Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "baroque" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-15 z 15
    Tytuł:
    Why Were There So Few Female Painters in Silesia during the Baroque Period?
    Dlaczego było tak mało malarek na Śląsku w okresie baroku?
    Autorzy:
    Kozieł, Andrzej
    Lamla, Jolanta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/14518190.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    female painters
    painters’ guilds
    Silesia
    Baroque period
    malarki
    gildie malarzy
    Śląsk
    barok
    Opis:
    On 8 March 2021, for the first time in the long history of the Rijksmuseum in Amsterdam, three paintings created by female artists: Judith Jans Leyster, Gesina ter Borch and Rachel Ruysch were displayed in the Gallery of Honour. If the National Museum in Wrocław – the capital city of the historical region of Silesia (today in Poland and the Czech Republic) decided to take a similar bold step, it would stumble upon some serious roadblocks. During the Baroque period, only three women were active painters in Silesia: Anna Elisabeth Willmann, Dorothea Gloger and Antonina della Vigna. They did not achieve any significant professional success and their careers remained essentially unfulfilled. Out of the approximately 10,000 paintings of Silesian provenance dating from the Baroque period that have survived to our times, only five were painted by women. Why were so few female painters professionally active in Silesia in this period? Why did they produce so few works of art? The article, based on the results of the recent comprehensive study of Baroque painting in Silesia, attempts to bring exhaustive answers to these fundamental questions.
    Dlaczego było tak mało malarek na Śląsku w okresie baroku? W dniu 8 marca 2021 roku po raz pierwszy w długoletniej historii Rijksmuseum w Amsterdamie umieszczono w galerii honorowej trzy obrazy stworzone przez kobiety: Judith Jans Leyster, Gesinę Terborch i Rachel Ruysch. Gdyby na podobny krok zdecydowało się Muzeum Narodowe we Wrocławiu – główna instytucja zajmująca się gromadzeniem i eksponowaniem dzieł dawnej sztuki powstałych na Śląsku – to miałoby bardzo poważny problem z jego realizacją. W okresie baroku na Śląsku zawód malarki uprawiały bowiem jedynie trzy kobiety: Anna Elisabeth Willmann, Dorothea Gloger oraz Antonina della Vigna. Co więcej, nie odniosły one znaczącego zawodowego sukcesu, a ich kariery pozostały w zasadzie niespełnione. Spośród około 10 000 obrazów o śląskiej proweniencji z okresu baroku zachowanych do naszych czasów tylko pięć zostało namalowanych przez kobiety. Dlaczego tak mało kobiet zajmowało się zawodowo malarstwem na Śląsku w tym czasie? I dlaczego z tak mizernym rezultatem? Niniejszy artykuł, oparty na wynikach kompleksowych badań malarstwa barokowego na Śląsku, jest próbą odpowiedzi na postawione powyżej fundamentalne pytania.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2023, 85, 2; 51-66
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Barok powracający w „Psie andaluzyjskim” Luisa Buñuela. Notatki drugie, poprawione
    The Returning Baroque in Luis Buñuel’s “Un Chien Andalou”: Revised and Updated Notes
    Autorzy:
    Nadgrodkiewicz, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32222567.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Luis Buñuel
    Heinrich Wölfflin
    barok
    awangarda
    surrealizm
    baroque
    avant-garde
    surrealism
    Opis:
    Tekst jest poświęcony interpretacji Psa andaluzyjskiego Luisa Buñuela w kontekście koncepcji Heinricha Wölfflina dotyczącej przemienności stylów klasycznych i barokowych w rozwoju dziejów sztuki. Nadgrodkiewicz stara się uargumentować tezę, że pod pewnymi warunkami i na podstawie ewidentnych wskazówek zawartych w samej warstwie obrazowej film Buñuela można traktować jako dzieło noszące znamiona sztuki barokowej, odcinające się od klasycznych konwencji przedstawiania, przełamujące kanon. W tym kontekście istotny jest również fakt, że Pies andaluzyjski to sztandarowe dzieło surrealizmu, w którym również można odnaleźć elementy baroku, bowiem jako jeden z nurtów awangardowych, modernistycznych, przełamuje kanon czy ogólnie pojętą klasyczność, a tym samym wpisuje się w Wölfflinowski model naprzemiennie powracających stylów barokowych i klasycznych.
    The text is devoted to the interpretation of Luis Bunuel’s Un Chien Andalou in light of Heinrich Wölfflin’s ideas on the alternation of classical and baroque styles in the development of the fine arts. Nadgrodkiewicz argues that under certain conditions and on the basis of obvious clues contained in the visual layer, Bunuel’s film can be seen as a work bearing signs of baroque art, standing apart from classic conventions of presentation, breaking the canon. In this context it is also important that Un Chien Andalou is a flagship piece of surrealism in which one might also find elements of the baroque. This modernistic, avant-garde trend also breaks the canon and classicism as it is generally understood. And thus also fits Wölfflin’s model of alternating baroque and classical styles.
    Źródło:
    Kwartalnik Filmowy; 2015, 89-90; 190-198
    0452-9502
    2719-2725
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Filmowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rzeźbiarze i stolarze pracujący dla opactwa cysterskiego w Krzeszowie w 2. połowie XVII i na początku XVIII wieku. Mit przyklasztornego warsztatu Georga Schröttera
    Sculptors and Woodcarvers Working for the Cistercian Abbey in Krzeszów in the Second Half of the 17th and the early 18th Century. The Myth of Georg Schrötter’s Monastery Workshop
    Autorzy:
    Kolbiarz, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/23320341.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Krzeszów
    Georg Schrötter
    rzeźba barokowa
    rzeźba barokowa na Śląsku
    stolarka artystyczna
    sztuka śląska
    sztuka monarchii habsburskiej
    Baroque sculpture
    Baroque sculpture in Silesia
    woodcarving
    Silesian art
    art in the Habsburg Monarchy
    Opis:
    Realizacje artystyczne powstałe w ramach mecenatu cystersów w Krzeszowie zaliczane są do najważniejszych osiągnięć architektury i plastyki barokowej na Śląsku. Niniejszy artykuł stanowi próbę gruntownej weryfikacji dotychczasowej wiedzy na temat modernizacji wyposażenia i wystroju średniowiecznej świątyni opackiej w Krzeszowie, przeprowadzonej w 2. połowie XVII i na początku XVIII w., oraz namysłu nad praktykami cechowymi rzeźbiarzy i stolarzy pracujących w tym czasie dla cystersów. Na podstawie źródeł archiwalnych i starodruków autor artykułu stwierdził, wbrew dotychczasowym ustaleniom, że rzemieślnicy czynni w Krzeszowie nie pracowali w jednej pracowni kierowanej przez rzeźbiarza Georga Schröttera, ale w osobnych współpracujących ze sobą warsztatach, co może mieć wpływ na kwestie atrybucji oraz datowania aktywności poszczególnych grup artystów. Schrötter był jedynie wykonawcą rzeźby figuralnej, natomiast ołtarze i inne sprzęty wraz z ornamentyką projektowali i realizowali stolarze: Stephan Kose oraz Christoph Hoffmann, który nie rozpoczął współpracy z opactwem krzeszowskim po śmierci Kosego w 1698 r., jak dotychczas sądzono, lecz już w połowie lat 70. XVII w. 
    Artistic projects created within the framework of the Cistercian patronage in Krzeszów are among the most important achievements in Baroque architecture and sculpture in Silesia. The current article attempts to thoroughly verify the existing knowledge regarding the modernisation of the furnishings and decoration of the medieval abbey church in Krzeszów, carried out in the second half of the 17th and the early 18th century, and to consider the guild practices of the sculptors and carpenters working for the Cistercians at that time. On the basis of archival sources and early printed materials, the author concluded, contrary to previous findings, that the craftsmen working in Krzeszów were not employed in one workshop under the management of the sculptor Georg Schrötter, but in separate workshops cooperating with each other – a fact that may have an impact on the issues of attribution and dating of the activity of individual groups of artists. Schrötter produced only the figural sculptures, while the altars and other furnishings together with their ornamentation were designed and made by the woodcarvers Stephan Kose and Christoph Hoffmann. In addition, Hoffmann did not start working for the Krzeszów abbey after Kose’s death in 1698, as hitherto thought, but had been employed there since the mid-1670s.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2023, 85, 3; 83-108
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Refleks dzieł Dientzenhoferów na pograniczu Wielkopolski. Architektura kościoła pw. św. Marii Magdaleny w Zamysłowie
    Reflection of the Dientzenhofers’ Works in Greater Poland’s Borderland. Architecture of the Church of St Mary Magdalene at Zamysłów
    Autorzy:
    Stankiewicz, Aleksander
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/23944966.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Zamysłów (Hinzendorf)
    Kilian Ignaz Dientzenhofer
    sztuka XVIII w.
    późny barok
    18th century art
    late Baroque
    Opis:
    Pomimo wysokiej klasy artystycznej, architektura kościoła parafialnego pw. św. Marii Magdaleny w Zamysłowie (Hinzendorf) nie doczekała się jak dotąd opracowania naukowego. Fundację budowli zainicjował ksiądz Philip Walentin Hoffman, a sfinansowały klaryski z klasztoru w Głogowie. Prace budowlane zakończono przed rokiem 1752. Przeprowadzona analiza formalna pozwala na ustalenie, że świątynia swoim układem przestrzennym nawiązuje do kościoła benedyktynów w Legnickim Polu (1727–1731), projektu Kiliana Ignaza Dientzenhofera.
    Despite its high artistic quality, the architecture of the Parish Church of St Mary Magdalene at Zamysłów (Hinzendorf) has not as yet been separately studied. The foundation of the building was initiated by Fr Philip Walentin Hoffman, and it was financed by the Poor Clares of the Głogów Convent with construction works having been completed by 1752. The conducted formal analysis allows to identify the resemblance of the church’s layout to that of the Benedictine Church at Legnickie Pole (1727–1731) designed by Kilian Ignaz Dientzenhofer.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2021, 83, 1; 5-29
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pałac Adama Kazanowskiego i jego pierwotna forma w świetle badań architektonicznych
    Adam Kazanowski’s Palace and Its Genuine Form in the Light of Architectural Research
    Autorzy:
    Wółkowski, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/24561250.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    architektura barokowa
    pałac
    Warszawa
    XVII wiek
    badania architektoniczne
    Baroque architecture
    palace
    Warsaw
    the 17th century
    architectural research
    Opis:
    Tekst jest podsumowaniem wyników badań architektonicznych Pałacu Kazanowskich, jednej z największych rezydencji Warszawy w 1. połowy XVII w. Dzięki nim udało się ustalić pierwotną XVII-wieczną formę budowli. Rekonstrukcja planu pozwoliła na powiązanie pomieszczeń z fragmentami wierszowanego opisu z r. 1643, co umożliwiło poznanie wystroju i wyposażenia istotnych wnętrz pałacu. Zrekonstruowana forma pałacu pozwoliła także na rozważania na temat autorstwa projektu.
    An attempt is made at summing up the results of the architectural research into the Kazanowski Palace, one of the largest Warsaw residences in the first half of the 17th century. Thanks to the research into the structure of the former Palace preserved in the walls of the later Convent of the Discalced Carmelites it has been possible to identify the genuine 17th-century form of an asymmetrical palace with the main body and two wings. This layout, as it turned out, substantially differed from the Palace’s reconstructions so-far existing in literature. The uncovering on the Palace’s walls also allowed an almost full reconstruction of the disposition of its rooms and elevation fragments, e.g., attics. As seen against Warsaw architecture of the period, the plan of the piano nobile seemed quite peculiar. It contained two tracts of reception rooms: one in the Palace’s main body, the other in the northern outbuilding. Both tracts began with sizeable dining rooms, and leading through subsequent antechambers (partially exerting additional functions of, e.g., a library), they led to the lord’s reception bedroom located at the point where the main body bordered on the outbuilding. All this seems to be in line with court protocol which Adam Kazanowski, Marshal of the Court of the Crown, must have been well acquainted with. Next to the master’s apartment there was an apartment of his spouse, the two interconnected by a chapel. The reconstruction of the layout also allowed to associate respective rooms with fragments of a rhymed description of the building which Adam Jarzębski contained in his Gościniec [Guide to Warsaw]  from 1643, this helping to reconstruct the décor and furnishing of all the important Palace’s rooms, Moreover, the reconstructed 17th-century shape of the Palace allowed to undertake considerations related to the residence’s designer. It is known from the sources that while the Palace was being built, fee was paid to the architect and stonemason Constantino Tencalli, yet design solutions suggest that Giovanni Battista Gisleni may have participated in the designing process.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2021, 83, 3; 505-536
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jak Feniks z popiołów. Architektura kościoła franciszkanów w Zamościu
    Like Phoenix from the Ashes. The Architecture of the Franciscan Church in Zamość
    Autorzy:
    Stankiewicz, Aleksander
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/15599344.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    wczesny barok
    franciszkanie konwentualni
    Tomasz Zamoyski
    Jan Wolff
    Andrea dell'Aqua
    Constante Tencalla
    Matteo Castello
    Zamość
    early baroque
    Conventual Franciscans
    Opis:
    Kociół franciszkanów w Zamościu, mimo pokaźnych rozmiarów i wysokiej klasy artystycznej, nie budził większego zainteresowania badaczy polskiej architektury nowożytnej. Do tej pory skupiano się na ustaleniu podstawowych faktów z dziejów zabytku, a także podjęto szereg prób atrybucji autorstwa projektu, które w świetle prowadzonych wciąż badań nad sztuką nowożytną można uszczegółowić. Impulsem do podjęcia tematu była niedawna odbudowa świątyni, rozebranej częściowo w XIX i przekształconej w XX w. Analiza zachowanej ikonografii z XIX i początku XX w. pozwala usytuować architekturę świątyni w szerokim kontekście europejskiej i polskiej tradycji architektonicznej, a także zweryfikować rekonstrukcję zabytku. Projekt kościoła zamojskich franciszkanów, wznoszonego w latach od 1637 do ok. 1685, nawiązywał do architektury rzymskiej przełomu XVI i XVII w. Jednak ze względu na to, że prace budowlane były realizowane przez warsztat muratorski Jana Wolffa, z kręgu form wypracowanych w tym środowisku właśnie pochodzą dekoracje świątyni wykonane w zaprawie. Nie zatarło to jednak wczesnobarokowego wyglądu kościoła, który ma swoję genezę m.in. w bazylice św. Piotra na Watykanie oraz w realizacjach lombardzkich architektów czynnych ok. 1600 r. w Rzymie. Analiza korespondencji fundatora, ordynata Tomasza Zamoyskiego, oraz zastosowanych rozwiązań architektonicznych pozwala przypuszczać, że projektantem budowli był Constante Tencalla.
    Despite its considerable size and high artistic quality, the Franciscan church in Zamość failed to draw any discernible attention from the experts in Polish architecture. Until now, the main focus of research was to establish the fundamental facts from its history, and some attributions were made regarding the authorship of its design. In the light of the ongoing research on early modern art, however, it seems possible to add some details to the conclusions already reached. An impulse to take up the topic was provided by the recently conducted reconstruction of the church, which had been partially demolished in the 19th century and remodelled in the 20th century. An analysis of the extant iconographic sources dating from the 19th and early 20th century makes it possible to situate the architecture of the church in a broad context of the European and Polish architectural traditions, as well as to validate its reconstruction. The Zamość church of the Franciscan Order was constructed in the period from 1637 to ca. 1685. Its design referred to the architecture of the late 16th – early 17th century Rome, but since the construction works were carried out by the masonry workshop of Jan Wolff, decorative elements made in mortar derive from the forms achieved in his circle. This, however, did not efface the early-Baroque look of the church – a look that had its origin in, among others, the Basilica of Saint Peter in the Vatican and the designs by Lombard architects active ca. 1600 in Rome. An analysis of the correspondence of Tomasz Zamoyski, the owner of the fee tail estate of Zamość and the founder of the church, and the architectural solutions applied in its construction permits us to assume that the church was designed by Constante Tencalla.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2022, 84, 4; 817-878
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wystrój rzeźbiarski kaplicy św. Marii Magdaleny przy kościele Wniebowzięcia NMP i św. Jana Chrzciciela w Henrykowie oraz jego twórca August Leopold Jäschke
    Sculptural Decor of the Chapel of St Mary Magdalene at the Church of the Assumption of the Virgin Mary and of St John the Baptist in Henryków and Its Author August Leopold Jäschke
    Autorzy:
    Kolbiarz, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/16004647.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    August Leopold Jäschke (ok. 1709–1787)
    Henryków (Heinrichau) – opactwo cysterskie
    rzeźba henrykowska
    sztuka Wrocławia
    rzeźba późnobarokowa
    rzeźba rokokowa
    rzeźba barokowa na Śląsku
    sztuka Monarchii Habsburskiej
    August Leopold Jäschke (ca. 1709–1787)
    Henryków (Heinrichau) – Cistercian Abbey
    Henryków sculpture
    Wrocław art
    late-Baroque sculpture
    Rococo sculpture
    Baroque sculpture in Silesia
    art of the Habsburg Monarchy
    Opis:
    Wzniesienie oraz wyposażenie kaplicy św. Marii Magdaleny przy kościele cysterskim w Henrykowie wpisało się w ramy ostatniej ofensywy artystycznej Kościoła katolickiego na Dolnym Śląsku w czasach nowożytnych, przeprowadzonej już po włączeniu regionu do Królestwa Prus. Należało także do największych przedsięwzięć artystycznych, podjętych po połowie XVIII w. przez henrykowskiego opata Candidusa Riegera. Zachowane archiwalia pozwalają zrekonstruować podział prac przy tej realizacji. Prace murarskie, kamieniarskie i stolarskie przeprowadzone zostały w większości siłami miejscowych rzemieślników. Za pozostałe odpowiedzialni byli wrocławscy mistrzowie. Dekoracje malarskie wykonał Johann Heinrich Kynast, stiukowe Dominicus Merck, zaś ołtarz oraz elementy snycerskie nagrobka Piastów ziębickich: Bolka II i Jutty wyszły spod dłuta Augusta Leopolda Jäschkego (ok. 1709–1787). Słabo dotąd rozpoznany w literaturze rzeźbiarz funkcjonował przez ponad pięć dekad na terenie Wyspy Piaskowej, wywierając znaczący wpływ na ukształtowanie miejscowej plastyki rokokowej. Jäschke, wykształcony prawdopodobnie w znakomitym atelier Franza Josepha Mangoldta, naśladował swojego domniemanego mistrza nie tylko w rzeźbie figuralnej, ale również w tzw. małej architekturze. Przeciętne umiejętności kształtowania figur rekompensował stosowaniem modnych konceptów architektonicznych oraz rozbudowanej ornamentyki. Aktywność zawodowa Jäschkego, obejmująca terytorialnie Dolny i Górny Śląsk oraz pogranicze Wielkopolski, stanowi znakomity probierz produkcji wrocławskiego środowiska artystycznego czasów rokoka.
    The raising and furbishing of the Chapel of St Mary Magdalene at the Cistercian Church in Henryków formed part of the last artistic offensive of the Catholic Church in Lower Silesia in the modern times, actually conducted after the region had been incorporated into the Kingdom of Prussia. It was also one of the major artistic projects implemented in the mid-18th century by the Henryków Abbot Candidus Rieger. The preserved archival records allow to reconstruct the division of works on the project. Bricklaying, masonry, and carpentry were conducted mainly by local craftsmen. However, the remaining tasks were commissioned from Wrocław masters. The painterly decoration was executed by Johann Heinrich Kynast, the stuccoes by Dominicus Merck, while the altar and woodcarving by August Leopold Jäschke (ca. 1709–1787). Little identified in literature so-far, the sculptor was active for over five decades on the Sand Island, having a major impact on shaping the local Rococo fine arts. Educated most likely in the excellent atelier of Franz Joseph Mangoldt, Jäschke imitated his supposed master not only in figurative sculpture, but also in so-called ‘minor architectural elements’. He compensated for his mediocre skill at shaping figures by applying fashionable architectural concepts and extensive ornamentation. Jäschke’s professional activity, territorially covering Upper and Lower Silesia, as well as the borderline of Greater Poland, constitutes an excellent touchstone of the output of the Wrocław artistic circles of the time of Rococo.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2020, 82, 4; 559-599
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Warszawskie dzieło architektury à la française. Dzieje budowy i geneza fasady kościoła karmelitów bosych
    A Piece of Architecture à la Française in Warsaw. History of the Construction and Origins of the Façade of the Church of the Discalced Carmelites
    Autorzy:
    Migasiewicz, Paweł
    Sito, Jakub
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/24816964.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    barok
    klasycyzm
    karmelici bosi
    Ephraim Schröger
    architektura warszawska
    architektura francuska
    kościół karmelitów bosych w Warszawie
    Baroque
    Neo-Classicism
    Discalced Carmelites
    Warsaw architecture
    French architecture
    Church of the Discalced Carmelites in Warsaw
    Opis:
    Nadzwyczaj okazała, wybitnej klasy, kamienna fasada kościoła karmelitów bosych w Warszawie została wzniesiona w latach 1761/1762 – 1779 według projektu Ephraima Schrögera (1727-1783). Jej kolumnowo-pilastrowa architektura – racjonalna, wstrzemięźliwa, choć zarazem bogata w detal – bliska jest tradycji kolumnowych fasad kościelnych i świeckich powstających we Francji od 1. połowy XVI w. po pierwszą połowę wieku XVIII. Większość autorów wypowiadających się na jej temat, abstrahując niejako od jej zakorzenienia w owej tradycji, uznawała ją za czołowy przykład rodzącej się w latach 60. XVIII w. warszawskiej odmiany neoklasycyzmu rozumianego jako nowa propozycja stylowa. Z drugiej strony przyznawano, iż Schröger, projektując fasadę kościoła karmelitów bosych, odwzorował jedną względnie kilka współczesnych rycin francuskich (głównie Blondela). Z oboma stanowiskami nie można się zgodzić. Klasycyzm obecny w warszawskiej fasadzie był stylem nowym jedynie na gruncie polskim, nie zaś francuskim, gdzie obecny był od czasów Serlia. Wielkim uproszczeniem jest także zredukowanie wpływu tradycji francuskiej u Schrögera do inspiracji grafiką. Autorzy tekstu dowodzą, że ten wybitny warszawski twórca doskonale znał i rozumiał ową tradycję, bodaj najlepiej ze wszystkich architektów polskich swojego pokolenia, niemal na równi z architektami francuskimi. Można przypuszczać, iż we Francji przebywał on jeszcze w latach 50. XVIII w., odbierając tam część swej edukacji, na wiele lat przed słynnym wyjazdem do zachodniej Europy sfinansowanym przez króla Stanisława Augusta w 1767 roku.
    The sumptuous exquisite stone façade of the Church of the Discalced Carmelites in Warsaw was raised in 1761/1762–1779 after the design of Ephraim Schröger (1727-1783). Its architecture with columns and pilasters: rational, moderate, albeit rich in detail, is close to the traditional column façades created in France for churches and secular structures from the first half of the 16th century until the first half of the 18th century. The majority of authors discussing it, as if leaving aside its rooting in this tradition, regarded it to be a leading example of the Warsaw variant of Neo-Classicism gaining its shape in the 1760s as a new stylistic proposal. On the other hand, it was admitted that when designing the Carmelite Church façade, Schröger had applied the model from one or several contemporary French prints (mainly by Blondel). Neither of the stands is correct. Neo-Classicism present in the Warsaw façade was a new style only within the Polish architecture, not the French one where it had been present from Serlio’s times. On the other hand, it would be an excessive simplification to reduce the impact of the French tradition in Schröger to the inspiration drawn only from prints. The paper’s Authors demonstrate that the discussed illustrious Warsaw architect was perfectly familiar with that tradition, possibly much better than any other Polish architect of his generation, and almost as well as French architects were. It may be supposed that he visited France already in the 1750s, where he was educated many years before his famous trip to Western Europe financed by King Stanislaus Augustus in 1766.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2021, 83, 4; 883-921
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Monaster Świętej Trójcy w Markowie pod Witebskiem
    The Holy Trinity Orthodox Monastery at Markowo near Witebsk
    Autorzy:
    Boberska, Marta
    Boberski, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/24822868.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Markowo
    Witebsk
    Samuel Lew Ogiński
    monaster
    cerkiew Św. Trójcy w Markowie
    architektura drewniana
    ikonostas
    malowidła barokowe
    Witebsk (Vitebsk)
    Orthodox monastery
    Orthodox Church of the Holy Trinity at Markowo
    wooden architecture
    iconostasis
    Baroque paintings
    Opis:
    Artykuł jest monograficznym opracowaniem monasteru Świętej Trójcy w Markowie pod Witebskiem. Przedstawia jego dzieje na tle konfliktów religijnych między wyznawcami prawosławia a unitami w XVII i XVIII w., szczególnie żywych w Witebsku, w którym pamięć o zabójstwie abp Jozafata Kuncewicza (1623) czyniła z restytucji prawosławia kwestię bardzo  drażliwą. Fundatorami i dobroczyńcami markowskiego monasteru w XVII w. była rodzina Ogińskich. Zgodnie ze wschodnią tradycją monastyczną, zespół budowli skupionych wokół dziedzińca tworzył niemal samowystarczalne „osobne miasto”. Składały się nań: dwie cerkwie: drewniana Świętej Trójcy (po 1685-1690) o bogatym wyposażeniu i murowana pw. Pokrowy [Opieki Najświętszej Marii Panny] (1754-1755) oraz zabudowania klasztorne. Do monasteru należały jeszcze dwie drewniane cerkwie stojące poza jego murami cmentarna św. Mikołaja i św. Praksedy (obie ok. 1730 r.).
    A monograph study on the Orthodox Monastery of the Holy Trinity at Markowo near Witebsk (Vitebsk) is presented. It shows the Monastery’s history as seen against religious conflicts between the followers of the Orthodox and Uniate Churches in the 17th cand 18th centuries, the conflicts particularly vivid in Witebsk where the memory of the assassination of Archbishop Jozafat Kuncewicz (1623) made the restitution of the Orthodox Church a sensitive issue. The Ogiński family were the founders and benefactors of the Markowo Monastery in the 17th century. In harmony with the Eastern monastic tradition, the complex of buildings grouped around a courtyard created an almost self-sufficient ‘separate town’. It was composed of the following: two Orthodox churches: the wooden one of the Holy Trinity (after 1685-1690), richly furnished, and the brick one of the Intercession of the Theotokos (1754-1755), together with monastery buildings. Additionally, two wooden Orthodox churches belonged to the Monastery: the cemetery one of St Nicholas and of St Praxedes (both ca 1730).
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2021, 83, 4; 947-988
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Brakujące głosy czterech kompozycji wokalnych Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego i trzech jemu przypisywanych odnalezione w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu
    The Discovery at Poznań University Library of Missing Parts for Four Vocal Pieces by Grzegorz Gerwazy Gorczycki and Three Others Attributed to Him
    Autorzy:
    Walter-Mazur, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/24024809.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Grzegorz Gerwazy Gorczycki
    Józef Surzyński
    Adolf Chybiński
    muzyka polska XVIII w.
    rękopisy roranckie
    Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu
    styl palestrinowski
    kompozycje barokowe a cappella
    eighteenth-century Polish music
    the ‘Rorate’ manuscripts
    Poznań University Library
    Palestrina style
    Baroque a cappella music
    Opis:
    Punktem wyjścia do zreferowanych w artykule badań stało się odnalezienie wśród rękopisów muzycznych przechowywanych w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu brakujących głosów czterech kompozycji wokalnych Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego  (Tota pulchra es Maria, Regina caeli laetare I, Sancte Deus Sancte fortis, Laetare ierusalem) oraz trzech jemu przypisywanych (Ave Filia Dei Patris, Haec dies quam fecit Dominus, Maginicet te Domine). Składający się z dziewięciu kart przedmiotowy rękopis Pu 7641 obejmujący fragmenty ksiąg głosowych Canto i Alto, okazał się być fragmentem „ksiąg roranckich”, czyli rękopisu sygnowanego obecnie Kk.I.7 (w Musicalia Vetera WM 6) i przechowywanego od 1982 r. z powrotem w Archiwum Krakowskiej Kapituły Katedralnej (wcześniej w Wojewódzkim Archiwum Państwowym w Krakowie). Odnalezione obecnie w BAUM karty prawdopodobnie już w latach osiemdziesiątych XIX w. znajdowały się poza macierzystym wawelskim rękopisem: Józef Surzyński w Monumenta Muscices Sacrae in Polonia (poszyt II, 1887) wspominał, iż w niektórych przekazach kompozycji Gorczyckiego brakuje Altu. Manuskrypt Pu 7641, zapewne wraz z innymi muzykaliami po kapeli roranckiej wypożyczonymi przez Adolfa Chybińskiego na początku XX w., przebył drogę z Krakowa do Lwowa i z powrotem, a następnie do Poznania: tu został przypadkowo oddzielony od reszty zespołu wawelskiego i dlatego nie został zwrócony wraz z nim do archiwum krakowskiej kapituły w roku 1983. Odnalezienie źródłowego przekazu brakujących głosów pozwala spojrzeć na część twórczości wokalnej Gorczyckiego z nowej perspektywy: zarówno w odniesieniu go utworów funkcjonujących w postaci zrekonstruowanej, jak i do tych, które wydano w postaci niekompletnej. Prowokuje do stawiania pytań o stosunek kopii Pękalskiego do oryginału oraz o to, czy faktycznie styl kontrapunktyczny Gorczyckiego był tak „palestrinowskim” jak chciał go widzieć Surzyński. Niniejszy tekst stanowi jedynie skromną prolegomenę do tego rodzaju rozważań.
    The research recounted in this paper was triggered by the discovery, among the music manuscripts held at Poznań University Library, of missing parts from four vocal works by Grzegorz Gerwazy Gorczycki (Tota pulchra es Maria, Regina caeli laetare I, Sancte Deus, sancte fortis, Laetare Ierusalem) and three others attributed to him (Ave Filia Dei Patris, Haec dies, quam fecit, Magnificet Te Domine). The manuscript under study (MS 7641), consisting of nine folios containing fragments of Canto and Alto partbooks, turned out to belong to the so-called ‘Rorantists’ books’, that is, a manuscript now bearing the shelf mark Kk.I.7 which in 1982 was returned to the Archives of Kraków Cathedral Chapter, having previously been held in the Provincial State Archive in Kraków. The folios discovered in Poznań had probably become separated from the Kraków manuscript by the 1880s, since Józef Surzyński notes in Monumenta Musices Sacrae in Polonia (vol. 2, 1887) that the Alto part was missing from some sources of Gorczycki’s works. Manuscript 7641 was transported (probably with other music sources formerly belonging to the Rorantists’ chapel, borrowed by Adolf Chybiński in the early twentieth century) from Kraków to Lviv and back, and later to Poznań. There it was accidentally separated from the rest of the Kraków collection, with the result that it was not returned to Kraków Cathedral Chapter in 1983. The discovery of a source for the missing parts makes it possible to look at Gorczycki’s vocal works from a new perspective, with regard to both his reconstructed works and those that have been published in incomplete form. Possible questions concern the relationship between Pękalski’s copy and the original and whether Gorczycki’s contrapuntal style was really as ‘Palestrinian’ as Surzyński suggests. The present paper is only a modest prolegomenon to the study of these issues.
    Źródło:
    Muzyka; 2023, 68, 3; 23-49
    0027-5344
    2720-7021
    Pojawia się w:
    Muzyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nowe spojrzenie na pałac biskupów płockich w Broku
    A New Assessment of the Płock Bishops’ Palace in Brok
    Autorzy:
    Lasek, Piotr
    Związek, Tomasz
    Wółkowski, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/23322367.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Brok
    palace
    Henryk Firlej
    the bishopric of Płock
    ceremonial residence architecture
    Baroque architecture
    episcopal residences
    villas
    Jan Wolff
    Society for the Protection of Historic Monuments
    Jarosław Wojciechowski
    pałac
    biskupstwo płockie
    architektura rezydencjonalna
    architektura barokowa
    rezydencje biskupie
    wille
    Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości
    Opis:
    Problematykę biskupiego pałacu czy też willi w Broku podejmowano w licznych opracowaniach. Niemal całkowite zniszczenie zabytku utrudniało jednak prowadzenie pogłębionych badań nad jego pierwotną architekturą i zdefiniowanie kręgu potencjalnych budowniczych. Funkcja budowli oraz jej nazewnictwo również pozostawało niejasne, ponieważ w niektórych materiałach określano ją jako zamek. Na podstawie dokumentacji wizualnej i dotychczas nieznanych oraz niewykorzystanych źródeł pisanych przedstawiono w artykule nowe ustalenia na temat architektury pałacu, umożliwiające jego pełną rekonstrukcję. Ustalenia te nie tylko uzupełniają w istotny sposób historię budowy, ale też otwierają interesujące perspektywy badawcze dotyczące kwestii genezy stylistycznej, wykonawstwa, funkcji, znaczenia, wreszcie miejsca, jakie pałac zajmował w architekturze rezydencjonalnej Polski 1. ćwierci XVII stulecia.
    The issue of the episcopal palace – or villa – in Brok has been addressed in numerous studies. The nearly complete destruction of the structure, however, made it difficult to conduct in-depth research into its original architecture and to define the circle of its potential builders. The function of the building and the relevant terminology were unclear as well, since some sources referred to it as a castle. On the basis of visual documentation and hitherto unknown and unused written sources, the article presents new findings on the architecture of the palace, enabling its full reconstruction. These findings not only materially supplement its construction history, but also open up interesting research perspectives on the questions of the palace’s stylistic origins, the builders involved in its construction, its function, significance, and finally the place it occupied in the residential architecture of Poland in the first quarter of the 17th century.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2023, 85, 3; 147-178
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Późnobarokowy wystrój i wyposażenie lwowskich kościołów trynitarzy
    Late-Baroque Dècor and Furnishing of Lviv’s Trinitarian Churches
    Autorzy:
    Sobczyńska-Szczepańska, Mirosława
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/23944962.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    sztuka trynitarzy
    kościół pw. Świętej Trójcy we Lwowie
    kościół pw. św. Mikołaja we Lwowie
    późny barok
    rokoko
    Stanisław Stroiński
    Johann Georg Pinsel
    Bernard Meretyn
    Sebastian Fesinger
    Trinitarian art
    Church of the Holy Trinity in Lvov
    Church of St Nicholas in Lvov
    Late Baroque Rococo
    Opis:
    Obydwa lwowskie kościoły trynitarzy, pw. Świętej Trójcy i św. Mikołaja, otrzymały wysokiej klasy artystycznej późnobarokowy wystój i wyposażenie, od dawna budzące zainteresowanie badaczy. W pracach przeprowadzonych w latach 1750-1758 w pierwszej świątyni, wzięli udział – jak ustaliła K. Brzezina – m.in. Stanisław Stroiński, Johann Georg Pinsel i Bernard Meretyn. Niewykorzystane dotychczas informacje źródłowe wskazują, że odegrali oni w tym przedsięwzięciu kluczową rolę, dokonując pierwszej we Lwowie kompleksowej transformacji wnętrza kościelnego w duchu rokoka. Jej efekty nie przetrwały próby czasu, w odróżnieniu od dekoracji sztukatorskiej i wyposażenia kościoła pw. św. Mikołaja, wykonanych głównie w latach 40. i 70. XVIII w. Wnikliwa analiza ich form oraz źródeł pisanych pozwoliła na weryfikację sprzecznych atrybucji i datowań, w które obfituje literatura przedmiotu.
    Both Lvov churches of the Trinitarians: of the Holy Trinity and of St Nicholas were given high-quality artistic Late Baroque décor and furnishing which have for long incited scholars’ interest. In the works conducted in 1750-1758 in the first of the churches K. Brzezina identified the participation of e.g. Stanisław Stroiński, Johann Georg Pinsel, and Bernard Meretyn. The previously unused source information demonstrates that they played a key role in the project, conducting the first in Lvov complex transformation of a church interior in the Rococo spirit. Its results have not survived, contrary to the stucco decoration and furnishing of the Church of St Nicholas executed mainly in the 1740s and 70s. A thorough analysis of their form and of written sources has allowed to verify contradictory attributions and datings, abounding in the literature on the subject.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2021, 83, 1; 31-66
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Lwowski kościół Karmelitanek Bosych (1642–1690) a projekty Giovanniego Battisty Gisleniego
    The Lvov Church of the Discalced Carmelite Nuns (1642–1690) and the Designs by Giovanni Battista Gisleni
    Autorzy:
    Mossakowski, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/30145668.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Giovanni Battista Gisleni
    Jakub Sobieski
    church of the Discalced Carmelite nuns in Lvov
    church architecture in Lvov in the 17th century
    Baroque architecture
    architectural foundations in the 17th century
    kościół Karmelitanek Bosych we Lwowie
    architektura sakralna Lwowa XVII w.
    architektura barokowa
    fundacje architektoniczne w XVII w.
    Opis:
    Artykuł poświęcony grupie studiów Giovanniego Battisty Gisleniego (1600–1672), zawierających kilka odmiennych wariantów projektu kościoła Karmelitanek Bosych we Lwowie (realizacja 1641–1648 i 1683–1688). Jest także próbą ustalenia roli, jaką w procesie twórczym odgrywał nie tylko architekt-projektant i przepisy zakonu karmelitów bosych, lecz także fundator-zleceniodawca i określone przez niego wymagania.
    The article is devoted to a group of studies by Giovanni Battista Gisleni (1600–1672) containing several different variants of the design for the church of the Discalced Carmelite nuns in Lvov (constructed in 1641–1648 and 1683–1688). It also attempts to establish the role played in the creative process not only by the architect-designer and the regulations of the Order of Discalced Carmelites, but also by the founder who commissioned the work and the requirements set by him.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2024, 86, 1; 31-52
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Architekt Abraham Würtzner (?). Przyczynek do dziejów wileńskiego baroku
    Architect Abraham (Würtzner?). Contribution to the History of Vilnius Baroque
    Autorzy:
    Boberski, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/24567385.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Wilno
    architektura
    późny barok
    wileńska odmiana architektury
    Johann Christoph Glaubitz
    Abraham Würtzner
    Abraham Genu
    dzwonnica kościoła Wszystkich Świętych w Wilnie
    kościół karmelitów w Głębokiem
    kościół pijarów w Łużkach
    Vilnius
    architecture
    late Baroque
    Vilnius architecture variant
    bell tower of the Church of All Saints in Vilnius
    Carmelite Church in Głębokie
    Piarist Church at Łużki
    Opis:
    Artykuł jest próbą nakreślenia sylwetki architekta Abrahama, noszącego zapewne nazwisko Würtzner (przed 1700–1758).  Źródła archiwalne zaświadczają, że pochodził z „Krajów Cesarskich”. Prawdopodobnie miał syna Ignacego, również architekta, a także krewnego, złotnika Johanna, który przybył do Wilna z Lidzbarka Warmińskiego. Potwierdzają one ponadto udział architekta Abrahama w powstaniu większości dzieł krzewiących idee Borrominiego i Guariniego, a wiązanych ostatnio z Glaubitzem lub z „anonimowym włoskim architektem”. Był on zatem autorem niezwykłych karmelickich budowli w Wilnie i w Głębokiem, wybudował wieże kościoła dominikanów na Łukiszkach, a także oryginalny kościół kolegium pijarów w Łużkach nieopodal Głębokiego (1742). Budował również w Mińsku oraz w Nowogródku. Jakkolwiek nie ma bezpośrednich odniesień do konkretnych realizacji, indywidualny styl architekta Abrahama pozwala rozważać jego autorstwo wobec szeregu budowli zarówno na terenie Wilna (fasady kościoła wizytek i kościoła franciszkanów, kościół augustianów), Mińska (fasady kościoła dominikanów i kościoła bernardynów, wieża przed kolegium jezuitów) i Nowogródka (cerkiew zamkowa?), jak i na prowincji, np. kościół farny w Iwieńcu czy pałac Radziwiłłów w Zdzięciole (1729–1731?). 
    As much as it is widely acknowledged that the Vilnius variant of late-Baroque architecture did not result as a slow development of the local tradition, but appeared suddenly after 1730, evolving stylistically for the next 40 years, two opposite views regarding its genesis have been clashing for almost a century. The first, and the still domineering one, represented in the publications by Stanisław Lorentz and Vladas Drema, saw the most important, possibly the only initiator and creator of the ‘school’ in Johann Christoph Glaubitz. Both scholars attributed to that unquestionably appreciated architect an impressive output containing over 60 pieces, including all the most outstanding works created both within his confirmed activity (1738–1767), before it, and even after his death. The sources of Glaubitz’s art have been sought after within the circle of architecture of the Imperial Countries, Bohemia, Austria, yet first and foremost in Silesia from where he most likely came. It was Marian Morelowski who promoted a contradictory view: he tried to diversify ‘Glaubitz’s’ hegemony, belittling the role of the artists with German-sounding names, and exposing that of the supposed Italians, Flemish, and native artists instead. When pointing to the Italian inspirations of Vilnius architecture of late Baroque, he emphasized the direct impact of the models by Borromini, Guarini, and Juvarra, as well as Pozzo and the Bibbienas working for the Habsburgs. Under the influence of Piotr Bohdziewicz’s suggestions at the time he seriously considered the possibility that the Vilnius style revolution may have been initiated by the architect Francesco Placidi active in Lesser Poland and his supposed disciples. The major premise for that attribution was the erroneous view which made Bohdziewicz attribute the unusual church in Kobyłka near Warsaw (1740–1746) to Placidi;  in its forms essential analogies with the early works of late-Baroque Vilnius ‘school’ of architecture were spotted. The Kobyłka Church also served as the key to the explanation of the genesis of the ‘school’ by Mariusz Karpowicz: he claimed that the groundworks for late Baroque in Vilnius were laid by Guido Antonio Longhi, later confirmed to have been the author of the church near Warsaw, while the work which played the role of the model was his design of the Uniate Cathedral of St Sophia in Połock from 1738, which actually anticipated the known activity of the architect. Since Longhi left the Polish-Lithuanian Commonwealth in 1749, Karpowicz attributed the most illustrious works of the Vilnius Baroque created after the mid-18th century to his supposed disciple Antonio Paracca of Castello, an architect affiliated to the Platers’ court in Krasław in Livonia. And thus, similarly as in the case of Glaubitz, a coherent and suggestive image was created, although obviously outlined only intuitively. Despite the fact that preliminary researches into archival materials conducted by Polish and Lithuanian scholars have allowed to bring forth profiles of other architects (Joannes Valentinus Tobias de Dyderszteyn, Józef Fontana ‘of Witebsk’, Johann Wilhelm Frezer, Tomasz Żebrowski SJ), while Jerzy Kowalczyk thoroughly  studied Guarini’s roots of late-Baroque architecture of Vilnius, the question of its initiators remains unclear. Still before the outbreak of WW II, Piotr Bohdziewicz and Marian Morelowski had distinguished three buildings whose dynamically undulating cornices  and protruding elevations were supposed to herald stylistic changes which occurred in Vilnius following the city’s fire in June 1737. The first was the Church of the Visitation Nuns whose construction launched in 1720 lasted for at least 20 years; the second was the belfry of the Calced Carmelites of All Saints dated from 1733–1743; the third being the Głębokie church of the Discalced Carmelites located 250 km south of Vilnius whose late-Baroque extension was to be completed with its consecration in 1735. When searching for the authors of those outstanding genuine pieces of architecture, focus was put on above-mentioned Francesco Placidi and his ‘school’, while in the case of the Głębokie towers the hypothesis was accepted that even a direct participation of his master may have taken place, namely that of Gaetano Chiaveri, designer of the Dresden Hofkirche. Having moved the dating, Stanisław Lorentz finally included all the three buildings in Glaubitz’s output, while Jerzy Kowalczyk created the concept of an ‘anonymous Italian architect’ (gently suggesting that Józef Fontatna, active within the Grand Duchy of Lithuania could have played that role), and extended the above-mentioned group by incorporating the undulating façade of the Dominican Church into it. The view on the activity of the anonymous Italian who ‘shyly’ promoted the ideas of Borromini and Guarini in Vilnius was shared by Mariusz Karpowicz, although he considered the façade of the Church of the Visitation Nuns to have been the work of Guido Antonio Longhi. Amidst that vivid academic debate, although not grounded in the sources, an exceptional view had been voiced still before WW II. Namely, owing to the similarity of ornamental motifs, Piotr Bohdziewicz pointed to the two towers of the façade of the Dominican Church of SS James and Philip at the Vilnius Łukiszki, concluding, however, that their author was less courageous in his artistic imagination than the authors of the three structures mentioned earlier. When Euzebiusz Łopaciński found among the invoices of the Łukiszki Dominicans the name of the architect Abraham who raised the towers of the Church of SS James and Philip in 1743–1746, Marian Morelowski, although not avoiding a question mark, attributed to this newly-discovered ‘representative of Placidi’s school’ all the works from the above-mentioned group (and several new ones as well), but also for some incomprehensible reasons (since not grounded in the mentioned invoices) he named him ‘Genu’, suggesting his descent from the Republic of Venice. The latter was, by no means, a fictitious personage, since at least as of 1727 until his death in 1769, there lived in Vilnius Abraham Antoni Genu (Żena, Genou). Finally, he turned out to have been a Frenchman. He participated in numerous celebrations of the Brotherhood of St Martin, which grouped German artists, craftsmen, and merchants living in Vilnius around the Church of the Jesuit Novitiate.  An affluent individual, he was buried in the Carmelite Church: his two tenement houses were located nearby. However, the only unknown is his profession. There are no such doubts with regard to another member of that Brotherhood Abraham Würtzner (Werthner), present in it from 1728, who died 30 years later. It is known that in 1741, an architect and a Vilnius citizen as well, he designed (unpreserved) brick stucco altars and the music gallery in the Corpus Christi Chapel in the Jesuit Church of St John. For the moment it is the only architect’s name recorded in the course of creating an impressive set of stucco altars inside the Church: a breakthrough artistic project in the art of the Vilnius of the day. Although Glaubitz, employed to renovate the Chapel of St Barbara (of the goldsmiths) and of the Annunciation of Our Lady had appeared there earlier (1739–1740), he was merely a ‘magister murarius’, working under architect’s supervision, and a stuccoist. The paper attempts at outlining the profile of the architect Abraham, possibly bearing the name of Würtzner (before 1700–1758).  Archival sources testify that he came from ‘Imperial Countries’. He most likely had a son Ignacy, an architect as well, but also a relative Johann, a goldsmith, who came to Vilnius from Lidzbark Warmiński  and died in 1757. Furthermore, the sources confirm the participation of the architect Abraham in the creation of the majority of works promoting the ideas of Borromini and Guarini,  previously attributed to Placidi, Glaubitz, or the ‘anonymous Italian architect’. Abraham thus authored  the unusual belfry of the Calced Carmelite Church of all Saints in Vilnius, the extension of the Carmelite Church in Głębokie; he raised the towers of the Łukiszki Dominican Church, and the genuine church of the Piarist College at Łużki near Głębokie (1742). Furthermore, he raised some edifices in Minsk and Nowogródek. Despite any direct references lacking with respect to definite projects, his genuine style allows to attribute to him the authorship of a number  of structures in Vilnius itself (façades of the Churches of the Visitation Nuns, the Franciscans, and of the Augustines), in Minsk (façades of the Dominican and Bernardine Churches, the tower in front of the Jesuit College), and Nowogródek (Uniate Church at the Castle?), as well as in the provinces, e.g., the Iwieniec Parish Church or the Zdzięcioł Palace of the Radziwiłłs (1729–1731?).  The assumed chronology of several of the above architectural works requires verification and specification, however, the collected material justifies the conclusion that next to Johann Christoph Glaubitz it was Abraham (Würtzner?) who played a leading role in the early period of the formation of ‘Vilnius Baroque’ in which the caesura was formed by the next fire in the city in 1749, and the inflow of new artists following it.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2021, 83, 3; 645-682
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pijar Łukasz Ziemecki, autor polichromii w Rzeszowie i Łowiczu. Życie i twórczość malarza w świetle źródeł archiwalnych
    The Piarist Łukasz Ziemecki, Author of the Polychromes in Rzeszów and Łowicz. The Painter’s Life and Oeuvre in the Light of Archival Sources
    Autorzy:
    Mączyński, Ryszard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38711325.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Łukasz (Albert) Ziemecki
    Luke of St Pantaleon
    Piarist college in Rzeszów
    Piarist church in Rzeszów
    Piarist church in Łowicz
    artist monk
    Piarist congregation
    Baroque polychrome painting
    Polish painting in the 17th and 18th century
    Łukasz od św. Pantaleona
    kolegium Pijarów w Rzeszowie
    kościół Pijarów w Rzeszowie
    kościół Pijarów w Łowiczu
    zakonnik-artysta
    zakon pijarów
    polichromia barokowa
    malarstwo polskie XVII i XVIII wieku
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest biografii malarza-pijara Łukasza od św. Pantaleona (w stanie świeckim Albert Ziemecki). Dotychczas zyskał on jedynie drobne, niepozbawione omyłek wzmianki. Gruntowna kwerenda badawcza w Archivio Generale delle Scuole Pie w Rzymie i Archiwum Polskiej Prowincji Zakonu Pijarów w Krakowie pozwoliła zebrać na jego temat szczegółową faktografię. Żył w latach 1655–1715. Był Polakiem, pochodził z Rzeszowa, do zakonu wstąpił w 1679 r., już jako wykształcony artysta. W ciągu 36 lat posługi duchownej przebywał w trzech tylko pijarskich kolegiach: Rzeszowie, Górze i Łowiczu. Miał wyjątkowy status: nie prowadził żadnej działalności edukacyjnej, zajmował się wyłącznie twórczością plastyczną, wykonując rysunki, obrazy sztalugowe i polichromie ścienne. Te ostatnie stanowiły jego opus magnum: w końcu XVII w. dekorował kościół i kolegium w Rzeszowie, na początku XVIII – kościół w Łowiczu. Pełny katalog prac tego niedocenionego malarza polskiego baroku zostanie przedstawiony w przygotowanej do osobnego wydania monografii.
    The article focuses on the biography of the Piarist painter Luke of St Pantaleon (Polish: Łukasz od św. Pantaleona, lay name: Albert Ziemecki). Until now, he has been the subject of no more than short, often erroneous remarks. A thorough research query at the Archivio Generale delle Scuole Pie in Rome and the Archives of the Polish Province of the Piarist congregation in Cracow made it possible to gather detailed facts concerning his life. The painter lived in the years 1755–1715. He was a Pole, a native of Rzeszów, and entered the order in 1679, already as a trained artist. During his 36 years of monastic service, he lived in only three Piarist colleges: at Rzeszów, Góra and Łowicz. His status within the order was unique, as he did not engage in any educational activity and was exclusively involved in artistic work, producing drawings, easel paintings and wall polychromes. The latter constituted his opus magnum: at the end of the 17th century, he decorated the church and college in Rzeszów, and at the beginning of the 18th century, the church in Łowicz. A full catalogue of the works of this underestimated Polish painter of the Baroque period will be presented in a monograph, now being prepared for a separate edition.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2024, 86, 2; 111-148
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-15 z 15

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies