Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "salt, J." wg kryterium: Wszystkie pola


Tytuł:
Rozpoznanie wysadu solnego Wapno na tle tworzonych obrazów złoża
Recognition of the Wapno salt dome on the background of deposit imagery
Autorzy:
Kolonko, M.
Kolonko, P.
Wachowiak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192127.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
Kopalnia Soli Wapno
wysad solny Wapno
wysady solne
tektonika solna
hydrogeologia złóż solnych
cechsztyn
Wapno Salt Mine
salt dome Wapno
salt diapirs
salt tectonic
hydrogeology of salt deposits
zechstein
Opis:
Wysad solny Wapno był eksploatowany od początku XIX wieku. Początkowo eksploatowano margle kredowe, występujące ponad czapą gipsową tuż pod powierzchnią ziemi, następnie gips z czapy gipsowej i sól kamienną z wysadu solnego, którą nawiercono w 1871 r., na głębokości około 160 m p.p.t. Pierwsze nadanie górnicze na białą sól kamienną uzyskano w 1873 r. Podziemną eksploatację soli rozpoczęto w 1920 r., którą kontynuowano do 1977 r. Sól eksploatowano dwoma szybami na 8 poziomach eksploatacyjnych (III - VIII) na głębokości od 484 do 678 m p.p.t. W czasie działalności kopalni opracowano szczegółowo budowę wewnętrzną złoża oraz kształt i zasięg wysadu solnego i czapy gipsowej. Od początku eksploatacji kopalnia borykała się z zagrożeniem wodnym z warstw wodonośnych otaczających wysad, głównie z czapy gipsowej. Zagrożenie to wzrosło na początku lat 70. ubiegłego wieku. Szczególnie niebezpieczne były wycieki na poziomie III, w komorach 34, 36 i 37, które doprowadziły do zatopienia kopalni 5 sierpnia 1977 roku.
The Wapno salt dome has been mined since the beginning of the 19th century. Initially, chalk marls, occurring above the gypsum cap and underneath the land surface, were extracted. Later, gypsum from the cap and rock salt from the very salt dome were mined. The salt dome was drilled to the depth of ca. 160 m below the ground in 1871. The first white salt mining concessions were obtained in 1873. Underground salt mining started in 1920 and was continued until 1977. Salt was extracted through two shafts and at eight operating levels (III-VIII) located at the depths from 484 to 678 m. During the mining operations, a detailed internal deposit shape and structure were identified, together with the range of both salt dome and gypsum cap. Since the beginning of salt extraction, the salt mine struggled against water hazard presented by the aquifers surrounding the salt dome, mainly those located in the gypsum cap. The hazard increased in the 1970’s. The leaks at Level II, Chambers 34, 36, and 37, turned out to be particularly dangerous and caused the mine flooding on 5 August 1977.
Źródło:
Przegląd Solny; 2014, 10; 85--100
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lithostratigraphic and bromine profile of the Zechstein salt series In the area of borehole M-29 of the Mogilno Salt Dome
Autorzy:
Wachowiak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192118.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
salt deposits
Zechstein
Late Permian
Zechstein evaporites
Zechstein stratigraphy
salt cyclothems
Mogilno salt dome
złoża soli
cechsztyn
późny perm
ewaporaty cechsztyńskie
stratygrafia cechsztynu
cyklotemy solne
wysad solny Mogilno
Opis:
The M-29 exploratory borehole and operating well is located on the Mogilno I deposit in the south-eastern section of the Mogilno Salt Dome (Fig. 2). It was drilled down to the depth of 1,751 m in 2014. The borehole penetrated the evaporites of the Upper Permian (Zechstein) and a sequence of clay-mudstone-sand formations of the Lower Triassic. 11 lithostratigraphic members of the Zechstein salt series, belonging to cyclothems PZ-2, PZ-3, and PZ-4, were separated in the core subjected to our analysis. The salt deposit of the borehole M-29 area had been formed tectonically. The borehole cuts through a deep syncline, filled with the sediments of cyclothems PZ3 and PZ4. The syncline is limited on the ceiling and floor sides by anticlines composed mainly of Na2 rock salt. As a result of the uplift of the two anticline intrusions, the salt layers became strongly folded and formed very steeply. The borehole pierces through the same members several times. Many divisions are reduced in thickness or completely wedged out. No ceiling layers of cycle PZ-4 or evaporites, being older than Older Halite (Na2), were found in the profile. As a result of halokinetic and tectonic deformations, the salt layers became extremely folded and steeply arranged. The layer dip varies from 35° to 90°, mostly 60-80°. Numerous changes of the dip angle and multiple folding are demonstrated by the fact that the borehole often penetrated the same members.
Otwór badawczo-eksploatacyjny M-29 jest zlokalizowany w południowo-wschodniej części wysadu solnego Mogilno, na złożu Mogilno I (Ryc. 2). Został on odwiercony w 2014 r. do głębokości 1751 m. Otwór nawierca ewaporaty późnego permu (cechsztynu) oraz kompleks utworów ilasto-mułowcowo- piaszczystych dolnego triasu. W analizowanym rdzeniu wydzielono 11 ogniw cechsztyńskiej serii solnej cyklotemów PZ-2, PZ-3 i PZ-4. Złoże solne w rejonie otworu M-29 jest uformowane tektonicznie. Otwór przewierca głęboką synklinę, wypełnioną osadami cyklotemów PZ3 and PZ4. Synklina ograniczona jest od stropu i spągu antyklinami, zbudowanymi głównie z soli kamiennej Na2. W wyniku wypiętrzenia tych dwóch intruzji antyklinalnych warstwy solne zostały silnie sfałdowane i zalegają bardzo stromo. Otwór przewierca kilkakrotnie te same ogniwa. Wiele wydzieleń jest zredukowanych lub całkowicie wyklinowanych. W profilu nie stwierdzono warstw stropowych cyklu PZ-4 i ewaporatów starszych niż Starszy Halit (Na2). W wyniku deformacji halokinetycznych i tektonicznych warstwy solne są silnie pofałdowane i zalegają bardzo stromo. Upad warstw waha się od 35 do 90°. Najczęściej jednak wynosi 60-80°. Otwór przewierca wielokrotnie te same ogniwa ze względu na częste zmiany kąta upadu i przefałdowania.
Źródło:
Przegląd Solny; 2015, 11; 81--97
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Minerały epigenetyczne inowrocławskiego wysadu solnego, część I – historia i podziemne skarby kopalni Solno
Epigenetic Materials of the Inowrocław Salt Dome. Part I, History and the Underground Treasures of the Solno Salt Mine
Autorzy:
Wachowiak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192140.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
minerały epigenetyczne
kopalnia soli
wysad solny
epigenetic materials
salt mine
salt dome
Źródło:
Przegląd Solny; 2013, 9; 60--70
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Materiał magnetyczny w próbkach soli z wysadów solnych Góra i Wapno
Magnetic material contained in the salt samples from the Góra and Wapno salt domes
Autorzy:
Jaworska, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192119.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
materiał magnetyczny
sfelule
sole cechsztyńskie
magnetic material
spherules
Zechstein salt
Opis:
W próbkach soli cechsztyńskich zebranych z trzech fragmentów dostępnych rdzeni, pochodzących z dwóch wysadów solnych Góra i Wapno, wśród materiału rezydualnego, wyseparowano materiał charakteryzujący się wysoką magnetycznością. Analizom poddano dwa zebrane typy tego materiału, tj. sferule (sferulki) – kuliste, metaliczne formy oraz nieregularne ziarna. Łącznie przebadano 13 ziaren. Wielkość ziaren obu typów mieściła się w granicach 70-400 μm. Głównym składnikiem chemicznym sferul i ziaren nieregularnych jest tlenek żelaza, którego udział w próbkach wynosi od 70 do 100%. Geneza tego materiału magnetycznego nie jest jednoznacznie określona; mogą one mieć pochodzenie kosmiczne lub antropogeniczne.
The Zechstein salt samples were collected from three fragments of cores, drilled from the Góra and Wapno salt domes. After the residual material had been separated, formations displaying high magnetism were found. Two types of such formations were subjected to analysis: round, metallic spherules and irregular particles. In total, 13 items were examined. The sizes of both types of the material ranged from 70 to 400 μm. Iron oxide was found to be the main chemical component of both spherules and irregular particles. Its proportion ranged from 70 to 100% in the samples. The origin of those magnetic materials has not been clearly determined. It can be either extraterrestrial or anthropogenic.
Źródło:
Przegląd Solny; 2015, 11; 78--82
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A quasi-stationary model of salt leaching
Quasi-stacjonarny model ługowania soli
Autorzy:
Rybka, J.
Urbańczyk, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192084.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
leaching process modelling
solution mining
rock salt
modelowanie procesu ługowania
eksploatacja otworowa
sól kamienna
Opis:
In classical models of the cavern leaching process, brine concentration is determined by calculating the increase (or decrease) of concentration in successive time-steps, based on the salt balance. In a quasi-stationary model it is assumed that changes in brine concentration are negligible in the balance. Consequently, a concentration needs to be found at which the leaching rate allows temporary concentration stability to be achieved. Here, both types of models are compared, using the simplest case possible, namely the beginning of initial cut leaching by the method of direct water and brine circulation with an isolated cavern roof. In the case of cylindrical shape of the cavern, both models are compatible. The quasi-stationary model does not take into account the leaching history, as it determines its variable asymptote rather than the brine concentration itself. In the case considered, the formula of the quasi-stationary model is so simple that calculations can be made using an MS Excel spreadsheet. However, in the general case, the algorithm of the quasi-stationary model is much more complicated than that of the classical model, especially if the cavern shape is complex and the method of reverse circulation is applied during the cavern leaching process.
W klasycznych modelach procesu ługowania kawern stężenie solanki wyznacza się przez obliczenie jego przyrostu (lub spadku) w kolejnych krokach czasowych na podstawie bilansu soli. W quasi-stacjonarnym modelu zakłada się, że przyrost stężenia jest pomijalny i wyznacza się takie stężenie, przy którym szybkość ługowania zapewnia chwilową stacjonarność stężenia. Oba modele są tu porównane na najprostszym przypadku – początku ługowania wrębu, w prawym obiegu wody i solanki oraz z izolacją stropu. Oba modele są zgodne, dopóki kształt kawerny jest walcem. Model quasi-stacjonarny nie bierze pod uwagę historii ługowania i nie tyle wyznacza stężenie, ile jego zmienną asymptotę. W rozpatrywanym przypadku formuła quasi-stacjonarnego modelu jest tak prosta, że obliczenia można wykonać w arkuszu MS Excela. W ogólnym przypadku algorytm modelu jest dużo bardziej skomplikowany niż w modelach klasycznych, zwłaszcza gdy kształt kawerny nie jest prosty i stosuje się obieg lewy.
Źródło:
Przegląd Solny; 2017, 13; 66--74
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Litostratygrafia i geochemia cechsztyńskiej serii solnej przewierconej otworem M-35 w wysadzie solnym Mogilno
Lithostratigraphy and geochemistry of the Zechstein salt series of the Mogilno salt dome drilled through by borehole M-35
Autorzy:
Wachowiak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192099.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
utwory solne
cechsztyn
późny perm
ewaporaty cechsztyńskie
stratygrafia
geochemia
wysad solny Mogilno
salt deposits
Zechstein
Late Permian
Zechstein evaporites
stratigraphy
geochemistry
Mogilno Salt Dome
Opis:
Otwór badawczo-eksploatacyjny M-35 jest zlokalizowany w południowo-wschodniej części wysadu solnego Mogilno (Ryc. 2). Został odwiercony do głębokości 1755 metrów. Otwór nawierca ewaporaty późnego permu (cechsztynu). W analizowanym rdzeniu wydzielono 13 ogniw cechsztyńskiej serii solnej cyklotemów PZ2, PZ3 i PZ4. Złoże solne w rejonie otworu M-35 jest uformowane tektonicznie. W wyniku procesów halokinetycznych i halotektonicznych warstwy solne zostały silnie sfałdowane i zalegają bardzo stromo. Upad warstw waha się od 35 do 90°. Najczęściej jednak wynosi 70-80°. W wyniku częstych zmian kąta upadu i przefałdowań otwór przewierca kilkakrotnie te same ogniwa. Ponadto wiele wydzieleń jest zredukowanych lub całkowicie wyklinowanych. W profilu nie stwierdzono warstw stropowych cyklotemu PZ4 i ewaporatów starszych niż ogniwo starszej soli kamiennej (Na2).
The M-35 exploratory borehole and operating well is located in the south-eastern part of the Mogilno Salt Dome (Fig. 2). It was drilled down to the depth of 1,755 m penetrating the Upper Permian (Zechstein) evaporates. Its core section enabled to distinguish 13 lithostratigraphic members of the Zechstein salt series, represented cyclothems PZ2, PZ3, and PZ4. The observed salt units had been tectonically extremely folded and steeply arranged. The layers dip varies from 35° to 90°, mostly 70-80° and the same salt units repetated several times in the section. Also many of them were reduced in thickness or completely wedged out. The uppermost units of PZ4 cycle or evaporates older than the Older Halite (Na2) unit, were not found in the studied profile.
Źródło:
Przegląd Solny; 2016, 12; 114--126
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badania składu chemicznego aerozolu w Uzdrowisku Kopalnia Soli „Wieliczka” metodą „płuczkową”
Chemical composition testing of aerosol spray in the “Wieliczka” Salt Mine using the “scrubbing” method
Autorzy:
Kostrzon, M.
Latour, T.
Badyda, A. J.
Rogula-Kozłowska, W.
Leśny, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192090.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
subterraneoterapia
speleoterapia
aerozol solny
kopalnia soli
subterraneotherapy
speleotherapy
salt aerosol
salt mine
Opis:
Subterraneoterapia (speleoterapia) stosowana jest w leczeniu przewlekłych chorób układu oddechowego. Jednym z czynników leczniczych występujących w atmosferze podziemnej Uzdrowiska Kopalnia Soli „Wieliczka” jest obecność aerozolu solnego. Ma on działanie osmotyczne, zwiększa aktywność ruchu migawkowego rzęsek nabłonka oskrzeli i pobudza czynność wydzielniczą dróg oddechowych. W dniach 29.03 – 04.04.2017 roku w kompleksie komór Uzdrowiska Kopalnia Soli „Wieliczka” przeprowadzono badanie powietrza metodą aspiracyjną z wykorzystaniem płuczek. W pobranych próbkach dokonano pomiaru stężenia jonów: Cl-, NO3 -, PO4 3-, SO4 2-, F-, Na+, NH4 +, K+, Ca2+, Mg2+. Stężenie składników mineralnych w powietrzu podziemnym wyniosło od 2,7 – 8,1 mg/m3 - średnio we wszystkich próbach 4,4 mg/m3. W pobranych próbkach powietrza dochodzącego do kompleksu komór uzdrowiskowych wśród oznaczonych składników dominowały: sód, potas, wapń i chlorki. Stężenie aerozolu w granicach oznaczonych aktualnie jest porównywalne z aerozolem nadmorskim. Aerozol wytwarzany obiektach subterraneoterapii charakteryzuje bardzo niska zawartość składników nierozpuszczalnych. Warunki panujące w podziemnym kompleksie komór uzdrowiskowych, sprzyjają działalności leczniczej ukierunkowanej na leczenie przewlekłych schorzeń układu oddechowego.
Subterraneotherapy (speleotherapy) is used in the treatment of chronic respiratory diseases. Salt aerosol is one of the therapeutic agents that occur in the underground atmosphere of the “Wieliczka” Salt Mine. It has an osmotic effect, increases the activity of the ciliary movement of the bronchial epithelium and stimulates respiratory secretion. In the period between 29th March and 4th April 2017, the air in the complex of the “Wieliczka” Salt Mine chambers was tested using the aspiration method with scrubbers. The measurements of ionic concentrations for Cl-, NO3 -, PO4 3-, SO4 2-, F-, Na+, NH4 +, K+, Ca2+, Mg2+ were followed by an analysis of the elements in the samples. In all samples, the concentration of minerals in the underground air was from 2.7 to 8.1 mg/m3- 4.4 mg/m3 on average. Sodium, potassium, calcium and chloride were dominant in the samples of air coming from the complex of spa chambers. The currently determined concentration of aerosol is comparable to coastal aerosol. Aerosol produced by subterraneotherapy objects has a very low content of insoluble constituents. The conditions in the underground complex of the spa chambers are beneficial to therapeutic activities aimed at treating chronic respiratory diseases.
Źródło:
Przegląd Solny; 2017, 13; 107--114
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mineralogiczno-petrograficzna charakterystyka utworów zubru czerwonego (Na4t) występujących w rejonie otworu M-34 w wysadzie solnym Mogilno
Mineralogical and petrologic characteristic of Red Zuber (Na4t) deposits from the borehole M-34 of the Mogilno Salt Dome
Autorzy:
Natkaniec-Nowak, L.
Wachowiak, J.
Stach, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192126.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
minerały solne
sole ilaste
zuber czerwony
górny perm
cechsztyn
wysad solny Mogilno
salt minerals
clayey salt
Red Zuber
Upper Permian
Zechstein
Mogilno salt dome
Opis:
Ewaporaty solno-ilaste – zubry osadziły się w górnym permie wraz z innymi skałami solnymi, w osiowej części wschodnio-europejskiego basenu górnopermskiego i są osadami charakterystycznymi dla polskiej prowincji cechsztynu na obszarze środkowej Polski. Wskutek silnej subsydencji skały te zostały pogrzebane na głębokość kilku kilometrów i tam zostały poddane przeobrażeniom diagenetycznym i/ lub metamorficznym. W wyniku tych procesów powstało wiele nowych, towarzyszących halitowi, minerałów epigenetycznych. W badanych skałach zubrowych, oprócz halitu, stwierdzono minerały ilaste, naniesione do cechsztyńskiego zbiornika sedymentacyjnego z otaczającego lądu. Na podstawie analizy rentgenograficznej najdrobniejszej frakcji osadu nierozpuszczalnego w wodzie, stwierdzono występowanie illitu i chlorytu. Illit może być słabo przeobrażonym minerałem pierwotnym, natomiast chloryt jest produktem wtórnych, postsedymentacyjnych przeobrażeń geochemicznych. Wyraźny refleks od płaszczyzny dhkl = 1,54Å wskazuje, że jest to chloryt trioktaedryczny. Oprócz minerałów ilastych, stwierdzono występowanie kwarcu, anhydrytu, magnezytu i hematytu. Minerały te wykształcone są w formie idiomorficznych lub/i subidiomorficznych kryształów. Ich wielkość waha się od setnych części milimetra do 2 mm. W składzie chemicznym soli ilastej, wydzielonej z warstwy zubru czerwonego, wśród oznaczonych pierwiastków zdecydowanie przeważają sód i chlor (ponad 94% wag.). Pozostałe 6% wag. stanowią: siarczany (SO4 2-), wapń, magnez, glin, potas, żelazo oraz w bardzo małej ilości krzemionka (SiO2) i brom.
Clayey-salt evaporites, called zubers, were deposited in the axial part of the Eastern European Zechstein (Upper Permian) basin . Zubers are the most characteristic rocks for the Polish province of Zechstein on the Polish Lowlands. As a result of strong subsidence, the rocks were buried down to the depth of several kilometers and afterwards subjected to diagenetic and metamorphic transformations. Consequently, many epigenetic minerals have developed in the presence of halite such as: anhydrite, quartz, magnezite and hematite. These minerals were developing mostly in the form of idiomorphic and/or sub-idiomorphic crystals from hundredths parts of millimeter up to 2 mm in size. In addition to halite, the main component found in zuber’s rock was a clay matter, delivered into the Zechstein basin from the surrounding land. Based on the X-ray analysis of the finest water insoluble fractions, two clay minerals were identified: illite and chlorite. Illite could be a poorly transformed primary mineral, while chlorite is a secondary one, produced during post-sedimentation geochemical transformations. A clear reflex dhkl = 1.54Å indicates that it is a trioctaedral chlorite. In addition to clay minerals, the finest fraction also includes quartz, anhydrite, magnezite and hematite. The chemical composition of clay salt, a component of the Red Zuber (Na4t) unit, is strongly dominated by sodium and chlorine among the identified elements (over 94 weight%). The remaining ca. 6 weight% includes: sulfates (SO4 2-), calcium, magnesium, aluminum, potassium, iron and a small amount of silica (SiO2) and bromo.
Źródło:
Przegląd Solny; 2014, 10; 13--24
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mineralogiczno-petrograficzna charakterystyka utworów zubru brunatnego (Na3t) występujących w rejonie otworu M-34 w wysadzie solnym Mogilno
Mineralogical and petrographic characteristic of Brown Zuber deposits (Na3t) from the borehole M-34 of the Mogilno Salt Dome
Autorzy:
Wachowiak, J.
Natkaniec-Nowak, L.
Smoliński, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192129.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
minerały solne
sole ilaste
zuber czerwony
górny perm
cechsztyn
wysad solny Mogilno
salt minerals
clayey salt
Brown Zuber
Upper Permian
Zechstein
Mogilno Salt Dome
Opis:
W profilu ewaporatów cechsztyńskich na Niżu Polskim utwory zubrowe występują w stropowej partii cyklotemu PZ3 (zuber Na3t) i w środkowej partii cyklotemu PZ4 (zuber Na4t) (Czapowski i in. 2008), gdzie w naturalnej, nie zaburzonej sekwencji tworzą kompleks skał iłowo-solnych o łącznej miąższości około 320–400 m (Wagner, 1994). W wysadach solnych, wypiętrzonych w wyniku procesów halokinetycznych z głębokości około 6000 m, miąższość ta jest bardzo zmienna. W wysadzie kłodawskim miąższość skał zubrowych ogniwa zubru brunatnego waha się od 80 do 140 metrów (Charysz, 1973). W profilu otworu badawczego M-34, odwierconego w wysadzie solnym Mogilno, skały zubru brunatnego stwierdzono w dwóch interwałach głębokości: 1063-1100 m oraz 1457- 1468 m (Wachowiak, Pitera, 2013). Są to utwory iłowo-solne o zmiennej proporcji udziału halitu w stosunku do minerałów ilastych. W badanych próbkach zawartość halitu waha się od 78,6% wag. do 88,4% wag. Zawartość części trudno rozpuszczalnych w wodzie zmienia się od 21,4% wag. do 11,6% wag. Nierozpuszczalne w wodzie residuum jest zbudowane z takich minerałów jak: anhydryt, kwarc, magnezyt, dolomit, piryt oraz minerały ilaste (illit, chloryt), które zidentyfikowano na podstawie analizy rentgenograficznej. W składzie chemicznym skał zubru brunatnego dominują jony sodu i chloru, których sumaryczny udział wynosi 79% i 86% wag. Pozostałą masę skały stanowią jony siarczanowe, węglanowe, wapń, magnez, glin, potas, żelazo, krzemionka oraz w minimalnej ilości inne pierwiastki występujące śladowo.
Brown Zuber rocks (Na3t) occur in the upper part of the PZ3 cyclothem, creating nearly 80-140 m complex of claysalt rocks in the normal deposit succession of the Zechstein (PZ) evaporite profile of the Polish Lowlands (Charysz, 1973; Czapowski et al., 2008). In the salt domes formed by the halokinetic processes, the thickness of this complex is variable. Brown Zuber rocks were found in two depth intervals: 1063-1100 m and 1457-1468 m (Wachowiak, Pitera, 2013) in the profile of exploratory borehole M-34, drilled in the Mogilno Salt Dome. Those were clay-salt formations with changeable proportions of halite and clay minerals. Halite is the main rock-forming mineral, and the samples analysis demonstrated that its content ranges from 78,6 to 88,4 wt.%. The proportion of poorly water soluble parts varies from 21,4 to 11,6 wt.%. The insoluble residuum is composed of such minerals as: anhydrite, quartz, magnesite, pyrite, and clay minerals (illite and chlorite), identified on the basis of X-ray analysis. Chemical composition of the Brown Zuber rocks is dominated by sodium (Na) and chlorine (Cl). The total proportion of these elements amounted 79 and 86 wt.% by weight. Sulfate ion (SO42-), calcium, magnesium, aluminum, potassium, iron and silica (SiO2) equal the remaining wt.%. as well as a small amount of bromine was detected.
Źródło:
Przegląd Solny; 2014, 10; 25--38
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozpoznawanie budowy geologicznej złoża soli kamiennej „Mogilno I” na podstawie pomiarów georadarem otworowym – korzyści, oszczędności i bezpieczeństwo
Geological investigation of rock salt deposit “Mogilno I” on the basis of borehole Ground Penetrating Radar (GPR) measurements - the benefits, savings and safety issues
Autorzy:
Tadych, J.
Plucińska, A.
Drogowski, J.
Paribek, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192130.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
wysad solny
eksploatacja otworowa
georadar otworowy
badania geologiczne
pomiary geofizyczne
model 3D złoża soli kamiennej
salt dome
solution mining
borehole georadar
Ground Penetrating Radar
geological investigation
geophysical logs
3D model of rock salt deposit
Opis:
Złoże soli kamiennej „Mogilno I”, eksploatowane otworowo od 1986 r. przez Inowrocławskie Kopalnie Soli „Solino” S.A. od lat jest coraz lepiej rozpoznawane, stosując różnorodne metody badań. W ostatnich latach zasięg złoża i jego budowa wewnętrzna zostały doprecyzowane nowoczesnymi pomiarami georadarem otworowym. Całość dotychczasowych badań geologicznych została zweryfikowana i przedstawiona w formie modelu 3D złoża, co stanowi podstawę aktualizacji dokumentacji geologicznej złoża, podnosząc jednocześnie bezpieczeństwo eksploatacji i środowiska. Obecnie pomiary georadarem otworowym stanowią istotne narzędzie standardowego pakietu prac rozpoznawczych w IKS Solino S.A.
Rock salt deposit „Mogilno I”, exploited through boreholes since 1986 by Inowrocławskie Kopalnie Soli “Solino” S.A., has been better and better explored, using diverse methods. Range and internal geological structure of a salt dome has been clarified applying modern measurements - borehole georadar (Ground Penetrating Radar – GPR). The whole of geological investigations have been verified and presented as a 3D model of a deposit, that is base of geological documentation update, increasing at the same time safety of the exploitation process and natural environment as well. Nowadays borehole georadar surveys are crucial tool at Solino's standard exploration package.
Źródło:
Przegląd Solny; 2014, 10; 5--12
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Charakterystyka mineralogiczna, geochemiczna i izotopowa solanki z samowypływu z otworu M-32 w wysadzie solnym Mogilno
Mineralogical, geochemical and isotopic characteristics of brine from the outflow from borehole M-32, Mogilno Salt Dome
Autorzy:
Wachowiak, J.
Kasprzak, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192128.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
górny perm
ewaporaty cechsztyńskie
wysad solny Mogilno
solanki syngenetyczne
hydrogeologia złóż solnych
Upper Permian
Zechstein evaporites
Mogilno Salt Diapir
syngenetic brines
hydrogeology of salt deposits
Opis:
Otwór badawczy M-32 usytuowany jest w południowo- -zachodniej części wysadu solnego Mogilno na złożu Mogilno I (Ryc. 1, 2). Wiercenie otworu rozpoczęto 30.10.2013 r. a zakończono w dniu 03.04.2014 r. W dniu 12.03.2014 podczas wiercenia otworu w soli kamiennej Na2, na głębokości 1258 m zaobserwowano dopływ płynu ze złoża (wypływ pod ciśnieniem na powierzchnię) w ilości około 3 m3. Podczas dalszego wiercenia wydajność wypływu wzrosła osiągając wartości 40- 80 m3 na dobę. W dniu 03.04.2014 przerwano i zakończono wiercenie na głębokości 1502 m i przeprowadzono częściową likwidację otworu w interwale 1502 – 1200 m. W składzie chemicznym solanki pobranej z wypływu po zatrzymaniu wiercenia (brak wpływu płuczki, próbka M-32/2) stwierdzono bardzo dużą zawartość magnezu - 74070 mg/dm3, potasu - 15890 mg/ dm3, wapnia - 15140 mg/dm3 i żelaza - 7754 mg/dm3 oraz stosunkowo małą zawartość sodu - 9572 mg/dm3. Ponadto zarejestrowano wysokie zawartości pierwiastków śladowych: strontu, litu, manganu, boru, cynku i wanadu. W wyniku badań izotopowych w badanej próbce nie stwierdzono obecności trytu (3H). Uzyskany wynik to 0,0 ± 0,3 TU. Oznacza to, że w solance nie występuje składowa współczesna, zasilana po 1952 roku. Stosunek zawartości izotopów stałych δ2H – δ18O, lokuje badany płyn w obszarze solanek syngenetycznych (Ryc. 10). Powyższy chemizm jest charakterystyczny dla syngenetycznych solanek złożowych, powstałych w wyniku postsedymentacyjnych procesów diagenetycznych/metamorficznych zachodzących w złożu solnym (przeobrażeń uwięzionych paleosolanek oraz minerałów i skał solnych).
The M-32 exploratory borehole is located on the Mogilno I deposit in the SW part of the Mogilno salt dome. Drilling started on 30.10.2013 and it was completed on 03.04.2014. During drilling on 12.03.2014, an outflow of liquid under pressure from the deposit to land surface was identified in Na2 rock salt at 1258 m, in the quantity of about 3 m3. Outflow was increased to 40-80 m3/d during continuation drilling. On 03.04.2014 drilling was stopped at 1502 m, with partial borehole liquidation at the 1502-1200 m. interval. Sample M-32/2 (not contaminated with drilling wash liquid) contain significant contents of Mg2+ - 74070 mg/dm3, K+ - 15890 mg/dm3, Ca2+ - 15140 mg/dm3 and Fe2+,3+ - 7754 mg/dm3 and relatively slight contents of Na2+ - 9572 mg/dm3. Either high concentrations of strontium, lithium, magnesium, boron, zinc and vanadium was observed. As a result of isotopic tests, tritium has been not detected in the tested sample ((3H): 0.0 ± 0.3 TU), which meant that no contemporary component existed in brine, fed after 1952 (i.e. after nuclear tests were initiated in the atmosphere). The proportion of the constant isotope content δ2H – δ18O, located the liquid in the area of syngenetic brines (Fig. 10). The M-32 exploratory borehole is located on the Mogilno I deposit in the SW part of the Mogilno salt dome. Drilling started on 30.10.2013 and it was completed on 03.04.2014. During drilling on 12.03.2014, an outflow of liquid under pressure from the deposit to land surface was identified in Na2 rock salt at 1258 m, in the quantity of about 3 m3. Outflow was increased to 40-80 m3/d during continuation drilling. On 03.04.2014 drilling was stopped at 1502 m, with partial borehole liquidation at the 1502-1200 m. interval. Sample M-32/2 (not contaminated with drilling wash liquid) contain significant contents of Mg2+ - 74070 mg/dm3, K+ - 15890 mg/dm3, Ca2+ - 15140 mg/dm3 and Fe2+,3+ - 7754 mg/dm3 and relatively slight contents of Na2+ - 9572 mg/dm3. Either high concentrations of strontium, lithium, magnesium, boron, zinc and vanadium was observed. As a result of isotopic tests, tritium has been not detected in the tested sample ((3H): 0.0 ± 0.3 TU), which meant that no contemporary component existed in brine, fed after 1952 (i.e. after nuclear tests were initiated in the atmosphere). The proportion of the constant isotope content δ2H – δ18O, located the liquid in the area of syngenetic brines (Fig. 10). Presented water chemistry is characteristic for reservoir brines formed during post-depositional diagenetic and/ or metamorphic processes within salt deposits (transformation of palaeobrines, minerals and salt evaporates).
Źródło:
Przegląd Solny; 2014, 10; 39--48
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Integracja wgłębnych danych geologicznych i geofizycznych w celu uszczegóławiania budowy geologicznej wysadów solnych na przykładzie wysadu Łanięta
Integration of subsurface data for refinement of geological structure of salt diapirs; Łanięta salt diapir case
Autorzy:
Chełmiński, J.
Czapowski, G.
Małolepszy, Z.
Nowacki, Ł.
Rosowiecka, O.
Stępień, U.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192107.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
integracja danych
geologia
geofizyka
model 3D
wysad solny Łanięta
data integration
geology
geophysics
3D model
Łanięta salt diapir
Opis:
Współczesne modele geologiczne 3D mają charakter innowacyjny w kompleksowym podejściu do rozpoznania wgłębnej budowy struktur i jednostek geologicznych. Umożliwiają one integrację i przestrzenną interpretację informacji geologicznej, archiwizowanej w postaci różnorodnych baz danych oraz analogowych materiałów kartograficznych. Zaletą tworzonych modeli 3D jest możliwość ich bieżącej modyfikacji wraz z dopływem nowych danych. Model geometryczny 3D uzupełniony informacjami o zmienności litolofacjalnej, parametrami petrologicznymi lub/i petrofizycznymi, jest podstawą szacowania zasobów złóż surowców i może być wykorzystany w symulacjach procesów geologicznych i hydrogeologicznych. Przedstawiony model budowy geologicznej wysadu solnego Łanięta prezentuje możliwości kompleksowej analizy danych, uwzględniającej szerokie spektrum skali rozpoznania geologicznego wysadu. Podczas procesu budowania modelu matematycznego opierano się w znacznej mierze na archiwalnych danych otworowych, wynikach pomiarów i analiz fizyko-chemicznych, a także na dostępnych interpretacjach profilowań sejsmiki 2D. Główną część modelowania przeprowadzono w oparciu o szczegółowe i półszczegółowe zdjęcia grawimetryczne. Do modelowania gęstościowego wykorzystano anomalie grawimetryczne w redukcji wolnopowietrznej, dzięki czemu możliwe było zbudowanie modelu od powierzchni terenu. Modelowanie wykonano w dwóch etapach. W pierwszym etapie obliczono prosty model oparty o zdjęcie półszczegółowe. Głównym efektem tego etapu było uzyskanie tła geologiczno- gęstościowego dla drugiego etapu, jakim było modelowanie samej struktury solnej. Etap ten realizowany był w oparciu o zdjęcie szczegółowe. Zdjęcie to w jednoznaczny sposób ukazuje niejednorodność modelowanego ciała. Dużym problemem w tego typu analizach jest prawidłowe zróżnicowanie gęstości w obrębie samego wysadu. Obecność dwóch typów litologicznych o bardzo zróżnicowanej gęstości (lekka sól i bardzo ciężki anhydryt) powoduje, że jednoznaczność wynikowego modelu w dużym stopniu uzależniona jest od znajomości relacji miąższościowych poszczególnych typów skał budujących pień solny wysadu (z otworów wiertniczych bądź sejsmiki).
Recent techniques of 3D geological models building present an innovative approach to integrated subsurface mapping of geological structures. Multiple sources of geological and geophysical data have been used in complex 3D modeling from both digital databases as well as analogue archives. Structural framework of the model supplemented with lithological and petrophysical data discretized in spatial grids is used for resources assessment and modeling of geological and hydrogeological processes. The 3D geological model of the Łanięta salt diapir has been developed as a case study for refinement of known structure and lithological variation of the salt dome with use of borehole data, cross sections and 2D seismic interpretation as well as petrophysical and geochemical analysis. The study has been focused on application of the geologically-constrained 3D geophysical inversion of gravity data for delineation of undrilled parts of the structure. The free-air correction of gravity data have been used for modeling of the structure from the terrain surface down to the depth of 1 km below sea level. Both regional and local gravity surveys were used in two steps approach. The low resolution regional model has been created for 3D trend model of density distribution in the first step. It was followed by the high resolution, detailed inversion of local gravity data. The 3D inversion constrained by borehole control points presents density variation of modeled structure. A significant challenge of presented approach of gravity inversion is an adequate differentiation of density in the salt diapir. The delineation of large density contrast of halite and anhydrite rock in the highly deformed internal diapir structures is problematic and it depends mostly on available borehole or seismic data on lithological succession and spatial distribution.
Źródło:
Przegląd Solny; 2016, 12; 98--113
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geologiczne i historyczne przyczyny awarii wodnej w poprzeczni Mina w Kopalni Soli „Wieliczka”
Geological causes and the sequence of water encroachment into the Mina cross-corridor of the “Wieliczka” Salt Mine
Autorzy:
Przybyło, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192087.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
Kopalnia Soli „Wieliczka”
poprzecznia Mina
zagrożenie wodne
Wieliczka Salt Mine
Mina cross-corridor
water hazard
Opis:
W 1992 roku w Kopalni Soli „Wieliczka” doszło do katastrofy wodnej. Podczas przebudowy ostatnich metrów poprzeczni Mina zlokalizowanej na IV poziomie kopalni zaistniały gwałtowne wypływy wody niosącej duże ilości materiału skalnego. Apogeum wypływów miało miejsce jesienią 1992 roku, kiedy doszło do destrukcji powierzchni terenu na przedpolu poprzeczni. Przyczyny zaistnienia katastrofy są złożone i sięgają początku XX wieku, kiedy kopalnia pod presją krytyki dotyczącej złej jakości wydobywanej soli poszukiwała nowych pól eksploatacji złoża. Do prac rozpoznawczych należało przedłużenie północnych końcówek poprzeczni Strzelecki, Dunajewski i Mina, dokonane w latach 1908-1917. Z uwagi na budowę geologiczną górotworu w przypadku poprzeczni Mina przedsięwzięcie okazało się chybione. Z powodu braku właściwego nadzoru nad prowadzonymi pracami, przekroczono granicę złoża i otrzymano w efekcie dopływ nienasyconej wody pochodzącej z utworów chodenickich. Granicy złoża wówczas nie wychwycono, o czym świadczą archiwalne materiały kartograficzne z lat 20. Wyciek w poprzeczni został zarejestrowany i podlegał systematycznej kontroli. Widnieje on na archiwalnej mapie z lat 30. Po II wojnie światowej dopuszczono do pogorszenia się technicznego stanu poprzeczni i ostatecznie w 1971 roku końcowe kilkadziesiąt metrów chodnika uległo zawałowi. Wyciek w poprzeczni przestał być kontrolowany i ujmowany i w sposób nieopanowany migrował na niższe poziomy kopalni, powodując destrukcję górotworu. W latach 80. postanowiono odbudować poprzecznię w celu ponownego ujęcia wycieku. Obowiązująca w górnictwie solnym instrukcja Zjednoczenia Kopalnictwa Surowców Chemicznych nakazywała ujmowanie wód kopalnianych w miejscu ich dopływu w celu uniemożliwienia migracji nienasyconych wód w solnym górotworze. W drugiej połowie lat 80 zaprojektowano przebudowę chodnika, jednak zbyt forsowną. Realizacja tego projektu na początku lat 90., w warunkach przemian społecznych i gospodarczych zachodzących w Polsce i zmian personalnych w kopalni doprowadziła do zaistnienia katastrofy wodnej w poprzeczni. Katastrofa ta oprócz negatywnych skutków miała jednak także swe pozytywne aspekty w postaci restrukturyzacji kopalni i wypracowania nowoczesnych metod zwalczania zagrożenia wodnego w górnictwie solnym.
Catastrophic water intrusion into the Wieliczka Salt Mine occurred in 1992. When the final section of the Mina Crosscorridor, located at Level IV of the Salt Mine, was under reconstruction, sudden inflow of water carrying large amounts of rock material encroached the workings. The maximum leaks volume occurred in the autumn of 1992, with the destruction of land surface on the foreground of the cross-corridor (phot.1). The causes of the catastrophic events were complex and went back to the beginning of the 20th century when the Salt Mine management started to search for new mining fields under the pressure of criticism relating to the poor quality of extracted salt. Exploration works involved extension of the northern sections of the Strzelecki, Dunajewski, and Mina Cross-corridors conducted in 1908-1917. The last of the three projects failed, owing to the geological structure of the rock mass (fig.1). The salt deposit boundary was penetrated by the cross-corridor, probably due to poor supervision, and, consequently, unsaturated water originating from the Chodenice formation (fig.6), flew into the workings. The salt deposit boundary was not correctly identified, as proved by the archival cartographic materials of the 1920’s (fig.2,3). The leak was registered and put under regular inspections which we can see on the 1930’s maps (fig.4). After World War II, the technical condition of the cross-corridor was neglected and the end section several dozens of metres long collapsed in 1971. The water could not be controlled any longer and it migrated to the lower levels of the Salt Mine, causing rock mass destruction (fig.5). The management decided to reconstruct the cross-corridor in the 1980’s and plug the leak. The salt mining instructions adopted by the Chemical Minerals Corporation ordered plugging water leaks on location to prevent migration of unsaturated water within salt deposit. In the second half of the 1980’s, the reconstruction project was designed, but the works were too extensive (fig.7). The project was conducted in the early 1990’s, the period of social and economic transformations, as well as personnel replacements, occurring in Poland and in the Salt Mine itself. Those also contributed to the developments. Besides the negative effects, the catastrophe resulted in the implementation of a restructuring project and working out modern methods of water hazard control in salt mining.
Źródło:
Przegląd Solny; 2017, 13; 5--14
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zastosowanie metody georadarowej w górnictwie podziemnym soli kamiennej w kopalni O/ZG „Polkowice-Sieroszowice”
Using the ground penetrating radar methods in rock salt underground mining in the „Polkowice-Sieroszowice” mine
Autorzy:
Chrul, T.
Pawlik, W.
Wrzosek, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192089.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
georadar
złoże soli
bloki anhydrytowe
siarkowodór
salt deposit
anhydrite blocks
hydrogen sulphide
Opis:
W KGHM Polska Miedź S.A. w O/ZG „Polkowice-Sieroszowice” wykorzystywana jest metoda georadarowa do rozpoznawania budowy geologicznej pokładu najstarszej soli kamiennej (Na1). Impulsem do zastosowania georadaru było pojawienie się zagrożenia gazowego w wykonywanych wyrobiskach górniczych. Metoda ta doskonale sprawdza się do lokalizowania bloków anhydrytowych, będących potencjalnym miejscem akumulacji siarkowodoru oraz jest pomocna przy określaniu stropu i spągu pokładu soli. W badaniach zastosowano anteny georadarowe o częstotliwościach 100MHz i 30MHz, którymi osiągnięto zasięgi odpowiednio 40m i 60m przy rozdzielczości 0,25m i 1,0m. Profilowania z użyciem georadaru wykonywano w otworach badawczych i wzdłuż spągu wyrobisk.
In the KGHM Polska Miedź S.A. in the “Polkowice-Sieroszowice” mine, the georadar method is used to recognize the geological structure of the Zechstein (Upper Permian) Oldest Halite rock salt (Na1) deposits. The incentive to use the georadar was the occurrence of a gas risk in mining excavations. This method is ideal for locating anhydrite blocks, which are potential sites of hydrogen sulfide accumulation, and is helpful in determining the top and base of the salt deposits. In the tests, 100MHz and 30MHz antennas were used, which reached the ranges of respectively 40m and 60m and resolutions of 0.25m and 1.0m. The profiling with use of a georadar was performed in research boreholes and along the floors of excavation drifts.
Źródło:
Przegląd Solny; 2017, 13; 35--46
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Deformacje górotworu wywołane eksploatacją pola nr 2 w Kopalni Soli „Kłodawa” S.A.
Rock mass deformation caused by the exploitation of field No. 2 in the „Kłodawa” Salt Mine S.A.
Autorzy:
Bieniasz, J.ózef
Pietras, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192055.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
eksploatacja soli
zaciskanie wyrobisk
pomiar deformacji
górotwór
salt exploitation
convergence of excavation
deformation measurement
rock mass
Opis:
Pole nr 2 jest największym polem eksploatacyjnym w Kopalnia Soli „Kłodawa”. Od kilkudziesięciu lat prowadzone są w nim specjalistyczne pomiary deformacji. W ostatnich latach oprócz zaciskania wyrobisk komorowych mierzone są także przemieszczenia pionowe i względne przemieszczenia poziome. Znajomość i kontrola tych zjawisk podnosi bezpieczeństwo eksploatacji.
Field No. 2 is the largest exploitation field in the “Kłodawa” Salt Mine. Specialized deformation measurements have been carried out for several decades. In recent years, in addition to convergence excavation, vertical displacements and relative horizontal displacements are also measured. Knowledge and control of these phenomena increases the safety of exploitation.
Źródło:
Przegląd Solny; 2018, 14; 15--20
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies