Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "SZLACHTA" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Uwagi na temat sejmików szlachty sieradzkiej w Szadku na początku XVIII w. - na marginesie laudum z 8 czerwca 1716 r.
Remarks on sejmiks of Sieradz voivodeship nobility in Szadek in the early 18th century - on the margin of 8th june 1716 resolution
Autorzy:
Florczak, Ilona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/510682.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
sejmik
Sieradz voivodeship
nobility
Szadek
szlachta
Opis:
From the 14TH to the end of the 18TH century, Szadek was the place where political sejmiks of the Sieradz Voivodeship were held (exeptions were the election sejmiks, which took place in Sieradz). This article focuses on the reasons why Szadek was chosen as a place of Sieradz Voivodeship sejmiks. It also discusses the role which sejmiks played in local life and shows the political and economic situation of this land at the beginning of the 18TH century, connected with economic crisis, epidemics, political chaos and the Northem War. These were the reasons why Sieradz Voivodeship nobility joined the Confederetion in Targowica in 1716. The article also presents the resolution of the confederate sejmik of Sieradz Voivodeship Nobility, adopted in Szadek on 8111 June 1716. This source document, being part of the collection of the Bartoszewicz family, is kept in the State Archive in Łódź.
Źródło:
Biuletyn Szadkowski; 2013, 13; 117-132
1643-0700
Pojawia się w:
Biuletyn Szadkowski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konceptualizacja mowy i języka w Trylogii Henryka Sienkiewicza
Conceptualization of speech and language in the Trilogy of Henryk Sienkiewicz
Autorzy:
Szagun, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/684297.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
język
konceptualizacja
mowa
Sienkiewicz
szlachta
Trylogia
language
conceptualization
speech
nobility
Trilogy
Opis:
This article concerns the conceptualization of speech and language in Sienkiewicz’s Trilogy. Certain methods of conceptualizing speech, language or words are timeless, they represent a durable in terms of culture, mental tissue of language. In the novel by Sienkiewicz, the conceptualization of speech and language reflects the typical for Sarmatian mentality skills and noble duties: fighting efficiency and the oratory ability. Especially strongly and permanently rooted in the Polish language is the metaphor of a dispute as war, and within it the language as a weapon, especially sword. The proper thinking in the nobility era is especially clearly reflected by the metonymic statement: prisoner–language, reflecting utilitarianism of war, and a series of farm metaphors and comparisons, such as milling with a tongue or turning the tongue as the axis of the carriage wheels. References of this type are readable even today, however they do not have now this contemporary freshness and immediacy of references, but rather seem anachronistic in the modern urban world. Durable in everyday language today is the phraseology binding language and speaking with emotion, expressing itself for example in such collocations as: bite your tongue or forget one’s tongue. Typical of nobility is also, embodied especially in the character of Onufry Zagłoba, positive valorization of noble multispeech, as a testimony of eloquence and erudition.
-
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2016, 50; 61-73
0208-6077
2450-0119
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Archiwa prywatne rodzin szlacheckich z pogranicza Podlasia, Litwy i Lubelszczyzny w XVIII–XIX w. (w świetle Zbioru Zygmunta Glogera w Archiwum Państwowym na Wawelu)
Private archives of noble families from the border Podlasie and Lublin and Lithuania in the eighteenth and nineteenth centuries. (The collection of Zygmunt Gloger in the State Archive of the Wawel)
Autorzy:
Ujma, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/687757.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Zbiór
Gloger
archiwa rodzinne
szlachta
magnateria
Collection
the family archives
nobility
Opis:
The primary source of knowledge in the subject careers are documents and files stored in the archives of the once private. Their pieces are among others in the ECR Zygmunt Gloger. Its advantage is a large variety. We find in the genealogical material and economic, excerpts from books municipal and earthly, worldly goods inventories, inventories of movable property, correspondence, and sources resulting from the functioning of the judiciary. Here are excerpts private archives rich in genealogical material and economic. The chronological range of content „Compendium Zygmunt Gloger” includes the era of traditional Polish as well as centuries XIX and XX (l. 1515–1907). Geographically it concerns among other things, Lithuania, Podlasie and Lublin province. An important part of the „Collection of Zygmunt Gloger” are records of family and property. The sources of this type generally includes correspondence, accounts, wills, documents or their copies proving ownership, extracts from court records, genealogical material. In the ECR Zygmunt Gloger stand out documents and files related to history: Branickich, Barzów, Biedrzychowskich, Potocki, Bielski, Woynów, Suchodolski, Poniatowski, Zamoyski, Czartoryski, Szembeków, Sapieha, the Radziwill, Denhoff, Lubomirski.
Źródło:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2016, 16; 9-20
2450-6796
Pojawia się w:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Crypt Burials from the Cloister Church of Riesa (Germany) – Changes of Funerary Customs, Body Treatment, and Attitudes to Death
Pochówki w kryptach z kościoła klasztornego w Riesie (Niemcy) – zmieniające się zwyczaje pogrzebowe, sposoby postępowania z ciałem i podejścia do śmierci
Autorzy:
Alterauge, Amelie
Hofmann, Cornelia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1032025.pdf
Data publikacji:
2021-04-06
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
krypta
pochówek
mumia
czasy pośredniowieczne
szlachta
crypt
burial
mummy
post-medieval
nobility
Opis:
The cloister church of Riesa (Saxony, Germany) contains two burial crypts which were used from the 17th to 19th century AD by local noble families, namely the barons von Felgenhauer, Hanisch/von Odeleben and von Welck. The crypt beneath the altar originally contained 50 inhumations of which about 30 are still preserved at present, either as coffins and/or mummies, while the northern crypt contained eight interments. During the last two centuries, the crypts have experienced major changes which could partly be reconstructed through historical records, photographs and oral history. The aim of the investigations, supported by the parish and the city museum, was to document the current state-of-preservation and to identify the inhumations by combining different types of evidence. The coffins were visually inspected and dated by typo-chronological comparisons, and inscriptions were transliterated whenever possible. Material, fabrication, clothing type and dating of the garments were determined during costume analysis. The mummified remains were subjected to a morphological investigation, including X-rays. Different body treatments resulting in natural or artificial mummification could be observed. In selected cases, samples for aDNA analysis were taken to test for kinship between individuals, and stable isotope analysis was performed for the reconstruction of diet, origin and age of weaning. Probable identification could only be achieved for the individuals with contextual information; however, the bioarchaeological analyses are still ongoing. The coffin ornamentation and inscriptions as well as the garments show chronological changes as well as individual preferences from the 17th to 19th century, most distinctive in the children burials. Faith in God and hope of resurrection remain constant attitudes to death, but familial affiliation becomes an important factor in early modern noble burials.
Kościół klasztorny w Riesie (Saksonia, Niemcy) posiada dwie krypty grobowe, wykorzystywane od XVII do XIX w. przez miejscowe rodziny szlacheckie, w tym baronów von Felgenhauer, Hanisch/von Odeleben oraz von Welck. Krypta pod ołtarzem pierwotnie zawierała 50 pochówków, z których 30 dotrwało do czasów współczesnych w formie trumien i/lub mumii, a krypta północna zawierała osiem pochówków. Na przestrzeni ostatnich dwóch wieków w kryptach zaszły ogromne zmiany, które udało się po części zrekonstruować w oparciu o zapisy historyczne, zdjęcia oraz historię ustną. Celem badań prowadzonych przy wsparciu parafii i muzeum miejskiego było udokumentowanie obecnego stanu zachowania oraz identyfikacja pochówków poprzez łączenie różnych rodzajów dowodów. Trumny zostały poddane inspekcji wzrokowej i datowane w oparciu o porównania typochronologiczne, a ponadto w miarę możliwości dokonano transliteracji inskrypcji. Materiały, sposób wytworzenia, typ i datowanie odzieży zostały ustalone w ramach analizy kostiumologicznej. Zmumifikowane szczątki poddano badaniom morfologicznym, w tym prześwietleniom rentgenowskim. Zaobserwowano różne sposoby postępowania z ciałem, prowadzące do naturalnej lub sztucznej mumifikacji. W wybranych przypadkach pobrano próbki do analizy DNA, aby sprawdzić stopień pokrewieństwa. Przeprowadzono też analizę izotopów stabilnych celem ustalenia diety, pochodzenia i wieku odstawienia od piersi. Prawdopodobną tożsamość można było ustalić wyłącznie w przypadku osób, dla których dostępne były informacje kontekstowe. Niemniej jednak trwają wciąż analizy bioarcheologiczne. Zdobienia trumien i inskrypcje, jak również odzież odzwierciedlają zmiany chronologiczne oraz indywidualne preferencje z okresu od XVII do XIX w., co jest szczególnie widoczne w przypadku pochówków dzieci. Wiara w Boga i nadzieja na zmartwychwstanie pozostają stałymi elementami podejścia do śmierci, jednakże we wczesnonowożytnych pochówkach szlacheckich istotną rolę zaczynają odgrywać więzy rodzinne.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica; 2020, 35; 73-96
0208-6034
2449-8300
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polsko-niemieckie pogranicze kulturowe na przykładzie kontaktów szlachty wielkopolskiej, śląskiej i brandenburskiej w XVI–XVIII wieku
The Polish-German cultural borderland as illustrated by Great Poland (Wielkopolska), Silesian and Branderburg nobility in 16th to 18th centuries
Autorzy:
Klint, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/965564.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Polish-Lithuanian Commonwealth
Great Poland
nobility
borderland
Rzeczpospolita Obojga Narodów
Wielkopolska
szlachta
pogranicze
Opis:
The article presents the tradition of cultural exchange in the Polish-Silesian-Brandenburgian borderland in the 16th to 18th century on the example of the relationship of the nobility living in each of these regions. During the three centuries before the partitions, there was a process merging the Polish- and German-speaking nobility in the borderlands. Family ties and financial relations strengthened the bonds between the gentry from different countries. In addition, in the 16th and first half of the 17th century noble families from Silesia or Branderburg were settling within Poland. Some of these families were polonised, while others remained part of the German language and culture. Reformation was another element bonding the nobility from these regions – many Polish noble families from the Greater Poland borderland adopted reformed faith and came in close relations with the Protestants of Silesia and Brandenburg. With such tight relationships, there was a need for knowledge of the German language among Polish nobility, as well as the need to learn Polish among Silesians and Branderburgians. But the knowledge of language was not the only element shaping the borderland culture – the elements of Polish and German culture were also merging. All this led to the emergence of a community in the noble society (at least in the western Great Poland (Wielkopolska). Borderland became the place with much stronger neighbourhood, family and material ties, as well as much greater shared interests and local identity than in other regions.
W artykule przedstawiono tradycję wymiany kulturowej na pograniczu polsko-śląsko-brandenburskim w XVI–XVIII w. na przykładzie relacji szlachty zamieszkującej w każdym z tych regionów. Zaprezentowano kontakty rodzinne i majątkowe szlachty polsko- i niemieckojęzycznej, ze specjalnym naciskiem na polonizację rodzin szlacheckich, które przybywały do Wielkopolski z południa lub zachodu i osiedlały się tam na stałe. Analiza kwestii etnicznych na pograniczu służy głównie rozpatrywaniu tworzenia się specyficznej wspólnoty szlacheckiej na kresach Wielkopolski i polsko-niemieckiej wymiany kulturowej.
Źródło:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej; 2013, 2; 165-180
2300-0562
2450-0127
Pojawia się w:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W poszukiwaniu sposobów do życia – uwarunkowania społeczno-polityczne kresowej inteligencji urzędniczej w XIX stuleciu. Przypadek Stanisława Dolińskiego
In search of the „ways to live” – socio-political determinants of borderland intelligence in the nineteenth century. The case of Stanisław Doliński
Autorzy:
Korybut-Marciniak, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/687513.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
urzędnicy
XIX wiek
Wilno
szlachta
inteligencja
officials
19th century
Vilnius
nobility
intelligentsia
Opis:
The forming social group – the intelligentsia of Lithuanian-Belarussian lands came from impoverished nobility. The article discusses the legal, social and political conditions, in which the official intelligentsia constituted itself. It shows the determinants of its development and the motives for choosing careers in the Russian administration. He analyzes the social composition of individual administrative officials before the outbreak of the January Uprising. He also cites an example of an official biography of the impoverished nobleman Stanisław Doliński.
Formująca się grupa społeczna – inteligencja ziem litewsko-białoruskich wywodziła się ze zubożałej szlachty. Artykuł dotyczy warunków prawnych, społecznych i politycznych, w  jakich inteligencja urzędnicza się konstytuowała. Ukazuje uwarunkowania jej rozwoju oraz motywy wyboru karier w administracji rosyjskiej. Analizuje skład społeczny poszczególnych urzędów administracyjnych przed wybuchem powstania styczniowego. Przytacza też przykład urzędniczej biografii zubożałego szlachcica Stanisława Dolińskiego.
Źródło:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2018, 19; 123-140
2450-6796
Pojawia się w:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Najprzód Rzeczypospolitej, po wtóre Kościołowi”. Rzecz o trzech karierach przedstawicieli szlachty małopolskiej w służbie państwu i Kościołowi w drugiej połowie XVII wieku
„First to the Republic, Second to the Church”: About Three Careers of Representatives of the Lesser Poland Nobility in the Service of the State and the Church in the Second Half of the 17th Century
Autorzy:
Pielas, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/46184886.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
szlachta
Kościół katolicki
Małopolska
kariera
urzędy
nobility
Catholic Church
Lesser Poland
career
offices
Opis:
Artykuł poświęcony jest analizie karier trzech postaci z różnych warstw stanu szlacheckiego z terenu Małopolski, które zaczynały swe kariery od działalności na rzecz Rzeczypospolitej, by po koniec życia poświęcić się służbie Kościołowi katolickiemu. Nakreślone zostały losy Aleksandra Skrzyszowskiego, drobnego szlachcica i żołnierza, który został proboszczem miejskiej parafii w Staszowie i kanonikiem poznańskim, następnie średniozamożnego szlachcica Hieronima Michała Komornickiego, żołnierza i aktywisty parlamentarnego, zmarłego w 1689 r. jako opat klasztoru benedyktynów świętokrzyskich, oraz syna kanclerza – Piotra Mikołaja Korycińskiego (1644–1680), działacza sejmikowego, sekretarza królewskiego, dyplomaty oraz prepozyta generalnego miechowskiego i biskupa nominata chełmińskiego. W artykule podkreślono fakt niezwykle silnego przenikania się w życiu codziennym szlachty spraw państwowych i kościelnych i praktykę uzyskiwania przez aktywnych publicznie szlachciców urzędów i godności kościelnych.
The article is devoted to the analysis of the careers of three personages from different strata of the nobility in Lesser Poland, who began their careers with activities for the Republic of Poland, and then devoted themselves to the service of the Catholic Church at the end of their lives. The fate of Aleksander Skrzyszowski, a minor nobleman and soldier, who became the parish priest of the municipal parish in Staszów and a canon in Poznań, is outlined first. He is followed by Hieronim Michał Komornicki, a middle-class nobleman, soldier and parliamentary activist, who died in 1689 as the abbot of the Benedictine monastery in Holy Cross. The last persondiscussed is Piotr Mikołaj Koryciński (1644–1680), the son of the chancellor, a regional assembly activist, royal secretary, diplomat, provost general of Miechów and bishop nominee of Chełmno. The article emphasizes the fact that the everyday life of the nobility was influenced by a strong engagement in State and Church affairs, while underlining the practice of publicly active nobleman obtaining church offices and dignities.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2023, 112; 117-133
0208-6050
2450-6990
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Radom jako miejsce obrad sejmików i lokalnych zjazdów szlacheckich w drugiej połowie XVIII wieku
Radom as a place of debates of sejmiks and local gentry congresses in the second half of the 18th century
Autorzy:
Kozdrach, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/689103.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Radom
powiat radomski
sejmiki
samorząd lokalny
szlachta
Radom District
dietines
local self-governance
nobility
Opis:
Radom in the 18th century was a small town, but untill 1763 it was the seat of the Crown Treasury Tribunal, therefore it played an important role for the nobility. Stanisław August Poniatowski’s reign took away from Radom a “tribunal city” status, however in the local level it strenghtened the town’s role by establishing local dietines in it. Since the 16th century Sandomierz Voivodship, part of which was the Radom District, confered together in Opatów. Convocation Diet, establishing separate land court for the Chęciny, Opoczno and Radom Distriucts, pointed Radom as a place of the judicial officials’ elections. In 1768 an attempt to establish there deputy dietines was also taken. The 1791 reform intended in Radom envoy dietines and reducted the elective dietines constituency to the Radom District itsef. New law regulations were however in force for a few months only. In the examined period Radom was also a place of assemblies not expressed in the law, resulting from the events of the Confederacy of Bar (1769), Confederacy of Targowica (1792) and the Kościuszko Uprising (1794). In general, Radom was a place of six dietines’ sessions and three assemblies during the 1765–1794 period.
Osiemnastowieczny Radom, choć był miastem stosunkowo niewielkim, do 1763 r. był miejscem obrad Trybunału Skarbowego Koronnego, przez co odgrywał istotną rolę w życiu szlachty. Panowanie Stanisława Augusta odebrało Radomiowi status „miasta trybunalskiego”, na szczeblu lokalnym wzmocniło jednak jego rolę poprzez ustanowienie lokalnych sejmików. Od XVI w. województwo sandomierskie, którego częścią był powiat radomski, obradowało wspólnie w Opatowie, sejm konwokacyjny, wprowadzając odrębny sąd ziemski dla powiatów chęcińskiego, opoczyńskiego i radomskiego, miejscem elekcji jego urzędników naznaczył jednak Radom. W 1768 r. podjęto też próbę ustanowienia w Radomiu sejmików deputackich. Reforma z 1791 r. przewidywała z kolei w mieście obrady sejmików poselskich z jednoczesnym zmniejszeniem okręgu sejmików elekcyjnych do samego powiatu radomskiego. Nowe prawo obowiązywało jednak zaledwie kilka miesięcy. W analizowanym okresie w Radomiu odbywały się także zjazdy nieprzewidziane prawem, a związane z konfederacją barską (1769), konfederacją targowicką (1792) i insurekcją kościuszkowską (1794). Ogółem na przestrzeni lat 1765–1794 w Radomiu zebrało się sześć sejmików i trzy zjazdy.
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2019, 18, 1; 75-97
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O społecznej koncepcji i jej artystycznym wcieleniu w Ostapie Bondarczuku Józefa Ignacego Kraszewskiego
Autorzy:
Abramowycz, Semen
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2034250.pdf
Data publikacji:
2021-12-21
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
chłopi
szlachta
sprawiedliwość społeczna
archetyp
romantyzm
realizm
chrześcijaństwo
peasants
gentry
social justice
archetype
romanticism
realism
Christianity
Opis:
Autor artykuł rozpatruje powieść J.I. Kraszewskiego Ostap Bondarczuk w scenerii wirowych prądów nowoczesności i nowych możliwości epoki napoleońskiej oraz pewnego ukrytego programu metafizycznego, który w tym ujęciu byłby postrzegany przez pozytywistów jako „naturalny”. Zwraca uwagę, że pisarz swoją powieść zinterpretował raczej w duchu romantycznej chrześcijańskiej mądrości ludowej. Ostatecznie sam Kraszewski wyszedł poza granice swojej klasy i uwarunkowanej przez nią mentalności. „Wyzwolenie samego siebie” jest utrudnione przez przypisanie człowieka do jego oryginalnego programu. Program ten oparty jest na biblijno-folklorystycznym archetypie pierwotnej fizyczno-społecznej nierówności ludzi. Mimo całej szczerości pragnienia hrabiego, aby przekształcić Ostapa w „swojego”, czyli w „Eustachego”, przy wielkich wysiłkach tego ostatniego, aby spełnić nadzieje „nowych rodziców”, główna postać nie wykazuje odwagi, zdolności do zdecydowanego wyjścia poza szablon określony z góry przez narodziny i pierwsze lata życia. Fakt, że Ostap wbrew swojej woli „odmienił swój los”, nie uczynił go naprawdę wolnym i szczęśliwym. Prawdziwa zmiana roli społecznej dokonuje się nie przez „wspaniałe” miłosierdzie z zewnątrz, ale osobistą ciężką pracą i bezinteresowne poświęcenie – takie spojrzenie byłoby interesujące i zgodne z nurtem pozytywizmu. Wciąż jednak mamy do czynienia z romantyczną konstrukcją bohatera. Z drugiej strony J.I. Kraszewski tylko częściowo i bardzo płynnie wykorzystywał pozytywistyczne indywidualne metody przedstawiania osoby w dynamicznym środowisku jako materiale dodatkowym, co wzbogacało styl autora, ale nie zmieniało jego metody artystycznej.
The article highlights the fact that the author’s deep setting consists in opposing the eddy currents of modernity and the bright “Napoleonic” possibilities of the era to a certain hidden metaphysical program, which would be perceived by positivists as “natural”. Nevertheless, but the writer himself interpreted it more in the spirit of romanticized Christian folk wisdom. Ultimately, Krashevski’s perspective for a person to go beyond the limits of his class and the mentality conditioned by it, to “liberate himself,” is hampered by the persistence of this original program. Theprogram is based on the biblical-folklore archetype of the primordial physical-social inequality of people, equal only in original sin. For all the sincerity of the count’s desire to turn Ostap into “his”, into “Eustachiy”, with all the efforts of the latter to justify the hopes of the new parents, the central character does not show daring, the ability to seriously go beyond the stencil predetermined by birth and the first years of life. And the fact that Ostap, against his will, “changed his fate”, did not make him really free and happy. A genuine change in social role is achieved not by “fabulous” mercy from the outside, but by personal hard work and selfless devotion: this would be of interest to the positivist. In other words, we are still dealing with a fundamentally romantically integral mono-character of the protagonist. On the other hand, J.I Krashevski only partially and very fluently used the positivist individual methods of depicting a person in a dynamic environment as additional material, which enriched the author’s style, but did not change his artistic method.
Źródło:
Zeszyty Wiejskie; 2021, 27; 131-153
1506-6541
Pojawia się w:
Zeszyty Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dobra szlacheckie i ich właściciele w powiecie orłowskim w drugiej połowie XVIII wieku
Noble estates and their owners in the Orłów county in the second half of the 18th century
Autorzy:
Kobierecki, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/688985.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
polska szlachta w XVIII w.
powiat orłowski
własność szlachecka
Polish nobility in the 18th century
Orłów country
noble estate
Opis:
The Orłów county, being one of the smallest in the Polish-Lithuanian Commonwealth, was a part of the Łęczyca voivodship. The towns, villages and other real estate in this county belonged exclusively to the nobility and to the Catholic Church. The contemporary historians investigating the ownership of these properties in the 16th and 17th centuries unambiguously determined that the accumulation of properties and creation of large estates made up of a dozen or more villages did not occur in the said county. The owners of noble estates were not too wealthy, neither in the country nor in the voivodship. The situation did not change in the next century, as confirmed by the study into the records of the chimney tax in 1775 and the head tax in 1790, which covered the entire Łęczyca voivodship. At the time, the most affluent was the voivode of Łęczyca, Szymon Dzierzbicki, being in possession of the town of Bielawa and eight villages, as well as the voivode of Vitebsk, Józef Sołłohub, the owner of Żychlin, six full villages and a part. In 1790, the largest property, including six villages, belonged to the general of the Russian army, Jan Sołłohub. It confirms that no noble estate that would be composed of over ten towns existed in the Orłów county. The area was dominated by small estates, consisting of one or two villages, or their parts, which mainly belonged to the less affluent nobility. In some cases, a village was owned by two or three noblemen, but sometimes even by thirteen. Over the next 15 years, the situation has not changed significantly since the process of property consolidation did not take place. The group of landowners did not grow smaller, and the analysis of the number of chimneys in the villages of the Orłów county in 1790 indicated that a considerable part of the Orłów nobility was working the land and was also tax exempt for having small estate.
Powiat orłowski, należący do najmniejszych pod względem powierzchni w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, wchodził w skład województwa łęczyckiego. Miasta, wsie i inne nieruchomości istniejące w tym powiecie należały jedynie do szlachty i Kościoła katolickiego. Współcześni historycy badający własność owych dóbr w XVI i XVII stuleciu ustalili jednoznacznie, że na obszarze owego powiatu nie doszło do kumulacji i utworzenia kilkunastowioskowych bądź jeszcze większych majątków. Z drugiej strony właściciele dóbr szlacheckich nie byli zbyt zamożnymi w kraju, jak również w województwie. Sytuacja nie zmieniła się w następnym stuleciu, co potwierdzają wyniki badań rejestrami podymnego z 1775 r. i pogłównego z 1790 r., które objęły całe województwo łęczyckie. W tym czasie do najbogatszych należeli wojewoda łęczycki Szymon Dzierzbicki, posiadający miasto Bielawę i osiem wsi, czy wojewoda witebski Józef Sołłohub, właściciel miasta Żychlina oraz sześciu i części wsi. W 1790 r. największy majątek, liczący sześć wsi, należał do generała wojsk rosyjskich Jana Sołłohuba. To potwierdza, że na obszarze powiatu orłowskiego nie było majątków szlacheckich składających się z więcej niż 10 miejscowości. Dominowały majątki niewielkie, składające się z jednej, dwu bądź części wsi, należących w większości do ubogiej szlachty. W niektórych przypadkach wsie miały po dwóch–trzech właścicieli, a zdarzały się przypadki, że nawet 13. W ciągu 15 lat nie nastąpiła zdecydowana zmiana, ponieważ nie dokonał się proces scalania dóbr. Ta grupa właścicieli nie zmniejszyła się, a analiza liczby dymów we wsiach powiatu orłowskiego z 1790 r. wykazała, że spora część orłowskiej szlachty zajmowała się pracą na roli i była również zwolniona z płacenia podatków ze względu na zbyt mały majątek.
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2017, 16, 2
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Noble estates and their owners in the Orłów county in the second half of the 18th century
Dobra szlacheckie i ich właściciele w powiecie orłowskim w drugiej połowie XVIII wieku
Autorzy:
Kobierecki, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/689079.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
polska szlachta w XVIII w.
powiat orłowski
własność szlachecka
Polish nobility in the 18th century
Orłów country
noble estate
Opis:
Powiat orłowski, należący do najmniejszych pod względem powierzchni w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, wchodził w skład województwa łęczyckiego. Miasta, wsie i inne nieruchomości istniejące w tym powiecie należały jedynie do szlachty i Kościoła katolickiego. Współcześni historycy badający własność owych dóbr w XVI i XVII stuleciu ustalili jednoznacznie, że na obszarze owego powiatu nie doszło do kumulacji i utworzenia kilkunastowioskowych bądź jeszcze większych majątków. Z drugiej strony właściciele dóbr szlacheckich nie byli zbyt zamożnymi w kraju, jak również w województwie. Sytuacja nie zmieniła się w następnym stuleciu, co potwierdzają wyniki badań rejestrami podymnego z 1775 r. i pogłównego z 1790 r., które objęły całe województwo łęczyckie. W tym czasie do najbogatszych należeli wojewoda łęczycki Szymon Dzierzbicki, posiadający miasto Bielawę i osiem wsi, czy wojewoda witebski Józef Sołłohub, właściciel miasta Żychlina oraz sześciu i części wsi. W 1790 r. największy majątek, liczący sześć wsi, należał do generała wojsk rosyjskich Jana Sołłohuba. To potwierdza, że na obszarze powiatu orłowskiego nie było majątków szlacheckich składających się z więcej niż 10 miejscowości. Dominowały majątki niewielkie, składające się z jednej, dwu bądź części wsi, należących w większości do ubogiej szlachty. W niektórych przypadkach wsie miały po dwóch–trzech właścicieli, a zdarzały się przypadki, że nawet 13. W ciągu 15 lat nie nastąpiła zdecydowana zmiana, ponieważ nie dokonał się proces scalania dóbr. Ta grupa właścicieli nie zmniejszyła się, a analiza liczby dymów we wsiach powiatu orłowskiego z 1790 r. wykazała, że spora część orłowskiej szlachty zajmowała się pracą na roli i była również zwolniona z płacenia podatków ze względu na zbyt mały majątek.
The Orłów county, being one of the smallest in the Polish-Lithuanian Commonwealth, was a part of the Łęczyca voivodship. The towns, villages and other real estate in this county belonged exclusively to the nobility and to the Catholic Church. The contemporary historians investigating the ownership of these properties in the 16th and 17th centuries unambiguously determined that the accumulation of properties and creation of large estates made up of a dozen or more villages did not occur in the said county. The owners of noble estates were not too wealthy, neither in the country nor in the voivodship. The situation did not change in the next century, as confirmed by the study into the records of the chimney tax in 1775 and the head tax in 1790, which covered the entire Łęczyca voivodship. At the time, the most affluent was the voivode of Łęczyca, Szymon Dzierzbicki, being in possession of the town of Bielawa and eight villages, as well as the voivode of Vitebsk, Józef Sołłohub, the owner of Żychlin, six full villages and a part. In 1790, the largest property, including six villages, belonged to the general of the Russian army, Jan Sołłohub. It confirms that no noble estate that would be composed of over ten towns existed in the Orłów county. The area was dominated by small estates, consisting of one or two villages, or their parts, which mainly belonged to the less affluent nobility. In some cases, a village was owned by two or three noblemen, but sometimes even by thirteen. Over the next 15 years, the situation has not changed significantly since the process of property consolidation did not take place. The group of landowners did not grow smaller, and the analysis of the number of chimneys in the villages of the Orłów county in 1790 indicated that a considerable part of the Orłów nobility was working the land and was also tax exempt for having small estate.  
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2017, 16, 3
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Michał Lasocki (zm. 1472) – konfederat, rycerz, polityk. Przyczynek do badań nad sygnatariuszami konfederacji Spytka z Melsztyna z 1439 roku
Autorzy:
Ćwikła, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1042492.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Michał Lasocki herbu Dołęga
szlachta
konfederacja Spytka z Melsztyna
Michael Lasocki coat of arms Dołęga
nobility
the confederation of Spytek of Melsztyn
Opis:
Artykuł jest próbą wyjścia naprzeciw sformułowanemu przez Franciszka Sikorę postulatowi w sprawie badań karier byłych konfederatów Spytka z Melsztyna z 1439 r. Tytułowy bohater należał do obozu Melsztyńskiego, następnie brał udział w wyprawie węgierskiej Władysława Warneńczyka, a w czasach Kazimierza Jagiellończyka jego kariera polityczna nabrała przyspieszenia. Dzięki przychylności władców otrzymywał zapisy na dobrach monarszych, objął starostwo łęczyckie, sięgnął po urzędy ziemskie, by ostatecznie dostać się na dwór królewski. Będąc marszałkiem nadwornym, wszedł do grona elity politycznej Królestwa.
This article is an attempt to meet Franciszek Sikora’s demand for research into the careers of former confederates of Spytek of Melsztyn in 1439. The title hero belonged to Spytek’s fraction, then he took part in the Hungarian expedition of Wladislaus of Varna, and during the reign of Casimirus Jagiellonian his political career accelerated. Thanks to the favor of the rulers, he received endowments of royal property, took over the Łęczyca starosty, reached for land offices and finally got to the royal court. As the court marshal, he joined the group of the political elite of the Kingdom.
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2020, 19, 2; 9-29
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Starania Wojciecha Korabity Ostrowskiego o legitymację szlachectwa w Heroldii Królestwa Polskiego – przyczynek do problemu
Wojciech Korabita Ostrowski’s efforts for the legitimacy of the nobility in the Heroldia of the Kingdom of Poland
Autorzy:
Czekalska, Adrianna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/688317.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Heroldia Królestwa Polskiego
szlachta
stan szlachecki
uznanie szlachectwa
Wojciech Ostrowski
Ostrowscy z Maluszyna
the Heroldia of the Kingdom of Poland
nobility
recognition of nobility
Ostrowski family from Maluszyn
Opis:
The aim of the work is to briefly present the procedure for the recognition of the nobility by the Heroldia of the Kingdom of Poland. The basic source material used in the text is the incomplete documentation of Wojciech Korabita Ostrowski which is kept in the Archives of Ostrowski and Potocki from Maluszyn, located in the State Archives in Łódź. The deficient archives were supplemented, as far as possible, with the files and lists of the Second Council of State and the Herold locates in the Central Archives of Historical Records in Warsaw. The article has a contributory nature, but it seems that the actions taken by one of the landlords described above can give an idea of the problems the nobility had faced after the Russian Empire’s obligation to proves its origin. The collected source database shows formal and administrative problems, which in the case of minor nobles could result in degradation in the social hierarchy.
Celem pracy jest krótkie przedstawienie procedury uznawania szlachectwa przez Heroldię Królestwa Polskiego. Podstawowym materiałem źródłowym wykorzystanym w tekście jest niepełna dokumentacja Wojciecha Korabity Ostrowskiego przechowywana w zbiorach Archiwum Ostrowskich i Potockich z Maluszyna znajdującym się w Archiwum Państwowym w Łodzi. Wybrakowane archiwalia podworskie uzupełniono, o ile było to możliwe, o akta i wykazy II Rady Stanu oraz Heroldii znajdujące się w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie. Artykuł ma charakter przyczynkarski, jednak wydaje się, że omówione w nim działania podjęte przez jednego z ziemian mogą dać wyobrażenie, z jakimi problemami borykał się stan szlachecki po wprowadzeniu przez Cesarstwo Rosyjskie obowiązku udowadniania swojego pochodzenia. Zebrana baza źródłowa ukazuje bowiem kłopoty formalno-administracyjne, które w przypadku drobnej szlachty mogły skutkować degradacją w hierarchii społecznej.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2018, 100; 85-96
0208-6050
2450-6990
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dzieje i obraz majętności charłupskiej w rękach Walewskich herbu Kolumna w drugiej połowie XVII i XVIII wieku na podstawie inwentarzy dóbr
History and portrayal of Charłupia Wielka property in hands of the Walewskis, Kolumna court of arms, in the second half of 17th and in 18th century according to the inventory
Autorzy:
Kobierecki, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/689133.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
inwentarze dóbr w XVIII wieku
szlachta sieradzka w XVIII wieku
własność szlachecka
inventories of goods in the 18th century
nobility of Sieradz in the 18th century
noble properties
Opis:
The villages of Charłupia Wielka, Rowy and Drzązny constituted the Charłupia Wielka estate, which lay in the Sieradz Voivodeship in the Polish-Lithuanian Commonwealth. Until the 17th century it belonged to the house of Świnkowie, Malscy of the Nałęcz coat of arms and Zapolscy of the Pobóg coat of arms. As a result of marital contracts and legal lawsuits the lands came into the hands of Jan Franciszek Walewski, the pantler of Sieradz and his wife Bogumiła Konstancja of the Zapolscy family. In the 18th century the consecutive members of the Walewscy family of the Column coat of arms were the owners, namely Jan and Franciszek, the castellans of Rosprza as well as Jan Nepomucen, the Grand Standard Bearer of Sieradz. On the basis of the surviving inventories from the end of the 17th and from the 18th centuries one can follow the fortunes of Charłupia Wielka, Rowy and Drzązny. These domains, which thrived in the time of the Sieradz pantler, deteriorated at the beginning of the 18th century due to problems with creditors. The subsequent owners acquired the goods and undertook the repayment of liabilities. Throughout the century they invested in the properties, hence raising their value. Descriptions of the manor and land buildings show how much changed over the years. The manor became the seat of this Walewscy family line, and the variety of buildings showed that apart from farm work income, the owners drew financial gains from sheep farming and horse breeding. An important matter was also populating the goods, which underwent changes. Having overcome the crisis at the beginning of the 18th century, the number of dependent population increased, and so did the income from agricultural production. The fortunes of the Charłupia Wielka estate show how noble properties of the Sieradz Voivodeship tried to rise after the period of destruction of the Northern War as well as how the problem of debts and management was handled in different periods of economic situation.
Wsie Charłupia Wielka, Rowy i Drzązny tworzyły majętność charłupską, która położona w województwie sieradzkim w Rzeczypospolitej Obojga Narodów należała do XVII w. do rodu Świnków, Malskich herbu Nałęcz i Zapolskich herbu Pobóg. Na skutek umów małżeńskich i procesów sądowych dobra te trafiły w ręce Jana Franciszka Walewskiego, stolnika sieradzkiego, i jego żony Konstancji Bogumiły z Zapolskich. W XVIII w. właścicielami dóbr byli kolejni przedstawiciele rodu Walewskich herbu Kolumna: kasztelanowie rozpierscy Jan i Franciszek oraz Jan Nepomucen, chorąży większy sieradzki. Na podstawie zachowanych inwentarzy z końca XVII i XVIII w. można śledzić losy Charłupi Wielkiej, Rowów i Drzązny. Dobra te, które przeżywały okres rozwoju za czasów stolnika sieradzkiego, podupadły na początku XVIII w. z powodu problemów z wierzycielami. Następni właściciele przejęli owe dobra w swoje ręce i podjęli się spłaty zobowiązań. Jednocześnie przez całe stulecie inwestowali w nie, podnosząc ich wartość. Opisy dworu i budynków towarzyszących wskazują, jak wiele zmieniało się na przestrzeni lat. Dwór stał się siedzibą tej gałęzi Walewskich, a różnorodność zabudowań świadczyła o tym, że właściciele oprócz dochodu z pracy na roli czerpali korzyści finansowe z hodowli owiec czy koni. Ważną kwestią było również zmienne zaludnienie dóbr. Od momentu przezwyciężenia kryzysu z początku XVIII w. liczba ludności zależnej wzrastała, a co za tym szło – rósł również dochód z produkcji rolnej. Losy majętności charłupskiej pokazują, w jaki sposób szlacheckie majątki położone na terenie województwa sieradzkiego starały się podnieść z okresu zniszczeń z czasów wojny północnej oraz jak radzono sobie z problemem ich zadłużenia i zarządzania w różnych okresach koniunktury gospodarczej.
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2019, 18, 2; 85-117
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rodzina i majątek Stefana (zm. 1629) i Marcjanny z Daniłowiczów (zm. 1646) Koniecpolskich. Studium z dziejów przecławskiej linii rodu Koniecpolskich herbu Pobóg
The Family and Property of Stefan (d. 1629) and Marcjanna Koniecpolski née Daniłowicz (d. 1646). A Study of the History of Przecław Line of the Koniecpolski Family, Pobóg Coat of Arms
Autorzy:
Anusik, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23050685.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Koniecpolski family
Pobóg coat of arms
Przecław
Stefan Koniecpolski
Marcjanna Daniłowiczówna
Polish nobility
history of the Polish-Lithuanian Commonwealth
genealogy
Koniecpolscy herbu Pobóg
szlachta polska
dzieje Rzeczypospolitej w XVI i XVII w.
genealogia
Opis:
Artykuł poświęcony jest dziejom przecławskiej gałęzi rodziny Koniecpolskich h. Pobóg w XVI i XVII w. Jej protoplastą był kasztelan rozpierski Mikołaj Przedbór Koniecpolski (zm. 1586). Jednym z jego synów był Andrzej, kasztelan połaniecki. Dzięki małżeństwu z Anną, córką Stefana Ligęzy wszedł on w posiadanie miasta Przecławia. Jego synem był pułkownik Stefan Koniecpolski (zm. 1629), kolejny dziedzic na Przecławiu. W artykule przedstawiono jego działalność na scenie politycznej, dokonania w służbie wojskowej, jak również nieudane zabiegi o rękę Teofili Tarłówny. Skorygowano również kilka informacji dotyczących jego małżeństwa z Marcjanną Daniłowiczówną. Przedstawiono najbliższych krewnych obojga małżonków. Omówiono także stan posiadania Stefana i Marcjanny Koniecpolskich. Sporo uwagi poświęcono również trzem synom Stefana i Marcjanny, Andrzejowi, Aleksandrowi i Stanisławowi, którzy w 1647 r. podzielili duże, ale mocno zadłużone, dobra ziemskie po rodzicach. Dwaj starsi bracia zmarli w młodym wieku bezpotomnie. Najmłodszy syn Stefana i Marcjanny Koniecpolskich – Stanisław, który skupił w swoich rękach prawa do całego rodowego majątku, okazał się człowiekiem nieodpowiedzialnym i lekkomyślnym. Wyzbył się większości swoich dóbr, w tym rodowego Przecławia, a za bigamię został skazany na infamię. Dopiero w 1670 r. udało mu się zakończyć spór sądowy z rodziną jednej z byłych żon i odzyskać dobre imię. Stanisław Koniecpolski zmarł po 1670 r. Jego jedyny syn Leonard Józefat nie odegrał już żadnej roli w dziejach Rzeczypospolitej. Nie są znane nawet daty jego urodzin i śmierci. Zmarł on bezpotomnie jako ostatni męski reprezentant przecławskiej gałęzi rodziny Koniecpolskich.
The article is dedicated to the history of the Przecław branch of the Koniecpolski family, Pobóg coat of arms in the 16th and 17th centuries. Its progenitor was the Rozprza castellan, Mikołaj Przedbór (d. 1586). One of his sons was Andrzej, the castellan of Połaniec. Thanks to his marriage to Anna, the daughter of Stefan Ligęza, he came into the possession of the town Przecław. His son was Colonel Ste fan Koniecpolski (d. 1629), another heir in Przecław. The article presents the latter’s activities on the political scene and his achievements in military service, as well as his unsuccessful attempts to marry Teofila Tarłówna. Some information about his marriage to Marcjanna Daniłowiczówna is corrected in this article, while it also presents the closest relatives of both spouses. The ownership status of Stefan and Marcjanna Koniecpolski is also discussed here. Much attention in this article is also paid to the three sons of Stefan and Marcjanna, namely Andrzej, Aleksander and Stanisław, who in 1647 divided among themselves the large, but heavily in debted estates of their parents. Two older brothers died at young age without issue. The youngest son Stanisław, who concentrated the rights to the entire family estate in his hands, turned out to be an irresponsible and reckless man. He lost most of his possessions, including his family’s property Przecław, and was sentenced to infamy for bigamy. It was only in 1670 that he managed to end the court dispute with the family of one of his former wives and regain his good name. Stanisław Koniecpolski died after 1670. His only son (from third marriage), played no significant role in the history of Polish-Lithuanian Commonwealth. Even the dates of his birth and death remain unknown. He died childless as the last male representative of the Przecław branch of the Koniecpolski family.
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2023, 22, 1; 49-78
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies