- Tytuł:
-
Conditions of accumulation and sedimentary architecture of the upper Westphalian Cracow Sandstone Series (Upper Silesia Coal Basin, Poland)
Warunki akumulacji i architektura krakowskiej serii piaskowcowej górnośląskiego zagłębia węglowego - Autorzy:
- Doktor, M.
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/191702.pdf
- Data publikacji:
- 2007
- Wydawca:
- Polskie Towarzystwo Geologiczne
- Tematy:
-
braided fluvial system
fluvial architecture
coal-bearing deposits
Carboniferous
Upper Silesia
Polska - Opis:
-
The Cracow Sandstone Series (upper Westphalian) forms the uppermost segment of the coal-bearing succession that makes up the bulk of the Variscan foredeep-basin fill in the Upper Silesia Coal Basin. The series, up to 1640 m in stratigraphic thickness, consists entirely of non-marine deposits. Fiveteen lithofacies have been distinguished in the sediments of this series. The Cracow Sandstone Series is subdivided here in two lithofacies associations. The sandstone association consists mainly of medium- to coarse-grained sandstones that form packages up to several tens of metres thick (max. 140 m), with surfaces of erosion at base. These bodies are separated by less voluminous packages of the mudstone association that consists mainly of mudstones and coal seams, which locally make up the predominant part in the sequences of this association. The sediments of the sandstone association are believed to have originated within wide channel tracts of distal sandy braided rivers. The sediments of the mudstone association with the interbedded coal seams are interpreted as floodplain deposits. The predominant type of peat bogs, represented now in the coals of the Cracow Sandstone Series, were wet forest swamps. The peat bogs were probably slightly domed and their margins received clastic material from adjacent channels. This resulted in the frequent lateral splitting of the coal seams. The large-scale splitting of seams is associated with lateral transition of fine-grained floodplain deposits into coarse-grained channel deposits. The vertical alternation of the channel and floodplain deposits is the result of natural processes on an alluvial plain that resulted in shifting positions of depositional environments, first of all avulsion of the whole fluvial tracts. The coal seams in the Cracow Sandstone Series do not form extensive sheets of persistent thickness, and their geometry depends on the course and evolution of the network of fluvial tracts in the alluvial system. The internal geometry of the Cracow Sandstone Series was controlled to a large extent by differential compaction of sediments, notably by rapid compaction of peat.
Krakowska seria piaskowcowa stanowi najwyższą część sukcesji węglonooenej Górnośląskiego Zagłębia Węglowego wypełniającej waryscyjskie, fleksuralne zapadlisko przedgórskie. Seria osiąga 1640 m miąższości stratygraficznej i zbudowana jest wyłącznie z osadów lądowych. W osadach tej serii wyróżniono 15 litofacji oraz dwie, wyraźnie różniące się asocjacje facjalne, określone jako piaskowcowa i mułowcowa. Osady pierwszej z tych asocjacji, złożonej w przewadze z piaskowców średnioziarnistych, dominują w całej serii i z reguły tworzą grube ciała (litosomy),dochodzące nawet do 140 m miąższooeci. Litosomy te rozdzielone są cieńszymi pakietami osadów asocjacji mułowcowej, w których obok osadów klastycznych, z reguły drobnozianistych, pospolicie występują pokłady węgla, nieraz znacznej miąższości. Cała krakowska seria piaskowcowa interpretowana jest jako osady rozległej równiny aluwialnej związanej z systemem piaszczystych, dystalnych rzek roztokowych. W obrębie traktów koryt rzek roztokowych powstawały tam ciała piaszczyste, które zazwyczaj wykazują cechy wielopiętrowych nagromadzeń osadów korytowych. Obszary pozakorytowe były miejscem depozycji materiału drobnoziarnistego i miejscem rozwoju węglotwórczych torfowisk; w pobliżu traktów koryt rozwijały się tam też glify krewasowe. Dominującym typem torfowisk w omawianej serii były wilgotne torfowiska leśne. Pokłady węgla nie mają charakteru ciągłych pokryw o stałej miąższości, a ich geometria i lateralne rozprzestrzenienie zależało od przebiegu i rozwoju sieci traktów systemu rzecznego. Obserwowane zjawiska wielkoskalowego rozszczepiania pokładów węgla i widoczne w tych miejscach lateralne przejścia do osadów korytowych dowodzą współistnienia traktów rzecznych i węglotwórczych torfowisk rozwiniętych na obszarach pozakorytowych Litosomy piaskowcowe mają geometrię pokryw, ale o ograniczonym zasięgu lateralnym. Za stosunkowo dużą stabilnością macierzystych traktów koryt przemawia znaczna miąższość tych litosomów, podobnie jak pospolita, znaczna miąższość pokładów węgla. Naprzemianległe występowanie w profilach pionowych ciał piaskowcowych i ciał reprezentujących osady asocjacji mułowcowej jest wynikiem naturalnych procesów zachodzących na równinie aluwialnej, które powodowały przemieszczanie się środośrodowisk depozycyjnych, głównie procesów awulsji całych traktówkoryt rzecznych. Architektura sedymentacyjna krakowskiej serii piaskowcowej odzwierciedla przede wszystkim efekty wspomnianych procesów, a w dużym stopniu związana jest też ze zróżnicowaną kompakcją osadów gruboziarnistych, drobnoziarnistych i torfów. - Źródło:
-
Annales Societatis Geologorum Poloniae; 2007, 77, No 3; 219-268
0208-9068 - Pojawia się w:
- Annales Societatis Geologorum Poloniae
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł