- Tytuł:
-
Ruch budowlany w małopolskich opactwach cysterskich w XV i XVI w. – zarys problemu
Overview of the revivals of Małopolska’s Cistercian abbeys in the 15th and 16th century framework - Autorzy:
- Zwierzchowski, Piotr
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/chapters/2206368.pdf
- Data publikacji:
- 2017
- Wydawca:
- Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
- Tematy:
-
cystersi
opat komendatoryjny
Morimond
Jędrzejów
Koprzywnica
Sulejów
Wąchock
Cistercians
commendatory abbot - Opis:
-
Cztery polskie opactwa cysterskie, w Jędrzejowie, Sulejowie, Koprzywnicy i Wąchocku, są filiami burgundzkimi, podczas gdy pozostałe klasztory są fundacjami niemieckimi i duńskimi. Architektura małopolskich filii Morimond ulegała zmianom przez wieki. Okres późnego średniowiecza wydaje się mniej poznany, a architektoniczne przekształcenia, które nastąpiły w XV i XVI w., są tylko częściowo opracowane. To czyni architekturę tego okresu szczególnie trudną do zrekonstruowania i zwizualizowania. Historia cystersów u schyłku średniowiecza, zarówno w Europie, jak i w Polsce, to historia złożona i pełna zmian.
W czasach wojen, schizmy i reformacji powstały nowe regionalne struktury, które zastąpiły tradycyjnie ustalone zależności filiacyjne. System wolnego wyboru opata został zastąpiony instytucją komendy królewskiej. Wiek XV i XVI to okres wielu wewnętrznych reform zakonu i przystosowania go do funkcjonowania w nowym politycznym i społecznym porządku postśredniowiecznego społeczeństwa. W Małopolsce, pod panowaniem opatów komendatoryjnych, rozpoczęły się przebudowy opactw: powstawały nowe skrzydła klauzurowe, murowane krużganki, nadbudowy ścian szczytowych, nowe sygnatury i w końcu siedziby opackie. Późnośredniowieczne zmiany architektoniczne były znaczące i zmieniły obraz architektury opactw, jakkolwiek dzisiaj są trudne do oszacowania głównie z powodu późniejszych przebudów barokowych i częściowego zniszczenia obiektów. Koprzywnickie opactwo jest doskonałym przykładem takiego procesu kompleksowych przemian. Chociaż w tym przypadku gotycko-renesansowy okres jest szczególnie trudny do rekonstrukcji. Budynki klauzurowe, w znacznej części, zostały zniszczone i pozostało tylko skrzydło wschodnie, obecnie również częściowo zaniedbane. Celem tego artykułu jest bliższe przyjrzenie się późnośredniowiecznej architekturze opactw. Zawarto w nim również próby stworzenia uproszczonych wizualizacji, mających na celu wskazanie zakresu przebudowy.
Four abbeys – in Jędrzejów, Sulejów, Koprzywnica and Wąchock, were of Burgundian origin, while the rest of the Polish abbeys of the Order were founded by German and Danish Cistercians. The architecture of Małopolska filiations of Morimond have changed through the ages. The late medieval period seems less known and the architectural changes which took place in the 15th and 16th centuries are only partially recovered. And it is this period which is particularly hard to reconstruct and to visualise. The history of the Cistercians in the late middle ages, in Europe as well as in Poland, is a history of change and is very complex. In the times of wars, schism and reformation, new regional structures were developed replacing traditionally established filiation lines. The system of free election was replaced by a system of appointed commendatory abbots. The 15th and 16th centuries were the time of many reforms inside the Order and accommodation to new political and social framework of the late medieval society. In Małopolska commendatory abbots carried out various construction works: new wings of enclosure buildings and reconstruction in the existing west wings, erecting of cloister arcades, reconstruction of church gables, new ave-bell towers and abbots houses. Late medieval architectural works were significant and changed the shape of abbeys, however those architectural changes in the abbeys of Małopolska are not easy to assess due to either partial destruction or later Baroque revivals. The Koprzywnica abbey is a perfect example of the process of such a complex revival. In this case, the late Gothic/Renaissance period is particularly hard to reconstruct. The enclosure buildings in their majority were destroyed during wars and only the eastern wing still exist, but in a bad condition. The idea of this article is to try to get a closer look at late medieval revivals of the abbey’s architecture. Also it is an attempt to create visualisations and comparison in order to show the main changes in the architecture of the object. The attempts to analyze historical stages of the abbey’s construction may provide more information regarding its past appearance. - Źródło:
-
Dziedzictwo architektoniczne. Rekonstrukcje i badania obiektów zabytkowych; 152-162
9788374939805 - Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł