Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Kaunas" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-4 z 4
    Tytuł:
    The capture of the Marienwerder Castle, or where the Teutonic Order’s expansion to the East was stopped
    Autorzy:
    Almonaitis, Vytenis
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/676418.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Marienwerder
    Lithuania
    Kaunas
    Teutonic Order
    Baltic Crusades
    Vytautas
    Jogaila (Jagiełło)
    1384
    Opis:
    The capture of the Marienwerder Castle, or where the Teutonic Order’s expansion to the East was stoppedThis paper analyzes the construction, features, and significance of the Marienwerder castle, and its capture by Lithuanian forces in 1384. Located in what is now Kaunas, the castle represented the furthest eastern point of the Teutonic Order’s penetration into the Grand Duchy of Lithuania. As the sparse historiography on it suggests, the event seems to have been overlooked by contemporary historians. In fact, this castle of the Teutonic Order was not just an ordinary fortress, but a mighty stronghold. A detailed analysis of primary sources allows classifying the capture of Marienwerder as a major event in the war between the Order and the Grand Duchy of Lithuania as well as one of the major victories scored by the latter. It may be concluded that the Teutonic Order’s expansion to the east, which had been started from Torun, was then stopped at Kaunas. Zajęcie zamku Marienwerder albo gdzie zakończyła się ekspansja zakonu krzyżackiego na wschódW artykule analizowane są budowa, znaczenie i zajęcie w 1384 r. zamku zakonu krzyżackiego Marienwerder, który mieścił się na terytorium miasta Kowna. Był to najbardziej wysunięty na wschód zamek krzyżacki, który najgłębiej wchodził w terytorium Wielkiego Księstwa Litewskiego. Skromna historiografia świadczy o tym, że został on zapomniany przez współczesnych historyków. A jednak mowa jest tu nie o zwykłej rezydencji zakonu, a o potężnej twierdzy. Szczegółowa analiza źródeł pierwotnych pozwala uważać zajęcie zamku Marienwerder za jedno z najważniejszych wydarzeń w wojnie między zakonem krzyżackim a Wielkim Księstwem Litewskim, jak również jednym z największych zwycięstw tego ostatniego. Można również twierdzić, że ekspansja zakonu na wschód, rozpoczęta od Torunia, zakończyła się na Kownie.
    Źródło:
    Acta Baltico-Slavica; 2017, 41
    2392-2389
    0065-1044
    Pojawia się w:
    Acta Baltico-Slavica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rys regionalny we frazematyce nowel nadesłanych na konkurs kowieńskiego „Dnia Polskiego” (1936)
    Regional Features in the Phrasematics of Novellas Submitted to a Competition Organised by the Kaunas Daily “Dzień Polski” (1936)
    Autorzy:
    Mędelska, Jolanta
    Marszałek, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38447914.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    frazematyka nowel kowieńskich
    frazemy substratowo-interferencyjne i archaiczno-innowacyjne
    phrasematics of Kaunas novellas
    substrate-interference and archaic-innovative phrasemes
    Opis:
    This article analyses 33 phrasemes used in the Northern Borderland variety of Polish, which were extracted from about 20 novellas submitted to the competition announced in 1936 by Dzień Polski [The Polish Day], a Polish daily issued in Kaunas. The study classifies the extracted multiword units into substrate-interference units (formed under the influence of the Belarusian-Lithuanian substrate and more recent interference from Russian and Lithuanian) and archaic-innovative units (outdated and modified without foreign influence). The descriptions of individual phrasemes follow a standardised pattern. Substrate-interference phrasemes account for 70% of the material (9 substrate phrasemes, e.g. wiatry w głowie or durzyć głowę, and 14 interference phrasemes, mainly of Russian origin, e.g. jak na zło or podać prośbę), and 30% are native units (8 obsolete, e.g. zakasać ręce or beczka łoju = góra sadła, 1 local innovation: wyrządzić scenę zazdrości, and 1 phraseme common to indigenous Polish dialects: mieć gdziesik). The phrasematics of the Kaunas novellas makes an addition to the still modest list of multiword units in the Northern Borderland variety of Polish.
    Przedmiotem analizy są 33 frazemy północnokresowe wyekscerpowane z około 20 nowel nadesłanych na konkurs kowieńskiego „Dnia Polskiego” ogłoszony w roku 1936. Autorzy dzielą zebrane jednostki wielowyrazowe na substratowo-interferencyjne (ukształtowane na podłożu białorusko-litewskim i nowsze interferencje rosyjskie i litewskie) oraz archaiczno-innowacyjne (nieaktualne i zmodyfikowane bez wpływu obcego). Opisy poszczególnych frazemów podają w schemacie sformalizowanym. Ekscerpt składa się w 70% z frazemów substratowo-interferencyjnych (9 substratowych, np. wiatry w głowie czy durzyć głowę, i 14 interferencyjnych, głównie pochodzenia rosyjskiego, np. jak na zło czy podać prośbę) i w 30% z jednostek rodzimych (8 nieaktualnych, np. zakasać ręce czy beczka łoju = góra sadła, 1 innowacji lokalnej: wyrządzić scenę zazdrości, oraz 1 frazemu wspólnego z polskimi gwarami rdzennymi: mieć gdziesik). Frazematyka kowieńskich nowel wzbogaca skromną jeszcze listę północnokresowych jednostek wielowyrazowych.
    Źródło:
    Acta Baltico-Slavica; 2023, 47; Article No. 2960
    2392-2389
    0065-1044
    Pojawia się w:
    Acta Baltico-Slavica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Regionalność słownictwa nowel nadesłanych na konkurs kowieńskiego „Dnia Polskiego” (1936)
    A Regionality of the Vocabulary of Novellas Submitted to a Competition Organised by the Kaunas Daily “Dzień Polski” (1936)
    Autorzy:
    Mędelska, Jolanta
    Marszałek, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38586602.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    słownictwo nowel kowieńskich
    leksyka substratowo-interferencyjna
    warstwa archaiczna
    innowacje lokalne
    vocabulary of Kaunas novellas
    substrate-interference lexis
    archaic layer
    local innovations
    Opis:
    This article presents specific vocabulary excerpted from twenty-one novellas submitted to the competition announced in 1936 by Dzień Polski [The Polish Day], a Polish daily issued in Kaunas. Prior to publication, the novellas were edited with the aim of eliminating regional accretions. The excerpts include 116 peculiar lexemes: 42 substrate interference items, 69 archaic innovative units, and 5 that are shared with indigenous dialects. Native lexis outweighs foreign lexis; it constitutes 61% of all peculiarities and confirms the conservative nature of the Kaunas variety of Polish in the northern Kresy. It consists mainly of archaic lexis (e.g. żądnie, spokojność, najprzód), as well as innovative lexis (e.g. moderny) and lexis found in indigenous dialects (e.g. rozezłuć). Some of this vocabulary has East Slavic support, e.g. kędy or zrazu. Foreign influences are clearly evident in the novellas: substrate-interference items account for 39% of the material. This is old vocabulary formed under the influence of the Belarusian-Lithuanian substrate and long-term contact with Lithuanian and Belarusian (27 units: 85% Belarusianisms, e.g. odryna, and 15% Lithuanianisms, e.g. pagaluk) and more recent interference from Lithuanian and Russian (15 units: 80% Russianisms, e.g. germaniec, and 20% Lithuanianisms, e.g. naujakur).
    Autorzy przedstawiają specyficzne słownictwo wyekscerpowane z 21 nowel nadesłanych na konkurs kowieńskiego „Dnia Polskiego” ogłoszony w roku 1936. Przed opublikowaniem nowele poddano korekcie językowej ukierunkowanej na wyeliminowanie naleciałości regionalnych. Ekscerpt składa się ze 116 osobliwych leksemów: 42 jednostek substratowo-interferencyjnych, 69 archaiczno-innowacyjnych oraz 5 wspólnych z gwarami rdzennymi. Leksyka rdzenna przeważa nad obcą, stanowi 61% wszystkich osobliwości i potwierdza konserwatywność kowieńskiej odmiany polszczyzny północnokresowej. Składa się na nią głównie leksyka nieaktualna (np. żądnie, spokojność, najprzód), a także innowacyjna (np. moderny) oraz występująca w gwarach rdzennych (np. rozezłuć). Część tego słownictwa ma wsparcie wschodniosłowiańskie, np. kędy czy zrazu. Wpływy obce zaznaczyły się w nowelach wyraziście, jednostki substratowo-interferencyjne stanowią 39% materiału. Jest to dawne słownictwo powstałe pod wpływem substratu białorusko-litewskiego i długotrwałego kontaktu z litewszczyzną i białoruszczyzną (27 jednostek, w tym 85% białorutenizmów, np. odryna, i 15% lituanizmów, np. pagaluk) oraz nowsze interferencje z litewskiego i rosyjskiego (15 jednostek, w tym 80% rusycyzmów, np. germaniec, i 20% lituanizmów, np. naujakur).
    Źródło:
    Acta Baltico-Slavica; 2023, 47
    2392-2389
    0065-1044
    Pojawia się w:
    Acta Baltico-Slavica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mitonimia międzywojennego Kowna
    Mythonymy of Interwar Kaunas
    Autorzy:
    Prusinowska, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38456485.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    mitonimy
    mitologia litewska
    Kowno
    krajobraz kulturowy
    krajobraz urbanistyczny
    pamięć historyczna
    tożsamość narodowa
    mythonyms
    Lithuanian mythology
    Kaunas
    cultural landscape
    urban landscape
    collective memory
    national identity
    Opis:
    The present article describes and examines the lexical tissue of the city of Kaunas related to the pagan past of the Balts – Prussians and Lithuanians. The mythonyms appear basically in three periods of the city’s existence: in the interwar period, at the turn of the 1990s and after 2004, i.e. at critical and borderline moments, when emphasising individuality, exposing identity and referring to its sources was of utmost importance. The most interesting phenomena took place in the interwar period, when by placing in the city tissue numerous objects with names borrowed from Baltic mythology, collective memory was clearly shaped and mobilised in the space previously marked by “strangers” – Imperial Russia and the German Empire. In this way, this space was effectively tamed. The importance of this process is evidenced by dozens of names associated with the pagan Balts (Kaunas is a phenomenon in this respect on the map of Lithuania), which were given in the interwar period mostly to streets and buildings located, importantly, in the then very centre of the city. In the other two periods, mythonyms were not so popular anymore: the names of deities and other creatures historically worshiped by Lithuanians were usually given to streets far away from the city centre, often in newly created districts. Thanks to this, however, Kaunas has a clearly drawn identity that spreads from the centre towards the suburbs. A place that is thoroughly permeated with the “spirit of Lithuanianness” is the Unity Square (Lith. Vienybės aikštė), scrupulously cleansed of the traces of the aforementioned dependencies, whose important point is an inconspicuous dwarf who watches over the symbolic spring of the Lithuanian nation. It is this mythonymic element that is treated with special attention in this article, and on its example, a detailed cultural analysis of the city’s space is proposed. It should be emphasised that in Kaunas the mythonyms form a thought-out, multi-layered structure, as if a separate city that is inaccessible and foreign to the strangers. The study discusses individual collections and elements of this extensive web of meanings, deliberately created by town planners and urban designers, the basis of which is the historical experience of Kaunas and Lithuania.
    Celem artykułu jest opis i analiza tkanki nazewniczej Kowna, związanej z pogańską przeszłością Bałtów – Prusów i Litwinów. Mitonimy pojawiają się zasadniczo w trzech okresach istnienia miasta: w międzywojniu, na przełomie lat 80. i 90. oraz po roku 2004, a więc w momentach przełomowych, granicznych, kiedy podkreślanie odrębności, eksponowanie tożsamości i sięganie do jej źródeł ma niepoślednie znaczenie. Najbardziej interesujące zjawiska zachodzą w okresie międzywojennym, kiedy to poprzez umieszczanie w tkance miasta licznych obiektów o nazwach zapożyczonych z mitologii bałtyckiej wyraźnie kształtowano i mobilizowano zbiorową pamięć w przestrzeni naznaczonej wcześniej przez „obcych” – Cesarstwo Rosyjskie i Cesarstwo Niemieckie. W taki też sposób skutecznie tę przestrzeń oswajano. O randze tego procesu świadczą dziesiątki nazw powiązanych z pogańskimi Bałtami (Kowno jest pod tym względem ewenementem na mapie Litwy), które nadano w międzywojniu w przeważającej większości ulicom i innym obiektom, mieszczącym się, co ważne, w ówczesnym ścisłym centrum miasta. W pozostałych dwóch okresach mitonimy nie są już tak popularne, imionami bóstw i innych istot czczonych dawniej przez Litwinów nazywa się przeważnie ulice znacznie oddalonych od śródmieścia dzielnic, często nowo utworzonych. Dzięki temu jednak Kowno zyskuje wyraźnie nakreśloną tożsamość, która promieniuje od centrum w stronę przedmieść. Miejscem na wskroś przenikniętym „duchem litewskości” jest oczyszczony skrupulatnie ze śladów wspomnianych zależności Plac Jedności (lit. Vienybės aikštė), którego ważny punkt stanowi niepozorny, czuwający przy symbolicznym źródle narodu litewskiego krasnoludek. Ten właśnie element mitonimiczny potraktowany został ze szczególną uwagą, a na jego przykładzie dokonano szczegółowej analizy kulturoznawczej przestrzeni miasta. Należy podkreślić, że w Kownie mitonimy układają się w przemyślaną, wielowątkową strukturę, można by rzec – miasto osobne, które dla przybysza może być niedostępne i obce. Artykuł omawia poszczególne zbiory i elementy tej rozbudowanej, z rozmysłem przez urbanistów i planistów utworzonej siatki znaczeń, której osnowę stanowi historyczne doświadczenie Kowna i Litwy.
    Źródło:
    Acta Baltico-Slavica; 2022, 46
    2392-2389
    0065-1044
    Pojawia się w:
    Acta Baltico-Slavica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-4 z 4

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies