Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "węgiel kamienny" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Influence of the metamorphism grade and porosity of hard coal on sorption and desorption of propane
Wpływ stopnia metamorfizmu i porowatości węgli kamiennych na sorpcję i desorpcję propanu
Autorzy:
Dudzińska, A.
Żyła, M.
Cygankiewicz, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/219754.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
węgiel kamienny
propan
sorpcja
desorpcja
hard coal
propane
sorption
desorption
Opis:
In this paper results of investigations of sorption of hard coal samples collected from the extracted coal seams of Polish coal mines are presented. As sorbate propane was used. Examinations were carried out in the temperature of 298 K by means of volumetric assessment with the use of apparatus ASAP 2010 of Micromeritics. On the basis of conducted examinations it has been found out that the amount of sorbed propane depend on a type of coal, its metamorphism grade, content of oxygen element, moisture and porosity of these coals. The greatest amounts of propane are sorbed by low carbonized, high-porosity coals of high content of oxygen and moisture. Sorption of relatively high amounts of propane by these coals (ca. 10 cm3/g) is a result of the influence of polar surface of coals with molecules of propane and good availability of internal microporous structure of these coals for molecules of examined sorbate. Medium and high carbonized coals sorb insignificant amounts of propane. These coals have compact structure and non-polar character of their surface, their internal porous structure is to a minor degree available for propane molecules in conditions of carried out research. Sorption of propane in this case, takes place mainly in surface pores and on the surface of coals. Moreover, measurements of desorption isotherms of propane showing irreversible character of sorption were made. Desorption isotherms do not come together with sorption isotherms forming open hysteresis loop. Amounts of non-desorbing propane remaining in the coal depend on the type of examined coal.
W pracy przedstawiono wyniki badań sorpcji próbek węgli kamiennych pobranych z eksploatowanych pokładów węglowych polskich kopalń. Jako sorbat zastosowano propan. Badania przeprowadzono w temperaturze 298 K metodą objętościową z wykorzystaniem aparatu ASAP 2010 firmy Micromeritics. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że ilości sorbowanego propanu są zależne od rodzaju węgla, jego stopnia metamorfizmu, zawartości pierwiastka tlenu, wilgoci i porowatości tych węgli. Największe ilości propanu sorbują węgle niskouwęglone, wysokoporowate o dużej zawartości tlenu i wilgoci. Sorpcja stosunkowo dużych ilości propanu tych węgli (ok. 10 cm3/g) jest wynikiem oddziaływania polarnej powierzchni węgli z cząsteczkami propanu oraz dobrej dostępności wewnętrznej mikroporowatej struktury tych węgli dla cząsteczek badanego sorbatu. Węgle średnio i wysokouwęglone sorbują niewielkie ilości propanu. Węgle te mają zwartą budowę oraz niepolarny charakter powierzchni, ich wewnętrzna struktura porowata jest w niewielkim stopniu dostępna dla cząsteczek propanu w warunkach przeprowadzanych badań. Sorpcja propanu w tym przypadku zachodzi głównie w powierzchniowych porach i na powierzchni węgli. Przeprowadzono również pomiary izoterm desorpcji propanu wykazując nieodwracalny charakter sorpcji. Izotermy desorpcji nie zbiegają się z izotermami sorpcji tworząc otwartą pętlę histerezy. Pozostające w węglu ilości nie desorbującego się propanu są zależne od rodzaju badanego węgla.
Źródło:
Archives of Mining Sciences; 2013, 58, 3; 867-879
0860-7001
Pojawia się w:
Archives of Mining Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The influence of disintegration of hard coal varieties of different metamorphism grade on the amount of sorbed ethane
Wpływ rozdrobnienia odmian węgla kamiennego o różnym stopniu metamorfizmu na ilości sorbowanego etanu
Autorzy:
Żyła, M.
Dudzińska, A.
Cygankiewicz, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/218891.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
węgiel kamienny
etan
sorpcja
klasa ziarnowa
hard coal
ethane
sorption
size grade
Opis:
Ethane constitutes an explosive gas. It most often accompanies methane realizing during exploitation and mining works. In this paper the results of ethane sorption have been discussed on three grain classes of six selected hard coal samples collected from active Polish coalmines. On the basis of obtained results, it has been stated that the tested hard coals prove differentiated sorption power with reference to ethane. Te extreme amount of ethane is sorbed by low carbonized hard coal from “Jaworzno” coalmine. This sort of coal shows great porosity, and great content of oxygen and moisture. The least amount of ethane is sorbed by hard coal from “Sośnica” coalmine. This sort of coal possesses relatively a great deal of ash contents. Together with the process of coal disintegration, the amount of sorbed ethane increases for all tested coal samples. Between tested coals there are three medium carbonized samples collected from “Pniówek”, “Chwałowice” “Zofiówka” coalmines which are characterized by small surface values counted according to model BET from nitrogen sorption isotherms determined at the temperature of 77.5 K. The samples of these three coals prove the highest, from between tested coals, increase of ethane sorption occurring together with their disintegration. These samples disintegrated to 0,063-0,075 mm grain class sorb ethane in the amount corresponding with the sorption quantity of low carbonized coal from “Jaworzno” coalmine in 0.5-0.7 mm grain class. It should be marked that the low carbonized samples collected from “Jaworzno” and Wesoła” coalmines possess large specific surface and great porosity and belong to coal group of “loose” spatial structure. Regarding profusion of sorbed ethane on disintegrated medium carbonized samples from “Pniówek”, “Zofiówka”, “Chwałowice” coalmines it can be supposed that in the process of coal disintegration, breaking their “compact’ structure occurs. Loosened structure of medium carbonized coals results in increasing accessibility of ethane particles to sorption centres both electron donors and electron acceptors which are present on hard coal surface. The surface sorption centre increase may result in formation a compact layer of ethane particles on coal surface. In the formed layer, not only the strengths of vertical binding of ethane particles with the coal surface appear but also the impact of horizontal strengths appears which forms a compact layer of sorbed ethane particles. The surface layer of ethane particles may lead to explosion.
Etan jest gazem wybuchowym. Towarzyszy on najczęściej metanowi uwalniającemu się podczas eksploatacji i robót górniczych. W pracy omówiono wyniki badań sorpcji etanu na trzech klasach ziarnowych sześciu wybranych próbek węgli kamiennych pobranych z czynnych polskich kopalń. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że badane węgle wykazują zróżnicowane chłonności sorpcyjne w odniesieniu do etanu. Największe ilości etanu sorbuje niskouwęglony węgiel z kopalni Jaworzno o dużej porowatości oraz dużej zawartości tlenu i wilgoci, a najmniejsze ilości etanu sorbowane są przez węgiel z kopalni Sośnica o stosunkowo dużej zawartości popiołu. Wraz z procesem rozdrabniania węgli wzrasta ilość sorbowanego etanu dla wszystkich badanych próbek węglowych. Wśród badanych węgli znajdują się trzy próbki węgli średniouwęglonych pobrane z kopalń: Pniówek, Chwałowice, Zofiówka, które charakteryzują się małymi wartościami powierzchni wyliczonymi według modelu BET z izoterm sorpcji azotu wyznaczonych w temperaturze 77,5 K. Próbki tych trzech węgli wykazują największy, spośród badanych, przyrost ilości sorbowanego etanu zachodzący wraz z rozdrobnieniem. Próbki te rozdrobnione do klasy ziarnowej 0,063-0,075 mm sorbują etan w ilości odpowiadającej wielkości sorpcji na niskouwęglonym węglu z kopalni Jaworzno będącym w klasie ziarnowej 0,5-0,7 mm. Należy zaznaczyć, że próbki węgla niskouwęglonego pobrane z kopalni Jaworzno i Wesoła mające dużą powierzchnię właściwą i dużą porowatość należą do grupy węgli o „luźnej” budowie przestrzennej. Uwzględniając duże ilości sorbowanego etanu na rozdrobnionych średniouwęglonych próbkach węgla z kopalń: Pniówek, Zofiówka, Chwałowice można przypuszczać, że w procesie rozdrabniania węgla zachodzi rozbijanie ich „zwartej” struktury. Rozluźniona struktura średniouwęglonych węgli prowadzi do zwiększenia dostępności cząsteczek etanu do centrów sorpcji zarówno elektronodonorowych jak też elektronoakceptorowych obecnych na powierzchni węgli kamiennych. Powierzchniowy wzrost centrów sorpcji może prowadzić do utworzenia na powierzchni węgla zwartej warstwy cząsteczek etanu. W utworzonej warstwie występują nie tylko siły pionowego wiązania cząsteczek etanu z powierzchnią węgla, lecz również oddziaływania poziomych sił tworzących zwartą warstwę zaadsorbowanych cząsteczek etanu. Powierzchniowa warstwa cząsteczek etanu może prowadzić do wybuchu.
Źródło:
Archives of Mining Sciences; 2013, 58, 2; 449-463
0860-7001
Pojawia się w:
Archives of Mining Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Structurally altered hard coal in the areas of tectonic disturbances – an initial attempt at classification
Struktury odmienione węgla kamiennego w strefach zaburzeń tektonicznych – wstępna propozycja klasyfikacji
Autorzy:
Godyń, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/219299.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
węgiel kamienny
uskoki
struktury węgla
kataklaza
mylonit
hard coal
faults
coal structures
mylonite
Opis:
As regards the exploitation of hard coal seams, the near-fault zones and faults themselves are considered to be particularly dangerous areas, which is due to a high probability of the occurrence of gasogeodynamic phenomena. Tectonic dislocations running across a seam have a destructive impact on coal. Degradation of the coal structure, particularly visible in the microscale, is reflected in the coal’s strength or gas properties. Such “structurally altered” coal is characterized by the presence of numerous fracturings, crushed areas, or dislocations of some of its fragments, and sometimes even the total destruction of the original structure. The present paper provides a detailed analysis and description of near-fault coal obtained from selected seams of the Upper Silesian Coal Basin, completed due to the application of optical methods. Both the type and the degree of changes in the structure of such coal were identified. On this basis, the author attempted to systematize the nomenclature used in relation to selected Upper Silesian hard coal seams, which, in turn, resulted in a proposed classification of the “altered structures” of the near-fault coal.
Podczas eksploatacji węgla kamiennego, za szczególnie niebezpieczne obszary, ze względu na możliwość wystąpienia zjawisk gazo-geodynamicznych, uważa się strefy przyuskokowe i same uskoki. Przebiegające przez pokład dyslokacje tektoniczne wpływają destrukcyjnie na węgiel. Degradacja struktury węgla dostrzegalna, szczególnie w skali mikro, ma odzwierciedlenie w jego cechach wytrzymałościowych czy też gazowych. Taki, „odmieniony strukturalnie” węgiel, charakteryzuje się występowaniem licznych spękań, skruszeń, czy przemieszczeń poszczególnych fragmentów, a niekiedy i całkowitym zniszczeniem pierwotnej struktury. W pracy, posługując się metodami optycznymi, dokonano szczegółowych obserwacji i opisu węgla przyuskokowego pobranego z wybranych pokładów Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Zidentyfikowano rodzaj i intensywność zmian w strukturze takiego węgla. Na tej podstawie podjęto próbę usystematyzowania stosowanego nazewnictwa w odniesieniu do wybranych górnośląskich pokładów węgla kamiennego, co w konsekwencji zaowocowało zaproponowaniem klasyfikacji „struktur odmienionych” tego przyuskokowego węgla.
Źródło:
Archives of Mining Sciences; 2016, 61, 3; 677-694
0860-7001
Pojawia się w:
Archives of Mining Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Eksperymentalne badania kształtu bryły mieliwa i jego ruchu na misie młyna rolkowo-misowego
Research on material bulk shape and its movement on the ring-roller mill table
Autorzy:
Junga, R.
Mateuszuk, S.
Pospolita, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/172823.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
młyn misowo-rolkowy
młyn węglowy
węgiel kamienny
pan-roller mill
coal mill
hard coal
Opis:
Przedstawiono badania ruchu mieliwa w układzie mielącym młyna rolkowo-misowego w skali 1:4. W badaniach mierzono wysokość warstwy węgla na misie w zakresach zmian parametrów układu mielącego m.in. prędkości obrotowej misy, wysokości pierścienia spiętrzającego oraz strumienia węgla W oparciu o wyznaczone kształty brył mieliwa na misie obliczono średnie prędkości promieniowe mieliwa. Badania uzupełniono o analizę ruchu znaczników dodawanych do strumienia węgla dozowanego na misę, co pozwoliło na wyznaczenie średnich wartości składowych prędkości przemieszczania się wierzchnich warstw mieliwa.
This paper is a presentation of tests performed to analyze grinding material movements in a ring-roller milling system in 1:4 scale. Subject to research was the hard coals layer thickness on the mills table depending on the range of the mill parameters changes, i.e. tables rotary velocity, height of the pile-up ring and coal feed stream. Basing on the determined material bulk shapes on the table, average radial velocities of the material could be calculated. The test were then supplemented with an analysis of markers movement added to the coal streams being fed onto the table, which enabled determining average values of velocity components for material surface layers relocation.
Źródło:
Archiwum Energetyki; 2011, 41, 1; 25-37
0066-684X
Pojawia się w:
Archiwum Energetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Powered support in dynamic load conditions - numerical analysis
Autorzy:
Masny, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1853835.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
węgiel kamienny
tąpanie
modelowanie numeryczne
hard coal
rock burst
dynamic
powered support
numerical modelling
Opis:
Tremors occur randomly in terms of time, energy as well as the location of their focus. The present state of knowledge and technology does not allow for the precise prediction of these values. Therefore, it is extremely important to correctly select a powered roof support for specific geological and mining conditions, especially in the case of areas where dynamic phenomena are often registered. This article presents information on rock burst hazard associated with the occurrence of rock mass tremors and their influence on a powered roof support. Furthermore, protection methods of a powered roof support against the negative effects of dynamic phenomena are discussed. As a result of an analysis the methodology, to determine the impact of dynamic phenomena on the powered roof support in given geological and mining conditions is presented.
Źródło:
Archives of Mining Sciences; 2020, 65, 3; 453-468
0860-7001
Pojawia się w:
Archives of Mining Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Risks related to energy policy of Poland until 2040 (EPP 2040)
Autorzy:
Tajduś, Antoni
Tokarski, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1853860.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
węgiel kamienny
węgiel brunatny
energetyka
redukcja emisji
lignite
hard coal
power engineering
efficiency of electricity generation
emission reduction
Opis:
The paper presents a brief outline of the European Union Climate and Energy Package in early 2020, as well as the EU’s plans in this respect until 2030 (Winter Package and Green Deal) and even further until 2050 (EU’s climate neutral target). Also the current condition of power generation in Poland and challenges for Polish energy sector in the nearest future are discussed. The Energy Policy of Poland until 2040 (EPP 2040) is analysed in relation to possible risks and dangers. Some improvements are proposed in regard to the implementation of the document. In addition, the current volume and perspectives of hard coal and lignite mining in Poland until 2040 are discussed and compared with an expected demand for coal in Polish power plants and combined heat and power stations. On the basis of the prognosis of energy consumption in the period 2031-2040, there seems to appear a serious risk of energy shortage due to a possible delay in a nuclear power project and lack of lignite mining at the level defined in EPP 2040 policy. Therefore, some variants of providing the security of energy supplies are taken into account and thoroughly analysed in the paper.
Źródło:
Archives of Mining Sciences; 2020, 65, 4; 877-899
0860-7001
Pojawia się w:
Archives of Mining Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dependences between certain petrographic, geochemical and technological indicators of coal quality in the limnic series of the Upper Silesian Coal Basin (USCB), Poland
Autorzy:
Parzentny, Henryk R.
Róg, Leokadia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1853840.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
jakość węgla
węgiel kamienny
pierwiastki
coal quality
major and trace elements
correlations
bituminous coal
USCB
Opis:
This article aims to assess the values of the most often measured petrographic, geochemical and technological indicators of coal quality and to identify probable dependences between them in the USCB coal. The following can also be observed: high content of Cd and Co in carbonate minerals separated from coal, in clay minerals – Cr and Zn, and in sulfide minerals – Cu, Ni and Pb. Nevertheless, it is organic matter which has the greatest influence on the average content of trace elements in coal. Correlations between the values of some of the indicators of coal quality were also observed. It has been observed that the increase in vitrinite content in coal is accompanied by a decrease in, while an increase in the content of liptinite and inertinite in coal is accompanied by an increase in the content of CaO, MgO, and SO3 in coal ash. An increase in the carbonization of organic matter is accompanied by an increase in the content of Cu and Ni in coal, and a decrease in the content of Pb and S in coal and the content of Fe2O3 in coal ash.
Źródło:
Archives of Mining Sciences; 2020, 65, 3; 665-684
0860-7001
Pojawia się w:
Archives of Mining Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The demand for hard coal for households in Poland and the anti-smog bill
Zapotrzebowanie na węgiel kamienny dla gospodarstw domowych w Polsce a ustawa antysmogowa
Autorzy:
Stala-Szlugaj, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/220139.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
gospodarstwa domowe
węgiel kamienny
ustawa antysmogowa
prognoza
Polska
household
hard coal
anti-smog bill
forecast
Polska
Opis:
Households are the most significant group of consumers in the municipal and household sector in Poland. In 2010-2016, households consumed annually from 8.9 to 10.8 million Mg of coal (77-81% share in this sector). As of the beginning of 2018, seven voivodships in Poland have already introduced anti-smog resolutions, one has its draft, three are considering introduction of such resolutions. In the face of introducing anti-smog resolutions, the analysis of coal consumption by households was conducted for a situation where anti-smog resolutions will be introduced in all voivodships in Poland. A forecast of hard coal consumption by Polish households in 2017-2030 was presented in the article. Two scenarios differentiated in terms of calorific value of coal were taken into account: (i) concerned coal with a calorific value of 24 MJ/kg (min. Q for eco-pea coal: grain size 5.0-31.5 mm), (ii) – coals with a calorific value of 26 MJ/kg (Q recommended for use by producers of class 5 boilers). In the perspective of 2030, the largest decrease in hard coal consumption can be expected (jointly) in the voivodships of Śląskie, Dolnośląskie, Opolskie and Lubuskie. Under the assumptions made, in relation to 2016, it may be reduced by half and fall from 2.8 to the level of 1.4-1.5 million Mg. The smallest decreases in consumption may occur (jointly) in the Małopolskie, Lubelskie, Podkarpackie and Świętokrzyskie voivodships – decrease by 16-22% and fall from 2.6 to approximately 1.9-2.0 million Mg. On a national scale, coal consumption may decrease from the current 10.4 (2016) to around 6.3-6.8 million Mg (a decrease of 30-35%). Despite the decrease in hard coal consumption in the 2030 perspective, one should expect an increase in demand for high quality coal dedicated to modern boilers (usually pea assortments) as well as qualified coal fuels (mainly eco-pea coal).
Gospodarstwa domowe stanowią najbardziej znaczącą grupę konsumentów w sektorze drobnych odbiorców w Polsce. W latach 2010-2016 gospodarstwa domowe zużywały rocznie od 8,9 do 10,8 mln Mg węgla (77-81% udział w tym sektorze). Według stanu na początek 2018 r. siedem województw w Polsce wprowadziło już uchwały antysmogowe, jedno posiada jej projekt, trzy rozważają ich przyjęcie. W obliczu wprowadzania uchwał antysmogowych przeprowadzono analizę zużycia węgla przez gospodarstwa domowe w sytuacji, gdy uchwały antysmogowe będą obowiązywać we wszystkich województwach w Polsce. W artykule wykonano prognozę zużycia węgla kamiennego przez polskie gospodarstwa domowe w latach 2017-2030. Wzięto pod uwagę dwa scenariusze zróżnicowane pod względem wartości opałowej węgla: (i) dotyczył węgli o wartości opałowej wynoszącej 24 MJ/kg (min. Q dla ekogroszków – węgiel o klasie ziarnowej 5,0-31,5 mm), (ii) – węgli o wartości opałowej wynoszącej 26 MJ/kg (Q zalecane do stosowania przez producentów kotłów 5 klasy). W perspektywie 2030 r. największy spadek zużycia węgla kamiennego można spodziewać się (łącznie) w woj. śląskie, dolnośląskie, opolskie i lubuskie. Przy przyjętych założeniach, względem 2016 r. może ono zmniejszyć się o połowę i spaść z 2,8 do poziomu rzędu 1,4-1,5 mln Mg. Najmniejsze spadki zużycia mogą wystąpić (łącznie) w woj.: małopolskim, lubelskim, podkarpackim i świętokrzyskim – może zmniejszyć się o 16-22% i spaść z 2,6 do około 1,9-2,0 mln Mg. W skali kraju zużycie węgla może zmniejszyć się z obecnych 10,4 (2016 r.) do około 6,3-6,8 mln Mg (spadek o 30-35%). Pomimo spadku zużycia węgla kamiennego w perspektywie 2030 należy spodziewać się wzrostu zapotrzebowania na węgiel o wysokiej jakości dedykowany nowoczesnym kotłom (najczęściej o sortymencie groszek), jak również na kwalifikowane paliwa węglowe (głównie ekogroszek).
Źródło:
Archives of Mining Sciences; 2018, 63, 3; 701-711
0860-7001
Pojawia się w:
Archives of Mining Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Initial assessment of variability in the modes of occurrence of some trace elements in coal seams with vertical profiles in the Upper Silesian Coal Basin in Poland
Autorzy:
Parzentny, Henryk R.
Róg, Leokadia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1853846.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
węgiel kamienny
pierwiastek śladowy
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
mode of occurrence
trace elements
variability
bituminous coal
USCB
Opis:
Knowledge of the way in which minor and trace elements occur in coal is one of the most important geochemical indicators of coal quality. The differences between the methods of binding elements in coal in each coal seam and the variability of this feature of coal in the basin profile have not been discussed so far. These coal features were identified in a group of selected coal seams (209, 401, 405, 407, 501, 504, 510, 615, 620) in the Upper Silesian Coal Basin (USCB). At the same time, the differences in the role of identified mineral and maceral groups in concentrating specific elements in coal is highlighted. Identical or similar tendencies of changes in the way in which As and V, Ba and Rb, Co and Pb, Co and Zn, Mn and Pb, Pb and Zn, Co and Rb, and for Cr and Cu occur in the coal seams in the USCB profile was found. Changes in the mode of occurrence of As and Pb in coal in the USCB profile were probably influenced by carbonate mineralization. The changes in the mode of occurrence of Mni and Pb in the coal were probably determined by dia and epigenetic sulfide mineralization, while the content of Ba, Cr, Rb, Sr, and V in coal from these deposits was affected by clay minerals. It was observed that the greater the degree of the carbonization of the organic matter of coal, the lower the content of As, Mn and Pb in coal and the higher the content of Ba and Sr in coal.
Źródło:
Archives of Mining Sciences; 2020, 65, 4; 723-736
0860-7001
Pojawia się w:
Archives of Mining Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mercury in bituminous coal used in Polish power plants
Rtęć w węglach kamiennych spalanych w polskich elektrowniach i elektrociepłowniach
Autorzy:
Burmistrz, P.
Kogut, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/219047.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
rtęć
węgiel kamienny
wskaźnik emisji
spalanie
energetyka
mercury
bituminous coal (hard coal)
emission factor
combustion
power industry
Opis:
Poland is a country with the highest anthropogenic mercury emission in the European Union. According to the National Centre for Emissions Management (NCEM) estimation yearly emission exceeds 10 Mg. Within that approximately 56% is a result of energetic coal combustion. In 121 studied coal samples from 30 coal mines an average mercury content was 112.9 ppb with variation between 30 and 321 ppb. These coals have relatively large contents of chlorine and bromine. Such chemical composition is benefitial to formation of oxidized mercury Hg2+, which is easier to remove in Air Pollution Control Devices. The Hgr/Qir (mercury content to net calorific value in working state) ratio varied between 1.187 and 13.758 g Hg · TJ−1, and arithmetic mean was 4.713 g Hg · TJ−1. Obtained results are close to the most recent NCEM mercury emission factor of 1.498 g Hg · TJ−1. Value obtained by us is more reliable that emission factor from 2011 (6.4 g Hg · TJ−1), which caused overestimation of mercury emission from energetic coal combustion.
Polska jest krajem o największej antropogenicznej emisji rtęci w Unii Europejskiej. Według najnowszych szacunków KOBiZE roczna emisja rtęci przekracza 10 Mg, w tym około 56% stanowi emisja ze spalania węgla w sektorze produkcji energii. W przebadanych 121 próbkach węgla kamiennego pochodzących z 30 kopalń zaopatrujących polskie elektrownie i elektrociepłownie średnia zawartość rtęci była równa 112,9 ppb, przy zakresie zmienności od 30 do 321 ppb. Węgle te zawierały stosunkowo dużo chloru (średnia 0,241%, przy zakresie zmienności od poniżej 0,05 do 0,45%) i bromu (średnia 14,8 ppm, przy zmienności od 1 do 38 ppm). Taki skład chemiczny sprzyja powstawaniu w spalinach rtęci utlenionej Hg2+, która jest łatwiejsza do usunięcia w procesach oczyszczania spalin. Wartość stosunku Hg r/Qi r (zawartość rtęci do wartości opałowej w warunkach roboczych) w badanych węglach zmieniała się w granicach 1,187÷13,758 g Hg TJ–1, a średnia arytmetyczna była równa 4,713 g Hg TJ–1. Biorąc pod uwagę, że w układ oczyszczania spalin usuwa średnio 46% rtęci dla kotłów pyłowych i 88% dla kotłów fluidalnych, uzyskana w badaniach wartość koreluje ze stosowanym w ostatnich raportach KOBiZE wskaźnikiem emisji równym 1,498 g Hg TJ–1. Wartość ta jest bardziej wiarygodna w porównaniu ze stosowaną do roku 2011 i równą 6,4 g Hg TJ–1, która była powodem przeszacowywania wielkości emisji ze spalania węgla kamiennego w energetyce.
Źródło:
Archives of Mining Sciences; 2016, 61, 3; 473-488
0860-7001
Pojawia się w:
Archives of Mining Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rare earth elements of orzeskie beds of south-west part Upper Silesian Coal Basin (Poland)
Pierwiastki ziem rzadkich z pokładów węgla warstw orzeskich południowo-zachodniej części GZW (Polska)
Autorzy:
Adamczyk, Z.
Białecka, B.
Całusz Moszko, J.
Komorek, J.
Lewandowska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/219118.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
rare earth elements (REE)
coal
Orzesze beds
USCB
pierwiastki ziem rzadkich (REE)
węgiel kamienny
warstwy orzeskie
GZW
Opis:
The subject of the research concerned the coal samples from 360/1, 361 and 362/1 seams of the Orzesze beds in the “Pniówek” coal mine. The obtained samples were characterized by low ash content – 2.22-6.27% of the mass. The chemical composition of the ash indicates the presence of aluminosilicate minerale in the analyzed coal samples – most likely clay minerals, the presence of which has been confirmed In microscopic tests of the petrographic composition of channel samples of coal. The content of rare earth elements (REE sum) in the ash of the tested coal seams ranged from 364 to 1429 ppm. Variation of the REE content has been observed within a single seam. The fraction of REE indicates a relation with a mineral substance. No relation of the REE fraction and the presence of red beds has been found based on the tested samples. The content of REE found in ash, normalized to chondrites, is characterized by LREE enrichment in relation to HREE. The Eu anomaly is most likely related to tuff and tonstein levels occurring in Orzesze beds, which accompany the coal seams in the Upper Silesian Coal Basin (i.a., south of the studied area). The research has indicated that LREE in the tested samples are more related to the mineral substance, while HREE have a stronger affinity with organic substances.
Przedmiotem badań były próbki węgla z pokładów 360/1, 361 i 362/1 warstw orzeskich KWK Pniówek. Próbki te charakteryzują się niewielką zawartością popiołu 2,22-6,27% mas. Skład chemiczny popiołów wskazuje na obecność w analizowanych próbkach węgla minerałów z grupy glinokrzemianów najprawdopodobniej minerałów ilastych, których obecność była stwierdzona w badaniach mikroskopowych składu petrograficznego próbek bruzdowych węgla. Zawartości pierwiastków ziem rzadkich (suma REE) w popiołach badanych pokładów węgla wahają się od 364 do 1429 ppm. Obserwuje się zróżnicowanie zawartości REE w obrębie jednego pokładu. Udział REE wykazuje związek z substancją mineralną. Nie stwierdzono związku udziału REE, w badanych próbkach, z obecnością utworów pstrych w stropie karbonu. Zawartości REE oznaczone w popiołach, znormalizowane do chondrytów, charakteryzują się wzbogaceniem LREE wobec HREE. Anomalia Eu związana jest prawdopodobnie z występującymi w warstwach orzeskich (m.in. na północ od obszaru badań) Górnośląskiego Zagłębia Węglowego poziomami tufów i tonsteinów, które towarzyszą pokładom węgla. Badania wykazały, że LREE w badanych próbkach związane są raczej z substancją mineralną, natomiast HREE posiadają silniejsze powinowactwo z substancją organiczną.
Źródło:
Archives of Mining Sciences; 2015, 60, 1; 157-172
0860-7001
Pojawia się w:
Archives of Mining Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geochemical characteristics of the bismuth and antimony occurrence in some coal seams in the Lublin Coal Basin (LCB)
Geochemiczna charakterystyka występowania bizmutu i antymonu w niektórych pokładach węgla Lubelskiego Zagłębia Węglowego (LZW)
Autorzy:
Parzentny, H. R.
Róg, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/219621.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
bizmut i antymon
węgiel kamienny
pokłady węgla
LZW
bismuth and antimony
bituminous coal
coal seams
Lublin Coal Basin
Opis:
The study included 24 samples of coal with 7 cores, boreholes (7 coal seams), made by the Polish Geological Institute in Warsaw at the site of a Chelm field and 6 coal samples taken from 2 decks in the Lublin Coal mine „Bogdanka“ S.A. in LCB. Based on performed tests found generally low levels of Sb and Bi in coal. In the vertical profile of the LCB contents of Bi and Sb in coal generally increases from coal seams younger to older age. Content of Bi in coal from roof part coal seams is usually higher, and ash content in the coal content of Sb are generally lower than in the carbon of the middle part decks. The content of Bi in the lateral coal deposits is unlikely to vary, and the gap in the coal content of Bi between the sampling regions coal do not exceed 1.7 g / Mg. In contrast gap Sb content in coal on the extent LCB is from 1.7 g / Mg of 5.8 g / Mg. The biggest influence on the content of Bi and Sb in coal from the LCB is probably organic matter in which these elements are scattered and do not form their own minerals.
Celem artykułu było określenie zróżnicowania zawartości Bi i Sb w węglu LZW oraz określenie roli substancji organicznej w ich koncentrowaniu w węglu. Pierwiastki te należą do bardzo rzadko (Sb) lub w ogóle nie oznaczanych (Bi) w węglu kamiennym ze złóż Polski. Badaniami objęto 24 próbki węgla kamiennego z rdzeni 7 otworów wiertniczych (7 pokładów węgla), wykonanych przez Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie na obszarze złoża Chełm oraz 6 próbek węgla pobranych z 2 pokładów w kopalni Lubelski Węgiel „Bogdanka” S.A. w LZW (Rys. 1). Na podstawie wykonanych badań stwierdzono, że skład petrograficzny węgla (Tab. 1) jest zbliżony do składu petrograficznego paleozoicznych węgli Europy w makroregionie North Atlantic (Vt = 68%, L = 12%, I = 20%), określonego przez Lopo de Sousa e Vasconcelous (1999). Zawartość witrynitu w badanym węglu jest porównywalna z zawartością tej grupy macerałów w węglu z serii paralicznej (63,8%) GZW. Ze względu na refleksyjnośc witrynitu, badany węgiel zaliczono do średnio uwęglonego węgla (typ C) ortobitumicznego. Przeciętna zawartość Bi i Sb w badanym węglu LZW jest w przypadku Bi mała, a w przypadku Sb zbliżona do wartości klarków dla węgla bitumicznego i subbitumicznego (Tab. 2). Zawartość Bi i Sb w węglu ogólnie zwiększa się idąc od pokładów wiekowo młodszych do starszych (Rys. 2). Zawartość Bi w węglu z przystropowej części pokładów węgla jest zwykle większa, a zawartość popiołu w węglu i zawartość Sb w węglu są na ogół mniejsze, niż w węglu z części środkowej pokładów (Rys. 3). Ze względu na małą zawartość Bi i Sb w węglu, potencjalnie najkorzystniejszym do ewentualnego spalania jest węgiel z części przyspągowej pokładu 378. Zawartość Bi w węglu po rozciągłości pokładów jest mało zróżnicowana, a rozstęp zawartości Bi w węglu pomiędzy rejonami opróbowania pokładów węgla nie przekracza 1,7 g/Mg (Rys. 4). Natomiast rozstęp zawartości Sb w węglu po rozciągłości LZW wynosi od 1,7 g/Mg do 5,8 g/Mg. Na podstawie korelacyjnej zależności, między zawartością Bi i Sb w popiele węgla i w węglu, a zawartością popiołu (Tab. 3) przypuszcza się, że największy wpływ na zawartość w węglu LZW omawianych pierwiastków ma substancja organiczna. To przypuszczenie potwierdziły wyniki rozwiązania funkcji RS, wyrażającej (opisaną wzorem nr 1) zależność zawartości pierwiastka w popiele węgla od zawartości popiołu. Stwierdzono, że 100% zawartości Bi i 97% zawartości Sb w węglu pochodzi z substancji organicznej węgla. Obserwacje powierzchni próbek węgla, za pomocą mikroskopu optycznego do światła odbitego i za pomocą skaningowego mikroskopu elektronowego (SEM-EDS), nie ujawniły obecności wtrąceń minerałów Bi i Sb w macerałach, ani domieszek tych pierwiastków w minerałach siarczkowych, siarczanowych, węglanowych i ilastych (Rys. 5). Nie stwierdzono także obecności minerałów własnych Bi i Sb. Przypuszcza się, że Bi i Sb mogą być rozproszone w niektórych maceratach i w minerałach, lecz z powodu przeważającej objętości i masy macerałów w węglu nad substancją mineralną, substancja organiczna ma największy lub wyłączny wpływ na zawartość tych pierwiastków w węglu. Związek pierwiastków z substancja organiczną oceniono jako ogólnie niekorzystny dla środowiska w przypadku wykorzystywania tego węgla do spalania. Omawiane pierwiastki Bi i Sb w zakresie temperatur 327°C-1127°C łatwo bowiem ulegają w paleniskach odparowaniu oraz szybko kondensują się i wzbogacają na cząstkach faz pierwiastków litofilnych (K, Ca, Na, Mg, Ti). Dlatego mogą one być łatwo uwalniane do atmosfery w formie lotnych związków, a skondensowane na najdrobniejszych cząstkach popiołu lotnego mogą w atmosferze wchodzić w skład pyłu zawieszonego.
Źródło:
Archives of Mining Sciences; 2017, 62, 2; 313-324
0860-7001
Pojawia się w:
Archives of Mining Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The unipore and bidisperse diffusion models for methane in hard coal solid structures related to the conditions in the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Karbownik, Marcin
Krawczyk, Jerzy
Schlieter, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1853815.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
wyrzut gazu
węgiel kamienny
model dyfuzyjny
właściwości sorpcyjne
gas and rock outburst
sorption properties
hard coal structure
diffusion model
Opis:
The safety of mining operations in hard coal mines must be constantly developed and improved. There is ongoing multi-directional research focused at best recognition of the phenomenon associated with the properties of the coal-gas system and its connections with mining and geological conditions. This article presents the results of sorption experiments on coals from the Upper Silesian Coal Basin, which are characterized by varying degrees of coalification. One of the parameters that describes the kinetics of methane sorption, determining and providing valuable information about gas hazard and in particular the risk of gas and rock outbursts, is the effective diffusion coefficient De. It is derived from the solution of Fick’s second law using many simplifying assumptions. Among them is the assumption that the carbon matrix consists of only one type of pore-micropores. In fact, there are quite often at least two different mechanisms, which are connected to each other, related to the diffusion of methane from the microporous matrix and flows occurring in voids and macropores. This article presents both the unipore and bidisperse models and a set of comparisons which fit them to experimental curves for selected coals. For some samples the more complex bidisperse model gave much better results than the classic unipore one. The supremacy of the bidisperse model could be associated with the differences in the coal structure related to the coalification degree. Initial results justify further analyses on a wider set of coals using the methodology developed in this paper.
Źródło:
Archives of Mining Sciences; 2020, 65, 3; 591-603
0860-7001
Pojawia się w:
Archives of Mining Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Regional differences in demand for coal as a basis for development of a product distribution model for mining companies in the individual customers segment
Regionalne zróżnicowanie popytu na węgiel kamienny jako podstawa do opracowania modelu dystrybucji produktu przedsiębiorstwa górniczego w segmencie odbiorców indywidualnych
Autorzy:
Magda, R.
Bogacz, P.
Franik, T.
Celej, M.
Migza, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/219189.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
marketing relacyjny
węgiel kamienny
segment odbiorców indywidualnych
popyt
pojemność rynku
model dystrybucji
relationship marketing
coal
individual customers segment
demand
market capacity
distribution model
Opis:
The article presents a proposal of methodology based on the process of relationship marketing, serving to determine the level of demand for coal in the individual customer segment, as well as fuel distribution model for this customer group in Poland developed on the basis of this methodology. It also includes selected results of tests carried out using the proposed methods. These proposals have been defined on the basis of market capacity indicators, which can be determined for the district level based on data from the Polish Central Statistical Office. The study also included the use of linear programming, based on the cost of coal logistics, data concerning railway, road and storage infrastructure present on the Polish market and taking into account the legal aspects. The presented results may provide a basis for mining companies to develop a system of coal distribution management in the locations with the highest demand values.
Artykuł przedstawia opartą na procesie marketingu relacyjnego propozycję metodyki służącej wyznaczaniu poziomu popytu na węgiel kamienny w segmencie odbiorców indywidualnych oraz opartej na niej metodyki modelu dystrybucji tego paliwa do tej grupy jego odbiorców w Polsce. Zawarto w nim również wybrane wyniki badań przeprowadzonych z użyciem proponowanych metod. Powyższe propozycje zostały określone w oparciu o wskaźniki pojemności rynku, których wyznaczanie jest możliwe do powiatowego poziomu szczegółowości na bazie danych pochodzących z Głównego Urzędu Statystycznego. Wykorzystano również programowanie liniowe, opierające się na kosztach logistyki węgla kamiennego, danych dotyczących występującej na polskim rynku infrastruktury kolejowej, drogowej i magazynowej oraz uwzględniając aspekty prawne. Prezentowane wyniki mogą stanowić podstawę systemu zarządzania przez firmę górniczą dystrybucją węgla w miejsca lokalizacji najwyższych wartości popytu.
Źródło:
Archives of Mining Sciences; 2014, 59, 3; 761-780
0860-7001
Pojawia się w:
Archives of Mining Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hybrid technology of hard coal mining from seams located at great depths
Technologia hybrydowa eksploatacji węgla kamiennego z pokładów zalegających na dużych głębokościach
Autorzy:
Czaja, P.
Kamiński, P.
Klich, J.
Tajduś, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/220129.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
odmetanowanie pokładów węgla
podziemne zgazowanie węgla
węgiel kamienny
hybrydowa eksploatacja
hard coal
methane drainage of a coal bed
underground coal gasification
hybrid coal exploitation
Opis:
Learning to control fire changed the life of man considerably. Learning to convert the energy derived from combustion of coal or hydrocarbons into another type of energy, such as steam pressure or electricity, has put him on the path of scientific and technological revolution, stimulating dynamic development. Since the dawn of time, fossil fuels have been serving as the mankind’s natural reservoir of energy in an increasingly great capacity. A completely incomprehensible refusal to use fossil fuels causes some local populations, who do not possess a comprehensive knowledge of the subject, to protest and even generate social conflicts as an expression of their dislike for the extraction of minerals. Our times are marked by the search for more efficient ways of utilizing fossil fuels by introducing non-conventional technologies of exploiting conventional energy sources. During apartheid, South Africa demonstrated that cheap coal can easily satisfy total demand for liquid and gaseous fuels. In consideration of current high prices of hydrocarbon media (oil and gas), gasification or liquefaction of coal seems to be the innovative technology convergent with contemporary expectations of both energy producers as well as environmentalists. Known mainly from literature reports, underground coal gasification technologies can be brought down to two basic methods: - shaftless method - drilling, in which the gasified seam is uncovered using boreholes drilled from the surface, - shaft method, in which the existing infrastructure of underground mines is used to uncover the seams. This paper presents a hybrid shaft-drilling approach to the acquisition of primary energy carriers (methane and syngas) from coal seams located at great depths. A major advantage of this method is the fact that the use of conventional coal mining technology requires the seams located at great depths to be placed on the off-balance sheet, while the hybrid method of underground gasification enables them to become a source of additional energy for the economy. It should be noted, however, that the shaft-drilling method cannot be considered as an alternative to conventional methods of coal extraction, but rather as a complementary and cheaper way of utilizing resources located almost beyond the technical capabilities of conventional extraction methods due to the associated natural hazards and high costs of combating them. This article presents a completely different approach to the issue of underground coal gasification. Repurposing of the already fully depreciated mining infrastructure for the gasification process may result in a large value added of synthesis gas production and very positive economic effect.
Od kiedy człowiek nauczył się panować nad ogniem Jego życie uległo znaczącym zmianom, natomiast kiedy energię spalanego węgla czy węglowodorów nauczył się zamieniać na inny rodzaj energii jak ciśnienie pary czy energię elektryczną wkroczyła na drogę rewolucji naukowo-technicznej i dynamicznego rozwoju. Od zarania dziejów paliwa kopalne są naturalnym rezerwuarem energii potrzebnej ludzkości w co-raz większej ilości. Kompletnie niezrozumiałe negowanie korzystania z paliw kopalnych sprawiają, że niektóre grupy ludności lokalnej, nie mając wszechstronnej wiedzy, są skłonne do protestów, a nawet do generowania konfliktów społecznych, będących wyrazem niechęci do wydobywania jakichkolwiek kopalin. Procesem znamiennym dla naszych czasów jest poszukiwanie coraz efektywniejszych sposobów wykorzystania paliw kopalnych przez wprowadzenie niekonwencjonalnych technologii pozyskiwania energii z klasycznych surowców energetycznych. Afryka Południowa w czasach apartheidu pokazała, że mając tani węgiel kamienny - jako surowiec energetyczny można z łatwością. zabezpieczyć w całości zapotrzebowanie na paliwa płynne i gazowe. Obecnie przy wysokich cenach nośników węglowodorowych (ropy i gazu) zgazowanie lub upłynnianie węgla, wydaje się być w naszych warunkach technologią innowacyjną. Zbieżną ze współczesnymi oczekiwaniami zarówno producentów energii, jak też obrońców środowiska. Znane, głównie z doniesień literaturowych technologie podziemnego zgazowania węgla sprowadzają się do dwóch zasadniczych metod: - bezszybowej - wiertniczej, w której zgazowywane złoże udostępnione jest otworami wiertniczymi wywierconymi z powierzchni terenu, -szybowej, w której do udostępnienia złoża wykorzystuje się podziemna. infrastrukturę istniejącej kopalni. W niniejszej pracy zostanie zaprezentowana metoda mieszana szybowo-wiertnicza, za pomocą której proponować się będzie pozyskanie pierwotnych nośników energii (metanu i gazu syntezowego) ze złóż węgla kamiennego, zalegających na dużej głębokości. Dużym atutem metody jest fakt, że przy klasycznej technologii wydobycia węgla, jego pokłady zaliczone na dużej głębokości zaliczone musza. być do zasobów pozabilansowych, natomiast przy podziemnym zgazowaniu metoda. hybrydowa. mogą stać się źródłem dodatkowej energii dla gospodarki. Należy jednak podkreślić, że metoda szybowo-wiertnicza nie może być traktowana jako alternatywa dla klasycznego wydobycia węgla, ale jako jego uzupełnienie i tańsze sięgniecie po zasoby praktycznie leżące poza możliwościami technicznymi wydobycia metoda. klasyczną głownie ze względu na bardzo duże zagrożenia naturalne oraz wysokie koszty ich zwalczania. Artykuł prezentuje kompletnie inne podejście do problemu podziemnego zgazowania węgla kamiennego. Korzystając w procesie zgazowania z infrastruktury górniczej już w pełni zamortyzowanej wartość dodana w produkcji gazu syntezowego może być bardzo duża, a efekt ekonomiczny bardzo korzystny.
Źródło:
Archives of Mining Sciences; 2014, 59, 3; 575-590
0860-7001
Pojawia się w:
Archives of Mining Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies