa
Autorzy:
Gawron, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607569.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Bishops of Cracow
Cracow-Sandomierz duchy
dark legend
biskupi krakowscy
księstwo krakowsko-sandomierskie
czarna legenda
Opis:
The life and political activity of the Bishop of Cracow, Paweł of Przemanków is connected with various accusations and aspersions saved in medieval narrative sources. Some of them have a political character, including accusations of the bishop’s participation in rebellions against Cracow-Sandomierz dukes and connections with Lithuanian invasions. The remaining accusations are connected with his shortcomings and attitude, describing his nature as wicked or accusing him of leading immoral life, simony or murder.
Z życiem i działalnością polityczną biskupa krakowskiego Pawła z Przemankowa powiazane są rozmaite oskarżenia i pomówienia, które zostały zapisane w średniowiecznych źródłach narracyjnych. Część z nich stanowią zarzuty o charakterze politycznym, do których należy zaliczyć posądzenia biskupa o udział w buntach przeciw książętom krakowsko-sandomierskim oraz powiązania z najazdami litewskimi. Pozostałe zaś związane są z przywarami i usposobieniem Pawła z Przemankowa, przypisujące mu nikczemny charakter, prowadzenie rozpustnego życia, symonię czy też oskarżające go o zabójstwo.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia; 2016, 71
0239-4251
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Educational Travels of the Elite of the Polish-Lithuanian Commonwealth to German Reich in the First Half of 17th Century. The Case of Selected Representatives of the Sapieha Family
Podróże edukacyjne elit Rzeczypospolitej do Rzeszy Niemieckiej w pierwszej połowie XVII wieku. Przypadki wybranych przedstawicieli rodu Sapiehów
Autorzy:
Ziober, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33915053.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
educational travels
education
Sapieha
Grand Duchy of Lithuania
podróże edukacyjne
edukacja
Sapiehowie
Wielkie Księstwo Litewskie
Opis:
From the turn of the sixteenth and seventeenth centuries, trips to foreign countries were one of the most popular ways to broaden intellectual horizons, gain knowledge of the world and receive a good education. The magnates sent their sons on these very expensive expeditions to provide them with good preparation for a political career, and so were the representatives of the wealthiest families of the Grand Duchy of Lithuania, including the Sapieha family. The voivode of Vilnius, Lew, paid particular attention to the education of his children. His sons were educated at the most important universities, primarily in the German Reich, and participated in classes led by outstanding scholars of that period. It is worth noting that Sapieha also took care of the education of his relatives: the children of the deceased voivode of Vitebsk, Mikołaj, and the Chamberlain of Orsza, Hrehory Iwanowicz, whom he supervised. It is also noteworthy that representatives of the Sapieha Kodeń line also tried to provide the best education for their children, and despite not having as many financial resources and political influence as the voivode of Vilnius, they sent their sons to study abroad too.
Od przełomu XVI i XVII w. wyjazdy za granicę były jednym z najpopularniejszych sposobów poszerzania horyzontów intelektualnych, zdobywania wiedzy o świecie i dobrego wykształcenia. Na te bardzo kosztowne wyprawy magnaci wysyłali swoich synów, aby zapewnić im dobre przygotowanie do kariery politycznej, podobnie jak przedstawiciele najbogatszych rodów Wielkiego Księstwa Litewskiego, w tym Sapiehowie. Wojewoda wileński Lew zwracał szczególną uwagę na edukację swoich dzieci. Jego synowie kształcili się na najważniejszych europejskich uczelniach, przede wszystkim w Rzeszy Niemieckiej i uczestniczyli w zajęciach prowadzonych przez wybitnych uczonych tego okresu. Warto dodać, że Sapieha dbał także o edukację swoich bliższych i dalszych krewnych, warto w tym miejscu wspomnieć przynajmniej o dzieciach zmarłego wojewody witebskiego Mikołaja oraz podkomorzyka orszańskiego Hrehorego Iwanowicza. Na uwagę zasługuje również fakt, że przedstawiciele linii Sapiehów Kodeńskich również starali się zapewnić swoim synom, jak najlepsze wykształcenie i mimo braku odpowiednich środków finansowych i wpływów politycznych wysyłali również swoich synów na studia za granicę, a ich działania aktywnie wspierał wojewoda wileński.
Źródło:
Res Historica; 2023, 56; 181-203
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sapiehowie i Wielkie Księstwo Litewskie w rękopiśmiennej pracy Nicolasa-Louisa Le Dran „Histoire de la vacance du trône de Pologne en 1696 après la mort du Roy Jean Sobieski, et des Diettes tenues pour l’election de son successeur”
The Sapieha and the Grand Duchy of Lithuania in the Handwritten Work of Nicolas-Louis Le Dran “Histoire de la vacance du trône de Pologne en 1696 après la mort du Roy Jean Sobieski, et des Diettes tenues pour l’election de son successeur”
Autorzy:
Sawicki, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31341398.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Le Dran
Louis XV
Grand Duchy of Lithuania
Sapiehas
king
Ludwik XV
Wielkie Księstwo Litewskie
Sapiehowie
król
Opis:
Nicolas-Louis Le Dran był urzędnikiem-archiwistą, w którego kompetencjach leżało dbanie i opracowywanie na potrzeby dworu królewskiego dokumentów dotyczących francuskich spraw zagranicznych. Znany jest on ze swojej działalności na rzecz budowy i rozbudowy francuskiego archiwum spraw zagranicznych. Odegrał także kluczową rolę w systemie służb archiwalnych w dobie panowania Ludwika XV. Analizowana rękopiśmienna praca obejmuje nie tylko lata 1696–1697, ale również wydarzenia ze stycznia kolejnego roku. Francuski archiwista, tworząc swoje dzieło dotyczące bezkrólewia 1696–1697, miał określony cel, zapewne związany z koniecznością przedstawienia skomplikowanego procesu wyboru króla w Rzeczypospolitej i wszystkich trudności z tym związanych. W jego pracy najwięcej jest informacji dotyczących Sapiehów i innych osób związanych ze stronnictwem francuskim, co zostało szczególnie zaakcentowane i poddane analizie, choć wielu z nich ze względu na posiadane źródła nie jesteśmy w stanie dokładnie zweryfikować.
Nicolas-Louis Le Dran was an official-archivist whose remit was to look after and compile documents relating to French foreign affairs for the royal court. He is known for his work in building and expanding the French foreign affairs archive. He also played a key role in the system of archival services of the reign of Louis XV. The analyzed manuscript covers not only the years 1696–1697, but also the events of January of the following year. The French archivist had a specific goal in mind when creating his work on the interregnum of 1696–1697, probably linked to the need to present the complicated process of electing the King in the Republic and all the difficulties involved. In his work, the greatest amount of information, due to his position in the state, concerns the Sapiehas and other persons connected with the French party, which has been particularly emphasized and analyzed, although many of them we are not able to verify in detail due to the sources at our disposal.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia; 2022, 77; 93-121
0239-4251
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Military Accounts of the Grand Lithuanian Hetman Paweł Jan Sapieha of the Years 1655–1662
Rachunki wojskowe hetmana wielkiego litewskiego Pawła Jana Sapiehy z lat 1655–1662
Autorzy:
Majewski, Andrzej Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1373928.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Polish-Lithuanian Commonwealth
Grand Duchy of Lithuania
Paweł Jan Sapieha
army
treasure
money
Rzeczpospolita
Wielkie Księstwo Litewskie
wojsko
skarb
pieniądz
Opis:
Grand Lithuanian Hetman Paweł Jan Sapieha in 1655–1662, during the wars of the Polish-Lithuanian Commonwealth with Moscow and Sweden, gave out of his own coffers 1,985,520 zlotys for military purposes. Most of the money was used for military hauls and the payment of wages. This was due to the reduction of tax revenues to the treasury, because large areas of the Polish-Lithuanian state were under Muscovite and Swedish occupation. The aim of this article is to analyze the military accounts of Paweł Jan Sapieha and their structure against a wide comparative background, i.e. accounts of other Lithuanian and Crown hetmans of the second half of the 17th century.
Hetman wielki litewski Paweł Jan Sapieha w latach 1655–1662, w okresie wojen Rzeczypospolitej z Moskwą i Szwecją, wydał z własnej szkatuły na cele wojskowe 1,985,520 złotych. Pieniądze te zostały w większości przeznaczone na zaciągi wojskowe i wypłatę żołdu. Było to spowodowane zmniejszeniem wpływów podatkowych do skarbu, ponieważ duże obszary państwa polsko-litewskiego znalazły się pod okupacją moskiewską i szwedzką. Celem artykułu jest analiza rachunków wojskowych Sapiehy i ich struktury na szerokim tle porównawczym, tzn. rachunków innych hetmanów litewskich i koronnych drugiej połowy XVII w.
Źródło:
Res Historica; 2020, 49; 567-587
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Фарміраванне пантэона дзеячаў эпохі Вялікага Княства Літоўскага ў беларускай палітыцы памяці (1988–2023 гг.)
Formowanie panteonu postaci Wielkiego Księstwa Litewskiego w białoruskiej polityce pamięci w latach 1988–2023
Autorzy:
Marozau, Siarhei
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32222642.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Grand Duchy of Lithuania
historical figures
pantheon
memory
Wielkie Księstwo Litewskie
postacie historyczne
panteon
pamięć
Вялікае Княства Літоўскае
гістарычныя дзеячы
пантэон
памяць
Opis:
The article is devoted to the process of overcoming the depersonalization of Belarusian historiography, which took place until the mid-1980s. Its aim is to answer the question of how, in the context of the formation of the Belarusian-centric paradigm of history, «new» or newly discovered historical figures of the Grand Duchy of Lithuania (GDL) were introduced into science, culture and collective memory. The text is divided into 5 parts. The first one shows the fact that the elimination of the GDL from the memory of Belarusians has formed a complex of historical inferiority. The second part describes the process of «settling» the history of Belarus in 1988–1995 by new heroes, until their fixation in the first encyclopaedic editions of the Republic of Belarus and history textbooks. The third part tells about the blow that in 1995–1996 the supporters of the re-Sovietisation of historical science inflicted on the Belarusian national pantheon and the leaders of its formation, the consequences of which were felt at the beginning of the 21st century. The fourth part is devoted to replenishment of the pantheon of GDL heroes by representatives of the aristocracy. The fifth part reveals the channels for transferring the names and deeds of the heroes of the Belarusian historical pantheon to the collective memory, which have been used since the turn of the 20th and 21st centuries. The article justifies the fact of the popularity of biographical reconstruction in modern scientific and literary works. “Risk zones” and “memory conflicts” were presented in the promotion of the new pantheon – with former allies in the GDL, various Belarusian interpretive strategies and new attempts to revise the pantheon.
Artykuł poświęcony jest procesowi przezwyciężania depersonalizacji historiografii białoruskiej, która miała miejsce do połowy lat 80. XX wieku. Jego celem jest odpowiedź na pytanie, jak w kontekście kształtowania się białoruskocentrycznego paradygmatu historii wprowadzano do nauki, kultury i pamięci zbiorowej „nowe” lub nowo odkryte postacie historyczne Wielkiego Księstwa Litewskiego (WKL). Tekst podzielony został na 5 części. W pierwszej ukazano fakt, że wyeliminowanie WKL z pamięci Białorusinów wykształciło u nich kompleks niższości historycznej. W drugiej części opisano proces „zasiedlania” historii Białorusi w latach 1988–1995 przez nowych bohaterów, aż do ich utrwalenia w pierwszych wydaniach encyklopedycznych Republiki Białoruś i podręcznikach historii. Część trzecia opowiada o ciosie, jaki w latach 1995–1996 zadali zwolennicy resowietyzacji nauk historycznych białoruskiemu panteonowi narodowemu i liderom jego formowania, którego skutki dały się odczuć na początku XXI wieku. Сzęść czwarta poświęcona została uzupełnianiu panteonu bohaterów WKL przez przedstawicieli arystokracji. W piątej części ujawniono kanały transmisji nazwisk i czynów bohaterów białoruskiego panteonu historycznego do pamięci zbiorowej, które są wykorzystywane od przełomu XX i XXI wieków. Artykuł uzasadnia fakt popularności rekonstrukcji biograficznej we współczesnych dziełach naukowych i literackich. Zaprezentowano „obszary ryzyka” i „konflikty pamięci” w promocji nowego panteonu – z byłymi sojusznikami w WKL, różnymi białoruskimi strategiami interpretacyjnymi i nowymi próbami rewizji panteonu.
Артыкул прысвечаны працэсу пераадолення дэперсаніфікацыі беларускага гісторыяпісання, якая мела месца да сярэдзіны 1980-х гг. Яго мэта – адказаць на пытанне, як у кантэксце фарміравання беларускацэнтрычнай парадыгмы гісторыі адбывалася ўвядзенне ў навуку, культуру і калектыўную памяць „новых” або наноў адкрытых гістарычных асоб з ліку дзеячаў Вялікага Княства Літоўскага (ВКЛ). Тэкст падзелены на пяць частак. У першай з іх паказана, што выключэнне ВКЛ з памяці беларусаў абярнулася для іх комплексам гістарычнай непаўнавартаснасці. У другой - прасочаны працэс „засялення” ў 1988–1995 гг. беларускай гісторыі сваімі героямі аж да замацавання персанальных змен у пантэоне ў першых энцыклапедычных выданнях Рэспублікі Беларусь і падручніках гісторыі. Трэцяя частка распавядае пра ўдар, які ў 1995–1996 гг. нанеслі прыхільнікі рэсаветызацыі гістарычнай навукі па нацыянальным пантэоне і лідарах яго фарміравання, і вынікі якога былі адчувальныя ў пачатку ХХІ ст. Чацвёртая частка прысвечана паказу папаўнення пантэона прадстаўнікамі арыстакратыі. У пятай частцы ўстаноўлены каналы трансляцыі імёнаў і спраў герояў беларускага гістарычнага пантэона ў калектыўную памяць, якія пачалі выкарыстоўвацца на мяжы ХХ–ХХІ ст.ст. У артыкуле абгрунтаваны факт папулярнасці біяграфічнай рэканструкцыі ў навуковай і літаратурнай творчасці сучаснаснага перыяду. Выяўлены „зоны рызыкі” і „канфлікты памяці” ў прасоўванні новага пантэона – з былымі саюзнікамі па ВКЛ, розныя беларускія інтэрпрэтацыйныя стратэгіі і новыя спробы перагляду пантэона.
Źródło:
Studia Białorutenistyczne; 2023, 17; 45-64
1898-0457
Pojawia się w:
Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ewolucja form fleksyjnych przymiotników starobiałoruskich (na podstawie latopisów Wielkiego Księstwa Litewskiego)
Evolutions of Inflectional Forms of Old Belarusian Adjectives (Based on the Grand Duchy of Lithuania Chronicles)
Autorzy:
Citko, Lilia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32223980.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
the Grand Duchy of Lithuania
chronicles
the Old Belarusian language
adjective
Wielkie Księstwo Litewskie
latopisy
język starobiałoruski
przymiotnik
Вялікае Княства Літоўскае
летапісанне
старабеларуская мова
прыметнік
Opis:
Artykuł jest poświęcony charakterystyce form fleksyjnych przymiotników starobiałoruskich. Jako źródło materiału badawczego posłużyły dwa zabytki XVI–XVIII wieku, reprezentujące pierwszą (Kronika supraska) i ostatnią (Kronika Bychowca) redakcję latopisów Wielkiego Księstwa Litewskiego. Literatura kronikarska w większym stopniu odzwierciedla stan żywego języka tego okresu niż utwory religijne podporządkowane kanonom tradycji cerkiewnosłowiańskiej. Celem badań była analiza rozwoju form fleksyjnych przymiotników ze zwróceniem szczególnej uwagi na podobieństwa i różnice w stosunku do stanu ogólnoruskiego. Na podstawie analizy wyekscerpowanych z tekstów form przymiotnikowych i porównania ich z paradygmatami okresu wcześniejszego stwierdzono, iż system fleksyjny przymiotnika cechował z jednej strony zaawansowany proces wycofywania form odmiany niezłożonej (rzeczownikowej), z drugiej zaś upowszechnianie się form odmiany złożonej (zaimkowej). W jej obrębie śladowo udokumentowane zostały stare cechy, nawiązujące do języka cerkiewnosłowiańskiego, chociaż równocześnie bardzo wyraźnie zaznaczyły się cechy o charakterze innowacji białoruskich. System fleksyjny przymiotnika, w szczególności Kroniki Bychowca, utrwalił również pewne rysy regionalne, które wykazują nawiązania do zespołu gwar południowo-zachodniobiałoruskich. Zjawiska te mogą być wskazówką pomocną przy ustalaniu lokalizacji zabytku lub miejsca pochodzenia jego autora.
The article is devoted to the inflectional forms old Belarusian adjectives. As a source of research material, two monuments of the 16th–18th centuries were used, representing the first (the Chronicle of Suprasl) and the last (the Chronicle of Bychowiec) editions of the Chronicles of the Grand Duchy of Lithuania. Chronicle literature reflects the condition of the living language of that period better than religious works subordinated to the canons of Church Slavonic tradition. The aim of the research is the analysis of the development of inflectional forms of adjectives with particular attention to similarities and differences in reference to the Ruthenian condition. Forms of adjectives have been selected and compared to paradigms of the earlier period. It has been established that inflectional system of adjectives took into consideration both the advanced process of phasing-out of non-complex inflexion (nominal) and the promotion of complex inflection (pronominal). Within its framework, old features referring to the Church Slavonic language have been documented, although at the same time, features of the nature of Belarusian innovations have been very clearly marked. Inflectional system of adjectives (especially The Chronicle of Bychowiec) preserved some regional features which indicate references to the south-western Belarusian dialects. These phenomena may help to establish the location of the monument or the place of origin of its author.
Артыкул прысвечаны характарыстыцы склонавых форм старабеларускіх прыметнікаў. У якасці крыніцы матэрыялу для даследавання выкарыстаны два помнікі XVI–XVIII стст., якія прадстаўляюць першую (Супрасльскі летапіс) і апошнюю (Хроніка Быхаўца) рэдакцыі летапісаў ВКЛ. Летапісная літаратура ў большай ступені адлюстроўвае стан жывой мовы гэтага перыяду, чым рэлігійныя творы, падпарадкаваныя канонам царкоўнаславянскай традыцыі. Мэта даследавання – прааналізаваць развіццё склонавых форм прыметнікаў, звяртаючы асаблівую ўвагу на падабенства і адрозненне з агульнарускім станам. На аснове аналізу прыметнікавых формаў, выдзеленых з тэкстаў, і параўнання іх з парадыгмамі больш ранняга перыяду ўстаноўлена, што для сістэмы прыметніка характэрны, з аднаго боку, інтэнсіўны працэс страты простых (назоўнікавых) форм, а з другога – распаўсюджванне складаных (займеннікавых) форм. У межах складанага скланення ў невялікай ступені фіксyюцца яшчэ старыя з’явы, якія адносяцца да царкоўнаславянскай мовы, але адначасова значна больш выразна прасочваюцца рысы беларускіх флексійных інавацый. Флексійная сістэма прыметніка, асабліва Хронікі Быхаўца, замацавала таксама некаторыя рэгіянальныя асаблівасці, якія паказваюць адносіны да паўднёва-заходніх беларускіх гаворак. Гэтыя моўныя рысы могуць аказацца важнымі для вызначэння месца стварэння помніка або месца паходжання яго аўтара. 
Źródło:
Studia Białorutenistyczne; 2023, 17; 243-258
1898-0457
Pojawia się w:
Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Litewski sejmik generalny w Słonimiu na tle sytuacji w Rzeczypospolitej przed sejmem 1685 roku
Autorzy:
Kołodziej, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/632323.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
diet (sejm)
dietine (sejmik)
general dietine
Grand Duchy of Lithuania
parliamentary system
Jan III Sobieski
Sapiehowie
Radziwiłłowie
Grodno
Słonim
sejm
sejmik
sejmik generalny
Wielkie Księstwo Litewskie
parlamentaryzm
Opis:
The general dietine (sejmik) of the Grand Duchy of Lithuania became a non-functioning body in the first half of the 17th century. That is why organizing an assembly in Słonim in 1685 by Lithuanians made a great impression all over the country. Its success was possible thanks to the combined influences of the Sapieha and the Radziwiłł families, who united against the king for a short period of time. This initiative was triggered by the decision of the king and the Senate council on moving the 1685 sejm from Grodno to Warsaw, which caused protests of Lithuanians. As a result, it was easier to stir turmoil against the policy of the court among them. The citizens of the Grand Duchy of Lithuania who gathered in Słonim sent a few representatives to the sejm in Warsaw to block the election of the marshal. At the same time the majority of the participants of the Słonim assembly went to Grodno as the rightful place of the sejm. It was only after a few weeks of negotiations that the king managed to convince Lithuanians to agree to come to Warsaw. However, they managed to accomplish their aim of demonstrating their dissatisfaction and hampered the celebration of the Vienna victory, which was supposed to strengthen the king’s authority. During the assembly a new constitution was passed, securing the sejm in Grodno. However, the events of 1685 did not have much influence on the very institution of the Lithuanian general sejmik, which continued to be a non-functioning body in the subsequent years.
Sejmik generalny Wielkiego Księstwa Litewskiego w pierwszej poł. XVII w. stał się instytucją martwą. Dlatego wielkie wrażenie w całym kraju wywołało zorganizowanie przez Litwinów tego typu zjazdu w Słonimiu w 1685 r. Za jego sukcesem stały połączone siły Sapiehów i Radziwiłłów, którzy przez krótki okres zjednoczyli swoje siły przeciw królowi. Duże znaczenie dla powodzenia tej inicjatywy miała decyzja króla i rady senatu, na mocy której sejm z 1685 r. został przeniesiony z Grodna do Warszawy. Wywołało to protesty Litwinów, których tym łatwiej można było podburzyć przeciw polityce dworu. Zebrani w Słonimiu obywatele Wielkiego Księstwa wysłali kilku swoich przedstawicieli na sejm do Warszawy, aby ci blokowali wybór marszałka. Natomiast większość uczestników zjazdu słonimskiego udała się do Grodna, a więc na miejsce, w którym zgodnie z prawem miał odbyć się sejm. Dopiero po kilku tygodniach negocjacji królowi udało się przekonać Litwinów do zgody i przyjazdu do Warszawy. Osiągnęli jednak swój cel – zamanifestowali królowi swoje niezadowolenie i przeszkodzili w świętowaniu wiktorii wiedeńskiej, która miała być elementem wzmacniania autorytetu monarszego. Podczas obrad sejmowych uchwalono nową konstytucję, asekurującą sejm w Grodnie. Wydarzenia z 1685 r. nie miały jednak wpływu na samą instytucję sejmiku generalnego litewskiego, który w następnych latach pozostał martwym tworem.
Źródło:
Res Historica; 2015, 40
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Litewski sejmik generalny w Słonimiu na tle sytuacji w Rzeczypospolitej przed sejmem 1685 roku
Autorzy:
Kołodziej, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/632155.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
diet (sejm)
dietine (sejmik)
general dietine
Grand Duchy of Lithuania
parliamentary system
Jan III Sobieski
Sapiehowie
Radziwiłłowie
Grodno
Słonim
sejm
sejmik
sejmik generalny
Wielkie Księstwo Litewskie
parlamentaryzm
Opis:
Sejmik generalny Wielkiego Księstwa Litewskiego w pierwszej poł. XVII w. stał się instytucją martwą. Dlatego wielkie wrażenie w całym kraju wywołało zorganizowanie przez Litwinów tego typu zjazdu w Słonimiu w 1685 r. Za jego sukcesem stały połączone siły Sapiehów i Radziwiłłów, którzy przez krótki okres zjednoczyli swoje siły przeciw królowi. Duże znaczenie dla powodzenia tej inicjatywy miała decyzja króla i rady senatu, na mocy której sejm z 1685 r. został przeniesiony z Grodna do Warszawy. Wywołało to protesty Litwinów, których tym łatwiej można było podburzyć przeciw polityce dworu. Zebrani w Słonimiu obywatele Wielkiego Księstwa wysłali kilku swoich przedstawicieli na sejm do Warszawy, aby ci blokowali wybór marszałka. Natomiast większość uczestników zjazdu słonimskiego udała się do Grodna, a więc na miejsce, w którym zgodnie z prawem miał odbyć się sejm. Dopiero po kilku tygodniach negocjacji królowi udało się przekonać Litwinów do zgody i przyjazdu do Warszawy. Osiągnęli jednak swój cel – zamanifestowali królowi swoje niezadowolenie i przeszkodzili w świętowaniu wiktorii wiedeńskiej, która miała być elementem wzmacniania autorytetu monarszego. Podczas obrad sejmowych uchwalono nową konstytucję, asekurującą sejm w Grodnie. Wydarzenia z 1685 r. nie miały jednak wpływu na samą instytucję sejmiku generalnego litewskiego, który w następnych latach pozostał martwym tworem.
Źródło:
Res Historica; 2015, 40
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cases of Removing Immunity for the District and Municipal Administration Officials of the Department of Poznań in the Duchy of Warsaw
Autorzy:
Krzymkowski, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/619245.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
the Duchy of Warsaw
Frederick August
immunity
Council of State
municipal president
sub-prefect
mayor
decree
Księstwo Warszawskie
Fryderyk August
immunitet
Rada Stanu
prezydent municypalny
podprefekt
burmistrz
dekret
Opis:
In the Duchy of Warsaw it was impossible to bring the official before the court without the prior opinion of the Council of State and the consent of the king. Before the Council of State appeared: Bernard Rose – municipal president of Poznań, Józef Rokossowski – mayor of Gniezno, Aleksander Żychliński – sub-prefect of the district of Poznań, Stefan Garczyński – sub-prefect of the district of Krotoszyn, Stefan Unrug – sub-prefect of the district of Babimost, and Florian Rożnowski – sub-prefect of the district of Krobia.
W Księstwie Warszawskim nie można było postawić urzędnika przed sądem bez uprzedniej opinii Rady Stanu i zgody króla. Przed Radą Stanu toczyły się postępowania przeciwko: Bernardowi Rosemu, prezydentowi municypalnemu Poznania; Józefowi Rokossowskiemu, burmistrzowi Gniezna; Aleksandrowi Żychlińskiemu, podprefektowi powiatu poznańskiego; Stefanowi Garczyńskiemu, podprefektowi powiatu krotoszyńskiego; Stefanowi Unrugowi, podprefektowi powiatu babimojskiego; Florianowi Rożnowskiemu, podprefektowi powiatu krobskiego.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2016, 25, 3
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pozycja kobiet z rodzin rycerskich w dzielnicy krakowsko-sandomierskiej w okresie rozbicia dzielnicowego
Autorzy:
Teterycz-Puzio, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607555.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
property status of women, legal position of women, the duchy of Cracow-Sandomierz, 12th – 13th century
pozycja majątkowa kobiet, pozycja prawna kobiet, księstwo krakowsko-sandomierskie, XII–XIII w.
Opis:
A question was put forward in the article: what was the legal status of women of the knightly class during the period of feudal fragmentation in the Duchy of Cracow-Sandomierz and what was the fate of those women? The conclusions were drawn on the basis of documents created in Little Poland during period the under discussion in which women are mentioned. They appeared in the documents most often together with their husbands or as widows granting charters mainly for the benefit of the Church, or they were mentioned with regard to the matters that concerned them. In light of the known documents it should be concluded that there was possibility of women disposing of their property in the province of Cracow -Sandomierz during the period of feudal fragmentation. Some women appear in several documents that usually concerned the same issue.
W artykule postawiono pytanie: jaka była pozycja prawna kobiet z warstwy rycerskiej w okresie rozbicia dzielnicowego w księstwie krakowsko-sandomierskim oraz jakie były losy tych kobiet. Podstawę do wnioskowania stanowiły dokumenty powstałe w Małopolsce w omawianym czasie, w których wzmiankowane są kobiety. Występowały one w nich najczęściej z mężami lub jako wdowy dokonując nadań głównie na rzecz Kościoła, bądź były wzmiankowane w związku ze sprawą, która ich dotyczyła. W świetle znanych dokumentów należy stwierdzić możliwość rozporządzania własnością majątkową przez kobiety w dzielnicy krakowsko-sandomierskiej w okresie rozbicia dzielnicowego. Niektóre kobiety pojawiają się w kilku dokumentach, zwykle dotyczących tej samej sprawy.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia; 2019, 74
0239-4251
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koncepcja władzy i myśl polityczna XVI-wiecznego Carstwa Rosyjskiego. Studium myśli politycznej Iwana Pereswietowa, Fiodora Karpowa i Andrieja Kurbskiego.
Autorzy:
Boridczenko, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/632211.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
History of political thought, Tsardom of Russia, Grand Duchy of Moscow, Ivan Peresvietov, Fyodor Karpov, Andrey Kurbsky
Historia myśli politycznej, Carstwo Rosyjskie, Wielkie Księstwo Moskiewskie, Iwan Pereswietow, Fiodor Karpow, Andriej Kurbski
Opis:
This article analyses the main assumptions of Russian political thinkers of the XVI century. The large body of scholarship that explores themes related to political philosophy, history of ideas, and history of the Tsardom of Russia (in context of political and social change across the sixteen century Russian state) demonstrates the importance of the historical evaluation of changes in political conceptions. There is, however, minimal science investigating the relationship between dominant social values and tsarist autocracy from the basis of then political philosophy. For this reason, the main focus of the text was to highlight the perception by the thinkers of the ideal ruler and his relationship with subjects. This article illuminates previously unexplored connections between conceptions of the ‘Law and Truth’, ‘State and Tsar’ in 16th century Russia. The main subject of research is the works of Andrey Kurbsky, Fedor Karpov and Ivan Peresvetov. Based on the study of written historical sources and historical criticism of sources, a model of their perception of the ideal state was created.
Celem niniejszego artykułu było ukazanie głównych założeń myśli politycznej XVI-wiecznej Rosji. Przedmiotem analizy stały się materiały publicystyczne, które powstały w tymże wieku. Rozważania zawarte w artykule ujawniają główne koncepcje, autorami których są: Fiodor Karpow, Iwan Pereswietow i Andriej Kurbski.
Źródło:
Res Historica; 2019, 47
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies