Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Polszczyzna" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-7 z 7
    Tytuł:
    O kilku formalnie podobnych wyrazach w mowie Polaków zamieszkałych w obwodzie lwowskim
    On several formally similar words used by Poles living in the Lviv region
    Autorzy:
    Kostecka-Sadowa, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28763589.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    polszczyzna południowokresowa
    etymologia
    zapożyczenia leksykalne
    Polish language in the South-Eastern Borderlands
    etymology
    lexical borrowings
    Opis:
    Celem artykułu jest przedstawienie i omówienie kilku wyrazów podobnych znaczeniowo o różnym zasięgu w gwarach polskich, zaś powszechnie znanych w mowie respondentów polszczyzny poludniowokresowej. Badania słownikowe oraz bogata dokumentacja materiałowa pokazują, że wyrazy hurba, hurma, ujma są dobrze osadzone w zasobie słownikowym respondentów posługujących się na co dzień polszczyzną południowokresową. Wielowiekowe polsko-ukraińskie kontakty ludności wpłynęły na szereg procesów językowych. Dzięki bezpośrednim kontaktom ludności dwujęzycznej dochodziło do stopniowego, wzajemnego, na ogół bliżej nieuświadomionego przejmowania różnych cech językowych (w tym gwarowych), zwłaszcza w zakresie słownictwa.
    The article aims at presenting and discussing several similar words with different meanings in Polish dialects, yet commonly known and used by Polish speakers in the South-Eastern Borderlands. Dictionary research and extensive material documentation show that the words hurba, hurma, ujma are well embedded in the vocabulary resources of respondents who use southern Polish in the South-Eastern Borderlands on a daily basis. Centuries of Polish–Ukrainian contacts have influenced a number of linguistic processes. Direct contacts among the bilingual population enabled a gradual, mutual, usually relatively unconscious acquisition of various linguistic features (including dialectal ones), especially when it comes to vocabulary.
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2024, 810, 1; 109-119
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Substandardowe realizacje fonetyczne oraz ich funkcje w komediach Stanisława Barei
    Substandard phonetic realisations and their functions in Stanisław Bareja’s comedies
    Autorzy:
    Bobrowski, Jakub
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/52405172.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    mediolinwistyka
    polszczyzna w filmie
    wymowa w filmie
    Stanisław Bareja
    media linguistics
    Polish language in film
    pronunciation in film
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest substandardowej wymowie niektórych wyrazów w komediach popularnego polskiego twórcy filmowego Stanisława Barei. Materiał empiryczny został pozyskany metodą audytywną. Autor dowodzi, że nieliterackie realizacje fonetyczne pojawiające się w dialogach filmowych imitują: 1) niestaranną wymowę potoczną; 2) wymowę dialektalną (zwłaszcza charakterystyczną dla gwary miejskiej Warszawy); 3) wymowę hiperpoprawną; 4) wady wymowy oraz nieznajomość wyrazów obcych. Następnie wylicza szereg ważnych funkcji osobliwości fonetycznych. Twórca filmowy posługiwał się nimi przede wszystkim dla osiągnięcia efektów komicznych. Okazuje się, że wskazują one również na: 1) miejsce akcji; 2) przynależność społeczną postaci; 3) poziom intelektualny postaci); 4) przynależność etniczną postaci; 5) stopień oficjalności sytuacji komunikacyjnej.
    The paper examines the substandard pronunciation of certain words in the comedies by a popular Polish filmmaker, Stanisław Bareja. The empirical material was obtained using the auditive method. The author claims that non-literary phonetic realisations that appear in the film dialogues imitate: 1) colloquial mispronunciations; 2) dialectal pronunciation (especially typical of the urban dialect of Warsaw); 3) hypercorrect pronunciation; 4) speech defects and unfamiliarity with foreign words. Subsequently, he lists several important functions of the phonetic peculiarities. The filmmaker used them primarily to achieve humorous effects. However, the analysis has also revealed that they indicated: 1) the place of action; 2) the social affiliation of the characters; 3) the intellectual level of the characters; 4) the ethnicity of the characters; 5) the level of formality of the communicative situation.
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2024, 816, 7; 24-39
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Koncept CUDZOZIEMCA w filmie milicyjnym. Przyczynek do badań nad dyskursem ludyczno-propagandowym PRL-u
    Concept of FOREIGNER in the militia film. A contribution to the research on ludic and propaganda discourse in the Polish People’s Republic
    Autorzy:
    Bobrowski, Jakub
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28763641.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    mediolingwistyka
    polszczyzna w filmie
    dyskursywny obraz świata
    stereotypy etniczne
    kino milicyjne
    media linguistics
    Polish language in film
    discursive worldview
    ethnic stereotypes
    militia cinema
    Opis:
    W ostatnich latach zauważalny jest wzrost zainteresowania kulturą popularną PRL-u. Autor sądzi, że ważną jej część stanowi dyskurs ludyczno-propagandowy, łączący funkcje rozrywkowe i perswazyjne. Jego dokumentami są liczne teksty multimodalne, w tym filmy kryminalne, tzw. kryminały milicyjne. Stanowią one interesujący materiał badawczy dla współczesnej mediolingwistyki. W artykule autor przedstawia mediolingwistyczną rekonstrukcję dyskursywnego obrazu cudzoziemca w kinie milicyjnym. Narzędziem wykorzystanym w procedurze analitycznej jest model definicji kognitywnej. Analiza dowiodła, że obraz cudzoziemców zdominowany jest przez wartościowanie negatywne, dotyczy to zwłaszcza Niemców i Amerykanów. Zdaniem autora rozwijanie tego rodzaju badań przyczyni się do poszerzenia wiedzy o mechanizmach perswazji i polskiej pamięci kulturowej.
    An increasing interest in the popular culture of the Polish People’s Republic has been noticeable in recent years. The author believes that the ludic and propaganda discourse, which combines entertainment and persuasive functions, has a major part in it. This is evidenced by numerous multi modal texts, including crime stories, the so-called militia crime stories. They provide an interesting research material for the contemporary media linguistics. This article presents a media linguistic reconstruction of the discursive image of a foreigner in militia cinema. The tool applied in the analytical procedure is the cognitive definition model. The analysis has proved that the image of foreigners is dominated by negative evaluation, which concerns Germans and Americans in particular. In the author’s opinion, developing this type of research will contribute to broadening the knowledge of persuasion mechanisms and Polish cultural memory.
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2023, 805, 6; 36-49
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O potrzebie badania kompetencji leksykalnej dzieci w wieku wczesnoszkolnym w dydaktyce języka polskiego za granicą (na przykładzie Stanów Zjednoczonych i Ukrainy)
    The need to research the lexical competence of early school-age children in Polish language teaching abroad (on the example of the United States of America and Ukraine)
    Autorzy:
    Jędryka, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2147573.pdf
    Data publikacji:
    2022-01
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    język polski
    język edukacji
    język odziedziczony
    kompetencja leksykalna
    dydaktyka języka
    polszczyzna poza krajem
    Polish language
    language of education
    heritage language
    lexical competence
    language teaching
    Polish abroad
    Opis:
    Znajomość słownictwa dzieci w wieku wczesnoszkolnym uczących się języka polskiego poza granicami Polski jest jednym z najważniejszych wyznaczników poziomu opanowania polszczyzny. W artykule przedstawiono sytuację dydaktyki polszczyzny w Stanach Zjednoczonych i na Ukrainie. Dodatkowo został omówiony status języka wśród osób polskiego pochodzenia. Autorka opisuje wstępne wyniki badań kompetencji leksykalnej uczniów – zakresy tematyczne, w których odnotowano największy deficyt słownikowy dzieci w porównaniu z ich rówieśnikami w Polsce.
    The knowledge of the vocabulary of early school-age children learning Polish abroad is one of the most important determinants of the level of their language proficiency. The paper presents the situation of Polish language teaching in the United States of America and Ukraine. Additionally, the paper discusses the status of the language among people of Polish origin. The author describes the preliminary results of the research on lexical competence of students: semantic fi elds with the largest lexical deficit among the children compared to their peers in Poland.
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2022, 790, 1; 167-195
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Co wiemy i czego nie wiemy o polszczyźnie kowieńskiej
    What we do and do not know about the Kaunas Polish language
    Autorzy:
    Karaś, Halina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28407984.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    polszczyzna północnokresowa
    cechy północnokresowe
    substrat
    pogranicze językowe
    Polish language in the former North-Eastern Borderland (kresy)
    language features typical of the North-Eastern Borderlands
    substrate
    linguistic borderland
    Opis:
    Celem artykułu jest próba podsumowania dotychczasowej wiedzy na temat polszczyzny kowieńskiej, a także pokazanie luk badawczych, a więc tego, czego jeszcze mimo wielu badań, nie wiemy o tej odmianie języka. Niezwykła intensyfikacja badań na przełomie XX i XXI wieku zarówno nad współczesną, mówioną odmianą języka polskiego na Kowieńszczyźnie, jak i nad jej dziejami (głównie w XIX i w pierwszej połowie XX wieku) dostarczyła ogromnej liczby danych językowych i pozajęzykowych. Jednak szczegółowa analiza pokazuje, że mimo to nie jest to zadanie łatwe. W artykule przedstawiono sytuację polszczyzny kowieńskiej, jej zasięg terytorialny, zakres i funkcje, jej cechy konstytutywne na początku XXI wieku. Pokazano także zmiany, jakim podlegała omawiana pododmiana polszczyzny północnokresowej w XX wieku.
    The article aims at providing a synopsis of previous studies on the Kaunas Polish language, as well as identifying knowledge gaps, i.e., the things that – despite extensive research on this language variety – are still not known. At the turn of the 20th and the 21st century, intensified research both on the current Polish language variety, as spoken in the Kaunas region, and its history (mainly over the 19th century up till the 1950s) brought about vast amounts of linguistic and extralinguistic data. However, a detailed analysis shows that there is no easy answer to the question posed in the title of the paper. The article overviews the situation of the Kaunas Polish language, its territorial range, scope, and functions, as well as its defining features observable at the beginning of the 21st century. The author also outlines how the language variety – a subdivision of the Polish in the North-Eastern Borderlands – has evolved over the 20th century.
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2024, 810, 1; 7-23
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dzienniki dla dzieci prowadzone przez Emilię Wróblewską jako źródła do badania polszczyzny inteligencji wileńskiej w XIX wieku
    Emilia Wróblewska’s diaries for children as research material on the Polish language of the 19th-century Vilnius intelligentsia
    Autorzy:
    Masojć, Irena
    Sawaniewska-Mochowa, Zofia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28407983.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    diarystyka kobieca
    dzienniki adresowane do dzieci
    polszczyzna północnokresowa
    Litwa
    XIX wiek
    women's diaries
    diaries for children
    Polish language in the former North-Eastern Borderlands (Kresy)
    Lithuania
    19th century
    Opis:
    Artykuł inicjuje badania historycznojęzykowe i tekstologiczne nad bogatą spuścizną diarystyczną Emilii z Beniowskich Wróblewskiej (1830‒1886), Polki z kręgu inteligencji wileńskiej, która niemal przez 30 lat pisała dzienniki intymne dla siebie i swoich dzieci. Przedmiotem rekonesansu badawczego są teksty dzienników prowadzonych przez diarystkę dla syna Tadeusza w latach 1859‒1886 oraz córki Marii w latach 1865‒1873 (z dodanym w 1886 r. wpisem dla młodszego syna Augustyna). Celem artykułu jest wskazanie najbardziej wyrazistych cech grafii i zjawisk językowych (z zakresu fonetyki, fleksji, składni, słowotwórstwa i leksyki), które można kwalifikować jako regionalizmy kresowe w polszczyźnie diarystki. W badaniu została zastosowana metoda porównawcza, wyekscerpowany z dzienników materiał poddano konfrontacji z uzusem i tendencjami rozwojowymi polskiego języka ogólnego XIX w.   
    The article initiates historical, linguistic, and textological research into the rich diaristic legacy of Emilia Wróblewska, née Beniowska (1830–1886), a Polish woman from the circle of Vilnius intelligentsia, who had written intimate diaries for herself and her children for almost 30 years. The subject of exploratory study are the texts of the diaries kept by Wróblewska for her son Tadeusz in the years 1859–1886, and her daughter Maria in the years 1865–1873 (with an entry for Emilia’s younger son, Augustyn, added in 1886). The paper aims at identifying the most prominent features of spelling and linguistic phenomena (regarding phonetics, inflection, syntax, vocabulary, and lexis) that can be qualified as regional features typical of the North-Eastern Borderlands (Kresy) in the diarist’s Polish language. A comparative method was used in the study; the material extracted from the diaries was confronted with the usage and developmental tendencies of the standard Polish language of the 19th century.
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2024, 810, 1; 24-44
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Swoistość form adresatywnych w tekstach współczesnych gazet polskojęzycznych wydawanych w Ukrainie (na tle normy ogólnopolskiej)
    Specific nature of the forms of address found in contemporary Polish-language newspapers released in Ukraine (against the Polish standard)
    Autorzy:
    Krawczuk, Ałła
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/3200686.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    nominalna forma adresatywna
    polszczyzna gazet
    język polski w Ukrainie
    interferencja językowo-kulturowa
    kryteria oceny środków językowych
    nominal form of address
    Polish language of newspapers
    Polish language in Ukraine
    linguistic and cultural interference
    evaluation criteria for linguistic devices
    Opis:
    W artykule analizowane są nominalne oraz atrybutywno-nominalne formy adresatywne występujące w tekstach gazet polskojęzycznych wydawanych w Ukrainie w XX wieku. Materiał badawczy dotyczy adresatywów swoistych pod względem formy lub funkcji na tle normy ogólnopolskiej. Omówiono przyczyny ich powstawania w warunkach kontaktów językowo-kulturowych oraz ich osobliwości funkcjonalno-pragmatyczne w polszczyźnie w Ukrainie. Za pomocą kulturalnojęzykowych kryteriów oceny środków językowych ustala się (uwzględniając również szerszy od prasowego materiał badawczy) skalę akceptowalności analizowanych form adresatywnych w polonocentrycznej wspólnocie komunikacyjnej w Ukrainie.
    This article analyses the nominal as well as attributive and nominal forms of address found in Polish-language newspapers released in Ukraine in the 20th century. The research material concerns the forms of address the structures or functions of which are specific compared to the Polish standard. The discussion focuses on the causes of their formation in the circumstances of language and cultural contacts and their functional and pragmatic peculiarities in the Polish language in Ukraine. The scale of the acceptability of the analysed forms of address in the Polishcentric communication community in Ukraine is identified by means of cultural and linguistic criteria for the evaluation of linguistic devices (while taking into consideration also a more extensive research material than the one found in newspapers).
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2022, 799, 10; 39-66
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-7 z 7

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies