Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "sustainable energy" wg kryterium: Temat


Tytuł:
How Does Indonesian Scientific Production on Renewable Energy Successfully Support the Policy Design? A Journey Towards Sustainable Energy Transition
W jaki sposób rozwój indonezyjskiej nauki w zakresie odnawialnych źródeł energii skutecznie wspiera projektowanie polityki? Podróż w kierunku zrównoważonej energetyki
Autorzy:
Akbar, Iqbal
Arisaktiwardhana, Dhandy
Naomi, Prima
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/371300.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Komitet Człowiek i Środowisko PAN
Tematy:
bibliometrics
sustainable energy
Indonesia
energy policy
bibliometria
zrównoważona energia
Indonezja
polityka energetyczna
Opis:
The aim to achieve the target of a 23% share of sustainable energies in the total Indonesia’s primary energy supply requires enormous amounts of works. Indonesia’s scientific knowledge production can support a successful transition to renewables. However, policy makers struggle to determine how the transition benefits from the scientific production on renewable. A bibliometric study using scientific publication data from the Web of Science (WoS) is used to probe how Indonesian scientific knowledge production can support the policy design for transition to sustainable energy. The seven focused disciplines are geothermal, solar, wind, hydro, bio, hybrid, and energy policy and economics. Based on the data from the above-listed disciplines, a deeper analysis is conducted, and implications to the policy design are constructed. The study reveals that bio energy is the focus of the research topics produced in Indonesia, followed by solar and hydro energy. Most RE research is related to the applied sciences. The innovation capability in the form of technology modifiers and technology adapters supports the transition to sustainable energy in Indonesia. The research on bio energy, however, is characterized by higher basic knowledge than research on solar and hydro energy. This suggests low barriers to the access to the resources and to the completion of bio research in Indonesia. Designing Indonesian energy policy by comprising discriminatively specific sustainable energy sources in the main policy instruments can therefore accelerate the sustainable transition and development.
Cel polegający na osiągnięciu 23% udziału odnawialnych źródeł energii w całkowitym zaopatrzeniu Indonezji w energię pierwotną jest bardzo trudnym zadaniem. Rozwój wiedzy naukowej może pomóc w pomyślnej jego realizacji. Decydenci mają jednak trudności z ustaleniem, jak wiele w tym procesie faktycznie zależy od nauki. Badanie bibliometryczne, z wykorzystaniem danych o publikacjach naukowych z bazy Web of Science (WoS), pozwalają wykazać, w jaki sposób rozwój indonezyjskiej wiedzy naukowej może wesprzeć projekt polityki przejścia na zrównoważoną energię. Siedem ukierunkowanych dyscyplin to polityka geotermalna, słoneczna, wiatrowa, wodna, bio-, hybrydowa oraz energetyczna i ekonomiczna. Na podstawie danych z wyżej wymienionych dyscyplin przeprowadzana jest głębsza analiza i konstruowane są implikacje dla polityki. Okazuje się, że bioenergia jest głównym przedmiotem badań prowadzonych w Indonezji, a następne miejsca zajmują energia słoneczna i wodna. Większość badań nad odnawialnymi źródłami energii dotyczy nauk stosowanych. Ponadto wspieranie innowacji wspiera przejście do zrównoważonej energii. Badania naukowe nad bioenergią mają bardziej podstawowy charakter, niż badania odnoszące się do energii słonecznej i wodnej. Sugeruje to łatwy dostęp do zasobów i znaczące zaawansowanie badań nad bioenergią w Indonezji. Opracowanie indonezyjskiej polityki energetycznej, uwzględniającej odnawialne źródła energii i ich specyfikę, może zatem przyspieszyć transformację energetyczną, zgodną z ideą zrównoważonego rozwoju.
Źródło:
Problemy Ekorozwoju; 2020, 15, 2; 41-52
1895-6912
Pojawia się w:
Problemy Ekorozwoju
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Challenges for Sustainable Development: The Case of Shale Gas Exploitation in Poland
Wyzwania dla rozwoju zrównoważonego: przypadek eksploatacji gazu łupkowego w Polsce
Autorzy:
Siemek, J.
Nagy, S.
Siemek, P
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/371344.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Komitet Człowiek i Środowisko PAN
Tematy:
sustainable development
sustainable energy
oil shale
gaseous energy industry
rozwój zrównoważony
zrównoważona energia
gaz łupkowy
energetyka gazowa
Opis:
In the current century, natural gas has become the most important fossil energy resource and also important en-ergy fuel in general. And these are both due to significant resources, especially of unconventional natural gas, and ease of transport or transmission, use but also the level of carbon dioxide emissions from burning natural gas. Significant increase in gas consumption, in all regions, will be marked in the energy sector. Northern America and Western and Central Europe consume most of the gas on electricity and heat production. The exploration of unconventional gas reservoirs has been discussed recently in several scientific fields. Technical, organizational and economic challenges related to sustainable exploration, documentation of reserves, exploitation and devel-opment of shale gas technology have been addressed in this paper. Activities oriented to acceleration of pro-specting and investment activities as well as difficulties with introducing pro-ecological procedures and technical modifications caused by minimization of influence of the drilling and environmental simulation of production wells have been presented. This study explains some ecological aspects of the extraction technology. The pace of technological development in Poland may be considerably delayed by the new requirements set by geological and mining law, slowing down of exploration works and recognition of most important gaseous hori-zons. The scope of investments spent on infrastructure for treating, transport and distribution of gas may have an impact on the rate of realizing energy investment. The rate of development of industry will be conditioned by properly defined economic objectives and the feasible development of gaseous energy industry, being an element supporting the classic coal energy, now mainly a regulation of energy sales in peak seasons. Probable scenarios (based upon business, legal and geological situation) have been discussed.
Gaz ziemny jest obecnie jednym z najważniejszych nośników tak energii kopalnej, jak i energii w ogólności. Dzieje się tak z uwagi na powszechną dostępność zasobów, łatwość w jego transportowaniu, a także z uwagi na niski poziom emisji CO2 podczas spalania tego nośnika energii. Prognozuje się dalszy wzrost wykorzystywania gazu w sektorze energetycznym i to we wszystkich regionach świata. W Ameryce Północnej a także Europie Zachodniej i Wschodniej gaz służy do produkcji energii elektrycznej i cieplnej. Ostatnio coraz częściej na nau-kowych forach dyskutuje się zagadnienie eksploatacji zasobów gazu niekonwencjonalnego. W tym artykule przedstawiamy uwarunkowania eksploatacji gazu łupkowego w kontekście rozwoju zrównoważonego, prezentu-jąc aspekty techniczne, organizacyjne i ekonomiczne odnoszące się do stanu rozpoznania zasobów i ich eksploa-tacji. Przedstawiono podejmowane działania mające na celu zwiększenie poziomu pozyskiwania gazu łupkowe-go i problemy związane z wdrażaniem procedur proekologicznych i modyfikacji technicznych, wynikające z obowiązku minimalizowania wpływu na środowisko procesu wiercenia. Artykuł wyjaśnia także podstawowe aspekty ekologiczne związane ze szczelinowaniem. W Polsce rozwój tych technologii może ulec ograniczeniu z uwagi na nowe wymagania wynikające z prawa geologicznego i górniczego, spowalniające prace poszukiwawcze i rozpoznawanie zasobów. Niezbędne jest określenie poziomu środków finansowych niezbędnych do tworzenia infrastruktury związanej z pozyskiwaniem, transportem i dystrybucją gazu. Ujmując inaczej, szybkość rozwoju przemysłu gazowego będzie uwarunkowana przez właściwie rozpoznanie uwarunkowań ekonomicznych. W artykule przedstawiono także prawdopodobne scenariusze na przyszłość, oparte na podstawach biznesowych, prawnych i geologicznych.
Źródło:
Problemy Ekorozwoju; 2013, 8, 1; 91-104
1895-6912
Pojawia się w:
Problemy Ekorozwoju
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sustainability research as inter- and trans-disciplinary activity: the case of German Energiewende
Inter- i trans-dyscyplinarne badania nad zrównoważonością: przypadek niemieckiej Energiewende
Autorzy:
Grunwald, Armin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/371592.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Komitet Człowiek i Środowisko PAN
Tematy:
sustainable energy supply
sociotechnical system
transition management
social learning
zrównoważone zaopatrzenie w energię
systemy społeczno-techniczne
zarządzanie zmianami
edukacja społeczna
Opis:
Sustainability research shall provide knowledge for action and is therefore deeply related with social and political issues such as regulation, behaviour, value-added chains, daily routines of users, consumption patterns, economic incentives, perceptions, attitudes and values. It needs cooperation with social actors in diagnosing sustainability deficits and challenges, in determining priorities for research and action, in defining indicators for measuring empirical developments and deciding on sustainability targets to go for, in setting the research agenda, in bringing knowledge and values of stakeholders and affected persons into the game and in looking for making sustainability strategies work in practice. This holds in particular for the transformation of the energy supply system to a more sustainable status. This transformation goes far beyond the substitution of traditional technolo-gy by new ones, because the energy system is not a purely technical system consisting of power plants, supply lines, storages etc. Rather it also includes a complex set of human actors such as users, regulators, decision-makers, planners, innovators, employees in the supply companies, citizens affected by side effects of energy technologies and infrastructures and also citizens in their role as the democratic sovereign. The main thesis of this paper is that the energy system is a sociotechnical system and that its transformation is a social transformation including technological change but going far beyond. The German Energiewende is used as an example. Energiewende means the (relatively) fast transformation of the German energy infrastructure to a more sustainable status based on a high share of renewables and strongly increased energy efficiency, including an accelerated nuclear phase-out after the Fukushima disaster.
Badania na zrównoważonością powinny dostarczać wiedzy praktycznej, powiązanej z takimi zagadnieniami społecznymi i politycznymi, jak: regulacja, zachowanie, wartości dodane, codzienne zachowania, wzory konsumpcyjne, zachęty ekonomiczne, percepcja, postawy i wartości. W diagnozie wyzwań zrównoważoności niezbędne jest uwzględnienie perspektywy społecznej, pozwalającej określić priorytety dla badań i praktyki, zdefi-niować wskaźniki pozwalające zmierzyć rozwój i wyznaczyć cele, ku którym powinniśmy zmierzać. Należy ustalić program badań, uwzględnić wiedzę i wartości odnoszące się do interesariuszy i innych osób, które w tym procesie uczestniczą, a także poszukiwać strategii zrównoważoności, które sprawdzą się w praktyce. W szczególności odnosi się to do przekształcenia systemów zaopatrzenia w energię. Ta transformacja wykracza daleko poza zastąpienie tradycyjnych technologii nowymi, ponieważ system energetyczny nie ma charakteru jedynie czysto technicznego, złożonego z elektrowni, linii przesyłowych itp. Uwzględnić w nim należy także złożony zespół czynników ludzkich, takich jak użytkownicy, moderatorzy, decydenci, planiści, innowatorzy, pracownicy kompanii energetycznych i obywatele dotknięci efektami ubocznymi wynikającymi tak ze stosowania technologii energetycznych jak i rozwoju infrastruktury. Główna teza tej pracy jest następująca: system energetyczny jest systemem społeczno-technicznym i jego przekształcenia zachodzą na płaszczyźnie społecznej z uwzględnieniem zmian technologicznych, wykraczając jednak daleko poza nie. Niemieckie Energiewende może służyć za przykład. Energiewende oznacza (relatywnie) szybką transformację niemieckiego systemu energetycznego w kierunku zrównoważoności, co oznacza oparcie go na odnawialnych źródeł energii i silnie zwiększonej efektywności energetycznej, a także przyspieszonym po katastrofie w Fukushimie wycofywaniu się z rozwijania energetyki jądrowej.
Źródło:
Problemy Ekorozwoju; 2014, 9, 1; 11-20
1895-6912
Pojawia się w:
Problemy Ekorozwoju
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zrownoważona energia jako warunek konieczny dla realizacji idei zrownowa.onego rozwoju
Sustainable energy as a sine qua non condition for the achievement of sustainable development
Autorzy:
Pawłowski, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/371162.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Komitet Człowiek i Środowisko PAN
Tematy:
rozwój zrównoważony
energia
energy
sustainable development
Źródło:
Problemy Ekorozwoju; 2009, 4, 2; 3-14
1895-6912
Pojawia się w:
Problemy Ekorozwoju
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sustainable Development and Wind Farms
Zrównoważony rozwój a farmy wiatrowe
Autorzy:
Mroczek, B.
Kurpas, D
Klera, M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/371014.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Komitet Człowiek i Środowisko PAN
Tematy:
sustainable development
wind farms
renewable energy sources
health
rozwój zrównoważony
farmy wiatrowe
odnawialne źródła energii
zdrowie
Opis:
According to assumptions adopted by the European Union, energy production from renewable energy sources (RES) on a community-wide scale will reach 20% by 2020. One way to achieve this ambitious target is to develop wind energy. However, its evaluation is inconclusive. Among the benefits, its positive impact on the environment is constantly emphasised, in particular the lack of polluting emissions during electricity production. At the same time, wind turbines, a new, unfamiliar element appearing on the landscape could constitute an additional source of human stress. In this article the authors attempt to assess the investments in wind power in Poland. The discussion takes into account environmental, social and economic aspects in accordance with the concept of sustainable development.
Według przyjętych w Unii Europejskiej założeń, produkcja energii z odnawialnych źródeł energii (OZE) w skali całej Wspólnoty ma w 2020 r. osiągnąć poziom 20%. Jedną z dróg prowadzących do osiągnięcia tego ambitnego celu jest rozwój energetyki wiatrowej. Jej ocena nie jest jednak jednoznaczna. Wśród korzyści podkreśla się pozytywny wpływ na środowisko, w szczególności fakt braku emisji zanieczyszczeń podczas produkcji energii elektrycznej. Zarazem turbiny wiatrowe stanowią nowy, obcy element pojawiający się w krajobrazie, mogąc stanowić dla człowieka źródło dodatkowego stresu. W niniejszym artykule podjęto próbę oceny ocena inwestycji związanych z energetyką wiatrową na przykładzie Polski. Zgodnie z koncepcją rozwoju zrównoważonego dyskusja została przeprowadzona z uwzględnieniem aspektów: ekologicznych, społecznych i ekonomicznych.
Źródło:
Problemy Ekorozwoju; 2013, 8, 2; 113-122
1895-6912
Pojawia się w:
Problemy Ekorozwoju
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Measures of Sustainable Development – a Study Based on the European Monitoring of Energy-related Indicators
Mierniki rozwoju zrównoważonego – studium oparte na europejskim systemie monitoringu wskaźników związanych z energetyką
Autorzy:
Żelazna, A.
Gołębiowska, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/371398.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Komitet Człowiek i Środowisko PAN
Tematy:
sustainable development indicators
European Union
energy
climate change
wskaźniki zrównoważonego rozwoju
Unia Europejska
energia
zmiany klimatu
Opis:
Sustainable socio-economic development is the guiding principle in the European Union policy. The implementation of that principle is monitored by a set of indicators being developed since 1995, referred to as the indicators of sustainable development. The monitoring is conducted both at the level of Member State, as well as of the entire community. The main indicators describing the social, economic and environmental issues of the EU functioning show positive results in regard to the implementation of the sustainable development strategy; however, in the themes related to the issues of social inclusion, sustainable transport, and global partnership, the indicators show a negative trend. In this paper, the sustainable development indicators in the theme of Climate change and energy are described and analyzed in detail. Their changes over the last decades were strongly stimulated by the EU energy policy. In connection with the implementation of numerous programs for the promotion of renewable energy sources, their share in the energy market is growing, whereas the greenhouse gas emissions from the EU area and the primary energy consumption are falling. During the last 25 years, the total man-made GHG emission in the EU was reduced by 18%. It should be noted that these changes are influenced not only by the manner of energy management stimulation in the EU, but also by an equally significant problem of the economic crisis, geopolitical situation, and the resulting economic change. Moreover, some indicators relevant to the concerned theme, such as energy dependency, clearly show a negative trend.
Zrównoważony rozwój społeczno-ekonomiczny jest naczelną zasadą w polityce Unii Europejskiej. Wdrożenie tejże zasady monitorowane jest zestawem rozwijanych od 1995 roku wskaźników, określanych jako wskaźniki zrównoważonego rozwoju. Monitoring prowadzony jest zarówno na poziomie państw członkowskich, jak też całej wspólnoty. Główne wskaźniki opisujące aspekty społeczne, ekonomiczne i środowiskowe funkcjonowania UE wykazują pozytywne efekty w zakresie wdrażania strategii zrównoważonego rozwoju, niemniej w obszarach tematycznych związanych z kwestią integracji społecznej, zrównoważonego transportu i partnerstwa globalnego zmiany wskaźników wykazują niekorzystną tendencję. W niniejszym artykule w sposób szczegółowy opisano i poddano analizie wskaźniki zrównoważonego rozwoju w obszarze tematycznym Zmiany klimatu i energia, których zmienność na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci jest silnie stymulowana polityką energetyczną Unii Europejskiej. W związku z realizacją licznych programów w zakresie promocji odnawialnych źródeł energii, ich udział w rynku energetycznym rośnie, a emisja gazów cieplarnianych z terenów UE oraz zużycie energii pierwotnej spadają. Emisja gazów cieplarnianych w UE w przeciągu ostatnich 25 lat została zredukowana o 18%. Należy jednak zauważyć, że na wspomniane zmiany wpływ mają nie tylko sposoby stymulacji gospodarowania energią w UE, ale m. in. równie znaczące kwestie kryzysu ekonomicznego, sytuacji geopolitycznej oraz związanych z tym zmian gospodarczych. Ponadto, część spośród związanych z omawianym obszarem wskaźników, jak zależność energetyczna, wykazuje wyraźnie negatywne tendencje zmian.
Źródło:
Problemy Ekorozwoju; 2015, 10, 2; 166-177
1895-6912
Pojawia się w:
Problemy Ekorozwoju
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Social Aspects of Energy Production from Renewable Sources
Społeczne aspekty produkcji energii ze źródeł odnawialnych
Autorzy:
Czekała, Wojciech
Tarkowski, Filip
Pochwatka, Patrycja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1840975.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Komitet Człowiek i Środowisko PAN
Tematy:
renewable energy sources
sustainable development
circular economy
social aspects
energy production
odnawialne źródła energii
rozwój zrównoważony
gospodarka o obiegu zamkniętym
aspekt społeczny
produkcja energii
Opis:
The increased demand for energy determines the need to search for its next sources. One of them could be renewable energy sources, whose importance is increasing, among others, due to the limited resources of fossil fuels. In addition, renewable energy production has many benefits, mainly environmental and economic. Moreover, the social aspects associated with it cannot be ignored. The aim of this work was to discuss selected social benefits resulting from the production of renewable energy. Among the most important advantages of renewable energy sources is their local aspect, since energy production solves many regional problems, mainly related to its transport. The issue of energy security is also essential. In the case of biofuel production, the possibility of involving waste in energy production is extremely beneficial. The use of renewable energy itself directly affects the improvement of the environment, which in turn has a positive effect on people. Nowadays, sustainable development is one of the most critical challenges of humanity. These activities are closely related to the use of renewable energy sources. It is important to pay attention not only to subjects related to the environmental and economic aspects but also the impact of renewable energy sources on society.
Zwiększone zapotrzebowanie na energię warunkuje konieczność poszukiwania jej kolejnych źródeł. Jednym z nich mogą być odnawialne źródła energii, których znaczenie jest coraz większe, między innymi za sprawą ograniczonych zasobów paliw kopalnych. Poza tym produkcja energii z OZE niesie za sobą wiele korzyści, głównie środowiskowych oraz ekonomicznych. Nie można pominąć również aspektów społecznych z nią związanych. Celem pracy było omówienie wybranych korzyści społecznych, wynikających z produkcji energii odnawialnej. Wśród najważniejszych zalet OZE wymienia się ich lokalny aspekt, w związku z tym, że produkcja energii rozwiązuje wiele problemów lokalnych, związanych głównie z przesyłem. Ważny jest również aspekt bezpieczeństwa energetycznego. W przypadku produkcji biopaliw niezwykle korzystna jest możliwość zagospodarowania odpadów do produkcji energii. Samo wykorzystanie OZE bezpośrednio oddziałuje na polepszenie stanu środowiska, co w konsekwencji pozytywnie wpływa na ludzi. W obecnych czasach zrównoważony rozwój jest jednym z najważniejszych wyzwań ludzkości. Działania te są ściśle związane z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii. Ważnym jest, aby obok aspektów środowiskowych i ekonomicznych zwracać również uwagę na tematy związane z wpływem OZE na społeczeństwo.
Źródło:
Problemy Ekorozwoju; 2021, 16, 1; 61-66
1895-6912
Pojawia się w:
Problemy Ekorozwoju
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Social Aspects of Energy Production from Renewable Sources
Społeczne aspekty produkcji energii ze źródeł odnawialnych
Autorzy:
Czekała, Wojciech
Tarkowski, Filip
Pochwatka, Patrycja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1841001.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Komitet Człowiek i Środowisko PAN
Tematy:
renewable energy sources
sustainable development
circular economy
social aspects
energy production
odnawialne źródła energii
zrównoważony rozwój
gospodarka o obiegu zamkniętym
aspekt społeczny
produkcja energii
Opis:
The increased demand for energy determines the need to search for its next sources. One of them could be renewable energy sources, whose importance is increasing, among others, due to the limited resources of fossil fuels. In addition, renewable energy production has many benefits, mainly environmental and economic. Moreover, the social aspects associated with it cannot be ignored. The aim of this work was to discuss selected social benefits resulting from the production of renewable energy. Among the most important advantages of renewable energy sources is their local aspect, since energy production solves many regional problems, mainly related to its transport. The issue of energy security is also essential. In the case of biofuel production, the possibility of involving waste in energy production is extremely beneficial. The use of renewable energy itself directly affects the improvement of the environment, which in turn has a positive effect on people. Nowadays, sustainable development is one of the most critical challenges of humanity. These activities are closely related to the use of renewable energy sources. It is important to pay attention not only to subjects related to the environmental and economic aspects but also the impact of renewable energy sources on society.
Zwiększone zapotrzebowanie na energię warunkuje konieczność poszukiwania jej kolejnych źródeł. Jednym z nich mogą być odnawialne źródła energii, których znaczenie jest coraz większe, między innymi za sprawą ograniczonych zasobów paliw kopalnych. Poza tym produkcja energii z OZE niesie za sobą wiele korzyści, głównie środowiskowych oraz ekonomicznych. Nie można pominąć również aspektów społecznych z nią związanych. Celem pracy było omówienie wybranych korzyści społecznych, wynikających z produkcji energii odnawialnej. Wśród najważniejszych zalet OZE wymienia się ich lokalny aspekt, w związku z tym, że produkcja energii rozwiązuje wiele problemów lokalnych, związanych głównie z przesyłem. Ważny jest również aspekt bezpieczeństwa energetycznego. W przypadku produkcji biopaliw niezwykle korzystna jest możliwość zagospodarowania odpadów do produkcji energii. Samo wykorzystanie OZE bezpośrednio oddziałuje na polepszenie stanu środowiska, co w konsekwencji pozytywnie wpływa na ludzi. W obecnych czasach zrównoważony rozwój jest jednym z najważniejszych wyzwań ludzkości. Działania te są ściśle związane z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii. Ważnym jest, aby obok aspektów środowiskowych i ekonomicznych zwracać również uwagę na tematy związane z wpływem OZE na społeczeństwo.
Źródło:
Problemy Ekorozwoju; 2021, 16, 1; 61-66
1895-6912
Pojawia się w:
Problemy Ekorozwoju
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Jevons Effect and the Consumption of Energy in the European Union
Paradoks Jevons‘a a konsumpcja energii w Unii Europejskiej
Autorzy:
Pieńkowski, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/371434.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Komitet Człowiek i Środowisko PAN
Tematy:
paradoks Jevons’a
Unia Europejska
konsumpcja energii
rozwój zrównoważony
Jevons effect
European Union
energy consumption
sustainable development
Opis:
The energy policy of the European Union is focused on the problems of use and acquisition of energy resources. The most developed member countries can be characterized by high energy efficiency, which can be measured by such indexes as the final or primary energy consumption per total value of production (i.e. GDP). However, the economies of the European Union are still the largest consumers which are increasing the volume of the energy resources use. This problem were described by W. S. Jevons in 1865 in his work on the exploitation and consumption of English coal resources. His research is presented nowadays in economics as Jevons effect: tech-nological advances lead to an increase of resource efficiency which results in an increase of the resource con-sumption. Many contemporary scientific and political disputes are focused on the problem of the climate change and the greenhouse gases which are released to the environment as a consequence of production and consump-tion processes. The strategy is similar to the environmental measures termed as the end of pipe policy where using of renewable energy resources are often seen as a panacea for all the problems. This paper indicates the needs for adopting a holistic perspective to solve environmental problems, which has been postulated in the conception of sustainable development. Otherwise, the use of renewable energy resources which doesn’t comply with the socio-economic processes could be the next unsustainable development strategy, according to the trends presented by W. S. Jevons. As a result of the research the need of precise adaptation of EU’s socio-economic policy to the situation in particular member countries is underlined, especially in relation to the consequences of using of renewable energy and the trends attributed to technological progress.
Polityka energetyczna Unii Europejskiej w dużym stopniu nastawiona jest na rozwiązywanie problemów wyko-rzystania i pozyskiwania energii. Dla krajów wysokorozwiniętych charakterystyczna jest duża efektywność wykorzystania energii, mierzona chociażby za pomocą wskaźników energochłonności PKB (pierwotnej czy finalnej). Tym niemniej, gospodarki Unii Europejskiej nadal pozostają największymi konsumentami, stale zwiększając wykorzystanie zasobów energetycznych. Ten problem poruszał już W. S. Jevons w 1865 r. w swojej pracy podejmującej kwestie wydobycia i konsumpcji węgla w Anglii. Jego spostrzeżenia funkcjonują dzisiaj w ekonomii pod pojęciem paradoksu Jevons‘a: postęp technologiczny związany ze wzrostem efektywności wyko-rzystywania danego zasobu prowadzi zwykle do zwiększenia konsumpcji tego zasobu. Wiele współczesnych rozważań naukowych i politycznych skupia się na problematyce zmian klimatycznych z perspektywy radzenia sobie z problematyką gazów cieplarnianych, uwalnianych do środowiska w wyniku procesów produkcji i kon-sumpcji. Strategia ta przypomina politykę ochrony środowiska określaną, jako polityka końca rury częstokroć wskazując na wykorzystanie źródeł energii odnawialnej, jako panaceum dla rozwiązania tego problemu. Niniej-sza praca wskazuje na konieczność holistycznego ujmowania problematyki ochrony środowiska z perspektywy koncepcji rozwoju zrównoważonego. Wykorzystanie zasobów energii odnawialnej, bez powiązania z działania-mi w zakresie procesów charakterystycznych dla rozwoju społeczno-gospodarczego, może okazać się jedynie kolejną niezrównoważoną strategią rozwoju, zgodnie z trendami w tym zakresie wskazywanymi przez W. S. Jevons’a. Dlatego artykuł wskazuje na konieczność precyzyjnego dostosowywania polityki społeczno-ekonomicznej Unii Europejskiej do sytuacji krajów członkowskich oraz wskazuje na konsekwencje wykorzysta-nia energii odnawialnej w kontekście możliwych trendów towarzyszących postępowi technologicznemu.
Źródło:
Problemy Ekorozwoju; 2012, 7, 1; 105-116
1895-6912
Pojawia się w:
Problemy Ekorozwoju
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przesłanki rozwoju rynku odnawialnych źródeł energii w Polsce w świetle idei zrównoważonego rozwoju
The Premises of Renewable Energy Sources Market Development in Poland in the Light of Sustainable Development Idea
Autorzy:
Pultowicz, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/371191.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Komitet Człowiek i Środowisko PAN
Tematy:
rozwój zrównoważony
odnawialne źródła energii
rynek
przesłanki rozwoju
sustainable development
renewable energy sources
market
premises of development
Opis:
Odnawialne źródła energii (OZE) odgrywają coraz większą rolę w strukturze dostaw energii. Niektóre technologie OZE osiągnęły poziom konkurencyjności zbliżony do technologii opartych na surowcach kopalnych. Proces stopniowej transformacji z gospodarki opartej na węglu na gospodarkę wykorzystującą technologie ekologiczne, niskoemisyjne, zaspokajające potrzeby społeczne, zapewniające dywersyfikację źródeł energii, bezpieczeństwo energetyczne w skali nie tylko lokalnej, ale i regionalnej, a nawet w perspektywie długookresowej – w skali krajowej, jest już zauważalny w Polsce. Przy spełnieniu powyższych wymogów tworzenie konkurencyjnego rynku odnawialnych źródeł energii zapewnia realizację koncepcji zrównoważonego rozwoju energetycznego.
Renewable energy sources (RES) play more and more larger part in structure of energy deliveries. Some RES technologies reached the level of competitiveness approximate to technologies based on fossil fuels resources. Process of gradual transformation from economy based on fossil fuels resources to economy based on ecological technologies, satisfying social needs, assuring the diversification of sources of energy, energy safety in not only local scale, but and regional, and even in long-term perspective - in national scale; is already perceptible in Poland. The creating of the competitive market of renewable sources of energy, taking into account fulfilment of mentioned requirements, assures the realization of sustainable development conception.
Źródło:
Problemy Ekorozwoju; 2009, 4, 1; 109-115
1895-6912
Pojawia się w:
Problemy Ekorozwoju
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Eco-energy Anthropopressure in the Agricultural Landscape
Antropopresja eko-energetyczna w krajobrazie rolniczym
Autorzy:
Bielińska, E.J.
Futa, B.
Baran, S.
Pawłowski, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/371467.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Komitet Człowiek i Środowisko PAN
Tematy:
anthropopressure
eco energy
agricultural landscape
sustainable development
ecological ethic
antropopresja
ekoenergia
krajobraz rolniczy
rozwój zrównoważony
etyka ekologiczna
Opis:
Eco-energy anthropopressure specifically affects the agricultural landscape, but is essential for society to survive and grow. While developing new dependencies and demonstrating large transgressions against the present state, eco-energy investments affect redefinition of the identity of place, society and landscape. This paper discusses management of eco-energy anthropopressure with regard to the sustainable development of society and the economy. Projects of infrastructure modernisation related to construction of renewable energy sources should consider an assessment of anthropopressure trends, which facilitate definition of priorities in measures exemplified by subsequent investments, considering their economic, environmental and social aspects. The criteria of eco-energy anthropopressure constitute the bases of analyses and guidelines when planning new undertakings. The positive trend of anthropopressure is a condition verifying the correctness of eco-energy engineering development. Application of enzymatic indicators enabling quantification of anthropogenic transformations, along with the ecological results of protective measures related to the generation of renewable energy allow for the long-term monitoring and identification of trends.
Antropopresja ekoenergetyczna, aczkolwiek wywołująca określony wpływ na krajobraz rolniczy, jest niezbędna do przetrwania i rozwoju społeczeństwa. Inwestycje ekoenergetyczne budując nowe zależności i wykazując dużą transgresję w stosunku do stanu obecnego, wpływają na redefinicję tożsamości miejsca, społeczeństwa i krajobrazu. W artykule omówiono zarządzanie antropopresją ekoenergetyczną w kierunku zrównoważonego rozwoju społeczeństwa i gospodarki. Projekty modernizacji infrastruktury związane z budową źródeł energii odnawialnej powinny uwzględniać ocenę trendu antropopresji, co ułatwi określenie priorytetyzacji w działanich egzemplifikujacych się kolejnymi realizacjami inwestycji, uwzględniającymi aspekty ekonomiczne, środowiskowe i społeczne. Kryteria antropopresji ekoenergetycznej stanowią podstawę przy przygotowaniu analiz i wytycznych do planowania nowych przedsięwzięć. Warunkiem sprawdzającym poprawność rozwoju ekoenergetyki jest pozytywny trend antropopresji. Zastosowanie wskaźników enzymatycznych umożliwiających kwantyfikację przemian antropogenicznych oraz ekologicznych efektów realizacji zabiegów ochronnych związanych z wytwarzania energii odnawialnej pozwala na monitoring długookresowy oraz identyfikację trendów.
Źródło:
Problemy Ekorozwoju; 2014, 9, 2; 99-111
1895-6912
Pojawia się w:
Problemy Ekorozwoju
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mineral energy sources and political activities: introduction to mutual dependencies and their selected exemplification
Mineralne zasoby energetyczne i działania polityczne: wprowadzenie do wzajemnych zależności i ich wybrana egzemplifikacja
Autorzy:
Konarski, Wawrzyniec
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/371558.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Komitet Człowiek i Środowisko PAN
Tematy:
sustainable development
policy
politics
mineral energy sources
political supremacy
rozwój zrównoważony
polityka
mineralne zasoby energetyczne
supremacja polityczna
Opis:
The mineral energy sources, possessed by a certain state or remaining an object of interest for it, may form a basis for political activities, both oriented on usage either of the purely political (non-militarized) or militarized methods. The usage of these sources in the political context may have a natural impact on the essence of sustainable development, especially then if to juxtapose it with previous experiences of the mankind. The natural gas based energy policy seems to be the key factor for the above political activities of states with imperial ambitions, as the contemporary Russia. Referring to the shale gas, the syndrome as such concerns the monopolistic position of the USA in terms of the applied exploitation technologies. The size of coal mining and steel production at the turn of the 19th and 20th century, or oil fields’ possession and their usage before and during WW II used to play such a role in the past. In both of these cases there were necessary prerequisites for planning the military campaigns in potential wars (envisaged as successful indeed). Fortunately such an extreme way of conducting political activities is not confirmed today. Following the same trace the policy of the possessed energy sources’ usage, or taking over those being in possession of others, might ultimately lead towards maintaining an economic and perhaps political supremacy of ones over others. On the one hand it demonstrates the policy of pressure led by stronger, imperially oriented states against weaker and dependent ones. On the other one, it shows the results of the mutual antagonizing policy of the latter stimulated by the stronger state- and non-state-like entities, having their own interests. Due to some experiences, taken from the most recent past, one can speculate, if the possessed or desired energy sources may be utilized as a tool for unequivocally political decisions, also in the military sphere. It is hard to be optimistic bearing in mind the rule that history tends to repeat itself. Such scepticism is even deeper if we realize that the control over the water reserves remains a source of the future large-scale international conflicts.
Mineralne zasoby energetyczne, posiadane przez dane państwo lub będące obiektem jego zainteresowania, mogą stanowić podstawę do działań politycznych zorientowanych na użycie tak metod czysto politycznych, jak i zmilitaryzowanych. Wykorzystanie tych zasobów w kontekście politycznym może mieć naturalny wpływ na istotę zrównoważonego rozwoju wtedy zwłaszcza, jeśli zestawić to z wcześniejszymi doświadczeniami ludzkości. Poli-tyka energetyczna opierająca się na zasobach gazu wydaje się być czynnikiem kluczowym dla wzmiankowanych powyżej politycznych działań państw z ambicjami imperialnymi, jak współczesna Rosja. W nawiązaniu do gazu łupkowego syndrom taki dotyczy z kolei monopolistycznej pozycji USA w zakresie stosowanych technologii wy-dobywczych. Poziom wydobycia węgla i produkcja stali na przełomie wieków: XIX i XX lub posiadanie pól naftowych i dysponowanie nimi przed i w trakcie II wojny światowej spełniały taką rolę w przeszłości. W obu tych przypadkach niezbędne okazywały się także przesłanki na rzecz planowania kampanii wojskowych w poten-cjalnych wojnach (oczywiście przewidywanych jako zwycięskie). Tak ekstremalny sposób politycznego działania nie ma szczęśliwie swojego odzwierciedlenia obecnie. Podążając tym śladem polityka wykorzystania posiadanych zasobów energetycznych, albo przejęcia będących w posiadaniu innych, miała ostatecznie doprowadzić do utrzy-mania przewagi gospodarczej i przez to politycznej jednych państw nad drugimi. Z jednej strony demonstruje to politykę nacisku prowadzoną przez państwa silniejsze, zorientowane imperialnie przeciwko państwom słabszym i zależnym. Z drugiej wszakże pokazuje, do czego może prowadzić polityka wzajemnego antagonizowania tych ostatnich, stymulowana przez kierujące się własnym interesem silne podmioty państwowe i niepaństwowe. Na kanwie doświadczeń z najnowszej przeszłości można spekulować czy posiadane lub pożądane zasoby energe-tyczne będą wykorzystywane jako narzędzie do podejmowania działań jednoznacznie politycznych, w tym mili-tarnych. Trudno być optymistą, jeżeli przypomnieć regułę, że historia lubi się powtarzać. Ten sceptycyzm pogłębia się, jeśli przyjąć, że źródłem przyszłych konfliktów międzynarodowych na dużą skalę staje się kontrola nad zaso-bami wody.
Źródło:
Problemy Ekorozwoju; 2014, 9, 1; 63-70
1895-6912
Pojawia się w:
Problemy Ekorozwoju
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Attaining the Energy Sustainability: Analysis of the Ecuadorian Strategy
Ku zrównoważoności energetycznej: analiza Strategii Ekwadorskiej
Autorzy:
Lata-García, Juan
Reyes-Lopez, Christopher
Jurado, Francisco
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/371637.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Komitet Człowiek i Środowisko PAN
Tematy:
Ecuador
capacity analysis
energy supply
renewable resources
sustainable development
Ekwador
analiza wydajności
zaopatrzenie w energię
odnawialne źródła energii
rozwój zrównoważony
Opis:
The exploitation of renewable energy sources is a tactic adopted by several states around the globe to achieve a sustainable development. Many countries are looking forward the integration of this type of energy into the traditional power system by the beginning of the next decade to reduce the greenhouse gases emission and consequently lessen their effect in the climate change. However, this integration involves studies at technical, environmental and political levels. This article aims at identifying and assessing the level of incorporation and performance of the alternatives clean methods for generating electricity into the national energy system. It presents a quantitative analysis of historic data to better understand the gradual insertion of renewable sources to the electric energy production. This study also comprises a qualitative analysis of the projects executed so far by the Ecuadorian Government to accomplish the compliance with the long-term policies defined in the Master Plan of Electrification 2013-2022 released by the Ministry of Electricity and Renewable Energy in 2013. The outcomes of this research shows that the measure taken in the last sixteen years by the administration are aligned with the guidelines stated in the strategic planning proposed for the decade from 2013 to 2022.
Wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii stanowi to istotna część strategii rozwoju zrównoważonego. Wiele krajów zamierza w ciągu najbliższej dekady zintegrować te typy energii z konwencjonalnym systemem energetycznym, aby obniżyć poziom emisji gazów cieplarnianych, a poprzez to zredukować negatywny ich wpływ na klimat. Ta integracja obejmuje badania odnoszące się do aspektów technicznych, środowiskowych i politycznych. W niniejszym artykule oszacowano poziom włączenia i efektywności alternatywnych czystych metod produkcji energii elektrycznej w ramach krajowego systemu energetycznego. Dokonano ilościowej analizy danych historycznych, aby lepiej ukazać przebieg procesu wprowadzania odnawialnych źródeł energii do energetycznych systemów produkcyjnych. Przeprowadzono także analizę jakościową projektów wprowadzanych przez rząd Ekwadoru mających na celu osiągnięcie zgodności z długoterminowymi celami określonymi w Planie elektryfikacji na lata 2013-2022, ogłoszonym przez ministra energetyki i odnawialnych źródeł energii w 2013 r. Przeprowadzone badania pokazują, że działania podjęte w ciągu ostatnich 16 lat przez administrację są zgodne z wytycznymi zawartymi w planowaniu strategicznym zaproponowanym na dekadę 2013-2022.
Źródło:
Problemy Ekorozwoju; 2018, 13, 1; 21-29
1895-6912
Pojawia się w:
Problemy Ekorozwoju
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sustainable Development Goals in Arab Region – United Arab Emirates’ Case Study
Cele Zrównoważonego Rozwoju w Regionie Arabskim – Studium Przypadku Zjednoczonych Emiratów Arabskich
Autorzy:
Krzymowski, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/371074.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Komitet Człowiek i Środowisko PAN
Tematy:
sustainable development
green economy
UN 2030
smart city
renewable energy
climate changes
zrównoważony rozwój
zielona gospodarka
ONZ 2030
energia odnawialna
zmiany klimatyczne
Opis:
The article presents an analysis of the Sustainable Development Goals in the Arab region with particular emphasis on the example of the UAE. The initiatives of this country deserve an in-depth analysis due to their scale, innovative nature and huge ambitions to achieve the first position in the world in many areas of activity, including the achievement of the objectives of the UN 2030 program. The article analyzes projects and their implementation, including Vision 2021, the Green economy program, the National Innovation Strategy, the Energy 2050 Strategy, initiatives for tolerance and world peace, humanitarian aid, or activities related to the fight against climate change. In this context, the World Expo is shown, which will take place in Dubai from October 2020 to April 2021 and for which sustainable development is one of the main themes. This article, presenting all these visions and activities serving their implementation, also shows the context of the huge dynamics of the population development of the UAE, including Dubai, which just before the establishment of the state in 1971 had a population of 80,000 thousand to nearly 4 million today. The article shows the socio-political aspects of sustainable development and the impact of new technologies on sustainable development.
Artykuł przedstawia analizę Celów Zrównoważonego Rozwoju w regionie arabskim ze szczególnym uwzględnieniem przykładu ZEA. Inicjatywy tego państwa zasługują na dogłębną analizę z uwagi na ich skalę, innowacyjny charakter oraz ogromne ambicje osiągnięcia pierwszej pozycji na świecie w wielu obszarach aktywności, w tym osiągania celów programu ONZ 2030. Artykuł analizuje projekty oraz ich realizacje, w tym m.in. Vision 2021, Program zielonej gospodarki, Narodową Strategię Innowacji, Strategię dotyczącą Energii 2050, inicjatywy na rzecz tolerancji i pokoju na świecie, pomocy humanitarnej, czy działaniom związanym z walką ze zmianami klimatycznymi. W tym też kontekście ukazana jest Światowa Wystawa Expo, która odbędzie w Dubaju od października 2020 do kwietnia 2021 i dla której zrównoważony rozwój jest jednym z przewodnim tematem. Niniejszy artykuł przedstawiając te wszystkie wizje i aktywności służące ich realizacji, ukazuje również kontekst ogromnej dynamiki rozwoju populacji ZEA, w tym Dubaju, który tuż przed powołaniem państwa w 1971 roku liczył 80,000 tysięcy mieszkańców do blisko 4 milionów obecnie. Artykuł ukazuje społeczno-polityczne aspekty zrównoważonego rozwoju oraz wpływ nowych technologii na zrównoważony rozwój.
Źródło:
Problemy Ekorozwoju; 2020, 15, 1; 211-220
1895-6912
Pojawia się w:
Problemy Ekorozwoju
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lost in Translation: Problems of Rendering the Term Sustainable Development into Non-Western Languages as Demonstrated in the Case of South Korea
Zagubieni w tłumaczeniu: problem z prawidłowym wyrażeniem terminu rozwój zrównoważony w językach spoza świata Zachodu – przykład Korei Południowej
Autorzy:
Baek, K. H.
Ko, N.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/370983.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Komitet Człowiek i Środowisko PAN
Tematy:
sustainable development
conceptual history
language
translation
South Korea
economic growth
energy policy
rozwój zrównoważony
historia konceptualna
język
tłumaczenie
Korea Południowa
wzrost gospodarczy
polityka energetyczna
Opis:
This study seeks to demonstrate the usefulness of a relatively underutilized approach to studying sustainable development as a term and concept. While studies on sustainable development have generally followed a normative approach seeking what the term should ideally mean, this study follows a historical approach such as recommended by the historian of philosopher Quentin Skinner to explore what changes of definition it has been capable of undergoing in the actual use. To illustrate why such changes may be a critical issue, we have deliberately focused on the case of a country – South Korea – where the very translation of the term into the native language, combined with other factors, has resulted in sustainable development being generally understood by the public as meaning something quite different from the more normative understanding of the term. Instead of a balanced development that protects the environment and promotes social welfare as well as promoting economic growth, sustainable development in the standard Korean translation has come to be understood as simply meaning continued economic growth, which is to be sought even at the expense of environmental degradation. For documentation and analysis, we have relied on various methods, while focusing on key sectors and select policy areas, including energy. We conclude with further reflections on why an approach such as ours might be a useful methodological addition in sustainable development research.
W tej pracy podejmujemy użyteczne i relatywnie rzadko stosowano podejście do zrównoważonego rozwoju, rozumianego zarówno jako pojęcie, jak i koncepcja. Zwykle dominuje tu podejście normatywne, w ramach którego poszukuje się idealnej definicji, my proponujemy podejście historyczne, zgodne z zaleceniami historyka i filozofa Quentina Skinnera, odnoszące się do przeszłych zmian w definiowaniu i ich wpływu na obecne rozumowanie. Aby zilustrować, jak bardzo takie zmiany mogą być istotne, celowo wybraliśmy jeden kraj, Koreę Południową, w którym nawet przetłumaczenie terminu rozwój zrównoważony, w powiązaniu z innymi czynnikami, powoduje jego odmienne (niż to obowiązujące w podejściu normatywnym) rozumienie przez społeczeństwo. Miast rozwoju gwarantującego ochronę środowiska i społeczną pomyślność i wzrost gospodarczy, w standardowym koreańskim tłumaczeniu termin ten jest rozumiany jako trwały wzrost gospodarczy, do którego należy dążyć nawet za cenę degradacji środowiska. W badaniach opieraliśmy się na różnych metodach, uwagę zwracając na kluczowe sektory i obszary polityki, włączając w to kwestie energetyczne. Wykażemy, dlaczego takie podejście może być metodologiczne użytecznym dodatkiem do badań nad zrównoważonym rozwojem.
Źródło:
Problemy Ekorozwoju; 2015, 10, 2; 87-93
1895-6912
Pojawia się w:
Problemy Ekorozwoju
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies