Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Węgiel brunatny" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 66
Tytuł:
Geostatystyczna analiza parametrów złoża węgla brunatnego w funkcji postępów projektowanej eksploatacji
Geostatistical analysis of lignite deposit parameters in the function of the operation progress
Autorzy:
Wasilewska-Błaszczyk, M.
Naworyta, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216460.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
węgiel brunatny
geostatystyka
sterowanie jakością
lignite
geostatistics
quality control
Opis:
Przedmiotem badań była analiza jakości kopaliny w planowanym do zagospodarowania złożu węgla brunatnego Gubin. Analizy i ich wyniki odnoszące się do długoterminowego planowania eksploatacji mają istotne znaczenie dla określenia parametrów technologicznych elektrowni, w której będzie produkowana energia na bazie węgla brunatnego ze złoża Gubin. Oszacowanie średniej miąższości pokładów (M) i wartości opałowej węgla (Qir) wykonano dla obszarów złoża w granicach pięcioletnich postępów eksploatacji dla dwóch planowanych do eksploatacji pokładów węgla II i IV. Szacowanie średnich wartości parametrów i prognozę błędów tych oszacowań wykonano z wykorzystaniem metody krigingu poligonowego, opartej na założeniach krigingu zwyczajnego w odmianie blokowej. Oszacowana w pięcioletnich okresach eksploatacji średnia miąższość pokładu II przyjmuje wartości od 9,5 do 13,8 m, natomiast pokładu IV od 5,6 do 15,6 m. Zakres średnich wartości opałowych węgla w granicach projektowanych pięcioletnich postępów eksploatacji w obu pokładach jest zbliżony i przyjmuje wartości: w pokładzie II od 8,5 do 9,7 MJ/kg, w pokładzie IV od 8,1 do 10,4 MJ/kg. Parametry w obydwu pokładach naprzemiennie przyjmują średnie wartości maksymalne i minimalne. W pięcioletnich okresach eksploatacji, w których w pokładzie II obserwuje się niską wartość opałową węgla, w pokładzie IV przeciwnie, występują wartości wysokie. Dzięki temu zjawisku możliwe jest utrzymanie wartości opałowej złoża na określonym poziomie poprzez odpowiednie mieszanie węgla dostarczanego z obydwu pokładów. Korzystny efekt równoległej eksploatacji obydwu pokładów ilustrują przedstawione na wykresach wypadkowe wielkości miąższości pokładów II i IV oraz wartości opałowych węgla. [...]
The subject of this paper is an analysis of the lignite quality parameters in the Gubin lignite deposit. Analyses relate to long-term operation plan. Results of analyses are important for determining the technological parameters of the power plant, which will produce energy basing on the Gubin lignite deposit. The average value of lignite parameters has been estimated for areas within the planned five-year progress of the operation. Analyses were performed for two lignite beds – II and IV, which has been designed for parallel exploitation. The estimation of the parameters average values together with the estimation errors has been calculated using the polynomial kriging method, based on the assumptions of ordinary kriging in a variation of the block kriging. The estimated five-year operating periods in the average thickness of the seam II takes values from 9.5 to 13.8 m; in case of the seam IV – from 5.6 to 15.6 m. Ranges of calorific values estimated in five-year periods in the both seams are similar, and takes values in the seam II of 8.5 to 9.7 MJ/kg; in the seam IV from 8.1 to 10.4 MJ/kg. The parameters of both deposit seams take the average maximum and minimum values alternately. In periods, in which the lignite of the seam II has a low calorific value in the seam IV on the contrary values are high. Thus random phenomenon is possible to maintain the calorific value at the certain level mixing the lignite supplied from the both exploited seams. The total calorific value illustrate the beneficial effect resulting from parallel operation of seams II and IV. [...]
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2015, 31, 3; 77-91
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Litotyp węgla jako jeden z wyznaczników przydatności węgla brunatnego w czystych technologiach węglowych
Lithotype coal as one of the indicators of the suitability of lignite for clean coal technologies
Autorzy:
Bielowicz, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/395005.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
węgiel brunatny
zgazowanie
litotyp
ksylit
lignite
gasification
lithotype
xylites
Opis:
W pracy przedstawiono wstępną analizę wpływu budowy petrograficznej węgla brunatnego, rozumianej jako wykształcenie litotypowe (określane makroskopowo), na jego parametry fizyczne, chemiczne oraz technologiczne. Celem badań makroskopowych jest wyróżnienie litotypów i ich odmian w profilu pokładu, jego fragmencie lub próbce produkcyjnej o dokładności dostosowanej do stopnia rozpoznania węgla. Charakter petrograficzny węgla brunatnego w profilu pokładu wstępnie informuje o zmienności jego cech technologicznych. Badania prezentują analizę parametrów istotnych w czystych technologiach węglowych, a w szczególności zgazowaniu w gazogeneratorach naziemnych. Do parametrów tych należy zaliczyć parametry energetyczne węgla takie jak wartość opałowa, wilgoć, popielność i reaktywność. Wstępne wyniki sugerują, że skład litotypowy węgla brunatnego ma znaczny wpływ na jego jakość. W analizie petrograficznej określono, że głównymi litotypami budującymi wybrane polskie pokłady węgla są: węgiel detrytowy, ksylodetrytowy, detroksylitowy i ksylitowy. Udział poszczególnych litotypów jest różny w zależności od rejonu oraz grupy pokładów. W polskich złożach najczęściej występuje węgiel detrytowy. Węgiel bitumiczny w znacznej ilości występuje tylko w niewielu złożach np. Turów, Szczerców i Kaławsk. W określaniu przydatności węgla do zgazowania ważne jest zwrócenie uwagi na ilość i rodzaj ksylitów. Ksylity w badanych złożach stanowią średnio 5,4%, przy czym tylko nieliczne próby zawierały ponad 10% ksylitów. Ksylity włókniste są niepożądanym składnikiem węgla do zgazowania. Ich średnia zawartość w polskim węglu wynosi 0,7%. Ksylity włókniste w ilościach kilku procent występują w części złóż i są głównie związane z I środkowopolską grupą pokładów w rejonie Konina i Radomia.
The paper presents a preliminary analysis of the impact of the petrographic composition of coal, understood as lithotype composition (defined macroscopically), on its physical, chemical and technological parameters. The macroscopic studies are aimed at identifying lithotypes and their variations within the coal seam, its portion or production sample, with accuracy adapted to the level of exploration of a given coal deposit). Petrographic cha racteristics of the selected lignite seam provide preliminary information about the variability of its technological parameters. Special attention has been paid to the analysis of parameters crucial for clean coal technologies, with particular emphasis placed on the surface gasification of coal. The aforementioned parameters include such coal energy parameters as: net calorific value, moisture, ash content and the reactivity. The preliminary results suggest that the lithotype composition of lignite has a significant impact on its quality. The occurrence of bituminiferous (sapropelic) coal, xylites and mineral matter in deposits is of particular importance. Therefore, measuring stratigraphic sections containing coal seams and a lithological characterization are especially important during the exploration activities. The petrographic analysis allowed for a determination that the main lithotypes of the selected Polish coal seams are: detritic coal, xylo-detritic coal, detro-xylitic coal, and xylite. The share of individual lithotypes varies depending on the area and group of seams. Polish coal deposits are usually dominated by detritic coal. Significant amounts of sapropelic coal can be found in several deposits, including Turów, Szczerców and Kaławsk. When determining the suitability of coal for the gasification process, it is crucial to pay attention to the amount and type of xylites. In the studied deposits, the average share of xylites amounts to 5.4%. Meanwhile, only a few samples contained more than 10% of xylites. Fibrous xylites are unfavorable for the gasification process. However, their average content in Polish coal is 0.7%. Fibrous xylites (not exceeding a few percent share) occur only in a part of the deposits and are mainly associated with the 1st Mid-Polish seam in the area of Konin and Radom.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2016, 94; 79-90
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wstępne typowanie pokładów węgla brunatnego rejonu LGOM do zagospodarowania metodami innowacyjnymi poprzez ich podziemne zgazowanie
Initial selection of lignite deposits from LGOM region for development by innovative underground gasification methods
Autorzy:
Nowak, J.
Barańska-Buslik, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394119.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
eksploatacja
węgiel brunatny
podziemne zgazowanie węgla
mining
lignite
underground gasification
Opis:
Artykuł poświęcony jest tematyce zagospodarowania węgla brunatnego rejonu legnickiego z wykorzystaniem metod innowacyjnych. Scharakteryzowano budowę geologiczną rejonu pod kątem występowania węgla, wstępnych warunków eksploatacji oraz zaprezentowano przekroje geologiczne. Zaprezentowano metody innowacyjne, tj. podziemne zgazowanie węgla brunatnego oraz biozgazowanie. Podano wstępne kryteria klasyfikacyjne zastosowania metod zgazowania oraz wymagania złożowe. Rozważania zilustrowano przykładem, w którym zaprezentowano wariantowe metody zagospodarowania oraz wymagania związane z koniecznymi do wykonania rodzajami badan specjalistycznych dla ich zastosowania.
The article raises the issue of underground lignite gasification from Legnica region with the use of innovative methods. The geological structure in terms of lignite presence and initial mining conditions were characterized. The geological cross-sections are shown as well. Some innovative methods were characterized, i.e. underground lignite gasification and biogasification. Preliminary classification criteria for applying of the gasification methods and requirements for the lignite deposits were presented. Discussion was illustrated by the example, in which variant methods for deposit development were shown. Requirements for different tests that are necessary to apply those innovative methods were also described.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2011, 81; 177-195
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Waloryzacja złóż węgla brunatnego dla prawnej ich ochrony
Rating lignite deposits for legal protection of their accessibility for further exploitation
Autorzy:
Uberman, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/283080.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
węgiel brunatny
waloryzacja
ochrona złóż
lignite
rating
mineral deposists protection
Opis:
Coraz większe trudności z dostępem do złóż kopalin uaktualniły problem prawnej ich ochrony. Jest to tematem referatu w odniesieniu do złóż węgla brunatnego. W analizie stanu prawnego ochrony złóż kopalin, szczególnie ochrony terenów nad złożami, wykazano niedostatki dotychczasowych uregulowań w tym zakresie. Ponieważ czynnikiem ułatwiającym opracowanie zasad ochrony złóż kopalin jest ich waloryzacja i kategoryzacja, przeanalizowano dotychczasowe prace nad ustaleniem rankingu złóż węgla brunatnego. Dużą uwagę pooewięcono propozycji Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN opracowanej wspólnie z Państwowym Instytutem Geologicznym, dotyczącej waloryzacji i kategoryzacji złóż dla potrzeb ustawowej ich ochrony. Odniesiono się do sformułowanych zasad i przepisów, w tym do proponowanych instrumentów finansowych, gwarantujących skuteczność stosowania ustawy. W podsumowaniu podkreślono konieczność wprowadzenia bardziej radykalnych niż obecne rozwiązań prawnych dla ochrony złóż kopalin, zwracając jednak uwagę na dyskusyjność niektórych propozycji.
Increasing problems with legal and technical access tomineral deposits due to adverse influence of other activities carried out on related surface terrain have evidenced a need for their legal protection. The presented article deals with this issue in relation to lignite deposits. A performed legal analyses of regulations regarding the above identified problem shows important deficiencies regarding protection of surface terrain against uses harming prospectus exploitation of the deposits in consideration. Ranking lignite deposits becomes an important factor facilitating such protection, therefore significant attempts regarding it have been scrutinised, focusing on proposal presented by Mineral and Economy Research Institute of Polish Academy of Science (IGSMiE PAN) together with Polish Geological Institute, for the purpose of appropriate state legislation. Criteria applied for this purpose as well as financial instruments stipulated by the committee aimed at enforcement of the recommended law are analysed. Recognising that some of the proposal can be controversial author strongly advocates a need for more stringent and effective regulations leading to protect a possibility for mineral deposits exploitation.
Źródło:
Polityka Energetyczna; 2011, 14, 2; 415-425
1429-6675
Pojawia się w:
Polityka Energetyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konkurencyjność wytwarzania energii elektrycznej z węgla brunatnego i kamiennego
Competitiveness of brown and hard coal-based power generation
Autorzy:
Grudziński, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/283679.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
energia elektryczna
węgiel kamienny
węgiel brunatny
electric energy
hard coal
brown coal
Opis:
Węgiel kamienny i brunatny to dwa paliwa dominujące w Polskiej elektroenergetyce. Struktura zużycia paliw zmieniła się w niewielkim stopniu w ostatnich latach. W roku 2009 nastąpił spadek produkcji i zużycia energii elektrycznej. Tę sytuację najbardziej odczuły elektrownie na węglu brunatnym. Duży wzrost produkcji energii elektrycznej wystąpił w OZE, co było wynikiem dynamicznego wzrostu współspalania biomasy z węglem. Mimo spadku zużycia energii nastąpił wzrost cen energii elektrycznej, ale dotyczyło to tylko rynku długoterminowego, natomiast na rynku spot ceny wyraźnie spadły. Także ceny dla końcowych odbiorców wyraźnie wzrosły, co było wynikiem wzrostu cen energii elektrycznej, gdyż usługi dystrybucyjne wzrosły w niewielkim stopniu. Ceny węgla kamiennego w dostawach do energetyki w 2009 roku były wyższe o 72% od cen węgla brunatnego w przeliczeniu na GJ.
Hard and brown coals dominate the fuel-mix of the Polish power sector. The structure of fuel consumption has not changed significantly in the recent years. The decrease in electricity consumption and production influenced particularly brown coal-based power plants in 2009. A significant increase in renewable electricity production was mostly a result of biomass co-firing. Although the electricity consumption decreased, the prices in long-term contracts increased. As a result the prices for final consumers increased (mostly because of a rise in the wholesale electricity price, since distribution charges stayed almost at the same level). On the other hand the spot prices decreased considerably. The price of hard coal purchased by the power sector was 72% higher when compared to brown coal (in GJ) in 2009.
Źródło:
Polityka Energetyczna; 2010, 13, 2; 157-171
1429-6675
Pojawia się w:
Polityka Energetyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wymiana kationowa w środowisku kwaśnym wybranych pierwiastków na powierzchni sorbentów wytworzonych na bazie modyfikowanego węgla brunatnego
Selected elements cations exchange in acidic medium on sorbents Surface based on modified brown coal
Autorzy:
Stempkowska, A.
Izak, P.
Mastalska-Popławska, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216940.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
wymiana kationowa
sorpcja
węgiel brunatny
cation exchange
sorption
brown coal
Opis:
Przeprowadzono badania sorpcji i desorpcji wybranych kationów Na+, Ca2+, Mg2+, Mn2+, Cu2+, Cr3+, przez materiały wytworzone na bazie węgla brunatnego. Modyfikacja chemiczna materiału sorbentowego polegała na rozdrobnieniu z udziałem różnych związków nieorganicznych w tym z polimerami organicznymi. Próbki po modyfikacji chemicznej poddano działaniu podwyższonej temperatury przez kilka godzin. W celach porównawczych przeanalizowano także próbki surowego węgla brunatnego bez i po oczyszczeniu, bowiem wyseparowane czyste kwasy huminowe z węgla brunatnego są znane z największej kationowej pojemności wymiennej. Pojemność jonową określano w warunkach statycznych, mierząc różnicę stężenia kationów w sorbacie przed i po sorpcji (etap I), a następnie po przemyciu sorbentu (etap II) wodą destylowaną (A), oraz po procesie desorpcji kwasem solnym (B). Badania wykazały, że sorbenty na bazie zmodyfikowanego węgla brunatnego wykazały dość znaczne pojemności wymienne w granicach od 270−450 meq/100 g, w przypadku etapu pierwszego, i od 90−200 meq/100 g w przypadku etapu drugiego. Stwierdzono także, że najwyższą pojemność wymienną posiada oczyszczony kwas huminowy 450/200 meq/100 g, a najniższą modyfikat węgla brunatnego otrzymany w temperaturze 250°C. Pomiary desorpcji wykazały, że około 10% kationów jest wymywanych przez wodę destylowaną, pozostałość desorbuje się pod wpływem 10% kwasu solnego, jednakże suma kationów jest zgodna z pomiarem etapu drugiego. Powinowactwo sorpcyjne względem poszczególnych kationów jest różne. W przypadku pomiarów różnicy stężeń sorbenty modyfikowane wykazują najwyższe powinowactwo sorpcyjne względem wapnia, natomiast niemodyfikowany surowy węgiel brunatny względem chromu. Badania desorpcji wykazały, że najwyższy wpływ na powinowactwo sorpcyjne ma wartościowość kationu.
Studies on the sorption and desorption of selected Na+, Ca2+, Mg2+, Mn2+, Cu2+ and Cr3+ cations by materials based on modified brown coal were carried out. The chemical modification of the sorbent material consisted of grinding involving different inorganic substances and organic polymers. Samples were subjected to chemical modification at elevated temperatures for several hours. For comparative purposes, as apart from brown coal, pure humic acids are known for the highest cations exchange capacity, samples of brown coal before and after purification were also analyzed. The ion capacity was determined under static conditions, measuring the difference in the concentration of cations in the sorbent before and after sorption and then after rinsing the sorbent with distilled water (A), and after the desorption process with hydrochloric acid (B). Studies have shown that sorbents based on modified brown coal have rather significant exchange capacities in the range of 270−450 meq/100 g for the first stage and 90−200 meq/100 g for the second stage. It was also found that purified humic acid (450−200 meq/100 g) has the highest exchange capacity and modified brown coal obtained at 250°C has the lowest. T he measurement of desorption showed that approximately 10% of the cations are already leached by distilled water and the residue is desorbed under the influence of 10% hydrochloric acid, but the total amount of cations is compatible with the measurement process of the second stage. The sorption affinity to various cations is different. In the case of the sorption measurements, modified sorbents show the highest sorption affinity with respect to calcium, while the unmodified raw brown coal with respect to chromium. The next stage of the measurement showed that the valence of the cation has the highest impact on the sorption affinity.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2017, 33, 1; 139-149
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metodyka i założenia wyceny kosztów zewnętrznych powodowanych przez planowane elektrownie wykorzystujące złoża węgla brunatnego Legnica i Gubin
The methodology and assumptions of the valuation of external costs caused by the planned power plants using lignite in Legnica and Gubin
Autorzy:
Kudełko, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/282546.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
koszty zewnętrzne
sektor energetyczny
węgiel brunatny
external costs
energy sector
Opis:
W artykule przedstawiono ogólne założenia metodyki ExternE szacowania kosztów zewnętrznych powodowanych przez punktowe źródła emisji zanieczyszczeń gazowych, w tym elektrownie. Podano definicję kosztów zewnętrznych, scharakteryzowano kategorie niekorzystnego oddziaływania emisji zanieczyszczeń gazowych, takie jak: zdrowie ludzkie, szkody materiałowe, szkody w zbiorach rolnych, utrata bioróżnorodności. Opisano procedurę szacowania kosztów zewnętrznych, w tym emisję, sposób jej rozprzestrzeniania, jej wpływ na komponenty środowiska oraz ich monetarną wartość. Ponadto przedstawiono założenia wyceny monetarnej kosztów zewnętrznych powodowanych przez projektowane elektrownie wykorzystujące złoża węgla brunatnego Legnica i Gubin. Plany rozwoju wydobycia węgla brunatnego dla tych kompleksów złożowych zaczerpnięto z projektu Foresight koordynowanego przez Instytut Poltegor. Scharakteryzowano parametry techniczno-emisyjne projektowanych elektrowni, które stanowią wsad informacyjny do modelu EcoSense Web V 1.3, podstawowego narzędzia wykorzystywanego w tego typu badaniach. Na podstawie tych danych i za pomocą tego modelu przeprowadzony zostanie szacunek kosztów zewnętrznych powodowanych przez planowane elektrownie. Wyniki zostaną porównane z podanymi w artykule szacunkami kosztów tzw. technologii referencyjnych, pochodzącymi z projektu NEEDS.
This paper presents the general assumptions of ExternE methodology for estimating external costs caused by point sources of air emissions, including power plants. It defines the external costs, the categories of adverse effects of air pollutants, and the procedure for estimation of external costs including emissions, dispersion, impact, and monetary valuation. In addition, the paper presents the assumptions of the monetary valuation of external costs caused by the planned lignite power plants Legnica and Gubin. Technical parameters of these plants are the input for the EcosenseWeb 1.3 model, the basic tool used in this type of research. The estimation of external costs caused by the planned power plants was performed using the model and data presented. The results are compared with the estimations of reference power plants derived from the NEEDS project.
Źródło:
Polityka Energetyczna; 2013, 16, 1; 23-37
1429-6675
Pojawia się w:
Polityka Energetyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza porównawcza systemów elektroenergetycznych w Polsce i w Niemczech w kontekście wykorzystania zasobów węgla brunatnego
A comparative analysis of electro-energetic systems in Poland and Germany in the context of brown coal resources utilization
Autorzy:
Kasztelewicz, Z.
Ptak, M.
Sikora, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394383.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
węgiel brunatny
system elektroenergetyczny
produkcja energii elektrycznej
elektrownie na węgiel brunatny
brown coal
electro-energetic system
electric energy production
brown coal-fired power stations
Opis:
Według definicji Międzynarodowej Agencji Energii bezpieczeństwo energetyczne to ciągłe dostawy energii po akceptowalnych cenach. Krajowa energetyka oparta jest w głównej mierze na własnych surowcach energetycznych takich jak węgiel kamienny i brunatny. Produkcja około 88% energii elektrycznej z tych kopalin daje nam pełną niezależność energetyczną, a koszty produkcji energii z tych surowców są najmniejsze w stosunku do innych technologii. Energia wyprodukowana z węgla brunatnego charakteryzuje się najniższym jednostkowym kosztem technicznym wytworzenia. Polska posiada zasoby tych kopalin na szereg dziesiątków lat, doświadczenie związane z ich wydobyciem i przeróbką, zaplecze naukowo-projektowe oraz fabryki zaplecza technicznego produkujące maszyny i urządzenia na własne potrzeby, a także na eksport. Węgiel jest, i winien pozostać, w Polsce przez najbliższe 25–50 lat istotnym źródłem zaopatrzenia w energię elektryczną i ciepło, gdyż stanowi jedno z najbardziej niezawodnych i przystępnych cenowo źródeł energii. Kontynuacja takiej polityki może być zachwiana w okresie następnych dekad, z powodu wyczerpywania się udostępnionych zasobów węgla tak brunatnego, jak i kamiennego. Uwarunkowania dla budowy nowych kopalń, a tym samym dla rozwoju górnictwa węgla w Polsce, są bardzo złożone zarówno pod względem prawnym, środowiskowym, ekonomicznym, jak i wizerunkowym. Z podobnymi problemami borykają się Niemcy. Pomimo iż wizerunkowo jest to kraj inwestujący w odnawialne źródła energii, uchodzący za pionierów produkcji energii z OZE, to w rzeczywistości podstawowymi nośnikami służącym do produkcji energii elektrycznej wciąż są węgiel, a przede wszystkim węgiel brunatny.
According to International Energy Agency (IEA) energy security is the continuous supply of energy at acceptable prices. National energy is based primarily on its own energy resources such as hard coal and brown coal. The 88% of electric energy production from these minerals gives us full energy independence. Additionally, the energy production costs from these raw materials are the lowest compared to other technologies. Of these two, the energy produced from brown coal is characterized by the lowest unit technical generating cost. Poland has the resources of these minerals for decades to come, the experience related to mining and processing them, scientific and design facilities and technical facilities and factories producing machines and equipment for their own needs, as well as for export. Coal is and should remain an important source of electricity and heat supply in Poland for the next 25–50 years. It is one of the most reliable and profitable energy sources. This policy may be difficult in the next decades due to the exhaustion of the available resources of hard and brown coal. The conditions for the construction of new mines, and thus for the development of coal mining in Poland, are very interdisciplinary in legal, environmental, economic and reputational terms. Germany has similar problems. Despite the fact that it is an image of a country investing in renewable energy sources, which are pioneers of energy production from RES, in reality hard and brown coal are still the primary sources utilized to produce electric energy.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2018, 104; 31-42
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Górnictwo węgla kamiennego i brunatnego w Czechach
Hard coal and brown coal mining in the Czech Republic
Autorzy:
Cablik, V.
Hlavata, M.
Janakova, I.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394633.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
Czechy
zasoby
węgiel kamienny
węgiel brunatny
Czech
resources
hard coal
brown coal
lignite
Opis:
Zasoby węgla w Republice Czeskiej są ocenione na 10 mld ton – w tym 37% węgla kamiennego, 60% węgla brunatnego i 3% lignitu. Węgiel kamienny jest wydobywany w północnych Morawach, w 2017 roku produkcja wyniosła 5,5 mln ton. Węgiel brunatny jest eksploatowany głównie w północno-zachodnich Czechach, produkcja węgla brunatnego wyniosła w 2017 roku 38,1 mln ton. Znaczne ilości węgla kamiennego są eksportowane do Słowacji, Austrii, Niemiec i Węgier Zgodnie z polityką energetyczną państwa węgiel pozostanie głównym źródłem energii w kraju w przyszłości, pomimo zwiększonego wykorzystania energii jądrowej i gazu ziemnego. Rząd oczekuje, że w 2030 r. energia z węgla będzie stanowić 30,5% produkowanej energii. W Republice Czeskiej działa pięć przedsiębiorstw węglowych: OKD, a.s., jedyny producent węgla kamiennego oraz cztery firmy wydobywcze węgla brunatnego Severočeské Doly a.s., których właścicielem jest ČEZ, największy producent węgla brunatnego, Vršanská uhelná a.s., z zasobami węgla do 2055 roku, Severní energetická a.s. z największymi rezerwami węgla brunatnego w Republice Czeskiej i Sokolovska uhelná a.s., najmniejsza spółka górnicza wydobywającą węgiel brunatny. OKD eksploatuje węgiel kamienny w dwu kopalniach Kopalnia Důlní závod 1 – Ruch ČSA, Ruch Lazy, Ruch Darkov oraz Kopalnia Důlní závod 2 (Ruch Sever, Ruch Jih). A artykule przedstawiono również proekologiczne rozwiązanie zagospodarowania hałd odpadów po wzbogacaniu węgla – zakład wzbogacania odpadów weglowych z hałdy Hermanice.
Coal reserves in the Czech Republic are estimated to be 10 billion tons – hard coal about 37%, brown coal about 60% and lignite 3%. Hard coal is produced in Northern Moravia. In 2017 the production of hard coal was 5.5 million tons. Brown coal is mined in North-Western Bohemia − the production of brown coal in 2017 was 38.1 million tons. Significant quantities of hard coal are exported to: Slovakia, Austria, Germany and Hungary. In accordance with the National Energy Policy, coal will remain the main source of energy in the country in the future, despite the increased use of nuclear energy and natural gas. The government expects that in 2030 energy from coal will account for 30.5% of energy produced. There are five coal companies in the Czech Republic: OKD, a.s., the only hard coal producer and four brown coal mining companies: Severočeské Doly a.s., owned by ČEZ, the largest producer of brown coal, Vršanská uhelná a.s., with coal resources until 2055, Severní energetická a.s. with the largest brown coal reserves in the Czech Republic and Sokolovska uhelná a.s., the smallest mining company extracting lignite. OKD operates coal in two mines Kopalnia Důlní závod 1 – (consists of three mines: ČSA Mine, Lazy Mine, Darkov Mine) and Mine Důlní závod 2 (ttwo mines Sever, Jih). The article also presents a pro-ecological solution for the management of waste heaps after coal enrichment – a plant for the enrichment of coal waste from the Hermanice heap.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2018, 104; 85-96
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza i prognozowanie wielkości odszkodowań za szkody spowodowane eksploatacją węgla brunatnego
Analysis and forecast of mining damages caused by open cast lignite mines
Autorzy:
Uberman, R.
Naworyta, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394075.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
węgiel brunatny
szkody górnicze
odszkodowania
gwarancje
lignite
mine damages
compensations
guarantees
Opis:
Przedmiotem artykułu jest inwentaryzacja i analiza szkód, jakie powoduje eksploatacja węgla brunatnego. Na przykładzie KWB Konin dokonano analizy szkód górniczych oraz struktury i kształtowania się w okresie wieloletnim wysokości odszkodowań z tym związanych. Dla potrzeb prognozowania wyprowadzono dwa wskaźniki wysokości odszkodowań w odniesieniu do wielkości wydobycia i powierzchni terenu zajętej pod eksploatację. Dla celów porównawczych analogiczne wskaźniki określono dla pozostałych kopalń węgla brunatnego. Dokonano przeglądu obowiązujących przepisów prawa wymagających zabezpieczenia finansowego (gwarancji) wypłacalności odszkodowań. Omówiono także możliwe do wykorzystania sposoby gwarantowania wypłacalności odszkodowań.
The objective of this paper is an inventory and analysis of damages caused by the exploitation of lignite in Polish open cast mines. The analysis of mining damages and their structure in a long-term was based on the example of lignite mine Konin. In order to predict the compensation costs two indicators were proposed. The first indicator was calculated in relation to annual extraction magnitude and the second one in relation to area occupied by the mine. For comparative purposes, analogical indicators were calculated for all Polish lignite mines. The legal regulations regarding the guarantee of mining damages compensation were reviewed and the measures which can be undertaken to warrant the mining damages solvency guarantee were described.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2011, 81; 165-175
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przegląd zastosowań geostatystyki do szacowania parametrów polskich złóż węgla brunatnego
Overview of geostatistics applications for estimation of parameters of Polish lignite deposits
Autorzy:
Jurek, J.
Mucha, J.
Wasilewska-Błaszczyk, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394318.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
węgiel brunatny
parametry złożowe
geostatystyka
kriging
semiwariogram
lignite
deposit parameters
geostatistics
semivariogram
Opis:
Analiza opracowań publikowanych i wybranych prac niepublikowanych wykazała, że do geostatystycznego modelowania przestrzennego rozkładu parametrów polskich złóż węgla brunatnego najczęściej wykorzystywano metodę krigingu zwyczajnego, a rzadko symulację geostatystyczną. Skrótowo opisano wyniki dotychczasowych badań geostatystycznych, wskazując m.in. na trudności oceny wiarygodności modeli geostatystycznych związane z brakiem informacji o jakości danych podstawowych w dokumentacjach geologicznych, odmienność struktur zmienności parametrów pokładów węgla w różnych złożach, małą przydatność modeli geostatystycznych opartych na danych z rozpoznania wiertniczego złóż do prognozowania i sterowania jakością urobku, relatywnie małą dokładność szacowania wartości parametrów w punktach i małych blokach. Ponadto, zwrócono uwagę na możliwości wykorzystania w badaniach innych narzędzi geostatystycznych i zaproponowano poszerzenie zestawu parametrów jakościowych węgla brunatnego, które powinny być przedmiotem analiz geostatystycznych.
Analysis of the published and selected unpublished papers showed that for model spatial variability of lignite deposit parameters the ordinary kriging method was used most of all and — rarely — geostatistical conditional simulation method. Results of previous geostatistical researches were briefly described in the paper. It was stated as follows: limited credibility of geostatistical models due to the lack of information on the quality of basic data in geological reporting, the diversity of variability structures of deposit parameters in different fields, low utility of geostatistical models based on data from reconnaissance drilling to predict and control the quality of output, the relatively low accuracy of parameter values estimations at points and within small blocks. Furthermore, the possibilities of using other geostatistical tools were mentioned. Widening set of quality parameters of lignite, which should be the subject of geostatistical analysis, was proposed.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2013, 85; 143-153
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza dostępności zasobów w polskich złożach węgla brunatnego ze względu na ochronę przyrody i zagospodarowanie powierzchni terenu
Analysis of the availability of resources in the Polish brown coal deposits due to conservation and management of the land surface
Autorzy:
Naworyta, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394917.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
węgiel brunatny
ochrona przyrody
ochrona złóż
lignite
nature conservation
protection of deposits
Opis:
W artykule dokonano przeglądu polskich złóż węgla brunatnego pod kątem możliwości ich przyszłego zagospodarowania górniczego. We wstępie przedstawiono zasoby polskich złóż węgla brunatnego z uwzględnieniem wielkości poszczególnych złóż oraz stanu udokumentowania. Jako tło do analiz przedstawiono ustawowe formy ochrony przyrody w Polsce z oceną ich ilości oraz zajmowanej powierzchni. Przeanalizowano sposób zagospodarowania powierzchni terenu nad złożami oraz formy ochrony przyrody ustanowione nad złożami bądź w ich najbliższym otoczeniu. Zaproponowano weryfikację bilansu zasobów polskich złóż węgla brunatnego i wykreślenie tych złóż, których eksploatacja ze względu na zagospodarowania powierzchni i ochronę przyrody jest mało prawdopodobna. Oprócz wymienionych powodów natury przyrodniczej i zabudowy terenu zaproponowano, aby z bilansu wykreślić złoża o niewielkich zasobach (do 20 mln Mg). Samodzielna eksploatacja węgla z takich złóż ze względów ekonomicznych i ekologicznych nie jest uzasadniona. W artykule przedstawiono przykłady złóż, które ze względu na wartość przyrody oraz zabudowę prawdopodobnie nie będą w przyszłości eksploatowane. Efektem analiz jest krótka lista złóż węgla brunatnego, których przyszła eksploatacja przedstawia się jako mało konfliktowa i które jako baza zasobowa dostępnego krajowego surowca energetycznego powinny być przedmiotem szczególnej ochrony przed postępującą zabudową oraz przed niefrasobliwym ustanawianiem nowych form ochrony przyrody.
The article reviews the Polish lignite deposits in terms of the possibility of their future exploitation. In the introduction, the resources of Polish lignite deposits have been presented, taking the size of individual deposits and the status of their documentation into account. As the background, statutory forms of nature protection in Poland have been shown together with the assessment of their number and area. The development of the land surface area and forms of environmental protection established over deposits and in their immediate vicinity have been analyzed. The verification of Polish lignite resources has been proposed and the removal from the balance sheet of those deposits, the exploitation of which is unlikely due to space development and the nature protection. In addition the removal from the balance sheet of deposits with small resources (under 20 million Mg) has been proposed because the independent exploitation of lignite from small deposits from the economic and ecological reasons is not justified. Some examples of lignite deposits have been presented, which, due to the value of nature and the surface management will not be exploited in the future. The result of the analysis is a short list of the lignite deposits, the future operation of which does not pose a threat to the special values of nature. Such deposits as a base of available and only domestic energy resource should be protected against progressive land development and the carefree establishment of new forms of nature conservation.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2016, 95; 23-33
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dynamika zmian wartości i struktury majątku kompleksów energetycznych węgla brunatnego w świetle przychodów i wyników finansowych
Dynamics of changes in the value and structure of assets in lignite mining and power generation complexes in the light of income and financial results
Autorzy:
Bednarczyk, J.
Tomaszewska, H.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/283701.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
węgiel brunatny
energia elektryczna
kopalnie
elektrownie
lignite
electrical energy
mines
power plants
Opis:
Przedstawiono dynamikę zmian aktywów kopalń węgla brunatnego i opalanych nim elektrowni w latach 2000–2008 i częściowo w 2009 r. na tle przychodów ze sprzedaży i osiąganego zysku. Wskazano na występujące różnice w majątku kopalń i elektrowni oraz ich wysokości. Pokazano znaczący przyrost przychodów ze sprzedaży i wyniki finansowe w analizowanym okresie dla kopalń i elektrowni oraz różnice w wielkości amortyzacji kapitału własnego, nadwyżki finansowej, zadłużenia i wskaźników płynności i rentowności.
Dynamics of changes in total assets of lignite mines and lignite-fired power plants in 2000–2008 and partly 2009 against income from sales and attained profits was presented. Differences in assets of mines and power plants were indicated. Significant increase of income from sales and financial results in the analyzed period as well as differences in equity amortization, financial surplus, debt, liquidity and profitability ratios were shown for mines and power plants. In the studied period assets of mines and power plants has increased almost twice with general lignite and electrical energy production rates maintained. Increase of assets has mostly occurred since 2005. Amortization deduction in power plants increased together with the assets increase and stabilized or even decreased in mines. Asset value of mines delivering lignite to power plants was in the studied period at the level of 0,32 of power plant asset value. Economic indicators of mines and power plants, particularly sales, asset value, debt, profitability and liquidity are favorable. Liquidity ratio, decreasing in recent years and reaching lower admissible limit, is a sign of economic weakening taking place in the country and around the world. Data presented in euro for some years characterized by large variability of currency rates may reflect the actual financial state of mines improperly.
Źródło:
Polityka Energetyczna; 2010, 13, 2; 29-41
1429-6675
Pojawia się w:
Polityka Energetyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hydrological, geological and geochemical conditions determining reclamation of post - mine land in the region of Łęknica
Hydrologiczne, geologiczne i geochemiczne uwarunkowania rekultywacji obszarów poeksploatacyjnych w rejonie Łęknicy (SW Polska)
Autorzy:
Kołodziejczyk, U.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216942.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
węgiel brunatny
piryt
zakwaszone wody pokopalniane
lignite
pyrite
acidify
post-mine waters
Opis:
Strip mining brings about the transformation of the land surface as well as quantitative and qualitative changes in water resources. Strip mining of lignite in the region of Łęknica (SW Poland) has resulted in the formation of the largest anthropogenic lake district in Poland. As a result of lignite mining in the areas, which are galcitectonically disturbed, numerous isolated open casts are formed on the surface of the earth, which after the end of mining often get filled with water and form the characteristic anthropogenic lake districts. It consists of more than 100 reservoirs of the area ranging from 0.01 to 20.20 hectares, which are spread over the area of approximately 40 hectares. In order to study the effect of lignite mining on the land and water environment detailed hydrographic, geological and chemical examinations were carried out within a selected reservoir of the above mentioned lake district. The examinations revealed that lignite mining resulted in the formation of reservoirs and changes in the water relations and then consequently led to the degradation of water quality, which consists among others in the acidification of surface waters up to the pH value of 2,5 and in the enrichment of underground waters in iron and sulfates.
Górnictwo odkrywkowe powoduje przekształcenie powierzchni ziemi oraz zmiany ilościowe i jakościowe zasobów wodnych. Eksploatacja odkrywkowa węgla brunatnego w rejonie Łęknicy (SW Polska) doprowadziła do utworzenia największego w Polsce pojezierza antropogenicznego, złożonego z ponad 100 zbiorników o powierzchni od 0,01 do 20,20 ha, zgromadzonych na obszarze o powierzchni około 420 ha. W celu zbadania wpływu eksploatacji węgla brunatnego na środowisko gruntowo-wodne tego rejonu przeprowadzono szczegółowe badania hydrograficzne, geologiczne i chemiczne w obrębie wybranego zbiornika pojezierza (nr 54). Badania te wykazały, że wskutek eksploatacji węgla brunatnego doszło do utworzenia zbiorników powierzchniowych, a następnie zmiany stosunków wodnych i degradacji jakości wody powierzchniowej, polegającej m.in. na zakwaszeniu wód powierzchniowych do pH 2,5 oraz wzbogaceniu wód podziemnych w ponadnormatywne zawartości żelaza i siarczanów.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2009, 25, 3; 189-201
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Węgiel i gaz ziemny w produkcji energii elektrycznej Polski i UE
Coal and natural gas in power production for Poland and the EU
Autorzy:
Kaliski, M.
Szurlej, A.
Grudziński, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/282434.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
węgiel kamienny
węgiel brunatny
gaz ziemny
energia elektryczna
hard coal
lignite
natural gas
electricity
Opis:
W artykule przedstawiono znaczenie węgla i gazu ziemnego w sektorze wytwarzania energii elektrycznej w Polsce i UE. Przeanalizowano zmiany w strukturze mocy zainstalowanej UE w latach 2000-2011 oraz zmiany jakie zaszły w krajowej strukturze w ostatnich latach. Przybliżono stan zasobów węgla i gazu w UE, podkreślając przy tym wysoki poziom zasobów węgla w Polsce. Przybliżono tendencje w zakresie wydobycia węgla i gazu ziemnego w UE, ze wskazaniem europejskich liderów w tym zakresie. Porównano zmiany poziomu uzależnienia od importu nośników energii wybranych krajów UE w ciągu ostatnich lat. Dokonano porównania struktury sprzedaży gazu ziemnego w Polsce i UE ze szczególnym uwzględnieniem udziału gazu, który jest zagospodarowany w sektorze wytwarzania energii elektrycznej. W dalszej części artykułu przeanalizowano zmiany w zakresie kosztów wytwarzania energii elektrycznej w Polsce z uwzględnieniem zmian pierwotnych nośników energii (przybliżono także doświadczenia z USA w zakresie wpływu zagospodarowania niekonwencjonalnych złóż gazu ziemnego na wzrost wykorzystania gazu w energetyce). Porównano ceny energii elektrycznej w Polsce ze średnimi cenami w UE (w grupie gospodarstw domowych i średnich przedsiębiorstw).
This paper examines the important role of coal and natural gas in the electricity generation industries of Poland and the European Union. It summarizes changes in the structure of the installed capacity of the EU countries from 2000–2011. The data provided includes approximate quantities of coal and natural gas reserves in the EU, highlighting the large coal reserves in Poland. The paper shows trends in coal and natural gas production in the EU, with particular attention paid to European leaders. Furthermore, it highlights the dependence on energy imports of selected EU countries in recent years. A comparison is made of the structure of natural gas sales in Poland and the EU, noting the share of gas consumed by the power generation sector. Consequently, the examination reviews the changes in the costs of power generation in Poland, taking into account changes in primary energy carriers (outlining the United States’ experiences with the impact of unconventional natural gas development on the increased use of gas as a fuel for power generation). Electricity prices in Poland were compared with the average prices in the EU (for households and medium-sized enterprises).
Źródło:
Polityka Energetyczna; 2012, 15, 4; 201-213
1429-6675
Pojawia się w:
Polityka Energetyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 66

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies