Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "onomastics" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-14 z 14
Tytuł:
O rozbieżnych etymologiach nazwisk polskich i litewskich
Autorzy:
Walkowiak, Justyna Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676444.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
onomastics
surnames
Polska
Lithuania
etymology
homonymy
Opis:
On divergent etymologies of Polish and Lithuanian surnamesThe conflict of national Polish and Lithuanian historiographies typically involves divergent interpretations of the shared history, but it is seldom noticed that linguistic interpretations (including the onomastic ones) may be divergent too. These linguistic interpretations can also become a tool of language policy, especially of the policy focused on personal names. The present article analyses selected examples of genetically Lithuanian surnames currently in use in Poland which in some Polish linguistic sources are etymologised as genetically Polish, as well as – conversely – those of Polish origin which in some Lithuanian research are interpreted as genetically Lithuanian. Although inadvertent and accidental mistakes cannot be ruled out, in the case of homonymic surnames there is a visible tendency to give priority to native etymologies. It may be assumed that for the society at large, the origin of a surname somehow implies the nationality of its bearer; in the case when the researchers’ attitudes are nationalistic, this fact may be used as an argument in public debates whose scope far exceeds that of onomastics. O rozbieżnych etymologiach nazwisk polskich i litewskichKonflikt narodowych historiografii polskiej i litewskiej zazwyczaj wiąże się z rozbieżnymi interpretacjami wspólnej historii, ale rzadziej się zauważa, że podobnie rozbieżne są też interpretacje językoznawcze, w tym onomastyczne. One także mogą stać się narzędziem polityki językowej, a w szczególności polityki, której przedmiotem są nazwy osobowe. Niniejszy artykuł przedstawia i analizuje wybrane przypadki używanych współcześnie w Polsce nazwisk pochodzenia litewskiego, które w niektórych polskich pracach językoznawczych są etymologizowane jako genetycznie polskie, a także – odwrotnie – tych nazwisk polskiego pochodzenia, które w niektórych źródłach litewskich interpretowane są jako etymologicznie litewskie. Choć nie można oczywiście wykluczyć niezamierzonych i przypadkowych omyłek, w przypadku nazwisk homonimicznych wyraźnie zauważalna jest tendencja do oddawania pierwszeństwa etymologii rodzimej. Wolno przypuszczać, że w odbiorze społecznym geneza nazwiska w jakimś stopniu implikuje narodowość jego nosiciela; przy nacjonalistycznym nastawieniu badaczy fakt ten może być używany jako argument w publicznych debatach, których zasięg dalece wykracza poza onomastykę.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2017, 41
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pochodzenie choronimów Pomorza w świetle materiałów językowych
The Origins of Pomerania’s Choronyms in the Light of Linguistic Material
Autorzy:
Bandur, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/44927754.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Pomorze średniowieczne
onomastyka Pomorza
onomastyka Połabia
onomastyka kaszubska
historia Pomorza
Słowińcy
język kaszubski
język połabski
medieval Pomerania
Pomeranian onomastics
Polabian onomastics
Kashubian onomastics
history of Pomerania
Slovincians
Kashubian language
Polabian language
Opis:
This article presents an analysis of linguistic data concerning the origins of Pomerania’s choronyms and revisits two conflicting hypotheses. One of them assumes endonymy, the other a borrowing from (Old) Polish-speaking neighbours from the south. The aim of the presented analysis is to include in the debate, so far dominated by historians and archaeologists, linguistic data from Kashubian, Polish and Polabian, as well as to propose a possible solution to this question.
Artykuł prezentuje analizę danych językowych dotyczących pochodzenia choronimów Pomorza i ma na celu przedstawienie nowego spojrzenia na dwie sprzeczne hipotezy. Jedna z nich zakłada endonimiczność, druga zapożyczenie od (staro)polskojęzycznych sąsiadów z południa. Celem prezentowanej analizy jest włączenie do debaty, obecnie zdominowanej przez historyków i archeologów, danych językowych z kaszubszczyzny, polszczyzny i połabszczyzny, jak również zaproponowanie prawdopodobnego rozwiązania dla tego zagadnienia.
Źródło:
Adeptus; 2022, 19
2300-0783
Pojawia się w:
Adeptus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nazewnictwo czarnogórskich klubów piłkarskich
The Names of Montenegrin Football Clubs
Autorzy:
Fastyn, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38670473.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
names of football clubs
Montenegro
onomastics
semantics
Opis:
This article analyses the names of the Montenegrin football clubs taking part in the 2019/20 league competitions. The semantic analysis of their names presented in the study indicates that the most popular pattern is the use of a geographical name (the name of a mountain, river, lake, etc.). Other significant patterns are the use of the names of people (including the names of occupations, inhabitants of a particular region, or famous people associated with the region) and the names of abstract relations between people. Some clubs, mostly from the lowest level in the league system, use only an acronym and the name of their town/village.
Autor analizuje nazwy czarnogórskich klubów piłkarskich uczestniczących w rozgrywkach sezonu 2019/20. Analiza semantyczna pokazuje, że najbardziej popularnym schematem nazewniczym jest użycie nazwy geograficznej (nazwy gór, rzek, jezior itp.). Inne istotne schematy wykorzystują nazwy ludzi (w tym nazwy zawodów, mieszkańców regionów i sławnych ludzi związanych z regionem), a także nazwy abstrakcyjne relacji międzyludzkich. Niektóre kluby, zwłaszcza z najniższego poziomu rozgrywkowego, używają wyłącznie skrótowca oraz nazwy miejscowości, w której funkcjonują.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2021, 56
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Основні напрямки дослідження українських прізвищ (кінець XVII – початок XXI ст.): I. Доробок українських ономастів
Main Trends in the Study of Ukrainian Surnames (Late Seventeenth – Early Twenty-First Centuries): I. The Achievements of Ukrainian Onomasticians
Główne kierunki badań nad ukraińskimi nazwiskami (koniec XVII – początek XXI wieku): I. Dorobek ukraińskich onomastów
Autorzy:
Вирста, Наталія Богданівна
Рокіцька, Наталія Володимирівна
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38660135.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
surname
first name
anthroponymy
onomastics
surname suffix
etymon
Opis:
This article analyses main trends in the study of Ukrainian surnames from the period between the late seventeenth and the early twenty-first centuries. It points out the topicality of research on regional anthroponymy and its contribution to the development of studies on dialects, lexis, word formation and other issues in linguistics. Proper names contain a wealth of linguistic and historical information on realities of a nation or a particular region. The analysed material demonstrates that scholars investigating Ukrainian surnames have devoted considerable attention to the formation and development of the Ukrainian anthroponymic system, the functioning of anthroponyms in language, and the origin and semantics of personal names. They have identified the main stages in the formation of Ukrainian surnames and outlined the development of their role as a sign common to all members of a family, focusing in particular on the processes that have fostered the formation and development of the Ukrainian surname system. They have also examined the lexical basis of surnames, and identified the most productive lexical groups in this regard. The article presents the state of research on the classification of Ukrainian surnames according to their motivation features and means of their formation. It also sketches the prospects of further studies on Ukrainian anthroponomy. It points out that as yet there is no full register of Ukrainian surnames, and that some of the materials collected in particular regions have only been presented in dissertations and are often kept in private files of the researchers.
Artykuł dotyczy analizy głównych kierunków w badaniach nad ukraińskimi nazwiskami z okresu od końca XVII do początków XXI wieku. Wskazano na aktualność badań w zakresie antroponimii regionalnej, które w znacznym stopniu przyczyniają się do rozwoju dialektologii, leksykologii, derywatologii i innych gałęzi językoznawstwa. Nazwy osobowe najpełniej odzwierciedlają językowe i historyczne realia dawnego życia całego narodu lub określonego regionu. Przeanalizowany materiał pozwala stwierdzić, że badając nazwiska ukraińskie, naukowcy zwracają dużą uwagę na tworzenie i rozwój narodowego systemu antroponomicznego, funkcjonowanie antroponimów w języku, pochodzenie i semantykę nazw osobowych. Badacze określili główne etapy kształtowania się i stabilizowania nazwisk jako oficjalnych znaków rodowych, zwracając uwagę zwłaszcza na procesy, które przyczyniły się do powstania i stabilizacji ukraińskiego systemu nazwisk. Zbadali także leksykalną bazę nazwisk i ustalili najbardziej produktywne grupy leksykalne stanowiące podstawę słowotwórczą współczesnych nazwisk ukraińskich. W artykule omówiono stan badań w zakresie podziału nazwisk według cech motywacyjnych i środków ich tworzenia. Przedstawiono perspektywy dalszych badań nad antroponimią ukraińską. Autorki zwracają uwagę na brak całościowego indeksu ukraińskich nazwisk i na to, że materiały zebrane w pewnych regionach zostały przedstawione tylko w dysertacjach i często są przechowywane wyłącznie w prywatnych kartotekach.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2020, 55
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nominacje Chrystusa w postylli katolickiej Konstantego Szyrwida „Punkty kazań” (1629, 1644)
Nominations of Christ in the Catholic Postil by Konstantinas Sirvydas (Konstanty Szyrwid) Points of Sermons (1629, 1644)
Autorzy:
Rutkowska, Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38705096.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
sermon
biblical onomastics
names of Christ
Konstantinas Sirvydas (Konstanty Szyrwid)
Opis:
The article presents an analysis of the structure and semantics of the nominations referring to Christ recorded in the Catholic postil by Konstantinas Sirvydas (Konstanty Szyrwid). The study aims to show how they are created and what function they play in the text of the sermonic work. By examining the name as an individual product of the author, we position our research at the crossroads of theology and linguistics, and use the methodology of cultural onomastics. The structural analysis of the names shows that there are single and multi-component nominations in the text, as well as names extended with predicative and textual descriptions. Most of them are of biblical origin, but there is also paraphrasing present of biblical descriptions, their reduction or transformation, which results in the creation of new names based on postillic text. The semantic analysis of the names allows us to reach the content of the sermons, reflects on the thoughts and arguments they contain, and reveals the attitude of the author. The results of the study indicate that the basic source of biblical anthroponymy in the Polish language in the sixteenth and seventeenth centuries was not only the Holy Bible, but also parabiblical works.
W artykule została przedstawiona analiza struktury i semantyki nominacji określających Chrystusa, utrwalonych w postylli katolickiej Konstantego Szyrwida. Celem opracowania jest ukazanie sposobu ich tworzenia oraz funkcji, jaką pełnią w tekście utworu kaznodziejskiego. W niniejszym studium nazwa jest rozpatrywana jako wytwór indywidualny autora, a omówione tu badania sytuują się na pograniczu teologii i językoznawstwa. W opracowaniu wykorzystana została też metodologia onomastyki kulturowej. Z analizy strukturalnej nazw wynika, że w tekście występują nominacje jedno- i wieloskładnikowe oraz nazwy rozbudowane o deskrypcje predykatywne i tekstowe. Większość z nich ma proweniencję biblijną, ale zdarza się również parafrazowanie deskrypcji biblijnych, ich redukcja lub przekształcenie, a także tworzenie nowych nazw na podstawie tekstu postyllicznego. Analiza semantyczna nazw pozwala dotrzeć do treści kazań, stanowi odbicie zawartych w nich myśli i sposobów argumentacji oraz ujawnia postawę autora postylli. Z badania wynika, że za podstawowe źródło antroponimii biblijnej w języku polskim w XVI–XVII wieku należy uznać nie tylko Pismo Święte, ale też utwory parabiblijne.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2023, 58
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Od dawnego do współczesnego Poznania w kryminale
Autorzy:
Nowak, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/645304.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
detective story
literary onomastics
proper names
urbanonyms
place names
city
Opis:
From old-time to modern Poznań in detective storiesThe article discusses the image of Poznań in detective fiction written after 1989. The criminal stories were selected in such a way that their action takes place in different times, the purpose of the paper is to show how the choice of names affects the understanding of the novel’s content and compare the names used by the author with the real urban nomenclature with that of Poznan, both presently and in the period in which the piece is set. The main question posed is whether the time of action influences the selection of proper names and how the proper names were chosen for novels in which action takes place in earlier periods: whether the author uses historical urbanonyms, present ones or adopts a different strategy altogether. The article aims to show how the picture of Poznań is created in detective stories and how much it corresponds to reality. Od dawnego do współczesnego Poznania w kryminaleArtykuł pokazuje obraz Poznania w kryminałach napisanych po roku 1989. Kryminały zostały wybrane w taki sposób, aby ich akcja rozgrywała się w różnych czasach. Celem pracy jest pokazanie, jak dobór nazw własnych wpływa na zrozumienie treści dzieła oraz porównanie nazw z ówczesnym i współczesnym nazewnictwem miejskim Poznania. Główne pytanie stawiane w pracy dotyczy tego, czy czas akcji wpływa na dobór onimów oraz jak wygląda dobór onimów w kryminałach z akcją osadzoną we wcześniejszych latach. Czy autor odzwierciedla w powieści funkcjonujące wówczas realnie urbanonimy, opiera się na stanie współczesnym, czy obiera jeszcze inną strategię? Artykuł ma pokazać, jak kształtuje się przestrzeń Poznania w kryminale i czy historycznie oraz współcześnie odpowiada stanowi faktycznemu.
Źródło:
Adeptus; 2017, 9
2300-0783
Pojawia się w:
Adeptus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Многоязычие в Великом княжестве Литовском в зеркале древних фамилий
Autorzy:
Гурская [Hurskaia], Юлия [IUliia]
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676724.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
onomastics
proper name
anthroponymy
ancient surnames
language contact
culture clash
Balto–Slavic relations
Opis:
Multilingualism in the Grand Duchy of Lithuania as reflected in old antroponymsThis article analyses historical anthroponyms in the Vitebsk and Mogilyov areas of Belarus. The dialects of this area are categorised as transitional within the Balto-Slavic, West-East Slavic and Russian-Belorussian dialect continua. The materials used for the study are business texts from the 15–17th centuries as well as birth registers of the 17th and 18th centuries.The analysis has shown that in the eastern part of Belarus, the surnames of ancient knightly clans of the Grand Duchy of Lithuania are related to the history of a given territory. The anthroponyms reflect the phonetic, lexical, word-formation processes that have taken place in the languages of the Grand Duchy of Lithuania. What is characteristic, the anthroponyms in the analysed region often mix and impose ranks. This has been caused by the difficulties in the development of antroponyms, as well as the interference of different languages and the cultural specifics of the Grand Duchy of Lithuania.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2013, 37
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Валентина Кульпина, Очерки по ономастическому переводу и лингводидактике. Warszawa: BEL Studio, 2013; 160 ss.
Autorzy:
Kiklewicz, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678628.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
review
onomasiology
onomastics
translation
foreign language teaching
confrontative linguistics
Polish language
Russian language
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2014, 49
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ksiądz Stanisław Kozierowski – prekursor badań onomastycznych zachodniej Słowiańszczyzny
Autorzy:
Mądry, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678777.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
local names
onomastics
settlement
Western Slavdom
toponomastics
University of Poznań
Recovered Territories
Opis:
Father Stanisław Kozierowki (1874–1949) – a Forerunner of the Onomastic Research on Western SlavsFather Stanisław Kozierowski was one of the outstanding Polish researchers of Slavic onomastics in the first half of the twentieth century. He published numerous works on, often already forgotten, names of villages, lakes, rivers and marshes, particularly in the region of Greater Poland and the area historically inhabited by Slavic peoples, stretching as far as the river Elbe. His studies were part of the research stream described as “Western thought” (myśl zachodnia, followed at the University of Poznań after the First World War), a dispute with German scholars pursued with the aim of proving Poland’s right to the territories on the Baltic Sea which had been historically populated by West Slavic tribes. After the Second World War, Kozierowski contributed to setting Polish names of villages and railways stations in the so-called Recovered Territories. Ksiądz Stanisław Kozierowski (1874–1949) – prekursor badań onomastycznych Zachodniej SłowiańszczyznyKsiądz Stanisław Kozierowski był jednym z wybitnych polskich badaczy onomastyki słowiańskiej pierwszej połowy XX wieku. Opublikował liczne prace, w których przypomniał dawne, często już zapomniane nazwy miejscowości, jezior, rzek i bagien, zwłaszcza z terenu Wielkopolski oraz terenów zamieszkałych niegdyś przez ludność słowiańską do rzeki Łaby. Jego badania naukowe były częścią prowadzonych na Uniwersytecie Poznańskim w okresie międzywojennym badań określanych jako „myśl zachodnia”. Stanowiły one polemikę z badaczami niemieckimi i miały wykazać prawa Polski do ziem leżących nad Bałtykiem, zamieszkałych niegdyś przez plemiona zachodniosłowiańskie. Po II wojnie światowej ksiądz Stanisław Kozierowski przyczynił się do ustalenia polskich nazw miejscowości i stacji kolejowych na tzw. Ziemiach Odzyskanych.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2019, 54
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
К истории формирования древних фамилий современного белорусского ареала
Autorzy:
Гурская [Hurskaia], Юлия [IUliia]
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676384.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
onomastics
proper names
ancient family names
composite anthroponymy
etymology
language world-view
Opis:
To the history of the ancient family names format on of modern Belarus arealThe aim of the article is investigation of the ancient family names formation of the modern Belarus areal covering three aspects: areal topological, comparatively historical and lingua cultural.The Object Subject of the article is the etymological reconstruction of the anthroponymycal archetypes, cultural possibilities and modes of ancient family names conceptualization. We understand the term “ancient family names” as family naming in the XIV–XV centuries when this territory belong to the Great Principality of Lithuania. We attributed to the ancient family names’ nuclear composite and formed out of them short onomastic units that go back, regarding X. Krae, to the ancient European areal. Many anthroponymycal roots entering into the composition of ancient complex names are referred by investigators to the category of relict proper names.Methods of investigation is areal‑typological, comparatively‑historical and descriptive. Some methods of onomastic investigation such as etymological, structural and word‑formative analysis were also used.The scientific novelty of the investigation lies in the fact that we propose the concept of the ancient family names formation in Belarus areal in the context of the formation of the European anthroponymycal systems; singled out and systematize the corpus of ancient anthroponymycal and toponymycal lexemes of investigated areal and their etymological conceptual analysis was carried out.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2010, 34
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Profesor Władysław Lubaś (1932–2014)
Autorzy:
Skudrzyk, Aldona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678519.pdf
Data publikacji:
2014-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
obituary notice
Władysław Lubaś (1932–2014)
Polska
sociolinquistics
onomastics
Slavic studies
linguistics
lexicology
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2014, 49; 10-12
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Profesor Adam Sławomir Gala (1944–2013)
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678852.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
obituary notice
Adam Sławomir Gala (1944–2013)
Polska
dialectology
onomastics
linguistics
Polish studies
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2014, 49
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On flora semantics in house names found in Vidzeme: materials contained in the 1826 counting of souls in Vidzeme province
O semantyce roślinnej nazw domostw w Widzeme: materiały zawarte w spisie dusz z roku 1826 w krainie Widzeme
Autorzy:
Jansone, Ilga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/967734.pdf
Data publikacji:
2014-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
onomastics
house names
counting of souls in 19th century
flora semantics
onomastyka
nazewnictwo domostw
spisy dusz w xix w.
flora
semantyka
Opis:
The information of the counting of souls containing both house names and names of individuals is an essential aspect of historical onomastics. The first counting of souls in Vidzeme took place in 1782 and coincided with the 4th analogous census of the provinces of Russia. Subsequently these took place at irregular intervals, the 5th in 1795, the 6th in 1811, the 7th in 1816, the 8th in 1834, the 9th in 1850, and the final, 10th in 1858. The number of house names entered in the 1826 counting of souls in Vidzeme province (guberna) is 14,500, including those of peasant homes that had been separated from another property whilst retaining the same name. House names based on flora (incl. names of mushrooms) semantics are listed for 574 dwellings, which represent just about 4% of all house names listed for Vidzeme, providing that repeated house names are counted separately. In case of several manors data is missing (lost) for the 1826 census, information for these manors is taken from previous and subsequent censuses. In many instances (279 cases registered) house names were based on the names of deciduous trees found in their immediate vicinity: such names comprise 48.6% of all house names of flora semantic origin, i. e., ozols ‘oak-tree’, bērzs ‘birch-tree’, kārkls ‘osier’, liepa ‘linden tree’, kļava ‘maple tree’, apses ‘aspen’, osis ‘ash tree’, alksnis ‘alder’, lazda ‘hazel-tree’, vītols ‘willow’, ieva ‘bird cherry’. Names based on names of conifers are found (35 instances were recorded, or 6.1% of all house names based on flora semantics), i. e., egle ‘spruce tree’, paeglis, kadiķis ‘juniper’, priede ‘pine-tree’. House names based on names of fruit trees and bushes are only occasionally found in Vidzeme, with 8 recorded instances, or 1.4% of all house names based on flora semantics, i. e., ābele ‘apple tree’, and upene ‘black-currant’. The next sub-group of house names based on flora semantics comprises those based on names of cereals. This is one of the most widely occurring flora semantics sub-groups and contains 58 entries, or 10,1% of all house names based on flora semantics, i. e., auzas ‘oats’, rudzi ‘rye’, mieži ‘barley’, kvieši ‘wheat’, griķi ‘buckwheat’. House names have been found based on terms of 6 legumes, which represents 1% of all house names based on flora semantics, i. e., zirnis ‘pea’, pupa, ‘bean’. Names of common vegetables are the basis for a considerable number of house names. i. e. 53 instances are recorded, representing 9.2% of all house names derived from flora semantics, i. e., rutks, ruduks ‘radish’, kāposts ‘cabbage’, rācenis ‘turnip’, sīpols ‘onion’, ķiploks ‘garlic’, kālis ‘swede’, gurķis ‘cucumber’. House names also derive from terms of widely-cultivated plants such as kaņepes ‘hemp’, apiņi ‘hops’ and lini ‘flax’. These have been the basis for 40 house names, which represent 7% of all hose names based on flora semantics. House names are also based on the names of cultivated and wild herbal plants, and of garden weeds. 47 such cases have been recorded, corresponding to 8.2% of all house names based on flora semantics, i. e., dadzis ‘thistle’, āboliņš ‘clover’, and amoliņš ‘sweet clover’, dille ‘dill’, grīslis ‘sedge’, smilga ‘bent grass’, usne ‘creeping thistle’, pienene ‘dandelion’, pērkones ‘charlocks’, niedre ‘reed’, skosta ‘horse-tail’, vībotne ‘mugwart’. A total of 32 house names based on three flower terms, roze ‘rose’, magone ‘poppy’ and astere ‘aster’ have been recorded; this represents 5.6% of all house names based on flora semantics. The majority (26) of these house names are based on terms of roses. A number of house names in Vidzeme appear to be based on names of mushrooms. 6 such names have been recorded, which represent 1% of all house names based on flora semantics, i. e., bekas ‘boletus’, krimilde, and rudmiese ‘Loctarius’. House names listed in the 1826 counting of souls are based on a wide range of flora semantics, with a clear preference for lexemes associated with names of trees. It is possible that this reflects landscape elements close to these homes, as well as the place that these features have in the relationship of home owners with nature, and their work. In order to draw any deeper conclusions about the presence of flora semantics in house names it would be necessary to examine all relevant historical records up to the present time.
Informacje o liczeniu dusz, obejmujące zarówno nazwy domostw, jak i nazwiska osób stanowią istotny aspekt onomastyki historycznej. Pierwsze liczenie dusz w krainie historycznej Widzeme odbyło się w 1782 r. i zbiegło się w czasie z podobnym, czwartym spisem, przeprowadzonym w guberniach rosyjskich. Kolejne spisy odbywały się nieregularnie: piąty w 1795 r., szósty w 1811, siódmy w 1816, ósmy w 1834, dziewiąty w 1850, i ostatni, dziesiąty, w roku 1858. Liczba nazw domostw uwzględnionych w spisie dusz z 1826 r. w Widzeme wynosi 14 500, łącznie z domami chłopskimi, będącymi odrębnymi częściami innych posiadłości, choć noszącymi tę samą co one nazwę. Nazwy domów pochodzące od nazw roślin (łącznie z nazwami grzybów) podano w przypadku 574 miejsc zamieszkania, co stanowi tylko ok. 4% ogółu nazw, zakładając, że powtarzające się nazwy liczono osobno. Ponieważ w przypadku niektórych siedzib brak danych (zaginęły) w spisie z roku 1826, informacje o nich zaczerpnięto ze spisów poprzednich i następnych. Nazwy siedzib zamieszczone w spisie dusz z 1826 r. opierają się w szerokim zakresie na semantyce roślinnej, przy czym wyraźnie uprzywilejowane są jednostki leksykalne kojarzone z nazwami drzew. Najprawdopodobniej jest to związane z elementami krajobrazu, znajdującymi się w bezpośrednim sąsiedztwie poszczególnych domostw, ale może też być świadectwem stosunku ich mieszkańców do otaczającej przyrody oraz do swojej pracy. Aby móc wyciągnąć dalsze wnioski na temat obecności semantyki roślinnej w nazewnictwie domostw, konieczne jest przebadanie wszystkich zapisów historycznych aż po czasy nam współczesne.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2014, 38; 1-39
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Sierp”, „Młot”, „Trybuna Radziecka”: tytuły polskojęzycznej prasy wydawanej w międzywojennym ZSRR
“Sierp” (The Sickle), “Młot” (The Hammer), “Trybuna Radziecka” (The Soviet Tribune): Titles of the Polish-Language Press Published in the Interwar USSR
Autorzy:
Dzięgiel, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38454553.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
polskojęzyczna prasa wydawana w latach 1918–1939 w ZSRR
sowietyzmy w języku polskim
tytuły prasy
onomastyka medialna
Polish-language newspapers in the USSR (1918–1939)
Sovietisms in the Polish language
press titles
media onomastics
Opis:
This study is devoted to the titles of newspapers and magazines published in Polish in the USSR in 1918–1939. These periodicals are a reflection of a unique period – they were issued during the first decades after the 1917 revolution, under the conditions of state monopoly on information. The titles of newspapers and magazines had to conform to the single party line and ideology enforced in the USSR. The vocabulary used in the titles under scrutiny is discussed in the context of the features of Russian political propaganda at the time, as well as those of the Polish-language propaganda created on its basis.
Przedmiotem badania są tytuły gazet i czasopism publikowanych w języku polskim w latach 1918–1939 na terenie ZSRR. Periodyki te stanowią świadectwo szczególnej epoki – ukazywały się w pierwszych dekadach po rewolucji 1917 roku w warunkach państwowego monopolu informacyjnego. Tytuły gazet i czasopism zostały dostosowane do jednej linii politycznej i ideologicznej obowiązującej w ZSRR. Słownictwo wykorzystane w badanych tytułach prasowych zostało omówione na tle właściwości ówczesnej rosyjskiej propagandy politycznej i kształtującej się na jej wzór propagandy polskojęzycznej.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2021, 45
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-14 z 14

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies