Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "ssaki" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 17
Tytuł:
The role of paleontological data in testing homology by congruence
Autorzy:
Rieppel, O
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21657.pdf
Data publikacji:
1993
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
ptaki
ssaki
skamienialosci
filogeneza
paleontologia
homologia
Opis:
With homology being defined as shared similarity due to common ancestry, any initial perception of similarity (or relative invariance) among organisms may be treated as a conjecture of homology to be tested by congruence. The phylogenetic information content is therefore not with the character itself, but lies in the relation of any one character to all others known. The "principle of total evidence" thus emerges as a logical corollary of the distinction of homology and homoplasy, the most severe test of homology involving all known characters in the search for the globally most congruent pattern. In a study combining fossil and extant organisms, however, the issue of missing characters raises the question of implicit a priori weighting, because some sources for characters (soft anatomy, molecular, physiological, behavioral) remain unknown in fossils. The issue of missing data in fossils requires further study before the potential impact of fossils on a classification based on extant organisms can be properly assessed.
Jeśli zdefiniuje się homologię jako podobieństwo wynikające ze wspólnego pochodzenia, każde zauważalne podobieństwo może być traktowane jako domniemanie homologii, które można poddać testowi zgodności. Przebieg filogenezy wywodzi się nie z samej cechy lecz z jej stosunku do innych znanych cech. Zasada pełności danych pojawia się jako logiczna konsekwencja rozróżnienia homologii i homoplazji. Test homologii obejmujący wszystkie znane cechy, zmierzający do odnalezienia najbardziej zgodnego ich rozkładu, jest więc testem najostrzejszym. Kiedy analizie poddaje się zbiory danych o kopalnych i dzisiejszych organizmach pojawia się problem nieznanych cech (nie zachowanych w stanie kopalnym) pociągający za sobą konieczność wstępnego wartościowania cech.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1993, 38, 3-4; 295-302
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Serial homology: the crests and cusps of mammalian teeth
Autorzy:
Van, Valen L M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22372.pdf
Data publikacji:
1993
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
zeby
fauna
kly
skamienialosci
ssaki
paleontologia
homologia seryjna
Opis:
I discuss the nature of serial homology. Mammalian teeth have a relatively dense fossil record, which permits an often close reconstruction of the evolution of patterns of serial homology. I identify the main crests of mammalian teeth, summarize their evolution, and provide new names where necessary. Serial homologies can change in evolution, originate, and disappear. They can be partial, unlike historical homologies. Teeth exemplify these phenomena, and their patterns can be viewed topologically as well as in other ways. Some, but not all, crests and cusps of upper teeth appear to be homologous to structures of lower teeth. The pure morphology of Goethe is a living science.
Korespondencja poszczególnych elementów pomiędzy różnymi zębami tego samego osobnika jest wyrazem homologii seryjnej, w odróżnieniu od homologii historycznej odnoszącej się do stosunków pomiędzy różnymi osobnikami. W obydwu wypadkach przyczyną zaistnienia homologii jest ciągłość informacji.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1993, 38, 3-4; 145-158
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Earliest eutherian mammal skull, from the Late Cretaceous [Coniacian] of Uzbekistan
Najstarsza czaszka ssaka lozyskowego z poznej kredy [koniaku] Uzbekistanu
Autorzy:
McKenna, M C
Kielan-Jaworowska, Z
Meng, J
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21177.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
uzebienie
fauna kopalna
Daulestes nessovi
kreda
ssaki
Uzbekistan
paleontologia
Asioryctitheria
czaszki
Opis:
We describe a partially crushed skull and dentaries of a sub-adult individual of Daulestes nessovi sp. n., from the Coniacian of Uzbekistan. This is the earliest known eutherian skull (about 87 Ma) and the sixth genus of Cretaceous eutherians in which a skull is available. Because the skull of D. nessovi is sub-adult, certain plesiomorphic features may be ontogenetic and should be interpreted with caution. Four upper premolars and five lower premolariform teeth were in use (possibly to become four lowers when fully adult). The upper cheek-teeth have winged conules; M2 has large parastylar and small metastylar projections. Pre- and postcingula are lacking on DP4 and the upper molars. The talonids of dp4-m2 are about 90% as wide as the trigonids, with widely separated entoconid and hypoconulid. The skull has a large sphenorbital fissure, no foramen rotundum, and apparently no pterygoid process of the sphenoid. A large orbital wing of the palatine prevents maxilla-frontal contact within the orbit. The zygomatic arch is slender. The cochlea has one full turn, with an expanded apex, which suggests that a lagena might have been present. A large malleus with a robust anterior process, and a large promontorium may be due to young age of the individual or a primitive retention, as in the platypus. Because of the similarity to Asioryctidaem both cranial structure and dentition, we assign Daulestes tentatively to Asioryctitheria Novacek et al. 1997, family incertae sedis.
W pracy opisano częściowo uszkodzoną czaszkę młodego osobnika określonego jako Daulestes nessovi sp. n. z koniaku Uzbekistanu. Jest to najwcześniejsza czaszka ssaka łożyskowego, licząca ok. 87 milionów lat. Daulestes jest szóstym rodzajem kredowego ssaka łożyskowego, którego czaszka jest znana. Ponieważ czaszka D. nessovi należy do młodocianego osobnika, niektóre cechy plezjomorficzne mogą być związane z wczesnym stadium rozwojowym. W czaszce występują cztery górne przedtrzonowce i pięć dolnych, jest jednak możliwe, że w stadium dorosłym dolnych było też tylko cztery. Na górnych zębach policzkowych występują konułe ze skrzydełkami. Na M2 wyrostek parastylarny jest duży, metastylarny - mały. Pre- i postcingula nie występują na mlecznym czwartym przedtrzonowcu ani na trzonowcach. Talonidy dp4-m2 mierzą ok. 90 % szerokości trygonidów, a entokonidy są oddalone od hipokonulidów. W czaszce występuje duża szczelina klinowo-oczodołowa i zapewne brak wyrostka skrzydłowego kości klinowej. Duże skrzydło oczodołowe kości podniebiennej powoduje, że brak jest kontaktu między szczęką a kością oczodołową w obrębie oczodołu. Wyrostek jarzmowy jest delikatny. Błędnik ma jeden pełny skręt z rozszerzonym wierzchołkiem, co może wskazywać na obecność lageny. Duży młoteczek z silnym wyrostkiem przednim oraz duże promontorium mogą być związane z młodym wiekiem osobnika lub zachowaniem cechy plezjomorficznej (jak u dziobaka). W związku z podobieństwem do Asioryctidae zarówno w budowie czaszki, jak i uzębienia, Daulestes został zaliczony do Asioryctitheria Novacek et al. 1997, rodzina incertae sedis.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 2000, 45, 1; 1-54
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Multituberculate mammals from the Cretaceous of Uzbekistan
Autorzy:
Kielan-Jaworowska, Z
Nessov, L.A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21199.pdf
Data publikacji:
1992
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
ssaki
kreda
skamienialosci
kosci
Uzbekbaatar kizylkumensis
Uzbekistan
paleontologia
Cimolodonta
zeby przedtrzonowe
multituberkulaty
Opis:
The first western Asian multituberculates found in the Bissekty Formation (Coniacian) of Uzbekistan are described on the basis of a lower premolar (p4), a fragment of a lower incisor, an edentulous dentary, a proximal part of the humerus and a proximal part of the femur. Uzbekbaatar kizylkumensis gen. et sp. n. is defined as having a low and arcuate p4, possibly without a posterobuccal cusp; it presumably had two lower premolars, as inferred from the presence of a triangular concavity at the upper part of the anterior wall of p4, and p3 less reduced in relation to p4 than in non-specialized Taeniolabidoidea and Ptilodontoidea. Uzbekbaatar is placed in the Cimolodonta without indicating family and infraorder. It might have originated from the Plagiaulacinae or Eobaatarinae.
Praca zawiera opis pięciu okazów multituberkulatów z późnej kredy (z formacji Bissekty, należącej do koniaku) z pustyni Kizylkum w Uzbekistanie. Są to pierwsze multituberkulaty z terytorium byłego Związku Radzieckiego i jedne z nielicznych na świecie z pierwszej połowy późnej kredy. Ssaki kredowe zostały ostatnio odkryte na terenie Uzbekistanu i Kazakstanu, reprezentowane prawie wyłącznie przez ssaki łożyskowe i deltateroidy; multituberkulaty, znalezione tylko w formacji Bissekty, obejmują 1% okazów ssaków. Ta proporcja różni się bardzo od stosunków w większości odsłonięć górnej kredy Azji i Ameryki północnej, gdzie multituberkulaty z reguły stanowią 50 - 70% znajdowanych okazów ssaków, a w formacjach Lance i Bug Creek w Ameryce północnej nawet więcej. Uzbekbaatar kizylkumensis gen. et sp. n., został opisany na podstawie czwartego dolnego zęba przedtrzonowego (p4). Ząb ten ma stosunkowo niską, łukowato wygiętą koronę, z dziewięcioma grzebieniami i przypuszczalnie bez tylnego guzka policzkowego. Uzbekbaatar został zaliczony do podrzędu Cimolodonta, szczepu i rodziny incertae sedis. Cimolodonta charakteryzują się obecnością dwóch dolnych przedtrzonowych: p3 i p4, przy czym p4 jest duży i łukowato wygięty; przewiesza się on nad silnie zredukowanym p3, który jest jednokorzeniowy i ma kształt patyczka przylegającego do przedniego korzenia p4. Dwa szczepy zaliczone do Cimolodonta: Ptilodontoidea i Taeniolabidoidea różnią się budową dolnego siekacza. Ponieważ siekacz ten u Uzbekbaatar nie jest znany, przynależność nowego rodzaju do szczepu nie mogła zostać ustalona. Uzbekbaatar nie może być zaliczony do podrzędów Paulchoffatoidea lub Plagiaulacoidea ze względu na łukowaty kształt p4 i przypuszczalną obecność tylko dwóch dolnych zębów przedtrzonowych, gdy w obu tych podrzędach p4 ma kształt prostokątny i występują trzy lub cztery dolne zęby przedtrzonowe. Ponadto w pracy opisano okazy oznaczone jako Multituberculata indet. sp. A, B, C, reprezentujące bezzębną żuchwę, proksymalną część kości ramiennej i proksymalną część kości udowej. W żuchwie zachowały się zębodoły zębów przedtrzonowych i trzonowych, wskazujące że multituberkulat ten miał dwa przedtrzonowe. Porównania rozmiarów tych okazów, oraz przedtrzonowego opisanego jako Uzbekbaatar kizylkumensis wykazują, że opisane multituberkulaty należą przynajmniej do dwóch taksonów. Ponadto w pracy opisano fragment dolnego siekacza z tych samych warstw, zaliczonego z zastrzeżeniem do multituberkulatów. Zilustrowane zostały również czwarte zęby przedtrzonowe przedstawicieli Plagiaulacoidea i Taeniolabidoidea, oraz przeprowadzono porównania między nimi, z których wynika, że budowa czwartego dolnego przedtrzonowego (który często zachowuje się sam) pozwala wnioskować o budowie i rozmiarach trzeciego przedtrzonowego, a także o liczbie dolnych przedtrzonowych.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1992, 37, 1; 1-17
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
External brain morphology of the late Oligocene musteloid carnivoran Bavarictis gaimersheimensis
Morfologia mozgu poznooligocenskiego ssaka drapieznego Bavarictis gaimersheimensis
Autorzy:
Modden, C
Wolsan, M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20765.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
oligocen
mozgoczaszka
mozg
morfologia
bruzda krzyzowa
paleontologia
Bavarictis gaimersheimensis
ssaki drapiezne
Niemcy
Bavarictis
musteloidy
Opis:
The carnivoran mammal Bavarictis gaimersheimensis is the type and only species of the genus, known from a single locality (Gaimersheim 1-2, MP 27-28, 24.5-26 Myr) in southern Germany. An endocranial cast of the holotype of this species indicates a low degree of posterior and ventral neopallial expansion (little overlap of the cerebellum and the piriform lobes by the neopallium, the middle portion of the rhinal fissure only slightly and smoothly elevated), and a distinctive pattern of neopallial convulations, characterized by the presence of a Y-shaped fissure mediodorsally (consisting of the ansate sulcus anteromedially, the coronal sulcus anterolaterally, and the lateral sulcus posteriorly) and an arched suprasylvian sulcus lateroventrally. The status of the cruciate sulcus is uncertain because the corresponding part of the braincase is not preserved. The species is presently best placed incertae sedis among basal musteloids.
Wczesny musteloid Bavarictis gaimersheimensis Mödden, 1991 jest typowym i jedynym znanym gatunkiem rodzaju Bavarictis Mödden, 1991. Całość materiału reprezentującego ten gatunek pochodzi z pojedynczego stanowiska (Gaimersheim 1-2) w południowych Niemczech, datowanego na późny oligocen (MP 27-28, 24, 5-26 mln lat temu). Odlew wnętrza mózgoczaszki holotypu Bavarictis gaimersheirnensis (Fig. 1) wskazuje na niewielki zasięg kory nowej (neocortex) w okolicy ciemieniowo-potylicznej i skroniowej mózgu (znaczne odsłonięcie móżdżku - cerebellum i płatów gruszkowatych - lobi piriformes, nieznaczne i łagodnie przebiegające wzniesienie środkowej części szczeliny węchowej -fissura rhinalis), a także na obecność czterech bruzd w obrębie kory nowej: bruzdy pętlowatej (sulcus ansatus), koronowej (sulcus coronalis) i bocznej (sulcus lateralis), połączonych w kształcie litery Y, oraz łukowatej bruzdy suprasylwialnej (sulcus suprasylvius). Stan zachowania mózgoczaszki nie umożliwia stwierdzenia obecności czy braku bruzdy krzyżowej (sulcus cruciatus). Założenie obecności tej bruzdy w rekonstrukcji mózgu Bavarictis gaimersheimensis (Fig. 1) oparte jest na jej występowaniu u większości wczesnych przedstawicieli Musteloidea (Fig. 2). Z porównania z rekonstrukcjami mózgów innych wszesnych musteloidów (Fig. 2) wynika, że Bavarictis gaimersheimensis, Potamotherium valletoni i Promartes sp. łączy apomorficzna obecność bruzdy pętlowatej, oraz że Bavarictis gaimersheimensis i Plesictis branssatensis są najprymitywniejszymi znanymi musteloidami pod względem zasięgu kory nowej w części skroniowej (najbardziej odsłonięte płaty gruszkowate, najsłabiej zaznaczone wzniesienie w środkowej części szczeliny węchowej). Podczas gdy różnice w zasięgach kory nowej sugerują, że Mustelictis piveteaui, Paragale huerzeleri, Plesiogale angustifrons, Potamotherium valletoni i Promartes sp. miały wspólnego przodka, którego nie dzieliły z Bavarictis gaimersheimensis i Plesictis branssatensis, to występowanie bruzdy pętlowatej przemawia za bliskim pokrewieństwem między Bavarictis gaimersheimensis, Potamotherium valletoni i Promartes sp. Pierwsza z hipotez zakłada niezależny rozwój bruzdy pętlowatej u Bavarictis gaimersheimensis oraz w obrębie hipotetycznego kladu zawierającego Potamotherium valletoni i Promartes sp., natomiast druga hipoteza wymaga niezależnego powiększenia kory nowej w tym kladzie oraz w innym hipotetycznym kladzie, zawierającym Mustelictis piveteaui, Paragale huerzeleri i Plesiogale angustifrons. Wobec tej sprzeczności i braku lub słabości poparcia dla wcześniejszych hipotez o powiązaniach filogenetycznych Bavarictis gaimersheimensis (dyskutowanych w pracy), a także przy plezjomorficzności większości cech czaszki, uzębienia i mózgu tego gatunku, brak uzasadnienia dla jego innej pozycji niż incertae sedis w obrębie bazalnych Musteloidea.
Bavarictis gaimersheimensis Mödden, 1991 ist eine monotypische Gattung innerhalb der musteloiden Carnivora. Das bekannte Material dieser Art stammt ausschliesslich aus der süd-deutschen Spaltenfüllung Gaimersheim 1-2 (MP 27-28, 24.5-26 Myr). Ein Ausguss des Endocraniums des Holotyps der Art (Fig. 1) zeigt für das Neopallium, neben einem geringen Grad an Ausdehnung nach posterior und ventral, auch ein Furchungsmuer, das durch den bogenförmigen Sulcus suprasylvius und den Y-förmigen Verlauf von Sulcus lateralis, ansatus und coronalis charakterisiert wird. Konkrete Aussagen zum Sulcus cruciatus sind nicht möglich, weil der entsprechende Teil des Schädels nicht überliefert ist. Sein Vorhandensein wird jedoch in der Rekonstruktion des Gehirns von Bavarictis gaimersheimensis angenommen (Fig. 1), weil er bei den meisten frühen Vertretern der Musteloidea auftritt (Fig. 2). Ein Vergleich mit den Rekonstruktionen der Gehirne anderer frühen Vertreter der Musteloidea (Fig. 2) zeigt, dass Bavarictis gaimersheimensis, Potamotherium valletoni und Promartes sp. durch den Besitz des Sulcus ansatus als evoluiert anzusehen sind, wohingegen Bavarictis gaimersheimensis und Plesictis branssatensis bezüglich der Ausdehnung des Neopalliums als am primitivsten anzusehen sind. Die Differenzen in der Ausdehnung des ventralen Neopalliums legen den Verdacht nahe, dass Mustelictis piveteaui, Paragale huerzeleri, Plesiogale angustifrons, Potamotherium valletoni und Promartes sp. einen gemeinsamen Vorfahren gehabt haben, den sie nicht mit Bavarictis gaimersheimensis und Plesictis branssatensis geteilt haben. Auf der anderen Seite wird durch die Verteilung des Auftretens eines Sulcus ansatus unter den frühen Musteloiden die Hypothese gestützt, dass Bavarictis gaimersheimensis, Potamotherium valletoni und Promartes sp. innerhalb dieser Gruppe als nächstverwandt anzusehen sind. Die erste Alternative impliziert eine voneinander unabhängige Entstehung des Sulcus ansatus bei Bavarictis gaimersheimensis und innerhalb einer hypothetischen Entwicklungslinie, die Potamotherium valletoni und Promartes sp. umfasst. Die zweite Alternative setzt eine voneinander unabhängige Entstehung der Ausdehnung des ventralen Neopalliums bei der letztgenannten Entwicklungslinie und bei einer hypothetischen Entwicklungslinie voraus, die Mustelictis piveteaui, Paragale huerzeleri und Plesiogale angustifrons umfasst. Angesichts des Konfliktes bei der Bewertung dieser Merkmale für die phylogenetischen Beziehungen von Bavarictis gaimersheimensis und angesichts des plesiomorphen Charakters der meisten Merkmale an Schädel, Bezahnung und Gehirn bei dieser Art, sollte Bavarictis gaimersheimensis weiterhin als incertae sedis innerhalb der basalen Musteloidea betrachtet werden.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 2000, 45, 3; 301-310
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Early Eocene mimotonids of Kyrgyzstan and the problem of Mixodontia
Autorzy:
Averianov, A O
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20496.pdf
Data publikacji:
1994
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
zeby
ssaki
skamienialosci
zuchwa
przedtrzonowce
cechy morfologiczne
paleontologia
eocen
Mimotonidae
zeby policzkowe
anatomia zwierzat
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1994, 39, 4; 393-411
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hypsodonty and enamel microstructure in the Paleocene gondwanatherian mammal Sudamerica ameghinoi
Hipsodoncja i mikrostruktura szkliwa u paleocenskiego ssaka gondwanateriowego Sudamerica ameghinoi
Autorzy:
Koenigswald, W
Goin, F
Pascual, R
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22020.pdf
Data publikacji:
1999
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
ssaki
hipsodoncja
zeby trzonowcoksztaltne
zeby policzkowe
paleocen
Sudamerica ameghinoi
kreda
Gondwanatherium
szkliwo
paleontologia
gondwanateria
mikrostruktura
Opis:
Gondwanatherians were the earliest mammals to develop hypsodont cheek-teeth with thick cementum, already by the Late Cretaceous. Hypsodonty occurred independently in Gondwanatheria and Theria; however, very similar biomechanical strategies are observed. The hypsodont molariform cheek-teeth of the early Paleocene Sudamerica ameghinoi, the youngest member of the Gondwanatheria, are described. Sudamerica had in the lower jaw a continuously growing incisor and, separated by a large diastema, four cheek-teeth which cannot be homologized with premolars or molars, therefore they are regarded as molariforms. The analysis of one fragmentary mandible and 30 isolated molariforms led to the recognition of 8 different morphological categories among them, corresponding to four upper and four lower molariforms. The height of the teeth indicates a relatively high shape of the skull. The molariforms are characterized by transverse lophs; when only slightly worn, they show central enamel islets in the anterior/posterior caps and in the transverse valleys. When the first quarter of the tooth is worn down, these islets disappear and the synclines expand leaving only a narrow central longitudinal ridge. The enamel of the molariforms of Sudamerica is one-layered and formed by radial enamel; it resembles the enamel of Gondwanatherium. Compared to the enamel of the Gondwanatheria from Madagascar and India, the South American gondwanatherians are distinctly less derived. In turn, the incisor enamel is less derived in Sudamerica, although younger, than in Gondwanatherium; both show a combination of radial and tangential enamel. The evolution of hypsodonty in gondwanatherians during the Late Cretaceous and early Paleocene cannot be correlated with a grass diet, since grasses were not present during that time. Various lines of evidence including the dental morphology and the inferred habitat for Sudamerica ameghinoi, suggest semiaquatic and perhaps a burrowing way of life, similar to that of living beavers.
Gondwanatheria były pierwszymi ssakami, które już w późnej kredzie wykształcily wysokokoronowe zęby policzkowe z grubym kostniwem. Hipsodoncja rozwinęła się niezależnie u Gondwanatheria i Theria, można jednak dostrzec podobne strategie biomechaniczne w obu grupach. W pracy opisano trzonowcokształtne zęby policzkowe należące do najmłodszego przedstawiciela gondwanateriów, wczesnopaleoceńskiej Sudamerica ameghinoi. W żuchwie Sudamerica tkwił stale rosnący siekacz, a dalej, oddzielone diastemą, zęby policzkowe, o których trudno powiedzieć, czy są przedtrzonowcami, czy trzonowcami, i dlatego określa się je jako zęby trzonowcokształtne (molariform). Analiza niekompletnej żuchwy oraz 30 pojedynczych zębów policzkowych pozwoliła wyróżnić wśród nich 8 kategorii morfologicznych, odpowiadających czterem górnym i czterem dolnym zębom trzonowcokształtnym. Wysokość zębdw wskazuje na to, że czaszka była dość wysoka. Zęby te odznaczają się poprzecznymi listewkami (lophs). Mało zużyte zęby ukazują wysepki szkliwa pośrodku przednich i tylnych guzków i w poprzecznych dolinach. Kiedy pierwsza ćwiartka zęba ulega zużyciu, wysepki znikają, a doliny powiększają się, pozostawiając: tylko wąski podłużny grzbiet pośrodku. Szkliwo zębów trzonowcokształtnych Sudamerica jest jednowarstwowe i zbudowane ze szkliwa promienistego; przypomina szkliwo kredowego Gondwanatherium. W porównaniu z gondwanateriami z Madagaskaru i z Indii, forrny południowoamerykańskie są mniej wyspecjalizowane. Szkliwo siekaczy jest mniej wyspecjalizowane u Sudamerica niż u Gondwanatherium, choć pierwszy z tych rodzajów jest młodszy stratygraficznie. Oba rodzaje wykazują obecność szkliwa zarówno promienistego, jak i stycznego. Ewolucji hipsodoncji u gondwanateriów w kredzie i paleocenie nie da się przypisać trawożerności, gdyż nie było jeszcze wtedy traw. Rozmaite przesłanki dotyczące uzębienia i domniemanego siedliska Sudamerica ameghinoi wskazują na ziemnowodny, być może także ryjący tryb życia tego ssaka, zbliżony do współczesnych bobrów.
Los gondwanaterios fueron el primer grupo de mamíferos en desarrollar dientes yugales hipsodontes rodeados de una gruesa capa de cemento, ya desde el Cretácico tardío. La hipsodoncia se desarrolló independientemente en los Gondwanatheria y los Theria, si bien existen muy similares estrategias biomecánicas en ambos. En este trabajo se describen los molares hipsodontes de Sudamerica ameghinoi (Paleoceno temprano, Patagonia), el gondwanaterio más joven hasta ahora conocido. La fórmula dentaria inferior de Sudamerica incluía un incisivo de crecimiento continuo y, separados por una gran diastema, cuatro dientes cuyas precisas homologías (premolares o molares) son inciertas. El análisis de un fragmento mandibular y de 30 molariformes aislados permitió el reconocimiento de ocho categorías morfológicas distintas para los mismos, cuatro de las cuales corresponden a molariformes inferiores y las otras cuatro a molariformes superiores. De la altura de estos dientes se deduce que el cráneo debió ser relativamente alto. Los molariformes se caracterizan por la presencia de lofos transversales. Cuando no están desgastados, estos dientes muestran sobre la superficie oclusal una serie de islas de esmalte, tanto en los lóbulos anterior y posterior como en los valles transversales. Cuando el cuarto más superior del diente se desgasta, las isletas desaparecen y los sinclinales laterales se expanden dejando solamente un borde central angosto. El esmalte de los molariformes de Sudamerica incluye una sola capa de esmalte radial que recuerda a la estructura de Gondwanatherium. En cambio, el esmalte de los incisivos de Sudamerica es menos derivado que el de Gondwanatherium, e incluye una combinación de esmalte radial y tangencial. Comparado con el esmalte de los gondwanaterios de la India y Madagascar, el de los gondwanaterios sudamericanos es claramente menos derivado. La evolución de la hipsodoncia en los gondwanaterios durante el Cretácico tardío y el Paleoceno temprano no puede ser correlacionada con la de las gramíneas, ya que las mismas no existían en este lapso. Evidencias que incluyen la propia morfología dentaria y el biotopo inferido sugieren para Sudamerica ameghinoi hábitos semiacuáticos e incluso fosoriales, similares a los de los modernos castores.
Die Gondwanatheria haben als erste Säugetiergruppe hypsodonte Backenzähne mit dickem Zement entwickelt. Die Evolution der Hypsodontie erfolgte bei den Gondwanatheria unabhängig von den Theria, zeigt aber dennoch die gleichen biomechanischen Konzepte. Unter diesem Aspekt werden hier die hypsodonten Backenzähne von Sudamerica ameghinoi aus dem frühen Paläozän von Patagonien, dem jüngsten Glied der Gondwanatheria, beschrieben. Sudamerica hat in jeder Kieferhälfte einen immerwachsenden Schneidezahn und, durch eine langes Diastema davon getrennt, vier molariforme Backenzähne. Eine Homologisierung als Prämolaren und Molaren ist nicht möglich. Anhand eines Unterkiefers und 30 isolierter Zähne konnten acht Zahngruppen unterschieden werden, die den je vier Zahnpositionen des Ober- und Unterkiefers zuzuordnen sind. Aus der Länge der Zähne ergibt sich ein relativ hoher Schädel. Die molariformen Backenzähne sind durch Querjoche gekennzeichnet, die bei geringer Abkauung zentral Schmelzinseln in den Vorder- und Hinterkappen sowie in den Quertälern zeigen. Die Inseln verschwinden mit der Abkauung des oberen Viertels der Zahnhöhe. Bei weiterer Abkauung vertiefen sich die Synklinalen und lassen nur einen schmalen longitudinalen Mittelgrat stehen. Das Schmelzmuster der molariformen Backenzähne von Sudamerica ist einschichtig und wird aus radialem Schmelz gebildet. Es besitzt in diesem ursprünglichen Zustand Ähnlichkeit zu Gondwanatherium. Gegenüber den Gondwanatheria aus Madagaskar und Indien, die 'interrow sheets' entwickelt haben, ist der Schmelz weniger stark differenziert. Nach dem Schmelzmuster der Inzisiven, das bei Gondwanatherium und Sudamerica aus radialem und tangentialem Schmelz besteht, ist Sudamerica ist trotz des geringeren Alters weniger abgeleitet. Die Entwicklung der Hypsodontie bei den Gondwanatheria während der Oberkreide kann nicht als Anpassung an eine Grasnahrung betrachtet werden, da es Gräser zu dieser Zeit nur untergeordnet gab. Das Biotop läßt am ehesten eine semiaquatische, eventuell auch grabende Lebensweise, etwa ähnlich einem Biber, für Sudamerica vermuten.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1999, 44, 3; 263-300
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reassessment of the late Triassic symmetrodont mammal Woutersia
Autorzy:
Sigogneau-Russell, D
Hahn, R
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23476.pdf
Data publikacji:
1995
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
zeby
Woutersia butleri
trias
ssaki
skamienialosci
Woutersia
cynodonty
Woutersiidae
symetrodonty
Francja
paleontologia
Woutersia mirabilis
paleozoologia
morfologia zwierzat
Opis:
Since the creation of the taxon Woutersia mirabilis Sigogneau-Russell 1983, on a lower molar and two upper molars from the French locality of Saint-Nicolas-de-Port (late Triassic), quite a number of additional mammalian teeth have come to light; among them, are not only some elements undoubtedly belonging to this species, but also 5 teeth interpreted here as representing a second species of Woutersia, W. butleri sp. n. The peculiarities of this second species, especially in the upper molars, allow in turn the presentation and discussion of another upper molar from the same locality, which had remained an enigma for a long time. Though too large to be attributed to W. butleri, this tooth exhibits at a higher degree some characters already detected in the latter species, suggesting that it could still belong to Woutersia: but in that case, its sharing of some derived characters with upper molars of docodonts implies at least a certain parallelism between the new family Woutersiidae and primitive Docodonta.
Nowe znaleziska izolowanych zębów retyckich Synapsida ze stanowiska Saint-Nicolas-de-Port we Francji, obok licznych Haramiyidae i cynodontów, dostarczyły nowych okazów symetrodontów. Pozwalają one na uzupełnienie diagnozy typowego gatunku rodzaju Woutersia, W. mirabilis i wydzielenie nowego gatunku W. butleri oraz rodziny Woutersiidae wykazującej paralelizmy w morfologii górnych zębów do późniejszych symetrodontów a także specjalizacje do funkcji miażdżenia w pokroju trzonowców.
Depuis la création du taxon Woutersia mirabilis Sigogneau-Russell 1983 (Mammalia, Theria), sur une molaire inférieure et deux molaires supérieures en provenance du gisement français de Saint-Nicolas-de-Port (Trias supérieur), un grand nombre de dents mammaliennes supplémentaires ont été mises au jour. Parmi celles-ci se trouvent non seulement quelques éléments appartenant indubitablement à cette espéce, mais aussi 5 dents interprétées ici comme représentant une seconde espèce de Woutersia, W. butleri sp. n. Les particularités de cette seconde espéce, spécialement au niveau des molaires supérieures, ont à leur tour permis d'interpréter une autre molaire supérieure du même gisement restée longtemps une énigme. Cette dent, dont la morphologie exagère certains caractères décelés chez W. butleri, tout en étant beaucoup trop grande pour cette espèce, pourrait cependant appartenir au même genre; mais, si cette attribution est exacte, le partage de certains caractères dérivés avec les dents supérieures de Docodontes implique au moins un certain parallélisme entre la nouvelle famille Woutersiidae et les Docodontes primitifs.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1995, 40, 3; 245-260
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Djatochtatheria - a new suborder of multituberculate mammals
Djatochtatheria - nowy podrzad multituberkulatow
Autorzy:
Kielan-Jaworowska, Z
Hurum, J H
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23058.pdf
Data publikacji:
1997
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
Djadochtatheriidae
Djadochtatherium
ssaki
czaszki
Tombaatar
Mongolia
kreda
Catopsbaatar
cechy morfologiczne
paleontologia
Kryptobaatar
multituberkulaty
morfologia zwierzat
Opis:
Mongolian Late Cretaceous multituberculates (except Buginbaatar) form a monophyletic group for which the suborder Djadochtatheria is proposed. Synapomorphies of Djadochtatheria are: large frontals pointed anteriorly and deeply inserted between the nasals. U-shaped fronto-parietal suture, no frontal-maxilla contact, and edge between palatal and lateral walls of premaxilla. Large, rectangular facial surface of the lacrimal exposed on the dorsal side of the cranial roof is present in all djadochtatherians, but may be a plesiomorphic feature. It is also possible that in djadochtatherians the postglenoid part of the braincase is relatively longer than in other multituberculates. Djadochtatherians have an arcuate p4 (secondarily subtrapezoidal in Catopsbaatar) that does not protrude dorsally over the level of the molars (shared with Eucosmodontidae), I3 placed on the palatal part of the premaxilla (shared with the eucosmodontid Stygimys and the cimolomyid Meniscoessus). The small number of cusps on the upper and lower molars and no more than nine ridges on p4 are possibly plesiomorphies for Djadochtatheria. The djadochtatherian Nessovbaatar multicostatus gen. et sp. n., family incertae sedis from the Barun Goyot Formation is proposed. New specimens of the djadochtatherian genera Kryptobaatar, ?Djadochtatherium, and Kamptobaatar are described and revised diagnoses of these taxa and Sloanbaatar are given. A cladistic analysis of Mongolian Late Cretaceous multituberculates (MLCM), using Pee-Wee and NONA programs and employing 43 dental and cranial characters, 11 MLCM taxa, five selected Late Cretaceous or Paleocene multituberculate genera from other regions, and a hypothetical ancestor based on the structure of Plagiaulacoidea, is performed. The Pee-Wee program yielded two equally fit trees that confirm the monophyly of MLCM excluding Buginbaatar. Kryptobaatar, Djadochtatherium, Catopsbaatar, and Tombaatar form a clade, for which the family Djadochtatheriidae is proposed. Chulsanbaataris the sister taxon of this clade. Bulganbaatar and Nemegtbaatar are the sister group of all other djadochtatherians. Kamptobaatar, Sloanbaatar, and Nessovbaatar form a separate clade in the Pee-Wee tree. The NONAprogram yielded thirty equally parsimonious trees and a strict consensus tree with a poor resolution.
Na podstawie porównań anatomicznych popartych analizą filogenetyczną wykazano, że późnokredowe multituberkulaty (wieloguzkowce) Mongolii, z wyjątkiem rodzaju Buginbaatar, tworzą monofiletyczną grupę, dla której zaproponowano nowy podrząd Djadochtatheria. Podrząd Djadochtatheria charakteryzuje się nastepującymi synapomorfiami: kości czołowe są proporcjonalnie duże i wcinają się głęboko w formie zaostrzonego szpica między kości nosowe; szew czołowo-ciemieniowy jest U-kształtny; kość czołowa nie kontaktuje się ze szczęką; wzłuż kontaktu między podniebienną i boczną powierzchnią kości przedszczękowej występuje ostra krawędź. U wszystkich Djadochtatheria część twarzowa koki łzowej jest duża, w przybliżeniu prostokątna, umieszczona na dachu czaszki, co być może jest cechą symplezjomorficzną. Jest również możliwe, że tylna część czaszki, położona za dołemu żuchwowym jest u Djadochtatheria dłuższa w stosunku do całej czaszki niż u innych multituberkulatów. Djadochtatheria mają łukowaty p4 (wtórnie trapezoidalny u Catopsbaatar), który nie wystaje ponad poziom powierzchni żującej trzonowców (cecha wspólna z Eucosmodontidae), oraz I3 umieszczony na podniebiennej części kości przedszczekowej (cecha wystepująca również u eukosmodontida Stygimys i u cimolomyida Moeniscoessus). Mała liczba guzków na dolnych i górnych trzonowych, oraz nie więcej niż dziewięć grzebieni na p4 są przypuszczalnie cechami symplezjomorficznymi. Z formacji Barun Gojot opisano przedstawiciela Djadochtatheria Nessovbaatar multicostatus gen. et sp. nov., zaliczonego do rodziny incertae sedis. Zaproponowano nową rodzinę Djadochtatheriidae dla rodzajów Kryptobaatar, Djadochtatherium, Catopsbaatar i Tombaatar, a w oparciu o nowe materiały przedstawiono zrewidowane diagnozy czterech rodzajów Djadochtatheria: Sloanbaatar, Kryptobaatar, Djadochtatherium i Kamptobaatar. W celu przeprowadzenia analizy filogenetycznej późnokredowych multituberkulatów Mongolii zaproponowano listę 43 cech (różniącą się, z wyjątkiem dziesięciu cech, od list używanych dotychczas przy analizach filogenetycznych multituberkulatów) oraz matrycę taksonów i cech, obejmująca 17 taksonów. Taksony uwzględnione w analizie obejmują 11 późnokredowych rodzajów z Mongolii, pięć najkompletniej poznanych późnokredowych i paleoceńskich rodzajów z Ameryki Północnej i Azji, oraz hipotetycznego przodka, skonstruowanego na podstawie cech wystepujacych u jurajskich multituberkulatów z rzędu Plagiaulacoidea. W analizie kladystycznej zastosowano dwa różne programy komputerowe: Pee-Wee (Goloboff 1993a, 1996) oraz NONA (Goloboff 1993b), oparty na tej samej zasadzie co powszechnie używany PAUP (Swofford 1993). Program Pee-Wee przedstawił dwa drzewa. Fig. 13 przedstawia krótsze z tych drzew, które potwierdza odrębność Buginbaatar i monofiletyzm Djadochtatheria. Analiza przeprowadzona za pomocą tego programu wykazuje również monofiletyzm rodziny Djadochtatheriidae ustanowionej w pracy (Fig. 13, węzeł 18). Program NONA zaproponował 30 jednakowo oszczędnych drzew. Dwa drzewa ścisłej zgodności (Fig. 14A and 14B) wykazują znacznie gorszą rozdzielczość niż drzewo zaproponowane przez program Pee-Wee, na którym oparto wnioski filogenetyczne.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 2; 201-242
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hadrosaurs as ungulate parallels: lost life styles and deficient data
Dinozaury kaczodziobe jako ekologiczne odpowiedniki ssakow kopytnych: wygasle tryby zycia a niepelne dane
Autorzy:
Carrano, M T
Janis, C M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23129.pdf
Data publikacji:
1999
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
Azja
Hadrosauridae
zeby
podobienstwo morfologiczne
Ameryka Polnocna
kreda
Ornithischia
cechy morfologiczne
szkielet
paleontologia
ssaki kopytne
dinozaury kaczodziobe
Opis:
Hadrosaur dinosaurs (Ornithischia: Hadrosauridae) were abundant in Late Cretaceous terrestrial environments of North America and Asia. Their derived dental and postcranial specializations for herbivory have led to the suggestion that these dinosaurs were analogous to modern ungulates in lifestyle. Ungulates display a suite of morphological features that are correlated with diet, habitat preference, and sexual dimorphism. In this paper we examine several of these same features in hadrosaurs in order to determine whether they display similar patterns under multivariate analysis. Initial results confirm the resemblances between hadrosaurs and ungulates but suggest that missing data may considerably affect the outcomes of statistical analyses. Using the hadrosaur dataset as a template, we artificially degrade the (previously complete) ungulate datasets and perform the same analyses. Results are consistent with earlier results and provide an opportunity to assess the impact of missing data on the original multivariate structure. Our results support the hypothesis that hadrosaurs were similar to ungulates in patterns of ecomorphology.
Dinozaury kaczodziobe (Ornithischia: Hadrosauridae) były w późnej kredzie pospolite w Ameryce Północnej i Azji. Wyspecjalizowane przystosowania uzębienia i szkieletu pozaczaszkowego pozwoliły wysunąć przypuszczenie, że trybem życia przypominały dzisiejsze ssaki kopytne. Kopytne przejawiają zespół cech morfologicznych skorelowanych z rodzajem pokarmu, preferencjami siedliskowymi i dymorfizmem płciowym. W niniejszej pracy poddano analizie wieloczynnikowej odnośne cechy hadrozaurów, by sprawdzić, czy i u nich występują podobne prawidłowości. Wstępne wyniki potwierdziły podobieństwa między hadrozaurami a kopytnymi, ale wynik analizy statystycznej mógł zostać znacząco zniekształcony przez niekompletność danych dotyczących dinozaurów. Dlatego zestawy danych dotyczące ssaków kopytnych (pierwotnie kompletne) zostały sztucznie zubożone na wzór danych kopalnych i poddane powtórnej analizie. Uzyskane wyniki okazały się zbieżne z rezultatami wstępnymi i pozwoliły oszacować wpływ brakujących danych na pierwotną strukturę wieloczynnikową. Nasza analiza wspiera hipotezę, że hadrozaury były podobne pod względem ekomorfologicznym do ssaków kopytnych.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1999, 44, 3; 237-261
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sprawling versus parasagittal stance in multituberculate mammals
Odwiedzione czy przystrzalkowe ustawienie konczyn multituberkulatow
Autorzy:
Gambaryan, P.P.
Kielan-Jaworowska, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/945779.pdf
Data publikacji:
1997
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
ustawienie konczyn
fauna kopalna
wymieranie gatunkow
skamienialosci
ssaki
Theria
konczyny
osady poznokredowe
Mongolia
kreda
kosci
paleontologia
szkielet
multituberkulaty
Opis:
Celem pracy było przetestowanie dwóch hipotez dotyczących położenia kończyn i sposobu poruszania się wymarłej grupy ssaków- multituberkulatów (wieloguzkowców). Kielan-Jaworowska & Gambaryan (1994) opisali dobrze zachowane szkielety multituberkulatów z osadów późnokredowych Mongolii, zrekonstruowali ich umięśnienie i wyciągneli wniosek, że kończyny multituberkulatów były skierowane na boki (odwiedzione), tak jak u współczesnych gadów i stekowców. Wniosek ten opierał się głównie na analizie budowy kończyn tylnych, w których poprzeczna oś kości piszczelowej jest dłuższa niż podłużna, tak jak u czworonogów o kończynach odwiedzionych, gdy w przypadku kończyn parasagitalnych, dłuższa jest oś podłużna. Drugim argumentem było skierowanie osi stopy nie równolegle do płaszczyzny podłużnej ciała i osi kości piętowej, lecz odwiedzenie jej o 30º od osi kości piętowej, gdy u ssaków o kończynach parasagitalnych oś stopy leży w przedłużeniu osi kości piętowej. Długie wyrostki ościste i poprzeczne kręgów lędźwiowych wskazywały na przystosowanie multituberkulatów do poruszania się asymetrycznymi skokami. Kompletne kości ramienne zachowane u paleoceńskiego multituberkulata z Chin wykazywały skręcenie proksymalnych i dystalnych odcinków w stosunku do siebie, jak u wiekszości czworonogów o odwiedzionych kończynach. Sereno & McKenna (1995) opisali kość ramienną i część szkieletu barkowego multituberkulata z późnej kredy Mongolii. Kość ta nie wykazuje skręcenia, charakterystycznego dla stekowców i współczesnych gadów, w związku z czym autorzy wyciągnęli wniosek, że multituberkulaty miały kończyny parasagitalne (ustawione przystrzałkowo), tak jak współczesne ssaki właściwe, poruszały się podobnie jak oposy, oraz że parasagitalność powstała w ewolucji ssaków tylko raz u wspólnych przodków multituberkulatów i ssaków właściwych. W pracy niniejszej przetestowano obie hipotezyw oparciu o porównania anatomiczne oraz rekonstrukcję ruchów kończyn przednich multituberkulatów. Wykazano że brak skręcenia kości ramiennej nie świadczy o parasagitalności, ponieważ nie skręcona kość ramienna występuje również u form z odwiedzionymi kończynami, np. u żab, oraz u licznych grzebiących ssaków łożyskowych, u których nastąpiło wtórne odwiedzenie kończyn. Porównując budowę stawu barkowego, kości ramiennej i stawu łokciowego czworonogów lądowych, ustalono listę cech kości ramiennej, które występują u czworonogów o pierwotnie odwiedzionych kończynach i wykazano że wszystkie te cechy wystgpują u multituberkulatów, Są to: brak bloczka na kości ramiennej i obecność wypukłych kłykci promieniowego i łokciowego, szeroka bruzda międzyguzkowa, oraz guzek mniejszy kości ramiennej szerszy niż guzek większy. Przeprowadzono też rekonstrukcję ruchów kończyn przednich multituberkulatów i wykazano, że zakres ruchów zginania i prostowania w stawie barkowym był mniejszy niż u oposa, natomiast kość ramienna mogła bardziej niż u oposa wyciągać się ku przodowi i w dół, tak jak to występuje u ssaków podczas skoków. Odrzucono więc przypuszczenie Sereno i McKenny, że multituberkulaty poruszały się podobnie jak współczene oposy. Wyciągnięto wniosek że budowa kończyn przednich (tak jak i tylnych) multituberkulatów wskazuje na odwiedzione położenie kończyn i udział skoków w ich lokomocji. Brak nawet zaczątkowego bloczka na kości ramiennej u wszystkich znanych multituberkulatów wskazuje, że nie powstała u nich parasagitalność. Parasagitalność w ewolucji ssaków powstała tylko u ssaków właściwych (Theria). Chociaż multituberkulaty i ssaki właściwe wykazują wiele cech wskazujących na ich pokrewieństwo (np. przebieg naczyń krwionośnych głowy, budowa kostek słuchowych itd.), położenie ich kończyn nie potwierdza hipotezy, że są to grupy siostrzane.
Celem pracy było przetestowanie dwóch hipotez dotyczących położenia kończyn i sposobu poruszania się wymarłej grupy ssaków- multituberkulatów (wieloguzkowców). Kielan-Jaworowska & Gambaryan (1994) opisali dobrze zachowane szkielety multituberkulatów z osadów późnokredowych Mongolii, zrekonstruowali ich umięśnienie i wyciągnęli wniosek, że kończyny multituberkulatów były skierowane na boki (odwiedzione), tak jak u współczesnych gadów i stekowców. Wniosek ten opierał się głównie na analizie budowy kończyn tylnych, w których poprzeczna oś kości piszczelowej jest dłuższa niż podłużna, tak jak u czworonogów o kończynach odwiedzionych, gdy w przypadku kończyn parasagitalnych, dłuższa jest oś podłużna. Drugim argumentem było skierowanie osi stopy nie równolegle do płaszczyzny podłużnej ciała i osi kości piętowej, lecz odwiedzenie jej o 30º od osi kości piętowej, gdy u ssaków o kończynach parasagitalnych oś stopy leży w przedłużeniu osi kości piętowej. Długie wyrostki ościste i poprzeczne kręgów lędźwiowych wskazywały na przystosowanie multituberkulatów do poruszania się asymetrycznymi skokami. Kompletne kości ramienne zachowane u paleoceńskiego multituberkulata z Chin wykazywały skręcenie proksymalnych i dystalnych odcinków w stosunku do siebie, jak u większości czworonogów o odwiedzionych kończynach. Sereno & McKenna (1995) opisali kość ramienną i część szkieletu barkowego multituberkulata z późnej kredy Mongolii. Kość ta nie wykazuje skręcenia, charakterystycznego dla stekowców i współczesnych gadów, w związku z czym autorzy wyciągnęli wniosek, że multituberkulaty miały kończyny parasagitalne (ustawione przystrzałkowo), tak jak współczesne ssaki właściwe, poruszały się podobnie jak oposy, oraz że parasagitalność powstała w ewolucji ssaków tylko raz u wspólnych przodków multituberkulatów i ssaków właściwych. W pracy niniejszej przetestowano obie hipotezy w oparciu o porównania anatomiczne oraz rekonstrukcję ruchów kończyn przednich multituberkulatów. Wykazano że brak skręcenia kości ramiennej nie świadczy o parasagitalności, ponieważ nie skręcona kość ramienna występuje również u form z odwiedzionymi kończynami, np. u żab, oraz u licznych grzebiących ssaków łożyskowych, u których nastąpiło wtórne odwiedzenie kończyn. Porównując budowę stawu barkowego, kości ramiennej i stawu łokciowego czworonogów lądowych, ustalono listę cech kości ramiennej, które występują u czworonogów o pierwotnie odwiedzionych kończynach i wykazano że wszystkie te cechy występują u multituberkulatów, Są to: brak bloczka na kości ramiennej i obecność wypukłych kłykci promieniowego i łokciowego, szeroka bruzda międzyguzkowa, oraz guzek mniejszy kości ramiennej szerszy niż guzek większy. Przeprowadzono też rekonstrukcję ruchów kończyn przednich multituberkulatów i wykazano, że zakres ruchów zginania i prostowania w stawie barkowym był mniejszy niż u oposa, natomiast kość ramienna mogła bardziej niż u oposa wyciągać się ku przodowi i w dół, tak jak to występuje u ssaków podczas skoków. Odrzucono więc przypuszczenie Sereno i McKenny, że multituberkulaty poruszały się podobnie jak współczesne oposy. Wyciągnięto wniosek że budowa kończyn przednich (tak jak i tylnych) multituberkulatów wskazuje na odwiedzione położenie kończyn i udział skoków w ich lokomocji. Brak nawet zaczątkowego bloczka na kości ramiennej u wszystkich znanych multituberkulatów wskazuje, że nie powstała u nich parasagitalność. Parasagitalność w ewolucji ssaków powstała tylko u ssaków właściwych (Theria). Chociaż multituberkulaty i ssaki właściwe wykazują wiele cech wskazujących na ich pokrewieństwo (np. przebieg naczyń krwionośnych głowy, budowa kostek słuchowych itd.), położenie ich kończyn nie potwierdza hipotezy, że są to grupy siostrzane.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 1; 13-44
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Early Cretaceous amphilestid [triconodont] mammals from Mongolia
Wczesnokredowe trykonodonty z rodziny Amphilestidae z Mongolii
Autorzy:
Kielan-Jaworowska, Z
Dashzeveg, D
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20872.pdf
Data publikacji:
1998
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
zeby trzonowe
ssaki
trykonodonty
Gobiconodon borissiaki
szczeki
Kuehneotheriidae
staw zuchwowy
Mongolia
kreda
zuchwa
paleontologia
Hobur
Amphilestidae
Gobiconodon ostromi
Opis:
A small collection of ?Aptianor ?Albian amphilestid ('triconodont') mammals consisting of incomplete dentaries and maxillae with teeth, from the Khoboor locality Guchin Us county in Mongolia, is described. Guchinodon Trofimov, 1978 is regarded a junior subjective synonym of Gobiconodon Trofimov, 1978. Heavier wear of the molariforms M3 and M4 than of the more anterior one-M2 in Gobiconodon borissiaki gives indirect evidence for molariform replacement in this taxon. The interlocking mechanism between lower molariforms in Gobiconodon is of the pattern seen in Kuehneotherium and Tinodon. The interlocking mechanism and the type of occlusion ally Amphilestidae with Kuehneotheriidae, from which they differ in having lower molariforms with main cusps aligned and the dentary-squamosal jaw joint (double jaw joint in Kuehneotheriidae). The main cusps in upper molariforms M3-M5 of Gobiconodon, however, show incipient triangular arrangement. The paper gives some support to Mills' idea on the therian affinities of the Amphilestidae, although it cannot be excluded that the characters that unite the two groups developed in parallel. Because of scanty material and ambiguity, we assign the Amphilestidae to order incertae sedis.
Wpracy opisano niewielką kolekcję niekompletnych żuchw i szczęk z zębami ssaków z rodziny Amphilestidae (zaliczanej do parafiletycznej grupy "trykonodontów"). Kolekcja ta pochodzi ze stanowiska Hobur w regionie Guczin Us w południowej Mongolii. Wiek osadów z Hoburu został określony jako apt lub alb. Z osadów tych Trofimov (1978) opisał dwa rodzaje: Gobiconodon (z gatunkiem typowym G. borissiaki) i Guchinodon (z gatunkiem typowym G. hoburensis). Porównanie nowych okazów obu tych gatunków wykazało, że różnice między nimi dotyczą wymiarów oraz proporcji między wielkością guzków na zębach i mają charakter różnic gatunkowych, a nie rodzajowych. Na tej podstawie zaproponowano uznanie nazwy Guchinodon Trofimov, 1978 za młodszy synonim rodzaju Gobiconodon Trofimov, 1978. Wykazano, że u Gobiconodon borissiaki górne trzonowce M3 i M4 wykazują większe starcie niż trzonowiec M2, co uznano za pośredni dowód przemawiający za wymianą zębów trzonowych u tego gatunku. Wymiana trzonowców była wcześniej stwierdzona u amerykańskiego gatunku Gobiconodon ostromi. Zbadano też nie opisywany wcześniej mechanizm blokujący (interlocking mechanism) występujący miedzy dolnymi trzonowcami obu badanych gatunków i stwierdzono, że mechanizm ten jest tego samego typu co u symetrodontów Kuehneotherium i Tinodon, a odmienny od typu występującego u "trykonodontów'' z rodziny Triconodontidae. Również i typ okluzji występujący u badanych "trykonodontów'' jest zbliżony do typu charakterystycznego dla symetrodontów, co zgadza się z wcześniejszą sugestią Millsa (1971) dotyczącą okluzji u innych amfilestydów. Tak więc mechanizm blokujący i typ okluzji sugerują pokrewieństwo Amphilestidae z Kuehneotheriidae. Amphilestidae różnią się jednak od Kuehneotheriidae obecnością pojedynczego stawu żuchwowego (u Kuehneotheriidae staw żuchwowy jest złożony, przejściowy między stawem typu gadziego i ssaczego) oraz układem guzków na zębach. U Amphilestidae guzki na dolnych trzonowcach ułożone są w prostej linii, gdy u Kuehnoetheriidae tworzą one zaczątkowy trojkąt. Jednakże na tylnych górnych trzonowcach u obu badanych gatunków gobikonodonta występuje zaczątkowe trójkątne ułożenie guzków. Praca dostarcza pewnego poparcia dla poglądu Millsa (1971) o pokrewieństwach amfilestydów ze ssakami właściwymi (Theria sensu lato), do których należą między innymi wymarłe Kuehneotheriidae, oraz współczesne torbacze i łożyskowce. Nie jest jednak wykluczone, że cechy zbliżające Amphilestidae i Kuehneotheriidae mogły powstać w obu grupach niezależnie. W związku z niekompletnym poznaniem Amphilestidae, rodzinę tę zaliczono do rzędu incertae sedis.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 3; 413-438
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
New multituberculate-like teeth from the Middle Jurassic of England
Nowe zeby ssakow ze srodkowej jury Anglii
Autorzy:
Kermack, K A
Kermack, D M
Lees, P M
Mills, J R E
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22603.pdf
Data publikacji:
1998
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
Eleutherodon oxfordensis
zeby
Allotheria
ssaki
jura
baton
Eleutherodontida
Haramiyidae
osady Forest Marble
paleontologia
Anglia
haramiyidy
wieloguzkowce
Eleutherodontidae
Kirtlington
Opis:
New fossil mammal teeth are described from the Middle Jurassic (Bathonian) Forest Marble of Kirtlington, Oxfordshire, England. They are referred to a new genus and species, Eleutherodon oxfordensis, family Eleutherodontidae nov., suborder Eleutherodontida nov., order incertae sedis, assigned to Allotheria Marsh, 1880. These teeth are unique, but share with multituberculates and haramiyids the longitudinal arrangement of their cusps and with the former at least the propalinal action of the jaws in chewing, and palinal movement of the dentary during the power stroke. They differ in that respect from the Greenlandic Late Triassic Haramiyavia clemmenseni in which an orthal movement is predominant.
W pracy opisano kolekcję pojedynczych zębów ssaków ze środkowej jury (batonu) Anglii. Kolekcja pochodzi z osadów znanych jako Forest Marble, występujących w Kirtlington, w Oxfordshire. Wszystkie zęby zaliczono do nowego gatunku i rodzaju Eleutherodon oxfordensis, dla którego utworzono nową rodzinę Eleutherodontidae i nowy podrząd Eleutherodontida. Podrząd ten, zaliczony do rzędu incertae sedis umieszczono w podgromadzie Allotheria, do której zalicza się też wieloguzkowce (Multituberculata). Nowe zęby mają unikalną budowę, ale łączy je z wieloguzkowcami i haramiyidami ułożenie guzków w podłużne rzędy, a z wieloguzkowcami ponadto ruch żuchwy ku tyłowi podczas żucia (palinalny). Pod tym względem różnią się one od triasowej Haramiyavia clemmenseni (zaliczonej do haramiyidów) z Grenlandii, u której zrekonstruowano pionowe ruchy żuchwy podczas żucia.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 4; 581-606
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Snout and orbit of Cretaceous Asian multitiuberculates studied by serial sections
Autorzy:
Hurum, J H
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22299.pdf
Data publikacji:
1994
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
mezozoik
skamienialosci
ssaki
oczodolny wyrostek kosci podniebiennej
mikrotom Junga
kreda
Nemegtbaatar gobiensis
czaszka
cechy morfologiczne
paleontologia
Chulsanbaatar vulgaris
Pustynia Gobi
multituberkulaty
Opis:
The orbital wall in Nemegtbaatar gohiensis and Chulsanbaatar vulgaris, from the Late Cretaceous of the Gobi Desert, Mongolia, comprises a small lacrimal anteriorly, large orbital process of the frontal dorsally, orbitosphenoid posteriorly and maxilla ventrally. Nemegtbaatar also posesses an orbital process of the palatine ventrally, not recognized in Chulsanbaatar. Large frontal sinuses of both taxa are interpreted as related to lack of the sagittal crest. Other anatomical characters found in this study, such as orbital process of the frontal, ossified turbinals, ossified ethmoid and vomer, frontal, sphenoidal and maxillary sinuses, and the presence of the orbital process of palatine in Nemegtbaatar suggest a close relationship of multituberculates to monotremes and therian mammals. By the new data obtained from the serial sections the diagnostic character: orbital process of the palatine absent in Multituberculata, is no longer valid. Ossified ethmoid and maxillary turbinals, characteristic for Monotremata, Vincelestes, Marsupialia and Placentalia, are also present in Multituberculata. The precence of a cribiform plate and the precence of an ossified plate of ethmoid in Multituberculata is shared with Monotremata, Vincelestes, Marsupialia and Placentalia.
W artykule przedstawiono interpretację seryjnych skrawków, uzyskanych przy pomocy mikrotomu Junga, z przednich części czaszek dwu gatunków multituberkulatów z poźnej kredy pustyni Gobi. Okazało się, że u Nemegtbaatar gobiensis występuje oczodolny wyrostek kości podniebiennej. Jego brak nie może być więc dalej uważany za diagnostyczną cechę multituberkulatów.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1994, 39, 2; 181-221
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The middle ear in multituberculate mammals
Ucho Srodkowe multituberkulatow
Autorzy:
Hurum, J H
Presley, R
Kielan-Jaworowska, Z
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22047.pdf
Data publikacji:
1996
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
Lambdopsalis
ssaki
stekowce
czaszki
ucho srodkowe
kowadelko
mloteczek
paleocen
Mongolia
strzemiaczko
Nemegtbaatar gobiensis
kreda
paleontologia
Chulsanbaatar vulgaris
paleozoologia
Kryptobaatar
kosteczki sluchowe
morfologia zwierzat
multituberkulaty
Opis:
The ear ossicles, preserved in skulls of a tiny Late Cretaceous multituberculate Chulsanbaatar vulgaris from Mongolia are arranged as in modern mammals. This makes the idea of an independent origin of the multituberculates from other mammals unlikely. We report the finding of ear ossicles in Mesozoic multituberculates. Three almost complete incudes and two fragments of malleus are described and compared with those reported in the Paleocene Lambdopsalis and in non-multituberculate mammals. In these Late Cretaceous multituberculates lateral expansion of the braincase is associated with the presence of sinuses and development of extensive masticatory musculature, but not by the expansion of the vestibule, which is moderately developed. It is argued that because of the lateral expansion of the multituberculate braincase, the promontorium is arranged slightly more obliquely with respect to the sagittal plane than in other mammals and the fenestra vestibuli faces anterolaterally, rather than laterally. This results in a corresponding alteration in orientation of the stapes. The epitympanic recess is situated more anteriorly with respect to the fenestra vestibuli than in other mammals. The recess is deep, and the incus must therefore be oriented somewhat vertically. The incus is roughly A-shaped, with crus breve subparallel to the axis of vibration of the malleus. This axis, approximately connecting the anterior process of the malleus and the crus breve of the incus, lies at 45-55º to the sagittal plane in Chulsanbaatar. Probably most multituberculates were similar in this respect. The fragments of the malleus show a very long anterior process, which agrees with the reconstruction of the malleus in Lambdopsalis by Meng & Wyss (1995), and with the partial malleus of Kyptobaatar, described by Rougier et al. (in press)
Kostki słuchowe ssaków (strzemiączko, kowadełko i młoteczek), mieszczące się w uchu środkowym i przekazujące drgania błony bębenkowej do ucha wewnętrznego, bardzo rzadko zachowują się w stanie kopalnym. Niekompletne kostki słuchowe multituberkulatów zostały po raz pierwszy opisane u paleoceńskiego rodzaju Lambdopsalis z Chin przez Miao & Lillegravena (1986). Autorzy ci, oraz Miao (1988) zrekonstruowali młoteczek z rękojeścią skierowaną ku tyłowi, a nie skośnie ku przodowi i dośrodkowo jak u wszystkich innych ssaków. Niekompletne kostki słuchowe zostały nastepnie odkryte w czterech okazach maleńkiego multituberkulata Chulsanbaatar vulgaris z późnej kredy Mongolii, w materiałach zebranych przez Polsko-Mongolskie Wyprawy Paleontologicme do Mongolii, znajdujących się w zbiorach Instytutu Paleobiologii Polskiej Akademii Nauk. Jeden z tych okazów zostal krótko opisany w poprzedniej naszej pracy (Hurum et al. 1995), a trzy w niniejszej pracy. Opisane kostki słuchowe Chulsanbaatar vulgaris obejmują trzy prawie kompletne kowadełka (po raz pierwszy znalezione u multituberkulatów) i dwa fragmenty młoteczka. W poprzedniej pracy opisano również kowadełko oraz strzemiączko, jednakże identyfikacja tego ostatniego elementu nie jest calkowicie pewna. Kowadełko ma w przybliżeniu kształt litery A. W zwiąku z bocznym rozszerzeniem puszki mózgowej multituberkulatów, promontorium ustawione jest u nich nieco bardziej skośnie w stosunku do osi czaszki niż u innych ssaków, co powoduje, że okienko przedsionka jest zwrócone w bok i ku przodowi, a nie tylko w bok, jak u innych ssaków. Położenie okienka przedsionka wpływa na zmianę ustawienia strzemiączka. Zachyłek nadbębenkowy jest położony bardziej ku przodowi w stosunku do okienka przedsionka niż u innych ssaków i jest głęboki, dlatego kowadełko musiało być ustawione prawie pionowo, z odnogą krótką skierowaną równolegle do osi drgań młoteczka. Zachowane fragmenty młoteczka wykazują obecność długiego wyrostka donosowego, co zgadza się z rekonstrukcją młoteczka u paleoceńskiego Lambdopsalis (Meng & Wyss 1995), z odkrytymi ostatnio fragmentami kostek słuchowych multituberkulata Kryptobaatar z późnej kredy Mongoliii (Rougier et al. w druku), a także z budową młoteczka u stekowców oraz u zarodków prymitywnych ssaków (Fleischer 1973, 1978; Maier 1989, 1990). Dane te (mimo że rękojeść młoteczka nie została dotychczas znaleziona u multituberkulatów) wskazują, że kostki słuchowe multituberkulatów miały taką samą orientację jak u ssaków współczesnych (Fig. 6). Rekonstrukcja kostek słuchowych multituberkulatów przedstawiona w niniejszej pracy nie zgadza sie z rekonstrukcją Miao & Lillegravena (1986) i przemawia przeciw wyodrębnieniu się multituberkulatów z gadów ssakokształtnych oddzielnie od pozostałych ssaków, a więc stanowi argument na korzyść monofiletyzmu ssaków. Ponadto, na podstawie szlifów seryjnych czaszek multituberkulatów Chulsanbaatar vulgaris i Nemegtbaatar gobiensis, wykazano (Fig. 8), że średnica przedsionka u tych multituberkulatów jest około dwukrotnie większa niż średnica ślimaka, tak samo jak to ma miejsce u osesków współczesnych ssaków. Luo & Ketten (1991), na podstawie niejasnych przekrojów tomograficznych kości skalistej multituberkulatów Catopsalis i Moeniscoessus, stwierdzili, że średnica przedsionka jest u nich odpowiednio 5 i 7 razy większa niż średnica ślimaka i zasugerowali, że silnie powiększony przedsionek stanowi synapomorfię multituberkulatów. Na podstawie danych opublikowanych w niniejszej pracy, wniosek ten odrzuciliśmy.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1996, 41, 3; 253-275
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 17

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies