Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Church Slavonic" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-12 z 12
    Tytuł:
    „W udręce wołałem do Pana, a On mnie wysłuchał […]. Pan moim wspomożycielem” (Ps 118[117]:5–6). O leksykalnej wariantywności psałterzowych redakcji cerkiewnosłowiańskich. Na przykładzie tłumaczeń gr. ὁ ἀντιλή(μ)πτωρ, ἡ ἀντίλη(μ)ψις, ἡ βοήθεια, ὁ βοηθός, ἡ λύτρωσις, ὁ λυτρωτής, ῥυόμενος, ὁ ῥυστής, ὁ ὑπερασπισμóς i ὁ ὑπερασπιστής. Ujęcie ilościowe
    “I called upon the Lord in distress: the Lord answered me […]. The Lord is on my side” (Ps 118[117]:5–6). On the Lexical Variation of Church Slavonic Psalter Redactions: The Case of Translations of the Greek ὁ ἀντιλή(μ)πτωρ, ἡ ἀντίλη(μ)ψις, ἡ βοήθεια, ὁ βοηθός, ἡ λύτρωσις, ὁ λυτρωτής, ῥυόμενος, ὁ ῥυστής, ὁ ὑπερασπισμóς and ὁ ὑπερασπιστής. A Quantitative Approach
    Autorzy:
    Szulc, Arleta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38706119.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    lexical variation
    (Old) Church Slavonic and Greek/Hebrew equivalents
    Church Slavonic Psalter redactions
    quantitative comparative analysis
    Opis:
    This article is another one in a series of studies dealing with the lexical variation of Church Slavonic Psalter redactions. The paper focuses on the vocabulary used by man to address God as his protector, helper, saviour etc., and analyses the (Old) Church Slavonic equivalents of such Greek lexemes as ἀντιλή(μ)πτωρ, ἀντίλη(μ)ψις, βοήθεια, βοηθός, λύτρωσις, λυτρωτής, ῥυόμενος, ῥυστής, ὑπερασπισμóς and ὑπερασπιστής. It also points out the Hebrew equivalents of the investigated Greek and (O)CS words. The study concentrates on the quantitative aspect of the use of the vocabulary under discussion, with qualitative issues (semantics / contextual conditions) remaining in the background.
    To kolejny artykuł w cyklu opracowań traktujących o leksykalnej wariantywności psałterzowych redakcji cs. Tym razem uwagę skupia się na grupie słownictwa, którym człowiek zwraca się do Boga jako swego protektora, pomocnika, wybawiciela etc. Analizie poddaje się użycia (s)cs. ekwiwalentów takich gr. leksemów, jak: ἀντιλή(μ)πτωρ, ἀντίλη(μ)ψις, βοήθεια, βοηθός, λύτρωσις, λυτρωτής, ῥυόμενος, ῥυστής, ὑπερασπισμóς i ὑπερασπιστής. Dodatkowo wskazuje się na odpowiedniki hebrajskie badanych słów greckich i (s)cs. W rozważaniach nacisk kładzie się na aspekt ilościowy użyć badanego słownictwa, kwestie jakościowe (semantykę / uwarunkowania kontekstu) przesuwając na plan dalszy.
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2023, 58
    0081-7090
    2392-2435
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Obym się rozradował w rozradowaniu ludów Twoich”. Rzecz o konstrukcjach pleonastycznych w cerkiewnosłowiańskich redakcjach Księgi Psalmów
    “That I may rejoice in the joy of Thy nation”: On Pleonastic Constructions in Church Slavonic Redactions of the Book of Psalms
    Autorzy:
    Szulc, Arleta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38638214.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-31
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Old Church Slavonic "Psalterium Sinaiticum"
    Church Slavonic Psalter redaction
    pleonasm
    tautology
    Greek (Hebrew) pattern
    emphasis
    cognate (internal
    absolute) accusative
    lexical choice
    Opis:
    This article focuses on pleonasms extracted from the OCS Psalterium Sinaiticum and investigates their preservation in later representatives of successive CS Psalter redactions. In order to examine the use of the constructions under scrutiny, the (O)CS Psalters have been compared with one another and with the Greek and the Hebrew patterns of translation. The study provides a detailed description of lexical choices with respect to pleonasms present in selected contexts of the Psalter. It also considers analogical structures discussed in the literature on the subject, stressing a specifically emphatic character of (O)CS Psalter pleonasms, similar to that of their Greek and Hebrew equivalents. As observed, the use of pleonasms in the compared (O)CS Psalters is distinctly consistent and generally based on the Greek/Hebrew sources. Cases that could testify to these Biblical stylistic structures having already become independent on the Slavic ground are noted as exceptions.
    Artykuł koncentruje się na pleonazmach wyekscerpowanych ze staro-cerkiewno-słowiańskiego Psałterza synajskiego. Ma na celu zbadanie ich zachowawczości w młodszych reprezentantach kolejnych cerkiewnosłowiańskich redakcji psałterzowych. Teksty (s)cs. psałterzy porównano między sobą oraz z greckimi i hebrajskimi wzorcami przekładowymi pod kątem użycia rozpatrywanych konstrukcji pleonastycznych. Szerzej opisano leksykalny wybór w odniesieniu do pleonazmów obecnych w wybranych kontekstach Psałterza. Uwagę poświęcono także analogicznym strukturom omówionym w literaturze przedmiotu. Podkreślono specyficzny emfatyczny charakter (s)cs. pleonazmów psałterzowych, podobny do ich grecko-hebrajskich ekwiwalentów. Wskazano na wyraźną zgodność co do użyć konstrukcji pleonastycznych w porównywanych (s)cs. psałterzach, z reguły uzasadnioną greckim/hebrajskim wzorcem (wzorcami). Przypadki mogące świadczyć o usamodzielnieniu się na gruncie słowiańskim analizowanych biblijnych struktur stylistycznych odnotowuje się jako wyjątki.
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2020, 55
    0081-7090
    2392-2435
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Oby mój język potrafił opiewać Twoje słowa” (Ps 119 [118],172) – z badań nad leksykalną wariantywnością psałterzowych redakcji cerkiewnosłowiańskich. O przekładzie gr. συνάγω, ἐπισυνάγω i συλλέγω
    “Let my tongue make songs in praise of Your word” (Ps 119 [118]:172) – From the Research on the Lexical Variety of Church Slavonic Psalter Redactions: On Translation of the Greek συνάγω, ἐπισυνάγω and συλλέγω
    Autorzy:
    Szulc, Arleta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38695760.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    lexical variety
    (Old) Church Slavonic and Greek/Hebrew verbal equivalents
    Church Slavonic redactions of the Book of Psalms
    quantitative and qualitative comparative analysis
    Opis:
    This article is another report from the ongoing comparative lexical analyses of manuscripts representing separate Church Slavonic Psalter redactions. It is focused on quantitative and qualitative characterisation of the (Old) Church Slavonic equivalents of the Greek verbs συνάγω, ἐπισυνάγω and συλλέγω which occur in the Psalters under comparison. The study offers an interpretation of the observed similarities and differences among the Psalters regarding the choice of vocabulary in focus. It also considers the Hebrew verbs corresponding to the analysed (O)CS and Greek equivalents. Observations made in the article include illustrative examples.
    Artykuł jest kolejną relacją z sukcesywnie prowadzonych analiz porównawczych słownictwa zawartego w rękopisach reprezentujących poszczególne cerkiewnosłowiańskie redakcje psałterzowe. Koncentruje się na ilościowej i jakościowej charakterystyce (s)cs. ekwiwalentów greckich czasowników συνάγω, ἐπισυνάγω i συλλέγω obecnych w porównywanych psałterzach. Podaje interpretację zaobserwowanych podobieństw i różnic między nimi w doborze rozpatrywanego słownictwa. Uwagę zwraca również na hebrajskie odpowiedniki analizowanych ekwiwalentów (staro-)cerkiewnosłowiańsko-greckich. Komentarze artykułu dopełnia odpowiedni materiał ilustracyjny.
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2022, 57
    0081-7090
    2392-2435
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Język staro-cerkiewno-słowiański: źródło inspiracji czy zbędny balast? O możliwościach wykorzystania gramatyki języka scs. w nauce współczesnych języków słowiańskich
    The Old Church Slavonic Language: A Source of Inspiration or an Unnecessary Burden? On the Possibilities of Using OCS Grammar in the Teaching and Learning of Modern Slavic Languages
    Autorzy:
    Fałowski, Przemysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38704514.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Old Church Slavonic language
    Slavic languages
    Slavic studies
    grammar
    surveys
    Opis:
    The aim of this article was to investigate the status of the Old Church Slavonic language in the context of today’s academic didactics, especially in Slavic studies. The research aimed to test two hypotheses: (a) an Old Church Slavonic course is useful in the teaching of modern Slavic languages, (b) students of Slavic studies can see the practical dimension of a course in this language and the links between Old Church Slavonic and other Slavic languages. In the course of the analysis, both hypotheses were confirmed: it was proven that the Old Church Slavonic language course can have a practical application, and for most students this aspect of the course is important. The results of the study can be used to improve the course on the grammar of Old Church Slavonic: from the revision of the syllabus entries to specific exercises in classes with students.
    Celem artykułu było zbadanie statusu języka staro-cerkiewno-słowiańskiego w kontekście dzisiejszej dydaktyki akademickiej, szczególnie slawistycznej. Badania miały na celu sprawdzenie dwóch hipotez: a) kurs języka staro-cerkiewno-słowiańskiego jest przydatny w nauczaniu współczesnych języków słowiańskich, b) studenci studiów slawistycznych dostrzegają praktyczny wymiar kursu tego języka oraz powiązania języka staro-cerkiewno-słowiańskiego z innymi językami słowiańskimi. W toku analizy potwierdzone zostały obie hipotezy: udowodniono, że kurs języka staro-cerkiewno-słowiańskiego może mieć praktyczne zastosowanie, a dla większości studentów ten aspekt zajęć jest istotny. Wyniki przeprowadzonych badań mogą zostać wykorzystane do udoskonalenia kursu z gramatyki języka staro-cerkiewno-słowiańskiego: począwszy od korekty zapisów w sylabusach, aż po konkretne ćwiczenia w ramach zajęć ze studentami.
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2023, 58
    0081-7090
    2392-2435
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Słowniki w Wielkim Księstwie Litewskim – przyczynek do historii (zachodnio)ruskiej leksykografii i leksyki
    Autorzy:
    Citko, Lilia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/676548.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Ruthenian language
    Church Slavonic language
    macro- and microstructure of dictionary
    lexis
    Opis:
    Dictionaries in the Grand Duchy of Lithuania – a Contribution to the History of (Western)Ruthenian Lexicography and Word-Inventory In the article an attempt to describe the oldest Western Ruthenian dictionary has been made. The analysis is based on the following texts: 1) Leksis s tolkovanīem slovenskikh mov prosto  of the first part of the 16th century, 2) Leksis siriech rechenïia v"krat"tsie s"bran(")ny. I īz slove(n)skago iazyka naprosty(ĭ) ruskīĭ diale(k)t istol(")kovany L,Z  by L. Zizaniy (Vilno 1596), 3) Leksīkon slavenorosskīĭ ī imen tl"kovanīe  by P. Berynda (Kiev 1627), 4) Sinonima slavenorosskaia (the end of the 17th century). The focus of attention is directed to lexicographic specificity of the antique texts, the elements of their macro- and microstructures, sources and techniques of material documentation, which made it possible to observe the evolution of lexicographers` methodological procedure in the range of the structure of an entry, e.g.: efforts to introduce grammatical information, qualifiers (mostly etymological and stylistic), and material exemplification.Dictionaries, which were essentially used to learn the language of liturgical celebration, contained religious vocabulary. It should be noted, however, that their authors introduced Ruthenian words of various thematic groups and stylistic registers to the translated parts of lexicons. In Berynda`s dictionary Polish loan words appeared as entries. Słowniki w Wielkim Księstwie Litewskim – przyczynek do historii (zachodnio)ruskiej leksykografii i leksykiW artykule podjęto próbę charakterystyki najstarszych słowników zachodnioruskich na podstawie kilku źródeł: 1) Leksis s tolkovanīem slovenskikh mov prosto z pierwszej połowy XVI w.; 2) Leksis siriech rechenïia v"krat"tsie s"bran(")ny. I īz slove(n)skago iazyka naprosty(ĭ) ruskīĭ diale(k)t istol(")kovany L,Z  W. Zizaniego (Wilno 1596); 3) Leksīkon slavenorosskīĭ ī imen tl"kovanīe  P. Beryndy (Kijów 1627); 4) Sinonima slavenorosskaia  (koniec XVII w.). Głównie uwagę skupiono na specyfice leksykograficznej zabytków, elementach ich makro-i mikrostruktury, źródłach oraz sposobach dokumentacji materiału. Pozwoliło to zaobserwować pewną ewolucję warsztatu metodologicznego leksykografów w zakresie budowy artykułu hasłowego, jak np. próby wprowadzania informacji gramatycznej, kwalifikatorów (głównie etymologicznych, stylistycznych) oraz egzemplifikacji materiałowej.Słowniki, przeznaczone zasadniczo do nauki języka liturgicznego i lektury ksiąg cerkiewnych, gromadziły przede wszystkim leksykę religijną. Należy jednak zauważyć, że do przekładowej części leksykonów ich autorzy wprowadzali słownictwo ruskie należące do różnych grup tematycznych i rejestrów stylistycznych. W charakterze wyrazów hasłowych słownika Beryndy mogły występować również pożyczki polskie.
    Źródło:
    Acta Baltico-Slavica; 2016, 40
    2392-2389
    0065-1044
    Pojawia się w:
    Acta Baltico-Slavica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    St Maxim the Greek: Some notes on his understanding of the sacred time
    Autorzy:
    Zajc, Neža
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677886.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    St. Maxim the Greek
    Bible
    liturgy
    grammar
    theology
    Old Church Slavonic
    Opis:
    St Maxim the Greek: Some notes on his understanding of the sacred timeBased on a manuscript by St Maxim the Greek, this article explores his specific understanding of the relationship between language and biblical tradition. It gives some answers to questions concerning his theology, which are posed by his liturgical experience of the sacred time, which is based not on repeating the excerptions from the patristic authors, but is primarily founded on his accurate reading and in-depth perception of the Holy Bible. Maxim the Greek, who in his personal writings showed a detailed knowledge of both the Old Testament and Slavonic biblical texts, was thus not only able to separate the canonical from the non-canonical sacred texts, but also successfully classified the Christian teachings according to ethical value, from the Old Testament prophets to the apostles and the Church Fathers. With his hierarchy he also gave meaning to the ontological-eschatological dimension (three levels – appropriate to the Holy Trinity) of their spiritual efforts. His knowledge, which also reflects the precise understanding of dogmatic theological decisions of the first ecumenical church councils, ranks highest the learning that comes directly from the Son of God, which Maxim the Greek experienced through his theological-liturgical prayer practice.Maxim found theologically unambiguous formulations which most profoundly determined the specific nature of his personal theology in the Byzantine hymnography dedicated to the Mother of God. All the mentioned facts lead the author to the further explore his specific Old Church Slavonic language, in which he managed to preserve not only the early Christian mentality but also the theological-liturgical characteristics of the ascetic and later monastic discipline that he learned in the monastery of Vatopedi at the Holy Mount Athos. The article concludes with the proposition that only through detailed study of the personal language of St Maxim the Greek can we arrive at a definition of his Theology. Św. Maksym Grek. Kilka uwag o jego rozumieniu czasu świętegoArtykuł poświęcony jest specyficznemu rozumieniu związku języka i tradycji biblijnej w manuskrypcie św. Maksyma Greka. Proponuje odpowiedzi na pytania dotyczącego jego teologii, jakie zostały zawarte w jego liturgicznym doświadczeniu świętego czasu, które nie polega na odtwarzaniu ekscerpcji z autorów patrystycznych, lecz jest przede wszystkim oparte na właściwym odczytaniu i dogłębnym rozumieniu Biblii. Maksym Grek, który w swoich pismach osobistych wykazuje szczegółową wiedzę na temat zarówno Starego Testamentu, jak i słowiańskich tekstów biblijnych, posiada umiejętność oddzielenia nie tylko tekstów kanonicznych od niekanonicznych, ale także z powodzeniem klasyfikuje nauki chrześcijańskie zgodnie z ich wartością etyczną, od proroków Starego Testamentu do apostołów i Ojców Kościoła. Hierarchią tą nadaje także znaczenie wymiarowi ontologiczno-eschatologicznemu (trzy poziomy – właściwe Świętej Trójcy) ich wysiłków duchowym. Wiedza, która ujawnia się również w precyzyjnym rozumieniu decyzji dogmatycznych pierwszych ekumenicznych soborów Kościoła, sytuuje najwyżej bezpośrednią naukę płynącą od Syna Bożego, której Maksym Grek doświadczył dzięki teologiczno-liturgicznej praktyce modlitewnej.W bizantyńskiej hymnografii odnajduje on jednoznaczne sformułowania teologicznie, poświęcone Matce Boskiej, które najdobitniej określają specyfikę jego osobistej teologii. Wszystkie wspomniane fakty wiodą do dalszych badań jego charakterystycznego języka staro-cerkiewno-słowiańskiego, w którym stara się zachować nie tylko wczesną mentalność chrześcijańską, lecz także teologiczno-liturgiczne cechy ascetycznej, a później monastycznej, dyscypliny, której nauczył się w monastyrze Vatopedi na Świętej Górze Atos. Artykuł stawia tezę, że tylko szczegółowe badania języka św. Maksyma Greka pozwalają na zdefiniowanie jego teologii.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2016, 16
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Biblijny komponent tekstu cerkiewnosłowiańskiego (przykład staroserbskich zapisów)
    Autorzy:
    Lis-Wielgosz, Izabela
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677902.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    canonical corpus
    biblical component
    Old Church Slavonic text
    Old Serbian inscriptions
    Opis:
    Biblical component of Old Church Slavonic text – the example of the Old Serbian inscriptionsThe paper deals with the problem of the presence of biblical material in Old Church Slavonic texts. While this question has indeed already been broadly and repeatedly discussed by palaeo-Slavists, the developments in medieval studies and the achievements in textological and editorial fields have once again made it an open issue still demanding further elaborations and clarifications. In the discourse of the discipline, the topical question concerns not so much frequency or participation as of the modes of usage of the canonical corpus, that is its concrete and conscious application, whereby it becomes an intrinsic and recognizable component of the literary work. My deliberations are intentionally limited to the example of brief literary forms, namely the Old Serbian inscriptions, which have not yet been considered or even marginalized, although they constitute lofty artistic and autonomous forms of expression, mirroring the whole repertoire of ideas, motifs, constructions and reserves of proceedings and operational strategies characteristic of the Old Church Slavonic literature. Biblijny komponent tekstu cerkiewnosłowiańskiego (przykład staroserbskich zapisów)W artykule podjęto problem obecności materiału biblijnego w tekstach cerkiewnosłowiańskich, który wprawdzie był już wielokrotnie i szeroko omawiany przez paleoslawistów, lecz wraz z rozwojem refleksji mediewistycznej, osiągnięciami na polu tekstologicznym i edytorskim, nadal wydaje się zagadnieniem otwartym, wymagającym dalszych dopełnień i doprecyzowań. W nauce wciąż aktualne jest pytanie nie tyle o frekwencję czy partycypację, ile o modus wykorzystania kanonicznego korpusu, czyli jego konkretne i świadome użycie, takie zastosowanie, że staje się on nieodłącznym i rozpoznawalnym komponentem utworu literackiego. Rozważania na temat biblijnego tworzywa tekstu świadomie ograniczają się do przykładu krótkich form literackich – staroserbskich zapisów, które były dotąd niezauważane czy wręcz marginalizowane, a które stanowią wysoko artystyczne i autonomiczne jednostki wyrazu, odzwierciedlające cały repertuar idei, motywów, konstrukcji oraz charakterystyczny dla literatury cerkiewnosłowiańskiej zasób procedur i strategii operacyjnych.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2016, 16
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Коментарите към библейските четива от Теофилакт Охридски в ръкописните сбирки в Полша
    Autorzy:
    Stradomski, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677384.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    biblical exegesis
    Church Slavonic literature
    Cyrillic manuscripts
    Eastern Orthodox Church
    Old Bulgarian literature
    Old East Slavonic literature
    Opis:
    Bible Commentaries by Theophylact of Ohrid in the collection of manuscripts in PolandIn the Church Slavonic literary tradition, Theophylact of Ohrid is mostly associated with his exegeses to the Bible. The collections of Cyrillic manuscripts in Poland include only a single copy of his annotated Book of Gospels (BN 12431 III, beginning of the sixteenth century), which has not yet been the subject of a separate study. The book is particularly interesting and valuable, as it contains archaic linguistic features, proving that it is an extremely old copy of the first Slavonic translation of the work. This is an important example of the presence of manuscripts related to Old East Slavonic, and also indirectly – Old Church Slavonic literary tradition in the former Polish-Lithuanian state. The article gives a codicological and linguistic characteristic of this manuscript, and its primary aim is to draw attention to the manuscript from researchers of the works of Theophylact of Ohrid, the Church Slavonic literature, and the Bible. Komentarze do Ewangelii Teofilakta Ochrydzkiego w zbiorach rękopisów w PolsceW cerkiewnosłowiańskiej tradycji piśmienniczej postać Teofilakta Ochrydzkiego najczęściej kojarzona jest z jego egzegezami do ksiąg biblijnych. W zbiorach rękopisów cyrylickich w Polsce znajduje się tylko jeden egzemplarz Ewangeliarza komentowanego (BN 12431 III, początek XVI wieku), który dotychczas nie był przedmiotem osobnych badań. Kodeks należy do szczególnie ciekawych i cennych, bowiem zawiera archaiczne cechy językowe, świadczące o tym, że jest kopią bardzo starego tekstu pierwszego słowiańskiego przekładu dzieła. Jest to ważny przykład obecności na terenach dawnego państwa polsko-litewskiego rękopisów związanych ze staroruską, a pośrednio również starobułgarską tradycją piśmienniczą. Artykuł jest kodykologiczną i językową charakterystyką tego rękopisu i ma na celu zwrócenie na niego uwagi badaczy zajmujących się twórczością Teofilakta Ochrydzkiego oraz cerkiewnosłowiańską literaturą biblijną.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2016, 16
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O leksykalnej wariantywności cerkiewnosłowiańskich redakcji psałterzowych ciąg dalszy. Tłumaczenia gr. ἡ συναγωγή, τό συνέδριον i ἡ συστροφή
    Further Observations on the Lexical Variety of Church Slavonic Psalter Redactions: Equivalents of the Greek ἡ συναγωγή, τό συνέδριον and ἡ συστροφή
    Autorzy:
    Szulc, Arleta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38695740.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Greek pattern
    Hebrew-Greek context of the source text
    Church Slavonic redactions of the Book of Psalms
    (Old) Church Slavonic semantic equivalent
    lexical variant
    comparative quantitative and qualitative analysis
    Opis:
    This article offers a comparative analysis of (Old) Church Slavonic equivalents of the Greek ἡ συναγωγή (with reference to the semantically concurrent ἡ ἐκκλησία), τό συνέδριον and ἡ συστροφή in successive redactions of the Book of Psalms. The study presents a comparison of the use of these equivalents in quantitative and qualitative terms, taking into account the similarities as well as differences in their uses. It also examines their Hebrew-Greek context in the source texts. The analysis includes illustrative examples of the issues in focus.
    W artykule przeprowadza się analizę porównawczą użyć (staro‑)cerkiewnosłowiańskich ekwiwalentów greckich ἡ συναγωγή (w nawiązaniu do semantycznie zbieżnego ἡ ἐκκλησία), τό συνέδριον i ἡ συστροφή w reprezentantach sukcesywnych cerkiewnosłowiańskich redakcji Księgi Psalmów. Zestawień dokonuje się pod kątem ilościowym i jakościowym (z uwzględnieniem zarówno różnic, jak i podobieństw). Zwraca się uwagę na ich źródłowy kontekst hebrajsko-grecki. Rozważania uzupełnia się materiałem ilustracyjnym.
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2021, 56
    0081-7090
    2392-2435
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Cykl apokaliptycznych egzegez wizji proroka Daniela w kontekście doktrynalnego sporu wschodniego chrześcijaństwa z judaizmem (na materiale kodeksu BN 12245)
    Autorzy:
    Stradomski, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677402.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Bible
    apocalyptic literature
    Church Slavonic literature
    Cyrillic manuscripts
    Eastern Orthodox Church
    Old Bulgarian literature
    Old East Slavonic literature
    Opis:
    Series of eschatological exegeses in prophet Daniel’s visions in the context of the doctrinal dispute of Eastern Christianity and Judaism (about the manuscript BN 12245) The Bible’s Book of Daniel, along with commentaries of St. Hippolytus of Rome, belongs to the most important sources of Christian knowledge about the end of the world and the Final Judgment. In the medieval Old Church Slavonic literature, the Book of Daniel functions not only as a part of the Old Testament canon (separately or with comments), but it is also present in historiography, and in particular in apocryphal literature. Prophet Daniel and his vision of four beasts are also the basis for preparation of new eschatological texts where the threads of the doctrinal dispute with Judaism are noticeable. Such writings include a series of visions of Prophet Daniel with commentaries, rarely encountered in Cyrillic manuscripts, featured in Codex BN 12245. The article presents a textological, historical and literary analysis of the text. Cykl apokaliptycznych egzegez wizji proroka Daniela w kontekście doktrynalnego sporu wschodniego chrześcijaństwa z judaizmem (na materiale kodeksu BN 12245) Biblijna Księga Daniela, wraz z komentarzami św. Hipolita Rzymskiego, należy do ważniejszych źródeł wiedzy chrześcijan na temat końca świata i Sądu Ostatecznego. W średniowiecznej literaturze cerkiewnosłowiańskiej materiał Księgi Daniela funkcjonuje nie tylko jako część korpusu kanonicznych pism Starego Testamentu (osobno lub z komentarzami), ale obecny jest też w historiografii, a zwłaszcza w literaturze apokryficznej. Postać proroka Daniela i jego wizja czterech bestii są też bazą opracowywania nowych tekstów o tematyce eschatologicznej, w których widoczne są wątki doktrynalnego sporu z judaizmem. Do takich pism zalicza się rzadko spotykany w rękopisach cyrylickich cykl komentowanych wizji proroka Daniela, jaki znajduje się w kodeksie BN 12245. W artykule przedstawiono analizę tekstologiczną i historycznoliteracką zabytków.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2017, 17
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    К изучению названий внебрачного ребенка в старославянском и чешском языках
    On Designations for an Illegitimate Child in Old Church Slavonic and in Czech
    O nazwach nieślubnego dziecka w języku staro‑cerkiewno‑słowiańskim i czeskim
    Autorzy:
    Janyšková, Ilona
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38695735.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Slavic studies
    linguistics
    etymology
    semantics
    Old Church Slavonic language
    Czech language
    illegitimate child
    Opis:
    This article is devoted to designations for an illegitimate child in Old Church Slavonic and in Czech. The study presents Czech expressions (especially dialectal), many of which have not as yet been mentioned in works dealing with this topic, and explains their semantic motivation and etymology.
    Niniejszy artykuł jest poświęcony nazwom używanym na określenie dziecka z nieprawego łoża w języku staro‑cerkiewno‑słowiańskim i czeskim. Przedstawia nazwy czeskie (zwłaszcza formy dialektalne), z których wiele jak dotąd nie pojawiło się w pracach poświęconych tej tematyce, oraz wyjaśnia ich motywację semantyczną i etymologię.
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2021, 56
    0081-7090
    2392-2435
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A Case of the Non-Directionality of Language Change: The Strength of Auxiliaries and Pronouns in South and West Slavic
    Bezkierunkowość zmian językowych. Siła czasowników posiłkowych i zaimków osobowych w językach południowo- i zachodniosłowiańskich
    Autorzy:
    Migdalski, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33309154.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    diachronic change
    grammaticalization
    pronominal clitics
    Old Church Slavonic
    Bulgarian
    Polish
    Serbian
    zmiana diachroniczna
    gramatykalizacja
    klityki zaimków osobowych
    staro-cerkiewno-słowiański
    język bułgarski
    język polski
    język serbski
    Opis:
    This paper discusses the directionality of language change on the basis of Slavic data. Specifically, it addresses the question of whether there exist predefined patterns and diachronic trends that affect words in terms of their prosodic and morphosyntactic strength. The paper investigates two classes of functional elements, auxiliary verbs and pronominal clitics, showing that they have undergone diachronic changes in opposite directions: while auxiliaries have weakened, pronominal forms have become strengthened in some Slavic languages.  
    Artykuł omawia zagadnienie kierunkowości zmian językowych, opierając się na danych z języków słowiańskich. W szczególności artykuł podejmuje kwestię istnienia uniwersalnych trendów i wzorców zmian diachronicznych w języku, takich jak jednorodne osłabienie słów pod względem prozodycznym i morfoskładniowym. Badane są dwa typy wyrazów funkcyjnych: czasowniki posiłkowe i zaimki osobowe. Jak wykazano, formy te podległy zmianom diachronicznym, które nastąpiły w przeciwnych kierunkach: podczas gdy czasowniki posiłkowe uległy prozodycznemu i morfoskładniowemu osłabieniu, w niektórych językach słowiańskich zaimki osobowe uległy wzmocnieniu.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2023, 23
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-12 z 12

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies