Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "jakość wód" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-14 z 14
Tytuł:
Możliwości zastosowania wskaźnika chlorkowobromkowego w badaniach genezy zasolenia i jakości wód
Possibility of Cl¯/Br¯ ratio application in the studies of origin of salinity and water quality
Autorzy:
Winid, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819406.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
zasolenie wód
jakość wód
Opis:
Cl-/Br- ratio is used for petroleum geology in exploration of hydrocarbon deposits. The value of this indicator is a measure of the process of diagenesis and the origin of groundwater salinity. This indicator can also be included in the environment studies - pollution of the waters. Chlorides and bromides origin may be endogenous and anthropogenic. Bromides and chlorides will penetrate into groundwater and surface water due to groundwater inflow. The salinity of these waters may be due to dissolution of evaporates, salt extrusion compaction due to the works of clay or clay and micro pores or dehydration of minerals during recrystallization. Enrichment of active water exchange zone in the chlorine and bromine may also be due to salt intrusion in coastal areas of infiltration of sea water. Anthropogenic origin of the chlorides and bromides may be the result of mining activity. Source of pollution with chlorine and bromine are also fertilizers, plant protection measures, fireproof, pharmaceuticals, industrial solvents, fuel additives and components for water purification and sewage farm, household, landfill leachate, road salt, etc. The paper presents two aspects of the application of Cl-/Br- - ratio: in the genesis of salinity and water quality. The Cl-/Br- ratio for the waters of the salt deposit are within the range of values from a few to tens of thousands. Increased content of bromides (lower index value Cl-/Br-) are characteristic of deposits of potassium salts or presence of potassium salts in the salt deposits. The values of Cl-/Br- ratios due to the variation of bromide content in salt rock being dissolved. Leaks can be a primary brine waters or infiltrations waters from surrounding rock strata, mineralized on the flow path waters. The presented data of Cl-/Br- ratio for wastewater and water pollution under the influence of municipal, livestock, etc. indicate that a wide range of values Cl-/Br- does not allow for unambiguous determination of pollution sources only on the value of this indicator. In Poland due to lack of legislation defining the bromides content standards determination the concentration of these ions were not widely implemented. Hence, in most cases, the characteristics of waters is not possible to calculate the ratio Cl-/Br- can range from several dozen to over a thousand. So the interpretation of its value has been presented against the background of the chloride content, mineralization or water conductivity. Low Cl-/Br- index values in waters with high mineralization is a prerequisite presence of organic matter, and high (several thousand) indicate leaching of salts or her presence. In the case of organic sources of pollution indicator value of Cl-/Br- also may be different by several orders of magnitude. Anthropogenic sources of water pollution can be both organic and inorganic and hence in the case of interference of various factors Cl-/Br- ratio is not clearly defined sources of water pollution. Determining the origin of groundwater salinity on the value of the ratio does not indicate clearly the source of contamination. However, based on initial characterization of the indicator value may set the direction for further research.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2012, Tom 14; 898-908
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Changes in Ecological State and Quality of Rów Wyskoć Waters
Zmiany stanu ekologicznego i jakości wód Rowu Wyskoć
Autorzy:
Kozaczyk, Paweł
Staniszewski, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1811791.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
water quality
biological indicators
macrophytes
jakość wód
wskaźniki biologiczne
makrofity
Opis:
Studies were were undertaken to evaluate the direction of changes in the ecological state and trophy of Rów Wyskoć on the basis of biological indices and selected indices describing the water quality parameters. The field study needed for determination of the macrophyte indices were carried out in June and July 2017. The indices used in paper were the Macrophyte River Index (MIR) used in Poland for evaluation of ecological status and Mean Trophic Rank (MTR) used in Great Britain and other countries (Poland, Ireland) for evaluation of trophy of flowing waters. In the field studies carried out along the section of 100 m at each study site, the coverage with particular taxa of vascular plants, ferns and macroscopic algae. Only the plants that have contact with water for over 90% of their vegetation period were taken into account. Each species was assigned with a specific degree of coverage. In the sites covered with compact patches of water vegetation of areas greater than 10 m2, the phytosociological releves were taken and the macrophyte associations were identified. The sites of studies were three control sites in villages Racot (1), Wyskoć (2) and Rogaczewo (3). The trophy of flowing water was evaluated on the basis of concentrations of total phosphorus, dissolved phosphates and nitrate nitrogen, using the Chemical Index of Trophy (CIT). The catchment area of the Rów Wyskoć watercourse was determined on the basis of the Raster Map of Hydrographic Divisions in Poland (the abbreviation in Polish MPHP) in the scale 1:50000 (2010) supplied by the National Water Management Authority (KZGW). The physiographic characterization of the catchment was made on the basis of topographic maps in the scale of 1:10000 and the Digital Model of the Land (NMT) offered by Main Centre of Geodetic and Cartographic Documentation (CODGiK) The structure of the catchment area use was described on the basis of the Corine Land Cover Project realized by the General Inspectorate of Environmental Protection (GIOŚ). The physicochemical state of water was characterized on the basis of a set of data comprising 8 parameters describing water quality: dissolved oxygen (O2), BOD5, conductivity at 20°C (μS · cm-1), pH, ammonium nitrogen (N-NH4), nitrate nitrogen (N-NO3), nitrite nitrogen (N-NO2) and phosphates (PO4). The classes of surface water quality were assumed according to the Act of Law in the Journal of Laws of August 5th 2016 on the classification of the state of uniform areas of surface waters and environmental norms of quality for priority substances. On the basis of values of macrophyte indices it can be concluded that the ecological state of water at the sites in Wyskoć and Rogaczewo was good, while the water at the site Racot was of moderate ecological state. Analysis of macrophyte indices determined at selected sites of study indicated similarity of the ecological state and level of trophy in the water of Rów Wyskoć. Analysis of physicochemical data characterizing the Rów Wyskoć water in the vegetation season of 2017 showed that the water quality was below the good state.
Celem pracy było określenie kierunku zmian stanu ekologicznego oraz trofii Rowu Wyskoć. Wykorzystano również wskaźniki biologiczne oraz wyniki analiz wybranych wskaźników jakości wody. Prace terenowe niezbędne do określenia wartości wskaźników makrofitowych przeprowadzono w czerwcu i lipcu 2017 roku. Wykorzystano wskaźnik MIR (Makrofitowy Indeks Rzeczny) używany w Polsce do oceny stanu ekologicznego oraz MTR (Mean Trophic Rank) wykorzystywany w Wielkiej Brytanii i w innych krajach (Polska, Irlandia) w ocenie trofii wód płynących. Podczas prac terenowych prowadzonych na odcinku 100 metrów na każdym stanowisku, odnotowano pokrycie poszczególnych taksonów roślin naczyniowych, paprotników i glonów makroskopowych. Uwzględniono tylko rośliny mające kontakt z wodą przez ponad 90% okresu wegetacji. Każdemu gatunkowi przypisano stopień pokrycia powierzchni cieku. W miejscach, gdzie występowały zwarte płaty roślinności wodnej o powierzchni ponad 10 m2 wykonano zdjęcia fitosocjologiczne i wyznaczono zespoły roślinne tworzone przez makrofity. Wybrano trzy punkty kontrolne, które znajdowały się w miejscowościach Racot (1), Wyskoć (2) i Rogaczewo (3). Trofię wód płynących określono na podstawie stężeń fosforu ogólnego, fosforanów rozpuszczonych oraz azotu azotanowego z wykorzystaniem Chemicznego Indeksu Trofii CIT. Zlewnię Rowu Wyskoć wyznaczono na podstawie Rastrowej Mapy Podziału Hydrograficznego Polski (MPHP) w skali 1:50000 (2010) udostępnionej przez Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej (KZGW). Charakterystykę fizjograficzną zlewni określono na podstawie map topograficznych w skali 1:10000 oraz Numerycznego Modelu Terenu (NMT) udostępnionego przez Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej (CODGiK). Strukturę użytkowania zlewni określono na podstawie projektu Corine Land Cover Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska (GIOŚ). Stan fizykochemiczny wód scharakteryzowano na podstawie zbioru danych, który obejmował 8 parametrów jakości wody: tlen rozpuszczony (O2), BZT5, przewodność w 20°C (μS · cm -1), odczyn (pH), azot amonowy (N-NH4), azot azotanowy (N-NO3), azot azotynowy (N-NO2) oraz fosforany (PO4). Klasy jakości wód powierzchniowych przyjęto zgodnie z Dziennikiem Ustaw z dnia 5 sierpnia 2016 roku w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych. Na podstawie wskaźników makrofitowych można stwierdzić, że odcinki zlokalizowane w miejscowościach Wyskoć i Rogaczewo mieściły się w dobrym stanie ekologicznym, jedynie odcinek w Racocie wykazywał umiarkowany stan ekologiczny. Wyniki uzyskane przy wykorzystaniu metod makrofitowych wskazują na postępujące wyrównywanie się stanu ekologicznego oraz poziomu trofii pomiędzy badanymi stanowiskami. Analiza stanu fizykochemicznego wód Rowu Wyskoć w okresie wegetacyjnym 2017 roku wykazała, że wszystkie analizowane wskaźniki klasyfikowały wodę tego cieku poniżej stanu dobrego.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2019, Tom 21, cz. 1; 506-522
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obieg związków organicznych i form azotu w oczyszczalni ścieków z reaktorem przepływowym
Circulation of organic compuonds and nitrogen forms in wastewater treatment plant with flow reactor
Autorzy:
Struk-Sokołowska, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1826079.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
związki organiczne
azot
jakość wód powierzcniowych
oczyszczanie ścieków
oczyszczanie
Opis:
In the recent years activities in order to improve quality of superficial waters, where wastewater from sewage treatment plants reach were intensified. Outflow of untreated wastewater to open superficial waters would make up a great threat for that environment. Physico-chemical investigations of wastewater are executed mostly in order to control of the work of wastewater treatment plant and analyze proprieties of inflowing and outflowing wastewater from sewage treatment plant. Single taking of wastewater samples e.g.: in the inflow and outflow of wastewater treatment plant is not sufficient to correctly estimate its work, that is why it is necessary to take samples of wastewater after each stage of wastewater treatment [6]. Investigations presented in this paper were undertaken in order acquaint in circulation of organic compounds in wastewater, including total organic carbon and various forms of nitrogen in wastewater treatment plant of Bioblok type. It is more important, that TOC is considered nowadays the best measure of the quantity of organic compounds present in wastewater. Research was carried out on wastewater treatment plant in Mońki. Samples of wastewater were taken for analyses in 6 following points of the wastewater treatment plant of Bioblok type (Fig.1): before the chamber of gate valves equipped with screen, in desander equipped with mechanical screens for separating big suspensions and sand, in biological wastewater treatment reactor - dephosphatation chamber, in biological wastewater treatment reactor - denitrification chamber, in biological wastewater treatment reactor - nitrification chamber, secondary settling tank where separation of treated wastewater from activated sludge takes palace. Samples were taken once a week or once in 2 weeks form October 30th 2005 till September 15th 2006. Following parameters were determined in wastewater samples: nitrogen ammonia, nitrate nitrogen (V), total organic carbon TOC, chemical oxygen demand COD, biochemical oxygen demand BOD, suspension. On the basis of research results following conclusions were drawn: wastewater treatment plant in Mońki is exploited correctly. Biological reactors: flow and sequential wastewater treatment plant in Mońki are characterized by high efficiency of work. Technology applied which is based on low activated sludge loading method with removal of biogenic compounds in the flow arrangement, allows full biochemical degradation of contaminants. Considerable majority of analyzed parameters in treated wastewater fulfills requirements of Polish standards. Only sporadic excess of nitrates (V), TOC and total suspension were determined in treated wastewater
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2007, Tom 9; 323-333
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biomonitoring miejskiego odcinka Dzierżęcinki z wykorzystaniem makrozoobentosu w celu renaturyzacji koryta rzeki
Results of biological monitoring in order to renaturalize the riverbed of the Dzierżęcinka river in its urban part, conducted using macrozoobenthos
Autorzy:
Lampart-Kałużniacka, M.
Celińska-Spodar, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1826010.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
ekologia
środowisko wodne
biomonitoring
makrozoobentos
wskaźnik ekologiczny TBI
jakość wód rzecznych
Opis:
Biomonitoring of the Dzierżęcinka river, a natural watercourse passing through Koszalin, was conducted in 2006. Three sites were selected, at which macrozoobenthos was three times extracted using 0.5mm mesh benthic net. 45 samples were taken. 5 qualitative and quantitative samples from each site, 4 of the former and 1 of the latter type. Analysis consisted of taxonomic affiliation, number and biomass of extracted organisms. Basing on the research results the ecological condition of the investigated parts of the Dzierżęcinka river was determined with the use of the following indices: TBI (Trent Biotic Index), Saprobe Index S, BMWP-PL index (Biological Monitiring Working Party which has been adapter to the Polish conditions), the EPT index (Ephemeroptera to Plectoptera to Trichoptera) First site was situated at the spout point of the Dzierżęcinka river to Koszalin, at 4-Marca street. The ecological condition of the waters oscillated between average for BMWP-PL to good for TBI and the Saprobe Index S. At the same time the EPT index reached low values, which signifies small number of desirable insect larvae sensitive to pollutants. The reason for this mediocre watercourse condition at this site may be a busy street adjacent to the research site, which is the source of partial contamination of water with pollutants from petroleum incineration, waterdrain collectors, which may introduce certain pollutants into the river and waters coming through drainage ditches between Bonin and Koszalin. Second site was situated in the center of the city near the mill. It has the lowest grade in all ecological indices. The lowest number of organisms, in addition to the minimal number of taxons was observed here. The cause of such a poor state may be the closeness of the city center and the Młyńska street (one of the busiest streets in Koszalin) , waterdrains, numerous water birds in the nearby pond whose droppings undoubtedly negatively influence the functioning of water flow. Third site, situated in the vicinity of the bridge, shows satisfactory BMWP-PL, TBI and S indices. Despite these values, the site was characterized by the greatest biodiversity during all dates of research. The reason for this is the sandy and pebbly riverbed, which provides proper ecological niches for a greater number of macrozoobenthic species. Thus it seems, that in order to broaden biodiversity of benthic organisms, actions toward diversifying their environment should be taken. For that reason renaturalization of the Dzierżęcinka riverbed should be based on introduction of varied habitat elements such as: rocks, pebbles, gravel slide-offs, fallen tree-trunks, washed root systems and branches, which create proper conditions for feeding, rest and hiding from predators. Recreation of those elements in respect of bottom morphology parts of the Dzierżęcinka river, will enrich the river in greater number of zoobenthic species, which will influence the self-purification process of the water and the circulation of matter in the ecosystem.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2008, Tom 10; 457-471
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ niewłaściwej gospodarki ściekowej i rolnej na stan fizykochemiczny wód jeziora Głęboczek kilka lat po rekultywacji
Impact of Improper Agricultural and Wastewater Management on Physicochemical State of Głęboczek Lake Water Several Years after Reclamation
Autorzy:
Berleć, K.
Traczykowski, A.
Budzińska, K.
Szejniuk, B.
Michalska, M.
Jurek, A.
Guścior, A.
Majewska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1818610.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
rekultywacja jezior
jakość wód
substancje biogenne
lake restoration
quality of water
nutrients
Opis:
Bodies of water are very sensitive to environmental changes and play an important role in nutrient cycle in their catchment. Due to their natural features such as reduction of the land fill, they may cumulate organic matter from the catchment. Excess supply of nutrients to water bodies contributes to gradual water eutrophication. This process can occur rapidly, particularly in shallow lakes, which are more susceptible to degradation. This also results in deterioration of habitat conditions for many organisms and limits the economic use of water. Eutrophication may lead to gradual shallowing and shrinkage of water bodies, and, consequently, to disappearance of lakes. Thus, proper diagnosis and reduction in the amount of pollutants flowing into lakes are key factors to improve water quality and prevent their further degradation. Lake Głęboczek, like many other urban lakes year were powered by sewage. As a result, the tank has ceased to be an attractive element of urbanized land, and became the object of nuisance for residents, often acting health risks. For this reason, the lake has undergone numerous Głęboczek reclamation treatment and protection. The object of this study was rehabilitated water from the lake Głęboczek in Tuchola. Samples were taken 12-fold in 3 places during the period from March 2011 to February 2012. In the tested water was determined by the colorimetric method phosphorus, phosphate, nitrogen, nitrate, nitrite, and aluminum. Additionally, the pH and temperature. Lake Głęboczek is a reservoir, which is heavily influenced by human activities, direct and indirect. This is due to the central location of the water, the entire drainage area is densely populated and intensively exploited for agricultural purposes. One of the most important elements harboring an increase in trophic status of the lake, is its low average depth. In addition to the lake Głęboczek not affect any river, which prevents water exchange and causes the accumulation of pollutants. Both the results of their own and other authors suggest that the degree of eutrophication of the lake Głęboczek apparently decreased. The level of biogenic elements and their compounds was higher than the results obtained in 2001 (after restoration), which may indicate improper sewage and agricultural economy in the catchment of the lake. Oversize nutrient content indicate a renewed increase in trophic lake.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2015, Tom 17, cz. 2; 1449-1462
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wykorzystanie modelu numerycznego do oceny skuteczności działania drenaży, ograniczających transport zanieczyszczeń w wodach podziemnych
Application of numerical model for assessment of vertical drainage system efficiency for limitation of pollutants migration in ground waters
Autorzy:
Maruszewski, Z.
Dembski, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1825968.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
wody podziemne
zanieczyszczenie środowiska
transport zanieczyszczeń
modelowanie numeryczne
składowisko odpadów
jakość wód podziemnych
Opis:
Celem niniejszej pracy jest zbadanie, na podstawie numerycznych badań modelowych, skuteczności wybranych sposobów ograniczenia transportu określonych grup zanieczyszczeń w wodach podziemnych, ze szczególnym uwzględnieniem zanieczyszczeń pochodzących ze składowiska odpadów przemysłowych i oczyszczalni ścieków - poletek odciekowych osadów ściekowych - na przykładzie zakładu papierniczego. Ze względów formalnych nazwa tego zakładu nie może być ujawniona. Zakład ten powstał na początku lat 60-tych ubiegłego stulecia, kiedy to zagadnienia negatywnego oddziaływania zakładów produkcyjnych na środowisko naturalne nie były traktowane priorytetowo. Dopiero po prywatyzacji zakładu w latach 90-tych nowy właściciel położył nacisk na zmniejszenie i likwidację zanieczyszczania środowiska na skutek działalności produkcyjnej. Między innymi w tym celu założona została sieć piezometrów na terenie zakładu i w jego okolicy do monitorowania zanieczyszczeń wód podziemnych i powierzchniowych [16,17,18]. Do oceny procesów migracji zanieczyszczeń w wodach podziemnych wybrano chlorki i suchą pozostałość, które często stosowane są w tego rodzaju badaniach. s. 679-696, bibliogr. 19 poz.
One of the side effects of activities of industrial plants is pollution of water soil environment. Pollutants penetrating to soil react soil skeleton and with underground waters, and are transported together with the stream of underground waters and supply superficial waters. Ability of assessment of pollutants spreading in underground waters principles is essential especially from the point of view of monitoring of quality and protection of waters, both underground and superficial, destined to be intaken, especially as drinking or industrial water. Vertical drainage realised as barrier of wells is most often used, among many ways of the limitation of the transportation of pollutants in underground waters. On the ground in direction along with the flow of underground waters stream barrier of pumping wells is built. By pumping underground waters containing pollutants flowing from the source of contaminations, eg. from under landfill, pollutants can not flow out of the area enclosed with the barrier. Realization of such barrier has to take into account hydrological conditions on the given area. Waters pumped out from wells, in dependence on size of pollutants loading, may be turned back to the technological process, treated or pumped back to the landfill. The paper presents numerical analysis of the pumping wells barrier efficiency for limitation of pollutants migration in ground waters. The numerical assessment is based on measurement results carried out at a certain production plant. For this purpose two groups of representative pollutants were selected with a special focus on pollutants deriving from the industrial waste lagoon and from sludge drying beds of the sewage station. The numerical simulations were carried out using hydrogeological model of the production plant area elaborated in form of digital maps for the further application in the Visual Modflow Software. As a first step of the numerical modelling of the ground water flow was its verifying. It was assumed that the difference between assessed ground water table and the real taken from the measurements ground water table be less than š1.0 m. The pollutants migration analyses were divided into two phases: the first one dealt with a development of the pollution areas within a period of 2,600 days when the infiltration from the industrial waste lagoon and sewage station were as an input according to the envelope of the measurements results. The next simulation period covered the subsequent 5 years when the barrier of pumping wells was put into operation. Under the given hydrogeological circumstances the numerical assessment showed a very low efficiency of the drainage barrier of vertical pumping wells.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2008, Tom 10; 679-696
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ kopalni węgla kamiennego na jakość wody rzeki Wisły
Influence of Hard Coal Mine on Water Quality in the Vistula River
Autorzy:
Policht-Latawiec, A.
Kapica, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819172.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
węgiel kamienny
rzeka Wisła
jakość wód
coal mine
Vistula river
water quality
Opis:
The subject of the paper was determining the effect of supplied mine waters on the quality of the analyzed section of the Vistula River. “Silesia” Mine Enterprise (ME) which supplies the pollutants is situated in the southeastern part of the Śląskie province. Silesia ME extracts hard coal and mine gas – methane. The mine belongs to medium waterlogged mines with chloride-sodium inflowing waters. Before their discharge to the river, the mine waters are as a whole drained to the storage-dosing reservoir. Beside the retention and dosing mine waters to the Vistula River, the reservoir allows for removing the mechanical suspension from the waters.The main point of the work was acquisition of samples for analysis. Water samples were collected in 2011 from four control and measurement points along a kilometer section of the Vistula river and used for laboratory analyses. The control and measurement points were situated 20m above the discharge ditch outlet to the Vistula River and subsequently 50 and 1000 m below the discharge. The following parameters were measured immediately after water sampling: water temperature, the contents of dissolved oxygen, oxygenation capacity, pH and electrolytic conductivity. The other eighteen components were analyzed in a laboratory. Determined were: the content of total suspended solids, dissolved substances, sulphates, phosphates, total phosphorus, ammonium nitrogen, nitrite nitrogen, nitrites, nitrate nitrogen, nitrates, ammonium ion, chlorides, sodium, calcium, magnesium, total iron, potassium and manganese. The paper assessed the dynamics of water physicochemical indices, fulfilling conditions at supplying polluted water to the receiving water and functional values of water. It was stated that the Vistula waters deteriorate after introducing mine waters. They become waters below the good state, creating conditions unsuitable for fish life and unfit for water supply to people. Pollution of mine waters, regarded as treated sewage, exceeds the permissible values of some indices as stated in legal regulations. However, the key concentration of chlorides at the point of full mixing does not exceed their permissible values. River self-purification is on a good level, since mostly pollutant concentrations decrease on the length of the investigated section of the Vistula River, i.e. in point 4.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2013, Tom 15, cz. 3; 2640-2651
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ zrzutu wód kopalnianych z odkrywki węgla brunatnego na jakość wód rzecznych
Impact of Mine Waters Discharge from Open-pit Lignite Mine on River Water Quality
Autorzy:
Staniszewski, R.
Jusik, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819212.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
wody kopalniane
jakość wód rzecznych
węgiel brunatny
classification
macrophytes
water quality
river water quality
Opis:
Open cast mines can cause several modification of environment, as like decrease of groundwater level, soil modifications, noise, changes of river discharge and others. The year 2009 was the last year of mine waters discharge from Lubstów mine (Wielkopolska province) to Noteć River, which caused increase of river discharge for approximately 17%. The paper presents results of two years of studies on impact of mine waters from brown coal open-pit mine on lowland river. Most important water quality parameters like pH reaction, conductivity, sulphates and nutrients were analysed in all sites. Biological indication methods (MTR, IBMR, RI and others) based on aquatic plants (macrophytes, algae, mosses, liverworts) were used in studies to evaluate possible water quality changes below mine water discharge. Additionally, indices describing biological diversity (Shannon-Wiener W, Simpson D, uniformity J) were calculated using data from standard Mean Trophic Rank survey. In all three sites domination of several aquatic taxa was observed. Most frequent taxa were Elodea canadensis and Berula erecta. Other taxa often present in Noteć River were Spirodela plyrhiza, Sparganium emersum, Sparganium erectum, Mentha aquatica and Symphytum officinale. Results of studies were used for statistical analyses of Friedman ANOVA. Obtained data showed, that according to analysed water quality parameters as like, pH reaction, conductivity, total phosphorus, nitrates and others, changes of water quality were negligible. Results obtained using macrophyte indices for estimation of water trophy and ecological state confirmed results of chemical measurements. According to ANOVA, statistically significant relations were found for macrophyte biological diversity indices among surveyed river sites (χ2 = 8.40; p = 0.015). It was also confirmed by Kendall coefficient W = 0.84. The highest biological diversity was observed in site 1 situated above mine waters discharge and it was decreasing in sites 2 and 3. For the Shannon-Wiener (H’) index average coefficients were respectively 0.29 and 0.23, thus precise interpretation of these relation is difficult and to some extent could depend on other factors, eg. shading. Results of studies showed, that according to measured water quality parameters mine waters discharge from deep seated drainage did not caused significant changes of Noteć river water quality.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2013, Tom 15, cz. 3; 2652-2665
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jakość wód powierzchniowych po rekultywacji na przykładzie Jeziora Głęboczek
Quality of surface water after renaturisation on the example of Lake Głęboczek
Autorzy:
Traczykowski, A.
Berleć, K.
Rzepczyk, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819789.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
Jezioro Głęboczek
jakość wód powierzchniowych
rekultywacja
ekosystem
quality of surface water
lake Głęboczek
renaturisation
Opis:
Polska należy do krajów bogatych w jeziora. Ponad 9000 polskich jezior zajmuje powierzchnię większą niż 1 ha, stanowiąc łącznie 3179 km2 (1% całego terytorium kraju). Powierzchnia ponad 50% jezior nie przekracza 5 ha, a tylko 34 jeziora są większe od 1000 ha [3]. Gwałtowny rozwój cywilizacji, wyrażającej się postępem technicznym, rozwojem przemysłu, urbanizacji i motoryzacji niesie wiele zagrożeń dla naturalnego środowiska. Jednym z nich jest postępująca degradacja ekosystemów jeziornych, które są bardziej podatne na zanieczyszczenia niż wody płynące [4].Następstwem tego jest występowanie niekorzystnego zjawiska eutrofizacji oraz czynników chorobotwórczych jak: wirusów, zjadliwych bakterii i grzybów oraz inwazyjnych form pasożytniczych pierwotniaków i helmintów [9]. W wodach stojących liczba drobnoustrojów zależy przede wszystkim od typu zbiornika, przy czym w największej ilości występują w zbiornikach płytkich, szybko nagrzewających się, gdzie decydującym czynnikiem jest obecność substancji organicznych niezbędnych dla ich rozwoju [12].
Taking a decision about a modification of elements making up the ekosystem requires thorough knowledge about the manipulated system and predicting all possible results of such interference. Turning back the effects of anthropopression demands taking immediate action not only within the lake basin in the form of technological remediation measures. Primarily, these should be protective action, involving the organization of water supply and sewage disposal in the basin and (which is much more difficult) reduction of biogenic substance flow to the lake. Remediation ventures have Bern applied throughout the world, not always with success. They are thought to be risky, long-term and demanding considerable financial outlays. For this reason, they must be carefully planned by a team of experts and conducted under permanent supervision.These conditions were not fully met in the case of Lake Głęboczek, whose remediation brought only a slight and, unfortunately, short-lived improvement. The aim of the study carried out was to estimate the sanitary state of waters In Lake Głęboczek on the basis of selected groups of microorganisms. In terms of microbiological gauges of the water of the lake Głęboczek didn't exceed permissible values, according to Dz.U.Nr 183/2002, poz. 1530. In the entire period of conducted examinations appearing of the bacterium wasn't stated from the kind Salmonella and Streptococcus. Probably cause of considerable polluting in the summer period were surface flows from fields and recreational using of the lake.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2009, Tom 11; 507-515
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Inflow of Pollutants to the Bukówka Drinking Water Reservoir from the Transboundary Bóbr River Basin
Dopływ zanieczyszczeń do zbiornika wody pitnej Bukówka z obszaru transgranicznego zlewni rzeki Bóbr
Autorzy:
Wiatkowski, M.
Rosik-Dulewska, C.
Kasperek, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1818562.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
zbiornik wodny
rzeka
zlewnia
wody transgraniczne
jakość wód
water reservoir
river
basin
transboundary waters
water quality
Opis:
Obecnie istnieje zwiększone zainteresowanie zarządzaniem zasobami wodnymi, w tym jakością wody, na obszarach transgranicznych. Sytuacja nabiera szczególnego znaczenia, gdy na rzece transgranicznej zlokalizowany jest zbiornik zaporowy, m.in. wykorzystujący retencjonowane wody do celów zaopatrzenia w wodę. Wówczas niezmiernie ważne sa badania jakości wód w zlewni powyżej zbiornika, przede wszystkim w aspekcie wprowadzania do tych wód zanieczyszczeń, zarówno w górnym biegu rzeki transgranicznej, jak i w kolejnych punktach biegu rzeki. Praca przedstawia analizę dopływu zanieczyszczeń z obszaru transgranicznego zlewni rzeki Bóbr do zbiornika wody Bukówka, w aspekcie jej retencjonowania w zbiorniku. Przeanalizowano jakość wody pięciu cieków zasilających zbiornik: rzeka Bóbr, Opawa, Złotna, Bachorzyna i Paprotki, jakość wody retencjonowanej w zbiorniku i odpływającej ze zbiornika oraz rozpoznano przyczyny jej przestrzennego zróżnicowania a także czasowej ich zmienności. W pracy ponadto przedstawiono ocenę eutrofizacji analizowanych wód, oceniono czy badane wody są wrażliwe na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych, do spożycia oraz wykonano ocenę zlewni zbiornika Bukówka pod kątem dostawy materii do zbiornika. Ocenę jakości wody w analizowanych ciekach i zbiorniku wykonano analizując takie wskaźniki jak: NO3-, NO2-, NH4+, PO43-, BOD5, odczyn wody, przewodność elektrolityczną, temperaturę wody i zawiesinę ogólną. Wyniki badań własnych jakości wody rzeki Bóbr uzupełniono wynikami uzyskanymi z WIOŚ Wrocław i z Czech. Wyniki przeprowadzonych w okresie 2006–2007 badań jakości wody na terenie polskiej części zlewni zbiornika Bukówka wykazały, że wody te ze względu na stężenia fosforanów, BZT5 i zawiesiny ogólnej przekroczyły wartości graniczne wskaźników jakości wód odnoszące się do jednolitych części wód powierzchniowych w ciekach naturalnych takich jak rzeka właściwe dla klasy II. Natomiast stężenia N-NO3- i odczyn zakwalifikowały wody do II klasy jakości wód, odnoszących się do jednolitych części wód powierzchniowych w ciekach naturalnych, takich jak rzeka. W pracy stwierdzono, że badane wody z terenu zlewni zbiornika Bukówka nie są wrażliwe na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. Natomiast zlewnia zbiornika Bukówka charakteryzuje się małą podatnością na uruchomienie ładunku zdeponowanego na jej obszarze i niewielką możliwością dotarcia jej do zbiornika. Z punktu widzenia procesu eutrofizacji uwarunkowania hydrochemiczne występujące w zlewni zbiornika Bukówka, w aspekcie realizowanych przez zbiornik funkcji, są dla niego niekorzystne. Główną przyczyną tego stanu są wysokie stężenia fosforu pochodzącego ze ścieków bytowych z miejscowości położonych w badanej zlewni. Wody zbiornika Bukówka nie nadają się do bytowania ryb łososiowatych i karpiowatych. Natomiast ocena przydatności wody odpływającej ze zbiornika Bukówka do spożycia wykazała, że wartości: temperatury wody, przewodności elektrolitycznej, azotanów i amoniaku nie przekroczyły wartości granicznych kategorii A1. Wartości odczynu wody zakwalifikowały badane wody do kategorii A2. Wartości graniczne kategorii A3 przekroczone zostały pod względem zawiesiny ogólnej i BZT5. W pracy wykazano, że zbiornik Bukówka wpływał korzystnie na zmiany jakości wody rzeki Bóbr i innych czterech dopływów: Opawa, Złotna, Bachorzyna i Paprotki. Woda odpływająca ze zbiornika w porównaniu z wodą dopływającą do zbiornika charakteryzowała się większymi wartościami średnich stężeń azotynów, odczynu wody i temperatury wody. Ze względu na transgraniczny charakter rzeki Bóbr, na której zlokalizowany jest zbiornik Bukówka, istotne jest ograniczenie dopływu zanieczyszczeń do niej oraz monitorowanie stanu czystości wody w ciekach i zbiorniku. Kompleksowy monitoring hydrologiczny i jakości wody w zlewni zbiornika będzie pomocny do podejmowania działań na rzecz ochrony wód w zlewni oraz umożliwi prowadzenie racjonalnej gospodarki wodnej na obszarze polskiej i czeskiej części zlewni. Najważniejsze działania dla wód przekraczających granicę polsko-czeską powinny dotyczyć ochrony tych wód przed zanieczyszczeniami, poprawy stanu gospodarki wodno-ściekowej w zlewni oraz poprawy jakości wody.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2015, Tom 17, cz. 1; 316-336
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ lokalizacji składowisk odpadów na jakość wód podziemnych
Influence of Location of Landfills on Groundwater Quality
Autorzy:
Wysocka, M. E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1818571.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
nieuszczelnione składowiska odpadów
warunki geologiczne
jakość wód podziemnych
monitoring
piezometr
leaky landfill
geological conditions
groundwater quality
piezometer
Opis:
Since recently localization, building, and exploitation of landfill sites in Poland have been taking place without any guidelines and legal regulations. As a result Poland, in comparison to other European Union countries, does not score well in this respect. Unfortunately landfills, particularly from the rural area, quite often have been stored directly on the natural grounds without any protection in excavation after the exploitation of aggregate. The aim of this article is to indicate the elements that should be taken into account during structure design, or expansion of the landfills, by focusing particularly on the groundwater quality of the terrain. In order to stress the significance of this subject, three examples of the municipal landfills that have been located in the sites of adverse geological conditions are presented, and the effect of it on the groundwater quality was carried out. Tested landfills have been located mainly within the limits of the non-cohesive soils with high filtration coefficients without any protection. In every case, a subsurface water-bearing layer is deposited directly under the stored landfills. Observation for analyzed landfills were made just before their closing but still during the exploitation. Therefore, the analysis regards the period from the formation of the landfill monitoring wells till today when the landfills are already closed and reclaimed. In the water samples, which were collected according to the guidelines, the following indicators were taken into account and analyzed: reaction pH, proper electrolytic conductivity, total organic carbon, heavy metals (Cu, Pb, Zn, Cd, Cr, Hg), total polycyclic aromatic hydrocarbons. In all the tested landfills was found higher concentrations of groundwater’s pollution indicators in landfill monitoring wells located on the outlet of these waters than in the landfill monitoring wells located on their supply. An increased total organic carbon content and higher electrolytic conductivity and content of heavy metals such as copper and zinc was specifically observed. Increased contents of these indicators prove a negative impact of landfills on the water environment. Consequently, the order to close these landfills was justified, as further storage of these landfills would have a bad impact on the groundwater quality, as a result of which a complete degradation of the water-bearing level would take place. As a consequence of the cessation of the exploitation, the quality of water has improved within the limits of the landfills where the geological conditions were the best, namely, even a discountinuous layer of the poorly permeable formations stored above the water-bearing layer had a positive impact and stopped the pollution, disallowing their further migration into the highly permeable formations. In the case of the landfills situated directly on the soils of high filtration coefficients, the indicators of negative influence of deposited landfills increase even after the closing of the researched landfill sites. In this case, a further analysis of monitoring research is needed in order to see after how many years after the shutdown the landfills would cease to be damaging for the waters of the subsurface water-bearing layer.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2015, Tom 17, cz. 2; 1074-1093
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Systemy hydrofitowe do oczyszczania spływów powierzchniowych w rejonie Zatoki Gdańskiej
Constructed wetland systems for serial runoff treatment in the gulf of Gdansk Region
Autorzy:
Obarska-Pempkowiak, H.
Gajewska, M.
Wojciechowska, E.
Stosik, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819603.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
system hydrofitowy
Zatoka Gdańska
jakość wód
związki azotu
hydrofitowy system
Gulf of Gdansk
water quality
nitrogen compounds
Opis:
W artykule przywołano przykłady udanych wdrożeń obiektów hydrofitowych oczyszczania spływów obszarowych na terenie aglomeracji trójmiejskiej. Zespół obiektów hydrofitowych wybudowany w ZOO w Oliwie wykazał szczególnie wysoką skuteczność usuwania związków azotu. Obiekt hydrofitowy na Potoku Swelina spowodował znaczną poprawę jakości wód Potoku, a co za tym idzie i czystości kąpieliska w rejonie Kamiennego Potoku w Sopocie. Podjęte działania przyczyniły się do znacznej poprawy jakości wód Zatoki Gdańskiej w rejonach kąpielisk w Jelitkowie i Kamiennym Potoku.
In the article the examples of successful application of CW systems for treatment of aerial runoff at the Threecity agglomeration have been presented. The CW system at the ZOO in Oliwa was particularly effective in nitrogen removal. The CW system at Swelina Stream contributed to the significant improvement of the stream waters quality, resulting in the improvement of the quality of the bathing place located near its outflow to the Gulf of Gdańsk.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2011, Tom 13; 173-185
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analysis of the Influence of a Hybrid Constructed Wetland Wastewater Treatment Plant on the Water Quality of the Receiver
Analiza wpływu hybrydowej gruntowo-roślinnej oczyszczalni ścieków na jakość wód odbiornika
Autorzy:
Gizińska-Górna, M.
Jóźwiakowski, K.
Marzec, M.
Pytka, A.
Sosnowska, B.
Różańska-Boczula, M.
Listosz, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1813901.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
constructed wetland system
wastewater treatment
surface water
sewage receiver
river
water quality
oczyszczalnie gruntowo-roślinne
oczyszczalnie ścieków
wody powierzchniowe
odbiornik ścieków
rzeka
jakość wód
Opis:
This paper presents the results of research on the impact of the composition of wastewater discharged from a hybrid constructed wetland wastewater treatment plant on the quality of water in the Urzędówka River, a right tributary of the Wyżnica River. During the years 2011-2013, samples of treated wastewater and water from the river were collected (upstream and downstream of the wastewater discharge point) and subjected to physicochemical analysis and, in 2013, also to microbiological analysis. The study showed that the treated wastewater outflowing from the treatment plant did not have any negative influence on the quality of the water in the receiver. Water from the Urzędówka River met clarity standards for class I waters; only the concentrations of total phosphorus and nitrate nitrogen exceeded the limit values for water clarity class II. The studies have shown that waters from the Urzędówka River upstream of the treatment plant contained a huge concentration of E. coli bacteria, fecal coliform bacteria and fecal enterococci, which indicates the impact of other sources of microbiological pollution.
W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczące wpływu ścieków odprowadzanych z hybrydowej oczyszczalni hydrofitowej na jakość wód z rzeki Urzędówki, prawostronnego dopływu rzeki Wyżnicy. Próby ścieków oczyszczonych oraz wód z rzeki (powyżej i poniżej miejsca zrzutu ścieków) do analiz fizyczno-chemicznych pobierano w latach 2011-2013, a do analiz mikrobiologicznych w 2013 roku. Na podstawie wyników badań stwierdzono, że ścieki oczyszczone, odpływające z gruntowo-roślinnej oczyszczalni nie miały negatywnego wpływu na jakość wód odbiornika. Wody rzeki Urzędówki odpowiadały I kasy czystości, jedynie zawartość fosforu ogólnego oraz azotu azotanowego przekraczała wartości graniczne określone dla II klasy czystości. W wodzie z rzeki przed zrzutem ścieków oczyszczonych notowano wysoką liczebność bakterii grupy coli i coli typu kałowego oraz enterokoków kałowych, co wskazuje na oddziaływanie innych źródeł zanieczyszczeń mikrobiologicznych.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2017, Tom 19; 370-393
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Contents of biogenic components in surface waters of small catchments in the Zielonka Forest
Zawartość składników biogennych w wodach powierzchniowych w małych zlewniach na terenie Puszczy Zielonka
Autorzy:
Liberacki, D.
Szafrański, Cz.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1825965.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
wody powierzchniowe
jakość wody
Puszcza Zielonka
zanieczyszczenie wód
Opis:
Jakość wód powierzchniowych jest obecnie jednym z najbardziej istotnych zagadnień w badaniach nad ochroną środowiska. Wzrastające zapotrzebowanie na wodę, obserwowane w ostatnich latach, zmusza do ochrony jej zasobów, nie tylko pod względem ilości, ale również jakości. Dynamika przemieszczenia różnych minerałów i związków organicznych oraz ich różnych form chemicznych jest uzależniona od wielu czynników, głównie od: zarządzania zlewnią, typem gleby, nawożenia mineralnego i opadów. W ostatnich latach znaczne zmiany zostały wprowadzone w metodach uprawy stosowanych w rolnictwie, polegające na redukcji stosowania nawozów mineralnych i chemicznych środków ochrony roślin. Jednakże należy podkreślić, że transport wodny związków chemicznych zależy od wielu czynników (własności gleby, topografii, warunków pogodowych i sposobu uprawy) i może być bardzo długim procesem, trwając od kilku do kilkunastu lat. Podstawową metodą mającą na celu poprawę jakości wody jest zmniejszenie wprowadzania pierwiastków biogennych, takich jak: azot, fosfor i potas. Celem pracy jest ocena zawartości składników biogennych w wodach powierzchniowych w małych zlewniach zlokalizowanych na terenie Puszczy Zielonka. Przedmiotem badań były dwa cieki nizinne: ciek Hutka do przekroju Huta Pusta oraz ciek Potaszka do przekroju Potasze. Zlewnia cieku Hutka jest zalesiona w 89%, natomiast zalesienie zlewni cieku Potaszka wynosi zaledwie 15%. Badania i obserwacje polowe były prowadzone w latach hydrologicznych 2003÷2005. Składały się one zarówno ze standardowych pomiarów hydrometeorologicznych dotyczących rejestracji poziomów wody w ciekach, codziennej rejestracji opadów, jak z miesięcznej analizy jakości wody w ciekach Hutka i Potaszka oraz w śródpolnym i śródleśnym oczku wodnym. Analizy laboratoryjne próbek wody obejmowały 20 wskaźników i składników charakteryzujących fizyczne, chemiczne i tlenowe warunki a także zawartość substancji biogennych. Analiza wody została wykonana zgodnie z wytycznymi zawartymi w "Wykazie norm z zakresu analityki wody i ścieków". Badania i obserwacje terenowe prowadzone w latach hydrologicznych 2003÷2005 wykazały, że jakość wód w omawianych ciekach pod względem zawartości różnych form chemicznych azotu odpowiadała I - klasie bardzo dobrej jakości. Natomiast pod względem zawartości fosforanów oraz potasu wody powierzchniowe należy zakwalifikować do IV klasy - niezadowalającej jakości, a w roku 2003 do najgorszej V klasy - wód złej jakości
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2008, Tom 10; 181-192
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-14 z 14

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies