Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "17" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 16
Tytuł:
Mieszczańskie kolekcje książek w siedemnastowiecznym Lublinie
Autorzy:
Torój, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/681150.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Mieszczaństwo
Bibliofilstwo
Lublin
17 wiek
Middle class
Bibliophily
17th century
Źródło:
Folia Bibliologica; 2004-2005, 46-47; 19-37
2449-8246
1230-2376
Pojawia się w:
Folia Bibliologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Format 17+1 jako przykład chińskiego rozumienia i praktyki polityki zagranicznej
17+1 as an example of Chinese understanding and practice of foreign policy
Autorzy:
Luberda, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343666.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
China
17+1
international relations
shi
guanxi
tianxia
Chiny
stosunki międzynarodowe
Opis:
Niniejsza praca ma na celu przedstawienie polityki zagranicznej Chińskiej Republiki Ludowej z innej niż zachodnia perspektywy badawczej. Nieuwzględnianie w analizach polityki Pekinu jego odrebnych doświadczeń i spojrzenia na stosunki międzynarodowe skutkuje nadmierną jej europeizacją/amerykanizacją. W efekcie obraz jest zniekształcony przez czysto zachodnią siatkę pojęciową, co znacząco utrudnia odpowiednie odczytanie i prognozowanie ruchów ChRL na arenie miedzynarodowej. W artykule omówione zostały kluczowe pojęcia funkcjonujące w kulturze politycznej Chin. Sięgające swoimi korzeniami aż do źródeł klasycznej filozofii i praktyki politycznej Państwa Środka, są według autora obecne również we współcześnie prowadzonej przez Pekin polityce zagranicznej. Należą do nich takie terminy jak tianxia (wszystko pod niebiem), ba (hegemonia), shi (termin praktycznie nieprzetłumaczalny), guanxi (sieć relacji/powiązań). W ramach artykułu zostały one zdefiniowane i omówione, co miało na celu zwrócenie uwagi czytelnika na odmienne spojrzenie, jakie mają Chiny na stosunki międzynarodowe. Dodatkowo w artykule podjęta została próba przeprowadzenia analizy powołanej do życia przez Pekin organizacji 17+1 pod kątem realizacji/obecności w niej wymienionych wyżej pojęć. Jak zostało wykazane, są one w niej obecne, a sama organizacja 17+1 może stanowić przykład na istnienie uniwersalizmu w chińskiej polityce zagranicznej. Niezależnie bowiem od państwa, wobec którego jest ona skierowana, zawsze jest kształtowana przez opisane w artykule pojęcia.
The main purpose of the article is to show the foreign policy of the People’s Republic of China from a different than western analytical perspective. According to author, not including in analysis of Pekin’s politic it’s different experience and view in international relations is the reason of their too western/European approach. In the result the picture is distorted by the western conceptual grid which makes it difficult to properly read and predict PRC moves in the international arena. In the article main concepts visible in the Chinese political culture, are talked over. As their roots reach to the classical philosophy and political practice of Middle Kingdom, they are also visible in contemporary Chinese foreign policy. Mentioned concepts are tianxia (all under heaven), ba (hegemony), shi (practically almost impossible to translate in one word) and guanxi (interpersonal connections). In the article all of them were defined and discussed, to show the reader China’s different approach to the international relations. Additionally, in the article author makes a bid to analyze Pekin’s international organization – 17+1 under the presence of above concepts. As it is shown, all of them can be found in it. 17+1 itself may be therefore an example of a universalism of Chinese foreign policy. Independently of the country toward which it is aimed, it is always formed by the concepts described in an article.
Źródło:
Wschód Europy. Studia humanistyczno-społeczne; 2022, 8, 1; 87-96
2450-4866
Pojawia się w:
Wschód Europy. Studia humanistyczno-społeczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rosyjskie biblioteki monastyczne (XI-XVII wiek)
Autorzy:
Wierucka, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/681090.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Bibliotekarstwo klasztorne
Rosja
11 wiek - 17 wiek
Monastic libraries
Russia
XI th century-XVII th century
Źródło:
Folia Bibliologica; 2006-2007, 48-49; 59-74
2449-8246
1230-2376
Pojawia się w:
Folia Bibliologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“Ambition and Pride Bid to Learn More than Virtue…” – about the Dangers of Learning According to Stanisław
Autorzy:
Bednaruk, Waldemar
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/618579.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Polish education in the 17th century
Stanisław H. Lubomirski
virtue
the Stoics
szkolnictwo polskie w XVII w.
cnota
stoicy
Opis:
In the days of the fall of education, Stanisław H. Lubomirski proclaimed the superiority of the natural intellect and reason over academic knowledge. This well-known and respected magnate and philosopher, was called by his contemporaries “Polish Solomon”. His views, in which one can see a clear trace of fascination with the Stoics, enjoyed great popularity until at least the middle of the eighteenth century.
W czasach upadku szkolnictwa Stanisław H. Lubomirski głosił wyższość przyrodzonego rozumu i rozsądku nad wiedzą akademicką. Ten powszechnie znany i szanowany magnat – filozof, zwany był przez współczesnych „polskim Salomonem”. Jego poglądy, w których widać wyraźny ślad fascynacji stoikami, cieszyły się ogromną popularnością co najmniej do połowy XVIII w.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2016, 25, 3
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Eurolinguistic notes on Polish, German, Czech, Hungarian, Dutch, English, French, Italian, Spanish and Latin in Warmer’s late-17th-c. colloquy. Part 1: Representativeness and address pronouns
Eurolingwistyczny kontekst języków polskiego, niemieckiego, czeskiego, węgierskiego, niderlandzkiego, angielskiego, francuskiego, hiszpańskiego i łacińskiego w „Rozmowie” Christopherusa Warmera z końca XVII w. Część 1. Reprezentatywność i zaimki adresatywne
Autorzy:
Grzega, Joachim
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34670878.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Christopherus Warmer
cross-linguistic
spoken language
17th century
address pronouns
representativeness
badanie porównawcze
język mówiony
XVII wiek
zaimki adresatywne
reprezentatywność
Opis:
W artykule poddano jakościowej i opisowej analizie opublikowaną w 1691 roku „Rozmowę” Christopherusa Warmera. Używa się w niej dziesięciu języków: śląskiej odmiany polskiego, śląskiej odmiany niemieckiego, wschodniej odmiany czeskiego, północnej odmiany węgierskiego, flamandzkiej odmiany niderlandzkiego, północnej odmiany francuskiego, włoskiego, hiszpańskiego, angielskiego i łaciny. Analiza dotyczy reprezentatywności i typowości form adresatywnych i utartych formuł zwracania się do kogoś w ekspresywnych aktach mowy. Biorąc pod uwagę biografię Warmera, zawartość książki, jej różne wersje, konwencje typograficzne oraz użycie zaimków adresatywnych (również w świetle wcześniejszych badań), można założyć, iż analizowany tekst jest reprezentatywny dla okresu między rokiem 1650 a 1680. Analiza zaimków adresatywnych prowadzi do następujących spostrzeżeń. We wszystkich językach poza niderlandzkim występuje rozróżnienie na zaimki formalne i nieformalne. W językach tych (z wyjątkiem węgierskiego) obserwujemy wzajemne, dwukierunkowe użycie zaimka formalnego między osobami dorosłymi, w gronie studentów oraz między matką i córką, a także jednokierunkowe użycie tego zaimka przez osoby niepełnoletnie płci żeńskiej w stosunku do dorosłych. Spostrzeżenia te posłużą zbadaniu innych pragmalingwistycznych aspektów tekstu Warmera, które zostaną omówione w odrębnej publikacji – drugiej części niniejszego artykułu.
Warmer’s 1691 colloquy including ten languages – (Silesian) Polish, (Silesian) German, (eastern) Czech, (northern) Hungarian, (Flemish) Dutch, (northern) French, Italian, Spanish, English and Latin – is studied qualitatively and descriptively for representativeness and typical European character of address forms and routine formulae in expressive speech acts. Due to Warmer’s biography, the content of the book, the comparison to other versions, typographical habits, the uses of address pronouns and their comparison with prior research, the text is considered probably representative of the period from 1650 to 1680. The analysis of address pronouns reveals the following. In all vernacular languages save Dutch, there is a formal/informal address pronoun distinction. Among these languages (except Hungarian), we see the reciprocal use of the formal pronoun between all adults, between students, and between mother and daughter, and non-reciprocal use of the formal pronoun by male non-adults to adults. Based on this, the other pragmalinguistic aspects will be dealt with in the next installment, Part 2 of this study.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2023, 35; 111-129
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ВАРИАНТНОСТЬ ОКОНЧАНИЙ ЗАИМСТВОВАННЫХ СУЩЕСТВИТЕЛЬНЫХ В ПУБЛИЦИСТИКЕ ДОПЕТРОВСКОЙ ЭПОХИ
Autorzy:
Głuszak, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/681581.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Linguistics, history of language, loanwords, opinion journalism of the 17th century
językoznawstwo, historia języka rosyjskiego, zapożyczenia, gazety rękopiśmienne XVII w.
Opis:
The article examines the process of adapting loanwords into the Russian language. The source material was extracted from the first handwritten editions of Russian opinion journalism written from 1656 to 1670. The author describes the process of absorbing loanwords on the morphological level and demonstrates the existence of inflectional variants of loaned nouns.
Artykuł bada proces adaptacji zapożyczeń w literaturze rosyjskiej. Materiał źródłowy został wyekscerpowany z pierwszych rosyjskich rękopiśmiennych gazet, które powstawały w okresie 1656–1670 lat. Autor przedstawia proces integrowania zapożyczeń językowych na poziomie morfologicznym poprzez przykłady waniantywności ich fleksji.
Źródło:
Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie; 2016, 5
2449-8297
Pojawia się w:
Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Поговорим о деньгах (нерусские названия денежных единиц в “Курантах” XVII века)
Autorzy:
Głuszak, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/681485.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
linguistics, history of the language, loanwords, opinion journalism of the 17th century, Vesti-Kuranty
językoznawstwo, historia języka, zapożyczenia, „Vesti-Kuranty”, XVII wiek
Opis:
The paper analyses monetary unit names, incorporated into Russian language in the first seven decades of the 17th century. The research aims at evaluating the level of assimilation of the foreign units in the borrowing language. The research material was extracted from Vesti-Kuranty, written from 1600 to 1670.
W niniejszym artykule omówiono nazwy zapożyczonych jednostek monetarnych w języku rosyjskim od początku XVII wieku do lat 70. tego stulecia. Celem analizy jest określenie stopnia adaptacji nazw nierosyjskich na gruncie języka zapożyczającego. Materiał, będący przedmiotem analizy, wyekscerpowano z „Vesti-Kurantów”, powstałych w latach 1600–1670.
Źródło:
Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie; 2017, 6
2449-8297
Pojawia się w:
Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wielkość gospodarstw kmiecych w kluczu muszyńskim biskupów krakowskich w XVII –XVIII w.
Autorzy:
Tutalak, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607613.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Polish economic history of 17th and 18th century
“Muszyński key”
peasants’ farm
gospodarka XVII i XVIII w.
klucz muszyński
gospodarstwo kmiece
Opis:
The purpose of this article is to indicate the changes in size of peasants’ farms which belonged to the “Muszyński key” of Cracow bishops’ in the 17th and 18th century. The reference point on this issue are usually statistics which show largeness of land holdings in the light of inventories. This paper is going to present the change of this peasants’ farms as a result of demographic reasons. This way of research is more advised because there are no detailed information concern largeness of peasants’ farms except inventory of 1668. However, for the 18th century there are a few visitations of the Graeco-Catholic Muszyna deanery which allow to get information about the number of peasants in the villages and a population of acceding to the sacraments (to communion and confession during the Easter). The documents of visitations carried out in 1743, 1761, 1765 and 1771 contain especially useful information. The analyzing of those sources leads to the conclusion in which one may claim that the population on this exploring area increased almost twice during the years 1668–1771 instead of un-changeability in the size of settlements. That is the base on which one can maintain that the largeness of peasants’ farm had reduced by half. So if statistical farm in 1668 was half of fief (twice more peasants than fiefs), in the second half of the 18th century there was very likely that the typical farm was located in the quarter of the fief.
Celem niniejszego artykułu jest wskazanie wielkości gospodarstw kmiecych w kluczu muszyńskim biskupów krakowskich w XVII i XVIII w., a ściślej zmiany, jaka na tym polu się dokonała. O ile zazwyczaj punktem odniesienia w tej kwestii są statystyki ukazujące bezpośrednio wielkość nadziałów w poszczególnych latach, oparte na informacjach inwentarzowych, o tyle w tym opracowaniu spróbujemy ukazać ową zmianę jako wynik zmian demograficznych. Jest to tym bardziej wskazane, że nie dysponujemy dla omawianego terenu (poza inwentarzem z 1668 r.) konkretnymi danymi o wielkości poszczególnych gospodarstw kmiecych. Natomiast dla XVIII w. zachowało się kilka wizytacji greckokatolickiego dekanatu muszyńskiego, obejmującego swym zasięgiem obszar klucza muszyńskiego, z których możemy czerpać informacje na temat liczby kmieci osiadłych w danej miejscowości oraz liczby ludności przystępującej do sakramentów świętych (spowiedzi i Komunii wielkanocnej). Szczególnie przydatne, zawierające najwięcej takich danych, są wizytacje z lat 1743, 1761, 1765 oraz 1771. Biorąc pod uwagę liczbę gospodarstw kmiecych i łanów, można powiedzieć, że średnie gospodarstwo chłopskie w XVIII w. obejmowało obszar połowy łana. Skoro w stosunku do XVII w. nastąpił niemal dwukrotny wzrost liczy kmieci, a więc i – w mniejszym lub większym zaokrągleniu – liczby ludności, zatem przy niezmieniającym się obszarze wiosek musiało siłą rzeczy nastąpić mniej więcej takie samo, a więc niemal dwukrotne, zmniejszenie się poszczególnych gospodarstw kmiecych. Gdy statystyczne gospodarstwo w 1668 r. było wielkości połowy łana (dwukrotnie więcej kmieci niż łanów), to w drugiej połowie XVIII w. wielce prawdopodobne jest, że typowe gospodarstwo mieściło się na obszarze ćwierci łana.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia; 2014, 69
0239-4251
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Image of the Wife in the Homiletics of Antoni Węgrzynowicz
Obraz żony w zbiorach kaznodziejskich Antoniego Węgrzynowicza
Autorzy:
Walińska, Marzena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1366579.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Antoni Węgrzynowicz
sermons
17th-century literature
early 18th-century literature
wife
woman
kazania
literatura XVII wieku
literatura początku XVIII wieku
żona
kobieta
Opis:
The aim of the article is to characterise the image of the wife in the homiletics of Antoni Węgrzynowicz. The analysis of selected excerpts from sermons dedicated to women allows us to see the following issues that are in the preacher’s area of interest: a woman’s place in marriage, obedience to her husband, responsibility for the good name of the family and raising children. The faults he particularly condemns are quarrelsomeness, vanity, and alcohol abuse. He gives different ways of disciplining women, but generally disapproves of domestic violence and points out that responsibility for a successful relationship lies with both spouses. Against the background of anti-woman literature and theology of the second half of the 17th and early 18th centuries, Węgrzynowicz’s sermons are characterised by a balanced and moderate approach.
Celem artykułu jest charakterystyka obrazu żony w zbiorach kaznodziejskich Antoniego Węgrzynowicza. Analiza wybranych fragmentów kazań poświęconych kobietom pozwala dostrzec kwestie, które znalazły się w obszarze zainteresowań kaznodziei, takie jak: miejsce kobiety w małżeństwie, posłuszeństwo wobec męża, odpowiedzialność za dobre imię rodziny i wychowanie dzieci. Wady, które szczególnie potępia kaznodzieja, to: kłótliwość, próżność oraz nadużywanie alkoholu. Podaje różne sposoby dyscyplinowania kobiet, nie pochwala jednak na ogół przemocy domowej i zaznacza, że odpowiedzialność za udany związek spoczywa na obydwu małżonkach. Na tle antykobiecej literatury oraz teologii drugiej połowy XVII i początku XVIII wieku kazania Węgrzynowicza cechuje podejście wyważone i umiarkowane.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2020, 38, 2; 53-66
0239-426X
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Scope and Meaning of the Term “Police” in the Political Literature at the Close of the Noble Republic
Autorzy:
Malec, Jarzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/618411.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
administration
history of administration
police
police studies
internal state management
17th-century political literature
administracja
historia administracji
policja
nauka policji
zarząd wewnętrzny państwa
literatura polityczna XVIII w.
Opis:
The term “police” is derived from the Greek term “politei” which denotes an initial system of state. Since the 16th century, particularly in the 17th and 18th centuries, it has functioned as the synonym of the term “administration”. In Poland, since the 18th century, despite the lack of the reception of the assumptions of the West-European police studies, the term started to be used in that sense. Polish political writers, starting with Stanisław Leszczyński and ending with the authors of the reform of the state’s political system presented at the Four-Year Sejm, made an attempt at defining the term “police”. The term was understood in a variety of ways, for most writers it meant state’s internal order but it also denoted service administration such as fire, construction, medical or traffic police, that is all services whose aim was to secure social prosperity and well-being. The scope of police tasks often included the judiciary system. The police issue was in the scope of interest of the writers supporting the reforms as well as of their opponents, of those who admired the republican system as well as of the advocates of the concept of a strong state following the example of absolute monarchies. However, a vast majority of Polish authors did not understand the term “police” as a means of strengthening the power of the state but as a means of reassuring good order, that is social security, peace and quiet.
Termin „policja” wywodzi się z greckiej politei, oznaczającej początkowo ustrój państwa. Od XV w., a zwłaszcza w XVII i XVIII stuleciu, stał się synonimem słowa „administracja” sensu largo. W Polsce od XVIII w., mimo braku recepcji założeń zachodnioeuropejskiej nauki policji, zaczął być stosowany również w tym znaczeniu. Próby zdefiniowania „policji” podejmowali polscy pisarze polityczni, poczynając od Stanisława Leszczyńskiego, po autorów reformy ustrojowej państwa na Sejmie Czteroletnim. Rozumiano to pojęcie szeroko, u większości pisarzy jako porządek wewnętrzny państwa, ale także w rozumieniu tzw. administracji świadczącej, a więc jako policję ogniową, budowlaną, lekarską, drogową itp., czyli to wszystko, co miało się przyczyniać do zapewnienia przez państwo dobrobytu społeczeństwu. Często włączano do zakresu zadań policji także wymiar sprawiedliwości. O policji pisali zarówno zwolennicy reformy państwa, jak i jej przeciwnicy, admiratorzy republikańskiej formy rządów oraz głosiciele idei silnego państwa na wzór monarchii absolutnych. U większości polskich autorów policja była rozumiana jednak nie jako środek do wzmocnienia władzy państwowej, lecz sposób zapewnienia „dobrego porządku”, czyli bezpieczeństwa, spokoju i wygody publicznej.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2016, 25, 3
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Old Polish Military Education in the Context of Nobility Axiology. Jan Ryś, Żołnierska paideia. Wychowanie i szkolenie wojskowe w Polsce XVI–XVII wieku, Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, Kraków 2019, pp. 752
Staropolska edukacja wojskowa w kontekście szlacheckiej aksjologii. Jan Ryś, Żołnierska paideia. Wychowanie i szkolenie wojskowe w Polsce XVI–XVII wieku, Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, Kraków 2019, ss. 752.
Autorzy:
Świderska-Włodarczyk, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1374002.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Polish nobility
military education and upbringing
noble axiology in the 16th and 17th centuries
polska szlachta
wychowanie i edukacja wojskowa
szlachecka aksjologia w XVI i XVII wieku
Opis:
Monografia Jana Rysia z wielu względów zasługuje na uwagę. Przesądzają o tym odniesienia do licznych źródeł, interdyscyplinarna narracja, a co za tym idzie wielowątkowy dyskurs, uwzględniający dotychczasowe ustalenia, uzupełnione o autorskie novum. Dzięki tym zabiegom do rąk czytelników trafiła publikacja komplementarna, panoramiczna, uwzględniająca szeroką perspektywę badawczą, a przy tym oparta na logicznym wywodzie, co w ostatecznym rozrachunku przełożyło się na pracę spójną treściowo i mocno osadzoną w realiach epoki. Tego rodzaju prace, w przeciwieństwie do tych o wąskim spectrum badawczym, mają tę zaletę, że inspirują do naukowej dyskusji. W przypadku Żołnierskiej paidei za kontrowersyjną, acz dość popularną w literaturze przedmiotu, należy uznać opinię o stopniowej dewaluacji morale żołnierskiego, zwłaszcza w XVII w., na rzecz szlacheckiej prywaty i koniunkturalizmu. Tymczasem, jak zaświadczają źródła z epoki, taki pogląd nie znajduje potwierdzenia w staropolskich standardach. Nie tylko w stosunkowo spokojnym XVI stuleciu, ale także w naznaczonym licznymi wojnami XVII w., trudno szukać choćby cienia akceptacji dla lekceważenia obowiązujących norm. Nie oznacza to, że w nieustannym ogniu walk skutkującym masowymi stratami i bankructwami, takie odstępstwa się nie zdarzały. Nigdy jednak nie przekładały się na obniżenie rangi obowiązujących standardów, które na mocy długiego trwania długo jeszcze wyznaczały azymut szlacheckiej aksjologii.
The monograph by Jan Ryś deserves recognition owing to a number of reasons. It is due to the references to numerous sources, interdisciplinary narration, and therefore, the wide-ranging discourse that includes previous findings, which are complemented by the authorial novum. Thanks to the undertaken measures, the reader is granted a complementary, comprehensive publication, inclusive towards a broad research perspective, at the same time based on a consistent argumentation, which ultimately resulted in a coherent, firmly established in the atmosphere of the epoch, work. Texts of this kind, as opposed to those of a narrow scope of interest, are particularly valuable as they inspire scientific discussions. In the case of Żołnierska paideia one should consider an opinion, popular, though controversial as it is presented in the literature on the subject, that for the benefit of self-interest and opportunism of nobles the soldier’s morale has undergone gradual devaluation. Meanwhile, as it is proven by the sources of the period, the viewpoint does not find its confirmation in the old-Polish standards. Not only in the relatively peaceful 16th century, but also in the scarred by the constant wars 17th century, it is difficult to find even a hint of acknowledgement towards the negligence of the current norms. The deviations did occur in the heat of battle, which caused massive losses and bankruptcies. They did not lead, however, to the depreciation of the then principles, which for a long time have set a course of the noble axiology.
Źródło:
Res Historica; 2020, 49; 591-601
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Armia koronna Rzeczypospolitej w sporach i rozgrywkach politycznych pierwszych lat wojny na Ukrainie (1648-1649)
Autorzy:
Janas, Eugeniusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/631673.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Khmelnytsky Uprising, the Crown army and politics, rebellions and soldiers’ confederacies in the middle of the 17th century.
Powstanie Chmielnickiego, wojsko koronne i polityka, bunty i konfederacje żołnierskie połowy XVII wieku
Opis:
The events of the first years of war in Ukraine clearly suggest an increase of the army’s involvement in the country’s public life. This tendency has to be regarded largely as a new and unprecedented phenomenon of the political life of the Commonwealth, visible from the outbreak of the Khmelnytsky Uprising to at least the 70s of the 17th century. It is possible to believe that this state of affairs stemmed from two main reasons- the endeavoursof some of the groups and representatives of the elites, in numerous cases also simultaneously present within the circle of the army elders, to establishing their influences and political role through navigating or manipulating the army, one of the instruments of gaining these influences and attitude of a broader circle of the soldiers from nobility, who saw in themselves not only a military branch of the country, but also fully-fledgedcitizens, entitled to co-deciding on all the aspects of the Crown just like the nobility. This tendency can be noticed already during the interregnum and elections in 1648 (i.e. in the time of the Lviv circle of the general army in September, making essentially illegal, even if later approved, election of a commander-in-chief), but the decisive influence on the choice of a new sovereign was nevertheless not granted to the army. In the coming months and years, the control over the army triggered a rivalry between the monarch, royal court, the key senators, generals and other people from the circle of the elders and the elites of aristocracy. As a consequence the army was becoming politicised. At the same time critical attitude of the soldiers’ circles towards the country (the monarch, royal court and senate) was building up, in the largest part generated by the destruction of financial and military apparatus of the Commonwealth escalating in the war conditions. Rebellious atmosphere triggered mainly by economic factors was more frequently occurring in the army. A new esprit de corps of the army, being created from 1648, was inspiring the soldiers to demand changes in the country’s politics, including entitlements which had not been so far grantedto the army. Simultaneously, the forms of self-governing organisation of the army (the military circles) were being consolidated and solidified, a more permanent programme expressing soldiers’ aspirations was being crystallised and planks for the future and more dramatic rebellions and confederacies, easily submitting to the political inspiration, were being created.
Wydarzenia pierwszych lat wojny na Ukrainie wyraźnie wskazują na wzrost zaangażowania armii w życie publiczne państwa. Tendencję taką uznać trzeba w znacznym stopniu za nowe i bezprecedensowe zjawisko życia politycznego Rzeczypospolitej widoczne od chwili wybuchu powstania Chmielnickiego przynajmniej do lat 70. XVII stulecia. Taki stan rzeczy wynikał, jak można sądzić, z dwóch głównych powodów – dążeń niektórychgrup i przedstawicieli elity władzy, w licznych wypadkach zresztą obecnych równocześnie w kręgu starszyzny wojskowej, do ugruntowania wpływów i roli politycznej poprzez sterowanie bądź manipulowanie armią, jednym jeszcze instrumentem zdobywania owych wpływów oraz postawy szerszego środowiska szlacheckich żołnierzy widzących w sobie nie tylko zbrojne ramię państwa, ale i jego pełnoprawnych obywateli uprawnionych jak cała szlachta do współdecydowania we wszelkich sprawach Rzeczypospolitej. Tendencjętaką dostrzegamy już podczas bezkrólewia i elekcji 1648 r. (np. w czasie lwowskiego koła generalnego wojska we wrześniu, dokonującego nielegalnego w gruncie rzeczy, chociaż zaaprobowanego potem wyboru wodza naczelnego),ale decydującego wpływu na obiór nowego władcy armia jednak nie uzyskała. W następnych miesiącach i latach o kontrolę nad wojskiem rywalizował monarcha, dwór, kluczowi senatorowie, wodzowie i inni ludzie z kręgu starszyzny i magnackiej elity. W konsekwencji postępowało upolitycznienie wojska. Narastał równocześnie krytyczny stosunek środowiska żołnierskiego do państwa (monarchy, dworu, sejmu) wywoływany w głównej mierze narastającą w warunkach wojny destrukcją aparatu skarbowo-wojskowego Rzeczypospolitej. W armii coraz częściej pojawiały się buntownicze nastroje spowodowane głównie czynnikami ekonomicznymi.Kształtujący się od 1648 r. do pewnego stopnia nowy esprit de corps wojska inspirował żołnierzy do żądań zmian polityki państwa, w tym przyznaniu armii uprawnień dotychczas nie występujących. Umacniały i utrwalały się zarazem formy organizacji samorządowej wojska (koła wojskowe), krystalizował się trwalszy program wyrażający aspiracje żołnierzy, powstawały przesłanki przyszłych, bardziej dramatycznych buntów i konfederacji, łatwo poddających się politycznej inspiracji.
Źródło:
Res Historica; 2014, 38
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Armia koronna Rzeczypospolitej w sporach i rozgrywkach politycznych pierwszych lat wojny na Ukrainie (1648-1649)
Autorzy:
Janas, Eugeniusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/632315.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Khmelnytsky Uprising, the Crown army and politics, rebellions and soldiers’ confederacies in the middle of the 17th century.
Powstanie Chmielnickiego, wojsko koronne i polityka, bunty i konfederacje żołnierskie połowy XVII wieku
Opis:
Wydarzenia pierwszych lat wojny na Ukrainie wyraźnie wskazują na wzrost zaangażowania armii w życie publiczne państwa. Tendencję taką uznać trzeba w znacznym stopniu za nowe i bezprecedensowe zjawisko życia politycznego Rzeczypospolitej widoczne od chwili wybuchu powstania Chmielnickiego przynajmniej do lat 70. XVII stulecia. Taki stan rzeczy wynikał, jak można sądzić, z dwóch głównych powodów – dążeń niektórychgrup i przedstawicieli elity władzy, w licznych wypadkach zresztą obecnych równocześnie w kręgu starszyzny wojskowej, do ugruntowania wpływów i roli politycznej poprzez sterowanie bądź manipulowanie armią, jednym jeszcze instrumentem zdobywania owych wpływów oraz postawy szerszego środowiska szlacheckich żołnierzy widzących w sobie nie tylko zbrojne ramię państwa, ale i jego pełnoprawnych obywateli uprawnionych jak cała szlachta do współdecydowania we wszelkich sprawach Rzeczypospolitej. Tendencjętaką dostrzegamy już podczas bezkrólewia i elekcji 1648 r. (np. w czasie lwowskiego koła generalnego wojska we wrześniu, dokonującego nielegalnego w gruncie rzeczy, chociaż zaaprobowanego potem wyboru wodza naczelnego),ale decydującego wpływu na obiór nowego władcy armia jednak nie uzyskała. W następnych miesiącach i latach o kontrolę nad wojskiem rywalizował monarcha, dwór, kluczowi senatorowie, wodzowie i inni ludzie z kręgu starszyzny i magnackiej elity. W konsekwencji postępowało upolitycznienie wojska. Narastał równocześnie krytyczny stosunek środowiska żołnierskiego do państwa (monarchy, dworu, sejmu) wywoływany w głównej mierze narastającą w warunkach wojny destrukcją aparatu skarbowo-wojskowego Rzeczypospolitej. W armii coraz częściej pojawiały się buntownicze nastroje spowodowane głównie czynnikami ekonomicznymi.Kształtujący się od 1648 r. do pewnego stopnia nowy esprit de corps wojska inspirował żołnierzy do żądań zmian polityki państwa, w tym przyznaniu armii uprawnień dotychczas nie występujących. Umacniały i utrwalały się zarazem formy organizacji samorządowej wojska (koła wojskowe), krystalizował się trwalszy program wyrażający aspiracje żołnierzy, powstawały przesłanki przyszłych, bardziej dramatycznych buntów i konfederacji, łatwo poddających się politycznej inspiracji.
Źródło:
Res Historica; 2014, 38
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Od towarzysza jazdy do wojewody podolskiego. Przebieg służby wojskowej Nikodema Żaboklickiego w latach 1656–1706
Autorzy:
Hundert, Zbigniew
Sowa, Jan Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/631470.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Nikodem Żaboklicki, regimentarze (deputies) of the Crown Army, hussar lieutenants, the 17th century, military patronage of the Sieniawscy, Potoccy, and Stanisław Jan Jabłonowski, voivodes of Podolia
Nikodem Żaboklicki, regimentarze wojska koronnego, porucznicy husarscy, XVII wiek, patronat wojskowy Sieniawskich, Potockich i Stanisława Jana Jabłonowskiego, wojewodowie podolscy
Opis:
Nikodem Żaboklicki (zm. 1706) był jednym z najbardziej doświadczonych i jednym z najdłużej odbywających służbę wojskową oficerów koronnych w drugiej połowie XVII w. i na początku XVIII w. Syn chorążego bracławskiego Hieronima wstąpił do wojska ok. 1650 r. Na pewno od 1656 r. służył w królewskiej chorągwi kozackiej, zaś w latach 1663–1667 był towarzyszem roty husarskiej hetmana wielkiego koronnego Stanisława „Rewery” Potockiego. Równocześnie, w latach 1666–1667, był rotmistrzem chorągwi tatarskiej. Po krótkim epizodzie dowodzenia husarią hetmana polnego koronnego ks. Dymitra Wiśniowickiego w latach 1668–1683 był porucznikiem husarii Mikołaja Hieronima Sieniawskiego, a w latach 1684–1694 jego syna Adama Mikołaja. Następnie dowodził husarią hetmana wielkiego koronnego Stanisława Jana Jabłonowskiego (1695–1702) oraz króla Augusta II (od 1702 r. chorągwią królewicza Fryderyka Augusta, a od ok. 1704 r. do śmierci – chorągwią samego monarchy). W trakcie dowodzenia husarią kolejnych możnych, z którymi Żaboklicki wchodził w układy klientalne, zwiększały się jego kompetencje dowódcze. W 1683 r. jako pułkownik JKM stał na czele hetmańskiego pułku Sieniawskiego. W latach osiemdziesiątych XVII w. coraz częściej wyznaczano go dowódcą większych zgrupowań taktycznych bądź grup operacyjnych, natomiast w latach dziewięćdziesiątych XVII w. i w pierwszych latach XVIII w. pełnił często samodzielne dowództwo nad wojskiem koronnym jako regimentarz generalny. Jako dowódca wojskowy był często wybierany na komisarza do hiberny czy komisarza do trybunałów skarbowych. Pełnił również funkcje posła wojskowego oraz posłów cywilnych z sejmików województwa ruskiego i podolskiego. Od 1676 r. był chorążym bracławskim, w 1693 r. wszedł w skład senatu w randze kasztelana kamienieckiego, a w 1704 r., jako zaufany stronnik króla Augusta II, otrzymał urząd wojewody podolskiego. W trakcie swej wieloletniej służby wojskowej odznaczył się wieloma osiągnięciami w kampaniach wojennych.
Źródło:
Res Historica; 2016, 42
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Od towarzysza jazdy do wojewody podolskiego. Przebieg służby wojskowej Nikodema Żaboklickiego w latach 1656–1706
Autorzy:
Hundert, Zbigniew
Sowa, Jan Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/631947.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Nikodem Żaboklicki, regimentarze (deputies) of the Crown Army, hussar lieutenants, the 17th century, military patronage of the Sieniawscy, Potoccy, and Stanisław Jan Jabłonowski, voivodes of Podolia
Nikodem Żaboklicki, regimentarze wojska koronnego, porucznicy husarscy, XVII wiek, patronat wojskowy Sieniawskich, Potockich i Stanisława Jana Jabłonowskiego, wojewodowie podolscy
Opis:
Nikodem Żaboklicki (d. 1706) was one of the most experienced officers in the Crown Army in the second half of the 17th century and at the beginning of the 18th century. Żaboklicki, a son of Hieronim (the Standard Bearer of Bracław), joined the army about 1650. Since 1656, he served in the royal cossack company, while from 1663 to 1667 he was a towarzysz (commilito, companion) in the hussar company of Grand Crown Hetman Stanisław ‘Rewera’ Potocki. At the same time, from 1666 to 1667, he was the rittmeister of a Tatar company. For a short time, he commanded the hussars of Field Crown Hetman Duke Dymitr Wiśniowiecki. Then, from 1668 to 1683, he was the lieutenant of Mikołaj Hieronim Sieniawski’s hussars, and later, until 1694, of those of Mikołaj’s son Adam Mikołaj. Next, he commanded the hussar company of Grand Crown Hetman Stanisław Jan Jabłonowski (1695–1702) and King Augustus II (from 1702 – the company of Prince Frederick Augustus, and from about 1704 until his death – the company of the monarch himself). While leading the hussars of the various magnates, with whom Żaboklicki was establishing cliental relationships, his commanding skills were developing. In 1683, as a Colonel of His Majesty, he was heading the cavalry regiment of Hetman Sieniawski. In the 1680s, he was appointed as the commander of bigger tactical or operational groups with increasing frequency. In the 1690s and 1700s, he was often designated the independent commander of the whole Crown Army as the Regimentarz Generalny (Hetman’s deputy). As an officer he would often be elected a commissar for the distribution of hiberna (augmentation of cavalry soldiers’ pay during the winter months) or a Member of the Fiscal Tribunal. He was also performing the duties of a military envoy to the Sejm and of a parliamentary representative of the Ruthenian and Podolian Voivodeships. Since 1676, he was the Standard Bearer of Bracław, while in 1693, he became a member of the Senate as the Castellan of Kamieniec Podolski. In 1704, as a trusted supporter of Augustus II, he was granted the office of the Voivode of Podolia. His long career abounded in impressive military achievements.
Nikodem Żaboklicki (zm. 1706) był jednym z najbardziej doświadczonych i jednym z najdłużej odbywających służbę wojskową oficerów koronnych w drugiej połowie XVII w. i na początku XVIII w. Syn chorążego bracławskiego Hieronima wstąpił do wojska ok. 1650 r. Na pewno od 1656 r. służył w królewskiej chorągwi kozackiej, zaś w latach 1663–1667 był towarzyszem roty husarskiej hetmana wielkiego koronnego Stanisława „Rewery” Potockiego. Równocześnie, w latach 1666–1667, był rotmistrzem chorągwi tatarskiej. Po krótkim epizodzie dowodzenia husarią hetmana polnego koronnego ks. Dymitra Wiśniowickiego w latach 1668–1683 był porucznikiem husarii Mikołaja Hieronima Sieniawskiego, a w latach 1684–1694 jego syna Adama Mikołaja. Następnie dowodził husarią hetmana wielkiego koronnego Stanisława Jana Jabłonowskiego (1695–1702) oraz króla Augusta II (od 1702 r. chorągwią królewicza Fryderyka Augusta, a od ok. 1704 r. do śmierci – chorągwią samego monarchy). W trakcie dowodzenia husarią kolejnych możnych, z którymi Żaboklicki wchodził w układy klientalne, zwiększały się jego kompetencje dowódcze. W 1683 r. jako pułkownik JKM stał na czele hetmańskiego pułku Sieniawskiego. W latach osiemdziesiątych XVII w. coraz częściej wyznaczano go dowódcą większych zgrupowań taktycznych bądź grup operacyjnych, natomiast w latach dziewięćdziesiątych XVII w. i w pierwszych latach XVIII w. pełnił często samodzielne dowództwo nad wojskiem koronnym jako regimentarz generalny. Jako dowódca wojskowy był często wybierany na komisarza do hiberny czy komisarza do trybunałów skarbowych. Pełnił również funkcje posła wojskowego oraz posłów cywilnych z sejmików województwa ruskiego i podolskiego. Od 1676 r. był chorążym bracławskim, w 1693 r. wszedł w skład senatu w randze kasztelana kamienieckiego, a w 1704 r., jako zaufany stronnik króla Augusta II, otrzymał urząd wojewody podolskiego. W trakcie swej wieloletniej służby wojskowej odznaczył się wieloma osiągnięciami w kampaniach wojennych.
Źródło:
Res Historica; 2016, 42
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 16

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies