Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Potencjał" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-15 z 15
Tytuł:
Potencjał energetyczny zdeponowanych mułów węglowych
Energetic potential of coal slurries
Autorzy:
Lutyński, A.
Baic, I.
Lutyński, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/283585.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
potencjał energetyczny
depozyty mułów węglowych
energetic potential
coal slurry deposits
Opis:
W artykule przedstawiono wyniki analizy potencjału energetycznego depozytów mułów węglowych. Wyniki zaprezentowanej analizy dotyczą stanu surowego tych mu?ów oraz produktów, które uzyskano w wyniku ich wzbogacania różnymi metodami. Mu?y węglowe wzbogacano w hydrocyklonie zagęszczająco-klasyfikującym, klasyfikatorze odśrodkowym, wzbogacalniku zwojowym Reicherta i metodą flotacji. Oceniono zarówno potencjał energetyczny mułów po ich wzbogaceniu, jak i straty potencjału energetycznego, które ponoszone są w wyniku wzbogacania. Najkorzystniejsze rezultaty uzyskano w przypadku metody flotacji. Średnio strata potencja?u energetycznego wyniosła w tym przypadku 15% i wahała w granicach od 3 do 31% dla poszczególnych osadników. Średnio wartość opałowa uzyskanego produktu wyniosła 25 057 kJ/kg i była najwyższą spośród uzyskanych we wszystkich analizowanych metodach. Najwyższe straty potencjału energetycznego mułów węglowych zanotowano w przypadku wzbogacania w klasyfikatorze odśrodkowym z wstępnym odmuleniem wzbogacanego materiału. Strata potencja?u energetycznego wyniosła w tym przypadku średnio 68% i wahała się dla poszczególnych osadników od 13% do nawet 98%. Średnio wartość opałowa uzyskanego produktu wyniosła 22 864 kJ/kg. Wyniki te są podobne do osiąganych przy wzbogacaniu mułów w spiralach Reicherta z wstępnym odmulaniem materiału. Średnia strata potencjału energetycznego mułów wzbogacanych w spiralach Reicherta wyniosła 64%, a wartość opałowa produktu wzbogacania 22 678 kJ/kg.
This paper presents the results of an energetic potential analysis of coal slurries deposited in impoundments. Results shown are on an “as received” basis and for concentrates after beneficiation. Coal slurries were beneficiated using the following techniques: hydrocyclone classifier-separator, centrifugal separator, Reichert spiral separator LD4, and flotation. An assessment of energetic potential was made for concentrate, whereas losses of energetic potential due to beneficiation were estimated. Performed tests showed that the most effective method was flotation, where the loss of energetic potential was, on average, 15% and varied from 3 to 31% depending on the impoundment. The average value for the obtained concentrate was 25,057 kJ/kg, being the highest among all of the methods. The highest losses of energetic potential of coal slurries were observed in the case of the centrifugal separator with sludge removal of feed. The loss of energetic potential was on average 68% and varied depending on the impoundment from 13% to as much as 98%. Average calorific value was 22,864 kJ/kg. The results are similar to those obtained with the use of the Reichert spiral with initial sludge removal from the feed. The average loss of energetic potential of coal slurries beneficiated in Reichert spirals was 64%, and the calorific value 22,678 kJ/kg. The lowest calorific values of concentrate were obtained from the hydrocyclone classifier-separator. Despite a significant loss of energetic potential of coal slurries, which was on average 44% and ranged from 12 % to 97%, the calorific value of the product was 16,950 kJ/kg and did not increase significantly in relation to the calorific value of raw coal slurry, which was 16,427 kJ/kg. Results obtained from this research showed that it is possible to beneficiate coal slurries deposited at old impoundments. Nevertheless, they revealed that a high loss of energetic potential should be taken into account when applying certain technology.
Źródło:
Polityka Energetyczna; 2012, 15, 3; 259-271
1429-6675
Pojawia się w:
Polityka Energetyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geothermal condition in Macedonia
Przegląd stanu wykorzystania energii geotermalnej w Macedonii
Autorzy:
Popovska-Vasilevska, S.
Armenski, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/203627.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
geothermal potential
geothermal energy utilization
Macedonia
potencjał geotermalny
wykorzystanie energii geotermalnej
Opis:
Macedonia is characterized with low-temperature geothermal energy utilization, while the medium and high-temperature potentials are still not explored. Nevertheless, even the present available resources are by far underutilized. This paper gives a summary of the geothermal status in Macedonia comprising the geological background, known hydro-geothermal resources and their potential, present state of geothermal surveys & utilization and main projects’ characteristics, with identification and comments on the negatively influencing factors. At the end, prospects of the expected/possible development are summarized.
Obecnie w Macedonii energia geotermalna wykorzystywana jest głównie w zakresie niskich temperatur, natomiast potencjał wód o średnich i wysokich temperaturach wciąż jeszcze nie jest w pełni poznany, a ich zasoby nie są w pełni wykorzystane. W artykule przedstawiono obecny stan zagospodarowania energii geotermalnej w Macedonii oraz możliwości jej wykorzystania w przyszłości. Opisano także warunki geologiczne kraju oraz zaprezentowano główne zbiorniki geotermalne wraz z ich potencjałem. Przedstawiono obecny stan badań nad geotermią oraz główne kierunki jej utylizacji. Na koniec zasygnalizowano oczekiwane perspektywy i możliwości rozwoju geotermii w kraju.
Źródło:
Technika Poszukiwań Geologicznych; 2016, R. 55, nr 1, 1; 185-195
0304-520X
Pojawia się w:
Technika Poszukiwań Geologicznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena potencjału technicznego wybranej MEW w powiecie rzeszowskim
Evaluation of the technical potential of a selected small hydropower plant in the Rzeszów district
Autorzy:
Blok, M.
Tomaszewska, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/203536.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
mała elektrownia wodna
MEW Wisłok
Rzeszów
potencjał techniczny
small hydropower plant
SHP Wisłok
technical potential
Opis:
Powiat rzeszowski oraz leżący w jego obrębie powiat m. Rzeszów, w którym zlokalizowana jest mała elektrownia wodna (MEW) będąca przedmiotem oceny, charakteryzują się niskim w stosunku do pozostałych powiatów województwa podkarpackiego potencjałem energetyki wodnej, kształtującym się na poziomie do 3 MW. Rzeka Wisłok na analizowanym odcinku posiada jednak znacznie wyższy potencjał ze względu na jej spiętrzenie przez rzeszowską zaporę. W pracy scharakteryzowano MEW na rzece Wisłok w Rzeszowie oraz przeprowadzono obliczenia teoretycznych i technicznych jej parametrów. Pozwoliło to na ocenę potencjału technicznego elektrowni w kontekście możliwości jego wykorzystania przez mieszkańców miasta.
The Rzeszów region as well as the district of the city Rzeszów, where the small hydropower plant (SHP) which was analyzed is located, are characterized by low hydropower potential, in relation to other districts in the Podkarpacie province, at the level of 3 MW. The Wisłok River in the analyzed section, however has much greater potential due to its damming. This paper contains an analysis of an SHP on the Wisłok River as well as the calculations of theoretical and technical specifications for the plant. The analysis allowed for the evaluation of the technical potential of an SHP in the context for the possibilities of its use by the city dwellers.
Źródło:
Technika Poszukiwań Geologicznych; 2015, R. 54, nr 2, 2; 61-78
0304-520X
Pojawia się w:
Technika Poszukiwań Geologicznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szanse i bariery w rozwoju technologii energetycznych paliw kopalnych
Opportunities and Barriers of Fossil –fired Power Plants Deployment
Autorzy:
Chmielniak, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/283064.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
technologie paliw kopalnych
potencjał aplikacyjny
dynamika inwestycji
fossil fuel energy technologies
application potential
investment dynamics
Opis:
W artykule przedstawiono wybrane problemy związane z upowszechnieniem technologii paliw kopalnych w bliskiej i dalszej perspektywie czasu. Wskazano na główne przyczyny zmniejszenia dynamiki wprowadzania nowych technologii, skutkujące opóźnieniami inwestycyjnymi zarówno w UE jak i w Polsce. Szerzej przedstawiono potencjał aplikacyjny dla technologii węglowych i gazowych. Zwrócono uwagę, że dalszy rozwój bloku kondensacyjnego jest uwarunkowany wzrostem jego efektywności termodynamicznej i ekonomicznej oraz poprawą elastyczności cieplnej i charakterystyk przy zmiennym obciążeniu. W przypadku technologii gazowych barierą prognozowanego ich upowszechnienia w UE i w skali globu może okazać się duża niestabilnooeć cen gazu.
Analysis of technical and economic parameters of a classic condensing coal power plant and other coal technologies (for example integrated gasification combined cycles) indicates that they are and they will be important for the energy security of many countries, particularly for Poland. Additional in Poland new investment are justified by the age of working installations, and the resulting necessity for the withdrawal of units with low environmental and economic standards. There are many reasons for which reduce the dynamics of the introduction of new technologies, leading to the difference between the best available technologies and technologies which are in use. Introduction of natural gas technology to the Polish electricity generation sector is a necessity. Autonomous systems can serve an important regulatory role. Gas and steam cycles with high flexibility next to reduce carbon dioxide emissions may also fulfill regulatory functions. Gas turbines can also provide the basis for the construction of accumulation installations. The main barrier may be instability in the gaseous fuel market, related with increased interest in this class of technology in many parts of the globe. Reasonable speed up of the transformation of the energy system requires a continuous expansion of knowledge in society. Only in this way the emergence of hostility toward one class technology and overestimate the role of others can be avoided. It is a task not only for the entire education system but also politicians and economic activists.
Źródło:
Polityka Energetyczna; 2011, 14, 2; 23-34
1429-6675
Pojawia się w:
Polityka Energetyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
GEOELEC: Develop geothermal electricity in Europe
GEOELEC: Rozwój geotermalnej energii elektrycznej w Europie
Autorzy:
Dumas, P.
Angelino, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/203389.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
geothermal energy
potential
finance
regulations
training
energia geotermalna
energia elektryczna
potencjał
finanse
regulacje prawne
szkolenia
Opis:
The objective of the Geoelec project was to convince decision-makers about the potential of geothermal electricity in Europe, to stimulate banks and investors in financing geothermal power installations, and finally to attract key potential investors such as oil and gas companies and electrical utilities to invest in geothermal power. The action plan that was developed for the removal of non-technical barriers will result in geothermal electricity drawing the attention of policy makers and industry, giving geothermal power the high profile it has in other parts of the world, and persuade capital ventures and other companies to seek to benefit from investing in the technology. This project also aimed at effectively showing the potential contribution of geothermal electricity in all EU-28 countries, with a short and mid-term perspective. A strategy to reach these objectives was elaborated by describing the technical, financial, legal, social and environmental issues, and presenting concrete solutions. Notably special attention was paid to training new professionals in the sector and on the future job creation.
Celem projektu Geolec było przekonanie decydentów o potencjale energii geotermalnej do produkcji energii elektrycznej w Europie, zachęcenie inwestorów i banków do finansowania geotermalnych instalacji elektrycznych, a także przyciągnięcie kluczowych potencjalnych inwestorów, takich jak firmy naftowe i gazowe oraz przedsiębiorców z sektora energii elektrycznej do inwestowania w jej wytwarzanie przy zastosowaniu zasobów geotermalnych. Plan działania, który został opracowany w celu usuwania barier nie-technicznych ma zwrócić uwagę decydentów i przemysłu na potencjał geotermalnej energii elektrycznej, dając jej wysokie znaczenie, podobnie jak w innych rejonach świata, zachęcić do inwestowania w tę technologię. Projekt miał również na celu pokazać potencjalny wkład energii geotermalnej w produkcję energii elektrycznej we wszystkich 28 krajach UE w perspektywie krótko-i średniookresowej. Opracowano strategię dla osiągnięcia tych celów, opisano aspekty techniczne, finansowe, prawne, społeczne i środowiskowe oraz przedstawiono konkretne rozwiązania. W szczególności uwaga została zwrócona na szkolenia nowych specjalistów w branży i tworzenie przyszłych nowych miejsc pracy.
Źródło:
Technika Poszukiwań Geologicznych; 2015, R. 54, nr 2, 2; 41-59
0304-520X
Pojawia się w:
Technika Poszukiwań Geologicznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane problemy związane z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii w Polsce
Selected issues in the use of renewable energy sources in Poland
Autorzy:
Mirowski, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394033.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
odnawialne źródła energii
potencjał OZE
klastry energii
renewable energy
energy potential of RES
energy clusters
Opis:
Pomimo trudności technologicznych, logistycznych i ekonomicznych, stale wzrasta zainteresowanie odnawialnymi źródłami energii na świecie. Taką tendencję obserwuje się również w Polsce, głównie przez wzgląd na pilną potrzebę przeciwdziałania zmianom klimatycznym spowodowanym rosnącym stężeniem gazowych zanieczyszczeń w atmosferze. w pracy przedstawiono zarys problematyki szacowania zasobów energii odnawialnej w Polsce w kontekście tworzenia lokalnych planów gospodarki niskoemisyjnej na poziomie gmin/powiatów, w których źródła OZE powinny zostać uwzględnione. Zaproponowano indywidualne podejście do szacowania potencjału OZE, uwzględniające lokalne uwarunkowania oraz krótką charakterystykę sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce. Przedsiębiorstwa te posiadają duży potencjał aplikacyjny dla zwiększenia udziału energii ze źródeł odnawialnych, a także poprawy efektywności energetycznej w prowadzonej działalności gospodarczej. Działania podjęte przez Ministerstwo Energii w obszarze rozwoju energetyki obywatelskiej, zwiększenia lokalnego bezpieczeństwa energetycznego i zrównoważonym rozwoju instalacji opartych na zasobach energii odnawialnej to wsparcie rozwoju klastrów energii obejmujących obszar jednego powiatu lub pięciu gmin. w pracy przedstawiono dane dotyczące ilości przedsiębiorstw posiadających koncesję na wytwarzanie energii elektrycznej w instalacjach OZE w zakresie mocy od 40 kw do 200 kw . Przedsiębiorstwa te w dużej mierze mogą stanowić zalążek do tworzenia lokalnego klastra, w którym bilansowanie energii elektrycznej na poziomie mikrosieci jest kluczowym elementem.
In spite of technological, logistic and economic difficulties, interest in renewable energy sources in the world is consistently increasing. This trend is also observed in Poland, mainly due to the urgent need to tackle the problem of climate change, which is caused by the increasing concentration of gaseous pollutants in the atmosphere. The paper presents a short script of the issue of estimating renewable energy resources in Poland in the context of creating local low carbon economy plans at the level of municipalities/counties where RES sources should be taken into account. The author proposed an individual approach to estimate the potential of RES, taking the local conditions and the short characteristics of the small and medium companies sector in Poland into account. These companies have a great application potential to increase the share of renewable energies and to improve energy efficiency in their business. The actions, which are taken by the Ministry of Energy in the field of civil energy development, enhancing local energy security and the sustainable development of renewable energy resources support the development of energy clusters covering one district or five municipalities. In the article, the author presents data on the number of companies possessing a concession for generating electricity in RES installations in the power range from 40 kw to 200 kw . These companies can largely be the nucleus for creating a local cluster in which microgrids will be a key element.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2017, 98; 5-14
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The performance potential of wind energy in Ukraine and prospects for its recovery after the war
Potencjał wykorzystania energetyki wiatrowej w Ukrainie i perspektywy jego rozwoju po wojnie
Autorzy:
Antoniuk, Nataliia
Baldzhy, Maryna
Perkhach, Оksana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2134204.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
wind energy
potential
energy resources
market
national economy
energia wiatru
potencjał
zasoby energii
rynek
gospodarka narodowa
Opis:
The potential of wind energy in Ukraine is examined in this article. Possibilities of its use are analyzed, an analytical assessment of the potential for its use is performed, and prospects for the use of energy resources for the development of the wind energy market is substantiated. Reasons are provided for the advantages and disadvantages of wind energy, which should be combined into the following components. The natural resource potential of Ukraine for the development of wind energy is analyzed. It has been confirmed that the wind energy potential of different territories of Ukraine is characterized by average annual wind speeds at the level of 7.0–8.5 m/s (on the continent – at heights of about 100 m, in water areas – about 50 m), which allows using megawatt-class wind turbines with annual coefficients of capacity utilization at the level of 0.3–0.4, which is quite efficient. The specific energy potential of wind energy in Ukraine is established, according to which, the territories of the country were grouped. It has been specified that the best places for locating wind power plants are areas with strong and constant winds, which can be found on the coast of the seas and in mountainous areas.
W artykule omówiono potencjał energetyki wiatrowej w Ukrainie. Analizuje się możliwości jego wykorzystania, przeprowadza analityczną ocenę wykorzystania tego potencjału oraz uzasadnia perspektywy wykorzystania zasobów energetycznych dla rozwoju rynku energetyki wiatrowej. Ponadto omówiono także zalety i wady energetyki wiatrowej. Analizowany jest potencjał zasobów naturalnych Ukrainy dla rozwoju energetyki wiatrowej. Stwierdzono, że potencjał energetyki wiatrowej różnych terytoriów Ukrainy charakteryzuje się średnimi rocznymi prędkościami wiatru na poziomie 7,0–8,5 m/s (na kontynencie – na wysokości ok. 100 m, a na obszarach wodnych ok. 50 m), co pozwala na zastosowanie dość efektywnych turbin wiatrowych klasy megawatowej o rocznym współczynniku wykorzystania mocy na poziomie 0,3–0,4. Ustalono konkretny potencjał energetyczny energetyki wiatrowej, według którego pogrupowano terytoria kraju. Stwierdzono, że najlepszymi miejscami do lokalizacji elektrowni wiatrowych są tereny o silnych i stałych wiatrach, które występują na wybrzeżach mórz oraz na terenach górskich. Przeanalizowano produkcję energii elektrycznej przed wojną. Przedstawiono zalety rozwoju energetyki wiatrowej, która może się rozwijać, jeśli zostaną poprawione ramy prawne i promocja produkcji sprzętu do eksploatacji elektrowni wiatrowych. Ukazano potencjał rynku energetyki wiatrowej oraz wskazano głównych odbiorców energii wiatrowej w Ukrainie. Rozwój energetyki wiatrowej jest uważany za drogę do niezależności energetycznej gospodarki narodowej kraju.
Źródło:
Polityka Energetyczna; 2022, 25, 3; 91--104
1429-6675
Pojawia się w:
Polityka Energetyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
GeoDH: Promote Geothermal District Heating Systems in Europe
GeoDH: promowanie geotermalnych sieci ciepłowniczych w Europie
Autorzy:
Dumas, P.
Angelino, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/203696.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
geothermal district heating
regulation training
potential
finance
Europe
energia geotermalna
ciepłownictwo sieciowe
potencjał geotermalny
finansowanie
przepisy prawne
Europa
Opis:
The objective of the GeoDH project was to accelerate the uptake of geothermal district heating (geoDH) in Europe, for ensuring security of supply and substitution of fossil fuels. Today, geothermal district heating technology is under developed although deep geothermal potential is significant and competitive. To reverse this situation it is necessary to identify and address the current barriers affecting the development of geothermal district heating. GeoDH project aimed to propose how to remove administrative and financial barriers and to work alongside decision makers to facilitate the adoption of the right framework. The GeoDH project focused on promoting the development of geothermal district heating systems in Eastern and Central Europe (Bulgaria, Czech Republic, Hungary, Poland, Romania, Slovenia) and in other EU countries with ambitious 2020 target (Netherlands, Germany, Italy, France) or with geothermal DH projects under development (Denmark, United Kingdom, Ireland). Recommendations (administrative, legal, financial and managerial) were drafted to address the identified barriers and to contribute accelerating the market penetration of this technology. The sharing of best practices on technologies and on the implementation and delivery mechanisms was achieved through targeted workshops for regional and local authorities, as well as other stakeholders within the 14 target countries. In this paper the results of the project are reported and analysed together with the expected impact they will have on the market. The project was participated by the partners from 14 countries: Bulgaria, Czech Republic, Denmark, France, Germany, Hungary, Ireland, Italy, the Netherlands, Poland, Romania, Slovakia, Slovenia, United Kingdom). It was coordinated by European Geothermal Energy Council (Brussels, Belgium).
Celem projektu GeoDH było promowanie stosowania energii geotermalnej w systemach c.o. w Europie dla zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii i zastąpienia paliw kopalnych czystą energią. Obecnie technologia geotermalnych sieci ciepłowniczych (geoDH) jest wciąż zbyt mało stosowana, pomimo że potencjał głębokiej geotermii jest znaczący i konkurencyjny. Aby zmienić tę sytuację, konieczna jest identyfikacja i eliminacja istniejących barier wpływających na rozwój ciepłownictwa geotermalnego. Projekt GeoDH miał na celu zaproponowanie sposobów usunięcia barier administracyjnych i finansowych, a także właściwych ram prawnych do zastosowania przez decydentów. Projekt skupiał się na popularyzacji i promowaniu rozwoju geotermalnych systemów ciepłowniczych w Europie Środkowej i Wschodniej (Bułgaria, Czechy, Polska, Rumunia, Słowenia i Węgry), jak też w innych krajach, które mają ambitne cele w zakresie zwiększenia udziału OZE do 2020 r. (Holandia, Niemcy, Włochy i Francja) oraz tych, gdzie projekty geotermalnych sieci ciepłowniczych są w trakcie realizacji (Dania, Irlandia, Wielka Brytania). W ramach projektu opracowano i zaproponowano zalecenia (administracyjne, prawne, finansowe i zarządcze) dotyczące sposobów ograniczania zidentyfikowanych barier oraz służące przyspieszeniu wejścia na rynek technologii geoDH. Dzieleniu się najlepszymi praktykami w zakresie technologii geotermalnych systemów grzewczych, sposobów ich wdrożenia i dostaw ciepła służył cykl warsztatów dla władz regionalnych, lokalnych, a także innych interesariuszy, które przeprowadzono w 14 krajach partnerskich projektu. W niniejszym artykule przedstawiono i poddano analizie wyniki projektu wraz ze spodziewanym wpływem, jaki wywrą na rynek. W projekcie uczestniczyli partnerzy z 14 krajów: Bułgaria, Czech, Danii, Francji, Niemiec, Węgier, Irlandii, Włoch, Holandii, Polski, Rumunii, Słowacji, Słowenii, Wlk. Brytanii. Jego koordynatorem była Europejska Rada Energii Geotermalej (Bruksela, Belgia).
Źródło:
Technika Poszukiwań Geologicznych; 2015, R. 54, nr 2, 2; 25-39
0304-520X
Pojawia się w:
Technika Poszukiwań Geologicznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza wartości śladu węglowego dla grupy obuwia dziecięcego
Carbon footprint for a group of childrens footwear
Autorzy:
Serweta, W.
Gajewski, R.
Olszewski, P.
Zapatero, A.
Ławińska, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/395099.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
ślad węglowy
cykl życia obuwia
potencjał tworzenia efektu cieplarnianego
obuwie
carbon footprint
footwear life cycle
global warming potential
footwear
Opis:
W artykule dokonano analizy wartości śladu węglowego dla obuwia dziecięcego, czyli takiego, które charakteryzuje się niewielką masą, ale różni się pod względem materiałów konstrukcyjnych. Ślad węglowy jest to ekologiczny wskaźnik, który stosowany jest do pomiaru sumy emisji gazów cieplarnianych (GHG) do atmosfery, wynikającej z wytworzenia obuwia. Złożoność metodyki jego obliczania implikowana jest faktem, że produkcja obuwia jest procesem wieloetapowym i na każdym z nich istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia emisji gazów cieplarnianych. Dodatkowo stosowanie szerokiej gamy materiałów zarówno sztucznych, jak i naturalnych do wytwarzania półproduktów obuwniczych powoduje, że w cyklu życia mogą pojawiać się duże ilości odpadów stałych, ścieków, a także emisja szkodliwych gazów cieplarnianych, mogących mieć negatywny wpływ na środowisko. Różnorodność materiałów wiąże się z powstawaniem problemów, związanych z precyzją określenia źródła ich pochodzenia, co utrudnia oszacowanie śladu węglowego związanego z produkcją surowców, zwłaszcza w przypadku, gdy istnieje skomplikowany łańcuch dostaw. W niniejszej pracy na podstawie dostępnej metodyki obliczono ślad węglowy dla czterech modeli obuwia dziecięcego (jeden o cholewce w postaci otwartej (obuwie typu sandał) oraz trzy o cholewce pełnej) z uwzględnieniem poszczególnych cykli jego życia obejmujących: nabycie surowców (etap 1), produkcję materiałów wejściowych (etap 2), produkcję komponentów obuwia (etap 3), montaż, wykańczanie, pakowanie (etap 4), produkcję opakowań (etap 5), dystrybucję do klientów (etap 6) oraz koniec cyklu życia produktu (etap 8), poprzedzony okresem użytkowania ustalonym na 6 miesięcy (etap 7). Na tej podstawie wskazano te obszary cyklu życia obuwia, w których możliwa jest implementacja opcji zmniejszających ilość wyemitowanych gazów cieplarnianych wyrażonych w ekwiwalencie dwutlenku węgla. Potencjalne działania naprawcze powinny być w szczególności skierowane na etapy: 3 (najbardziej emisyjny), 4 oraz 8.
In this paper, the analysis of carbon footprint values for children’s footwear was conducted. This group of products is characterized by similar small mass and diversity in the used materials. The carbon footprint is an environmental indicator, which is used to measure the total sets of greenhouse gas (GHG) emissions into the atmosphere caused by a product throughout its entire lifecycle. The complexity of carbon footprint calculation methodology is caused by multistage production process. The probability of emission greenhouse gases exists at each of these stages. Moreover, a large variety of footwear materials – both synthetic and natural, give the possibility of the emission of a lot of waste, sewage and gases, which can be dangerous to the environment. The diversity of materials could be the source of problems with the description of their origins, which make carbon footprint calculations difficult, especially in cases of complex supply chains. In this paper, with use of life cycle assessment, the carbon footprint was calculated for 4 children’s footwear types (one with an open upper and three with full uppers). The life cycles of the product were divided into 8 stages: raw materials extraction (stage 1), production of input materials (stage 2), footwear components manufacture (stage 3), footwear manufacture (stage 4), primary packaging manufacture (stage 5), footwear distribution to customers (stage 6), use phase (stage 7) and product’s end of life (stage 8). On these grounds, it was possible to point out the life cycle stages, where the optimization activities can be implemented in order to reduce greenhouse gases emissions. The obtained results showed that the most intensive corrective actions should be focused on the following stages: 3 (the higher emissivity), 4 and 8.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2018, 107; 215-225
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Potencjał geotermalny zbiorników mezozoicznych Niżu Polskiego do produkcji energii elektrycznej
The geothermal potential of Mesozoic aquifers in the Polish Lowlands for the production of the electricity
Autorzy:
Sowiżdżał, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/204054.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
potencjał geotermalny
system binarny
Niż Polski
jura dolna
trias dolny
geothermal potential
binary cycle
Polish Lowlands
Lower Jurassic
Lower Triassic
Opis:
Produkcja energii elektrycznej przy wykorzystaniu niskotemperaturowych zasobów geotermalnych jest technicznie możliwa dzięki zastosowaniu technologii binarnych. W rejonie Niżu Polskiego niskotemperaturowe zasoby geotermalne związane są przede wszystkim z mezozoicznymi zbiornikami geotermalnymi. Największy potencjał hydrogeotermalny związany jest z piaskowcowymi utworami jury dolnej, występującymi w rejonie niecki mogileńsko-łódzkiej oraz niecki szczecińskiej, gdzie temperatury w obrębie zbiornika przekraczają 90°C, a potencjalna wydajność otworów wiertniczych jest odpowiednio wysoka (powyżej 50 m3/h). Znaczny potencjał geotermalny związany jest ze zbiornikiem dolnotriasowym centralnej części Niżu Polskiego, jednak ze względu na niskie parametry petrofizyczne skał zbiornikowych perspektywy produkcji energii elektrycznej należy wiązać w przyszłości przede wszystkim z potencjałem gorących suchych skał dolnego triasu, a nie z zasobami hydrogeotermalnymi.
Electricity production using low-temperature geothermal resources is technically possible by binary technology. The major geothermal resources in the Polish Lowlands are associated with Mesozoic aquifers. The greatest hydrogeothermal potential is connected with the Lower Jurassic sandstone in the Mogilno-Łodz Trough and Szczecin Trough, where the temperature inside the reservoir exceeds 90°C and potential discharge of wells is above 50 m3/h. Significant geothermal resources are associated with the Lower Triassic reservoir in the central part of the Polish Lowlands, however, due to the low petrophysical parameters of reservoir rocks, electricity production should be connecting with the petrogeothermal potential.
Źródło:
Technika Poszukiwań Geologicznych; 2016, R. 55, nr 2, 2; 105-115
0304-520X
Pojawia się w:
Technika Poszukiwań Geologicznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Błąd szacowania potencjału dla wytwarzania energii elektrycznej w instalacjach binarnych typu ORC związany ze zmiennością parametrów termodynamicznych wody geotermalnej
Error in the estimation of the potential for electricity generation in a binary ORC systems associated with variation of thermodynamic parameters of geothermal water
Autorzy:
Miecznik, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/203586.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
potencjał geotermalny
siłownie binarne
sprawność ORC
gęstość wody
ciepło właściwe wody
geothermal potential
ORC officiency
water density
specific heat of water
Opis:
W artykule zaprezentowano metodykę szacowania potencjału geotermalnego do wytwarzania energii elektrycznej w siłowniach binarnych z wykorzystaniem obiegu organicznego Rankine’a (ang. ORC – Organic Rankine Cycle). Proponowana metodyka zaleca prowadzenie obliczeń z wykorzystaniem zależności gęstości oraz ciepła właściwego wody od temperatury i mineralizacji. W szacowaniu potencjału uwzględniono także relację pomiędzy sprawnością konwersji energii cieplnej w elektryczną, a temperaturą źródła ciepła. Wykonano obliczenia prowadzące do wyznaczenia błędu oszacowania potencjału poprzez przyjęcie stałych wartości parametrów eksploatowanej cieczy oraz sprawności konwersji energii, które w rzeczywistości są silnie zależne od temperatury i mineralizacji. W zakresie temperatur od 100 do 180°C oraz mineralizacji od 0 do 160 g/kg ewentualny błąd względny szacowania potencjału do wytwarzania energii elektrycznej w instalacjach ORC może w skrajnych przypadkach przekroczyć 50%.
The article presents methodology to estimate the geothermal potential for electricity generation in binary power systems using organic Rankine cycle (ORC). The proposed methodology recommend to carry out the calculations using density and specific heat dependence on temperature and mineralization. The potential estimate takes also into account the relationship between the efficiency of heat into electricity conversion and the temperature of the heat source. Calculations were performed to determine the resulting error in estimation of the potential due to assumption of constant values of brine parameters and power conversion efficiency, which in reality are significantly dependent on the temperature and mineralization. In the temperature range from 100 to 180°C and mineralization from 0 to 160 g/kg relative error in the estimation of the potential to generate electricity in ORC installations in extreme cases may exceed 50%.
Źródło:
Technika Poszukiwań Geologicznych; 2013, R. 52, nr 2, 2; 155-166
0304-520X
Pojawia się w:
Technika Poszukiwań Geologicznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Potencjał małych elektrowni wodnych na świecie oraz istniejące systemy wspierania ich budowy
Global small hydropower plants’ potential and the existing support systems for their construction
Autorzy:
Blok, M.
Tomaszewska, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/204015.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
małe elektrownie wodne
potencjał MEW
odnawialne źródła energii
systemy wsparcia OZE
small hydropower plants
SHPs potential
renewable energy sources
RES support systems
Opis:
Małe elektrownie wodne (MEW) to obiekty wykorzystujące energię wód śródlądowych, która jest przez nie pozyskiwana, a następnie przetwarzana na energię mechaniczną i elektryczną przy użyciu hydrogeneratorów i turbin wodnych (Kalda, Kliś 2012). Budowa obiektów małej energetyki wodnej może przynieść znaczące korzyści środowiskowe oraz gospodarcze. W artykule zestawiono wartości potencjałów małych elektrowni wodnych na świecie, ze szczególnym zwróceniem uwagi na kraje Europy Wschodniej, do których należy Polska. Ponadto przedstawiono istniejące systemy wsparcia odnawialnych źródeł energii (OZE) , do których należą małe elektrownie wodne.
Small hydropower plants (SHPs) are facilities which use the energy of inland water, acquire it and then convert it to mechanical and electrical energy using generators and water turbines. The construction of small hydro power facilities can bring significant environmental and economic benefits. The article collates the size of small hydropower plants’ potential in the world, with particular emphasis on the countries of Eastern Europe, including Poland. Moreover, the article presents the possible support systems for renewable energy sources (RES), including SHPs.
Źródło:
Technika Poszukiwań Geologicznych; 2015, R. 54, nr 2, 2; 97-105
0304-520X
Pojawia się w:
Technika Poszukiwań Geologicznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czynniki kształtujące krajowy potencjał biopaliw stałych
Factors shaping the national potential of solid biofuels
Autorzy:
Olsztyńska, I.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394939.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
biopaliwa stałe
biomasa
surowce energetyczne
odnawialne źródła energii
OZE
energetyka
ciepłownictwo
potencjał krajowy
solid biofuels
biomass
energy resources
renewable energy sources
renewable energy
energy
heating
Opis:
Kierunki rozwoju odnawialnych źródeł energii w poszczególnych krajach Unii Europejskiej są różne. W zasadniczym stopniu mają na to wpływ zasoby naturalne poszczególnych regionów, regionalne uwarunkowania historyczno-gospodarcze, a także krajowe rozwiązania prawne. Mechanizmy regulacyjne Unii Europejskiej dopuszczają tę „dowolność” i rozwój odnawialnych źródeł energii z uwzględnieniem potencjałów i uwarunkowań lokalnych, niemniej jednak z zachowaniem zasad zrównoważonego rozwoju gospodarki i społeczeństw, a także konkurencyjności (Dyrektywa 2009). Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zakłada zrównoważony rozwój poprzez rozwój źródeł pochodzenia energii odnawialnej, w tym z biopaliw stałych (inaczej biomasy). Zakłada ona również obowiązek rozwijania zasobów krajowych biomasy i wdrażanie środków służących zwiększaniu jej dostępności, a także promowania jej wykorzystania na cele energetyczne (Dyrektywa 2009). Wobec powyższego pojawia się pytanie, jakie czynniki wpływają na dostępność krajowych biopaliw stałych i w jaki sposób ten potencjał rozwijać. Polska posiada zasoby naturalne, zarówno leśne, jak i rolne, okazuje się jednak, że do chwili obecnej nie są one dość rozwinięte i dostępne, co wpływa na fakt, że znaczna część biomasy na cele energetyczne w Polsce pochodzi z importu. W oparciu o analizę literatury oraz obserwacje własne autorka stawia hipotezę, że ze względu na pewne czynniki (bariery) dostępność potencjału krajowego w zakresie biopaliw stałych jest ograniczana. Celem artykułu jest zdefiniowanie i analiza tych czynników, które mają wpływ na kształtowanie krajowego potencjału i dostępności biopaliw stałych w Polsce.
The directions of development of renewable energy sources in each European Union countries are varied. This is largely due to the natural resources of each of the regions, regional historical and economic conditions, as well as domestic legal solutions. The regulatory mechanisms of the European Union allow for this „liberty” and the development of renewable energy sources, taking local potentials and conditions into account, while maintaining the principles of sustainable development of the economy and societies, as well as competitiveness (Directive 2009). Directive 2009/28 / EC of the European Parliament and of the Council on the promotion of the use of energy from renewable sources ensures sustainable development through the development of sources of renewable energy, including solid biofuels (in other words biomass). It also assumes the obligation to develop national biomass resources and implement measures to increase its availability, and to promote its use for energy purposes (Directive 2009). In connection with the above, the question arises, what factors influence the availability of solid biofuels and how to develop this potential? Poland has natural resources, both forestry and agricultural, but it turns out that until now they are not quite developed and available, which affects the fact that a significant part of the biomass for energy purposes in Poland comes from imports. Based on the literature analysis and own observations, the author puts forward the hypothesis that due to certain factors (barriers), the availability of the national potential in the area of solid biofuels is limited. The purpose of the article is to define and analyze those factors that influence the development of national potential and the availability of solid biofuels for energy purposes in Poland.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2018, 104; 107-118
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Potencjał zastosowania wodoru w polskim systemie energetycznym
The potential of using hydrogen in the Polish energy system
Autorzy:
Chmielniak, Tadeusz
Skorek-Osikowska, Anna
Bartela, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2143000.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
zielony wodór
potencjał produkcji zielonego wodoru w Polsce
technologie wodorowe w energetyce
green hydrogen
potential of hydrogen production in Poland
hydrogen technologies in the energy sector
Opis:
Realizacja strategii dekarbonizacji polskiej gospodarki wymaga wprowadzenia do eksploatacji nowych technologii energetycznych, w tym technologii wodorowych. W rozdziale zawarto informacje o potencjalnych możliwościach wykorzystania wodoru w procesach generacji elektryczności i ciepła. Struktura pozyskiwania w Polsce zarówno energii elektrycznej, jak i pierwotnej, istotnie różni się od struktury charakterystycznej dla UE. Istnieje znaczny potencjał jej dywersyfikacji. We wszystkich działach energetyki zastosowanie wodoru może ułatwić uzyskanie celów klimatycznych i ekonomicznych (efektywnościowych). Ostateczne scenariusze technologiczne wytwarzania wodoru będą zależeć od stanu rozwoju OZE i ekonomiczności poszczególnych rozwiązań. Ważne jest pytanie, który scenariusz jest najprawdopodobniejszy w Polsce. Biorąc pod uwagę aktualny potencjał OZE oraz przewidywany ich rozwój do 2040 r., wydaje się, że elektrolityczna produkcja wodoru w Polsce z wykorzystaniem OZE nie będzie zbyt wysoka. Założenie 2 GW mocy elektrolizerów w 2030 r. w Polskiej strategii wodorowej jest bardzo (zbyt) optymistyczne (Niemcy 5 GW, Hiszpania 4 GW). Trudno natomiast przesądzić, jakie będzie upowszechnienie innych technologii wytwarzania, zwłaszcza trudno ocenić udział CCS. W najbardziej optymistycznym scenariuszu sformułowanym dla UE udział wodoru w 2050 r. w końcowym zużyciu energii wynosi 24% (2251 TWh) (Hydrogen… 2019). Przewidywana struktura jego zużycia to: 112 TWh (około 5%) – wytwarzanie elektryczności, bilansowanie systemu (power generation, buffering, sektor 1); 675 TWh (30%) – transport (sektor 2); 579 TWh (25,7%) – ogrzewanie i energia dla mieszkalnictwa (heating, power for buildings, sektor 3); 237 TWh (10,5%) – energia dla procesów przemysłowych (industry energy, sektor 4); 257 TWh (11,4%) – nowe zastosowania przemysłowe (new industry feedstock, sektor 5); 391 TWh (17,4%, sektor 6) – istniejące obszary zastosowań przemysłowych (existing industry feedstock). Ten procentowy udział w zakresie sektorów 1 i 3 przeniesiony na grunt Polski można uznać za rozsądny. Aczkolwiek bardzo szkodliwa z ekologicznego punktu widzenia struktura zużycia energii w gospodarstwach domowych w Polsce w chwili obecnej, podpowiada zwiększenie udziału wodoru w tym sektorze.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2022, 110; 7-22
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena potencjału geotermii niskotemperaturowej na podstawi e analizy, interpretacji i reklasyfikacji danych geologicznych na terenach zurbanizowanych
Assessment of low-temperature geothermal energy potential based on analysis, interpretation and reclassification of geological data in urban areas
Autorzy:
Kłonowski, M. R.
Kocyła, J.
Ryżyński, G.
Żeruń, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/203515.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
geotermia niskotemperaturowa
geologiczne bazy danych
przetwarzanie danych
reklasyfikacja danych
kartowanie geotermiczne
potencjał energii geotermalnej
shallow geothermal energy
geological data bases
processing of data
reclassification of data
geothermal energy potential
Opis:
Gruntowe pompy ciepła (GPC) wykorzystujące niskotemperaturową energię geotermalną stanowią nowoczesne i cenione źródło ogrzewania i chłodzenia budynków. W ostatnich latach w Europie zastosowanie GPC, przede wszystkim systemów zamkniętych z otworowymi wymiennikami ciepła (OWC), stale wzrasta. GPC umożliwiają redukcję niskiej emisji, a ich przeznaczenie dotyczy zarówno miast, jak i obszarów wiejskich. O efektywności GPC decydują warunki geotermiczne podłoża skalnego, które zależą głównie od budowy geologicznej i warunków hydrogeologicznych, stąd ich rozpoznanie jest zasadnicze dla odpowiedniego projektowania i eksploatacji GPC. Artykuł prezentuje metodykę przetwarzania, analizy i interpretacji danych dotyczących podłoża skalnego dla obszarów miejskich na przykładzie wybranej inwestycji, opracowaną w projekcie Geothermal4PL. Dane pochodzące z tematycznych baz danych, atlasów i map seryjnych zgromadzone zostały w bazie danych o ujednoliconej strukturze umożliwiającej ich analizę przestrzenną z wykorzystaniem GIS. Zgodnie z przyjętym algorytmem wykonano reklasyfikację właściwości litologicznych na geotermiczne oraz obliczono wartości przewodności cieplnej λ [W/m∙K] i jednostkowej wydajności cieplnej qv [W/m] analizowanych skał i gruntów. Na tej podstawie wykonano cztery mapy średniej przewodności cieplnej λ i jednostkowej wydajności cieplnej qv, dla 1800 [godzin pracy/rok], dla przedziałów głębokościowych do 40, 70, 100 i 130 m p.p.t. dla każdej lokalizacji. Wyniki badań umożliwiły charakterystykę przydatności danej lokalizacji dla zastosowania GPC i ocenę potencjału geotermii niskotemperaturowej.
The ground source heat pumps (GSHP) using low temperature geothermal energy are the modern and valuable source of heating and cooling of buildings. Recently, the application of GSHP in Europe, especially the closed loop systems with borehole heat exchangers (BHE) has constantly been growing. The GSHPs provide for the reduction of low emissions, and their application refers to both urban and rural areas. Effectiveness of GSHPs is mainly determined by the geothermal conditions of underground which in turn depend on local geology and hydrogeology, thus their identification is crucial for an appropriate design and exploitation of GSHPs installations. This paper presents the methodology of processing, analysis and interpretation of underground data for urban areas of the selected investment as developed within the framework of the Geothermal 4PL project. Data originating from the thematic databases, atlases and serial maps were gathered in a unified database showing a uniform structure enabling their spatial analysis with use of GIS. According to an algorithm accepted for the sake of the project the reclassification of lithological parameters into the geothermal parameters was performed as well as the values of geothermal conductivity λ [W/m∙K] and geothermal power unit qv [W/m] of analyzed rocks and soils were calculated. Based on the results of calculations four maps of average geothermal conductivity coefficient λ for every investment area were prepared, each for the depth interval up to 40, 70, 100 and 130 metres. The results of the presented research made possible characteristics and an evaluation of the usefulness of selected locations for applications of shallow geothermal energy and GSHPs as well as assessment of shallow geothermal energy potential.
Źródło:
Technika Poszukiwań Geologicznych; 2018, R. 57, nr 2, 2; 19-38
0304-520X
Pojawia się w:
Technika Poszukiwań Geologicznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-15 z 15

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies