Temat: realism - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Filozoficzny realizm między naturą a zdrowym rozsądkiem, część II
Philosophical realism between nature and common sense (part II)
Autorzy:: Caro, Mario De
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/470740.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:: realizm
realizm naukowy
pluralizm
realism
scientific realism
pluralism
Opis:: In a companion article to this one, published in the previous issue of this journal, I discussed the renaissance of philosophical realism, focusing particularly on the different versions of common-sense realism. In this article, I will instead discuss scientific realism and another, intermediate version of realism (which is pluralistic both in ontology and epistemology) that, in my view, incorporates the best elements of common sense realism and scientific realism while avoiding their shortcomings.
W pierwszej części tego artykułu, opublikowanej w poprzednim numerze tego czasopisma, omawiałem renesans filozoficznego realizmu, skupiając się głównie na różnych wersjach zdroworozsądkowego realizmu. W tym artykule omówię realizm naukowy i inną, pośrednią wersję realizmu (pluralistyczną pod względem ontologicznym i epistemologicznym). Moim zdaniem ta wersja realizmu jest w stanie uwzględnić najlepsze elementy realizmu zdroworozsądkowego i naukowego, a jednocześnie uniknąć ich wad.
Źródło:: Studia Ecologiae et Bioethicae; 2018, 16, 1; 5-14
1733-1218
Pojawia się w:: Studia Ecologiae et Bioethicae
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Filozoficzny realizm między naturą a zdrowym rozsądkiem, część I
Philosophical realism between nature and common sense. Part I
Autorzy:: Caro, Mario De
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/470888.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:: realizm
antyrealizm
zdrowy realizm
realism
antirealism
commonsense realism
Opis:: Over the last three decades, the number of philosophers who would define themselves as realists has been steadily growing all over the world, both in the continental and in the analytic tradition. In the first part of the article, the terms of the contemporary discussion on realism and antirealism will be introduced. Then a specific family of views, which could be called „common sense realism”, will be presented and discussed, also considering its attitude towards science.
W ciągu ostatnich trzech dekad liczba filozofów na całym świecie, którzy określali siebie jako realiści zarówno w tradycji kontynentalnej, jak i analitycznej, stale rosła. W pierwszej części tego artykułu zostaną przedstawione zagadnienia z zakresu współczesnej dyskusji nad realizmem i antyrealizmem. Następnie omówiona zostanie rodzina poglądów, którą można by nazwać “zdroworozsądkowym realizmem”, biorąc pod uwagę jej postawę wobec nauki.
Źródło:: Studia Ecologiae et Bioethicae; 2017, 15, 4; 91-98
1733-1218
Pojawia się w:: Studia Ecologiae et Bioethicae
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Why metaphysics matters for the science-theology debate – an incarnational case study
Autorzy:: Lawson, Finley I.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1927005.pdf
Data publikacji:: 2020-06-30
Wydawca:: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:: critical realism
holism
incarnation
Christology
paradox
Opis:: This article examines the relationship between science and theology within a critical realist framework. Focusing on the role of metaphysics as a unifying starting point, especially in consideration of theological issues that are concerned with corporeality and temporality (such as in the incarnation). Some metaphysical challenges that lead to the appearance of “paradox” in the incarnation are highlighted, and the implications of two forms of holistic scientific ontology on the appearance of a paradox in the incarnation are explored. It is concluded that ultimately both science and theology are concerned with the nature of reality, and the search for coherent models that can describe the unseen. Whilst one should maintain a criticality to any realist conception of theological and scientific theories, a shared metaphysics ensures theological doctrine can continue to be interpreted with relevance in a world in which scientific thought is increasingly stretching into the meta-scientific.
Źródło:: Studia Philosophiae Christianae; 2020, 56, 3; 125-155
0585-5470
Pojawia się w:: Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Realizm naukowy wobec zmiany teorii w nauce
Scientific realism and theory change in science
Autorzy:: Buczkowska, Janina
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1927037.pdf
Data publikacji:: 2020-09-30
Wydawca:: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:: realizm naukowy
realizm konwergentny
realizm strukturalny
semirealizm
aproksymacyjna prawda
strategia divide et impera
scientific realism
convergent realism
structural realism
semirealism
approximate truth
divide et impera strategy
Opis:: Ważnym elementem współczesnej dyskusji pomiędzy realizmem i antyrealizmem naukowym jest próba nadania realistycznej interpretacji historycznemu faktowi zmiany teorii w nauce. Fakt ten według L. Laudana podważa nie tylko najważniejszy argument na rzecz realizmu naukowego, ale i najważniejsze tezy tego stanowiska. Argumentem kwestionowanym przez Laudana jest twierdzenie H. Putnama, że ogromny sukces nauki w przewidywaniu zjawisk i rozwijaniu nowych technologii świadczy przynajmniej o aproksymacyjnej prawdziwości teorii naukowych. Laudan wykazuje jednak fakty z historii nauki, gdy odnoszące sukces teorie okazywały się z biegiem czasu fałszywe. Powiązany z tym argument przeciwko realizmowi, zwany pesymistyczną indukcją (PI), głosi, iż skoro przeszłe teorie, które odniosły sukces, okazywały się fałszywe z perspektywy nowszych, to także obecne odnoszące sukces teorie mogą okazać się w przyszłości fałszywe. Podważa to tezę odnośnie związku sukcesu teorii z jej aproksymacyjną prawdziwością. Ważnym wyzwaniem dla realizmu naukowego staje się zatem uzgodnienie jego tez z faktem zmiany teorii w nauce. Najbardziej znaczących rozwiązań tego problemu dostarcza realizm strukturalny zaproponowany przez J. Worralla i semirealizm A. Chakrawarttiego. Oba stanowiska przyjmują tę samą strategię obrony realizmu, zwaną divide et impera, uznającą, że nie całe teorie, lecz tylko ich fragmenty bezpośrednio związane z sukcesem spełniają tezy realizmu. Realizm naukowy w tych sformułowaniach zostaje w znacznym stopniu ograniczony i osłabiony. Celem artykułu jest przedstawienie tych rozwiązań i pokazanie z jednej strony realistycznych odpowiedzi na argument PI, jakich dostarczają te stanowiska, z drugiej ograniczeń, jakie z nich wynikają dla realizmu naukowego. Osłabiona wersja realizmu, jaką one proponują, również nie jest wolna od istotnych trudności, na jakie musi odpowiedzieć zarówno realizm strukturalny, jak i semirealizm. Identyfikacja tych trudności może stanowić wskazówkę dla dalszego rozwoju stanowiska realistycznego. -------------- Zgłoszono: 05/02/2020. Zrecenzowano: 11/03/2020. Zaakceptowano do publikacji: 24/03/2020
An important part of the contemporary dispute between scientific realism and anti-realism is an attempt to give a realistic interpretation to the historical facts of the theory change in science. According to L. Laudan, this fact undermines not only the most important argument for scientific realism but also the most important theses of this position. The argument contested by Laudan is the H. Putnam’s claim that the huge success of science in predicting novel phenomena and developing new technologies proves at least the approximate truth of scientific theories. Laudan, however, shows facts from the history of science when successful theories have turned out to be false over time. A related argument against realism called Pessimistic Induction (PI). According to PI, since previous theories that had been successful turned out to be false from the perspective of newer ones, also current successful theories may turn out to be false in the future. This undermines the thesis that the predictive success of a theory is related to its approximate truthfulness. Therefore, an important challenge for scientific realism is to reconcile its theses with the facts of theory change in science. The most significant solutions to this problem are provided by structural realism proposed by J. Worrall and semirealism by A. Chakrawartty. Both positions adopt the same strategy of defending realism known as divide et impera, stating that not all theories, but only parts of them that are directly related to success, meet the theses of realism. Scientific realism in these formulations is largely limited and weakened. The aim of the article is to present these solutions and show, on the one hand, realistic answers to the PI argument provided by these positions, and on the other hand, the limitations that result from them for scientific realism. The weakened version of realism they propose is also not free from significant difficulties to which both structural realism and semirealism must respond. The identification of these difficulties may be helpful for the further development of the realistic position. -------------- Received: 05/02/2020. Reviewed: 11/03/2020. Accepted: 24/03/2020
Źródło:: Studia Philosophiae Christianae; 2020, 56, 3; 5-30
0585-5470
Pojawia się w:: Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Realizm strukturalny a problem reprezentacji w nauce w kontekście sporu o realizm naukowy
Structural realism and the problem of representation in science in the context of the dispute over scientific realism
Autorzy:: Buczkowska, Janina
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1926941.pdf
Data publikacji:: 2020-12-31
Wydawca:: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:: realizm naukowy
realizm strukturalny
semirealizm
reprezentacja rzeczywistości w nauce
model teorii
dane modelu
struktura teorii naukowej
scientific realism
structural realism
semi-realism
representation in science
model of theory
data model
structure of scientific theory
Opis:: Przedmiotem artykułu jest ukazanie realizmu strukturalnego jako stanowiska realistycznego w dyskusji, prowadzonej wokół realizmu naukowego – jego wybranych zalet i słabości. Realizm strukturalny jest odpowiedzią na wyzwanie, jakie realizmowi naukowemu stawiają historyczne fakty zmiany teorii w nauce. Nawiązuje on do semantycznego ujęcia teorii naukowych i wypracowanego w tym podejściu aparatu pojęciowego. Zgodnie z realizmem strukturalnym to, co zostaje zachowane z dojrzałych teorii naukowych po zmianie teorii, to ich sformułowania matematyczne, będące abstrakcyjnymi modelami teorii. Są one aproksymacyjnie prawdziwe, gdyż reprezentują realne struktury rzeczywistości w sposób wolny od ontologicznej interpretacji, narzuconej przez język teorii. Realizm strukturalny i nawiązujący do niego semirealizm, który rozszerza niezmienniczość dojrzałych teorii na własności detekcyjne obiektów fizycznych, bronią tezy realizmu naukowego w kwestii aproksymacyjnej prawdziwości teorii naukowych, interpretując realistycznie zmiany teorii naukowych. Pozostawiają jednak na boku istotny dla realizmu problem reprezentowania rzeczywistości w teoriach naukowych. Oba wspomniane stanowiska, nawiązując do modelowego ujęcia teorii naukowych, przyjmują, że reprezentacja jest izomorfizmem struktur matematycznego modelu teorii i rzeczywistości. Takie rozumienie reprezentacji jest zbyt wąskie, nie uwzględnia, że struktura zjawisk nie jest jednoznacznie określona. Strukturę tę dla teorii zastępuje matematyczny model danych, który odzwierciedla zjawiska przedstawione jako związki własności określonych przez teorię. Realistyczna interpretacja modelu danych stanowi dla realizmu strukturalnego konieczne uzupełnienie, aby spełniał on naczelną tezę realizmu, głoszącą, że nauka poznaje świat taki, jaki jest niezależnie od teorii. Stanowi to podstawę, aby broniona w realizmie strukturalnym aproksymacyjna prawdziwość teorii naukowych miała ugruntowane uzasadnienie. Wskazanie potrzeby rozszerzenia realizmu strukturalnego i semirealizmu o odpowiednią dla nich koncepcję reprezentacji jest tezą tej pracy. W artykule zostały przedstawione podstawowe elementy współczesnej dyskusji wokół realizmu naukowego oraz stanowiska realizmu strukturalnego i semirealizmu jako uzgodnienie realizmu naukowego z faktem radykalnej zmiany teorii. Następnie zostały ukazane konsekwencje, jakie dla realizmu strukturalnego wynikają z semantycznego (modelowego) ujęcia teorii naukowych i związanego z tym pojęcia reprezentacji jako izomorfizmu struktur. Ostatni fragment został poświęcony wskazaniu, że aby spełnić postulaty realizmu naukowego zarówno realizm strukturalny, jak i semirealizm powinny być uzupełnione o interpretację reprezentacji rzeczywistości w modelu danych w duchu realizmu naukowego. -------------- Zgłoszono: 17/09/2020. Zrecenzowano: 12/10/2020. Zaakceptowano do publikacji: 09/11/2020
The aim of this article is to present structural realism as a realistic position in the discussion around scientific realism – its selected advantages and weaknesses. Structural realism is a response to the challenge that the historical facts theory change in science pose to scientific realism. It refers to the semantic approach to scientific theories and the conceptual apparatus developed in this approach. According to structural realism, what is preserved from mature theories when a theory is changed are their mathematical formulations, which are abstract models of the theory. They are approximately true because they represent the structures of reality in a way that is free from the ontological interpretation imposed by the language of the theory. Structural realism and the semi-realism related to objects, defend the theses of scientific realism in the matter of the approximate truth of scientific theories by realistically interpreting changes in scientific theories. However, they leave aside the problem of representing reality in scientific theories, which is essential for realism. Both of the above-mentioned positions, by referring to the model-theoretic approach to scientific theories assume that a representation is simply an isomorphism of the structure of the mathematical model of a theory and the structure of reality. Such understanding of a representation is too narrow: it does not take into account that the structure of phenomena is not clearly defined. In a theory, a real phenomenon is replaced by a data model, a mathematical structure that reflects the phenomena represented as relationships of the properties defined by the theory. A realistic interpretation of the data model is a necessary supplement to structural realism in order for it to satisfy the main thesis of realism that the reality which scientific theories describe is largely independent of theoretical commitments. This is the basis for defending the thesis about the approximate truth of the theory defended by structural realism. The aim of this paper is to motivate the need to extend structural realism and semi-realism with a richer and more adequate concept of representation. This article presents the basic elements of the contemporary discussion around scientific realism and the positions of structural realism and semi-realism as the reconciliation of scientific realism with the historical facts of theory change. Next, it highlights the consequences for structural realism resulting from the semantic (model theoretic) approach to scientific theories and the related notion of representation as an isomorphism of structures. The final section is devoted to arguing that in order to meet the postulates of scientific realism, structural realism and semi-realism should be supplemented with an explanation of the representation of reality in the data model in accordance with scientific realism. -------------- Received: 17/09/2020. Reviewed: 12/10/2020. Accepted: 09/11/2020 it, which extends the invariance of mature theories to the detection properties of physical
Źródło:: Studia Philosophiae Christianae; 2020, 56, 4; 153-178
0585-5470
Pojawia się w:: Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Relacje między następującymi po sobie teoriami a sposoby odpowiedzi realizmu naukowego na zarzut pesymistycznej indukcji
The Relationships Between Successive Theories and Ways of Responding to the Pessimistic Induction Argument
Autorzy:: Buczkowska, Janina
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2098329.pdf
Data publikacji:: 2021-12-31
Wydawca:: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:: realizm naukowy
realizm strukturalny
zmiana teorii
aproksymacyjna prawdziwość teorii
ciągłość teorii
scientific realism
structural realism
theory change in science
approximate truthfulness
theoretical continuity
Opis:: Artykuł nawiązuje do dyskusji wokół uzgodnienia realizmu naukowego z argumentem pesymistycznej indukcji (PI) i jest próbą jej rozwinięcia. Przedstawia propozycję dodatkowej argumentacji na rzecz realizmu naukowego, odwołującą się do pominiętej w realizmie strukturalnym i semirealizmie relacji korespondencji między następującymi po sobie teoriami. Pokazuje, że choć sposób argumentowania przyjęty w dotychczasowej dyskusji, opierający się na strategii divide et impera, trafnie odnosi się do przypadków zmiany teorii podobnych, do zastąpienia teorii optycznej Fresnela teorią elektromagnetyczną światła, to nie jest odpowiedni dla przypadków zmiany teorii, w których poprzedniczka i następczyni pozostają w relacji korespondencji. Rozwiązanie Worralla pomija istotne przesłanki, jakie z tej relacji wynikają dla rozumienia ciągłości teoretycznej. Uwzględnienie specyficznej różnicy zakresu zjawisk w następujących po sobie teoriach, które łączy relacja korespondencji, pozwoliło wskazać inny rodzaj ciągłości między teoriami i sformułować dodatkowe uzasadnienie dla realistycznego stanowiska wobec tego typu zmiany teorii. Wykazano, że w przypadku relacji korespondencji aproksymacyjna prawdziwość teorii i jej ciągłość mają inny charakter niż przyjmowany w strategii divide et impera, gdyż opierają się na innej relacji między następującymi po sobie teoriami. Odwołanie się do ograniczonego zakresu poprzedniczki i jej „lokalnego” względem następczyni charakteru pozwoliło uniknąć niektórych zarzutów, wysuwanych przeciwko argumentom na rzecz realizmu naukowego, odwołujących się do relacji korespondencji. W świetle przeprowadzonych rozważań teza, że zmiana dojrzałych teorii, odnoszących sukces, przeczy ich aproksymacyjnej prawdziwości, nie znajduje właściwego odniesienia do przypadków zmiany teorii, w wyniku której poprzedniczkę i następczynię łączy relacja korespondencji. Przedstawiona argumentacja uchyla zarzut PI w stosunku do tego rodzaju zmiany teorii i nie narzuca niektórych ograniczeń realizmu naukowego wynikających z realizmu strukturalnego. --------------- Zgłoszono: 24/03/2021. Zrecenzowano: 18/06/2021. Zaakceptowano do publikacji: 05/07/2021.
This paper considers and aims to advance the discussion on the reconciliation of scientific realism with the pessimistic induction argument. It presents a novel argument in favour of scientific realism based on the correspondence relationship between successive theories, which has been overlooked in the debates on structural realism and semirealism. Firstly, the paper argues that the traditional arguments for scientific realism , based on the divide et impera strategy, correctly refer to cases of theory change similar to the replacement of Fresnel’s optical theory with the electromagnetic theory of light. However, it is argued that such arguments do not apply to cases of theory change in which successive theories remain in a correspondence relation. Worrall’s solution does not take into account the important implications that follow from this relation for an understanding of theoretical continuity despite theory change. Taking into account the different scope of phenomena in successive theories, linked by a correspondence relationship, enables us to indicate a different type of continuity between theories and to formulate additional justification for a realist position concerning this type of theory change. Secondly, it is argued that a correspondence relationship between successive theories admits an understanding of approximate truthfulness and the continuity between theories different from the divide et impera strategy. By appealing to the limited scope of the theory that is replaced and its “local” correctness according to its successor, it is possible to avoid some of the objections raised against the traditional arguments in favour of scientific realism based on the correspondence relationship. In the light of this justification, the thesis that successful mature theories turn out to be false as a result of theory change does not apply to cases of theory change in which successive theories are linked by a correspondence relation. Our argument overrules PI’s objection to this kind of theory change and does not impose limitations on scientific realism resulting from structural realism. --------------- Received: 24/03/2021. Reviewed: 18/06/2021. Accepted: 05/07/2021.
Źródło:: Studia Philosophiae Christianae; 2021, 57, 2; 5-34
0585-5470
Pojawia się w:: Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Hermeneutic conditions and the objective in Heidegger’s "Being and Time"
Autorzy:: Hernandez, Juan Pablo
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/431179.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:: Heidegger Martin
realism
hermeneutic conditions
Carman
objectivity
realizm
warunki hermeneutyczne
obiektywność
Opis:: For several years an interesting debate has unfolded regarding the extent to which Heidegger’s thinking in Being and Time can be classified as either idealist or realist, or rather, and for many this is Heidegger’s official stance, as an attempt to overcome the presuppositions that give rise to these doctrines. One way of considering the debate regards the question as to whether the conditions of intelligibility or, as Taylor Carman calls them, the ‘hermeneutic conditions,’ that Being and Time lays out, are to be understood as access conditions to, or as metaphysical conditions of, entities. The first but not the second interpretation is compatible with a realist reading of Being and Time. For many, including me, the realist reading is the most satisfactory one, both exegetically and theoretically. Several attempts at working out a way of making sense of the transcendental conditions as access conditions have been made, starting with Dreyfus’s and Spinosa’s widely discussed paper. A very important contribution to the debate is owed to Taylor Carman’s excellent Heidegger’s Analytic, where he makes a case for a full-blooded realist reading of Heidegger’s early work. I will argue, however, that Carman’s reading is not completely successful in making sense of the conditions of intelligibility as access conditions rather than metaphysical conditions. I will present a general diagnosis of Carman’s impasse and argue that it results from a thought that has no hold in Heidegger’s way of thinking.
Źródło:: Studia Philosophiae Christianae; 2014, 50, 1; 9-28
0585-5470
Pojawia się w:: Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Histeryczny realizm, fantastyka, postmodernizm: Niewyczerpany żart (Infinite Jest) Davida Fostera Wallace’a
Hysterical realism, the fantastic and postmodernism: David Foster Wallace’s Infinite Jest
Autorzy:: Stasiewicz, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/20439599.pdf
Data publikacji:: 2023-03-13
Wydawca:: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:: realizm
fantastyka
postmodernizm
światotwórstwo
ironia
realism
the fantastic
postmodernism
worldbuilding
irony
Opis:: The paper is an analysis of some peculiar aspects of David Foster Wallace’s most famous novel, Infinite Jest, concerning particularly the novel’s approach towards traditional realistic and fantastic literary strategies and a general literary worldbuilding. One particularly emphasized aspect of Infinite Jest is its connection with postmodernism regarded as a strategy of subversion of reader’s habits created by 20th century realistic and fantastic literary conventions. The novel’s unclear and problematic worldbuilding is explained as Wallace’s inclination towards literary irony and also as a typical postmodern strategy of parodying “honorable” literary forms and a general disregard of literature of “themes” and “meaning” in favor of emphasizing of act of reading in itself.
Źródło:: Colloquia Litteraria; 2022, 32, 1; 45-68
1896-3455
Pojawia się w:: Colloquia Litteraria
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: The idea of the common good and the reason of state in the teaching of Primate Wyszyński
Autorzy:: Łatka, Rafał
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/512046.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:: Primate Stefan Wyszyński
reason of state
common good
homeland
nation
political realism
Opis:: The notions of common good and the reason of state were always present, usually in a joint way, in the teachings of Cardinal Stefan Wyszyński. They came to the foreground, especially in the periods of post-war crises in Poland, moments of growing social tension. Despite the fact that the primate did not want to be a politician, because the main sphere of his activity was concern for the souls of Poles, he became a statesman, for whom the welfare of Poland and Poles was the primary task. This was largely due to the primate’s concern for the broadly understood common good – Poland as a subject of common concern for all members of society, regardless of their views. Most importantly, Cardinal Wyszyński was able to look at the political situation without ideological bias or obstinancy. If he believed that communists somehow work for the common good and care about the fate of society, he supported their activity (an example of this could be the fight against social pathologies – especially alcoholism).
Źródło:: Studia Theologica Varsaviensia; 2018, 56, 2; 69-85
0585-5594
Pojawia się w:: Studia Theologica Varsaviensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Krytyczny realizm Roya Bhaskara – Basic Critical Realism
Critical realism of Roy Bhaskar – Basic Critical Realism
Autorzy:: Stochmal, Małgorzata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/29433304.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:: fundamentalny krytyczny realizm
rozwarstwiona głębia ontologii
głębia epistemologii
metafizyka
krytyczno-realistyczne zgłębienie
społeczny realizm
Basic Critical Realism
stratified depth of ontology
the depth of epistemology
metaphysics
critical realist embrace
social realism
Opis:: Krytyczny realizm przyczynia się do rozwoju rzeczywistej wiedzy o społeczeństwie, przezwyciężając niedomagania wielu konkurencyjnych sposobów ujmowania rzeczywistości społecznej. Realistyczna filozofia nauki i nauk społecznych wprowadzona przez Roya Bhaskara daje impuls do postrzegania rzeczywistości społecznej w zupełnie odmienny sposób. Dorobek naukowy Bhaskara jest ogromny, jednak nie jest dostatecznie spopularyzowany wśród polskich czytelników. Głównym celem artykułu jest zaprezentowanie założeń krytycznego realizmu odnoszących się do pierwszego etapu rozwoju teorii, określanego mianem Basic Critical Realism. Publikacja prezentuje ważniejsze nawiązania do zagadnień ontologicznych, epistemologicznych oraz częściowo do wymiaru metafizyki. Artykuł kieruję do odbiorców zainteresowanych krytyczno-realistyczną wizją opisu rzeczywistości, reprezentujących różne dziedziny nauki i dyscypliny naukowe, pragnących wykorzystać ten intelektualny program w planowanych przedsięwzięciach badawczych.
Critical realism contributes to the development of actual knowledge of society by overcoming the shortcomings of many competing epistemological approaches to social reality. Realistic philosophy of science and social sciences stems from the work of British scientists, which have been for decades led by Roy Bhaskar. Bhaskar’s academic achievements are impressive, but remain largely unknown among Polish readers. The main aim of the article is to present the assumptions of critical realism relating to the first stage of theory development, known as Basic Critical Realism. The article presents more important references to ontological and epistemological issues and partly to the dimension of metaphysics. In the following series of the article, the description of Bhaskar’s work will be deepened and broadened, which increases our cognitive curiosity. The article is addressed to recipients interested in a critical and realistic vision of the description of reality, representing various fields of science and scientific disciplines, whose representatives wish to use this intellectual program in their planned research ventures.
Źródło:: Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne; 2023, 31, 1; 9-18
2299-2367
Pojawia się w:: Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Między wiedzą a widzeniem. O sposobach przedstawiania świata w Balzakianach Jacka Dehnela
Between Knowledge and Vision. The Methods of Representing the World in Jacek Dehnel’s Balzakiana
Autorzy:: Kwaśnik, Monika
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/555615.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:: Honoré de Balzac,
Jacek Dehnel
film
photography
correspondence of arts
the narrator
camera eye
postmodernism
realistic prose
realism
Opis:: Jacek Dehnel shows in Balzakiana his interest in tradition of realistic prose with a distinctive method of narration and an area of interests. The article shows the constant tension between the methods of depicting the world based on knowledge and an imitation of perceptual processes. This idea is charac- teristic of the newest prose composition. The article examines the multiple connections of the narration of Balzakiana to plastic arts and the language of the film. Jacek Dehnel’s Balzakiana reminds people about problems which haven’t changed despite the passage of years. Those problems are expressed by means referring to the visuality of any modern artistic media.
Źródło:: Załącznik Kulturoznawczy; 2014, 1; 410-429
2392-2338
Pojawia się w:: Załącznik Kulturoznawczy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: On the status of technology in Heidegger’s “Being and Time”
Autorzy:: Maggini, Golfo
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/431219.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:: Heidegger Martin
Verbeek
Harman
phenomenology
tool
technology
Zuhandenheit
speculative realism
postphenomenology of things
fenomenologia
narzędzie
technologia
realizm spekulatywny
postfenomenologia rzeczy
Opis:: The major importance attributed by Heidegger to the ontological status of the tool has allowed a series of challenging insights into its role and significance in Being and Time, leading to a questioning upon the very existence of an autonomous phenomenology of technology in it. In what follows, we chose to thematize two of the most recent attempts to evaluate the status of technique in the 1927 Grundwerk. Graham Harman’s approach is situated within the broader context of a recent trend in continental philosophy designated as speculative realism, whereas Peter-Paul Verbeek’s is largely inspired by Don Ihde’s postphenomenological account of technology. The extreme diversification of these two hermeneutic projects renders their treatment on a common ground quite difficult. Nevertheless, we argue that both of them share several common points, despite their fundamental and unbridgeable gap. Harman’s and Verbeek’s efforts to refine the hermeneutic access to one of the most influential sections of Heidegger’s major work exemplify a vivid interest in Being and Time itself, but also in the contemporary phenomenology of technology in general.
Źródło:: Studia Philosophiae Christianae; 2014, 50, 1; 79-110
0585-5470
Pojawia się w:: Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Czasoprzestrzeń – część struktury czy strukturalny aspekt? Ontologia czasoprzestrzeni w kontekście umiarkowanego ontycznego realizmu strukturalnego
Spacetime – part of the structure or structural aspect? Ontology of spacetime in the context of moderate ontic structural realism
Autorzy:: Luty, Damian
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/431018.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:: spacetime
moderate ontic structural realism
gravitation
metaphysics of properties
general relativity
czasoprzestrzeń
umiarkowany ontyczny realizm strukturalny
grawitacja
metafizyka własności
ogólna teoria względności
Opis:: The position called Moderate Ontic Structural Realism, presented by Michael Esfeld and Vincent Lam, is described and criticised. Three theses are proposed. First, that the regarded position is intertwined with treating Spacetime as a property (or aspect) of the gravitational field. Second, that the metaphysics of properties used in Moderate Ontic Structural Realism leads to unfortunate consequences such as abandoning the equality of heuristics of constructing representations of gravity in General Relativity. Finally, the third thesis is that Spacetime should be interpreted metaphysically as part of a wider gravitational structure. After a summary of Esfeld’s and Lam’s position, reference to the issue of the equality of heuristics is presented as a critical perspective. A criticism of Moderate Ontic Structural Realism is formulated and further postulates about the ontology of Spacetime are proposed. In conclusion, an answer to the question stated in the title is suggested: spacetime is a part of the structure.
Opisane i skrytykowane zostaje stanowisko umiarkowanego ontycznego realizmu strukturalnego, zaproponowane przez Michaela Esfelda i Vincenta Lama. Postawione są trzy tezy: pierwsza, że odnośne stanowisko uwikłane jest w traktowanie czasoprzestrzeni jako własności (aspektu) pola grawitacyjnego; druga – wykorzystanie przez to stanowisko metafizyki własności generuje niepożądane konsekwencje w postaci odrzucenia równoważności heurystyk służących do budowania reprezentacji grawitacji w ogólnej teorii względności; trzecia, że czasoprzestrzeń powinna być metafizycznie interpretowana jako element szerszej struktury grawitacyjnej. Stanowisko Esfelda i Lama zostaje zrekonstruowane, odniesienie do zagadnienia heurystyk budowania reprezentacji grawitacji przedstawione jest jako perspektywa krytyczna, zrealizowana zostaje krytyka umiarkowanego ontycznego realizmu strukturalnego i przedstawione zostają z niej wnioski oraz dalsze postulaty dotyczące ontologii czasoprzestrzeni. Na pytanie postawione w tytule zostaje udzielona odpowiedź, że czasoprzestrzeń to część struktury.
Źródło:: Studia Philosophiae Christianae; 2016, 52, 4; 83-106
0585-5470
Pojawia się w:: Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Filozoficzne aspekty konstytuowania się aparatu pojęciowego chemii
Philosophical aspects of the formation of the conceptual apparatus of chemistry
Autorzy:: Zeidler, Paweł
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/431348.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:: dispute about realism
Bachelard Gaston
conceptual apparatus
chemical atom
structural formula
chemical bond
spór o realizm
aparat konceptualny
atom chemiczny
wzór strukturalny
wiązanie chemiczne
Opis:: There is a widespread belief among philosophers of science that the dispute about realism does not significantly affect the practice of natural sciences, and that a realistic attitude is a common epistemological position adopted by naturalists. In this paper an argument is brought forward to support the thesis that theoretical concepts formulated in the natural sciences evoke significant cognitive controversies among scientists, having an impact on their scientific practices. Gaston Bachelard’s thesis will be considered, according to which the realistic ‘load’ of the conceptual apparatus in any given science has a significant impact on its development. The investigation conducted in this paper will be based on the analysis of examples taken from the research practice of nineteenth century and early twentieth century chemistry. The problem to be discussed here deals with the cognitive status of beliefs about the existence of the referents of such concepts as: atom (chemical atom), structural formula (rational formula) and chemical bond.
Wśród filozofów nauki panuje rozpowszechnione przekonanie, że spór o realizm nie wpływa w sposób istotny na praktykę badawczą nauk przyrodniczych, a postawa realistyczna jest naturalnym stanowiskiem epistemologicznym przyjmowanym przez przyrodników. W artykule podana jest argumentacja na rzecz tezy, że w naukach przyrodniczych są formułowane koncepcje teoretyczne, które wywołują wśród uczonych istotne kontrowersje poznawcze, które nie pozostają bez wpływu na ich praktykę badawczą. Rozważona zostanie teza Gastona Bachelarda, że przezwyciężenie przez daną dziedzinę nauki realistycznego ‘obciążenia’ jej aparatu konceptualnego ma istotny wpływ na jej rozwój. Prowadzone rozważania będą opierały się na analizie przykładów wziętych z praktyki badawczej chemii XIX i początku XX wieku, w której dyskutowano problem statusu poznawczego przekonań, dotyczących istnienia odniesień przedmiotowych takich pojęć, jak: atom (atom chemiczny), wzór strukturalny (formuła racjonalna) czy wiązanie chemiczne.
Źródło:: Studia Philosophiae Christianae; 2016, 52, 4; 147-169
0585-5470
Pojawia się w:: Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Między podmiotem absolutnym a bytową nieokreślonością. O antyhumanistycznych źródłach współczesnej kultury
Between an absolute subject and an indefinite being. About anti-humanistic sources of contemporary culture
Autorzy:: Warzyński, Sylwester
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1070398.pdf
Data publikacji:: 2020-03-31
Wydawca:: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:: podmiot
człowiek jako podmiot
„śmierć człowieka”
nowożytność
ponowoczesność
antyhumanizm
Nietzsche
Heidegger
Sartre
Foucault
Derrida
Delsol
realizm
subject
man as a subject
„death of man”
modernity
postmodernity
antihumanism
realism
Opis:: Artykuł jest próbą ukazania źródeł współczesnej kultury. Autor stawia w nim tezę, że u jej podstaw znajduje się dziś myślenie w gruncie rzeczy antyhumanistyczne – myślenie spod znaku „śmierci człowieka”, jego bytowej nieokreśloności, ale również spod znaku nowożytnego cogito, podmiotu zabsolutyzowanego, który staje się szczególnego rodzaju fundamentem, ostatecznym podłożem rzeczywistości. W pierwszej części autor przedstawia specyfikę nowożytnego rozumienia bytu ludzkiego, zgodnie z którą człowiek – jako podmiot myślący, poznający, samoświadomy, racjonalny – przypisuje sobie rolę nowożytnego suwerena, Demiurga, jedynego ustawodawcy i architekta nowego, prawdziwie ludzkiego świata. W ten sposób – zgodnie ze znaczeniem słowa „podmiot” – człowiek staje się „ostatecznym podłożem” rzeczywistości. Dalej autor wykazuje, że absolutyzowanie podmiotu, przypisywanie mu coraz to większych kompetencji, doprowadza ostatecznie do jego podważenia i zanegowania. Odwołując się do koncepcji takich filozofów jak Nietzsche, Heidegger, Sartre, Foucault, Derrida twierdzi, że negacja kartezjańskiego cogito, „śmierć” pewnej określonej wizji człowieka jako podmiotu rodzi myślenie, zgodnie z którym człowiek staje się bytowo nieokreślony.Zarówno nowoczesne jak i ponowoczesne spojrzenie zostały w pewien sposób naznaczone myśleniem antyhumanistycznym. W jednym i drugim przypadku mamy bowiem do czynienia z nierealistycznym spojrzeniem na człowieka. Autor mówi o „antyhumanizmie pana i władcy” oraz „antyhumanizmie zluzowanego” i wskazuje, że właśnie one stanowią swego rodzaju podglebie współczesnego humanizmu. W punkcie ostatnim pokazano, że sposób rozumienia roli podmiotu na przestrzeni ostatnich kilku wieków, został zbudowany na niezwykle prostej opozycji – wszystko albo nic. Ponieważ nieprawdą jest, że podmiot jest dla siebie całkowicie racjonalny, przejrzysty, że jest autonomicznym panem samego siebie, musi zniknąć, trzeba o nim zapomnieć, stąd idea „śmierci człowieka”. W tym kontekście, odwołując się do intuicji francuskiej profesor filozofii Chantal Delsol, autor przedstawia próbę wyjścia z aporii między nowoczesnym podmiotem absolutnym, samowystarczalnym, a ponowoczesnym podmiotem, którego właściwie nie ma. Wskazuje na konieczność realistycznego spojrzenia na człowieka, gdyż tylko na takim spojrzeniu można zbudować prawdziwie humanistyczną kulturę.
This paper is an attempt to identify the sources of contemporary culture. The author argues that at its bottom we can find a form of antihuman thinking. Such thinking derives from the perspective of „the death of a man”, his indefinite being, but also from the perspective of the modern cogito, the absolutized subject who becomes a special kind of foundation, the ultimate subject of reality. In the first part of the paper, the author describes in detail the contemporary understanding of human being, according to which man as a thinking, cognizing, self-aware, and rational subject assigns himself the role of a modern sovereign, a Demiurge, the only legislator and architect of a new, truly human world. In accordance with the meaning of the word „subject”, man thus becomes the „ultimate foundation” of reality. In the second part of the paper, however, the author argues that the absolutization of the subject, which assigns him more and more powers, leads to his undermining and negation. Taking into account the views of philosophers such as Nietzsche, Heidegger, Sartre, Foucault, and Derrida, he shows that the negation of the Cartesian cogito, or the „death” of a specific vision of man as a subject, leads to the thought that man becomes an indefinite being. In the third part of the paper, the author explains that both modern and post-modern thinking are influenced by antihuman thinking, which in both cases results in an unrealistic view of human beings. The author speaks of the „antihumanism of Lord and master”, and „antihumanism of the loosened up” and argues that these are the bedrock of modern humanism.Lastly, the author shows that the understanding of the role of the subject during the last centuries was built on a very simple opposition - everything or nothing. Since it is not true that the subject is completely rational, transparent, and that he is an autonomous master of himself, he must disappear, he must be forgotten. Hence, the idea of „man’s death”. In this context, taking into account the intuition of the French philosopher Chantal Delsol, the author attempts to break out the aporia between a modern, absolute, and self-sufficient subject, and a postmodern subject that does not actually exist. The author expresses the need for a realistic view of man as the only way to establish a truly humanistic culture.
Źródło:: Studia Philosophiae Christianae; 2020, 56, 1; 103-134
0585-5470
Pojawia się w:: Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "realism" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język