Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "lexicology" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-7 z 7
    Tytuł:
    Činitelská jména s příponou -čí v diachronním pohledu
    Autorzy:
    Fuková, Irena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/678982.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    word formation
    historical lexicology
    agent nouns
    Opis:
    Agent Nouns with the Suffix -čí from a Diachronic PerspectiveThis article deals with agent nouns formed with the suffix -čí (lovčí m.), attested both in the Old Czech and the Middle Czech period. The study provides their formal and semantic description and compares their word-formation development. In particular, it further examines the relations between agent nouns formed by the suffixes -cě, -ec (lovec) and adjectives ending with -í derived from those nouns (lovčí adj.).Nomina agentis z przyrostkiem -čí w ujęciu diachronicznymArtykuł omawia nomina agentis utworzone za pomocą przyrostka -čí (lovčí m.), poświadczone zarówno w okresie staroczeskim, jak i średnioczeskim. Autorka charakteryzuje te jednostki z punktu widzenia formalnego i semantycznego i porównuje ich rozwój słowotwórczy. Analiza koncentruje się na relacjach pomiędzy nomina agentis utworzonymi za pomocą przyrostków -cě, -ec (lovec) a przymiotnikami z końcówką -í, które są ich derywatami (lovčí przym.).
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2019, 54
    2392-2435
    0081-7090
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rec.: Włodzimierz Wysoczański, Umieranie i śmierć. Wielowymiarowość językowa, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2012, 872 ss.
    Autorzy:
    Kulmiński, Robert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/678512.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Włodzimierz Wysoczański
    words connected with death
    lexicology
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2013, 48
    2392-2435
    0081-7090
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy "wihajster" jest nazwą artefaktu? Szkic leksykologiczny
    Autorzy:
    Żurowski, Sebastian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/678958.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    lexicology
    names for artifacts
    colloquial language
    regionalism
    Opis:
    Is wihajster a name for an artifact? A lexicological studyThe basic focal points of this article are the features of the word wihajster – both those inter- (grammar and semantics) and extralinguistic (etymology, orthography, pragmatics). Moreover, the article mentions other expressions characteristic of regional varieties of Polish which share some similar semantic features. The presented semantic interpretation implies that, generally, wihajster is a semantically marked synonym for narzędzie ‘tool,’ some of the examples, however, show that there are speakers who attribute to it an even broader scope of reference. The examples that illustrate the analysis have mostly been derived from fiction. Their analysis shows that referring to wihajster as a "post-war neologism" is not justified. The word undoubtedly appeared in Polish before World War II, and most probably even back in the 19th century. It is equally unreliable from the academic point of view to call wihajster a Germanism – unless we are prepared to abandon defining the latter as a loan word from German. All in all, the word does indeed imitate in sound the German phrase wie heisst er?, yet this linguistic unit did not evolve within German and thus is not an external loan. It can only be considered an internal loan from local dialects into general Polish. Czy wihajster jest nazwą artefaktu? Szkic leksykologicznyPodstawowym przedmiotem zainteresowania w artykule są cechy wewnątrz- (gramatyka i semantyka) i zewnątrzjęzykowe (etymologia, ortografia, pragmatyka) wyrażenia wihajster. Ponadto wspomniane są inne wyrażenia odmian (głównie regionalnych) języka polskiego, które mają podobne cechy semantyczne. Zaproponowana interpretacja semantyczna zakłada, że są to nacechowane synonimy narzędzia, choć część przykładów pokazuje, że użytkownicy języka przypisują im czasem jeszcze szerszy zakres odniesienia. Wykorzystywane do ilustracji toku wywodu przykłady pochodzą przede wszystkim z literatury pięknej. Ich analiza pokazuje, że częste w literaturze przedmiotu określanie wihajstra mianem „powojennego neologizmu” jest nieuprawnione – wyrażenie to pojawiło się w języku polskim na pewno przed II wojną światową, a prawdopodobnie jeszcze w XIX wieku. Równie nierzetelne naukowo jest nazywanie wihajstra germanizmem – chyba że germanizm zostanie zdefiniowany nie jako zapożyczenie z języka niemieckiego. Wihajster w istocie jest bowiem wyrażeniem naśladującym brzmienie niemieckiej frazy wie heisst er?, ale jednostka ta nie powstała na gruncie języka niemieckiego i nie jest zapożyczeniem zewnętrznym. Można ją traktować jedynie jako zapożyczenie wewnętrzne z gwar do języka ogólnego.
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2015, 50
    2392-2435
    0081-7090
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Летописная ойконимия как источник реконструкции лексики древнерусского языка
    Autorzy:
    Ююкин [IUiukin], Максим [Maksim] Анатольевич [Anatol'evich]
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/678817.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Old Russian language
    historical lexicology
    etymology
    toponymics
    lexical reconstruction
    isolex
    Opis:
    Annalistic oikonymy as a source for reconstruction of the Old Russian vocabularyAmong about 1,000 place names mentioned in the Old Russian chronicles (within the borders of contemporary Russia), there are 19 ones that are derived from stems non-attested as apellatives in the Old Russian written sources. The vast majority of them can be reconstructed by comparison with words of modern East Slavic languages or their dialects, but several are not known in the East Slavic zone, and have parallels in the West and (or) South Slavic languages only. Almost all of these words are geographical terms. The places in whose names they are preserved are located mostly in Novgorod Ruthenia and the Upper and Middle Volga basin. Ojkonimia latopisów jako źródło dla rekonstrukcji słownictwa języka staroruskiegoWśród około 1000 nazw miejscowych wymienionych w staroruskich kronikach (w granicach dzisiejszego państwa rosyjskiego) jest 19 pochodzących od podstaw, które nie są apelatywnie poświadczone w źródłach staroruskich. Zdecydowaną większość z nich można zrekonstruować na podstawie wyrazów należących do zasobu leksykalnego współczesnych języków wschodniosłowiańskich lub ich dialektów, ale kilka z nich ma analogie tylko w językach zachodnio- i południowosłowiańskich. Prawie wszystkie te słowa są terminami topograficznymi. Miejsca, w których nazwy są zachowane, znajdują się głównie w Rusi Nowogrodzkiej i dorzeczu Górnej i Środkowej Wołgi.
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2018, 53
    2392-2435
    0081-7090
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Recenzja: Iryda Grek-Pabisowa, "Polskie wyspy gwarowe z przełomu XIX i XX wieku na Białorusi. Gwary późnego osadnictwa na Polesiu, Witebszczyźnie i Mohylewszczyźnie. Z wykazem słownictwa przedstawionym leksykograficznie", Warszawa: Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, 2017
    Autorzy:
    Jankowiak, Mirosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/676918.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    dialectology
    Polish language of late settlement in Belarus
    North Borderland Polish
    lexicography
    lexicology
    Opis:
    Review: Iryda Grek-Pabisowa, Polskie wyspy gwarowe z przełomu XIX i XX wieku na Białorusi. Gwary późnego osadnictwa na Polesiu, Witebszczyźnie i Mohylewszczyźnie. Z wykazem słownictwa przedstawionym leksykograficznie (Polish dialect islands in Belarus at the turn of the 20th century: Dialects of late settlement in Polesie, and the Vitebsk and Mogilev regions. With a lexicographic listing of vocabulary), Warszawa: Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk.This article is a review of the work entitled Polskie wyspy gwarowe z przełomu XIX i XX wieku na Białorusi. Gwary późnego osadnictwa na Polesiu, Witebszczyźnie i Mohylewszczyźnie. Z wykazem słownictwa przedstawionym leksykograficznie (Polish dialect islands in Belarus at the turn of the 20th century: Dialects of late settlement in Polesie, and the Vitebsk and Mogilev regions. With a lexicographic listing of vocabulary), published in electronic version in Warsaw in 2017. The volume is a result of long studies by renowned Polish linguist Professor Iryda Grek-Pabisowa. In her publication, the author characterised late Polish settlement on the territory of contemporary Belarus, available language sources as well as features of the subdialects (including East Slavic influences and comparisons with North Borderland Polish, polszczyzna północnokresowa). The second part of the volume consists of three dictionaries presenting Polish speech in Polesie and the Vitebsk and Mogilev regions. Recenzja: Iryda Grek-Pabisowa, Polskie wyspy gwarowe z przełomu XIX i XX wieku na Białorusi. Gwary późnego osadnictwa na Polesiu, Witebszczyźnie i Mohylewszczyźnie. Z wykazem słownictwa przedstawionym leksykograficznie, Warszawa: Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk.Tekst stanowi recenzję pracy pt. Polskie wyspy gwarowe z przełomu XIX i XX wieku na Białorusi. Gwary późnego osadnictwa na Polesiu, Witebszczyźnie i Mohylewszczyźnie. Z wykazem słownictwa przedstawionym leksykograficznie, która ukazała się w wersji elektronicznej w Warszawie w 2017 roku. Jest ona efektem wieloletniej pracy znanej polskiej lingwistki – prof. dr hab. Irydy Grek-Pabisowej. W publikacji autorka scharakteryzowała późne osadnictwo polskie na ziemiach współczesnej Białorusi, dostępne źródła językowe, a także cechy tychże gwar (z uwzględnieniem wpływów wschodniosłowiańskich i porównaniem z polszczyzną północnokresową). Drugą część publikacji stanowią trzy słowniki prezentujące mowę Polaków na Polesiu, Witebszczyźnie i Mohylewszczyźnie.
    Źródło:
    Acta Baltico-Slavica; 2019, 43
    2392-2389
    0065-1044
    Pojawia się w:
    Acta Baltico-Slavica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Profesor Władysław Lubaś (1932–2014)
    Autorzy:
    Skudrzyk, Aldona
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/678519.pdf
    Data publikacji:
    2014-12-31
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    obituary notice
    Władysław Lubaś (1932–2014)
    Polska
    sociolinquistics
    onomastics
    Slavic studies
    linguistics
    lexicology
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2014, 49; 10-12
    2392-2435
    0081-7090
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Этимологическое гнездо *ber- в праславянском языке: Реконструкция, словообразование, семантика
    The Etymological Nest *ber- in the Proto-Slavic Language: Reconstruction, Word-Formation, Semantics
    Gniazdo etymologiczne *ber- w języku prasłowiańskim. Rekonstrukcja, słowotwórstwo, semantyka
    Autorzy:
    Пятаева, Наталия Вячеславовна
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38695739.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    historical lexicology of the Slavic languages
    reconstruction of the etymological nest
    word formation and semantics of Proto-Slavic vocabulary
    Opis:
    The article presents a multidimensional (phonetic, etymological, derivational, morphological and semantic) description of the etymological nest (EN) *ber- ‘take’, reconstructed for the Proto-Slavic period in the history of the Russian and other Slavic languages. The root *ber-, around which the EN was formed, belongs to ancient Slavic roots and has Indo-European origin, which led to the natural phonetic variants reflecting the Proto-Slavic and Indo-European alternations: *ber- // *bor- // *bьr- // *bir-. At the Proto-Slavic level, 137 units with the root *ber- are reconstructed, organized in the EN in accordance with the relations of word-formation productivity and semantic motivation of lexemes as part of word-formation pairs, chains and paradigms: (1) the nucleus of the nest is the etymon *bherəmņ // *bherəmen ‘carry, burden’, reconstructed for the Proto-Indo-European language, which served as the basis for three Proto-Slavic innovations *bermę ‘burden; armful, bundle; fetus; *berdja ‘pregnant; foal (about animals)’; *bьrati *berǫ ‘take, take away, grab, pluck; receive, borrow, accept; enter into a marriage union’; (2) in accordance with a general practice adopted in etymological dictionaries, reconstructed lexemes are marked with an asterisk (*) and are represented in the Roman alphabet for the Proto-Indo-European and Proto- Slavic preliterate periods, and in Cyrillic for the period between the eleventh and the seventeenth centuries; (3) at the first stage of derivation, derivatives are arranged in the following order: verbs, verbal names, participles, prefixed verbs, composites; within these groups, words are arranged alphabetically; (4) the phonetic variants of a lexeme are separated with a double slash (//); (5) meanings are given in single quotation marks. The reconstruction of the EN *ber- and the semantic development of its main lexemes are given in two diagrams at the end of the article. A review of the material indicates that (1) the old Indo-European meaning ‘carry, load’ moved to the periphery of the EN *ber-, continuing to exist exclusively in the formations associated with the stem *bermę, and partly with *berdja; (2) a new meaning ‘take’ (*bьrati) became the most relevant for the semantic development of the EN *ber- in Late Slavic; its connection with the original ‘carry’ is seen in the fact that they correlate with adjacent sequential actions aimed at the attached object: ‘take’ what? – ‘object to be attached’ → ‘carry’ what? – ‘attached object’; (3) the new Proto-Slavic meaning ‘take’ (*bьrati), inherent in EN *ber-, determined the synonymy of this root group with the EN *em- (*jęti, *jьmati ‘take’).
    W artykule przedstawiono wielowymiarowy opis gniazda etymologicznego *ber- ‘brać’ (w aspekcie fonetycznym, etymologicznym, derywacyjnym, morfologicznym i semantycznym), zrekonstruowanego dla okresu prasłowiańskiego w historii języka rosyjskiego i innych języków słowiańskich. Rdzeń *ber-, wokół którego powstało gniazdo etymologiczne, należy do pierwotnych rdzeni słowiańskich i ma pochodzenie indoeuropejskie, co oznaczało rozwój naturalnych wariantów fonetycznych, odzwierciedlających oboczności prasłowiańskie i indoeuropejskie: *ber- // *bor- // *bьr- // *bir-. Na poziomie prasłowiańskim zrekonstruowano 137 jednostek z rdzeniem *ber-, które zorganizowano w ramach gniazda zgodnie z relacjami produktywności słowotwórczej i motywacji semantycznej leksemów w ramach par, łańcuchów i paradygmatów słowotwórczych: 1) jądrem gniazda jest zrekonstruowany dla języka praindoeuropejskiego etymon *bherəmņ // *bherəmen ‘nieść, brzemię’, który posłużył za podstawę dla trzech prasłowiańskich innowacji *bermę ‘brzemię; naręcze, tobołek; płód’; *berdja ‘brzemienna (o zwierzętach); źrebię’; *bьrati *berǫ ‘brać, zabrać, chwycić, wyrwać; otrzymać, pożyczyć, przyjąć; zawrzeć małżeństwo’; 2) zgodnie z powszechną praktyką przyjętą w słownikach etymologicznych zrekonstruowane leksemy są oznaczone gwiazdką (*) i zapisane w alfabecie łacińskim dla praindoeuropejskich i prasłowiańskich okresów przedpiśmiennych oraz cyrylicą dla okresu od XI do XVII wieku; 3) na pierwszym etapie derywacji derywaty są ułożone w następującej kolejności: czasowniki, rzeczowniki odczasownikowe, imiesłowy, czasowniki przedrostkowe, złożenia; w tych grupach słowa są ułożone alfabetycznie; 4) warianty fonetyczne leksemu są oddzielone podwójnym ukośnikiem (//); 5) znaczenia podano w pojedynczych cudzysłowach. Rekonstrukcję gniazda etymologicznego *ber- i rozwój semantyczny jego głównych leksemów przedstawiono na dwóch wykresach na końcu artykułu. Przegląd materiału wskazuje, że 1) dawne indoeuropejskie znaczenie ‘nieść, brzemię’ przeszło na obrzeża gniazda etymologicznego *ber- i utrzymało się nadal wyłącznie w formacjach związanych z rdzeniem *bermę i częściowo *berdja; 2) nowe znaczenie: ‘brać’ (*bьrati) stało się najbardziej istotne dla semantycznego rozwoju gniazda *ber- w okresie późnosłowiańskim; związek tego znaczenia z pierwotnym ‘nieść’ przejawia się w fakcie korelacji pomiędzy nimi w sekwencji działań na umocowany obiekt: ‘brać’ co? – ‘obiekt do umocowania’ → ‘nieść’ co? – ‘umocowany obiekt’; 3) nowe prasłowiańskie znaczenie ‘brać’ (*bьrati), nieodłącznie związane z gniazdem *ber-, określiło synonimię tej grupy rdzeniowej z gniazdem *em- (*jęti, *jьmati ‘brać’).
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2021, 56
    0081-7090
    2392-2435
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-7 z 7

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies