Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "powieść kryminalna" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-14 z 14
    Tytuł:
    Między horrorem a kryminałem. Katarzyna Puzyńska i Wojciech Chmielarz
    Between horror story and detective novel. Katarzyna Puzyńska and Wojciech Chmielarz
    Autorzy:
    Walc, Krystyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2231112.pdf
    Data publikacji:
    2023-06-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    vampire
    werewolf
    zombie
    crime story
    horror
    wampir
    wilkołak
    powieść kryminalna
    Opis:
    Celem artykułu jest ukazanie, jak, mimo ustalonych dawno temu postulatów, nakazujących „oczyszczenie” powieści kryminalnej z elementów fantastycznych i nadprzyrodzonych, motywy te funkcjonują we współczesnych utworach z tego gatunku. Jako kontekst należy wskazać zjawiska dające się zauważyć w najnowszej literaturze i kulturze popularnej. Jednym nich jest zmiana postrzegania typowych monstrów z horroru, które stają się zarówno „mniej groźne”, jak i „bardziej ludzkie”. Kolejnym – zakwestionowanie związku postaci (a także zespołu motywów) z fabułą. To na przykład, co było dotąd typowe dla horroru, może pojawić się w powieści kryminalnej. Przeprowadzono analizę wybranych utworów dwojga współczesnych pisarzy: Katarzyny Puzyńskiej (Czarne narcyzy, Martwiec, Rodzanice i Utopce) oraz Wojciecha Chmielarza (Wampir, Zombie i Wilkołak) pod kątem występowania w nich motywów rodem z powieści grozy. We wszystkich omawianych tekstach to ludzie, a nie potwory są zabójcami. W utworach Chmielarza nazwy rodem z horroru to metafory ludzkiego zła lub szaleństwa (autor odwołuje się do zakorzenionych w kulturze znaczeń słów użytych jako tytuły). Katarzyna Puzyńska z kolei za miejsce zdarzeń wybiera małe, często prawie wyludnione miejscowości, gdzie wciąż żywa jest wiara w duchy, wampiry, nawiedzone domy (autorka odwołuje się między innymi do wierzeń słowiańskich). Ukazuje przy tym siłę ludzkich lęków (dotyczy to, w odpowiednich okolicznościach, nawet policjantów), jak również fakt, że istoty ludzkie potrafią być gorsze od potworów z fikcji literackiej. Motywy rodem z horroru funkcjonują w omawianych tekstach na kilka sposobów: 1) jako odwołania do doświadczenia odbiorcy, który odczytuje np. zaprezentowane w powieści nazwy w oparciu o własną wiedzę; 2) jako element lokalnej lub rodzinnej tradycji (żywy najczęściej w miejscach oddalonych od „centrów”); wreszcie 3) ucieleśnienie ukrytych w ludzkiej psychice obsesji i lęków, które niespodziewanie mogą się ujawnić.
    We can see many changes in so-called formula stories in last decades. One of them is the change of typical monsters from horror stories. They not only became “less dangerous” and “more human” (especially in texts for younger readers). The characters cease to be associated with the horror at all. They can be placed in detective novel, for example. The author of te essay concentrates on novels by two contemporary Polish writers: Wampir (Vampire), Wilkołak (Werewolf) and Zombie by Wojciech Chmielarz as well as Czarne narcyzy (Black daffodils), Martwiec (untranslantable – it is one of the Slavic words for vampire), Rodzanice and Utopce (local names, meaning also “ghosts or deities of fate” and “kelpies”) by Katarzyna Puzyńska. In all novels malefactors are real people. In the books by Wojciech Chmielarz monsters’ names are metaphors for human evil. Katarzyna Puzyńska, on the other hand, chooses small, partially depopulated villages as the place of action. In such places some people still believe in ghosts, vampires, werewolves, haunted houses and so on. But the killers are human too. The author shows what even policemen are afraid of as well as the truth, that people are sometimes much worse than the monsters from literary fiction.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2023, 66, 1; 403-424
    1505-9057
    2353-1908
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Katowice i powieść kryminalna. Wykorzystanie Tylko martwi nie kłamią Katarzyny Bondy na zajęciach języka polskiego jako obcego
    Katowice and crime novel. Only the dead never lie by Katarzyna Bonda in Polish as a foreign language classes
    Autorzy:
    Gęsina, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/47052881.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    crime novel
    glottodidactics
    Katarzyna Bonda
    city
    powieść kryminalna
    glottodydaktyka
    miasto
    Opis:
    Powieść kryminalna jest współcześnie niezwykle popularnym gatunkiem zarówno w Polsce, jak i na całym świecie. Opisuje często autentycznie istniejące miejsce, które – obok detektywa i zbrodniarza – staje się jej równoprawnym bohaterem. W artykule, odwołując się do globalnego fenomenu powieści kryminalnej oraz roli, jaką odgrywa przestrzeń miejska w tego typu literaturze, przedstawiono koncepcję cyklu zajęć z języka polskiego jako obcego na poziomie minimum B2 w oparciu o fragment Tylko martwi nie kłamią Katarzyny Bondy, którego akcja rozgrywa się w Katowicach. Koncepcję tych zajęć zaplanowano zgodnie z zasadami kształcenia działań receptywnych w ujęciu zadaniowym, opracowanych przez Iwonę Janowską. Celem artykułu jest zatem ukazanie powieści kryminalnej jako źródła wiedzy o miejscu zamieszkania dla studenta-cudzoziemca, dla którego praca z tego typu tekstem jest nie tylko okazją do nauki języka polskiego jako obcego, ale także poznania miasta, w którym przyszło mu mieszkać.
    The crime novel is nowadays an extremely popular genre both in Poland and around the world. It often describes an authentically existing place, which – next to the detective and the criminal – becomes her equal component. The article, referring to the global phenomenon of the crime novel and the role that urban space plays in this type of literature, presents the concept of a series of classes in Polish as a foreign language at a minimum B2 level based on the excerpt Only the Dead Never Lie by Katarzyna Bonda, the action of which takes place in Katowice. The concept of these classes was planned in accordance with the principles of teaching receptive actions in terms of tasks, developed by Iwona Janowska. The aim of the article is therefore to show a crime novel as a source of knowledge about the place of residence for a foreign student, for whom working with this type of text is not only an opportunity to learn Polish as a foreign language, but also to get to know the city in which they happened to live.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2024, 31; 61-71
    0860-6587
    2449-6839
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy istnieje polski kryminał gejowski? Rekonesans
    Is there a Polish gay crime novel? A study
    Autorzy:
    Tuszyńska, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2231116.pdf
    Data publikacji:
    2023-06-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    LGBTQ
    crime fiction
    gay novel
    naturalistic novel
    powieść kryminalna
    powieść gejowska
    powieść środowiskowa
    Opis:
    Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytania: Jak możemy rozumieć pojęcie „kryminał gejowski”? Czy w Polsce wyodrębniła się taka odmiana gatunkowa? Czy jest to odmiana kryminału, czy raczej powieści gejowskiej? Przedmiot zainteresowania stanowią między innymi utwory Edwarda Pasewicza (Śmierć w darkroomie), Michała Witkowskiego (Drwal, Zbrodniarz i dziewczyna) i Andrzeja Selerowicza (Kryptonim „Hiacynt”, Zbrodnia, której nie było). Analiza tych utworów skupia się na sposobie wykorzystania schematu kryminalnego oraz wybranych taktyk pisarskich w kontekście najpopularniejszych strategii charakterystycznych dla konwencji kryminalnej (np. zwrot w stronę powieści społecznie zaangażowanej, eksplorowanie przestrzeni miejskiej, psychologizacja bohaterów), a także najważniejszych cech powieści środowiskowej (różne koncepcje przedstawiania grup społecznych). W konsekwencji definicja kryminału gejowskiego odnosi się zarówno do cech powieści środowiskowej, jak i kryminalnej, sytuując analizowany fenomen literacki w domenie odmian gatunkowych literatury popularnej, wraz z właściwymi jej historycznymi przekształceniami poetyki oraz semantyki tekstów.
    This paper is an attempt at finding answers to the following questions: How can the term gay crime novel be understood? Has such a sub-genre been established in Poland? Is it a sub-genre of crime fiction or rather gay novel? The author examines works by such writers as Edward Pasewicz (Śmierć w darkroomie [The Death in the Darkroom]), Michał Witkowski (Drwal [The Woodcutter], Zbrodniarz i dziewczyna [The Criminal and the Girl]), and Andrzej Selerowicz (Kryptonim „Hiacynt” [Codename Hyacinth], Zbrodnia, której nie było [The Crime that Never Was]). The analysis of the works is focused on the use of the crime scheme and selected writ-ing techniques in the context of the most popular strategies typical of crime fiction convention (e.g. a shift towards a socially engaged novel, urban space exploration, psychologisation of protagonists) as well as the most important characteristics of naturalistic novel (different ideas of presenting social groups).
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2023, 66, 1; 71-94
    1505-9057
    2353-1908
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bohater – nieudacznik w peerelowskiej krainie. O Lesiu Joanny Chmielewskiej
    An inept hero in the People’s Republic of Poland. About Joanna Chmielewska’s Lesio
    Autorzy:
    Bujnicki, Tadeusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2231121.pdf
    Data publikacji:
    2023-06-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    powieść kryminalna
    humor
    parodia
    stylizacja
    PRL
    crime novel
    comic
    parody
    styling
    Opis:
    Lesio to piąta powieść kryminalna Joanny Chmielewskiej, która stanowi w jej pisarstwie pozycję wyjątkową. Podjęta w artykule interpretacja ma ukazać zarówno sposoby przekształcenia modelu powieści kryminalnej, jak i wydobyć jej humorystyczna dominantę. W analizie tekstu stosowano metody badań strukturalnych połączone z elementami socjologii literatury. Powieść odbiega od ukształtowanego wcześniej wzorca zmianą struktury narracyjnej z pierwszoosobowej na trzecio-osobową oraz mocniejszym wyeksponowaniem ludycznego obrazu świata. Autorka akcentowała aspekt humorystyczny, wysuwając go przed kryminalną intrygę i skupiając się na kreacji bohatera oraz na wywołanych jego działaniami komicznych zdarzeniach. Twórczość Chmielewskiej wyodrębniał stosowany przez nią typ komizmu, który odróżniał jej utwory od „klasycznego” kryminału. W Lesiu nastąpiła zmiana konwencji – kryminał „serio” zastąpiła zabawa w kryminał. Autorka konwencjom powieści kryminalnej, nadawała nowe znaczenia i odwołując się do obiegowych motywów gatunku (zbrodnia (nie)doskonała, napad na pociąg), banalizuje je i ośmiesza. Kolejne części artykułu skupiają się na: charakterystyce bohatera; aspektach komediowych; parodii i stylizacjach językowych, których tłem są stosunki społeczno-kulturowe w PRL w latach siedemdziesiątych XX wieku. Istotną przyczyną zwrotu pisarzy i czytelników w stronę „zabawnej sensacji” zdaje się rodzaj oswajania negatywnie kojarzonej przez wielu Polaków niezbyt odległej przeszłości. Kpina z aparatu sprawiedliwości, pokazywanie nieudolnych policjantów, opieszałość organów ścigania łączą się z apologią zwykłego obywatela, który „domowymi sposobami” radzi sobie w tej rzeczywistości. Powieść Chmielewskiej znalazła licznych naśladowców i kontynuatorów po roku 1989 w nurcie groteskowym powieści kryminalnej. Lesio stanowi ważny przykład rozmaitości gatunkowej powieści kryminalnej, zmienności form i funkcji aspektu ludycznego w jej strukturze.
    Joanna Chmielowska’s crime novel Lesio differs from others in its genre due to its narrative perspective and its uniquely strong comedic aspect, which is emphasised in the subtitle. The titular protagonist, an office-working architect, represents the prototype of the artistically talented underachiever. His attempts at murdering colleague Matylda, PA and “punctuality police”, and another colleague, his rival for the affections of “office-crush” Barbara, are both inept and amusing. The two projected murders are situated amidst comedic events and thus transform the crime novel into a grotesque parody. Lesio’s role and character undergo changes during the novel’s three parts owing to his participation in a workplace contest, as well as his contribution towards the planning of a large holiday and recreational centre. Subsequent sections of this article will focus on the analysis of the following: characterisation of the protagonist; comedic aspects; parody and linguistic styling; and portrayal of the sociocultural background of the People’s Polish Republic in the 1970s.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2023, 66, 1; 247-269
    1505-9057
    2353-1908
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Retoryka zakończenia kryminału na przykładzie wybranych powieści Stefana Kisielewskiego
    The rhetoric of the end of a crime novel in Stefan Kisielewski’s chosen novels
    Autorzy:
    Ryszkiewicz, Mirosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2231105.pdf
    Data publikacji:
    2023-06-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    crime novel
    end
    plot
    narrative
    liberalism
    powieść kryminalna
    zakończenie
    fabuła
    narracja
    liberalizm
    Opis:
    Zasadniczy przedmiot artykułu stanowi analiza trzech powieści kryminalnych Stefana Kisielewskiego: Zbrodnia w Dzielnicy Północnej (1948), Wszystko inaczej (1986) i Zanim nadejdzie śmierć (1995). Pierwsza reprezentuje „klasyczną powieść kryminalną”; druga – „dzieło otwarte”, „postmodernistyczne”, „antykryminał”; trzecia – kryminał rzekomo niezakończony. Każdy z tych utworów, odmiennie odwołując się do kryminalnej narracji linearno-powrotnej i kryminalnego schematu fabularnego, do odmiennych też nieco celów strukturę powieści kryminalnej wykorzystuje, co najbardziej uwydatniają finałowe sekwencje zdarzeń. Stąd tytuł artykułu oraz przyjęta w nim metoda analizy, gdyż zarówno teoria powieści (kryminalnej), jak też teoria retoryki (klasycznej), obie podkreślają duże znaczenie narracyjnego i fabularnego finiszu, a retoryka pozwala dookreślić jego celowość, czyli pełnienie przezeń różnorakich funkcji, dzięki przywołaniu istotnych w komunikacji (także literackiej) kontekstów oraz konsytuacji. Poznawcze, wychowawcze i estetyczne, a więc perswazyjne funkcje powieści kryminalnej zależą m.in. od „otwartego” bądź „zamkniętego” kształtu zakończeń narracji i fabuły. Te zakończenia w przypadku każdego z oryginalnych, niesztampowych i wartościowych dzieł są w istocie niepowtarzalne.
    The primary topic of the article is the analysis of three detective novels by a columnist Kisiel: Zbrodnia w Dzielnicy Północnej (1948), Wszystko inaczej (1986) and Zanim nadejdzie śmierć (1995). The first one represents “a classical crime novel”; the second one – “an open work”, “postmodern”, “anti-crime novel”; the third one – an allegedly uncompleted crime novel. Each of these works, referring to a linear-regressive narrative and a plot scheme of a crime story in a different way, uses the structure of a crime novel for slightly different purposes, which is mostly enhanced by final sequences of events. Hence the title of the article and the adopted method of analysis as both theory of a (crime) novel and theory of (classical) rhetoric as well, emphasize the key importance of the narrative and plot ending, and rhetoric enables to clarify its relevance, i.e. fulfilling various functions, thanks to evoking contexts and con-situations significant in (also literary) communication. The cognitive, educational and aesthetic, and therefore persuasive, functions of a crime novel depend, among other things, on the “open” or “closed” shape of the endings of the narrative and plot. These endings in case of each of the original, unconventional and valuable works are in fact unique.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2023, 66, 1; 213-245
    1505-9057
    2353-1908
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Współczesny polski reportaż wobec kryminalnego śledztwa. Na wybranych przykładach
    Selected examples of the contemporary reportage and criminal investigation
    Autorzy:
    Darska, Bernadetta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2231115.pdf
    Data publikacji:
    2023-06-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    reportage
    criminal investigation
    investigation
    crime novel
    reportaż
    kryminalne śledztwo
    śledztwo
    powieść kryminalna
    Opis:
    W artykule stawiam pytanie o związki miedzy powieścią kryminalną a reportażem. Nie interesuje mnie prosta zależność odsłaniająca się w reportażu kryminalnym. Zależy mi raczej na pokazaniu, że reporter i detektyw mają często dużo wspólnego, jeśli weźmiemy pod uwagę sposób podejścia do problemu oraz schemat zadawanych pytań i opracowywanych odpowiedzi. Na uwagę zasługuje także operowanie śledztwem jako działaniem porządkującym opowieść w powieści kryminalnej oraz w reportażu. Próba zastanowienia się nad wzajemną zależnością zachodzącą między opowieścią opartą na fikcji i historią odwołującą się do faktów pozwala na wskazanie efektów możliwych do uzyskania dzięki zastosowaniu śledztwa.
    In the article I pose a question about the relationship between crime novel and reportage. I am not interested in a simple relation revealed in crime reportage. Rather, I am interested in showing, that a reporter, and a detective often have much in common. In terms of the way they approach a problem, and the pattern of asked questions and formulated answers. Noteworthy is also the handling of investigation as an activity, that structures the story depicted in the crime novel and in reportage. An attempt to think about the interdependence between a story based on fiction, and a story based on facts allows us to indicate the effects, that can be achieved through the use of investigation.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2023, 66, 1; 425-441
    1505-9057
    2353-1908
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Detektyw Fryga na tropie Henryk Nagiel "Tajemnica Nalewek" i "Sęp"
    Detective Fryga on track. Henryk Nagiel’s "Tajemnica Nalewek" ("Mystery of Nalewki") and "Sęp" ("Vulture")
    Autorzy:
    Stachura-Lupa, Renata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/648969.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    XIX wiek
    powieść kryminalna
    powieść tajemnic
    Henryk Nagiel
    19th century
    crime novel
    mystery novel
    Opis:
    Nagiel’s novels have not attracted researchers’ attention, except for some references to works devoted to the development of mystery novels in Poland, the image of Warsaw in Polish literature of the 19th century, or the history of Polish immigrant society press. When writing his crime novels – Tajemnica Nalewek and Sęp – the author followed the example of foreign novels, mainly English and French ones. The main character of his crime novels, detective Fryga, is not the scientist type who investigates data in his quiet office, library or laboratory. He resembles Vidocq and one of his literary counterparts, the character of Gaboriau’s novel – policeman Lecoq. In his investigation, he owes a lot to coincidence and luck; he is active, energetic and creative, trying to speed up events, he takes the initiative in the fight against crime. In Nagiel’s novels, mystery not only is connected with the motif of crime, the secret behind the crime and an attempt to solve it, but also seems to be an inherent element of the world. The world created by Nagiel is dark, complex and anxiety-provoking. Solving the crime stories and punishing culprits mean the triumph of justice, social order and convention, but they do not eliminate the sense of threat.
    Powieści Nagla na ogół nie zwracały uwagi badaczy, z wyjątkiem pewnych odniesień w pracach poświęconych rozwijaniu powieści kryminalnych w Polsce, obrazu Warszawy w literaturze polskiej XIX wieku czy historii polskiej prasy emigracyjnej. Pisząc kryminały – Tajemnice Nalewek i Sępa – autor podążał za przykładem powieści obcojęzycznych, przede wszystkim angielskich i francuskich. Główny bohater jego kryminałów, detektyw Fryga, nie jest jeszcze typem naukowca, który prowadzi śledztwo w zaciszu swojego biura, biblioteki czy laboratorium. Przypomina Vidocqa i jednego z jego literackich odpowiedników, protagonistę powieści Gaboriau – policjanta Lecoqa. Podczas śledztwa Fryga wiele zawdzięcza przypadkowi i szczęściu, jest aktywny, energiczny i twórczy, starając się zaś przyspieszyć tempo wydarzeń, przejmuje inicjatywę w walce z przestępczością. W powieści Nagla tajemnica wiąże się nie tylko z motywem zbrodni, sekretem skrytym za przestępstwem i próbą rozwiązania, ale wydaje się nieodłącznym elementem rzeczywistości. Świat stworzony przez Nagla jest mroczny, niejednoznaczny i wywołuje niepokój. Rozwiązanie zagadki kryminalnej i ukaranie winnych oznacza zwycięstwo sprawiedliwości, porządku społecznego i konwencji, ale nie eliminuje poczucia zagrożenia.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2018, 50, 4; 89-105
    1505-9057
    2353-1908
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kriminalroman (?) des Schweigens. Zu Friedrich Anis neuestem Werk "Süden" (2011)
    Autorzy:
    Bialik, Włodzimierz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1032639.pdf
    Data publikacji:
    2012-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    powieść kryminalna
    gatunek
    milczenie
    nieobecność
    crime fiction
    genre
    silence
    absence
    Kriminalroman
    Gattung
    Schweigen
    Abwesenheit
    Opis:
    Der vorliegende Text stellt eine Analyse eines recht untypischen Kriminalromans von Friedrich Ani dar. Der Titel Süden ist der Name eines im Rahmen der Gattung ebenso untypischen Protagonisten/Detektivs. Wenn im Zentrum einer typischen Kriminalgeschichte das Rätsel eines Verbrechens, meistens eines Mordes, steht und somit im Vordergrund die Frage nach dem „Wer?“, so liegt hier das Hauptanliegen des Erzählers auf der Suche nach einem Verschwundenen, dessen Existenz erst durch sein Verschwinden sichtbar wird. Genauso unkonventionell ist die Arbeitsmethode des Ermittlers, der im Gegensatz zu seinen idealtypischen ‚Kollegen‘ nicht abfragt, sondern durch eigenes Schweigen, lies: Abwarten, seine Gegenspieler zum Sprechen bringt. Der Roman von Ani ist ein Bestandteil des Romanzyklus mit dem Verschwundenen- Sucher Süden in der Hauptrolle.
    Prezentowany tu tekst jest analizą wielce nietypowej powieści kryminalnej Friedricha Aniego. Tytułowy Süden to nazwisko równie nietypowego w ramach gatunku protagonisty/ detektywa. O ile w typowej powieści kryminalnej chodzi zwykle o rozwiązanie zagadki przestępstwa, najczęściej morderstwa, o zatem o zdemaskowanie sprawcy, o tyle w przypadku tej powieści zainteresowanie dotyczy poszukiwania osoby zaginionej oraz przyczyn i skutków takiego zaginięcia. Najczęściej chodzi tu o figury, które dopiero jako zaginione stają się obiektem zainteresowania środowiska. Także metoda pracy jest nader osobliwa. W przeciwieństwie do definowanych w typach idealnych detektywów klasycznej powieści kryminalnej, których praca polega między innymi na ,przepytywaniu‘ kontrpartnerów, Süden prowokuje ich do mówienia poprzez swoje uporczywe milczenie. Powieść Aniego jest częścią cyklu powieściowego z Südenem, poszukiwaczem zagionionych, w roli głównej.
    The present article contains the analysis of a rather non-typical detective novel by Friedrich Ani. Its title Süden is the name of a protagonist/detective who, in the framework of the genre, can be considered equally non-typical. While in a typical detective story the mystery of a crime, most often murder, forms the centre and thus the question „Who?“ is at the fore, the main concern of Ani’s narrator rests on the search for a missing person whose very existence becomes visible through his/her disappearance only. Just as unconventional is here the working of the investigator who, in contrast to his ideal type ‚colleagues‘, does not interrogate his counterparts, but provokes them to talk by his own silence, that is: waiting. Ani’s novel is a part of his cycle of novels centered around the ‚missing-searcher‘ Süden.
    Źródło:
    Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen; 2012; 149-166
    2196-8403
    Pojawia się w:
    Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zbrodnia w starych dekoracjach – historyczne powieści kryminalne Jakuba Szamałka
    Crime in old decorations – historical crime novels by Jakub Szamałek
    Autorzy:
    Izdebska, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/682725.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    crime novel
    historical novel
    genology
    genres of popular literature
    powieść kryminalna
    powieść historyczna
    genologia
    gatunki literatury popularnej
    Opis:
    The article offers an analysis of the trilogy by Jakub Szamałek, which consists of the following novels: When Athena Averts Her Gaze (Gdy Atena odwraca wzrok), The Unwelcoming Sea (Morze Niegościnne) and Reading from Bones (Czytanie z kości). These works are scrutinised as an example of a sub-genre of the crime novel, the historical crime story. The analysis emphasises the typical features of the convention, with particular focus on the hybrid side of its nature, i.e. entanglement in the dilemmas of the historical novel: the necessity to make a choice, and the manner in which the past is structured as one of the constituents of the presentation.
    Artykuł stanowi analizę trylogii Jakuba Szamałka, na którą składają się powieści: Gdy Atena odwraca wzrok, Morze Niegościnne i Czytanie z kości. Teksty te rozpatrywane są jako przykład realizacji subgatunku powieści kryminalnej, kryminału historycznego. Rozważania wydobywają cechy charakterystyczne tej konwencji, szczególnie te wynikające z jej hybrydyczności, a zatem uwikłania w dylematy powieści historycznej: konieczności dokonania wyboru, jak zostaje skonstruowana przeszłość jako jeden z przedmiotów przedstawienia.
    Źródło:
    Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze; 2016, 5; 63-72
    2299-7458
    2449-8386
    Pojawia się w:
    Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sfrustrowany detektyw prowadzi kulturowe śledztwo. O cyklu powieści kryminalnych Pepe Carvalho Manuela Vázqueza Montalbána
    The disillusioned detective conducts a culturalist investigation. On the Pepe Carvalho novels of Manuel Vázquez Montalbán
    Autorzy:
    Tosik, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/51561211.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Manuel Vázquez Montalbán
    Pepe Carvalho
    culturalism
    cultural identity
    crime fiction
    kulturalizm
    tożsamość kulturowa
    powieść kryminalna
    Opis:
    Tematem artykułu jest twórczość Manuela Vázqueza Montalbána (1939–2003), przedstawiciela generacji pisarzy rozczarowanych przemianami demokratycznymi zachodzącymi w Hiszpanii w latach siedemdziesiątych XX wieku oraz autora jednej z najważniejszych serii kryminalnych napisanych w języku hiszpańskim. Autorka przeprowadza analizę cyklu powieściowego o przygodach detektywa Pepe Carvalho, który stanowi kulturowy i pokoleniowy manifest a także przykład oryginalnego wykorzystania konwencji literatury gatunkowej jaką jest powieść kryminalna. Celem artykułu jest wskazanie tych cech twórczości autora, które mogą utrudniać jego odbiór przez czytelników z innego niż hiszpański kręgu kulturowego.
    The paper presents the detective novels of Manuel Vázquez Montalbán (1939–2003) who represents the generation of Spanish writers disillusioned with democratic transition in Spain in the seventies of the twentieth century and who is the author of the most important crime series written in Spanish. The author of the article carries out the analysis of the Carvalho series which is a culturalist and generational manifesto that exemplifies the original transformation of crime fiction formula. The article seeks to expose these characteristics of the work by Manuel Vázquez Montalbán that might become an obstacle in the process of transferring the novels to the context of a foreign culture.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2022, 65, 2; 109-124
    1505-9057
    2353-1908
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kryminał i romantyzm. Przypadek "Tancerza" Łukasza Orbitowskiego i Jarosława Urbaniuka
    Crime and Romanticism. The case of Lukasz Orbitowski and Jarosław Urbaniuk’s "Tancerz" ("Dancer")
    Autorzy:
    Kurska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/648992.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    intertekstualność
    prze-pisywanie romantyzmu
    powieść kryminalna
    opowieść pop-kulturowa
    intertextuality
    rewriting Romanticism
    crime novel
    pop-cultural story
    Opis:
    This article describes the use of romantic elements in Orbitowski and Urbaniuk’s criminal novel, Tancerz (Dancer). It also shows how the authors of the pop-cultural story enrich the plot, language and poetry thanks by referring to Romanticism. I draw attention to the multiplicity of solutions that, on the one hand, lead to the simplification of meanings, but, on the other, encourage the reader to undertake a literary game that fosters a critical attitude towards the romantic tradition accused of symbolic violence. I show that the reader’s involvement in pop-cultural play based on intertextuality, especially the poetics of rewriting famous romantic texts and equally famous romantic roles, serves in the crime novel to echo old traditions and to undermine the stereotypical notions of Romanticism by scandalizing the portrait of Adam Mickiewicz. Using the iconoclastic tendency, Tancerz (Dancer) favors the process of freeing the reader from the language and fantasies shaped by Romanticism.
    Artykuł rozważa wykorzystanie przez Orbitowskiego i Urbaniuka kontekstu romantycznego w kryminale Tancerz. Próbuję pokazać, w jaki sposób popkulturowo kształtowaną opowieść autorzy wzbogacają w planie fabularnym, językowym i poetyckim dzięki odwołaniom do romantyzmu. Zwracam uwagę na wielość rozwiązań, które z jednej strony prowadzą do uproszczenia znaczeń, z drugiej zaś zachęcają czytelnika do podjęcia literackiej gry, sprzyjającej wypracowaniu krytycznego stosunku do tradycji romantycznej oskarżanej o symboliczną przemoc. Odsłaniam, że zaangażowanie czytelnika w popkulturową zabawę wykorzystującą intertekstualność, zwłaszcza poetykę przepisywania słynnych romantycznych tekstów oraz równie słynnych romantycznych ról, służy w powieści kryminalnej przypominaniu dawnej tradycji, ale przede wszystkim podważaniu stereotypowych wyobrażeń oromantyzmie na rzecz skandalizującego (sensacyjnego) portretu Adama Mickiewicza. Autorzy powieści, posługując się tendencją obrazoburczą w Tancerzu, sprzyjają bowiem procesowi uwalniania czytelnika od języka i fantazji kształtowanych przez romantyzm.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2018, 50, 4; 149-172
    1505-9057
    2353-1908
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kilka uwag na marginesie powieści kryminalnych Walerego Przyborowskiego
    A few comments on Walery Przyborowski’s crime novels
    Autorzy:
    Berkan-Jabłońska, Maria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/648972.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    powieść kryminalna XIX wieku
    Walery Przyborowski
    Wilkie Collins
    literacka imitacja/adaptacja
    19th century crime novel
    William Wilkie Collins
    imitation/adaptation
    Opis:
    This article addresses the question of Walery Przyborowski’s pioneering status in the Polish crime prose of the 19th century. On the basis of a comparison between Przyborowski’s novels such as The Acacia Leaf and The Black Hour and The Dead Secret and The Lady and the Law by William Wilkie Collins, the issue of originality of Przyborowski’s crime prose is analyzed. The thesis about his being the precursor of Polish criminal literature remains valid, but the judgments about the innovativeness and authenticity of his crime stories need to be revised. The main goal of this article, however, is to emphasize the need for integrated studies within Polish philology and other philologies in order to capture the interdependencies within the popular nineteenth-century European literature.
    Artykuł nawiązuje do poglądów głoszących pionierstwo Walerego Przyborowskiego w polskiej prozie kryminalnej XIX wieku. Na podstawie powieści Przyborowskiego Liść akacji i Czarna godzina, zestawionych dla porównania z The Dead Secret i The Lady and the Law Wilkie Collinsa, analizowana jest kwestia oryginalności i naśladownictwa prozy detektywistycznej polskiego autora. Tezę o tym, że jest on prekursorem polskiej literatury kryminalnej, można nadal uznać za aktualną, ale opinie o innowacyjności i autentyczności jego utworów z tego kręgu tematycznego powinny ulec zmianie. Głównym celem artykułu jest przede wszystkim podkreślenie potrzeby wspólnych badań filologii polskiej i innych neofilologii tak, by dało się uchwycić wzajemne powiązania dziewiętnastowiecznej literatury popularnej w Europie.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2018, 50, 4; 63-88
    1505-9057
    2353-1908
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Eine kleine trup, czyli dywan z wkładką. Polska powieść kryminalna – opis kilku przykładów (z sugestią teorii)
    Eine kleine trup – thast is, A Carpet with an Inlay: A Polish crime novel – a description of a few examples (with the suggestion of theory)
    Autorzy:
    Lichański, Jakub Z.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2231102.pdf
    Data publikacji:
    2023-06-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    a crime novel
    a crime comedy
    a moral-psychological novel
    Nicolai Hartmann
    Anna Bińkowska
    Marta Kisiel-Małecka
    Tadeusz Kostecki
    Krzysztof Kotowski
    Karolina Morawiecka
    Dominik W. Rettinger
    Maciej Słomczyński
    Olga Warykowska
    powieść kryminalna
    komedia kryminalna
    powieść obyczajowo-psychologiczna
    Opis:
    Polska powieść kryminalna, szczególnie powstająca po roku 1989, wywołuje co najmniej dwa pytania badawcze. Pierwsze o chronologię literatury polskiej, a zarazem o uzależnienie jej rozwoju od przemian politycznych. Drugie o to, czy faktycznie zmiany takie miały (bądź mają) wpływ na kwestie np. formalne związane z kształtem tejże literatury. Zmiany polityczne mogły zapewne wpłynąć na podejmowanie tematów dotąd niemożliwych do opisu. Niniejsze studium ma na celu opis oraz analizę polskiej powieści kryminalnej z nieco innej perspektywy, a mianowicie opisu jej jako pewnego obiektu w znaczeniu, jaki nadał temu pojęciu Nicolai Hartmann. Stąd kwestie chronologiczne nie odegrają tu większej roli; będą traktowane jako pewien parametr pomocniczy. Natomiast artykuł podkreśla znaczenie tezy, że powieść kryminalna staje się, właśnie po roku 1989, powieścią o charakterze obyczajowo-psychologicznym. Także coraz silniej przejawia się w niej tendencja do czegoś, co sami autorzy określają jako „komedia kryminalna”. Artykuł zawiera zatem zarysowanie problemu badawczego (dzieło literackie jako obiekt), zaś główna teza to niezależność kwestii formalnych od problematyki przemian politycznych. Przyjęte w artykule metody badawcze to przede wszystkim opis obiektu, resp. dzieła literackiego i takich jego cech, jak: miejsce akcji (konkretne i opisane precyzyjnie bądź schematycznie), język protagonistów/antagonistów/narratora (konwencjonalny lub zindywidualizowany, z aluzjami intertekstowymi), postacie konwencjonalne lub zindywidualizowane, zagadka (najważniejsza, lub pretekstowa, czasem odkrywa drugie dno). Staram się wykazać, że zmiany polityczne wpłynęły na podejmowanie tematów dotąd niemożliwych do opisu. Natomiast same kwestie przemian politycznych na sferę kompozycji mają tylko wpływ głównie w warstwie językowej utworów.
    The Polish crime novel, especially written after 1989, raises several research questions. The first is a question about the chronology of Polish literature, and at the same time – the dependence of its development on political changes. Second –whether such changes actually had (or have) an impact on, for example, formalissues related to the shape of this literature. Perhaps the political changes could have influenced the taking up of topics that were previously impossible to describe. This study aims to describe and analyze the Polish detective novel from a slightly different perspective, namely to describe it as a certain object. Therefore, chronological issues will not play a major role here; will be treated as an auxiliary parameter. On the other hand, the article will emphasize the importance of the thesis that the crime novel becomes, just after 1989, a novel of a moral and psychological nature. It also shows a tendency towards something that the authors themselves describe as a “crime comedy”. Therefore, the article contains an outline of the research problem (a literary work as an object), and the main thesis is the independence of formal issues from the issues of political change; research methods are primarily a description of the object, resp. of a literary work and its features such as: the setting (specific and described precisely or schematically), the language of the protagonists/antagonists/narrator (conventional or individualized, with intertextual allusions), conventional or individualized characters, a riddle (the most important, pretext, reveals the second bottom). I try to show that political changes have influenced the taking up of topics that were previously impossible to describe. On the other hand, the very issues of political changes on the sphere of composition affect only the linguistic layer of the works.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2023, 66, 1; 27-44
    1505-9057
    2353-1908
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kryminał muzyczny? Refleksje na marginesie powieści kryminalnych Jana Antoniego Homy
    Musical crime novel? Reflections on the margins of Jan Antoni Homa’s crime novels
    Autorzy:
    Berkan-Jabłońska, Maria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/649303.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    powieść kryminalna
    relacje między literaturą a muzyką
    muzyczność w literaturze
    Jan Antoni Homa
    muzyka klasyczna
    Crime Novel
    Relationships between Literature and Music
    Musicality in Literature
    Classical Music
    Opis:
    This article begins with addressing the 19th century relationships between the detective story and classical music, which were found, for example, in Charles Dickens’ or Arthur Conan Doyle’s works. Against this background, two of Jan Antoni Homa’s novels, Altowiolista (The Altoviolist) and Ostatni koncert (The Last Concert) are discussed as forming a separate musical detective story stream in the Polish literature. Further analysis concerns chosen aspects of these stories, the aspects which determine their musical nature, such as: the structure of the literary characters, the world depicted, the composition, the journalistic or essayistic digressions. A question is posed about the purpose of these works and about their potential readers.
    Artykuł wychodzi od przypomnienia jeszcze dziewiętnastowiecznych związków prozy detektywistycznej i muzyki klasycznej, realizowanych np. w utworach Charlesa Dickensa i Artura Conan Doyle’a. Na tym tle omówione zostają dwie współczesne powieści autorstwa Jana Antoniego Homy: Altowiolista i Ostatni koncert, które na gruncie polskiego piśmiennictwa tworzą odrębny nurt kryminału muzycznego. Dalsza analiza dotyczy wybranych aspektów tychże powieści, decydujących o ich muzycznym charakterze, np.: konstrukcja bohaterów i świat przedstawiony, schemat kompozycyjny, dygresje publicystyczno-eseistyczne. W zakończeniu stawiane jest pytanie o cel, jaki można przypisać wymienionym tekstom, oraz o ich potencjalnego odbiorcę.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2019, 52, 1; 249-271
    1505-9057
    2353-1908
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-14 z 14

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies