Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Serbia;" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 18
Tytuł:
Confronting recent history: Serbia’s ‘fateful eight’ and a decade of Kosovo’s independence in the Serbian Media (2008–2018)
Autorzy:
Jovanović, Srđan Mladenov
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/645308.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Serbia
Kosovo
independence
media
content analysis
Opis:
Confronting recent history: Serbia’s ‘fateful eight’ and a decade of Kosovo’s independence in the Serbian Media (2008–2018)Serbia’s latest “fateful eight” – from the 1918 creation of the Kingdom of Serbs, Croats and Slovenes, to the student protests of 1968 – is by far the declaration of independence of its former southernmost province, Kosovo, in 2008. Having in mind that the Kosovo myth – much debated in scholarly circles – is a key instance in understanding Serbia’s nationalism ever since its inception in the nineteenth century, a strong discourse negating Kosovo’s independence has been promulgated by the media. Through the lens of media content analysis, the author tackles the Kosovo-related rhetoric within the media in Serbia’s recent history, from the declaration of Kosovo’s independence, to 2018. Stawiając czoła najnowszej historii: serbska „przełomowa ósemka” i dekada niepodległości Kosowa w serbskich mediach (2008–2018)Najnowszą z serbskich „przełomowych ósemek” – po utworzeniu Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców w roku 1918 i protestach studenckich w roku 1968 – jest bez wątpienia ogłoszenie niepodległości przez byłą południową prowincję Serbii, Kosowo, w 2008 roku. Ponieważ mit kosowski – wciąż będący przedmiotem dyskusji w kręgach akademickich – pozostaje kluczowy dla zrozumienia serbskiego nacjonalizmu już od chwili jego narodzin w dziewiętnastym wieku, media forsowały dyskurs wyraźnie przeciwny niepodległości Kosowa. Korzystając z metod analizy treści, autor przygląda się w tekście retoryce serbskich mediów dotyczącej Kosowa, od chwili ogłoszenia przez nie niepodległości w 2008 roku do roku 2018.
Źródło:
Adeptus; 2018, 12
2300-0783
Pojawia się w:
Adeptus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Memory in action – Performative practices in a dispute about the past: Serbia and Croatia at the turn of the 20th and 21st century
Autorzy:
Giergiel, Sabina
Taczyńska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677735.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Serbia
Croatia
memory
discourse
performative practices
Opis:
Memory in action – Performative practices in a dispute about the past: Serbia and Croatia at the turn of the 20th and 21st centuryThe article is an attempt to combine in one reflection the elements of two directions of critical thinking: discursive and performative. The starting point of the analysis is the assumption (derived from beliefs common in pre-performative times) that every space (including a city’s territory) can be treated as a text. This means that both static artifacts and activities in a given space communicate a certain message and can be seen as signs or symbols that refer to something outside of them. Our reflection focuses on practices in which the performative potential is fully revealed and which can be interpreted as a kind of rebellion against the present reality and official policies of memory. The analyzed activities are understood here as symbolic and cultural practices and aim to introduce changes on several levels: to change the historical consciousness of community members; to affect the nuances and expansion of national memory (in this case Serbian or Croatian); to modify the nature of memory. We are interested in interventions that are usually undertaken by persons or groups located on the outskirts of the system of power. Pamięć w działaniu – praktyki performatywne w sporze o przeszłość. Serbia i Chorwacja na przełomie XX i XXI wiekuArtykuł stanowi próbę połączenia we wspólnej refleksji elementów dwóch kierunków myślenia krytycznego: dyskursywnego i performatywnego. Punktem wyjścia rozważań jest wywodzące się z przekonań patronujących czasom przedperformatywnym założenie, że każdą przestrzeń (w tym terytorium miasta) można traktować jako tekst. Oznacza to, że zarówno statyczne artefakty, jak i odbywające się w przestrzeni aktywne działania komunikują pewien przekaz i można je rozpatrywać jako znaki bądź symbole odsyłające do czegoś, co jest poza nimi. Nasza refleksja koncentruje się na praktykach, w których z całą mocą ujawnia się potencjał performatywny i które można odczytywać jako rodzaj buntu wobec zastanej rzeczywistości i obowiązujących polityk pamięci. Analizowane działania rozumiane są tutaj jako praktyki symboliczno-kulturowe, które stawiają sobie za cel wprowadzenie przekształceń na kilku poziomach: zmianę świadomości historycznej członków społeczności; wpłynięcie na zniuansowanie i poszerzenie pamięci narodowej (w tym wypadku serbskiej czy chorwackiej); modyfikację charakteru pamięci. Interesują nas interwencje podejmowane zwykle przez osoby bądź grupy sytuujące się na obrzeżach systemu władzy.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2019, 19
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Serbskie aspiracje do struktur europejskich. Sytuacja mniejszości narodowych i etnicznych w Autonomicznej Prowincji Wojwodiny ze szczególnym uwzględnieniem systemu kształcenia
Autorzy:
Korzeniewska‑Wiszniewska, Mirella
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677454.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Balkan
Serbia
Vojvodina
national minority
ethnic minority
territorial autonomy
education in Serbia
Hungarian minority
Opis:
Serbian aspirations towards European structures. The situation of national minorities and ethnic minorities in the Autonomous Province of Vojvodina with particular emphasis on the educational system Autonomous Province of Vojvodina (APV) is an area in the northern part of the Republic of Serbia. This region is inhabited by over 26 national and ethnic minorities, making it the most diverse ethnically area throughout Serbia. On the basis of the Constitution and special statutes in APV the following languages have official status: Serbian, Hungarian, Slovak, Croatian, Romanian and Ruthenian. In addition, this area is the most economically developed throughout the country. Vojvodina is an example of a well-functioning multi‑ethnic communities living in one territory, which in some regions of the Balkans remains an open problem. Therefore government in Belgrade tries to keep the European image of this autonomy to such an extent, that cyclically there appears information about the possibility of obtaining of the total independence of this territory and the separation from the Republic of Serbia. Paradoxically, such speculations can lead to the destabilization in other regions of Serbia. They did not obtain such a level of autonomy and mentioned speculations inspire some minorities into actions in order to get the certain independence (for example Boshniaks from Sandjak in western Serbia). The central authorities are aware of this fact and try to keep the control over all regions of the country that often can lead to ethnic conflicts. That raises the following question: to what extend wide autonomy of the Vojvodina is true and in corresponding to the constitutional policy, what fields of the life does this autonomy include.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2012, 12
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Partenij Pavlovič – the “wandering monk” as a networker
Autorzy:
Detrez, Raymond
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677408.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Bulgaria
Serbia
Orthodox Christianity
Enlightenment
networking
Opis:
Partenij Pavlovič – the “wandering monk” as a networkerPartenij Pavlovič was a Bulgarian monk (ca. 1700–1760) who spent his entire active life in the service of the Serbian Orthodox Churches of Pec and Karlovci. He used the intellectual network created by the ecclesiastical structures and to some extent also created a personal network that helped him spread the anti-Muslim and anti-Catholic ideas the Orthodox church at that time stood for. As such, he is to a much lesser extent than is often assumed a forerunner of Balkan Enlightenment but appears to be strongly rooted in a rather medieval perception of the world. Partenij Pavlovič – „wędrujący mnich” jako twórca sieci Partenij Pavlovič był bułgarskim mnichem (ok. 1700–1760), który spędził całe swoje życie w służbie Serbskich Cerkwi Prawosławnych w Peći i Karłowicach. Wykorzystywał on sieć intelektualną stworzoną przez struktury kościelne i do pewnego stopnia stworzył osobistą sieć, która pomogła mu rozpowszechniać antymuzułmańskie i antykatolickie idee, propagowane przez ówczesny Kościół Prawosławny. Jako taki jest on w mniejszym stopniu prekursorem oświecenia bałkańskiego, niż to się zwykle twierdzi, był on raczej silnie zakorzeniony w średniowiecznym postrzeganiu świata.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2017, 17
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W okowach etniczności? Wybrane partie etnoregionalne w Serbii i Chorwacji (1990–2012)
In the grip of ethnicity? The functioning of selected ethnoregionalist parties in Serbia and Croatia
Autorzy:
Mikucka-Wójtowicz, Dominika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677989.pdf
Data publikacji:
2014-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
ethnoregionalist parties
ethnic parties
strategies of ethnoregionalist parties
Serbia
Croatia
Opis:
In the last twenty years we have been able to observe an increase in the significance of regional and ethnic identities (“reethnification”), and a resultant proliferation of ethnoregional and regional groupings. But although ethnoregionalist parties (ERP) are widespread in both Western and Central and Eastern Europe, there remains surprisingly little literature differentiating between the various kinds of ethnoregionalist parties and dealing with the lack of common definition of this kind of political actors. Some scholars even propose using a broader term – ethnic party. Moreover, over the years many scholars have believed (and some continue to) that their emergence in multicultural societies conjures up the politicisation of ethnic division and – practically inevitably – leads to “ethnic outbidding”, threatening to the stability of democracy. In the first part of the paper, the author deals with the conceptualisation of ethnoregionalist parties, examining the diversifications of their demands and strategies and showing that to gain voters they can invoke a much broader repertoire of strategies than the ethnic outbidding model suggested. The second part of the article is devoted to the problem of operation of selected ERPs in Serbia and Croatia. The analysis covers Hungarian parties in Serbia and Serbian ones in Croatia. In the concluding remarks, the author tries to point out the main reasons for the changes in their strategy (as well as demands) over time.
Na przestrzeni ostatnich dwóch dekad możemy obserwować wyraźny wzrost znaczenia regionalnych i etnicznych tożsamości, prowadzący do powstawania coraz większej liczby ugrupowań etnoregionalnych i regionalnych. Mimo to – podobnie jak w przypadku wielu innych, istotnych i aktualnych współcześnie zjawisk społecznych – zdania badaczy w kwestii przyczyn reetnicyzacji systemów partyjnych, funkcjonowania partii etnoregionalnych, ich typów czy relacji z demokracją pozostają podzielone. Celem artykułu jest przybliżenie toczącej się w tym zakresie dyskusji oraz zaprezentowanie na jej tle wstępnych wyników badań dotyczących funkcjonowania wybranych ugrupowań etnoregionalnych w Serbii i Chorwacji.
Źródło:
Sprawy Narodowościowe; 2014, 45; 42-65
2392-2427
Pojawia się w:
Sprawy Narodowościowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Св. Симеон – вечният владетел на сърбите
Autorzy:
Гагова [Gagova], Нина [Nina]
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677892.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Middle Ages
Serbia
hagiography
political ideology
biblical quotations
Opis:
St. Simeon – the eternal ruler of the SerbsThe article discusses the development of the cult of St. Simeon (Stefan Nemanja, ca. 1113–1199) in the thirteenth century as a core of the ruler’s ideology and a mirror of the political changes in Serbia. The main task is to discover when, how and why the founder of the Nemanidi dynasty became the first and eternal ruler of the Serbs, analyzing the choice of the biblical motifs and quotations in the introductions and in a number of other selected places in the main ideological texts of the period: two Hilandar Monastery charters, one written from the Grand Zhupan Stefan Nemanja himself in 1198, the other – written in 1207/8 by his son, Stefan the First-Crowned as well as three Vitae of St. Simeon, written by his sons St. Sava and St. Stefan and by the Hilandar’s hegumenos Domentian. The study applies the approach of biblical thematic clues, proposed by Ricardo Picchio, hitherto unused for these sources, and takes into consideration also some results obtained through the investigation of early Slavic Orthodox texts from the point of view of the same concept.One conclusion which was arrived at is that the same tradition of biblical exegesis concerning the concepts of the Unfailing Mercy and Continuity of the Apostleship and the motifs of Conversion/New Nations and the Blessed Generation of the Upright, is consistently used in Serbian text for the same purpose – the affirmation of one’s own saints and, through their cults, confirmation of own “institutions of salvation” (ruling dynasty, church organization, liturgical language) as proceeding directly from God. In the three Vitae of St. Simeon different inherited models and patterns are adopted, corresponding to different versions of Ideal Ruler and of legitimization in changing political circumstances in Serbia and in European South-East in the thirteenth century. The last version, long lasting in Serbian political ideology, can be found in Domentian’s Vita (1265), commissioned by the grandson of St. Simeon, Urosh I (1243–1276) to re-confirm the legitimacy of his reign and the independence of the Serbian state after the reconquest of Constantinople in 1261. In this Vita, St. Simeon is presented as the First and Eternal Ruler of the Serbs through development of apostolic connotations in his cult, based on the concept of Unfailing Mercy, with an addition of the motifs of the Conversion/New Nations and the Blessed Generation of the Upright. As a result, St. Simeon becomes the True Baptizer of the Serbs and the First Subject of the Covenant made between God and Serbs ensuring their Salvation through the Christian Rule. Św. Symeon – wieczny władca SerbówTematem artykułu jest rozwój kultu św. Symeona w XIII wieku jako jądra ideologii władzy i lustra przemian politycznych w Serbii. Głównym zadaniem jest odpowiedź na pytanie, kiedy, jak i dlaczego założyciel dynastii Nemanjiciów stał się pierwszym i wiecznym władcą Serbów. Analizie poddane zostały wybrane motywy i cytaty biblijne, zawarte we wstępach do głównych tekstów ideologicznych pochodzących z omawianego okresu – Karty Chilandarskie opublikowane przez wielkiego żupana Stefana Nemanję (św. Symeona) w 1198 roku i jego syna Stefana Pierwszego Koronowanego w 1207/1208, a także trzy Żywoty św. Symeona napisane przez jego  synów: Sawę i Stefana oraz chilandarskiego mnicha Domentiana. W artykule zastosowano nieużywane dotąd w badaniu takich źródeł podejście zaproponowane przez Ricardo Picchio, a także uwzględniono wyniki badań nad wczesnymi tekstami pochodzącymi z obszaru Slavia Orthodoxa, a prezentującymi podobny punkt widzenia.Z przeprowadzonej analizy wynika, że serbskie teksty mówiące o Nieustającym Miłosierdziu, Continuum Apostolstwa, a także Konwersji/Nowym Narodzie i Błogosławionym rodzie sprawiedliwych odwołują się do tej samej tradycji biblijnej egzegezy i stosują ją w podobnym celu, a mianowicie afirmacji własnych świętych i legitymizacji – za pomocą ich kultu – własnych „instytucji zbawczych” (rządzącej dynastii, organizacji kościelnej, języka liturgii) jako danych bezpośrednio od Boga. W trzech żywotach św. Symeona zaadaptowano trzy różne modele i wzory korespondujące z różnymi modelami Idealnego Władcy i strategiami legitymizacji w zmieniających się okolicznościach politycznych w XIII wieku w Serbii oraz Europie południowo-wschodniej. Ostatni wariant, żywotny w serbskiej ideologii politycznej, można odnaleźć w żywocie napisanym przez Dometiana (1265), a zamówionym przez wnuka św. Symeona, Uroša I (1243–1276), w celu ponownego potwierdzenia zasadności jego panowania oraz niezależności państwa serbskiego po podboju Konstantynopola w 1261 roku. Św. Symeon został w nim zaprezentowany jako Pierwszy i Wieczny Władca Serbów dzięki rozwinięciu konotacji apostolskich w jego kulcie, opartym na koncepcji Nieustającego Miłosierdzia. Dodano tu także motywy Konwersji/Nowego Narodu i Błogosławionego Rodzaju Sprawiedliwych. W rezultacie św. Symeon staje się Prawdziwym Chrzcicielem Serbów i Pierwszym Wykonawcą Przymierza ustanowionego między Bogiem a Serbami dla ich zbawienia przez regułę chrześcijańską.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2016, 16
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“Per me reges regnant...” (Prov. 8:15): Wisdom in the First Vita of St. Simeon of Serbia
“Per me reges regnant...” (Prz 8, 15). Temat Mądrości w pierwszym Żywocie św. Symeona Serbskiego
Autorzy:
Gagova, Nina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32387987.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
medieval rulers’ ideology
ruler’s hagiography
St. Simeon of Serbia
St. Sava of Serbia
biblical quotations
Wisdom
miscellanies (Izborniki)
St. Cyrill and St. Methodius
Opis:
This article aims to trace the interpretation of the theme of Wisdom in the Vita of St. Simeon by St. Sava, and its connections with other biblical themes and motifs, with references to various literary sources, models, and patterns employed by the earliest Slavic literary tradition. By analyzing the biblical quotations in the text, the study tries to show why Wisdom occupies such an important place in the first Vita of St. Simeon and what this reveals about the message of the text in its historical and cultural context.
Artykuł ma na celu prześledzenie interpretacji tematu Mądrości w Żywocie św. Symeona autorstwa św. Sawy, jego powiązań z innymi biblijnymi tematami i motywami, z odniesieniem do różnych źródeł literackich, modeli i wzorów wykorzystywanych przez najwcześniejszą słowiańską tradycję piśmienniczą. Analiza cytatów biblijnych w tekście służy odpowiedzi na pytanie, dlaczego temat Mądrości zajmuje tak ważne miejsce w pierwszym Żywocie św. Symeona i jak ten fakt nawiązuje do przesłania tekstu w jego kontekście historycznym i kulturowym.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2020, 20
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Radomir Konstantinović and “Provincial Philosophy”: Binaries as Borders
Autorzy:
Cox, John Kayl
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/508986.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Serbia
nationalism
Yugoslavia
Radomir Konstantinović
Filozofija palanke
existentialism
Balkans
town
Opis:
Radomir Konstantinović and Provincial Philosophy: Binaries as BordersThis essay is a partial reconsideration of the complex and often-cited work Filozofije palanke (1969) by the Serbian novelist and essayist Radomir Konstantinović. The fiery condemnations of Serbia’s stalled social and intellectual development and its accompanying predilection for barbaric violence are fiercely debated to this day, nearly six years after the death of the author and approaching fifty years since the book’s first publication. One way that Konstantinovic builds his argument is by establishing borders between Serbia, or other societies, and Europe or modernity; three main types of these borders can be expressed as binaries centered on values, time, and geography. The “spirit” or mindset of the palanka, or small Serbian town, can perhaps be rehabilited by converting it into a historically contingent philosophy, which comes to term with the forces of time, evolution, and agency. Radomir Konstantinović i filozofia prowincjalna. Przeciwstawności jako graniceEsej jest cząstkowym spojrzeniem na złożoną i często cytowaną pracę Filozofije palanke (1969) napisaną przez serbskiego powieściopisarza i eseistę Radomira Konstantinovicia. Ostra krytyka opóźnionego rozwoju społecznego i intelektualnego Serbii oraz towarzyszącego mu upodobania do barbarzyńskiej przemocy także dziś – prawie sześć lat po śmierci autora, i prawie pięćdziesiąt lat od pierwszego wydania książki, stanowią temat dyskusji. Jednym ze sposobów, w jaki Konstantinović buduje swoją argumentację, jest ustanowienie granicy między Serbią a innymi społeczeństwami, czy Europą i nowoczesnością. Trzy główne typy tych granic można wyrazić jako przeciwstawności skoncentrowane na wartościach, czasie i geografii. „Duch” lub sposób myślenia palanki, czyli serbskiego pipidówka, może zostać zrehabilitowany poprzez przekształcenie go w historycznie reprezentatywną filozofię, która mierzy się z siłami czasu, ewolucji i działań.
Źródło:
Colloquia Humanistica; 2017, 6
2081-6774
2392-2419
Pojawia się w:
Colloquia Humanistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Narratives of ethnic identity and language among young Pannonian Ruthenians in Serbia
Autorzy:
Sakač, Marina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/645381.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
ethnicity
ethnic minority
linguistic minority
Ruthenians/Rusyns (Rusini)
language standardization
narrative
Slavic minority
Opis:
Narratives of ethnic identity and language among young Pannonian Ruthenians in SerbiaThis article offers a study of narratives of ethnic identity among young Ruthenians in Serbia. The analysed data comes from in-depth interviews and questionnaires conducted in 2016 with nine informants studying at the University of Novi Sad. The narrative approach has proven to be most suitable, especially when trying to understand the individual perspective of one’s ethnic and linguistic identity. In order to understand Ruthenians as an ethnic minority in Serbia, the study also provides a brief overview of the historical context, including information on Ruthenian migration from Transcarpathia to Vojvodina in the eighteenth century, their strategic positioning towards the nation states they have lived in, their Greek-Catholic denomination as a factor distinguishing them from other ethnic communities, as well as the intersubjective understanding of their ethnic identity. Vojvodina, the northern region of Serbia, where they live, is a multicultural and multi-confessional province, which has proven to be both an opportunity and a challenge for this community. The historical overview also presents how they have obtained their minority rights since their migration to the region. Narracje tożsamości etnicznej i języka wśród młodych Rusinów Panońskich w SerbiiNiniejszy artykuł poświęcony jest narracjom tożsamości etnicznej wśród młodych Rusinów w Serbii. Analizowane dane pochodzą z wywiadów pogłębionych i badań kwestionariuszowych przeprowadzonych w roku 2016 wśród dziewięciorga rozmówców studiujących na Uniwersytecie w Nowym Sadzie. Podejście narracyjne zostało wybrane jako najwygodniejsze do zbadania osobistych spojrzeń na własną tożsamość etniczną i językową. Aby pomóc w zrozumieniu położenia Rusinów jako mniejszości etnicznej w Serbii, praca przedstawia również w zwięzły sposób kontekst historyczny, w tym informacje o migracji Rusinów z Zakarpacia do Wojwodiny w XVIII wieku, strategie ich funkcjonowania w państwach narodowych, na obszarze których zamieszkiwali, grekokatolicką identyfikację religijną, stanowiącą czynnik odróżniający ich od innych miejscowych społeczności, oraz indywidualne sposoby rozumienia tożsamości etnicznej. Położona w północnej Serbii Wojwodina to region wielokulturowy i wielowyznaniowy, co przynosi rusińskiej wspólnocie zarówno trudności, jak i korzyści. Zawarte w artykule spojrzenie na historię ukazuje ponadto proces zdobywania praw mniejszości przez Rusinów po ich migracji do obecnego miejsca zamieszkania.
Źródło:
Adeptus; 2019, 14
2300-0783
Pojawia się w:
Adeptus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“When Night Passes” and “When Day Breaks” – Between the Past and the Present. Borderlines of Holocaust in Filip David’s Works
Autorzy:
Giergiel, Sabina
Taczyńska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/508984.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Holocaust
literature
Serbia
Filip David
memory
identity
Opis:
When Night Passes and When Day Breaks – Between the Past and the Present. Borderlines of Holocaust in Filip David’s WorksThe primary objective of the text is the analysis of Filip David's latest work. The Serbian writer is the author of the novel House of Memories and Oblivions (Kuća sećanja i zaborava, 2014), award for Best Novel of the Year by the NIN weekly (Nedeljne Informativne Novine). On the one hand, the output of this Serbian novelist is of interest to us as a continuation and representation of the contemporary discourse on the Holocaust in Serbia. On the other – we look at the literary realization of the Holocaust topic. The fortunes of the main characters in the novel (children who survived Holocaust) serve as the cases on which we present where the author draws the borderline of the ever-present Holocaust in their lives; how much and in what way the past affects their present; where the borderline of memory, forgetting and oblivion is. Kad padne noć i Kad svane dan - między przeszłością a teraźniejszością. Granice Holocaustu w twórczości Filipa DavidaPodstawowym celem tekstu jest analiza najnowszej tworczości Filipa Davida, autora nagrodzonej Nagrodą Tygodnika NIN („Nedeljne Informativne Novine") powieści Dom pamięci i zapomnienia (2014, Kuća sećanja i zabovrava). Z jednej strony twórczość serbskiego prozaika interesować nas będzie jako kontynuacja i reprezentacja współczesnego dyskursu na temat Holokaustu w Serbii. Z drugiej zaś – przyjrzymy się jego literackiej realizacji. Na przykładzie losów głównych bohaterów powieści (dzieci, które przeżyły Zagładę) pokażemy, gdzie przebiega rysowana przez autora granica istnienia Shoah w ich życiu. Na ile i w jaki sposób przeszłość wpływa na ich teraźniejszość, gdzie przebiega granica pamięci, niepamięci i zapomnienia oraz w jakim stopniu ich życie definiuje rozdzielenie rzeczywistości od fikcji.
Źródło:
Colloquia Humanistica; 2017, 6
2081-6774
2392-2419
Pojawia się w:
Colloquia Humanistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
From icon to punk portrait: The iconicity of the ruler image in the context of the transformation of the idea of the Serbian state
Autorzy:
Bogusławska, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677467.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Serbia
culture of power
state
visual culture
iconicity
portrait
Opis:
From icon to punk portrait: The iconicity of the ruler image in the context of the transformation of the idea of the Serbian stateThe article describes transformation in the iconographic forms of power representations in Serbian culture as determinants of the evolution of the idea of the State and Serbian political culture. In visual terms, the key stages of their development correspond to the genealogical dynastic image of the religious character (loza) in the middle ages, and the “disenchanted” historical and representative portrait of a ruler that was subordinated to the national idea on the threshold of modernity. These forms not only participate in the establishment of political leadership and the creation of the field of power, but they also stimulate their change. The author examines these issues from the perspective of visual studies, which problematize the phenomenon of the performativity of the image. A particular variation of the performativity of the image is iconicity, understood as drafting and making present reality using esthetic and visual values. The aim of the analysis is to show how the local, namely Serbian, pattern of culture of power models the universal mechanisms of forming and legitimizing the authority of the State. Od ikony do punk portretu. Ikoniczność wizerunku władcy w kontekście przemian idei państwa serbskiegoArtykuł dotyczy przeobrażeń ikonograficznych form reprezentacji władzy w kulturze serbskiej jako wyznaczników ewolucji idei państwa oraz kultury politycznej Serbów. W wymiarze wizualnym kluczowym etapom ich rozwoju odpowiadają: w średniowieczu genealogiczny wizerunek dynastyczny o charakterze religijnym (loza), a u progu nowożytności „odczarowany” portret historyczny i reprezentacyjny władcy, podporządkowany idei narodowej. Formy te uczestniczą w stanowieniu przywództwa politycznego i wytwarzaniu pola władzy oraz stymulują ich zmianę. Autorka rozpatruje te zagadnienia z perspektywy visual studies, które problematyzują zjawisko performatywności obrazu. Jej szczególną odmianą jest ikoniczność, rozumiana jako stanowienie i uobecnianie rzeczywistości za pomocą wartości estetycznych, wizualnych. Celem analizy jest ukazanie, w jaki sposób lokalny, tj. serbski wzór kultury władzy modeluje uniwersalne mechanizmy formowania i legitymizacji autorytetu państwa.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2019, 19
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kulturologiczne aspekty życia rodzinnego Vuka Karadžicia w świetle jego korespondencji
Autorzy:
Nowak-Bajcar, Sylwia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677433.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Vuk Karadžić
Anna Karadžić
Karađorđes’s Code
common law
family law
status of the child
history of family life
19th century Serbia
Opis:
Cultural aspects of Vuk Karadžić’s family life in the light of his correspondenceThe source material for the study, which is the correspondence between Anna and Vuk Karadžić, spouses coming from different cultures, was used to highlight the issues of legitimacy of the fear of cultural difference of the Orient. The cultural sphere of family life (manifested in particular by the status of the child) becomes herein an excuse to touch upon the question of whether and to what extent the legal system governing family relations in Serbia after the period of the Ottoman rule was different from the civil codes in Western Europe. Kulturologiczne aspekty życia rodzinnego Vuka Karadžicia w świetle jego korespondencji Materiał źródłowy, jakim jest korespondencja Anny i Vuka Karadžiciów, małżonków wywodzących się z odmiennych kręgów kulturowych, posłużył do wydobycia problematyki zasadności lęku „Zachodu” przed odmiennością kulturową Orientu. Sfera kultury życia rodzinnego (manifestowana szczególnie poprzez status dziecka) stanowi w niniejszym tekście pretekst do postawienia pytania o to, czy i w jakiej mierze system prawny regulujący relacje rodzinne w potureckiej Serbii odbiegał od kodeksów cywilnych na Zachodzie Europy.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2017, 17
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“The yellow duck” attacks: An analysis of the activities of the “Ne da(vi)mo Beograd” initiative in the Serbian public space
Autorzy:
Domachowska, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677670.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Serbia
“Let’s not drown Belgrade”
Belgrade
political activities
protests
performative acts
Opis:
“The yellow duck” attacks: An analysis of the activities of the “Ne da(vi)mo Beograd” initiative in the Serbian public spaceThe main aim of the paper is to present the performative dimension of activities undertaken by the “Ne da(vi)mo Beograd” Initiative. The Initiative’s actions, which initially concerned opposition to the “Belgrade on Water” project, turned into a regular political campaign. These activities clearly illustrate contemporary ways of managing civil opposition, as well as performative practices aimed at creating a civil society. The focus is on verbal and non-verbal practices of expressing resistance, as well as strategies for building a sense of community among the participants of the Initiative’s gatherings. „Żółta kaczka” atakuj. Aanaliza działalności inicjatywy „Ne da(vi)mo Beograd” w serbskiej przestrzeni publicznejCelem artykułu jest przedstawienie performatywnego wymiaru działań podejmowanych przez inicjatywę „Ne da(vi)mo Beograd”. Akcje inicjatywy, początkowo związane ze sprzeciwem wobec projektu „Belgrad na wodzie”, przerodziły się w regularną kampanię polityczną. Działania te dobrze ilustrują współczesne sposoby zarządzania sprzeciwem obywatelskim, a także praktyki performatywne mające na celu tworzenie społeczeństwa obywatelskiego. W centrum zainteresowania znajdują się werbalne i niewerbalne praktyki wyrażania oporu, a także strategie budowania poczucia wspólnotowości wśród uczestników zgromadzeń organizowanych przez inicjatywę.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2019, 19
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
As a Wall Came Down…. New Boundaries, New Narratives (Yugoslavism and Yugoslav Artistic Space, Discontinuity and Fragmentation in the Core Narrative of the Cultural Institutions in Transition-Period Serbia)
Autorzy:
Vuković, Tijana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/508734.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Yugoslavism
transition
transformation
cultural institution
narrative
Yugoslav Artistic Space
discontinuity
Opis:
As a Wall Came Down… New Boundaries, New Narratives (Yugoslavism and Yugoslav Artistic Space, Discontinuity and Fragmentation in the Core Narrative of the Cultural Institutions in Transition-Period Serbia)The main aim of this overview is to trace the presence and importance of the Yugoslav narrative (dedicated to a common cultural and artistic space before, during and after Yugoslavia) as important for (re)creating and maintaining continuity and coherence in the core narrative as an internal structure of cultural institutions in Serbia, especially in the transition period (2000 – 2018). The emergence of the South Slavic unity idea at the territory of the Balkans, as we argue in the article, can be traced to a time long before the state of Yugoslavia was created as a concept. The fact that a common field (common ground) in the sense of cultural space existed long before the creation of Yugoslavia contains the assumption that common cultural ground and art space exist in the post-Yugoslav period as well. The concept of the common cultural space is also known as Yugoslav Artistic Space. The main goal of the article is to shape the conclusion that Yugoslav Artistic Space, considering its tradition, still exists despite the political changes after 1989, particularly during the ‘90s and the transition process, if not in another sense, than as a core narrative of the institutions (such as the Museum Of Contemporary Art in Belgrade, for example). It also delineates the thesis that marginalization of the Yugoslav legacy leads to discontinuity, fragmentation, and a status quo position in the transition process of Serbian cultural institutions. Kiedy mur upadł… Nowe granice, nowe narracje (Jugoslawizm i jugosłowiańska przestrzeń artystyczna, dyskontynuacja i fragmentaryzacja w głównym nurcie narracji instytucji kultury w Serbii w czasie przemiany)Celem artykułu jest prezentacja obecności i znaczenia jugoslawizmu i jugosłowiańskiej narracji, jak też fenomenu jugosłowiańskiej przestrzeni artystycznej (także po upadku Jugosławii), jako czynnika podtrzymującego kontynuację i jedność głównego nurtu narracji dotyczącego struktury instytucji kultury w Serbii w okresie przemiany (2000 – 2018). Kreacja jedności jugosłowiańskiej (południowosłowiańskiej) na terenie Bałkanów, jak będzie o tym [mowa] w tekście, ma swoje początki wiele lat przed powstaniem państwa jugosłowiańskiego. Fakt istnienia wspólnego pola w sensie kulturowym i kulturologicznym przed powstaniem Jugosławii daje nadzieję możliwości istnienia jednej kulturowej i artystycznej przestrzeni także w okresie post jugosłowiańskim, za sprawą znanego i niedawno zdefiniowanego terminu „jugosłowiańska przestrzeń artystyczna” Ješy Denegri (2011). W artykule jest położony akcent na jugosłowiańską przestrzeń artystyczną wraz z jej tradycją, która, pomimo zmian politycznych 1989 roku, a szczególnie lat 90-tych, trwa nadal w bardzo konkretny sposób, w głównym nurcie narracji instytucji kultury (czego przykładem jest Muzeum Sztuki Współczesnej w Belgradzie). [Autorka] eksponuje także twierdzenie [obecne w głównym nurcie narracji], że marginalizacja idei i tradycji juslawizmu prowadzi do zerwania kontynuacji i fragmentaryzacji, do przyjmowania pozycji status quo w procesie przemiany instytucji kultury w Serbii. Чим је Зид пао… Нове границе, нови наративи. (Југословенство и југословенски уметнички простор, дисконтинуитет и фрагментираност средишњег наратива институција културе у Србији, у периоду транзиције)Чланак представља осврт на присуство и важност југословенства и југословенског наратива, као и феномена југословенског уметничког простора (и после Југославије), у поновном успостављању и одржавању континуитета и јединства средишњег наратива као носећег, када је реч о унутрашњој структури институција културе у Србији, у периоду транзиције (2000 – 2018). Стварање јужнословенског јединства на територији Балкана, како ћемо навести у тексту, има своје почетке много пре прве концептуализације југословенске државе. Чињеница да је заједнички простор, у смислу културолошког и културног заједничког поља, постојао и пре стварања Југославије, наговештава могућност постојања јединственог културног и уметничког простора и у пост- југословенском периоду, познатим и дефинисаним управо термином југословенски уметнички простор, Јеше Денегрија (2011). У тексту се истиче да југословенски уметнички простор, узимајући у обзир његову традицију, опстаје упркос политичким променама 1989, нарочито ‘90тих година, све до данас – на конкретнији начин, или у средишњем наративу институција културе (Музеја савремене уметности у Београду, на пример). Такође, истакнута је тврдња да имаргинализација идеје југословенства и традиције југословенства, води у дисконтинуитет, фрагментацију, и status quo позицију у транзитивном процесу институција културе у Србији.
Źródło:
Colloquia Humanistica; 2018, 7
2081-6774
2392-2419
Pojawia się w:
Colloquia Humanistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stolica miejsc wybrakowanych. Historia metra w Belgradzie jako przestrzeni niedokończonej modernizacji
The Belgrade Metro as a Space of Unfinished Modernisation and Literary Reflections of Its History
Autorzy:
Kosieradzka, Angelika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/44931164.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Belgrad
Counter-Strike
Filip Vujošević
Halflife
metro
Serbia
literatura współczesna
Belgrade
contemporary literature
Opis:
The concept of a Belgrade metro has been present in Serbian urban planning since the interwar period. Despite numerous projects, long discussions, and even the creation of a small part of the necessary infrastructure, the underground rapid transport system remains a solution that has never been implemented. The subject of this article is the metro viewed as a project permanently suspended at the conceptual stage, constantly in a transitional phase, a project whose constitutive feature is “being in progress”. As a result of the endless temporariness of alternative transport solutions, in Serbian culture the metro functions as a symbol of the incompleteness and dysfunctionality of local reality. This phenomenon is confirmed by Filip Vujošević’s drama Halflife, analysed in the article. It is set in the space of the underground station Vukov Monument (Vukov spomenik), designed as a main point of the future metro, but still serving today as a temporary solution and a substitute.
Koncepcja belgradzkiego metra jest obecna w serbskiej myśli urbanistycznej od czasów międzywojnia. Mimo licznych projektów, długich dyskusji, a nawet stworzenia niewielkiej części niezbędnej infrastruktury, system szybkiej kolei podziemnej pozostaje rozwiązaniem nigdy niewdrożonym. Przedmiot artykułu stanowi metro ujmowane jako przedsięwzięcie permanentnie zawieszone na etapie koncepcyjnym, stale znajdujące się w fazie przejściowej, którego cechą konstytutywną jest „bycie w trakcie”. Nieprzemijalna tymczasowość transportowych rozwiązań zastępczych przyczyniła się do utrwalenia w kulturze serbskiej metra jako symbolu niekompletności i dysfunkcyjności lokalnej rzeczywistości. Poświadczeniem tego zjawiska jest, analizowany w artykule, dramat Halflife Filipa Vujoševicia, którego akcja rozgrywa się w przestrzeni podziemnej stacji Pomnik Vuka (Vukov spomenik), zaprojektowanej jako punkt węzłowy przyszłego metra, do dzisiaj pełniącej jednak funkcję rozwiązania tymczasowego oraz substytutu.
Źródło:
Adeptus; 2023, 20
2300-0783
Pojawia się w:
Adeptus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 18

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies