Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "The Castle" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-10 z 10
    Tytuł:
    Rok 1973, czyli zamek krzyżujących się losów
    The Year 1973, or the Castle of Intersecting Destinies
    Autorzy:
    Brożek, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32084571.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Tik Tok
    analfabetyzm
    Italo Calvino
    Silvio Berlusconi
    Pier Paolo Pasolini
    Opis:
    Rok 1973 staje się symbolicznym punktem wyjścia do podróży wraz z gronem włoskich intelektualistów po z pozoru niepowiązanych ze sobą wydarzeniach i miejscach. Tak jak kolejne kilkusekundowe narracje na Tik Toku, tak kolejne akapity tekstu przyciągają uwagę, aby po chwili zmienić nurt i kierunek. Tekst stara się płynąć strumieniem informacji nie dając czasu na refleksję. Czy nowe modele myślenia karmione przez sztuczną inteligencję prowadzą nas z powrotem do paleolitycznych jaskiń? Świat oparty na mediach algorytmicznych przypomina zamek krzyżujących się losów: miejsce, w którym współcześni analfabeci spotykają się, aby oglądać w ciszy kolejne karty tiktokowych narracji.
    The year 1973 becomes a symbolic departure point for a journey undertaken together with a group of Italian intellectuals to seemingly unconnected events and locations. Just like successive several seconds long TikTok narrations, consecutive paragraphs of this text draw attention to the need to change both current and direction. The presented text attempts to flow in the manner of a stream of information without allowing time for reflection. Do new models of thinking, nourished by artificial intelligence, take us back into Stone Age caves? A world based on algorithmic media resembles a castle of crisscrossing fates, in which contemporary illiterates meet to examine in silence successive pages of TikTok narratives.
    Źródło:
    Konteksty. Polska Sztuka Ludowa; 2023, 342, 3; 144-146
    1230-6142
    2956-9214
    Pojawia się w:
    Konteksty. Polska Sztuka Ludowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O orientalnych motywach w architekturze zamku malborskiego, czyli powrót do dawnej hipotezy
    On Oriental Motifs in the Architecture of the Malbork Castle, or, a Return of an Old Hypothesis
    Autorzy:
    Jarzewicz, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/14514253.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    the Teutonic Knights’ castle in Malbork
    Malbork
    ogee arch
    oriental motifs in Gothic architecture
    zamek krzyżacki w Malborku
    łuk w ośli grzbiet
    motywy orientalne w architekturze gotyckiej
    Opis:
    Północna brama Zamku Wysokiego w Malborku, stanowiąca jego główne wejście, jest ozdobiona arkadkami o łukach w ośli grzbiet. Wzniesiona w pierwszej fazie budowy, pochodzi z około 1280 r. Malborskie ośle grzbiety są zatem jednymi z pierwszych na kontynencie europejskim, przy czym na Bliskim Wschodzie formy te były znane już we wczesnym średniowieczu. Ze względu na to, że obiekty wyposażone w łuki w ośli grzbiet w dziełach zachodnich kojarzą się z symboliką związaną z Orientem lub Jerozolimą, można sądzić, że zastosowanie tych form w portalu w Malborku ma charakter ideowej deklaracji. Za pośrednictwem języka architektury nawiązano do pierwszej siedziby zgromadzenia i pochodzenia zakonu wywodzącego się z Ziemi Świętej.
    The northern gate of the High Castle in Malbork, which is its main entrance, is decorated with arcades with ogee arches. Erected in the first phase of construction, it dates from around 1280. Malbork’s ogee arches are thus among the earliest to be found in Europe; in the Middle East, however, these forms had been known since the early Middle Ages. Considering that early Western European works featuring ogee arches carried symbolism related to the Orient or Jerusalem, it may be assumed that the fact that this form of a portal was used in Malbork may have had the nature of an ideological declaration. In this portal, the first seat of the Teutonic Order and its Holy Land origins were recalled in the language of architecture.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2023, 85, 2; 35-50
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kilka uwag o batoriańskiej przebudowie Starego Zamku w Grodnie oraz jej współczesnej rekonstrukcji
    Some Remarks on the Bathory Remodelling of the Old Grodno Castle and on Its Contemporary Reconstruction
    Autorzy:
    Hajduk, Olga M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/40082442.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Stary Zamek w Grodnie
    nowożytna architektura rezydencjonalna
    Stefan Batory
    Santi Gucci
    Antoni de Grepy del Ronco
    Jozef Rojten vel Roiten ze Lwowa
    odbudowa i rekonstrukcja zabytków architektury
    Grodno
    Old Grodno Castle
    modern residential architecture
    Stephen Bathory
    Jozef Rojten vel Roiten of Lvov
    rebuilding and reconstruction of historic architecture
    Opis:
    Sprawa dziejów Starego Zamku w Grodnie czasów króla Stefana Batorego przez wzgląd na trwające w Grodnie od 2017 roku prace rekonstrukcyjne, mające na celu przywrócenie obiektowi formę z drugiej połowy XVI stulecia, wymaga szerszej dyskusji. Współczesny projekt odbudowy grodzieńskiego zamku autorstwa Uładzimira Baczkowa oparty jest na założeniu, iż twórcą jego architektury był florencki artysta, aktywny w Polsce w 2. połowie XVI w. – Santi Gucci. Celem niniejszego artykułu jest zainicjowanie szerszej dyskusji nad zasadnością prowadzonych prac rekonstrukcyjnych, przedstawienie najnowszych ustaleń odnoszących się do autorstwa batoriańskiej rozbudowy (w tym nieuzasadnionej atrybucji Santiemu Gucciemu) oraz prezentacja wyników przeprowadzonych w 2019 r. badań petrograficznych reliktów renesansowej kamieniarki Starego Zamku w Grodnie. W artykule autorka kolejno odnosi się do dotychczasowych opracowań traktujących o omawianym dziele, analizuje także zebrany w badaniach materiał źródłowy, uzupełniając go o nowe ustalenia. Głównym wątkiem opracowania jest omówienie nieuzasadnionej atrybucji architektury zamku w Grodnie Santiemu Gucciemu. Artykuł przedstawia ponadto sylwetki artystów, w których upatrywać można potencjalnych twórców rozbudowy zamku za czasów Batorego: Jacinctusa Fidelisa z Mediolanu, Antoniego de Grepy del Ronco i Jozefa Rojtena.
    The question of the Old Grodno Castle from the times of King Stephen Bathory, revived due to the reconstruction works ongoing in Grodno since 2017, and meant to restore the shape it had back in the second half of the 16th century, requires a more extensive debate. The contemporary design for the reconstruction of the Grodno Castle by Uladimir Bachkov is based on the assumption that the facility’s architecture was authored by a Florentine artist active in Poland in the second half of the 16th century, namely Santi Gucci. The goal of the present paper is to initiate a broader debate on the justifiability of the conducted reconstruction works, to present the latest findings with respect to the Bathory remodelling (including the unjustified attribution to Santi Gucci), as well as to show the petrographic research into the relics of the Renaissance stonework of the Old Grodno Castle conducted in 2019. The Author subsequently discusses the to-date studies on the Castle, while also analysing the collected source materials, and adding new findings. The paper’s dominating motif is the unjustified attribution of the Castle’s architecture to Santi Gucci. Furthermore, the profiles of the artists who can be considered its potential authors in the times of Stephen Bathory are presented: Jacinctus Fidelis of Milan, Antoni de Grepy del Ronco, and Jozef Rojten.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2021, 83, 4; 843-858
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Obraz Złotego Wieku”. Wystawa w Zamku Królewskim na Wawelu (15 września – 14 grudnia 2023)
    “The Image of the Golden Age”. The Exhibition at the Wawel Royal Castle (15 September – 14 December, 2023)
    Autorzy:
    Tylicki, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/30145674.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2024, 86, 1; 187-190
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Żmudna droga do prawdy. Uwagi na marginesie studiów Marcina Fabiańskiego nad renesansowym zamkiem na Wawelu
    Tedious Way to the Truth, Remarks on the Margine of Marcin Fabiańskis Studies of the Renaissance Wawel Castle
    Autorzy:
    Mossakowski, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/16014318.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Kraków
    Wawel
    pałac renesansowy
    Cracow
    Renaissance palace
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2019, 81, 1; 117-132
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ryt z zamku krzyżackiego w Toruniu. Przyczynek do badań nad średniowiecznymi projektami elementów architektury na obszarze państwa zakonu krzyżackiego w Prusach
    The Architectural Graffiti from the Teutonic Knights’ Castle in Toruń. A Contribution to the Study of Medieval Designs of Architectural Elements in the Teutonic Order’s Territory in Prussia
    Autorzy:
    Szczupak, Dominika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/15582278.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Toruń
    architectural designs
    Middle Ages
    tracery
    architectural detail
    Teutonic Order
    castle
    projekty architektoniczne
    średniowiecze
    maswerk
    detal architektoniczny
    zakon krzyżacki
    zamek
    Opis:
    Ryt z zamku krzyżackiego w Toruniu w świetle analiz czytelnych obecnie żłobków oraz fotografii sprzed kilku lat daje się odczytać jako przedstawienie maswerku. Na podstawie dotychczasowych ustaleń badaczy na temat faz budowy toruńskiego zamku oraz jego topografii i układu przestrzennego podjęto próbę ustalenia chronologii wykonania rytu i funkcji obiektu, w którym się znajdował. Istotne znaczenie dla wyjaśnienia przyczyn wyrycia przedstawienia maswerku miało niewątpliwie odkrycie reliktów detali architektonicznych w obrębie zamku wysokiego oraz odnalezienie pewnych analogii z kościołem św. Jakuba w Nowym Mieście Toruniu. 
    In the light of analyses of the grooves that are now legible and photographs taken a few years ago, the architectural graffiti from the Teutonic Knights’ castle in Toruń can be read as a representation of a tracery. On the basis of earlier findings regarding the construction phases of the Toruń castle, its topography and spatial layout, an attempt was made to establish the chronology of the architectural graffiti and the function of the building in which it was located. The discovery of relics of architectural details within the upper castle and the finding of some parallels with the church of St James in the New Town of Toruń were undoubtedly crucial in explaining the reasons why the tracery had been sketched on the wall. 
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2022, 84, 3; 473-485
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Imperial Theme in Art and Architecture of the Polish Vasas
    Imperialny wątek w sztuce i architekturze polskich Wazów
    Autorzy:
    Kaufmann, Thomas DaCosta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/23944997.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Zamek Królewski w Warszawie
    Kolumna Zygmunta
    sztuka i władza
    dynastia Wazów
    Royal Castle in Warsaw
    Sigismund Column
    the Vasa dynasty
    art and power
    Opis:
    This essay reconsiders two of the most famous monuments in Poland, the Warsaw Castle and the Sigismund Column. It argues that both evoke imperial themes, with reference to a model provided by the Habsburgs for both the architecture and the sculpture, but present them in ways that specifically express the ambitions of the Vasa dynasty.
    Artykuł jest jeszcze jedną próbą analizy dwóch znanych polskich zabytków – Zamku Królewskiego i Kolumny Zygmunta w Warszawie. Postawiono w nim tezę, że oba te dzieła wyrażają treści imperialne nawiązując do wzorca stworzonego przez Habsburgów zarówno dla architektury jak i rzeźby, a jednocześnie modyfikując je tak, by odpowiadały konkretnym dążeniom dynastii Wazów.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2021, 83, 2; 323-349
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bizantyńsko-ruskie sceny Naigrawania w kolegiacie w Wiślicy oraz w kaplicy Świętej Trójcy na Zamku Królewskim w Lublinie w świetle aktualnych badań i interpretacji
    The Ruthenian-Byzantine Scenes of the Mocking of Jesus at the Wiślica Collegiate Church and the Holy Trinity Chapel at Lublin’s Royal Castle, in the Light of Research and Interpretations to Date
    Autorzy:
    Grabiec, Dominika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28881826.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    sceny Naigrawania
    freski bizantyńsko-ruskie
    Kaplica Świętej Trójcy w Lublinie
    Zamek Królewski w Lublinie
    kolegiata w Wiślicy
    średniowieczne instrumenty muzyczne
    ikonografia muzyczna
    Mocking scenes
    Ruthenian-Byzantine frescoes
    Holy Trinity Chapel in Lublin
    Royal Castle in Lublin
    Collegiate in Wiślica
    medieval musical instruments
    musical iconography
    Opis:
    Freski bizantyńsko-ruskie w Kaplicy Świętej Trójcy na Zamku Królewskim w Lublinie oraz w kolegiacie Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Wiślicy były już przedmiotem licznych studiów. Malowidła te zostały ufundowane przez króla Polski, Władysława Jagiełłę, pod koniec XIV w. (Wiślica) i na początku XV w. (Lublin, 1418 r.), jako jedne z kilku zespołów malowideł w najważniejszych świątyniach kraju wykonanych w stylu wschodnim. Choć oryginalna kompozycja scen Naigrawania z motywami muzycznymi zachowanych w Wiślicy i Lublinie budziła od dawna zainteresowanie historyków sztuki i muzykologów, to nie zostały one do tej pory szczegółowo przebadane. Zazwyczaj poprzestawano na dosłownym odczytywaniu roli muzyków jako szyderców ogłuszających i wyszydzających Chrystusa kakofoniczną muzyką. Tymczasem nowe badania na temat bizantyńskich scen Naigrawania z motywami muzycznymi wskazują zupełnie inne kierunki interpretacji. Pierwsze przykłady bizantyjskich scen Naigrawania z motywami instrumentów muzycznych i tańca datowane są na przełom XI i XII wieku. Są to miniatury zdobiące bizantyńskie Ewangeliarze oraz ikony gruzińskiego mnicha zachowane w klasztorze św. Katarzyny na Synaju. Sama idea włączenia motywów muzycznych do narracji pasyjnej pojawiła się prawdopodobnie nieco wcześniej w kręgach artystów konstantynopolitańskich. Na początku XIII w. sceny takie znane były już w Gruzji (monastery w Timotesubani i Ozaani), natomiast pod koniec tego stulecia pojawiły się na Bałkanach, gdzie osiągnęły najpełniejszą, dojrzałą formę, ale także na franciszkańskim retabulum z Majorki. Wiek XIV i XV to okres ich szczególnej popularności na terenach dzisiejszej Serbii, Macedonii, Kosova, Grecji i Bułgarii. W XVI w. liczne kopie pojawiają się też w Rumunii i na Wołoszczyźnie. Najpóźniejsze malowidła datowane są na XVIII w. Polskie przykłady inspirowane były bałkańskimi malowidłami, choć dokładna analiza wskazuje na zastosowanie oryginalnych, unikatowych rozwiązań i nietypowego doboru instrumentów muzycznych, mogących odzwierciedlać lokalną kulturę muzyczną, bądź muzyków przebywających na dworze Jagiełły. W literaturze pojawiło się wiele bardzo zróżnicowanych propozycji interpretacji bałkańskich scen Naigrawania, m.in. w kontekście charivari, komedii dell’arte, czy dramatyzacji pasyjnych. Niektórzy badacze sugerowali ich związek z antycznymi rytuałami upokarzania jeńców, bądź z konkretnymi epizodami znieważania cesarzy i dostojników bizantyjskich prześmiewczymi tańcami i pieśniami. Próbowano również odczytywać je w kluczu biblijnym, w kontekście fragmentów odnoszących się do cierpienia sprawiedliwych. Najmocniej przemawiały jednak elementy antycznej ikonografii imperialnej oraz kompozycja nawiązująca do scen koronacji cesarskich. Wydaje się, że malarze i teologowie chcieli podkreślić w ten sposób królewską godność wyszydzonego Chrystusa, prawdziwego Króla Żydowskiego i Mesjasza. Elementy muzyczne miały ewokować ceremonie dworskie, ale także Psalmy wzywające do gry, śpiewu i tańca na cześć Pana, Króla. Polskie malowidła z Wiślicy i Lublina wpisują się w bałkańską tradycję i są interesującym przykładem jej odległych oddziaływań, a także przekształceń jakie dokonywały się na peryferiach.   
    The Ruthenian-Byzantine frescos found in the Holy Trinity Chapel at Lublin’s Royal Castle and the Collegiate Church of the Nativity of the Blessed Virgin Mary in Wiślica have already been the subject of numerous studies. Funded by Polish king Władysław II Jagiełło late in the 14th c. (Wiślica) and in the early 15th c. (Lublin, 1418), they are one of several sets of Eastern-style paintings in Poland’s major churches. Even though the original composition of the scenes of the Mocking of Jesus in Wiślica and Lublin, with their musical motifs, has long attracted the interest of art historians and musicologists, those motifs have not been studied in detail so far. Scholars have usually limited themselves to a literal interpretation of the role of musicians as jeerers whose task is to deafen and deride Jesus with the cacophony of their music. However, the latest research into the Byzantine scenes of the Mocking of Jesus comprising musical motifs points to completely different directions of interpretation. The earliest such scenes, with depictions of music instruments and dance, dated to the turn of the 11th and 12th centuries, are found in the form of miniatures in Byzantine Books of the Gospels, and in icons by a Georgian monk preserved in St Catherine’s Monastery on Mount Sinai. The very idea of incorporating musical motifs into the Passion narrative had most likely appeared somewhat earlier among artists from Constantinople. Early in the 13th century such scenes were already known in Georgia (the monasteries in Timotesubani and Ozaani), while toward the end of the same century they can be found in the Balkans, where they attained their most developed, mature form, as well as in the Franciscan retabulum from Majorca. In the 14th and 15th centuries they were particularly popular in today’s Serbia, Macedonia, Kosovo, Greece, and Bulgaria. From the 16th century, numerous copies are found in Romania and Wallachia. The most recent such paintings are dated to the 18th century. The Polish works were inspired by those from the Balkans. However, detailed analysis reveals unique and original solutions, as well as an untypical choice of music instruments, which may reflect our local musical culture, or represent the musicians then active at King Jagiełło’s court. Literature of the subject offers many very different interpretations of the Balkan scenes of the Mocking of Jesus, among others, in the context of the charivari, commedia dell’arte, or Passion plays. Some scholars have suggested links to the ancient rituals of humiliating prisoners-of-war, or to historical instances of insulting Byzantine emperors and dignitaries with bantering dances and songs. The paintings have also been interpreted in Biblical contexts, namely, those that refer to the suffering of the just. Most convincing, however, are the elements of ancient imperial iconography and the indebtedness of the overall composition to scenes of emperors’ coronations. Through such references, painters and theologians seem to have aimed to emphasise the mocked Christ’s royal dignity as the true King of the Jews and Messiah. Musical elements were to bring to mind courtly ceremonies as well as the Psalms that invite the listeners to play, sing and dance in honour of the Lord and King. The Polish paintings from Wiślica and Lublin draw on the Balkan tradition and are an interesting example of influences from geographically remote areas as well as transformations taking place in the peripheral regions.
    Źródło:
    Muzyka; 2020, 65, 2; 147-177
    0027-5344
    2720-7021
    Pojawia się w:
    Muzyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przyczynki do działalności i twórczości muzyków związanych z dworem królewskim Rzeczpospolitej w drugiej połowie XVI wieku
    A Contribution to the Study of the Work and Output of Musicians Active at the Royal Court of the Polish-Lithuanian Commonwealth in the Second Half of the Sixteenth Century
    Autorzy:
    Szelest, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/25806615.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Marcin Leopolita
    Francesco Maffon
    Jakub Sowa
    tabulatura łowicka
    tabultura zamkowa
    kapela Zygmunta Augusta
    kapela Stefana Batorego
    Łowicz Tablature
    ‘Castle’ Tablature
    King Sigismund II Augustus’ ensemble
    King Stephen Báthory’s ensemble
    Opis:
    W artykule przedstawione są nowe ustalenia dotyczące działalności i twórczości trzech muzyków związanych z dworem królewskim Rzeczpospolitej w drugiej połowie XVI w.: Marcina Leopolity, Francesca Maffona i Jakuba Sowy. Według biogramu autorstwa Szymona Starowolskiego (Scriptorum Polonicorum Hekatontas, 1625) głównym osiągnięciem kompozytorskim Leopolity był zbiór polifonicznych utworów liturgicznych opartych na chorale gregoriańskim i przeznaczonych na cały rok kościelny. Rękopis tego zbioru przechowywany był w Bibliotece Załuskich do jej konfiskaty w roku 1794, a jego tytuł zamieścił Jan Daniel Janocki w opublikowanym w roku 1752 katalogu wybranych manuskryptów książnicy. Tytuł ów zawiera informację, iż zbiór powstał z polecenia króla Zygmunta Augusta (prawdopodobnie w l. 1560–61, kiedy Leopolita zatrudniony był na dworze jako compositor cantus), a jego autor był nadwornym organistą. Brak dokładniejszego opisu rękopisu i możliwości ustalenia jego proweniencji nie pozwala stwierdzić, czy był to egzemplarz pochodzący z biblioteki Zygmunta Augusta, czy też późniejsza kopia, a w konsekwencji, czy wzmianka o pełnieniu przez Leopolitę funkcji organisty, której nie potwierdza zachowana dokumentacja dworu królewskiego, jest w pełni wiarygodna. Rękopis zawierający introity na cały rok kościelny autorstwa Leopolity, Blasiusa Amona i innych kompozytorów został również wyszczególniony w inwentarzu muzykaliów krakowskich franciszkanów (1596–98). Reliktami zbioru Leopolity są zapewne jego trzy pięciogłosowe motety zachowane w postaci intawolacji organowych w tabulaturze łowickiej i tzw. tabulaturze „zamkowej” (Polińskiego). W tabulaturze organowej pochodzącej z kościoła św. Elżbiety we Wrocławiu i sporządzonej przez Georga Gottharta, organistę tej świątyni w latach 1568–85, znajduje się natomiast niezauważony dotychczas utwór instrumentalny Marcina Leopolity, Paduana Leopolithanowa (Staatsbibliothek zu Berlin – Preußischer Kulturbesitz, Slg Bohn Ms. mus. 357, k. 66v–67r). Najwcześniejsza wzmianka potwierdzająca obecność Francesca Maffona w Rzeczpospolitej znajduje się w księdze ordynacji dworu Stefana Batorego, w której pod datą 13 V 1576 r. wyszczególniono członków nowo uformowanego zespołu królewskiego. Obydwa znane dotychczas utwory instrumentalne tego twórcy – kompozycja utrwalona w księgach głosowych przechowywanych w Oksfordzie (Christ Church Library, Mus. 372–376) i fantasia na lutnię wydrukowana w zbiorze Jeana-Baptiste’a Bésarda (Thesaurus harmonicus, 1603) – zachowały się również w wersjach przeznaczonych na instrument klawiszowy. Zapisano je bez podania atrybucji w rękopisie pochodzącym prawdopodobnie z kręgu dworu habsburskiego i powstałym na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych XVII w. (Wiedeń, Zentralbibliothek der österreichischen Minoritenprovinz, XIV.714), który zawiera również szereg innych, częściowo dotychczas nierozpoznanych kompozycji związanych z Rzeczpospolitą. Jakub Sowa, podobnie jak Maffon, został po raz pierwszy wymieniony w dokumentach dworu królewskiego w związku z założeniem kapeli Stefana Batorego. Mimo iż nie zawierają one informacji na ten temat, Jerzy Gołos wysunął hipotezę, iż Sowa był prawdopodobnie organistą, autorem utworów sygnowanych monogramem „JS” w tabulaturze łowickiej i skryptorem tego rękopisu. Ogłoszona następnie przez Gołosa wzmianka o „Jakubie Organiście” w rejestrze przychodów i rozchodów związanych z budową okrętu zleconą przez Zygmunta Augusta, pochodząca z roku 1571, nie może jednak, wbrew opinii badacza, odnosić się do Sowy. Kwestia identyfikacji monogramisty „JS” i związków tabulatury łowickiej ze środowiskiem kapeli Batorego pozostaje zatem otwarta i wymaga ponownego rozpatrzenia.
    This article presents new findings concerning the work and output of three musicians active at the Polish-Lithuanian royal court in the second half of the sixteenth century: Marcin Leopolita, Francesco Maffon and Jakub Sowa. According to a biographical note by Szymon Starowolski (‘Scriptorum Polonicorum Hekatontas’, 1625), Leopolita’s main achievement as a composer was a set of polyphonic liturgical works based on Gregorian chant, for performance throughout the liturgical year. The manuscript of this collection was kept at the Załuski Library until its confiscation in 1794; its title was listed by Jan Daniel Janocki in a catalogue of selected library cimelia published in 1752. The title informs us that the collection was produced at the behest of King Sigismund II Augustus (most likely in 1560–61, when Leopolita was employed at the court as ‘compositor cantus’) and that its composer was the court organist. Since no detailed description of the manuscript is available and its provenance cannot be established, we cannot say whether it came from that king’s library or was a later copy and consequently whether the note concerning Leopolita’s position as organist, not confirmed in the royal court records, is fully credible. A manuscript comprising introits for the entire liturgical year written by Leopolita, Blasius Amon and other composers is also listed in an inventory of music prints and manuscripts belonging to the Kraków Franciscans (1596–98). The three five-part motets by Leopolita found in the Łowicz Tablature and the so-called ‘Castle’ (Poliński) Tablature were most likely part of the collection in question. Meanwhile, an organ tablature from St Elisabeth’s church in Wrocław, compiled by Georg Gotthart, organist of that church in 1568–85, includes a previously unnoticed instrumental piece by Leopolita titled ‘Paduana Leopolithanowa’ (Staatsbibliothek zu Berlin – Preußischer Kulturbesitz, Slg Bohn Ms. mus. 357, fols. 66v–67r). The earliest mention of Francesco Maffon’s presence in the Polish-Lithuanian Commonwealth can be found in the book of entail of the court of King Stephen Báthory, where an entry for 13 May 1576 lists the members of a newly formed royal ensemble. Both of the in strumental works by this composer known to date – a composition preserved in the form of part-books kept at Oxford’s Christ Church Library (Mus. 372–376) and a lute fantasia printed in Jean-Baptiste Bésard’s collection ‘Thesaurus harmonicus’ (1603) – also survive in versions for keyboard instrument, written without attribution in a manuscript produced probably in the Habsburg court circle in the 1620s/30s (Vienna, Zentralbibliothek der österreichischen Minoritenprovinz, XIV.714). The same source also includes a number of other compositions linked to the Polish-Lithuanian music culture, some of them yet to be researched. Like Maffon, Jakub Sowa is first mentioned in the royal court records in connection with the founding of Báthory’s ensemble. Jerzy Gołos hypothesised (despite a lack of information in those records) that Jakub Sowa was probably an organist, the composer of works signed with the monogram ‘JS’ in the Łowicz Tablature, and also that manuscript’s scribe. Gołos quoted a note from 1571, found in the revenue and expense ledger for the construction of a ship commissioned by King Sigismund II Augustus, concerning one ‘Jakub the Organist’. Contrary to Gołos’s opinion, however, this cannot refer to Sowa. The identity of ‘JS’ and the relations between the Łowicz Tablature and Báthory’s ensemble thus remain an open question requiring further research.
    Źródło:
    Muzyka; 2022, 67, 4; 81-115
    0027-5344
    2720-7021
    Pojawia się w:
    Muzyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wczesnonowożytna rezydencja jako „konstelacja” obiektów na przykładzie Szczecina w przededniu wojny trzydziestoletniej
    Early-modern Residence as a ‘Constellation’ of Facilities on the Example of Szczecin on the Brink of the Thirty Years’ War
    Autorzy:
    Makała, Rafał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/24560194.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    rezydencje nowożytne
    nowożytna architektura rezydencjonalna
    Szczecin –zamek
    Filip II, książę szczeciński (1573-1618)
    Philip Hainhofer (1578-1647)
    early-modern residences
    early-modern residential architecture
    Szczecin – castle
    Philip II, Duke of Pomerania (1573-1618)
    Opis:
    Artykuł stanowi próbę ukazania heterogenicznego typu zespołu rezydencjonalnego, dominującego w Europie do połowy XVII w. na przykładzie rezydencji księcia pomorskiego Filipa II. Relacja Filipa Hainhofera z 1617 r. (spisana przy okazji dostarczania księciu zamówionego specjalnie kabinetu) jest podstawą do ustalenia sposób funkcjonowania poszczególnych części zespołu i wyznaczanych ceremoniałem i życiem dworu relacji między nimi.
    A residence from the modern era was until the mid-20th century perceived, first of all, from the angle of extensive multi-function palace-and-garden ensembles from the late 17th and the 18th century. However, the research conducted in the last quarter of the 20th and in the first decades of the 21st century verified this vision, since until the mid-17th century in Europe another residence type stemming from the mediaeval tradition functioned. The growing complexity of the court ceremonial beginning in the late Middle Ages and the extension of courts made rulers and their architects face the question of creating an architectural and spatial (not only urban) setting for new court activities; they also had to tackle the significantly more down-to-earth issue of securing infrastructure facilitating the day-to-day functioning of the ruler and his courtiers, stables, store rooms, or arsenals. The solution was sought not only through the extension of the already existing structures, and creating in them zones meant to serve definite tasks, both utilitarian and ceremonial. The process actually started already in the Middle Ages, together with the development of hunting lodges connected with the ruler’s main residence. Around 1600, this type of the residential complex reached the apogee of its development, and complexity at the same time. Later alterations and function changes caused that today the reasons for which particular elements of such complexes were given specific forms and the reasons for their location are being discovered painstakingly. At the turn of the 17th century, a ruler’s residence was composed of many buildings, garden ensembles, and hunting domains (it also included areas serving other functions) which all together created a complex. Its operations were defined by the ceremonial and residential and formal needs of other than the ruler and his closest family dynasty members, as well as by equally important utilitarian issues: location of offices, courtiers’ dwellings, storages, arms storages, etc. The changes which occurred in residential structures from the second half of the 17th century including, first of all, the concentration of functions within a large comprehensively planned palace and park ensemble caused that today it is difficult to reconstruct how the heterogenic residence from the earlier period had operated. The account written down by Philip Hainhofer of Augsburg in 1617 being a report of his six-weeks’ stay at the court of Philip II, Duke of Pomerania, (on the occasion of delivering the largest cabinet ever created to the client) is one of the most important sources allowing to become acquainted with the operation mode of such residences. It is a very special text in view of the status and reality perception of both protagonists: the author and the Duke, also because of their mutual relations. A correspondent of many rulers, providing them with precious (not only political) information, Hainhofer, a middleman between clients and artists, and frequently instigator of the works created, was at the same time a great art connoisseur, consciously and reflexively watching the objects presented to him. For the Duke of Pomerania interested in science and art he was a conversation partner, but also the target of the propaganda actions of the court; a wide range of Hainhofer’s correspondents (in Germany, Italy, and in France) permitted to hope that he was going to spread wide the image of Pomerania as a wealthy country ruled in an enlightened manner. At the same time, Philip II was for Hainhofer the most important client whose favour it was necessary to keep by all means. In effect, a special extended stay programme was prepared for Hainhofer, covering e.g. visits to many parts of the residential complex, taking part in hunting, or meeting with scientists and highly-ranked courtiers. Hainhofer returned the favour to Philip II by means of a panegyric account which, however, was never printed, most likely only because the Duke died unexpectedly the following year. The text, luckily preserved until today and published for the first time already in 1834, is thus an idealizing picture of the court life and the residence, and actually more strictly, of the set of facilities and landscape designs creating a sort of a ‘constellation’ to which the form and the functioning manner of respective elements is assigned by the court ceremonial, but also with the location versus communication routes, hunting domains, and other elements of the complex in mind. Apart from the obvious elements: a castle or an urban palace constituting the main ruler’s residence, a hunting lodge or castle, a suburban villa, namely so-called Lusthaus (pleasure palace, maison de plaisance), such a residential complex included gardens, home farms, as well as vantage points which were excursion destinations, as well as carefully arranged lieux de memoire displaying the oldness and grandeur of the dynasty and its European bonds.  
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2021, 83, 3; 475-503
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-10 z 10

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies