Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Bulgarian" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 89
Tytuł:
Bibliografia adnotowana naukowych prac bułgarystycznych wydanych w Polsce w latach 1947–2012
Autorzy:
Siedlecka, Sylwia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677606.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
bibliography
Bulgarian literature
Bulgarian language
Bulgarian history
Bulgarian culture
Opis:
An annotated bibliography of academic works in the field of Bulgarian studies published in Poland between 1947 and 2012The bibliography of Bulgarian studies includes publications by Polish and foreign authors published in Poland in the period 1947–2012. The main language of the works cited in the bibliography is Polish, a small portion (approx. 5%) is written in Bulgarian. The following bibliography is of a subject selective nature. It takes into account monographs – excluding continuous publications the inclusion of which would involve the planning of work over several years at least. The scope of the bibliography is limited to scientific publications which include studies on Bulgarian literature, Bulgarian cultural studies and research on Bulgarian history and society. Bibliografia adnotowana naukowych prac bułgarystycznych wydanych w Polsce w latach 1947–2012Bibliografia bułgarystyczna obejmuje publikacje autorów polskich i zagranicznych, wydane na terenie Polski w latach 1947–2012. Podstawowym językiem przywołanych w bibliografii prac jest polski, niewielka część (ok. 5%) została napisana w języku bułgarskim. Poniższa bibliografia ma charakter przedmiotowy selektywny. Uwzględnia wydawnictwa zwarte – z pominięciem wydawnictw ciągłych, których umieszczenie wiązałoby się z pracą zaplanowaną na co najmniej kilka lat. Zakres bibliografii ograniczono do publikacji naukowych, które obejmują literaturoznawstwo bułgarskie, kulturoznawstwo bułgarskie, badania nad historią i społeczeństwem bułgarskim.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2014, 14
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Book Review: Lubańska Magdalena, Muslims and Christians in the Bulgarian Rhodopes. Studies on Religious (Anti)Syncretism
Autorzy:
Bielenin-Lenczowska, Karolina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/508850.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Pomaks
Bulgarian culture
islam
Opis:
Book Review: Lubańska Magdalena, Muslims and Christians in the Bulgarian Rhodopes. Studies on Religious (Anti)Syncretism"Muslims and Christians in the Bulgarian Rhodopes. Studies on Religious (Anti)Syncretism", a book by Magdalena Lubańska is a summary of her research carried out for many years among the Christian Orthodox and Muslim Pomaks in Rhodope mountains of Bulgaria. There Lubańska conducted in-depth interviews and carried out ethnographic observation about the knowledge regarding neighbours of different religion, their beliefs and religious practices. Recenzja książki: Lubańska Magdalena, Muslims and Christians in the Bulgarian Rhodopes. Studies on Religious (Anti)SyncretismKsiążka Magdaleny Lubańskiej jest podsumowaniem jej badań prowadzonych od wielu lat wśród prawosławnych oraz muzułmanów w Rodopach, w Bułgarii. Lubańska przeprowadziła pogłębione wywiady i obserwację etnograficzną, dotyczącą sąsiadowania mieszkańców różnych religii, ich wierzeń i praktyk religijnych.
Źródło:
Colloquia Humanistica; 2015, 4
2081-6774
2392-2419
Pojawia się w:
Colloquia Humanistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Vanina Sumrova, "New feminitives in Bulgarian", published by the Bulgarian Academy of Science “Prof. Marin Drinov”, Sofia 2018, pp. 196. (Ванина Сумрова, Новите феминални названия в българския език, Издателство на БАН „Проф. Марин Дринов“, София 2018, cc. 196.)
Autorzy:
Satoła-Staśkowiak, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677265.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
feminitives
Bulgarian language
neologisms
neosemantisms
Opis:
Vanina Sumrova, New feminitives in Bulgarian, published by the Bulgarian Academy of Science “Prof. Marin Drinov”, Sofia 2018, pp. 196. (Ванина Сумрова, Новите феминални названия в българския език, Издателство на БАН „Проф. Марин Дринов“, София 2018, cc. 196.)This investigation by Vanina Ivanova Sumrova is the first independent and comprehensive study of a lexico-semantic group of neologisms in Bulgarian: new terms denoting women – known as feminitives – that have appeared within the twenty-five years since 1989. More than 1,400 terms are covered; single-word terms, as well as open or closed two-element compounds (of the type biznes sekretarka or bg mama), some of them until now unattested to in studies or dictionaries. The terms are analysed from several perspectives: morphology, semantics, stylistics, codification, sociolinguistics, social culturology, lexicography, and possibilities for future development; all contributing to the multifaceted character of the study. Vanina Sumrova, Nowe feminatywa  w języku bułgarskim, Wydawnictwo Bułgarskiej Akademii Nauk „Prof. Marin Drinov”, Sofia 2018, ss. 196. (Ванина Сумрова, Новите феминални названия в българския език, Издателство на БАН „Проф. Марин Дринов“, София 2018, cc. 196.)Recenzowana tu monografia jest pierwszym – powstałym ponad ćwierć wieku po 1989 roku – i kompletnym studium obejmującym nowe feminatywa w języku bułgarskim. Ilustruje i obejmuje egzemplifikacją ponad 1400 przykładów, które pozwoliły ukazać szerokie spektrum zjawisk dotyczących jednostek feminatywnych. Rzetelny sposób prezentacji materiału, a także przejrzysty język stanowią dodatkowy walor monografii, która z pewnością przedstawia cenne naukowe źródło informacji nie tylko dla językoznawców - bułgarystów i slawistów, ale także dla wszystkich zainteresowanych poprawną komunikacją językową Bułgarów (studentów, dziennikarzy, pasjonatów i zwykłych użytkowników języka). To także dobry materiał dla socjologów i badaczy współczesnego feminizmu.
Źródło:
Cognitive Studies; 2019, 19
2392-2397
Pojawia się w:
Cognitive Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Чий е този град? Завладяването на Константинопол и проблематичното османско наследство в българската култура
Autorzy:
Аретов [Aretov], Николай [Nikolaĭ]
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677826.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Constantinople
Turkish heritage
Bulgarian culture
Opis:
Whose is this city? The conquest of Constantinople and the problematic Ottoman legacy in Bulgarian cultureOttoman legacy is curious topic in Bulgarian cultural studies. Despite the overall quest for prestigious legacies and heritages (Antique, Thracian, even Byzantine, not to mention Slav and Proto-Bulgarian), it is still neglected and even rejected. Mass-consciousness admits some traces and influences in the field of material culture, in cuisine, rarely in traditional costumes and even more rarely in customs. Ottoman legacy is often seen as ‘legacy of shame’ from witch modern Bulgarians should deliberate themselves.The paper deals with one particular Bulgarian image of the key event in the interrelations between Balkan peoples and Ottomans – the conquest of Constantinople (1453). Starting from the problematic differentiations between the “own” and “alien” the paper presents one odd dramatic work on that topic, written in verses by Svetoslav Milarov in 1871–1873 and published in full text in 1883. The analysis puts this work in the context of other mythical plots such as the Fall of Bulgarian Kingdom and different perspectives toward it.   Czyje jest to miasto? Podbój Konstantynopola i problematyczne osmańskie dziedzictwo w kulturze bułgarskiej Dziedzictwo osmańskie stawia interesujące wyzwania przed bułgarskimi badaczami kultury. W nurcie powszechnych dążeń do wskazywania korzeni nobilitujących Bułgarów (antyk, Tracja, Bizancjum, nie wspominając o Słowianach i Protobułgarach) dziedzictwo osmańskie jest systematycznie pomijane czy wręcz kwestionowane. Potoczna świadomość zbiorowa uznaje obecność osmańskich wpływów i śladów w kulturze materialnej, w kuchni, rzadziej w obyczajach. Dziedzictwo osmańskie uznawane jest zwykle za „wstydliwe”, a zatem za takie, od którego Bułgarzy winni się uwolnić.Autor analizuje różne teksty dotyczące kluczowego wydarzenia w stosunkach między Bułgarami i innymi narodami bałkańskimi a Otomanami – zdobycia Konstantynopola (1453). Punktem wyjścia jest refleksja na temat zmienności kategorii „swoje” i „obce”, zwłaszcza w odniesieniu do najważniejszego miasta Półwyspu Bałkańskiego. Podobną dynamikę można dostrzec w greckich pieśniach ludowych na temat wspomnianego wydarzenia, ciekawy jest też sposób jego przedstawienia w bułgarskim folklorze (pieśni i podania ludowe). Szczególną uwagę poświęcono osobliwym, mało znanym dramatom i wierszom Swetosława Miłarowa z lat 1871–1873, w całości opublikowanym w 1883 roku. Autor artykułu sytuuje te utwory w kontekście innych mitologii (zwłaszcza dotyczących upadku pierwszego państwa bułgarskiego) z różnych perspektyw, zestawia je też z analogicznymi konstrukcjami narodowych mitologii Serbów oraz innych bałkańskich narodów chrześcijańskich.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2011, 11
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Някои формообразувателни типове при глаголи от първо спрежение в българския книжовен език
Autorzy:
Александрова [Aleksandrova], Татяна [Tatiana]
Станчева [Stancheva], Руска [Ruska]
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677497.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Bulgarian verbs
formal structure
inflection types in Bulgarian verbs
formal features
classification criteria
normative grammar
Opis:
Inflectional types within first conjugation in standard Bulgarian The article presents the modulation models in some first conjugation verbs in the Bulgarian language based on a certain set of classification characteristics and diagnostic forms. The inflection types within one of the nine classes in which the Bulgarian verbal vocabulary are distinguished according to a procedure which comprises three levels of categorization: 1) by a morphological criterion; 2) by types of morphological (regressive) changes encoded in word-forming or grammatical forms, and 3) by a normative criterion (presence of doublets). Also considered is the combinatorics of the grammatical morphs in the set of verb forms. The presentation of formal types is done in terms of normative grammar, taking into account the dynamism of the norm. The model aims to cover the entire verbal vocabulary by uniting different lexical-grammatical classifications of the Bulgarian verbs. Typy fleksyjne w ramach pierwszej koniugacji w literackim języku bułgarskim W artykule przedstawiono propozycję zmodyfikowania klasyfikacji niektórych czasowników pierwszej koniugacji w języku bułgarskim w oparciu o pewien zestaw cech klasyfikacyjnych i form diagnostycznych. Procedura, według której bułgarskie czasowniki jednej z dziewięciu klas formalnych podzielone zostają na typy fleksyjne, składa się z trzech poziomów kategoryzacji: 1) według kryterium morfologicznego, 2) według rodzajów zmian morfologicznych (regresywnych) zakodowanych w formach słowotwórczych lub gramatycznych, 3) według kryterium normatywnego (obecność dubletów). Uwzględniana jest również kombinatoryka morfów w zbiorze form czasownika. Prezentacja cech formalnych odbywa się w gramatyce normatywnej przy uwzględnieniu dynamiki normy. Model ma na celu opracowanie wszystkich czasowników bułgarskich poprzez kombinację różnych kryteriów leksykalno-gramatycznych klasyfikacji.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2018, 18
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Херменевтични бележки за библейските псалми
Autorzy:
Койчева [Koĭcheva], Регина [Regina]
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677404.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Psalter
original
translation
Old Bulgarian
Modern Bulgarian
exegesis
Hebraism
phonetic structure of the verse
Opis:
Some hermeneutical notes on the biblical Psalms The article examines two difficult to interpret verses from the Book of Psalms. The analysis compares the Hebrew text, the Septuagint, the Old Bulgarian text (along with its Church Slavonic version) and the Modern Bulgarian synodical translation of the psalms. The proposed reading is based on linguistic, literary and theological observations. In the first analysed verse (Ps. 4:2), semantic illegibility is interpreted as a result of the implicit presence of a specific Hebraism in the translations. In the other case (Ps. 5:9), verbal expression is highly elliptical because of the preference given to the phonetic structure of the verse in the Hebrew original. Hermeneutyczne uwagi o biblijnych PsalmachArtykuł prezentuje dwie różne interpretacje wersów pochodzących z biblijnej Księgi Psalmów. Autorka porównuje przekłady Psalmów, pochodzące z tekstu hebrajskiego, Septuaginty, tekstu starobułgarskiego (wraz z jego cerkiewnosłowiańską wersją) oraz z pierwszego nowobułgarskiego przekładu synodalnego. Zaproponowane odczytanie uwzględnia perspektywę językoznawczą, literaturoznawczą i teologiczną. W pierwszym analizowanym wersie (Ps 4,2) semantyczna nieczytelność jest interpretowana jako wynik bezpośredniej obecności specyficznego hebraizmu w komentowanych przekładach. W innym przypadku (Ps 5,9) ekspresja słowna jest niezwykle eliptyczna z powodu zastosowania obecnej w hebrajskim oryginale fonetycznej struktury wersu.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2016, 16
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Парадоксалната българска рецепция на Библията през епохата на Възраждането
Autorzy:
Аретов [Aretov], Николай [Nikolaĭ]
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677398.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Bible
reception
translation
Bulgarian National Revival
Opis:
Paradoxical Bulgarian reception of the Bible during the National RevivalThis paper is focused on the difficulties that Bulgarian reception of the Bible encountered in nineteenth century – the lack of older canonical translations and the opposition of the Ecumenical Patriarchate against new translations, which were associated with Protestantism. Some instances that illustrate the ideas of the Bulgarians from that period are presented. One of them is from Two Brothers (Dvama bratya; 1888–1889) by Iliya Blaskov – a semi-documental novel dealing with the fates of the author’s family. The author concludes that the image of the Holy Scripture that even pious teachers had at that time was vague and closer to folklore than to modern biblical notions. Paradoksalna bułgarska recepcja Biblii w czasie odrodzenia narodowegoArtykuł prezentuje problemy bułgarskiej recepcji Biblii w XIX wieku – brak starszego tłumaczenia kanonicznego, a także opór Patriarchatu Konstantynopola wobec nowego przekładu kojarzonego z protestantyzmem. W pracy omówiono kilka przykładów bułgarskich koncepcji przekładu Pisma Świętego. Jedna z nich pochodzi z utworu Двама братя (1888–1889) Ilii Błyskowa – quasi-dokumentalnej powieści opowiadającej o losach rodziny autora. Okazuje się, że obraz Pisma Świętego, jaki mieli w tamtym czasie działacze bułgarskiego odrodzenia narodowego, był bardzo mglisty i bliższy folklorowi aniżeli nowoczesnym kategoriom.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2016, 16
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rec.: Todor Bojadžiev, Vladimir Žobov, Georgi Kolev, Maksim Mladenov, Darina Mladenova, Vasilka Radeva, Ideografski dialekten rečnik na bălgarskija ezik, T. 1: A–D, Sofija 2012, ss. 1055
Autorzy:
Waniakowa, Jadwiga
Bijak, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678545.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
review
Bulgarian language
dictionary
ideography
dialectology
Opis:
Review: Todor Bojadžiev, Vladimir Žobov, Georgi Kolev, Maksim Mladenov, Darina Mladenova, Vasilka Radeva, Ideografski dialekten rečnik na bălgarskija ezik, Vol. 1: A–D, Sofija 2012, 1055 pp.The article is a review of the first volume of An ideographic dialectal dictionary of the Bulgarian language. One of the crucial distinguishing features of the dictionary are the entry words, which are lexemes of literary Bulgarian naming the particular concepts. The entries are listed alphabetically but in keeping with the conceptual, onomasiological order. The particular entries contain all the registered dialectal forms along with their phonetic and morphological variants and information on the variants’ geographical distribution. Such way of presentation is supposed to provide a full picture of the equivalents of the general-language lexeme (concept) and demonstrate the diversity, lexical richness and nominational capabilities of Bulgarian dialects, while the choice of particular motivational features in the formation of words is supposed to reflect the specifics of the language users’ culture. The dictionary also contains words with no equivalents in the general language, a fact that allows for establishing the thematic groups (or semantic circles) in which Bulgarian dialects developed lexis that is peculiar to them. Rec.: Todor Bojadžiev, Vladimir Žobov, Georgi Kolev, Maksim Mladenov, Darina Mladenova, Vasilka Radeva, Ideografski dialekten rečnik na bălgarskija ezik, T. 1: A–D, Sofija 2012, ss. 1055Artykuł stanowi recenzję pierwszego tomu Ideograficznego słownika dialektów języka bułgarskiego. Jednym z podstawowych wyróżników omawianego słownika są wyrazy hasłowe – leksemy języka literackiego, nazywające poszczególne pojęcia. Artykuły hasłowe są uporządkowane alfabetycznie, ale z zachowaniem układu pojęciowego, onomazjologicznego. Poszczególne hasła zawierają zarejestrowane formy gwarowe i ich warianty fonetyczne oraz morfologiczne z uwzględnieniem rozmieszczenia terytorialnego danych postaci. Taka prezentacja ma dawać pełny obraz ekwiwalentów gwarowych danego leksemu (pojęcia) z języka ogólnego oraz pokazać różnorodność, leksykalne bogactwo i możliwości nominacyjne gwar bułgarskich, a wybór określonych cech motywacyjnych w kreacji wyrazów ma oddawać specyfikę kulturową użytkowników języka. W słowniku można też odnaleźć szereg specyficznych wyrazów, które nie mają odpowiedników w języku ogólnym, co pozwala ustalić, w jakich grupach tematycznych (czy też kręgach semantycznych) gwary wykształciły swoją własną leksykę.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2017, 52
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cesarzowa Bułgarów, augusta i bazylisa – Maria-Irena Lekapena i transfer bizantyńskiej idei kobiety-władczyni (imperial feminine) w średniowiecznej Bułgarii
Autorzy:
Brzozowska, Zofia A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677435.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Maria-Irene Lekapene
Peter I of Bulgaria
First Bulgarian State
Byzantine- Bulgarian relations
peace treaty of 927
Byzantine political thought
Byzantine influence on Old Bulgarian culture
Opis:
Empress of Bulgarians, augusta and basilissa – Maria-Irene Lekapene and the transfer of the idea of imperial feminine in the Medieval BulgariaMaria Lekapene was a granddaughter of Byzantine Emperor Romanos I Lekapenos. In 927 she married Peter I of Bulgaria. Her marriage, ceremoniously entered into in Constantinople, aimed to strengthen the newly signed Byzantine-Bulgarian peace treaty. Historians attributed to the Empress a significant impact on the political moves of her husband. The Empress was also to introduce a lot of elements of the Byzantine theory of power in Bulgaria. Cesarzowa Bułgarów, augusta i bazylisa – Maria-Irena Lekapena i transfer bizantyńskiej idei kobiety-władczyni (imperial feminine) w średniowiecznej Bułgarii Maria Lekapena była wnuczką cesarza bizantyńskiego Romana I Lekapena. W 927 roku poślubiła władcę Bułgarii, Piotra. Jej małżeństwo, uroczyście zawarte w Konstantynopolu, miało za zadanie umocnić dopiero co podpisany pokój bizantyńsko-bułgarski. Historycy przypisywali carycy znaczny wpływ na polityczne posunięcia jej męża. Władczyni miała też zaszczepić na gruncie bułgarskim wiele elementów bizantyńskiej teorii władzy.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2017, 17
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koniec eschatologii? Poszukiwania modus existendi w świetle (po)nowoczesnych apokryfów bułgarskich
Autorzy:
Drzewiecka, Ewelina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677587.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
eschatology
Modernity
apocrypha
Bible
Bulgarian literature
Opis:
The end of eschatology? Searching for a modus existendi according to (post-)modern Bulgarian apocryphaThe paper is an attempt to reflect on the place of eschatological themes in modern and post-modern Bulgarian literature from the viewpoint of the istory of ideas. The objective of the study is literary paraphrases of the evangelical history of the 20th and early 21st centuries, which are perceived as modern apocrypha and thus as evidence of philosophical exploration of the epoch. These are placed in the context of three worldview systems competing in Europe: Judeo-Christian, Gnostic (Esoteric), and rationalistic (the Enlightenment), which considered as a epistemological paradigms (or ideal types) serve only as a hermeneutic perspective. In this light, the authors’ paraphrases about God’s Kingdom (and its Prophet and Messiah) give a diagnosis about the present crisis (of values), and therefore define an evil, speaking in fact about the Bulgarian search for a Modus Existendi. Their soteriological proposal bring about an eschatological perspective, revealing some ethical concepts (hidden in the author’s anthropology). The subject of interest relates to sources of salvation (i.e. the higher good), which manifest itself in the concepts of time (and narrative). Therefore, at the philosophical heart of the paper is Charles Taylor’s idea about the fundamental relation between the concepts of good, self, narrative and society. The analyses are provided in the light of the philosophical reflections of Agata Bielik-Robson, Philip Rieff, Paul Ricoeur, Luis Dupré, and Jacob Taubes.The main aim of the paper is to reveal the progressive process of internalising the sources of salvation, which makes the eschatological perspective disappear. Therefore, after a brief presentation of the Judeo-Christian and Gnostic apocrypha from the first half of the 20th century,in which the promise of (some king of) salvation is still valid, it is shown that most of the Bulgarian apocrypha written after 1989 create an absolutely nihilistic message, since with the help of the positive pattern they give a radically negative interpretation of the world, and thus essentially announce a complete lack of hope for its improvement. Paradoxically however, by creating a world without a good end, by revealing the mechanism of slipping into a Neognostic worldview (based on the reversed Gnostic spiritual monism), the Bulgarian apocrypha illustrate the need for a (re)dynamisation of the axiological sphere, the need for a restoration of multidimensional existence. In consequence, a connection is pointed out – according to Taubes – between the condition of the eschatological man, who pins his hope on the future, and the messianic necessity to approve the ontological leap. Koniec eschatologii? Poszukiwania modus existendi w świetle (po)nowoczesnych apokryfów bułgarskichArtykuł jest próbą refleksji nad miejscem motywów eschatologicznych w nowoczesnej i ponowoczesnej literaturze bułgarskiej z punktu widzenia historii idei. Przedmiotem badania są literackie parafrazy wątków ewangelijnych z XX i początku XXI wieku, które postrzegane są jako nowoczesne apokryfy, i w efekcie jako świadectwa poszukiwań światopoglądowych epoki. Teksty umieszone zostały w kontekście trzech konkurujących ze sobą na gruncie kultury europejskiej światopoglądów: judeochrześcijańskiego, gnostyckiego (ezoterycznego) i racjonalistycznego (oświeceniowego), której wszakże pojęte jako paradygmaty epistemologiczne (lub typy idealne) służą jedynie jako perspektywy hermeneutyczne. W tym świetle autorskie parafrazy o Królestwie Bożym (oraz jego proroku i Mesjaszu) budują diagnozę na temat aktualnego kryzysu (wartości) i w efekcie definiują zło, tj. ukazują w istocie bułgarskie poszukiwania Modus Existendi. Ich soteriologiczna propozycja aktualizuje perspektywę eschatologiczną, odsłaniającą koncepcje etyczne (ukryte w autorskiej antropologii). Przedmiotem uwagi są źródła zbawienia (tj. dobro najwyższe), które ujawniają się w koncepcji czasu (i narracji). W konsekwencji, u podstaw badania znajduje się pogląd Charlesa Taylor na temat fundamentalnego związku między koncepcjami dobra, „ja”, narracji i społeczeństwa. Analiza prowadzona jest przez pryzmat refleksji filozoficznej Agaty Bielik-Robson, Philipa Rieffa, Paula Ricoeura, Luisa Dupré i Jacoba Taubesa.Celem artykułu jest ukazanie postępującego procesu uwewnętrzniania źródeł zbawienia, powodującego zanikanie perspektywy eschatologicznej. W konsekwencji, po skrótowej prezentacji apokryfów judeochrześcijańskich i gnostyckich z pierwszej połowy XX wieku, w których to obietnica (jakiegoś) zbawienia jest wciąż aktualna, pokazane jest, że większość apokryfów napisanych po 1989 roku tworzy przekaz absolutnie nihilistyczny, ponieważ za pomocą wzoru pozytywnego oferują radykalnie negatywne ujęcie świata i tak w istocie głoszą kompletny brak nadziei na jego poprawę. Paradoksalnie, jednak poprzez stworzenie świata bez dobrego końca, poprzez ujawnianie mechanizmu osuwania się w światopogląd neognostycka (oparty o odwrócony gnostycki monizm spirytualistyczny), apokryfy bułgarskie ilustrują potrzebę ponownego zdynamizowania sfery aksjologicznej, potrzebę odbudowania wielkowymiarowości egzystencji. W konsekwencji, wskazany jest związek – w myśl Taubesa – między kondycją człowieka eschatologicznego, który lokuje swą nadzieję w przyszłości, a mesjaniczną potrzebą afirmacji ontologicznego odstępu.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2014, 14
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ważny wkład w badania nad paleotypią południowosłowiańską
Autorzy:
Kryzia, Władysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677834.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
review
Ivan Petrov
Bulgarian language
paleotypes
Opis:
An important contribution to the study of South Slavic palaeotypesA review of the new monograph on history of the Bulgarian language: Ivan Petrov, Od inkunabułów do pierwszych gramatyk. Konteksty rozwoju bułgarskiego języka literackiego (koniec XV – początek XVII wieku), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2015. Ważny wkład w badania nad paleotypią południowosłowiańskąRecenzja nowej monografii z zakresu historii języka bułgarskiego: Ivan Petrov, Od inkunabułów do pierwszych gramatyk. Konteksty rozwoju bułgarskiego języka literackiego (koniec XV – początek XVII wieku), Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2015, ss. 268.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2016, 16
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Описание на формоизменителните типове при числителните имена в българския език (като част от работата над нормативна граматика)
Autorzy:
Микова [Mikova], Лора [Lora]
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677452.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
numerals
inflection types
normative grammar
Bulgarian language
Opis:
Description of inflected numeral types in Bulgarian (as applied in the work on a normative grammar) This article describes the principles of defining the types of inflected numerals in Bulgarian which are used in the work on a normative grammar of the language. The numerals are divided into types according to the form of the article, possibility of shifting the stress to the article and presence of two codified variants. Eight formal types of numerals are thus formed. Opis typów liczebników odmiennych w języku bułgarskim (jako część gramatyki normatywnej)W artykule opisano zasady definiowania typów liczebników odmiennych w języku bułgarskim, które zostały zaproponowane w pracy nad gramatyką normatywną. Liczebniki podzielono na typy według form rodzajnika, możliwości przesunięcia akcentu na rodzajnik i występowania dwóch skodyfikowanych wariantów. W ten sposób uzyskano osiem formalnych typów liczebników.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2018, 18
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“Playing catch up”. The notion of needing to accelerate a country’s progress towards a civilised paradise – the Bulgarian version (a proposed entry for a dictionary of peregrinating ideas)
Autorzy:
Szwat-Gyłybowa, Grażyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677581.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
progress
enlightenment
development
catching up
Bulgarian culture
Opis:
“Playing catch up”. The notion of needing to accelerate a country’s progress towards a civilised paradise – the Bulgarian version (a proposed entry for a dictionary of peregrinating ideas)This paper outlines the main stages in the process through which the notion of “needing to catch up” (a belief that the country was in need of accelerated development) became incorporated into the idea of Bulgarian national identity. Since the mid-19th century, Bulgarians have tended to rely on the notion of “needing to catch up” as a way of conceptualising their place among “the civilised nations,” a concept they regard with varying degrees of desirability. I use the concept of “needing to catch up” in the sense of a culturally and politically functional standard or template, which nonetheless cannot function as an independent concept since it belongs to different systems of ideas with their various economic, geopolitical, religious, psychological and cultural aspects. Inseparably wedded to the idea of “needing to catch up” is the idea of “retardation”, which was floated in discussions on the Bulgarian condition even before the Bulgarian state emerged as a political reality. As the national movement grew in strength, these inferiority complexes morphed into their mirror image: a belief that Bulgarians were capable of catching up with Europe in terms of cultural advancement. From the early fascination with the cultural achievements of the “enlightened nation” felt by the so-called “Orthodox Enlightenment” thinkers, through a replication of the Russian discourse, this line of reasoning culminated in Marxist ideology (including propaganda between 1945 and 1989) and the post-1989 politics of persuasion. The bell may be tolling for the time-bound idea of “needing to catch up”, a notion which has exhausted its potential to excite intellectual conflict or struggle, and has very possibly resulted is a self-poisoning of the cultures which indulged in it, only to become doomed to dull, infantile repetition. "Doganianie". Idea przyspieszonego rozwoju w drodze do cywilizacyjnego raju. Wersja bułgarskaArtykuł poświęcony jest prezentacji głównych etapów procesu inkorporowania w tkankę bułgarskiej idei narodowej pojęcia doganiania (przyspieszonego rozwoju), które od połowy XIX wieku pozostaje narzędziem konceptualizacji przez Bułgarów ich (różnie wartościowanego) miejsca wśród „narodów cywilizowanych”. „Doganianie” rozumiem jako kulturowo i politycznie funkcjonalny wzór rzeczy, który jest konceptem niesamodzielnym, należącym do różnych systemów idei, mającym swój aspekt ekonomiczny, geopolityczny, religijny, psychologiczny, kulturowy. Formuła opóźnienia, zintegrowana z ideą doganiania zagościła w dyskusjach nad statusem Bułgarów jeszcze przed zaistnieniem narodu politycznego. Wraz z rozwojem ruchu narodowego kompleksy otrzymały swój rewers w postaci wiary w możliwość zrównania poziomu cywilizacyjnego z europejskim. Ta linia rozumowania prowadziła od pierwszych fascynacji dorobkiem „oświeconych narodów” w ramach tzw. oświecenia prawosławnego, przez odwzorowywanie dyskursu rosyjskiego po myśl marksistowską (z jej propagandową dominantą w latach 1945–89) i polityki perswazyjne po 1989 roku. Wydaje się, że współcześnie mamy do czynienia z podzwonnym dla związanej z czasowością idei doganiania, która wyczerpała swój potencjał agoniczny a może nawet przyczyniła się do „samozatrucia” absorbujących ją kultur, skazujących się na infantylizację i nudę powtórzeń.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2014, 14
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Принципи на формалното описание на българските изменяеми лексеми като компонент на нормативната граматика
Autorzy:
Малджиева [Maldjieva], Вяра [Viara]
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677853.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
formal description
Bulgarian inflected lexemes
normative grammar
Opis:
Rules of a formal description of Bulgarian inflected lexemes as a component of normative grammar A formal description of the set of grammatical means in Bulgarian as a component of its normative grammar should form the basis for adequate distinction and diagnosis of normative problems. It means that linguistic facts should be described precisely and exhaustively and without any presupposed normative interpretation. Accomplishment of such an objective may befeasible if the description is treated as the task of building the universal classification of forms in the Bulgarian language understood as the classification in which each of the classifying features finds its fulfilment through one of its values in each of the objects classified.The study is an attempt to determine the rules of building the classification of Bulgarian lexical items relevant to their formal morphological description as a transition from dichotomous to universal classification. Zasady formalnego opisu bułgarskich leksemów odmiennych jako komponentu gramatyki normatywnej Formalny opis inwentarza środków gramatycznych języka bułgarskiego jako komponent jego gramatyki normatywnej powinien stanowić podstawę do adekwatnego wyodrębnienia i zdiagnozowania problemów normatywnych. Oznacza to, że fakty językowe powinny być opisane ściśle i wyczerpująco bez jakiejkolwiek z góry założonej interpretacji normatywnej. Osiągnięcie tego celu wydaje się możliwe, jeśli do opisu podejść jak do zadania zbudowania uniwersalnej klasyfikacji form języka bułgarskiego rozumianej jako klasyfikacji, w której każda z cech klasyfikacyjnych realizuje się poprzez którąś ze swoich wartości w każdym klasyfikowanym obiekcie.Praca ta stanowi próbę ustalenia zasad budowania klasyfikacji jednostek leksykalnych języka bułgarskiego relewantnej dla ich formalnego opisu morfologicznego jako przejścia od klasyfikacji dychotomicznej do uniwersalnej.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2018, 18
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Композитите като маркери за святост в „Похвална беседа за софийските мъченици“ от XVI в.
Autorzy:
Цибранска-Костова [TSibranska-Kostova], Марияна [Mariiana]
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677888.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
holiness
new martyrs
sixteenth-century Bulgarian literature
Opis:
Composita as marks of holiness in the sixteenth‑century Eulogy for the Sofia MartyrsThe article presents preliminary observations concerning the excerpts from the Book of Jeremiah in the Archival Chronograph (fifteenth century) and Vilno Chronograph (sixteenth century). According to their content, localization and linguistic characteristics, they fall into two main groups. Some of the excerpts are identified as chapters from the Slavic Prophetologion and are connected with the translation made by Cyril and Methodius. Other chapters, which are not included in the Cyrillic and Glagolitic liturgical books, belong to the first, probably untranslated or now lost, part of the Book of Jeremiah. The excerpts that cannot be found in the Prophetologion also have archaic linguistic bases, connected to the translational techniques characteristic of the Cyrillo-Methodian translations, and differ considerably from the translation with commentaries that was made in Preslav. Whether these excerpts belong to an independent earlier translation, made by Methodius and his co-workers, or they are extracts from encyclopaedic miscellany, they provide valuable material for the study of this biblical book and of the Old Bulgarian translation of the Old Testament. Złożenia jako znaki świętości w szesnastowiecznej Eulogii męczenników SofiiArtykuł prezentuje wstępne obserwacje na temat fragmentów Księgi Jeremiasza, znajdujących się w zbiorach Archival Chronograph (XV wiek) i Vilno Chronograph (XVI wiek). Zgodnie z ich zawartością, miejscem powstania i cechami językowymi wchodzą one w skład dwóch głównych grup. Niektóre fragmenty są rozpoznane jako rozdziały słowiańskiego parimejnika i są związane z przekładem autorstwa śś. Cyryla i Metodego. Inne rozdziały, które nie weszły w skład cyrylickich i głagolickich ksiąg liturgicznych, należą do pierwszej, prawdopodobnie nieprzetłumaczonej lub zaginionej, części Księgi Jeremiasza. Fragmenty, które nie znajdują się w parimejniku także mają archaiczną podstawę językową, związaną z technikami translatorskimi, charakterystycznymi dla przekładów cyrylometodejskich i znacznie różnią się od przekładu z komentarzami, powstałego w Presławiu. Bez względu na to, czy fragmenty te są cześcią wcześniejszego, niezależnego tłumaczenia wykonanego przez Metodego i jego współpracowników, czy są fragmentami z encyklopedycznego miscellaneum, stanowią ważny punkt odniesienia do badania tej biblijnej księgi, a także starobułgarskiego przekładu Starego Testamentu.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2016, 16
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 89

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies