Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Polish– Lithuanian Commonwealth" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 29
Tytuł:
The Polish-Lithuanian Commonwealth as a Laboratory for Analysing Connections between Confessions, the Demographic Regime, and Human Capital
Autorzy:
Guzowski, Piotr
Poniat, Radosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/601407.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
religious diversity
household structures
human capital
the Polish-Lithuanian Commonwealth
Opis:
Religion played a key role in the normative systems of early modern societies. This article is an introduction to a more extensive project, in which we will conduct a historical analysis of the role of religion in economic, demographic, and civilizational growth. We believe that the sources that have survived from the early modern period provide ample data to allow for quantitative studies on this subject. The Polish-Lithuanian Commonwealth appears to be an excellent laboratory because of its unique religious diversity, which allowed for the relatively peaceful coexistence of many religions on its territory. In this paper we analyse censuses from the second half of the eighteenth century which registered the mixed denomination/religious populations of villages (the Zabartowo parish), a small town (Kępno) and a big city (Warsaw). We try to show that these censuses can be used not only in typical demographic studies on family structures, but can also be successfully used in research on human capital in religiously diversified societies.
Źródło:
Acta Poloniae Historica; 2017, 116
0001-6829
Pojawia się w:
Acta Poloniae Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Winding Paths of Russian Imperial Politics: On Die Geburt des russländischen Imperiums: Herrschaftskonzepte und -praktiken im 18. Jahrhundert by Ricarda Vulpius
Autorzy:
Kosińska, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2050978.pdf
Data publikacji:
2022-01-02
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Russia
Polish-Lithuanian Commonwealth
eighteenth century history
governing strategies
Russian imperialism
Opis:
The article discusses the book Die Geburt des russländischen Imperiums by Ricarda Vulpius, a publication that tracks the emergence of the conceptual background for governing the growing Russian Empire in the eighteenth century, when territorial gains rendered the country increasingly multinational, multi-faith and multicultural. In this paper, the book was treated as an inspiration for examining the relationship between the practices employed by Russia on newly acquired territories in the east and south of Asia, described by Vulpius in the book, and the Russian Empire’s policy towards Poland.
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2022, 128, 2; 223-240
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A Polish Sattelzeit? New Concepts in the Political Language at the Twilight of the Polish-Lithuanian Commonwealth
Autorzy:
Grześkowiak-Krwawicz, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2131468.pdf
Data publikacji:
2021-01-19
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Polish-Lithuanian Commonwealth
eighteenth century
political discourse
history of ideas
conceptual history
Opis:
The political discourse in the Polish-Lithuanian Commonwealth changed deeply in the second half of the eighteenth century. New concepts, terms and notions were integrated into it, some of them drawn from the vocabularies of Western philosophers. The article tries to answer the question what these concepts or notions were, and how their adaptation informed the language itself and the descriptions of the political world and political-system projects formulated in it. Based on the analysis of theoretical treatises as well as writings produced as part of current political debate of the years 1764–92, the author seeks to demonstrate the ways in which the political disputants of King Stanislaus Augustus’s time endeavoured to face the state’s crisis through introducing new words and ideas, and in which the language was adapting to the challenges of the changing socio-political situation. She argues that the concepts which appeared in the last quarter of the century in the Polish political language were fundamental to the description and view of the world – to the extent that a breakthrough in Polish discussion on society and state is identifiable along these lines.
Źródło:
Acta Poloniae Historica; 2021, 122; 31-50
0001-6829
Pojawia się w:
Acta Poloniae Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Primate Mikołaj Prażmowski and the Unwelcome Papal Legation in Poland-Lithuania (1668–69)
Autorzy:
Gregorowicz, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/695697.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Mikołaj Prażmowski
papal legation
seventeenth century
Polish-Lithuanian Commonwealth
Catholic Church
Clement IX
Opis:
The article presents the reasons for refusing to receive the papal legation of Pope Clement IX in the matter of John Casimir Vasa’s abdication (1668) and, especially, the subsequent royal election (1669), by the Catholic Primate of the Polish-Lithuanian Commonwealth, Mikołaj Prażmowski. Prażmowski’s refusal to receive the legation has been overlooked in the literature on the subject so far. The author, on the basis of the diplomatic dispatches of the apostolic nuncios and on their instructions, will analyse the problematic relations of Prażmowski with papal diplomats, and explain why the papal legation ended in fiasco. The researcher concludes that the fiasco of papal legation was another clear indication of the Papacy’s lack of sufficient leverage in the post-Westphalian world, as it was fundamentally weakened by the deep divisions between the Catholic powers of France and the Habsburgs, which Westphalia had signally failed to resolve. Nowhere was this more apparent than in Poland-Lithuania, where the battle between Catholic supporters of the Habsburgs and France over the succession had profoundly divided the republic.
Źródło:
Legatio: The Journal for Renaissance and Early Modern Diplomatic Studies; 2018, 2
2545-1685
2545-1693
Pojawia się w:
Legatio: The Journal for Renaissance and Early Modern Diplomatic Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“Verily, This Is the Sheepfold of that Good Shepherd”: The Idea of the “True” Church in Sixteenth-Century Polish Catechisms
Autorzy:
Kowalski, Waldemar
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/953881.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Church
Polish-Lithuanian Commonwealth
catechism
religious education
Renaissance
Council of Trent
reform at Trent
Opis:
The article discusses how the authors of sixteenth-century Polish Catholic and Evangelical catechisms perceived and analysed the notion of “the Church”. Following the Tridentine programme, the Catholic authors present their Church as unified under the Pope’s authority and the only inheritor of the works of the Apostles. The veracity of its teaching is testified to with God’s unnatural interventions – miracles. Protestant theologians teach about “the visible and outward Church”, which exists whenever the pure Word of God is preached and where sacraments are administered in accordance with the Holy Writ. Alongside the Visible Church, there exists “the invisible and inward Church” that unites all those following Christ, who is the one and only head of the Church.
Źródło:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce; 2016, 60
0029-8514
Pojawia się w:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kryzys państwowości w połowie XVII wieku. Paralela Dania – Rzeczpospolita
Autorzy:
Szelągowska, Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/601938.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Dania
Rzeczpospolita Obojga Narodów
komparatystyka
potop szwedzki
Denmark
Polish-Lithuanian-Commonwealth
comparative studies
Swedish ‘Deluge’
Opis:
W latach pięćdziesiątych XVII w. monarchia duńska oraz Rzeczpospolita znalazły się w fazie ostrego kryzysu, który zagroził ich istnieniu. Podobne pod względem politycznym, społecznym i gospodarczym, dalej jednak poradziły sobie inaczej: w Danii wprowadzono absolutyzm umożliwiający przetrwanie i modernizację państwa, w Rzeczypospolitej reformy nie powiodły się, a kraj pogrążał się w upadku. W Danii natomiast dokonano zmiany pozycji króla, kształtu Kościoła i funkcjonowania duchowieństwa wskutek przyjęcia na początku XVI w. luteranizmu, jako wyznania państwowego.In the 1650s, the Danish Kingdom and the Polish-Lithuanian Commonwealth were hit by a severe crisis that threatened their existence. Although similar in regard to their political, social, and economic systems, both countries dealt with the crisis differently: in Denmark absolutism was introduced, making it possible to modernize the state, while in the Commonwealth reforms failed, and the state descended into downfall. The primary reason was the change of the position of the king and religion, due to the adoption of Lutheranism as the official state church of Denmark in the early sixteenth century.
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2018, 125, 2
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Assessing the Contacts between Stefan Báthory and the Serbian Monks from Hilandar Monastery on Mount Athos in the Light of a Sixteenth-Century Model Letter
Autorzy:
Dziadul, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2121459.pdf
Data publikacji:
2022-08-08
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
the Serbian monks
Mount Athos
Hilandar
the Orthodox Church in the Polish-Lithuanian Commonwealth
letter writing
Stefan Báthory
Opis:
The paper deals with contacts between Polish King and Lithuanian Grand Duke Stefan Báthory (1576–86) and the Serbian monks from Hilandar Monastery on Mount Athos. The contacts are presented based on a model letter found in the letter-writing manual from the Hilandar Archive (no. 153). The monks asked Báthory for the introductory and travel letters for their journey to Polish-Lithuanian Commonwealth, where they would search for new benefactors [ktetors] and financial assistance from the Ruthenian Orthodox Christians. The model letter, supported by other written sources, also sheds light on the general characteristics of contacts with Catholic Polish-Lithuanian authorities and other rulers who mediated intercultural relations between the Ruthenian Orthodox Church and the Serbian (and Balkan in general) monastic milieus. These relations had a special significance for the group (confessional-cultural) identity of the Ruthenian Orthodox Christians and their tradition in the Counter-Reformation climate due to the proselytic policy and polemical attacks in the Polish-Lithuanian Commonwealth.
Źródło:
Acta Poloniae Historica; 2022, 125; 155-178
0001-6829
Pojawia się w:
Acta Poloniae Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Bishops of the Diocese of Vilnius and Lithuanian Domestic Politics in 1709–17: Attitudes, Problems, and Solutions
Autorzy:
Šapoka, Mindaugas
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2121457.pdf
Data publikacji:
2022-08-08
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Augustus II
Polish-Lithuanian Commonwealth
Vilnius bishopric
Lithuanian Catholic Church
Kazimierz Konstanty Brzostowski
eighteenth century
Confederation of Tarnogród
Confederation of Vilnius
Opis:
The article looks into the participation of the bishop ordinary of the diocese of Vilnius, Kazimierz Konstanty Brzostowski, and his suffragan, Maciej Józef Ancuta, in Lithuanian politics of the period between 1709 and 1717. The study has been based on the letters written by the bishops to the Lithuanian chancellor. It examines the bishops’ attitude towards Russian contributions, the taxation of Church estates, the arbitrary contributions raised by the Lithuanian army, the introduction of Saxon troops in 1713, the reaction to the king’s policies, and the attitude towards the nationwide uprising against the Saxon troops known as the confederations of Tarnogród and Vilnius. Finally, the bishops’ opinion on Russian mediation and the notorious Silent Sejm, where it was agreed that the liberum veto would be invalid. The bishops of the diocese of Vilnius were rather indifferent to the internal problems of Lithuania. They defended the immunity of the Church estates and disapproved of the introduction of Saxon troops. However, when the confederations were formed, they tried to manoeuvre between the noble and royal camps, not wanting to ruin their reputation on either side. The bishops often spoke on behalf of the diocesan clergy. Therefore, their adopted posture was often the expression of the opinion of the whole diocese’s clergy.
Źródło:
Acta Poloniae Historica; 2022, 125; 179-206
0001-6829
Pojawia się w:
Acta Poloniae Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Jędrna prawda o utuczonych wieprzach”. Miejsce i rola Gdańska w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w ocenie Władysława Konopczyńskiego
Autorzy:
Klassa, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2042766.pdf
Data publikacji:
2020-12-09
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Władysław Konopczyński
Gdańsk
historiografia polska
Rzeczpospolita Obojga Narodów
stosunki polsko-niemieckie
Polish historiography
the Polish-Lithuanian Commonwealth
Polish-German relations
Opis:
Artykuł poświęcony jest twórczości jednego z najwybitniejszych historyków polskich XX w., Władysława Konopczyńskiego (1880–1952). Autorka skupia się na kwestii postrzegania przez Konopczyńskiego roli Gdańska – najpotężniejszego miasta szlacheckiej Rzeczypospolitej, ambiwalentnie ocenianego przez historyka, który eksponując znaczenie dostępu do morza dla rozwoju państwa, podkreśla wagę współpracy gdańsko-polskiej, ale ostro krytykuje działania postrzegane jako przejawy egoizmu miasta.
This article is devoted to Władysław Konopczyński (1880–1952), one of the most distinguished Polish historians of the twentieth century, and his view of the role of Gdańsk – the most powerful city in the Polish-Lithuanian Commonwealth – in Poland’s history. The historian is shown to have held an ambivalent view of the city’s role in Polish history. Stressing the importance of Poland’s access to the sea and appreciating the city’s collaboration with the rest of the country, Konopczyński criticised what he considered to have been the symptoms of the city’s egoism.
Źródło:
Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej; 2020, 12; 119-136
2450-8381
2450-8373
Pojawia się w:
Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kilka uwag na temat zobowiązań finansowych Mołdawii wobec Rzeczypospolitej i Imperium Osmańskiego w latach 1595–1606 (1611)
Remarks on Moldavia’s financial obligations towards the Commonwealth and the Ottoman Empire in 1595–1606 [1611]
Autorzy:
Bobicescu, Cristian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29519704.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Moldavia
Polish-Lithuanian Commonwealth
Jeremy Mohyla
contribution
tribute
Ottoman Empire
Mołdawia
Rzeczpospolita Obojga Narodów
Jeremi Mohyła
kontrybucja
trybut
Imperium Osmańskie
Opis:
Artykuł poświęcono relacjom finansowym Mołdawii z Imperium Osmańskim i Rzecząpospolitą Obojga Narodów za panowania Jeremiego Mohyły (1595–1606). Na wstępie zaprezentowano tezy polskiej i rumuńskiej historiografii na temat wielkości i sposobu opłacania trybutu, który Mołdawia musiała ponosić na rzecz Korony od 1600 r. Biorąc pod uwagę, że Mołdawia znajdowała się w sytuacji podwójnej zwierzchności (polskiej i osmańsko-tureckiej), konieczne było przedstawienie relacji finansowych, które państwo to utrzymywało z Imperium Osmańskim zarówno podczas panowania Jeremiego Mohyły, jak i w okresie wcześniejszym. W tej sytuacji polska dyplomacja próbowała całkowicie przejąć Mołdawię w swoją strefę albo przez zyskanie dla siebie całego trybutu, który Mołdawia miała wypłacić Porcie przez 30–40 lat, albo przynajmniej przez zmniejszenie jego wysokości (co byłoby równoznaczne z przyjęciem Mołdawii pod swoją ochronę w relacjach z Imperium Osmańskim). Te wszystkie działania pozostały jednak bezskuteczne na płaszczyźnie formalnej. Artykuł prezentuje fiskalne poczynania Korony wobec Mołdawii w latach 1595–1606, poddaje krytyce hipotezę polskiej historiografii co do rzekomego zmniejszenia kwoty 40 tys. czerwonych zł ustalonej w Conditie w 1600 r. do 15 tys. zł (obrachunkowych), a także dostarcza informacji zarówno na temat handlu orientalnego prowadzonego przez niektórych magnatów, jak również próby narzucenia stacji wojskowych w Mołdawii.
The article deals with the fiscal obligations of Moldavia towards the Ottoman Empire and the Polish-Lithuanian Commonwealth during the reign of Jeremy Mohyla (1595–1606). First, the text presents the theses of Polish and Romanian historiography on the size and manner of the financial contribution that Moldavia had to pay to the Crown since 1600. Given that Moldavia was under a double suzerainty (Polish and Ottoman), it was necessary to present Moldavia’s fiscal relations with the Ottoman Empire under Jeremy Mohyla and during the previous period. As a consequence of these relations, the Polish diplomacy tried either to get Moldavia for itself or to reduce the tribute it owed to the Ottomans (which would be tantamount to taking Moldavia under its protection in the relations with the Ottoman Empire), or to obtain for itself the tribute which Moldavia was paying to the Ottomans for 30–40 years. All those steps remained formally unsuccessful. The article presents Poland’s fiscal actions towards Moldavia in 1595–1606, criticises the hypothesis of Polish historiography about the alleged reduction of 40,000 red złotys set in Conditie in 1600 to 15,000 złotys, provides information on the Oriental trade of some magnates, and also on the imposition of military obligations (stacja wojskowa) in Moldavia.
Źródło:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2022, 83, Spec.; 201-221
0080-3634
Pojawia się w:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy badania pamięci rodziny mogą rozświetlić mroki genealogii? Nowe spojrzenie na pochodzenie książąt Czartoryskich
Can family memory research illuminate the darkness of genealogy? A new look at the origin of the Czartoryski Princes
Autorzy:
Rogulski, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520816.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
genealogia
pamięć
świadomość genealogiczna
kniaziowie litewsko-ruscy
elity władzy
Rzeczpospolita Obojga Narodów
genealogy
memory
genealogical consciousness
Lithuanian-Ruthenian knyazi
power elites
Polish-Lithuanian Commonwealth
Opis:
Artykuł poświęcony jest kwestii pochodzenia książąt Czartoryskich. Problem ten jest od dawna przedmiotem dyskusji w historiografii, mimo to wciąż nie może zostać uznany za rozstrzygnięty. Wobec ostatnich prac negujących Olgierdowe korzenie Czartoryskich, Autor proponuje nowe spojrzenie na rodowód rodziny, próbując rozświetlić problem jej pochodzenia na podstawie krytycznego rozbioru przekonań funkcjonujących w pamięci i tradycji familii w epoce staropolskiej. Przeprowadzona w tekście analiza, rozpatrująca w porządku retrogresywnym tradycję rodzinną Czartoryskich XVII i XVIII w., pamięć zbiorową familii w XVI w. i wreszcie przekaz kluczowego dla badanej kwestii dokumentu Władysława III Jagiellończyka z 1442 r. dostarczają argumentów potwierdzających Olgierdowy rodowód książąt.
The article deals with the question of the origin of the Princes Czartoryski. This problem has long been discussed in historiography, yet it still cannot be regarded as resolved. In response to the recent studies denying the Algirdas (Olgierd) roots of the Czartoryskis, the author proposes a new look at the family lineage, attempting to illuminate the problem of the Czartoryskis’ origin based on a critical examination of beliefs functioning in the memory and tradition of the family in the Old-Polish period. The analysis, scrutinising in retrogressive order the Czartoryski family tradition of the seventeenth and eighteenth centuries, the collective memory of the family in the sixteenth century, and finally, the message of a 1442 document by King Władysław III Jagiellon, which is critical to the issue under examination, provides arguments supporting the Algirdas lineage of the princes.
Źródło:
Studia Źródłoznawcze. Commentationes; 2023, 61; 59-78
0081-7147
Pojawia się w:
Studia Źródłoznawcze. Commentationes
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kryzys, rozpad i odrodzenie I Rzeczypospolitej w okresie II wojny północnej (1655–1660)
Autorzy:
Opaliński, Edward
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/601936.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Rzeczpospolita Obojga Narodów
potop szwedzki
kryzys
traktat w Radnot
wojna
Polish-Lithuanian Commonwealth
Swedish Deluge
crisis
Treaty of Radnot
war
Opis:
Rzeczpospolita Obojga Narodów przeszła w połowie XVII stulecia głęboki wielostronny kryzys: demograficzny, gospodarczy, polityczny i militarny. Doprowadził on do rozpadu państwa w 1655 r., a następnie do próby jego podziału w grudniu 1656, określanej często jako próba pierwszego rozbioru Polski. Przełamanie kryzysu umożliwił wciąż duży potencjał państwa i przezwyciężenie załamania moralnego społeczeństwa oraz brak zgody Tatarów, Moskwy, Habsburgów i Danii na rozbiór Rzeczypospolitej.In the mid-seventeenth century, the Polish-Lithuanian Commonwealth was hit by a severe and multi-dimensional crisis: demographic, economic, political and military. It led to the collapse of the state in 1655, and then to the attempt at its division in December 1656, often referred to as an attempt at its first partition. This, however, was prevented by still considerable potential of the state, which made it possible to defuse the crisis and overcome the moral breakdown of society, as well as the lack of consent to the partition by the Tatars, Moscow, the Habsburgs, and Denmark.
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2018, 125, 2
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„To jest owczarnia onego Dobrego Pasterza”. Pojęcie „prawdziwego” Kościoła w polskich szesnastowiecznych katechizmach
Autorzy:
Kowalski, Waldemar
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/602800.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
church
Polish-Lithuanian Commonwealth
catechism
religious teaching
Reformation
Trent reform
Kościół
polsko-litewska Rzeczpospolita
katechizm
nauczanie religijne
reformacja
reforma trydencka
Opis:
The article discusses how the notion of the Church was understood and explained by authors of sixteenth-century Polish Catholic and Evangelical catechisms. Teaching of the constitution of a church was a basic pastoral duty and part of the rudimentary knowledge provided to the faithful.Six Catholic catechisms of the years 1553 to 1600 and thirteen Evangelical ones, which were published between 1543 and 1609, constitute the main source base, the latter manuals being penned under the influence of Luther, Melanchthon as well as South-German and Swiss theologians. Following the Tridentine programme, the Catholic authors present their Church as unified under the Pope’s authority and the only inheritor of the works of the Apostles. The veracity of its teaching is testified to with God’s unnatural interventions. The Protestant authors explain the basically coherent, relevant ideas of the Reformation’s protagonists. They teach about “the visible and outward Church”, which is manifested by all those congregations that are fed by God’s pure Word, and where the sacraments are duly administered. There is also “the inward and invisible Church”, which the faithful confess in the Credo. It comprises all disciples of Christ, who is the only head of His Church. Thus the teaching on the Church presented in the Evangelical sources that are employed belongs to the mainstream of sixteenth-century Protestantism and aptly illustrates the reception of Evangelical theologies in the Kingdom of Poland and in the Grand Duchy of Lithuania. In the analysed sources, arguments for the veracity of Church are always supplemented with the refutation of contradictory standpoints through reference to the Bible and the Church Fathers, mostly to Augustine.Despite strong polemical tone, the Biblical grounds of the Church could contribute to communication and understanding between Christians of antagonistic denominations, and this could sometimes result in conversion. The explanation of ecclesiological rudiments was easier for Catholic clergy, who referred to tradition and emotions, while Evangelical pastors could not ignore the abstract concepts of the “veracity” and “spiritual connectedness” of Christians, which were more difficult to render to the laity.
Artykuł ukazuje, jak pojmowali i tłumaczyli pojęcie Kościoła autorzy polskich katolickich i ewangelickich katechizmów XVI w. Zgodnie z programem Trydentu Kościół katolicki przedstawiany jest jako kontynuator nauki apostołów, silny autorytetem papieża, następcy Piotra, oraz jednością wiary, o której prawdziwości przekonują cuda. Teolodzy protestanccy uczą o kościele widzialnym, który istnieje wszędzie tam, gdzie przepowiadane jest czyste Słowo Boże, sakramenty administrowane są zaś zgodnie z Ewangelią. Razem z Kościołem widzialnym istnieje Kościół powszechny niewidzialny. Łączy on wszystkich idących za Chrystusem, który jest jedyną głową swego Kościoła.The paper focuses on the way in which the authors of Polish Catholic and Evangelical catechisms of the 16th century understood and explained of the idea of the Church. According to the decrees of the Council of Trent, the Catholic Church was presented as the continuator of the teachings of the Apostles, with its power deriving from the authority of the Pope, the successor of Peter, and unity of faith confirmed by miracles. Protestant theologists preach about the visible church, which exists wherever the pure Word of God is preached, and claim that sacraments are administered in accordance with the Gospel. The universal invisible Church exists alongside the visible Church. It connects every person following the Christ, who is the only head of his Church.
Źródło:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce; 2016, 60
0029-8514
Pojawia się w:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między semantyką historyczną a kontekstem społecznym epoki – o języku politycznym szlachty Rzeczypospolitej
Autorzy:
Orzeł, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2050930.pdf
Data publikacji:
2021-12-03
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Rzeczpospolita Obojga Narodów
szlachta
język polityczny
kultura polityczna
szkoła Cambridge
Polish-Lithuanian Commonwealth
nobility
political language
political culture
Cambridge school
Opis:
Monografia Dyskurs polityczny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Pojęcia i idee Anny Grześkowiak-Krwawicz skupia się na języku uczestników debaty politycznej, czyli szlachty, od czasów renesansu do upadku Rzeczypospolitej. Punkt ciężkości został położony nie tyle na zmianie znaczeń najpopularniejszych pojęć, ile na wartościach, które za tymi pojęciami były ukryte. Autorka, zwracając uwagę głównie na kontekst społeczny wypowiedzi, skłania do refleksji nad niuansami w pojęciach używanych przez szlachtę w czasach Rzeczypospolitej oraz przez współczesnych badaczy wykorzystujących te pojęcia do opisu tego okresu dziejów.
The book Dyskurs polityczny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Pojęcia i idee (Political Discourse of the Polish-Lithuanian Commonwealth. Concepts and Ideas) by Anna Grześkowiak-Krwawicz deals with the language of the participants in discussions about politics among the Commonwealth’s noble citizens, from the Renaissance until the fall of the Polish-Lithuanian Commonwealth. The focus is not so much on changes in the meanings of the most popular concepts as on the values that were hidden behind them. By drawing attention mainly to the social context of the statements, the book stimulates reflection on the nuances in the terms used by the nobility and by contemporary researchers using these terms to describe this period in history.
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2021, 128, 3; 813-829
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Paweł Rzechowski vel Rechowski, pisarz grodzki kijowski – adaptacja Polaka do funkcjonowania w środowisku szlachty ruskiej na Kijowszczyźnie w czasach Zygmunta III
Autorzy:
Litwin, Henryk
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2050963.pdf
Data publikacji:
2022-01-14
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
noble society
Ruthenian nobility
Kiev province
adaptation
Polish-Lithuanian Commonwealth
Rzeczpospolita Obojga Narodów
społeczeństwo szlacheckie
szlachta ruska
województwo kijowskie
adaptacja
Opis:
Paweł Rzechowski, zmarły w 1629 r., długoletni pisarz grodzki kijowski, jest przykładem adaptacji na ziemiach ukrainnych przybysza z ziem polskich. Jego kariera zaczęła się od działań o charakterze adwokackim w sądach wołyńskich i doprowadziła Rzechowskiego do pozycji lidera szlacheckiego w województwie kijowskim, wybieranego na posła i deputata do Trybunału. Rzechowski dostosował się do wymogów środowiska – znajomość języka ruskiego, lokalnego systemu prawnego (tzw. Statutu Wołyńskiego), szacunek dla prawosławia. Podobnych przykładów Polaków działających w pierwszej połowie XVII w. na ziemiach ukrainnych Rzeczypospolitej jest wiele.
Paweł Rzechowski, who died in 1629, a long-serving borough clerk of Kiev, is an example of the adaptation of a newcomer from the Polish lands to the Ukrainian lands. His career began with attorneyship in the courts of Volhynia. It led Rzechowski to the position of a leader of the nobility in the Kiev province, elected as a deputy and member of a deputation to the Tribunal. Rzechowski adapted to the requirements of his milieu – knowledge of the Ruthenian language, of the local legal system (the so-called Volhynian Statute), respect for the Orthodox Church. There are many similar examples of Poles operating in the first half of the seventeenth century in the Ukrainian lands of the Commonwealth.
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2022, 128, 1; 899-912
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 29

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies