Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Polish lexicography" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-12 z 12
    Tytuł:
    Rec.: Namuun Dashbold, Tulga Tumendalai, Bambar. Słownik polsko-mongolski (Бамбар1. Польш-Монгол Толь бичиг), Drukarnia Pijarów w Krakowie, Kraków 2012, 596 ss.
    Autorzy:
    Roszko, Roman
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/678530.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Polish-Mongolian language, lexicography
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2013, 48
    2392-2435
    0081-7090
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polskojęzyczne choronimy w „Zebraniu Krolestw, Prowincyi, Miast stołecznych, Rzek y Gor” (1746) Józefa Uszaka Kulikowskiego
    Autorzy:
    Jakubczyk, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/678967.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    choronymy
    names for the regions of France
    18th century
    geographical dictionaries
    Polish-French lexicography
    Opis:
    Polish choronymes in Collection of Kingdoms, Provinces, Capitals, Rivers and Mountains by Józef Uszak Kulikowski (1746)This paper presents the alphabetic Latin-Polish-French dictionary of geographical names entitled Zebranie Krolestw, Prowincyi, Miast stołecznych, Rzek y Gor (Collection of Kingdoms, Provinces, Capitals, Rivers and Mountains), written by Józef Uszak Kulikowski (1746). On the one hand, the onomasticon of Kulikowski continues the type of former vocabularies defining proper names in descriptive forms, but on the other hand, in a certain way, it is in line with the latest trends in the 18th century Western lexicography, incorporating to dictionaries additions in the form of collections of geographical names.The analysis of proper names contained in the Collection has been carried out on the sample of 40 Polish choronymes relating to regions of France. It turned out that Kulikowski used many names already existing in Polish (mostly from the 16th and 17th century). In turn, the adaptation of these names which were absent in Polish and which the author of the Collection attempted to integrate into the system of his native language can be considered quite successful. In this context it is worth to mention such choronymes as Bretanija, Gujenija, Niwernija, Perigordyja, Bigor. Polskojęzyczne choronimy w Zebraniu Krolestw, Prowincyi, Miast stołecznych, Rzek y Gor (1746) Józefa Uszaka KulikowskiegoW artykule omówiono alfabetyczny łacińsko-polsko-francuski słownik geograficznych nazw własnych pt. Zebranie Krolestw, Prowincyi, Miast stołecznych, Rzek y Gor Józefa Uszaka Kulikowskiego (1746). Z jednej strony, onomastykon Kulikowskiego kontynuuje typ dawnych słowników określających nazwy własne w formie deskrypcji, ale z drugiej – w pewien sposób wpisuje się w najnowsze tendencje w XVIII-wiecznej zachodniej leksykografii, polegające na dołączaniu do słowników dodatków w postaci zbiorów geograficznych nazw własnych.Analiza zamieszczonych w Zebraniu nazw własnych została przeprowadzona na przykładzie 40 polskojęzycznych choronimów odnoszących się do regionów Francji i wykazała, że Józef Uszak Kulikowski wykorzystał wiele nazw już w polszczyźnie istniejących (głównie od XVI i XVII w.). Adaptację tych nazw, których wówczas w języku polskim jeszcze nie było, a z którymi zetknął się autor Zebrania Krolestw i które spróbował włączyć do systemu rodzimego języka, należy uznać za dość udaną. Warto w tym kontekście wymienić chociażby takie choronimy jak np. Bretanija, Gujenija, Niwernija, Perigordyja, Bigor.
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2015, 50
    2392-2435
    0081-7090
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Refleksja leksykograficzna w przedmowach do dawnych słowników przekładowych
    Autorzy:
    Lenartowicz-Zagrodna, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38630718.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-31
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    history of Polish lexicography
    lexicographic awareness
    historical Polish-Latin dictionaries
    historical Latin-Polish dictionaries
    Gregorius Cnapius (Grzegorz Knapiusz)
    Nicolaus Volckmar
    historia leksykografii polskiej
    świadomość leksykograficzna
    dawne słowniki łacińsko-polskie
    Grzegorz Knapiusz
    dawne słowniki polsko-łacińskie
    Opis:
    This article aims to examine the scope of information included in prefaces to historical bilingual or trilingual dictionaries. An analysis of prefaces to eighteen Polish-Latin and Latin-Polish dictionaries made it possible to indicate the most frequently discussed issues: references to dictionaries by earlier authors; description of the addressee and the purpose of the dictionary, praise of the work; notes on the models on which it draws; comments on the concept and macrostructure of the dictionary; comments on the microstructure of the dictionary. As established, until the nineteenth century prefaces to such dictionaries were dominated by general comments, whereas detailed notes were not an obligatory element: they largely depended on the size of the dictionary – the more extensive the dictionary, the more details about its macro- and microstructure were discussed in the preface.
    Celem analizy było ustalenie, jaki zakres wiadomości rejestrowały przedmowy do dawnych słowników przekładowych. Analiza przedmów do 18 słowników polsko-łacińskich i łacińsko-polskich pozwoliła wyodrębnić najczęściej pojawiające się zagadnienia: przywoływanie prac poprzedników; wskazanie adresata i celu wydania oraz pochwała słownika; uwagi dotyczące wykorzystanych pierwowzorów; uwagi na temat koncepcji i makrostruktury słownika; uwagi na temat mikrostruktury słownika. Ustalono, że do XIX wieku przeważały w słownikach uwagi ogólne, natomiast uwagi metasłownikowe nie były elementem obligatoryjnym i zależały w dużym stopniu od objętości słownika – im obszerniejszy był słownik, tym szczegółowiej omawiano w przedmowach jego makro- i mikrostrukturę.
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2020, 55
    0081-7090
    2392-2435
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rec.: Roman Tymoshuk, Wojciech Sosnowski, Maciej Jaskot, Yurii Ganoshenko, "Leksykon aktywnej frazeologii polskiej i ukraińskiej", KJV Digital Sp. z o.o., Warszawa 2018, 312 ss.
    Autorzy:
    Perlin, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/678735.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    phraseology
    Polish language
    Ukrainian language
    lexicography
    review
    Opis:
    Review: Roman Tymoshuk, Wojciech Sosnowski, Maciej Jaskot, Yurii Ganoshenko, Leksykon aktywnej frazeologii polskiej i ukraińskiej, KJV Digital Sp. z o.o., Warszawa 2018, 312 pp.The article is a review of a novel lexicographic work, whose authors collate most frequent phraseologisms of the Polish and Ukrainian languages, based on the material of the spoken language of the young generation of both languages’ native speakers as well as on texts of electronic communication and popular culture. Rec.: Roman Tymoshuk, Wojciech Sosnowski, Maciej Jaskot, Yurii Ganoshenko, Leksykon aktywnej frazeologii polskiej i ukraińskiej, KJV Digital Sp. z o.o., Warszawa 2018, 312 ss.Artykuł stanowi recenzję nowatorskiej pracy leksykograficznej, której autorzy zestawiają ze sobą najczęściej występujące związki frazeologiczne języków polskiego i ukraińskiego, za materiał przyjmując język mówiony młodego pokolenia rodzimych użytkowników obu języków oraz teksty komunikacji elektronicznej i kultury popularnej. 
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2018, 53
    2392-2435
    0081-7090
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rosyjskie skrótowce porewolucyjne w pierwszych radzieckich słownikach dwujęzycznych
    Autorzy:
    Mędelska, Jolanta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/676364.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    the Polish Russian language
    bilingual lexicography
    abbreviations
    Opis:
    Russian post-revolutionary abbreviations in the first bilingual Russian dictionariesThe process of real expansion of abbreviations started at the end of 19th century and it developed tremendously in 20th century. The process of creating abbreviations in Russian became active after World War I and suddenly became widespread particularly in the post-revolutionary period. At that time abbreviations were created spontaneously and in a disorganized way, yet numerous creations were commonly used. The period of time during which they were used was usually short, compare: ОСОАВИАХИМ (= Общество содействия обороне, авиации и химическому строительству). In most cases they were names of political parties, combat, revolutionary, social and other organizations, for instance: волисполком, военкомат, ревком. This characteristic type of Russian lexis was very troublesome for Polish intellectuals who were trying to code the Polish Russian language, i.e. specific, language code with many Russian and Soviet idioms that was used by the Polish living in the Soviet Union during the post-revolutionary period. Attempts to standardize abbreviations were reflected in translation dictionaries (Polish-Russian and Russian-Polish) published in Moscow in the 30s of 20th century. Русские послереволюционные аббревиатуры в первых советских двуязычных словаряхПроцесс настоящей экспансии аббревиатур начался в конце XIX столетия и продолжался, продвигаясь большими темпами, в ХХ веке. В русском языке аббревиация сильно активизировалась после первой мировой войы, особенно бурно распространялась в ранний послереволюционный период. В то время аббревиатуры образовались спонтанно, стихийно, неупорядоченно, но – несмотря на это – многие подобные образования попадали в общенародный обиход. Как правило, их жизнь быстро обрывалась, ср. ОСОАВИАХИМ (= Общество содействия обороне, авиации и химическому строительству). В основном это были названия политических партий, боевых, революционных, общественных и др. организаций, напр.: волисполком, военкомат, ревком. Этот характерный слой русской лексики доставлял много хлопот польским интеллигентам, пытавшимся кодифицировать советский польский язык, этот особый, сильнорусифицированный и советизированный языковой код, используемый поляками, проживавшими в СССР в межвоенный период. Попытки нормализовать образования аббревиатурного типа нашли отражение в переводных словарях (польско-русском и русско-польском), выпущенных в Москве в 30-е годы ХХ в.
    Źródło:
    Acta Baltico-Slavica; 2010, 34
    2392-2389
    0065-1044
    Pojawia się w:
    Acta Baltico-Slavica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Recenzja: Iryda Grek-Pabisowa, "Polskie wyspy gwarowe z przełomu XIX i XX wieku na Białorusi. Gwary późnego osadnictwa na Polesiu, Witebszczyźnie i Mohylewszczyźnie. Z wykazem słownictwa przedstawionym leksykograficznie", Warszawa: Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, 2017
    Autorzy:
    Jankowiak, Mirosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/676918.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    dialectology
    Polish language of late settlement in Belarus
    North Borderland Polish
    lexicography
    lexicology
    Opis:
    Review: Iryda Grek-Pabisowa, Polskie wyspy gwarowe z przełomu XIX i XX wieku na Białorusi. Gwary późnego osadnictwa na Polesiu, Witebszczyźnie i Mohylewszczyźnie. Z wykazem słownictwa przedstawionym leksykograficznie (Polish dialect islands in Belarus at the turn of the 20th century: Dialects of late settlement in Polesie, and the Vitebsk and Mogilev regions. With a lexicographic listing of vocabulary), Warszawa: Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk.This article is a review of the work entitled Polskie wyspy gwarowe z przełomu XIX i XX wieku na Białorusi. Gwary późnego osadnictwa na Polesiu, Witebszczyźnie i Mohylewszczyźnie. Z wykazem słownictwa przedstawionym leksykograficznie (Polish dialect islands in Belarus at the turn of the 20th century: Dialects of late settlement in Polesie, and the Vitebsk and Mogilev regions. With a lexicographic listing of vocabulary), published in electronic version in Warsaw in 2017. The volume is a result of long studies by renowned Polish linguist Professor Iryda Grek-Pabisowa. In her publication, the author characterised late Polish settlement on the territory of contemporary Belarus, available language sources as well as features of the subdialects (including East Slavic influences and comparisons with North Borderland Polish, polszczyzna północnokresowa). The second part of the volume consists of three dictionaries presenting Polish speech in Polesie and the Vitebsk and Mogilev regions. Recenzja: Iryda Grek-Pabisowa, Polskie wyspy gwarowe z przełomu XIX i XX wieku na Białorusi. Gwary późnego osadnictwa na Polesiu, Witebszczyźnie i Mohylewszczyźnie. Z wykazem słownictwa przedstawionym leksykograficznie, Warszawa: Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk.Tekst stanowi recenzję pracy pt. Polskie wyspy gwarowe z przełomu XIX i XX wieku na Białorusi. Gwary późnego osadnictwa na Polesiu, Witebszczyźnie i Mohylewszczyźnie. Z wykazem słownictwa przedstawionym leksykograficznie, która ukazała się w wersji elektronicznej w Warszawie w 2017 roku. Jest ona efektem wieloletniej pracy znanej polskiej lingwistki – prof. dr hab. Irydy Grek-Pabisowej. W publikacji autorka scharakteryzowała późne osadnictwo polskie na ziemiach współczesnej Białorusi, dostępne źródła językowe, a także cechy tychże gwar (z uwzględnieniem wpływów wschodniosłowiańskich i porównaniem z polszczyzną północnokresową). Drugą część publikacji stanowią trzy słowniki prezentujące mowę Polaków na Polesiu, Witebszczyźnie i Mohylewszczyźnie.
    Źródło:
    Acta Baltico-Slavica; 2019, 43
    2392-2389
    0065-1044
    Pojawia się w:
    Acta Baltico-Slavica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mapping wordnets from the perspective of inter-lingual equivalence
    Autorzy:
    Rudnicka, Ewa Katarzyna
    Piasecki, Maciej Tomasz
    Piotrowski, Tadeusz
    Grabowski, Łukasz
    Bond, Francis
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677283.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Princeton Wordnet
    Polish wordnet (Słowosieć)
    wordnet mapping
    equivalence
    translation
    bilingual lexicography
    Opis:
    Mapping wordnets from the perspective of inter-lingual equivalenceThis paper explores inter-lingual equivalence from the perspective of linking two large lexico-semantic databases, namely the Princeton WordNet of English and the plWordnet (pl. Słowosieć) of Polish. Wordnets are built as networks of lexico-semantic relations between words and their meanings, and constitute a type of monolingual dictionary cum thesaurus. The development of wordnets for different languages has given rise to many wordnet linking projects (e.g. EuroWordNet, Vossen, 2002). Regardless of a linking method used, these projects require defining rules for establishing equivalence links between wordnet building blocks, known as synsets (sets of synonymous lexical units, i.e., lemma-sense pairs). In this paper an analysis is carried out of a set of inter-wordnet relations used in the mapping of the plWordNet onto the Princeton WordNet, and an attempt is made to relate them to equivalence taxonomies described in specialist literature on bilingual lexicography and translation. Rzutowanie wordnetów w perspektywie ekwiwalencji międzyjęzykowejArtykuł przedstawia analizę zjawiska ekwiwalencji międzyjęzykowej z perspektywy powiązania dwóch wielkich wordnetów: polskiej Słowosieci i angielskiego WordNetu princetońskiego. Wordnety są relacyjnymi bazami danych leksykalno-semantycznych opisującymi sieć relacji leksykalno-semantycznych pomiędzy słowami i ich znaczeniami. Stanowią zatem rodzaj słownika jednojęzycznego połączonego z tezaurusem. Rozwój wordnetów dla wielu języków świata zaowocował następnie ich wzajemnymi powiązaniami. Wymagało to zdefiniowania metodologii dla ustalenia ekwiwalencji pomiędzy ich podstawowymi elementami tzn. synsetami, które są zbiorami synonimicznych jednostek leksykalnych tzn. par lemat numer znaczenia. W artykule analizujemy zbiór relacji międzywordnetowych używanych w rzutowaniu pomiędzy Słowosiecią a WordNetem princetońskim, odnosząc je do taksonomii ekwiwalencji postulowanych w literaturze leksykograficznej i translatorycznej.
    Źródło:
    Cognitive Studies; 2017, 17
    2392-2397
    Pojawia się w:
    Cognitive Studies
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Linguistic and Cultural Perceptions of Selected Occupations in Eighteenth-Century Proverbs (on the Basis of "Nowy dykcjonarz" by Michał Abraham Troc)
    Językowa i kulturowa percepcja zawodów w XVIII-wiecznych przysłowiach (na materiale Nowego dykcjonarza Michała Abrahama Troca)
    Autorzy:
    Kuryłowicz, Beata
    Szamryk, Konrad Kazimierz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38695729.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    lexicography
    proverbs
    Polish language of the 18th century
    Michael Abraham Trotz
    Polish culture of the 18th century
    Opis:
    This paper is an attempt to show the possibilities offered by an analysis of a historical dictionary in researching the old ways of perceiving, categorizing and evaluating the world. The observations in question are based on proverbs extracted from Nowy dykcjonarz by Michał Abraham Troc, which is one of the most significant achievements of Polish lexicography of the eighteenth century. Using the methodology of linguistic worldview reconstruction, the authors present the ways of perceiving certain occupations (shoemakers, blacksmiths, wheelwrights, cooks, doctors, executioners) by people in the eighteenth century and provide the cultural context of these perceptions. The analysis demonstrates that language is not only a communication tool, but also a carrier of the collective experience and outlook on life.  
    Celem niniejszego tekstu jest wskazanie możliwości, jakie daje analiza słownika historycznego w badaniu dawnych sposobów postrzegania, kategoryzowania i wartościowania świata. Rozważania te opierają się na przysłowiach zaczerpniętych z Nowego dykcjonarza Michała Abrahama Troca. Słownik ten jest jednym z najważniejszych osiągnięć polskiej leksykografii XVIII wieku. Posługując się metodologią językowego obrazu świata, autorzy rekonstruują językowo-kulturowy sposób postrzegania zawodów (szewców, kowali, kołodziejów, kucharzy, lekarzy, katów) utrwalony w osiemnastowiecznych przysłowiach. Przedstawiona analiza dowodzi, że język jest nie tylko narzędziem komunikacji, ale także nośnikiem zbiorowego doświadczenia i poglądu na świat.
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2021, 56
    0081-7090
    2392-2435
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czasowniki mentalne i czasowniki emocji w opisie semantyczno-syntaktycznym
    Autorzy:
    Korytkowska, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/678666.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    semantic classes of verbs
    syntax
    lexicography
    contrastive studies
    Bulgarian language
    Polish language
    Russian language
    Opis:
    Mental and emotional verbs in semantic and syntactic descriptionThe main issue of this article concerns relations between the semantic plane of the sentence, which is presented by means of notions of predicate argument structure, and the plane of formal realisation of this structure. The existing attitudes to the studied verb classes are presented. Then rules governing the model of description used are specified (the article has been written within an elaborate scientific grant concerning Bulgarian, Polish and Russian). Obligatory semantic features of both classes are pointed out, followed by an elaboration on the scope of analysis of semantic and syntactic phenomena. This scope is determined by basic semantic sentence categories on which comparative, including contrastive, research is based. Drawing on examples of particular units studied, I then discuss the effectiveness of the analysis which enables comparing differences between sets of sentence structures allowable for each class studied. Those differences stem from semantic differences typical of those classes. Czasowniki mentalne i czasowniki emocji w opisie semantyczno-syntaktycznymTematyka artykułu dotyczy relacji między płaszczyzną semantyczną zdania, ujętą w terminach struktury predykatowo-argumentowej, a płaszczyzną realizacji formalnej tej struktury. Zarysowane zostały dotychczasowe podejścia do opisu badanych klas czasowników oraz sprecyzowano ustalenia dotyczące zastosowanego w artykule modelu opisu (artykuł powstał w związku z realizacją obszernego grantu dotyczącego języka bułgarskiego, polskiego i rosyjskiego). Wskazano obligatoryjne dla obu klas cechy semantyczne oraz scharakteryzowano zakres analizy zjawisk semantyczno-składniowych. Zakres ten wyznaczają podstawowe semantyczne kategorie zdaniowe, których badanie stanowi podstawę dla porównań, także porównań konfrontatywnych. Zaprezentowane zostały przykłady opracowania wybranych jednostek oraz wskazana skuteczność analizy, która pozwala ukazać różnice między zbiorami dopuszczalnych dla każdej z badanych klas struktur zdaniowych. Różnice te wynikają z charakteryzujących te klasy różnic semantycznych.
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2017, 52
    2392-2435
    0081-7090
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polsko-litewskie badania konfrontatywne Zespołu Semantyki Instytutu Slawistyki Polskiej Akademii Nauk
    Autorzy:
    Roszko, Danuta
    Roszko, Roman
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/676962.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Polish and Lithuanian languages
    Lithuanian local dialect of Puńsk in Poland
    contrastive studies
    digital lexicography
    Opis:
    Polish-Lithuanian contrastive studies conducted by the Department of Semantics of the Institute of Slavic Studies of The Polish Academy of ScienceThe dissertation discusses the research area of the Lithuanian-Polish theoretical contrastive studies, conducted by the Department of ISS PAS, including: [1] Lithuanian-Polish theoretical contrastive studies utilizing the interlanguage (Lithuanian-Polish contrastive grammar), [2] Terminological dictionary (defi nitions of the interlanguage particular sections used in the linguistic contrast along with terminology suggestion for Slavic languages, including Lithuanian), [3] Corpus linguistics and on-line dictionaries (experimental trilingual Bulgarian-Polish-Lithuanian parallel and comparable corpora, experimental corpus of the Lithuanian local dialect of Puńsk and experimental electronic Polish-Lithuanian dictionary), [4] Research on the Lithuanian local dialect of Puńsk in Poland (grammatical description of the local dialect on the basis of the experimental dialectal corpus in contrast with Polish and Lithuanian). Польско-литовские исследования Лаборатории семантики Института Славистики Польской Академии НаукВ статье описываются научные исследования Лаборатории семантики Института Славистики ПАН, которые связаны с исследованием польского и литовского языков. Основные темы: [1] Теоретические польско-литовские сопоставительные исследования с использованием языка-посредника (Польско-литовская сопоставительная грамматика), [2] Терминологический словарь (заключающий содержания основных терминов языка-посредника и предложения самих терминов на польском и литовском языках), [3] Корпусная лингвистика и электронные онлайн-словари (экспериментальный трехязычный болгарско-польско-литовский параллельный корпус, экспериментальный корпус говора окрестностей Пунска и экспериментальный электронный польско-литовский словарь), [4] Исследования литовского говора окрестностей Пунска в Польше (грамматическое описание говора с использованием экспериментального корпуса говора в сопоставлении с польским и литовским языками).
    Źródło:
    Acta Baltico-Slavica; 2011, 35
    2392-2389
    0065-1044
    Pojawia się w:
    Acta Baltico-Slavica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Litewska leksykografia gwarowa z przełomu XX i XXI wieku (na tle wybranych polskich słowników regionalnych)
    Lithuanian Dialect Lexicography at the Turn of the Twenty-First Century (against the Background of Selected Polish Regional Dictionaries)
    Autorzy:
    Sakalauskienė, Vilija
    Sawaniewska-Mochowa, Zofia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38455509.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    turn of the 21st century
    leksykografia gwarowa i regionalna
    gwary litewskie
    gwary polskie
    przełom XX i XXI wieku
    ujęcie porównawcze
    dialect and regional lexicography
    Lithuanian dialects
    Polish dialects
    comparative approach
    Opis:
    The aim of this co-authored article is to provide an overview of contemporary Lithuanian dialect dictionaries in terms of their macro- and microstructure as compared to the concepts of description applied in selected recently published Polish regional dictionaries. The study considers the following issues in a comparative perspective: The range of entries (integral or differential, with selection made by lexicographers according to the adopted criteria). The arrangement of entries (alphabetical, alphabetical-cluster, thematic). The form of headwords (single- or multi-word). The way of defining the meaning (descriptive, synonymic, referential). The choice of textual illustrations and their notation. The use of grammatical information and the level of its complexity. The use of lexical maps and other visuals complementing the content of the definitions of headwords. As discussed, the comparison reveals significant similarities between the concepts of constructing Lithuanian and Polish dialect dictionaries. In both cases lexicographers compile integral dictionaries, which document the entire spoken language of the inhabitants of a given village or area, as well as differentia dictionaries, which focus on dialectal vocabulary. Although there is a preference for the alphabetical arrangement of entries, Polish dialect lexicographers have made some very successful attempts to compile thematic dictionaries (e.g. the ten-volume Dialect Dictionary of the Lublin Region (Słownik gwar Lubelszczyzny)). There are no dictionaries with this type of structure in Lithuanian lexicography. Lithuanian dialect lexicographic practice is strongly influenced by the pattern of description used in the Academic Dictionary of Lithuanian (Lietuvių kalbos žodynas). This tradition is also the source of the mixed alphabetical-cluster arrangement of entries and the single-word form of the headwords, which are followed by phrases. On the other hand, the ways of defining the meaning in the Polish and Lithuanian dictionaries under discussion are very similar. One novelty in Polish dialect lexicography as compared to the Lithuanian dictionaries is the practice of listing phraseologisms and verbal aspect pairs, or even triads, as separate entries. The use of grammatical terminology is not at the same level of complexity. The Lithuanian dictionaries include extensive grammatical information, unlike most of the Polish ones, where it is rather selective, apart from those compiled by Józef Kąś, which contain a full range of such data. The Latin grammatical terminology used in the Lithuanian dictionaries may be difficult to understand for non-linguists. The same applies to quotations illustrating the use of particular lexical items: they are provided in a full phonetic form, including the stress marking. In the case of Polish regional dictionaries, the tradition of such notation has been abandoned in favour of semi-phonetic, simplified spelling in order to make them more accessible to non-specialists. One new feature in Polish dialect lexicography which is worth noting is the visual component: in some dictionaries the definitions of headwords come with lexical maps (e.g. A Dialect Dictionary of the Lublin Region) and illustrations (e.g. the dictionaries compiled by Józef Kąś, which feature visuals of ethnographic value).      
    Celem tego współautorskiego artykułu jest przegląd współczesnych litewskich słowników gwarowych z punktu widzenia ich makro- i mikrostruktury w komparacji z koncepcjami opisu zastosowanego w wybranych najnowszych polskich słownikach regionalnych. Przedmiotem porównania były następujące zagadnienia szczegółowe: Zasób haseł (pełny czy dyferencyjny, dokonywany przez leksykografów według ustalonych kryteriów). Układ haseł (alfabetyczny, alfabetyczno-gniazdowy, tematyczny). Postać hasła (jedno- czy wielowyrazowa). Sposób definiowania haseł (opisowy, synonimiczny, za pomocą odsyłaczy). Dobór ilustracji tekstowych i sposób ich zapisu. Zakres wykorzystania danych gramatycznych w opisie haseł. Wprowadzanie map leksykalnych i materiałów ikonograficznych uzupełniających treść definicji leksemów hasłowych o aspekt wizualny. Ujęcie porównawcze ukazało istotne zbieżności między koncepcjami konstruowania litewskich i polskich słowników gwarowych. W praktyce leksykograficznej litewskiej i polskiej mieszczą się zarówno słowniki pełne, dokumentujące całościowo mowę mieszkańców konkretnej wsi lub danego areału, jak i dyferencyjne, skupione na słownictwie gwarowym. Preferowany przez leksykografów jest alfabetyczny układ haseł, ale na gruncie polskiej leksykografii gwarowej są bardzo udane próby opracowania słownika tematycznego (10-tomowy Słownik gwar Lubelszczyzny). Słowników z takim układem w leksykografii litewskiej brakuje. Na sposobie opracowania litewskich słowników gwarowych mocno zaważyła metoda opisu stosowana w Słowniku języka litewskiego (Lietuvių kalbos žodynas). Z tej tradycji czerpany jest wzorzec układu alfabetyczno-gniazdowego i utrzymanie jednowyrazowej postaci hasła głównego, a dopiero w dalszej kolejności podawanie związków wyrazowych. Natomiast sposoby definiowania znaczeń w słownikach polskich i litewskich są bardzo zbliżone. Nowością w polskiej leksykografii gwarowej w stosunku do słowników litewskich jest traktowanie jako odrębnych haseł frazeologizmów oraz czasownikowych par aspektowych, a nawet triad. Nasycenie słowników gwarowych terminologią gramatyczną jest różne. Słowniki litewskie mają bogaty zasób tych danych, pełne informacje w sposób usystematyzowany podawane są w leksykonach opracowanych przez Józefa Kąsia, w innych polskich słownikach – wybiórczo. W litewskich słownikach gwarowych stosowana jest łacińska terminologia gramatyczna, co z perspektywy niejęzykoznawcy może być trudne w odbiorze. Podobnie jak zapisywanie cytatów gwarowych, ilustrujących użycia leksemów hasłowych, w pełnej postaci fonetycznej, z zaznaczeniem akcentów. W polskich słownikach regionalnych odchodzi się od tradycji takiego zapisu na rzecz pisowni półfonetycznej, uproszczonej, by ułatwić korzystanie z nich niespecjalistom. Cenną nowością w polskiej leksykografii regionalnej jest uzupełnianie definicji haseł mapami językowymi (Słownik gwar Lubelszczyzny) oraz ilustracjami (bogatą ikonografią o walorach etnograficznych wyróżniają się zwłaszcza słowniki opracowane przez Józefa Kąsia).
    Źródło:
    Acta Baltico-Slavica; 2022, 46
    2392-2389
    0065-1044
    Pojawia się w:
    Acta Baltico-Slavica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z warsztatu leksykograficznego Bartłomieja z Bydgoszczy. Powtórzenia haseł
    Autorzy:
    Jankowiak, Lucyna Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38631560.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-31
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Polish language of the 16th century
    lexicography of the 16th century
    dictionaries by Bartłomiej of Bydgoszcz
    lexicographic method
    język polski XVI wieku
    leksykografia XVI wieku
    metoda leksykograficzna
    słowniki Bartłomieja z Bydgoszczy
    Opis:
    The aim of this article is to describe 280 examples of recurrences of Polish entries in the Latin-Polish dictionaries by Bartholomeus de Bydgostia of 1532 and 1544. The first researchers considered these recurrences to be mere mistakes resulting from a long time taken to prepare the dictionaries or from other causes. However, the scale of this phenomenon (4.3%) and its peculiar regularity make one think of another way of interpreting it – as Bartholomeus’ lexicographic method.
    Niniejszy artykuł opisuje 280 przykładów powtórzeń haseł polskich w łacińsko-polskich słownikach Bartłomieja z Bydgoszczy (1532 i 1544). Pierwsze badaczki traktowały je wyłącznie jako pomyłki spowodowane między innymi długim czasem przygotowywania słowników. Jednakże skala tego zjawiska (4,3%) i jego regularność oznaczają, że można je interpretować inaczej – jako jedną z metod leksykograficznych Bartłomieja z Bydgoszczy.
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2020, 55
    0081-7090
    2392-2435
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-12 z 12

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies