Temat: ukrainian language - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Rec.: Roman Tymoshuk, Wojciech Sosnowski, Maciej Jaskot, Yurii Ganoshenko, "Leksykon aktywnej frazeologii polskiej i ukraińskiej", KJV Digital Sp. z o.o., Warszawa 2018, 312 ss.
Autorzy:: Perlin, Jacek
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/678735.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: phraseology
Polish language
Ukrainian language
lexicography
review
Opis:: Review: Roman Tymoshuk, Wojciech Sosnowski, Maciej Jaskot, Yurii Ganoshenko, Leksykon aktywnej frazeologii polskiej i ukraińskiej, KJV Digital Sp. z o.o., Warszawa 2018, 312 pp.The article is a review of a novel lexicographic work, whose authors collate most frequent phraseologisms of the Polish and Ukrainian languages, based on the material of the spoken language of the young generation of both languages’ native speakers as well as on texts of electronic communication and popular culture. Rec.: Roman Tymoshuk, Wojciech Sosnowski, Maciej Jaskot, Yurii Ganoshenko, Leksykon aktywnej frazeologii polskiej i ukraińskiej, KJV Digital Sp. z o.o., Warszawa 2018, 312 ss.Artykuł stanowi recenzję nowatorskiej pracy leksykograficznej, której autorzy zestawiają ze sobą najczęściej występujące związki frazeologiczne języków polskiego i ukraińskiego, za materiał przyjmując język mówiony młodego pokolenia rodzimych użytkowników obu języków oraz teksty komunikacji elektronicznej i kultury popularnej.
Źródło:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2018, 53
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Ukrainian, Polish and Russian trilingualism among Ukrainians of non-Polish origin living in Poland
Autorzy:: Levchuk, Pavlo
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/677272.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: trilingualism
Polish language
Ukrainian language
Russian language
Opis:: Ukrainian, Polish and Russian trilingualism among Ukrainians of non-Polish origin living in PolandThis article examines the socio-linguistic situation of Ukrainian migrants who live in Poland but who do not have Polish origins. After presenting the issue and describing the group in question, the article then describes the locations where the languages are used, the personae of the interlocutors, and their emotional attitudes towards each of the languages. Trójjęzyczność ukraińsko-rosyjsko-polska Ukraińców niepolskiego pochodzenia mieszkających w PolsceW niniejszym artykule została przedstawiona sytuacja socjolingwistyczna migrantów z Ukrainy, którzy nie mają polskiego pochodzenia. Po zarysie problematyki i opisie przedstawionej grupy zostały przedstawione miejsca posługiwania się językami, osoby interlokutorów oraz stosunek emocjonalny do każdego ze znanych respondentom języków.
Źródło:: Cognitive Studies; 2019, 19
2392-2397
Pojawia się w:: Cognitive Studies
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Fraz. zbić z pantałyku ‘stropić kogo, pozbawić pewności siebie’
Autorzy:: Rytter, Grażyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/678567.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: phraseology
etymology
Polish language
Russian language
Ukrainian language
bilingualism
calque
Opis:: The phrase zbić z pantałyku ‘to perplex, shatter somebody’s confidence’The article concerns the East-Slavic linguistic influence on Polish in the second half of the nineteenh century as exemplified by the meaning of the phrase zbić z pantałyku. Today’s meaning of the phrase is associated with another phraseologism zbić z tropu ‘to throw [lit. knock] off trace,’ which originates from the hunting jargon. *Pantałyk as a separate word is not (and never has been) used in general Polish, and the comprehensibility of the whole phrase is the result of the sum of its components.East Slavic counterparts of the phrase are attested from the midnineteenth century. In the Polish of the period, zbić z pantałyku had a colloquial status, and its usefulness in the sphere of everyday communication was a manifestation of economy of imaginary rather than conceptual means of expression. Especially in the conditions of widespread bilingualism, the new phrase could easily be recognized against the background of contemporary usage of nearsynonymous colloquial phrases derived from the verb zbić ‘to beat’ but also ‘to knock off.’The greater frequency of zbić z pantałyku in the Polish of southeastern borderlands resulted from a combination of factors, mainly the blurred boundaries between literary and dialectal (folk) phraseology. Fraz. zbić z pantałyku ‘stropić kogo, pozbawić pewności siebie’Artykuł dotyczy wpływów ruskojęzycznych w polszczyźnie drugiej połowy XIX wieku. Dziś znaczenie frazeologizmu zbić z pantałyku to odpowiednik wybić z szyku, zbić z tropu, ‘zmieszać, stropić’, realnie ‘pomieszać krok’, ‘stracić ślad (na polowaniu)’.*Pantałyk jako wyraz samodzielny nie jest (i nigdy nie był) używany w polszczyźnie ogólnej, natomiast znaczenie całego frazeologizmu wynika z sumy jego składników.Odpowiedniki wschodniosłowiańskie poświadczone są od połowy XIX stulecia. W ówczesnej polszczyźnie zbić z pantałyku miało status potoczny, którego użyteczność w sferze komunikacji codziennej to przejaw ekonomiczności środków obrazowych zamiast pojęciowych.Nowy frazeologizm mógł być łatwo rozpoznawany w warunkach bilingwizmu językowego na tle ówczesnych środków z tradycją użycia w sferze potocznej. O szczególnej częstotliwości użycia zbić z pantałyku w polszczyźnie kresów południowowschodnich zdecydował splot czynników, głównie zaś „rozmyte” granice między frazeologią literacką a gwarową (ludową).
Źródło:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2016, 51
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: New Bulgarian, Polish, and Ukrainian phraseology and language corpora
Autorzy:: Sosnowski, Wojciech Paweł
Blagoeva, Diana
Tymoshuk, Roman
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/677161.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: new phraselogy
Bulgarian language
Polish language
Ukrainian language
electronic corpora
Opis:: New Bulgarian, Polish, and Ukrainian phraseology and language corporaThis article examines phraseological innovations in the Bulgarian, Polish and Ukrainian languages. Particular attention is paid to trends in the development of phraseology and to the sources of the enrichment of the phraseology of the three studied languages. The role of corpus technologies in research on language dynamics is described. Nowa bułgarska, polska i ukraińska frazeologia a korpusy językoweW artykule zostały przeanalizowane innowacje frazeologiczne w językach bułgarskim, polskim i ukraińskim. Szczególną uwagę autorzy zwracają na tendencje rozwojowe frazeologii oraz źródła wzbogacania zasobu frazeologicznego w trzech analizowanych językach. W artykule została przedstawiona rola technologii korpusowych w dziedzinie badania dynamiki rozwoju języka.
Źródło:: Cognitive Studies; 2018, 18
2392-2397
Pojawia się w:: Cognitive Studies
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Sytuacja językowa na Ukrainie w świetle powszechnego spisu ludności oraz badań socjologicznych
Autorzy:: Pietnoczka, Paweł
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/678481.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: language situation
Ukraine
general census
sociological research
Ukrainian language
Russian language
Opis:: Language situation in Ukraine in light of the general census and sociological researchThe article presents the language situation in the independent country of Ukraine. It shows what part of Ukrainian society perceives the Ukrainian language, the Russian language or both of these two languages at the same time as their mother tongue. The paper also shows which of the two languages, Ukrainian or Russian, is more commonly used by Ukrainians in everyday life. Special focus was placed on linguistic diversity of particular regions of Ukraine. The aim of the paper was achieved by analyzing the general census of 2001, as well as the results of the public opinion polls conducted in the period of independence by, among others, the “Public Opinion” Centre for Sociological Research, the Olexander Razumkov Ukrainian Centre for Economic and Political Studies and the Kiev International Institute of Sociology. Sytuacja językowa na Ukrainie w świetle powszechnego spisu ludności oraz badań socjologicznychW artykule została przybliżona sytuacja językowa w niepodległej Ukrainie. Ukazano dla jakiej części społeczeństwa ukraińskiego językiem ojczystym jest język ukraiński, dla jakiej rosyjski oraz jednocześnie ukraiński i rosyjski. Przybliżono także, którym językiem – ukraińskim czy rosyjskim – częściej posługują się w życiu codziennym Ukraińcy. Znaczna uwaga została ponadto zwrócona na zróżnicowanie językowe poszczególnych regionów Ukrainy. Na osiągnięcie postawionego celu pozwoliła analiza wyników spisu powszechnego ludności przeprowadzonego w 2001 r. oraz wyników badań opinii publicznej przeprowadzonych w okresie niepodległości m.in. przez Centrum Badań Socjologicznych „Opinia Społeczna”, Ukraińskie Centrum Badań Ekonomicznych i Politycznych im. Ołeksandra Razumkowa oraz Kijowski Międzynarodowy Instytut Socjologii.
Źródło:: Sprawy Narodowościowe; 2018, 50
2392-2427
Pojawia się w:: Sprawy Narodowościowe
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: The verbalization of the concept of “fear” in English and Ukrainian phraseological units
Autorzy:: Mykhalchuk, Nataliia
Bihunova, Svitozara
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/677263.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: emotions
the concept of “fear”
phraseological units
the Ukrainian language
the English language
Opis:: The verbalization of the concept of “fear” in English and Ukrainian phraseological unitsThis article is devoted to the study of English and Ukrainian phraseological units related to the emotional concept of “fear”. The article presents a sample of these phraseological units, compares them, and analyses the inner form of the concept of “fear” in the selected phraseological units. Werbalizacja pojęcia „strachu” w angielskich i ukraińskich jednostkach frazeologicznychArtykuł poświęcony jest badaniu angielskich i ukraińskich jednostek frazeologicznych związanych z emocjonalną koncepcją „strachu”. Artykuł przedstawia próbkę tych jednostek frazeologicznych, porównuje je i analizuje wewnętrzną formę pojęcia „strachu” w wybranych jednostkach frazeologicznych.
Źródło:: Cognitive Studies; 2019, 19
2392-2397
Pojawia się w:: Cognitive Studies
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Український вокатив: зміна поглядів на функції морфологійної форми на тлі суспільних трансформацій
The Ukrainian Vocative: Changing Views on the Functions of the Morphological Form іn the Context of Social Transformations
Ukraiński wołacz: zmiana funkcji formy morfologicznej na tle przemian społecznych
Autorzy:: Ясакова, Наталія Ю.
Кобченко, Наталя В.
Ожоган, Василь М.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/38698477.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: Ukrainian language
stylistics
vocative
reduced form of the vocative
nominative
appeal
address
Opis:: This article highlights changes in the linguistic interpretation and practice of using the vocative case in Ukrainian which took place during the centuries. The study demonstrates the relation between the linguistic evaluation of this morphological form and political situation, and the status of the Ukrainian language. During theSoviet Unionperiod, linguists pointed out that the address function is peculiar to two morphological forms of a noun, i.e. the vocative and the nominative. Stylists recommended using the nominative in the official and business spheres; they considered the vocative more suitable for everyday speech. Modern Ukrainian language experts consider the vocative to be the only normative form of appeal. They suppose that using the nominative in the address form is a deviation from the norm caused by the influence of the Russian language, which prevailed in theSoviet Union. As a result of the traumatic experience of Soviet totalitarianism, issues of the literary standard of Ukrainian and its purity are acute. Thus, the linguistic evaluation, recommendations on the usage of the vocative in modern papers of Ukrainian linguists are often emotional and appeal to the speaker’s commitments. The nominative often performs the address function in the spoken language of the Ukrainians; the vocative may have a full and reduced form of both kinds. Print media orient themselves towards the literary standard and usage of the vocative. The belles lettres reflect the competition of morphological forms of the noun for the appeal expression, which is peculiar to uncontrolled speech.
Artykuł przedstawia analizę zmian w interpretacji lingwistycznej i praktyce używania wołacza, które nastąpiły w trakcie XX i XXI stulecia. Wykazano związek między oceną lingwistyczną tej formy morfologicznej a sytuacją polityczną, statusem języka ukraińskiego. W okresie radzieckim językoznawcy zwracali uwagę, że funkcja odwołania występuje w dwóch formach morfologicznych rzeczownika – w wołaczu i w mianowniku. Styliści zalecali używanie mianownika w stylu urzędowym, wołacz uznano za formę właściwą przede wszystkim dla języka mówionego. Współcześni językoznawcy ukraińscy uważają wołacz za jedyną formę normatywną odwołania, a mianownik w tej roli interpretowany jest jako odchylenie od normy spowodowane wpływem dominującego w Związku Radzieckim języka rosyjskiego. W wyniku traumatycznych doświadczeń radzieckiego totalitaryzmu kwestie standardu literackiego i czystości języka ukraińskiego są postrzegane jako bardzo drażliwe. Dlatego ocena lingwistyczna, zalecenia dotyczące użycia wołacza we współczesnych pracach ukraińskich językoznawców mają często charakter emocjonalny i odwołują się do przekonań mówiąсego. W mowie Ukraińców funkcję odwołania pełni często mianownik, a wołacz może mieć zarówno pełne, jak i skrócone formy dwojakiego rodzaju. W przypadku wydań drukowanych typowe jest koncentrowanie się na standardzie literackim, a zatem stosowanie wołacza. Konkurencja form morfologicznych rzeczownika w wyrażaniu apelatywnym, charakterystyczna dla swobodnej mowy, znajduje odzwierciedlenie w literaturze pięknej.
Źródło:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2022, 57
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Лінгвальні та позалінгвальні аспекти функціонування суржику в Україні
Lingual and Extralingual Aspects of Surzhyk Functioning in Ukraine
Językowe i pozajęzykowe aspekty funkcjonowania surżyka w Ukrainie
Autorzy:: Соколова [Sokolova], Світлана [Svitlana]
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/32388029.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: Surzhyk
Ukrainian language
Russian language
colloquial language
mixed speech
surżyk
język ukraiński
język rosyjski
język potoczny
mowa mieszana
Opis:: Surzhyk is a mixed type of speech that is typical within modern Ukraine, where we can observe the coexistence of two major language codes, namely Ukrainian and Russian. These are represented by both literary variants and numerous subcodes, primarily Ukrainian dialects (including transitional dialects, with features related to Russian and Belarusian dialectal areas) and Russian colloquial speech with elements of slang. Some language scholars rank Surzhyk as a separate language subcode – as a peculiar type of pidgin – and try to study its structure (lexical composition, grammatical structure) and areal distribution of elements accordingly. At present, in addition to “classical” Surzhyk, a new type of mixed speech has also arisen on the Russian phonetic-grammatical basis with the involvement of a large number of Ukrainian lexemes (original or borrowed by the Ukrainian language), mainly terms, taken from different fields. This new type of mixed speech is Russian-Ukrainian Surzhyk. The report analyzes several samples of mixed speech. On the basis of this analysis, criteria for the qualification of a text are proposed either as an example of Surzhyk, or simply as speech with signs of interference. Such criteria include lingual (Ukrainian or Russian phonetic basis, levels of interference, number of foreign language implementations, variations within the text), social (language is higher in status at the moment of the occurrence of the phenomenon; the scope of the functioning of the idiom itself), territorial (depending on the speaker’s place of inhabitance – urban or rural) and personal (native/first language of the speaker, level of education, knowledge of the literary language). It was concluded that the new mixed speech differs from Surzhyk in terms of the number of used units of another language, linguistic levels of manifestation, scope of distribution, conditions of occurrence and personal characteristics of speakers, among which the level of education and possession of standard subcodes are of leading importance. It is a transitional phenomenon in the process of the formation of Ukrainian as a state language.
Surżyk to mieszany typ mowy, typowy dla współczesnej Ukrainy, gdzie obserwujemy współistnienie dwóch języków, ukraińskiego i rosyjskiego. Języki te są reprezentowane zarówno przez ich warianty literackie, jak i liczne subkody, przede wszystkim przez dialekty ukraińskie (w tym również dialekty przejściowe do rosyjskiego i białoruskiego obszaru dialektalnego) oraz przez potoczną odmianę języka rosyjskiego z elementami slangu. Niektórzy językoznawcy uważają surżyk za odrębny subkod językowy – swoisty rodzaj pidginu – i podejmują próby analizy jego struktury (leksykonu, gramatyki) i uwarunkowań z zakresu geografii językowej. Obecnie obok „klasycznego” surżyka pojawił się nowy typ mowy mieszanej, oparty na bazie fonetyczno-gramatycznej języka rosyjskiego, z udziałem dużej liczby leksemów ukraińskich (oryginalnych lub zapożyczonych do języka ukraińskiego), głównie terminów z zakresu wielu dziedzin. Ten nowy rodzaj mowy mieszanej to surżyk rosyjsko-ukraiński. W niniejszym tekście poddano analizie próbki tego typu mowy mieszanej. Na podstawie analizy zaproponowano kryteria dwojakiej kwalifikacji tekstu, bądź jako przykładu surżyka, bądź po prostu jako przykładu mowy z cechami interferencji. Kryteria te mają charakter lingwistyczny (ukraińska lub rosyjska baza artykulacyjna, zakres interferencji, liczba jednostek zaadaptowanych z języków obcych, poziom wariancji tekstowej), socjologiczny (język o wyższym statusie w momencie wystąpienia danego zjawiska; zakres funkcjonowania idiomu), terytorialny (w zależności od miejsca zamieszkania mówiącego – miejski lub wiejski) i indywidualny (ojczysty/pierwszy język mówiącego, poziom wykształcenia, znajomość języka literackiego). Stwierdzono, że nowa mowa mieszana różni się od surżyka pod względem liczby używanych jednostek z innego języka, płaszczyzny językowej jego realizacji, zasięgu i warunków jego występowania, indywidualnych cech mówiących, wśród których poziom wykształcenia i znajomość subkodów standardowych mają pierwszorzędne znaczenie. Mamy tu do czynienia ze zjawiskiem przejściowym w procesie uzyskiwania przez język ukraiński statusu języka państwowego.
Źródło:: Slavia Meridionalis; 2021, 21
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:: Slavia Meridionalis
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Українська авторська термінологія в системі iSybislaw (дієслово)
Ukrainian authors’ terminology in the iSybislaw system (verb)
Autorzy:: Романюк [Romaniuk], Юлiя В. [IUliia V.]
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/678500.pdf
Data publikacji:: 2014-12-31
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: authors’ terminology
established term
keyword
Ukrainian language
verb
авторський термін
дієслово
ключове слово
украïнська мова
усталений
термін
Opis:: The problem of authors’ terminology is well-known to all iSybislaw developers. It inevitably forces them to find a compromise between their desire to represent the content of a document as fully as possible and the need to protect the system from being cluttered with non-standard terminology. Recent publications in the journal Ukrainska mova (Ukrainian language) suggest that researchers are interested in a wide range of problems, in particular categorical-functional descriptions of the verb. The article by S. Sokolova and O. Achylova discusses the problem of verb translation. The authors use the terms aspektualnist’ (aspectuality), rody diieslivnoi dii (lexical aspects, or Aktionsarten) and vydova neitralizatsiia (aspect neutralization). Modern Ukrainian dictionaries of linguistic terminology contain only the first two terms. In the iSybislaw system, the following keywords are used for this document: aspektualnist’ (aspectuality), diieslovo (verb) and fazovist’ (phasicity). The term vydova neitralizatsiia (aspect neutralization) is not included. This term is new and refers to a situation when the aspectual meaning of a verb is irrelevant in translation from Ukrainian into nonSlavic languages. There is no need to include such terms in the iSybislaw system. The fact that the set of keywords used in iSybislaw relies on both the semantic potential of terms used in the indexed texts and terminological standards ensures efficient information retrieval.
Źródło:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2014, 49; 245-258
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Międzynarodowa konferencja naukowa "Мови Європи в стані оновлення" (Kijów, 20-21 kwietnia 2016)
Autorzy:: Banasiak, Jakub
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/678916.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: report
academic life
scientific conference
European languages
Institute of the Ukrainian Language, National Academy of Sciences of Ukraine
Slavic languages
language innovation
lexis
phraseology
word formation
Opis:: International scientific conference Мови Європи в стані оновлення (Kiev, 20–21 April 2016)The article is a report from an international scientific conference, organised on 20–21 April 2016 in Kiev by the Institute of the Ukrainian Language, National Academy of Sciences of Ukraine. The conference, entitled Мови Європи в стані оновлення, was devoted to innovations in European languages, including especially the Slavic languages. Międzynarodowa konferencja naukowa Мови Європи в стані оновлення (Kijów, 20–21 kwietnia 2016)Artykuł stanowi relację z międzynarodowej konferencji naukowej zorganizowanej w dniach 20–21 kwietnia 2016 roku w Kijowie przez Instytut Języka Ukraińskiego Narodowej Akademii Nauk Ukrainy. Konferencja, zatytułowana Мови Європи в стані оновлення, poświęcona była innowacjom w językach Europy, ze szczególnym uwzględnieniem języków słowiańskich.
Źródło:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2016, 51
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Предостережения и запреты как способ воздействия на адресата в украинских проповедях XVII–XVIIІ вв.
Warnings and Prohibitions as Means of Exerting Influence on the Addressee in Seventeenth– Eighteenth-Century Ukrainian Sermons
Ostrzeżenia i zakazy jako środki wywierania wpływu na adresata w XVII–XVIII-wiecznych kazaniach ukraińskich
Autorzy:: Зелинская, Оксана Юрьевна
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/38645821.pdf
Data publikacji:: 2020-12-31
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: sermon
verbal persuasion
speech act of warning and prohibition
preventive
prohibitive
imperative
Ukrainian language of the 17th–18th centuries
Opis:: In religious communication, psychological influence – as a result of which a person should change their subjective features (value orientations, ways of conduct, etc.) – is aimed at fostering compliance with religious norms. The tasks of a priest include religious education and correcting people’s behaviour, warning them against acts which contradict Christian values, in other words: preventing people from committing sins. This task is best achieved by means of verbal persuasion used in sermons. This paper offers a diachronic analysis of speech acts of warning and prohibition (preventives and prohibitives) on the basis of written monuments of the Ukrainian language: Ukrainian sermons from the seventeenth and eighteenth centuries. In the analysed sermons, they are used in order to achieve the aim of preventing sinful conduct. They refer both to everyday situations and to moral attitudes in general. In the texts under consideration, the semantics of warning and prohibition is conveyed using means of expression from different levels. At the lexical level, they are verbs with the general meaning ‘to warn’, ‘to be afraid’, and verbs of action creating a distance between the individual and sinful feelings, thoughts and actions: ‘to escape’, ‘to reject’. Words and phrases denoting cognitive processes play the role of discourse markers: ‘to know’, ‘to be aware of’, ‘to remind’. The speech acts of warning and prohibition are most frequently expressed with verbs in the form of negative imperative. One specific aspect of the use of preventives is that they are supplemented with recommendations which the addressee may accept of his/her own will. The preacher uses various rhetorical strategies to enhance the convincing function of warnings, such as references to widely known cases from the past (precedential phenomena), quotations from the Holy Scripture, and preventive exhortations. In order to better convince the congregation and urge them to follow the model of proper conduct, the preacher uses various means of expression: epithets conveying negative valuation, and stylistic figures: amplification, gradation, pairs of synonyms. The material under consideration makes it possible to conclude that the Ukrainian language of the seventeenth–eighteenth centuries had a considerable potential in terms of verbal persuasion, and opens prospects for the study of its dynamics.
W komunikacji religijnej psychologiczne oddziaływanie na osobę nastawione na zmianę subiektywnych cech (wyznawanych wartości, zachowania itp.) ma na celu propagowanie życia w zgodzie z normami religijnymi. Do zadań kapłana należy wychowanie i poprawa ludzkich zachowań, ostrzeganie przed czynami i działaniami sprzecznymi z wartościami chrześcijańskimi, a więc zapobieganie grzechowi. Najskuteczniejszym środkiem realizacji tego celu w działalności homiletycznej jest zastosowanie perswazji słownej. Niniejszy artykuł przedstawia analizę diachroniczną dwóch typów aktów mowy o charakterze dyrektywnym: ostrzeżeń i zakazów (prewentywów i prohibitywów), przeprowadzoną na materiale zabytków piśmiennictwa ukraińskiego – XVII–XVIII-wiecznych kazaniach ukraińskich. W analizowanych kazaniach środki te odnoszą się zarówno do sytuacji życia codziennego, jak i ogólnych postaw moralnych, a ich zastosowanie ma na celu zapobieganie grzesznemu zachowaniu. W badanych tekstach semantyka zakazu i ostrzeżenia jest wyrażana na różnych poziomach. Na poziomie słownictwa są to czasowniki o ogólnym znaczeniu ‘ostrzegać’, ‘bać się’, a także czasowniki oznaczające działania wprowadzające dystans pomiędzy adresatem a grzesznymi uczuciami, myślami i działaniami: ‘uciekać’, ‘odrzucać’. Rolę znaczników dyskursu pełnią słowa i frazy oznaczające procesy kognitywne: ‘znać’, ‘wiedzieć’, ‘przypominać’. Ostrzeżenia i zakazy są najczęściej wyrażane czasownikami w formie przeczącej trybu rozkazującego. Jednym ze szczególnych aspektów ich zastosowania jest to, że są one uzupełniane zaleceniami, które adresat może zaakceptować z własnej woli. Kaznodzieja stosuje różne strategie retoryczne, żeby wzmocnić perswazyjną funkcję ostrzeżeń. Należą do nich odwołania do znanych zjawisk (zjawisk precedensowych), cytaty z Pisma Świętego czy zapobiegawcze zaklinania. Aby lepiej przekonać wiernych i nakłonić ich do przestrzegania modelu właściwego zachowania, stosuje różne środki wyrazu: epitety wyrażające negatywną ocenę, jak również figury stylistyczne: amplifikację, gradację czy pary synonimów. Badany materiał skłania do wniosku, że język ukraiński XVII–XVIII wieku miał znaczny potencjał w zakresie perswazji słownej i otwiera perspektywy badań nad dynamiką jej rozwoju.
Źródło:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2020, 55
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Kilka uwag o ekwiwalencji międzyjęzykowej: na przykładzie konfrontacji polskiej i ukraińskiej frazeologii
Some Remarks on Interlingual Equivalence: Based on the Contrastive Analysis of Polish and Ukrainian Phraseology
Autorzy:: Tymoshuk, Roman
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/44914515.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: ekwiwalencja międzyjęzykowa
frazeologia
dwujęzyczny słownik frazeologizmów
korpus równoległy
język polski
język ukraiński
interlingual equivalence
phraseology
bilingual dictionary of idioms
parallel corpus
Polish language
Ukrainian language
Opis:: The article focuses on the problem of interlingual equivalence in the context of Polish and Ukrainian contemporary phraseology. The author provides examples of the use of parallel corpora in research on equivalence and outlines the concept of presenting the adequacy of phraseological units in the Leksykon aktywnej frazeologii polskiej i ukraińskiej [Dictionary of Active Polish and Ukrainian Phraseology]. The aim of the study is to draw attention to the importance of creating a new type of bilingual dictionaries, presenting the current state of phraseological resources, and the use of digital tools in contrastive analysis.
W artykule skoncentrowano się na problemie ekwiwalencji międzyjęzykowej w oparciu o materiał współczesnej frazeologii polskiej i ukraińskiej. Przedstawiono przykłady wykorzystania korpusów równoległych w badaniach nad ekwiwalencją oraz koncepcję prezentacji odpowiedniości jednostek frazeologicznych w Leksykonie aktywnej frazeologii polskiej i ukraińskiej. Celem niniejszego tekstu jest zwrócenie uwagi na istotność tworzenia nowego typu słowników dwujęzycznych, prezentujących aktualny stan zasobów frazeologicznych oraz wykorzystania narzędzi cyfrowych w konfrontacji językowej.
Źródło:: Adeptus; 2021, 18
2300-0783
Pojawia się w:: Adeptus
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Asyndetic Complementation in the Light of Explicative Syntax (Exemplified with Bulgarian, Polish and Ukrainian)
Komplementacja asyndetyczna w świetle składni eksplikacyjnej (na przykładzie języka bułgarskiego, polskiego i ukraińskiego)
Autorzy:: Kiklewicz, Aleksander
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/33317070.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: explicative syntax
valency
verb syntax
sentential actant
conjunction
asyndetic complementation
Bulgarian language
Polish language
Ukrainian language
składnia eksplikacyjna
walencja
składnia czasowników
aktant syntaktyczny
spójnik
dopełnienie asyndetyczne
język bułgarski
język polski
język ukraiński
Opis:: The subject of the study is Bulgarian, Polish and Ukrainian syntactic constructions in which the position of the clausal complement is realized in an asyndetic manner. The analysis of language material is based on the theory of explicative syntax, the foundations of which were developed by S. Karolak. The author shows that the asyndetic complement is one of the forms of realization of the propositional argument that is conditioned by the valence of the matrix verb. A given syntactic form is a valence characteristic of a limited group of semantic classes of verb, namely mental, emotive, perceptive and deliberative verbs. The author also shows that there are other factors that favor or, conversely, do not favor the use of conjunctionless sentences, such as negation, ellipsis, coreference, and others. The author concludes that the frequency of asyndetic constructions in Slavic languages can vary.
Przedmiotem badania są bułgarskie, polskie i ukraińskie konstrukcje składniowe, w których pozycja dopełnienia klauzulowego jest realizowana w sposób asyndetyczny. Analiza materiału językowego opiera się na teorii składni eksplikatywnej, której podstawy opracował S. Karolak. Autor pokazuje, że dopełnienie asyndetyczne jest jedną z form realizacji argumentu propozycjonalnego, uwarunkowaną walencją czasownika matrycowego. Dana forma składniowa stanowi charakterystykę walencyjną ograniczonej grupy semantycznej czasowników, a mianowicie czasowników mentalnych, emotywnych, percepcyjnych i deliberatywnych. Autor pokazuje również, że istnieją inne czynniki, które sprzyjają lub odwrotnie nie sprzyjają używaniu zdań bezspójnikowych, takie jak: negacja, elipsa, koreferencja. Autor dochodzi do wniosku, że częstość występowania konstrukcji asyndetycznych w językach słowiańskich jest większa lub mniejsza.
Źródło:: Slavia Meridionalis; 2023, 23
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:: Slavia Meridionalis
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Synthetic and Analytical Means of Expressing Aktionsart in the Ukrainian and Serbian Languages
Syntetyczne i analityczne środki wyrażania akcjonalności w języku ukraińskim i serbskim
Autorzy:: Ivanović, Milena
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/33316204.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: aktionsart
verb
semantic class
analytical construction
phasality
determinativity
plurality
graduality
Ukrainian language
Serbian language
rodzaj czynności
czasownik
konstrukcja analityczna
klasa znaczeniowa
fazowość
determinatywność
mnogość
stopniowalność
język ukraiński
język serbski
Opis:: The paper analyzes the aktionsart verb classes and aktionsart constructions as means of expressing aktionsart in the Ukrainian and Serbian languages. We single out four complexes of aktionsart meanings: phasal, determinative, plural, and gradual. For each of them, we determine the type and composition of the means of expression with the aim of observing the mutual relationship between these means and the similarities and differences in their functioning in the analyzed languages. Based on the analysis, we conclude that analytical means, although not central, are relatively represented in both languages, especially in the sphere of qualitative aktionsart, and that, although there are appropriate word-formation models in both languages, the Serbian language favors analytical, and the Ukrainian synthetic meansof expressing aktionsart.
W artykule przeanalizowano aktionsarten czasowników oraz konstrukcji jako sposoby wyrażania akcjonalności w językach ukraińskim i serbskim. Wyróżniamy cztery klasy znaczeń akcjonalnych – fazowość, determinatywność, mnogość i stopniowość – i dla każdego z nich ustalamy typ i skład środków wyrażania w celu zdefiniowania wzajemnych relacji między tymi środkami, jak też podobieństwa i różnice w ich funkcjonowaniu w analizowanych językach. Na podstawie przeprowadzonej analizy dochodzimy do wniosku, że środki analityczne, choć nie centralne, są stosunkowo często reprezentowane w obu językach, zwłaszcza w sferze jakościowej aktionsart, i że choć w obu językach istnieją odpowiednie modele słowotwórcze, to język serbski jest bardziej skłonny do analitycznych, a ukraiński do syntetycznych środków wyrażania aktionsarten.
Źródło:: Slavia Meridionalis; 2023, 23
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:: Slavia Meridionalis
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Акцентний паралелiзм мiж дiѥсловами з класифiкацийними суфиксами – -i-// -iю-/-ѥ- та –и-//-ю-/-я-/-и-
Autorzy:: Задорожний [Zadorozhnyĭ], Василь [Vasyl'] Б. [B.]
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/678948.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: Ukrainian language
stem stress
inflection stress
ultimate stress
stem accentual type
ultimate accentual type
movable accentual type
aspect correlation
word forms of perfective / imperfective aspect
Opis:: Accentual parallelism between verbs suffixed with -і- // -ію- / -іє- and -и- // -ю- / -я- / -и-The article presents an attempt to identify the pattern according to which pairs of common-rooted verbs ending with -іти and -ити (of the types білíти, жовтíти, чорнíти and біли́ти, жовти́ти, чорни́ти) are stressed in present-day Ukrainian. For instance, why do we have a verb with a movable stress біли́ти – білю́, бíлиш and a verb with a fixed inflection stress чорни́ти – чорню́, чорни́ш among the verbs with -ити in modern Ukrainian? They are both derivatives of the stem-stressed adjectives білий and чорний and the respective derivative verbs with -іти have the accentual features of the corresponding adjectives: білíти – білíю, білíєш and чорнíти – чорнíю, чорнíєш. The author believes that primary correlation of the accentual features of the verbs of both types is reflected by the pairs чорнíти – чорни́ти and so on. But nowadays this pattern is already violated in many cases because the verbs with -ити in modern Ukrainian are intensively losing their ultimate stress and developing a movable stress or a fixed stem stress instead. For example, the primary accentual correlation красíти – краси́ти – крашу́, краси́ш is being changed to the correlation красíти – крáсити – крáшу, крáсиш. Likewise, the modern correlation оголíти – оголи́ти – оголю́, огóлиш has replaced the former one оголíти – оголи́ти – оголю́, оголи́ш etc. Paralelność w akcentowaniu czasowników z sufiksami -і- // -ію- / -іє- oraz -и- // -ю- / -я- / -и-Artykuł stanowi próbę wyodrębnienia wzorca, zgodnie z którym we współczesnym języku ukraińskim akcentowane są pary czasowników o identycznym rdzeniu i końcówce -іти i -ити (typu білíти, жовтíти, чорнíти i біли́ти, жовти́ти, чорни́ти). Rozważa się w nim na przykład, czemu we współczesnym ukraińskim wśród czasowników zakończonych na -ити obok czasownika z ruchomym akcentem біли́ти – білю́, бíлиш występuje czasownik ze stałym akcentem końcówkowym чорни́ти – чорню́, чорни́ш. Oba te czasowniki są derywatami przymiotników o akcencie rdzeniowym: білий i чорний, a odpowiadające im czasowniki zakończone na -іти akcentowane są analogicznie do przymiotników, od których się wywodzą: білíти – білíю, білíєш i чорнíти – чорнíю, чорнíєш. Zdaniem autora pierwotna korelacja w akcentowaniu czasowników obu omawianych typów znajduje odzwierciedlenie w parach typu чорнíти – чорни́ти. Obecnie jednak ów wzorzec akcentowy języka ukraińskiego w wielu wypadkach ulega zaburzeniu, czasowniki zakończone na -ити coraz częściej bowiem tracą akcent końcowy na rzecz akcentu ruchomego lub stałego akcentu rdzeniowego. Przykładem może być pierwotna korelacja akcentów красíти – краси́ти – крашу́, краси́ш, która ulega zastąpieniu korelacją красíти – крáсити – крáшу, крáсиш. Podobnie współczesna korelacja оголíти – оголи́ти – оголю́, огóлиш zastąpiła występującą dawniej korelację оголíти – оголи́ти – оголю́, оголи́ш itd.
Źródło:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2016, 51
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "ukrainian language" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język