- Tytuł:
-
Od beztroskiego małpiego ludku do mądrego pana Pongo. Strategie post-ludzkie w późnej poezji Tadeusza Różewicza
From carefree monkey folk to the wise Mr Pongo. Post-human strategies in the late poetry of Tadeusz Różewicz - Autorzy:
- Filipowicz, Anna
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/942515.pdf
- Data publikacji:
- 2013
- Wydawca:
- Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
- Tematy:
-
zwierzę
antropocentryzm
zoocentryzm
posthumanizm
animal studies
maszyna antropologiczna
nosorożec Toni
orangutan Pongo
ogród zoologiczny - Opis:
- W późnej twórczości Tadeusza Różewicza zwierzęta bywają często nowymi sprzymierzeńcami poety w jego rozważaniach nad kształtem współczesności. W przeciwieństwie do wcześniejszych tomów, w których świat animalny stanowił zazwyczaj synonim nieodwołalnej ludzkiej degrengolady, ukazywani w ostatnich utworach reprezentanci fauny stają się nieoczekiwanym sojusznikiem Różewicza, coraz bardziej krytycznego wobec ponowoczesnej kultury oraz konstytuującego ją człowieka. W zwierzęcej niemocie poeta szuka zwłaszcza przewrotnej zbieżności z podejmowanymi przez siebie twórczymi wyborami, zaś jego ironiczna gra gatunkową różnicą, w której odwraca się humanistyczne hierarchie i bezlitośnie piętnuje niekompetencję homo sapiens, staje się pretekstem do kolejnego zakwestionowania dorobku wykreowanej przez niego cywilizacji. Zapewne dlatego w poemacie Pan Pongo (ze zbioru Cóż z tego że we śnie) nie tylko docenia się przyrodzone zwierzętom milczenie czy ich behawioralne niepodobieństwo do ludzkiego gatunku, ale pozycjonuje niektóre ze stworzeń (orangutan) na równi z dawnymi „głosami” najważniejszych dla tej twórczości postaci literatury, sztuki czy filozofii. Takie konfrontacje z tym, co animalne zdradzają doskonałą orientację poety w mocnych i słabych stronach związanych ze zwierzętami posthumanistycznych teorii (nurty human-animal studies). Dowodzą jednak również nieredukowalnego sceptycyzmu Różewicza, który nawet w sytuacji pełnego uznania dla zwierzęcego istnienia pozostaje nieodmiennie przy „własnym”, zdenaturalizowanym stanowisku, opowiadając się trwale po ludzkiej i tylko ludzkiej stronie bytu.
- Źródło:
-
Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze; 2013, 02
2299-7458
2449-8386 - Pojawia się w:
- Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł