Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "River" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 34
Tytuł:
Zooplankton of three suburban lakes in relation to select abiotic conditions
Zooplankton trzech przymiejskich jezior na tle wybranych warunków abiotycznych
Autorzy:
Sługocki, Ł
Czerniawski, R
Domagała, J
Krepski, T
Pilecka-Rapacz, M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819372.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
communities
rotifer
water
river
Opis:
Badania prowadzono w trzech eutroficznych jeziorach położonych w północno-zachodniej Polsce: jeziorze Adamowo, Grażyna i Klasztorne. Z każdego stanowiska pobierano próbę zooplanktonu oraz próbę wody do określenia wybranych parametrów fizyko-chemicznych. W odniesieniu do uzyskanych wyników można uznać, że pomimo takiego samego statusu troficznego badane jeziora różniły się pod względem struktur jakościowych i ilościowych zooplanktonu, na co miały wpływ różne warunki środowiskowe badanych jezior. Podobieństwo jakościowe zooplanktonu pomiędzy jeziorami nie było zbyt wysokie. W najmniejszym jeziorze obserwowano największe liczebności zooplanktonu, szczególnie małych plankterów. Pozwala to wnioskować, że im mniejsza powierzchnia jeziora tym większa jest liczebność zasiedlającego je zooplanktonu. Biomasa zooplanktonu osiągała największe wartości w największym jeziorze Adamowo, co było spowodowane licznym występowaniem dojrzałych skorupiaków planktonowych. Biorąc pod uwagę zależność pomiędzy warunkami środowiskowymi jezior a zagęszczeniem zooplanktonu, stwierdzić można że największy wpływ na kształtowanie struktur zooplanktonu mają nieorganiczne związki biogenne.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2012, Tom 14; 146-160
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Samooczyszczanie wód w procesie tworzenia form deltowych
Self-purification of Waters During Creation of Delta Forms
Autorzy:
Rzętała, M. A.
Jaguś, A.
Rzętała, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819143.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
samooczyszczanie wód
formy deltowe
reservoirs
river
Opis:
The article concerns the self-purification of running waters in areas where they flow into water bodies. At such places, delta forms (alluvial fans, deltas) are created that are built up of the material accumulated by the watercourse. The study was conducted in the Upper Silesia region in southern Poland and concerned delta forms created in seven water bodies (Dzierżno Duże, Dzierżno Małe, Pogoria I, Pogoria III, Przeczyce, Kozłowa Góra, Pławniowice). The choice of the Upper Silesia region as the study area was dictated by the specific process whereby delta forms are created. In this region, which is among the most urbanised and industrialised in Poland, which results in most polluted surface waters. Running waters are heavily burdened with wastewater, by-products from processing minerals (particularly coal dust), technological water, sewage sludge, fertilisers, etc. The deposition of pollutants in river mouths leads to the rapid creation of delta forms with areas ranging from several hundred square metres to around 1 sq. km. The largest delta form has been created at the place where the Kłodnica River enters the Dzierżno Duże reservoir. During low water its area exceeds 1 sq. km and its thickness exceeds ten metres in some places. The overall volume of the Kłodnica River delta is estimated to be slightly over 2 million cu. m. Owing to the deposition that is taking place, running waters are subject to self-purification, particularly with respect to the solid particles they carry. This is a mechanical purification process. Apart from mineral substances, a significant amount of organic matter transported by the river is also deposited. The composition of delta sediments only partly reflects the characteristics of the substrate present in the catchments of the rivers that form the deltas in question, and the deposits often exhibit anthropogenic features. Delta sediments are a material that includes a large amount of organic matter, nutritional substances (mainly phosphorus compounds) and trace elements, including heavy metals. Concentrations of many elements exceed the levels characteristic of the natural geochemical background of sedimentary rocks. Therefore pollutants are immobilised, at least temporarily, during the process of creating the delta form, which protects the quality of the water in the water bodies. This purification effect is amplified by the vegetation overgrowing the deltas, which is dominated by common reed. This vegetation serves as a biological filter for waters that filter through it or remain stagnant, removing many pollutants by way of biological assimilation. Apart from their significance for water self-purification, deltas are important from the point of view of reducing the silting up of water bodies. Delta forms perform many functions in the natural environment as well. These include increasing the retention capacity of the surrounding area, shaping new habitats and increasing local biodiversity.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2013, Tom 15, cz. 3; 2510-2525
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metale ciężkie w minogu rzecznym Lampetra fluviatilis (L. 1758)
Heavy metals in the riverine Lamprey lampetra fluviatilis (L. 1758)
Autorzy:
Protasowicki, M.
Ciemniak, A.
Mamińska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819579.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
metale ciężkie
minog rzeczny
heavy metals
river lamprey
Opis:
Celem niniejszej pracy było określenie zawartości wybranych metali ciężkich (Hg, Cd, Pb, Cu i Zn) w minogu rzecznym (Lampetra fluviatilis), porównanie zawartości metali w zależności od miejsca połowu i płci oraz wykazanie, które spośród badanych narządów kumulują je w największych ilościach.
Despite numerous studies of metals in ichthyofauna, research lampreys which, as Agnatha, not belong formally to the fish, although they are of interest to ichthyolgists are still very few. The purpose of this study was to determine the content of selected heavy metals (Hg, Cd, Pb, Cu and Zn) in the riverine lamprey (Lampetra fluviatilis), the comparison of metal content depending on the location of catches and sex, and to demonstrate which of the examined organs accumulate them in the largest quantities. The study included females and males from the river Odra and the Vistula, weighing from 61 to 198 grams and total length from 313 to 482 mm. For analysis muscles, gonads and gill bags were collected. Samples for the determination of mercury were wet mineralized in a mixture of concentrated nitric and perchloric acids, and for analysis of other metals in nitric acid by microwave technique. Analyse of Hg content was performed by CV AAS, Cd and Pb by GF AAS method, and Cu and Zn by ICP-AES. It has been shown that the gonads of the Odra river lampreys contained more mercury and zinc, gill bags more of cadmium and lead, than those organs of lampreys from the Vistula. Metal content in the other cases was the same. Female gonads also contained more zinc than the male gonads, and the levels of this element in both sexes slightly correlated (r = 0.453) with the mass of the gonads. High levels of zinc in the gonads is probably associated with its role in the processes of reproduction. Generally, the lowest metal concentration, except mercury, contained muscle, a lot was accumulated in the respiratory system responsible for direct down-loading of the elements from the water. There were no statistically significant relationship between the level of the analyzed metals in the organs, and body weight and total length of lampreys (correlation coefficients of r <0.365).
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2011, Tom 13; 1223-1232
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena ładunków związków biogennych wymywanych ze zlewni rzeki Głównej w latach 1996-2009
Assessment of Biogenic Compounds Elution from the Główna River Catchment in the Years 1996-2009
Autorzy:
Sojka, M.
Jaskuła, J.
Wicher-Dysarz, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1813936.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
związki biogenne
eutrofizacja
rzeka nizinna
nutrients
eutrophication
lowland river
Opis:
W pracy dokonano oceny ładunków związków biogennych wymywanych ze zlewni rzeki Głównej w latach 1996-2009. Obliczono roczne i półroczne ładunki: azotu amonowego, azotu Kjedahla, azotu azotanowego, azotu ogólnego, fosforanów i fosforu ogólnego. Uzyskane wyniki przeanalizowano na tle warunków hydrometeorologicznych, zmian sposobu użytkowania i zagospodarowania terenu oraz stanu gospodarki wodno-ściekowej. Na podstawie obliczonych jednostkowych ładunków azotu i fosforu ogólnego wymywanych ze zlewni rzeki Głównej oszacowano zasilanie zbiornika Jezioro Kowalskie tymi związkami. Powyższa ocena jest niezbędna do opracowania koncepcji działań zmierzających do ochrony zbiornika retencyjnego Jezioro Kowalskie przed eutrofizacją. Zbiornik retencyjny Jezioro Kowalskie o powierzchni 203 ha usytuowany jest w zlewni rzeki Głównej. Całkowita długość rzeki wynosi 43 km, a zapora czołowa zlokalizowana jest w 15+423 km. Pole powierzchni zlewni wynosi 235,81 km2, w tym całkowita zlewnia zbiornika stanowi 189,35 km2. Zlewnia ma charakter nizinny, w którym przeważającą część zajmują obszary użytkowane rolniczo, grunty orne stanowią 57,5% a użytki zielone 7,5%. Do pozostałych form użytkowania zaliczyć można lasy (24,7%), tereny zurbanizowane (7,4%) oraz wody powierzchniowe (2,9%). Głównymi czynnikami wpływających na stan wód powierzchniowych w zlewni są źródła o charakterze punktowym, których występowanie wiąże się z nie do końca uporządkowaną gospodarką wodno-ściekową oraz te o charakterze obszarowym związane z działalnością rolniczą. Przeprowadzone analizy wykazały, że zbiornik retencyjny Jezioro Kowalskie w latach 1996-2009 był pod silną presją czynników antropogenicznych. Wody rzeki Głównej zasilające zbiornik retencyjny charakteryzowały się wysokimi stężeniami fosforanów i azotu Kjeldahla.
The purpose of the presented study is to assesses the loads of nutrients leaching from the catchment of the river Główna in 1996-2009. The annual 1996-2006 charges of several compounds are calculated. The analysis include ammonium, Kjeldahl nitrogen, nitrate nitrogen, nitrogen general, phosphates and total phosphorus. The results are compared with hydro-meteorological conditions, changes in land usage and management as well as the state of water supply and wastewater treatment. Calculated unit loads of nitrogen and phosphorus washed outwith sink river Główna are the basis for estimation of inflow of this compounds to the Jezioro Kowalskie lake. Such assessment is essential to develop the concept of action to protect the reservoir Jezioro Kowalskieagainst eutrophication. The chosen study area, namely the Jezioro Kowalskie lake, is an reservoir of 203 hectares inundation area. It is located in the catchment of the Główna river. The total length of the river is 43 km. The main dam is located in km 15+423. The total catchment area is 235.81 km2. The catchment area of the lake is 189.35 km2. The reservoir is very unusual because it has a specific shape. It is divided into two parts in such a way that preliminary reservoir and the main reservoir parts may be specified. The flow between the upper and the lower part is constrained. Because the upper part is smaller and works as sedimentation tank. The basin is lowland, where the majority of the occupied areas is used for agriculture, arable land account for 57.5% and 7.5% grassland. The other forms of use include the forests (24.7%), urban areas (7.4%) and surface water (2.9%). The main factors, which impact on the status of surface waters in the catchment, are the point sources of pollutants. The problems of lack of order in local water supply network and wastewater treatment are the reasons that such sources occur in the catchment. There are also surface sources of pollutants associated with agricultural activities.The analyzes carried out showed that reservoir Jezioro Kowalskie in the years 1996-2009 was under strong pressure from anthropogenic factors. The Główna river supply reservoir with water characterized by the high concentrations of phosphate and nitrogen Kjeldahl.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2016, Tom 18, cz. 1; 815-830
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza zagrożeń powodziowych w zlewni rzeki Piotrówki
Analysis of flood risk in Piotrówka river catchment
Autorzy:
Czamara, W.
Rosik-Dulewska, C.
Lipka, R.
Wiatkowski, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819809.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
powódź
zlewnia rzeki
analiza zagrożeń
analysis risk
river catchment
Opis:
Zagrożenie powodziowe w Polsce występuje na powierzchni ponad 2 mln hektarów, obejmujących obszary dolinowe i przymorskie, stanowi to ok. 7% powierzchni kraju [1]. Na obszarze tym występują różne typy powodzi o różnym zakresie przestrzennym i czasie występowania. Najczęstszą przyczyną ich pojawiania się stanowią opady atmosferyczne, które w okresie (półroczach letnich) 1941÷2001 były przyczyną powstawania powodzi w 59% przypadkach. Ponadto w analizowanym okresie, w półroczach zimowych (od listopada do kwietnia), najczęściej pojawiały się powodzie sztormowe (13%), zatorowe (10%), roztopowe (8%), i roztopowo-opadowe (5%). Wystąpiły również awarie urządzeń wodnych, stanowiły one przyczynę 5% powodzi [15]. Powódź jest zjawiskiem przyrodniczym, występującym nieregularnie i na ogół ma gwałtowny przebieg [17]. Wyeliminowanie powodzi jest niemożliwe, gdyż nie można kontrolować takich zjawisk jak opad atmosferyczny, można natomiast ograniczyć wielkość strat spowodowanych powodzią [21]. Na zmniejszenie strat powodziowych można wpływać poprzez rozwiązania techniczne i nietechniczne. Ze względu na stosowane środki techniczne, ochronę przeciwpowodziową dzieli się na czynną i bierną [18, 22].
The flood risk in Poland is found on more than 2 millions hectare area (valley and coastal territory) that constitute about 7% of country area [1]. There are a various types of flooding that are characterized by diverse duration and spatial scope. The reason of flooding occurrence in 59% of cases are precipitation and this was a main reason of inundation in 1941 - 2001 season. The dissertation concerns issues of flood protection in Piotrówka river catchment localized in south Poland. In the last few years the increase of flood incidence can be observed in the considered catchment area. The range of floods also increases and, as a result, larger areas get flooded, which makes consequences of each flood more severe. The instances are flood from July 1997 when the streamflow reached Q = 53.2 m3/s and from 24th August 2005 when the maximum historical flow of Q = 64.9 m3/s was reached. Due to the fact that Piotrówka flows to the Czech Republic, it causes flood risk for both countries. In this paper the flood risk for Piotrówka river catchment has been identified by determining flooded areas and proposing a course of action to protect areas most vulnerable to a flood wave. Flood areas determined by the flow of the probability of occurrence of p = 1% (Qmax 1%) and maximal historical flow of the probability of occurrence of p = 0.04% (Qmax 0.04%) (that took place on 24th August 2005) have also been set. According to methodic given by Radczuk and al. [2001] the range of the areas has been established by determining the location of points of the highest water level on Włodzimierz Czamara, Czesława Rosik-Dulewska, Roman Lipka, Mirosław Wiatkowski 958 Środkowo-Pomorskie Towarzystwo Naukowe Ochrony Środowiska the cross-section of Piotrówka river channel. Flood area presented on topographic maps with the aid of Corel Draw 12.0 graphic program. Different options of flood protection, constituting proposals of solutions for the valley of Piotrówka river have been analyzed. What has been proposed: building of dikes, appropriate land use planning in flooded area, realisation of pondage program by the building of small reservoirs, but also agromelioration and reforestation in basin, introducing the Local Flood Warning System in order to increase of efficacy to warn off from flooding,implementation of mechanism of flood risk management according to Directive 2007/60/EC on the assessment and management of flood risks. These actions will enhance flood prevention and reduce negative consequences of inundation at the same time.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2009, Tom 11; 945-958
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Początek ruchu i transport rumowiska na odcinku Odry swobodnie płynącej w aspekcie wymaganych głębokości tranzytowych
Incipient Motion and Sediment Transport on the Naturally Flowing Odra River Sector in the Aspect of Required Transit-Depths
Autorzy:
Kasperek, R.
Głowski, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1815486.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
rzeka
ruch rumowiska
głębokości tranzytowe
river
sediment movement
transit-depths
Opis:
Odra swobodnie płynąca znajduje się między stopniem wodnym Brzeg Dolny (km 282) a ujściem do jeziora Dąbie w Szczecinie (km 742). Kanalizacja rzeki polegająca na zabudowie koryta stopniami piętrzącymi (jaz i śluza) ma na celu zapewnienie odpowiednich głębokości żeglugowych, przekrojów szlaku, ale także ustabilizowanie przepływów i stanów wody. Przegrodzenie rzeki stopniem powoduje zmianę reżimu hydrologicznego oraz naruszenie równowagi hydrodynamicznej koryta. Warunki żeglugowe w Odrze zmieniają się w zależności od zjawisk hydrologicznych. Im większe są wahania przepływów, tym większe trudności w zapewnieniu normalnej żeglugi. Widać to szczególnie na odcinku Odry swobodnie płynącej między Brzegiem Dolnym a Malczycami, gdzie głębokość zależy od wielkości przepływu oraz od procesów fluwialnych (erozja, sedymentacja, transport rumowiska). W pracy przedstawiono analizę ruchu rumowiska w aspekcie żeglugi. Wykorzystano badania innych autorów i własne pomiary hydrometryczne, pobrano materiał denny oraz pomierzono transport rumowiska. Badania rumowiska są niezbędne m.in. do ustalenia przemiałów i obszarów degradacji. Z badań autorów wynika, że przemiały w Odrze są m.in. wynikiem dostawania się i odkładania rumowiska wymytego z dna rzeki na skutek intensywnej erozji poniżej jazu Brzeg Dolny. Przy przepływach niskich przemiały są przesuwane z prędkością rzędu 0,3 m/rok, a przy najwyższych nawet 24 m/rok. Całkowity transport rumowiska (wleczonego i unoszonego) w przekroju rzeki Odry pomierzono na poziomie 5,8 kg/s. Udział rumowiska wleczonego i unoszonego w całkowitym transporcie jest na poziomie odpowiednio 90% i 10%. Najwięcej było cząstek o wielkości 0,5-1 mm (63% w pionie I, 35% w pionie II i 58% w pionie III), a najmniej 5-10 mm i 10-20 mm (kilka %). Do określenia początku ruchu i unoszenia materiału dennego w Odrze posłużono się bezwymiarowym naprężeniem ścinającym ac. Dla trzech pionów pomiarowych określono wartość tego naprężenia, która dla ziaren 1 mm i 1,5 mm była równa odpowiednio 0,335-0,364 oraz 0,223-0,242. Początek unoszenia w Odrze najlepiej opisuje kryterium Van Rijna. W analizie przyjęto, że frakcje, których zawartość w próbach jest rzędu kilku %, są uruchamiane i podrywane z dna (początek ruchu). Dla frakcji 2-5 i 5-10 mm naprężenia ac wynoszą odpowiednio 0,096-0,104 i 0,045-0,048, a początek ruchu przebiega zgodnie z kryterium Shieldsa. Natomiast dla frakcji 10-20 mm ac obliczone w oparciu o pomiary wleczenia wynoszą 0,022-0,024 i są niższe od Shieldsa. W okresie 1997-2009 ilość dni, w których była możliwa żegluga (głębokości wyższe od 1,30 m) na Odrze między Brzegiem Dolnym a Ścinawą zmieniała się w zakresie 121-304. Głębokości 1,80 m i więcej, wymagane dla III klasy drogi wodnej, występowały w roku tylko przez 31-173 dni. W tym okresie najmniejsze głębokości miały miejsce w km 282,65; 299,1-300,5 i 329,8. Z analiz autorów wynika, że w okresie 2010-2015 wzrosła ilość miejsc-przemiałów z 3 (okres 1997-2009) do 11. Głębokości wody w tych lokalizacjach (km 282,3-282,6; 311,2; 312,1; 315,4; 315,8; 317; 319,0; 332,0) podczas niskich przepływów nie spełniają wymogów Rozporządzenia 2002 dla uprawiania żeglugi.
The freely flowing Odra River is found between the Brzeg Dolny barrage (km 282) and outlet to the lake Dabie in Szczecin (km 742). The canalization of the Odra River relying on the building of channel with barrages (weir and lock) targets the assertion of suitable navigable depths, route cross-sections, but also the homoeostasis of flows and water levels. Partitioning of the river with the barrage causes change of the hydrological regime and breach of the hydrodynamic channel equilibrium. Shipping conditions in the Odra River change depending on hydrological phenomena. To them greater are oscillations of flows, these greater difficulties in assertion of the normal shipping. It is visible this particularly on the naturally flowing Odra River sector between Brzeg Dolny and Malczyce, where the depth depends on the flow size and fluvial processes (erosion, sedimentation, sediment transport). In the work one presented sediment movement analysis in the shipping aspect. One used investigations of other authors, own hydrometric measurements, bed material and sediment transport have been sampled. Tests of the sediment are necessary among other things to estimate outwashes and degraded areas. From research of authors it results that outwashes in the Odra River are among other things a result of getting and the postponement of the sediment washed from the bottom as the result of the intensive erosion below the Brzeg Dolny weir. At low flows meals are shifted with the speed 0.3 m/year and at highest 24 m/year. Total transport of the suspended and bed load in Odra River has been measured on level 5.8 kg/s. Participation of the bed load and suspended load in total transport is suitably 90% and 10%. Particles about the size 0.5-1 mm was most (63% in vertical I, 35% in II and 58% in III), and least 5-10 mm and 10-20 mm (several %). To describe the beginning movement and suspension of bed material in the Odra River has used the dimensionless shear stress ac. In 3 measuring verticals value of this stresses ac has determined which for grains 1 mm and 1.5 mm was equal suitably 0.335-0.364 and 0.223-0.242. Suspension in the Odra River best describes the Van Rijn criterion. In this analysis one accepted that fractions whose content in samples is several %, are started and raised from the bottom (beginning movement). For the fraction 2-5 mm and 5-10 mm the stresses ac carries out suitably 0.096-0.104 and 0.045-0.048, and the incipient motion takes place in compliance with the Shields criterion. However for the fraction 10-20 mm of the stresses ac calculated based on the sediment transport measurements are equal 0.022-0.024 and lower from Shields values. In a period of 1997-2009 the quantity of days in which was the possible shipping (higher depths from 1.30 m) on the Odra River between Brzeg Dolny and Scinawa changed within the range 121-304. Depths 1.80 m and more, required for II class of the water route, appeared in the year only through 31-173 days. In this period least depths took place in the km 282.65; 299.1-300.5 and 329.8. From analyses of authors it results that within a period of 2010-2015 increased the quantity of outwashes about 3 (period 1997-2009) to 11. Depths of water in these locations (km 282.3-282.6; 311.2; 312.1; 315.4; 315.8; 317; 319.0; 332.0, during low flows do not fulfill requirements of the Decree 2002 for the shipping.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2016, Tom 18, cz. 1; 550-564
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena ładunków związków biogennych wymywanych ze zlewni cieku Dębina
Assessment of biogenic compounds eluted from the catchment of Dębina River
Autorzy:
Sojka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819743.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
zlewnia
związki biogenne
zlewnia cieku Dębina
catchment
Dębina River
biogenic compounds
Opis:
Zasoby wodne powstają głównie na obszarach rolnych i leśnych, które stanowią odpowiednio około 51 i 29% powierzchni Polski. Wymywane z terenów użytkowanych rolniczo organiczne i mineralne substancje wpływają niekorzystnie na jakość wód powierzchniowych, niekiedy w większym stopniu niż odprowadzane do nich wody zanieczyszczone ściekami przemysłowymi. Decydujący wpływ na jakość i ilość wód ma prawidłowe gospodarowanie wodą w krajobrazie rolniczym, u źródeł powstawania zasobów wodnych. W celu ochrony wód przed zanieczyszczeniami obszarowymi konieczne jest racjonalne kształtowanie krajobrazu poprzez tworzenie wśród pól uprawnych barier biogeochemicznych, które w istotny sposób powstrzymują odpływ składników chemicznych.
The aim of this research was an assessment of water quality and biogenic compounds loads eluted from the small catchment of the Dębina River. The river flows through the Kłeckie Lake which is strongly polluted and susceptible to degradation [5]. The basis of this paper were results of field study conducted in 2007 hydrological year in the catchment of the Dębina River down to Borzątew cross-section. Assessment of a physico-chemical state of the river was made according to Polish river water quality standards [6, 7]. Annual loads of ammonium nitrogen, nitrate nitrogen, nitrite nitrogen and phosphorus were computed on the basis of statistical methods [4]. Total nitrogen and phosphorus loads were calculated as products of the mean flow and mean concentrations of Nog. and Pog. The water of Dębina River were characterized by a high concentration of nitrate and low concentration of ammonium nitrogen. Mean concentrations of nitrite ranged from 6.0 mg NO3∙dm-3 in summer half year to 54.8 mg NO3∙dm-3 in winter half year. The annual loads of nitrogen and phosphorus compounds were differentiated. The nitrate nitrogen loads leaching from the catchment were the highest and equal to 10.25 N-NO3 kg∙ha-1∙yr-1, and nitrite nitrogen loads were the lowest and equal to 0.12 N-NO2 kg∙ha-1∙yr-1. Analyses of nitrogen compounds leaching from the catchment of the Dębina River showed that in the winter half years they reached 83% of annual loads. In summer half year the loads were smaller and amounted 1.24 kg∙ha-1∙yr-1. The load of total nitrogen leaching from the catchment achieved 11.54 kg∙ha-1∙yr-1, in which nitrate nitrogen load amounted to 89% and nitrate nitrogen and ammonium nitrogen about 1% only. In order to reduce nitrate nitrogen loads flowing into the Kłecko Lake it is necessary to decrease the use of fertilizers and to create biogeochemical zones along the river course and to build sewage networks.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2009, Tom 11; 1225-1234
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ kopalni węgla kamiennego na jakość wody rzeki Wisły
Influence of Hard Coal Mine on Water Quality in the Vistula River
Autorzy:
Policht-Latawiec, A.
Kapica, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819172.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
węgiel kamienny
rzeka Wisła
jakość wód
coal mine
Vistula river
water quality
Opis:
The subject of the paper was determining the effect of supplied mine waters on the quality of the analyzed section of the Vistula River. “Silesia” Mine Enterprise (ME) which supplies the pollutants is situated in the southeastern part of the Śląskie province. Silesia ME extracts hard coal and mine gas – methane. The mine belongs to medium waterlogged mines with chloride-sodium inflowing waters. Before their discharge to the river, the mine waters are as a whole drained to the storage-dosing reservoir. Beside the retention and dosing mine waters to the Vistula River, the reservoir allows for removing the mechanical suspension from the waters.The main point of the work was acquisition of samples for analysis. Water samples were collected in 2011 from four control and measurement points along a kilometer section of the Vistula river and used for laboratory analyses. The control and measurement points were situated 20m above the discharge ditch outlet to the Vistula River and subsequently 50 and 1000 m below the discharge. The following parameters were measured immediately after water sampling: water temperature, the contents of dissolved oxygen, oxygenation capacity, pH and electrolytic conductivity. The other eighteen components were analyzed in a laboratory. Determined were: the content of total suspended solids, dissolved substances, sulphates, phosphates, total phosphorus, ammonium nitrogen, nitrite nitrogen, nitrites, nitrate nitrogen, nitrates, ammonium ion, chlorides, sodium, calcium, magnesium, total iron, potassium and manganese. The paper assessed the dynamics of water physicochemical indices, fulfilling conditions at supplying polluted water to the receiving water and functional values of water. It was stated that the Vistula waters deteriorate after introducing mine waters. They become waters below the good state, creating conditions unsuitable for fish life and unfit for water supply to people. Pollution of mine waters, regarded as treated sewage, exceeds the permissible values of some indices as stated in legal regulations. However, the key concentration of chlorides at the point of full mixing does not exceed their permissible values. River self-purification is on a good level, since mostly pollutant concentrations decrease on the length of the investigated section of the Vistula River, i.e. in point 4.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2013, Tom 15, cz. 3; 2640-2651
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zanieczyszczenie wód produktami naftowymi
Water pollution with oil products
Autorzy:
Piekutin, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819438.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
zanieczyszenie wód
produkty naftowe
rzeka Supraśl
water pollution
petroleum products
Supraśl river
Opis:
Przedmiotem pracy jest oszacowanie ilościowe produktów naftowych w wodach Supraśli i wodzie podziemnej w pobliżu rzeki. W analizie możliwości zanieczyszczenia wód powierzchniowych związkami ropopochodnymi należy m.in. brać pod uwagę: rodzaj i stan zagospodarowania terenu, w tym jego podatność na erozję spowodowaną spływami powierzchniowymi, zanieczyszczenie opadu atmosferycznego, rodzaj nawierzchni dróg, placów, parkingów, itp., rodzaj i natężenie ruchu pojazdów [2, 5]. Na stężenie zanieczyszczeń powierzchniowych spływów opadowych wpływa ponadto: częstotliwość i sposób czyszczenia zlewni (dróg, placów), sposób zwalczania gołoledzi, roboty budowlane na obszarze zlewni, charakterystyka zjawiska opadowego (intensywność, czas trwania, długość przerwy pomiędzy opadami), pora roku.
During analysis of the possibility of contamination of surface waters with petroleum compounds the type and condition of land including its susceptibility to erosion caused by surface run-off, pollution, precipitation, type of roads, squares, parks, etc., the type and intensity of traffic should be taken into account. The concentration of pollutants of surface runoff is also influenced by rainfall: the frequency and method of cleaning the catchment area (roads, squares), method of deicing, works in the catchment area, the characteristics of the precipitation phenomenon (intensity, duration, length of intervals between rain), time of year. Subject of this work was to define the concentration of oil derivative substances in the river Suprasl water, which is main potable water supply source in Bialystok agglomeration. The river catchment is covered by indirect protec-tion zone, which is cut by many traffic routes. Transit location of the province caused road and rail transport intensification, which increased the risk of water environment pollution with oil derivatives. On the catchment area 10 measuring points in the case of surface water and 2 for underground water were selected for investigations. Sampling points were selected in order to determine the pollution discharged from the catchment area and roads. In researched water oil derivative substances were determined using reference method, total content of extractable organic substances, COD-Mn, suspension and pH. The results of conducted research was content of the oil derivative substances and extractable organic substances in analyzed water samples, also high concentration of easily decomposable substances. Content of oil derivative substances signals that research should be continued and also the condition of its migration should be recognized.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2011, Tom 13; 1903-1914
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ zrzutów wód z planowanej kopalni wapieni na Przedgórzu Iłżeckim na przepływ w ciekach od V do II rzędu
The Influence of Water Discharge from Planned Limestone Mine in Iłża Foothills on Runoff of 5th to 2nd Order Streams
Autorzy:
Ciupa, T.
Suligowski, R.
Wiatkowski, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1817990.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
wyrobisko
zrzut wód kopalnianych
odpływ rzeczny
mine excavation
mine water discharge
river runoff
Opis:
In the paper, the influence of predicted mine water discharge from the planned excavation of Jurassic limestone from Marylin 1 deposit (Iłża Foothills) on two levels of exploitation (167 and 155 m a.s.l.) on runoff of 5th to 2nd streams order (5th – stream from Śniadków, 4th – Oronka river, 3rd – Szabasówka river, 2nd – Radomka river) was examined. Excavation with its surface catchment creates endorheic area of 32.25 hectares, which will be dewatered. The source material consisted of: topographic and thematic maps, digital elevation model, hydrogeological documentation and field survey results. The analysis included river catchments delimitation, rainfall calculation in the area of the planned excavation mine and its catchment during the average year, month and day with the highest total precipitation during the 10 and 15 minute storms, calculation of specific discharge in gauged and ungauged streams which drains the excavation pit, calculation of the amount of runoff entering the excavation pit and the mine water discharge forming the runoff in subsequent streams. Unreliable rainfall intensity was determined by various methods: Błaszczyk equation, Reinhold formula, Bogdanowicz-Stachy probabilistic model. Specific discharges and runoff of the stream of Śniadków, Oronka river and Szabasówka river were obtained using specific runoff methods, Iszkowski equation and Punzet formula. Runoff of the Radomka river was calculated based on IMGW data (Słowików water gauge). The total percentage of surface water and groundwater at the 155 m a.s.l. exploitation level conditions will reach: 287.0% (year), 297.8% (month) and 467.4% (day) of the average runoff. In the following streams this influence will be moderate: Oronka (up to about 47%), Szabasówka (up to 8%) and Radomka (up to 5%). The biggest hydrological consequences, as a result of surface inflow, will occur after the torrential rain (10-15 minutes) in the stream from Sniadków. The resulting discharge will depend on the time required to pump out water from the excavation mine. In the scenario of the most intensive 15 minutes rainfall (return period 10%), the optimal duration of pumping out the water in the 155 m exploitation level conditions will be about 14 hours. Then, the mine water discharge will not exceed the average year discharge in the stream from Sniadków.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2016, Tom 18, cz. 2; 325-335
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Internet of Things (IoT) and Artificial Neural Networks Towards Water Pollution Forecasting
Autorzy:
Ibrahim, Thaer
Mishra, Alok
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1811593.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
Internet of Things
E-government
water pollution prediction
Tigris river
Artificial Neural Network
Opis:
Water could be some-times a source of danger on people's lives and property. Although it is one of the most important elements of life on this planet. This article define the threat of water pollution in Tigris River in Iraq. by collecting a data that generated by sensors that installed in a water pollution sensing project in Baghdad city, also this article aimed to detect and analyze the behavior of water environment. It is an effort to predict the threat of pollution by using advanced scientific methods like the technology of Internet of Things (IoT) and Machine learning in order to avoid the threat and/or minimize the possible damages. This can be used as a proactive service provided by E-governments towards their own citizens.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2020, Tom 22, cz. 1; 117-129
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stan fizykochemiczny i hydromorfologiczny małej rzeki nizinnej
Physico-chemical and hydromorphological state of a small lowland river
Autorzy:
Sojka, M.
Murat Błażejewska, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819794.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
stan fizykochemiczny
stan hydromorforlogiczny
rzeka nizinna
lowland river
physico-chemical state
hydromorphological state
Opis:
Ramowa Dyrektywa Wodna (RDW) 2000/60/WE wprowadziła nowe podejście do oceny stanu wód powierzchniowych. Nadrzędnym celem środowiskowym RDW, jest osiągnięcie do 2015 r. dobrego stanu wód powierzchniowych poprzez realizację odpowiednio przygotowanych planów gospodarowania wodami w obszarach dorzeczy. Ocena stanu ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych według RDW i [7] wykonywana jest na podstawie elementów biologicznych, oraz elementów hydromorfologicznych i fizykochemicznych jako wspierających biologiczne. Ze względu na duży zakres i pracochłonność oceny stanu ekologicznego wód Bojarski i in. [1] stwierdzili, że aktualnie ocena nie może być wykonywana ściśle według zasad podanych w RDW. Elementy abiotyczne: fizykochemiczneoraz hydromorfologiczne maja równorzędne jak biologiczne znaczeniedla organizmów żywych, bytujących w wodach powierzchniowych i elementy te mogą być wykorzystywane przy ocenie stanu ekologicznego wód, stan ten można ocenić pośrednio na podstawie gorszego ze stanów fizykochemicznego lub hydromorfologicznego [3, 7]. O ile systematyczna ocena stanu fizykochemicznego płynących wódpowierzchniowych w Polsce prowadzona jest od początku lat 90 na szeroką skalę przez WIOŚ, to dopiero od 2004 roku wg wytycznych [6] w ograniczonym zakresie prowadzona jest ocena hydromorfologiczna, która obejmuje reżim hydrologiczny, ciągłość rzeki i warunki morfologiczne.
The paper presents results of physico-chemical and hydromorphological state assessment of a small lowland river situated in the Gniezno Plain. The basis of this paper were the results of field study conducted in 2007 hydrological year in the catchment of the Dębina river down to Borzątew cross-section. Assessment of a physico-chemical state of the river was made according to Polish river water quality standards [6, 7]. Hydromorphological evaluation of the river channel was made on the basis of research made in November 2007. Characteristics of the river channel were assessed according to site surveys instructions [4]. The investigation was made on five kilometer river section which was divided into nine one-hundred-length homogenous sections. That was about 34.5% of the total river length. The hydromorphological assessment was made using the following three criteria: river channel, river bank vegetation zone and river valley on the basis of modified methodology elaboratem by Olejnik [5]. The results of researches indicate a poor the water quality of the Dębina river. The water of the Dębina river met the standards for the 5th quality class, due to high nitrate concentration. Main influence on this was exerted by inproper not ordered water supply and sewage disposal and agriculture activity in the catchment, especially a high consumption of fertilisers and intensive livestock breeding. Hydromorphological state of the Dębina river was also not satisfied. That was caused by modification of the water regime (quantity and dynamic of discharge). A parameter which decreased the final score assessment was the presence of water structures with backwater higher than 1 m, that disrupted watercourse continuity. The river channel of the Dębina river was modified - regulation and straighten river channel was done. The river bank vegetation zones along the investigated sections were too narrow to create a sufficient barrier between river channel and arable land.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2009, Tom 11; 727-737
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ zrzutu wód kopalnianych z odkrywki węgla brunatnego na jakość wód rzecznych
Impact of Mine Waters Discharge from Open-pit Lignite Mine on River Water Quality
Autorzy:
Staniszewski, R.
Jusik, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819212.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
wody kopalniane
jakość wód rzecznych
węgiel brunatny
classification
macrophytes
water quality
river water quality
Opis:
Open cast mines can cause several modification of environment, as like decrease of groundwater level, soil modifications, noise, changes of river discharge and others. The year 2009 was the last year of mine waters discharge from Lubstów mine (Wielkopolska province) to Noteć River, which caused increase of river discharge for approximately 17%. The paper presents results of two years of studies on impact of mine waters from brown coal open-pit mine on lowland river. Most important water quality parameters like pH reaction, conductivity, sulphates and nutrients were analysed in all sites. Biological indication methods (MTR, IBMR, RI and others) based on aquatic plants (macrophytes, algae, mosses, liverworts) were used in studies to evaluate possible water quality changes below mine water discharge. Additionally, indices describing biological diversity (Shannon-Wiener W, Simpson D, uniformity J) were calculated using data from standard Mean Trophic Rank survey. In all three sites domination of several aquatic taxa was observed. Most frequent taxa were Elodea canadensis and Berula erecta. Other taxa often present in Noteć River were Spirodela plyrhiza, Sparganium emersum, Sparganium erectum, Mentha aquatica and Symphytum officinale. Results of studies were used for statistical analyses of Friedman ANOVA. Obtained data showed, that according to analysed water quality parameters as like, pH reaction, conductivity, total phosphorus, nitrates and others, changes of water quality were negligible. Results obtained using macrophyte indices for estimation of water trophy and ecological state confirmed results of chemical measurements. According to ANOVA, statistically significant relations were found for macrophyte biological diversity indices among surveyed river sites (χ2 = 8.40; p = 0.015). It was also confirmed by Kendall coefficient W = 0.84. The highest biological diversity was observed in site 1 situated above mine waters discharge and it was decreasing in sites 2 and 3. For the Shannon-Wiener (H’) index average coefficients were respectively 0.29 and 0.23, thus precise interpretation of these relation is difficult and to some extent could depend on other factors, eg. shading. Results of studies showed, that according to measured water quality parameters mine waters discharge from deep seated drainage did not caused significant changes of Noteć river water quality.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2013, Tom 15, cz. 3; 2652-2665
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Environmental Flows of Lowland Rivers with Disturbed Hydrological Regime on the Example of Mała Wełna River
Przepływy środowiskowe rzeki nizinnej o zaburzonym reżimie hydrologicznym na przykładzie Malej Wełny
Autorzy:
Kanclerz, J.
Murat-Błażejewska, S.
Janicka, E.
Adamska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1813725.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
lowland river
ecological water status
environmental flow
rzeka nizinna
stan ekologiczny wód
przepływ środowiskowy
Opis:
This work presents the rates of characteristic and contractual flows of Mała Wełna river, including hydrological instream flows and environmental flows based on hydrological observations, hydro-chemical analyses and ichthyofauna structure accomplished in the years 2000-2010. The volume of instream flows were established according to requirements for the usage conditions of the Warta water region’s waters, while environmental flows were calculated by three following methods: Tennant’s, Tessman’s and method based on flow duration curves (Q70% and Q90%). Results showed that the environmental flow rates were significantly higher than currently required instream flow rates.
W pracy, na podstawie obserwacji i pomiarów hydrologicznych, badań hydrochemicznych wody oraz struktury ichtiofauny rzeki Mała Wełna w okresie 2000-2010 określono przepływy charakterystyczne i umowne w tym hydrologiczne: przepływy nienaruszalne oraz przepływy środowiskowe. Wielkości przepływów nienaruszalnych określono według wymagań warunków korzystania z wód regionu wodnego Warty, zaś przepływów środowiskowych obliczono trzema metodami: Tennanta, Tessmana oraz metodą odcięcia poziomów 70% i 90% krzywej czasów trwania wraz z wyższymi. Przeprowadzona analiza wyników obliczeń wykazał, że natężenia przepływów środowiskowych były znacznie wyższe od obecnie wymaganych natężeń przepływów nienaruszalnych.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2018, Tom 20, cz. 1; 873-886
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Time and Space Variability of Water Quality in the Inner-city River in Lublin from the Aspect of Existing Natural and Land Use Conditions
Czasowa i przestrzenna zmienność jakości wody w rzece śródmiejskiej Lublina w aspekcie istniejących warunków naturalnych i użytkowania terenu
Autorzy:
Zubala, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1811936.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
river water
pollutants
urbanised area
environmental protection
woda rzeczna
zanieczyszczenia
teren zurbanizowany
ochrona środowiska
Opis:
The paper evaluates the variability of water quality in Lublin’s inner-city river taking into account natural and anthropogenic factors that are likely to determine its pollution level. The study period was 2009-2016. The sampling points (SP) were situated in places with different degrees of investment in and use of adjacent grounds. The physical and chemical properties of waters were analysed on a seasonal basis. The values determined for the samples included temperature, conductivity, pH, suspended solids, O2, BOD5, COD, NH4+, NO3-, NO2-, PO4-, SO4-, Fe+, K+ and Cl-. Chemical composition was determined by means of a photometric method. The statistical Wilcoxon test was used for comparing water quality indicators for both SP s and in the cold and warm season. In 2013-2016 water levels and flow intensity (indirect, sectional method) were also measured at the mouth of the river. Most of the analysed indicators were characterised by the coefficient of variation exceeding 50%. The values were relatively highly differentiated for NH4+, suspended solids, PO4-, BOD5and NO3- (73.8-282.1%). On the other hand, low variability was observed for pH, O2, SO4-and Fe+ (3.2-41.9%). The indicators that considerably deteriorated the quality of water in the river were NO2-, PO4-and Fe+ (risk of eutrophication). Considering the mean concentrations of pollutants and flow intensity (0.34 m3×s-1), the annual discharge of NO2-and PO4-from the catchment could reach 1.39 and 5.15 Mg respectively. Worse water quality was recorded at the mouth of the river where the adjacent grounds were highly urbanised. This phenomenon can testify to a growing number of pollution sources down the river. Detailed observations confirmed that many considerably neglected and polluted areas existed within the examined section of the river valley (old buildings, road network, wasteland, illegal dump sites). Discharging untreated rainwater directly into the river bed is a huge problem (increased values for conductivity, suspended solids, COD and some nutrients). In the cold season 60% of the analysed indicators (mainly temperature, conductivity, NH4+ and Cl-) were more varied than in the warm season. Statistically significant differences were found for temperature, conductivity, O2, PO4-, NO3-and Cl-. In the winter months the values of conductivity and Cl- levels increased, which is connected with an influx of strongly polluted snowmelt into the river. The concentrations of PO4-and NO3-were higher in the warm season. It is likely that the supply of nutrients at that time was higher than required by the autotrophs. Due to a considerable variation of seasonal factors, they must be taken into account in developing the water resources management strategy for a catchment basin. Only a comprehensive approach to the problem of river water quality protection can generate positive effects. The necessary measures include detecting and eliminating all sources of pollution and reducing migration of the existing pollutants.
W pracy dokonano oceny zmienności jakości wód śródmiejskiej rzeki Lublina z uwzględnieniem czynników naturalnych i antropogenicznych, mogących decydować o jej zanieczyszczeniu. Badania prowadzono w latach 2009-2016. Punkty kontrolno-pomiarowe usytuowano w miejscach o odmiennym stopniu zainwestowania i użytkowania terenu przyległego. Analizy właściwości fizyczno-chemicznych wód prowadzono sezonowo. W próbkach oznaczano temperaturę, przewodność, pH, zawiesinę, O2, BOD5, ChZT, NH4+, NO3-, NO2-, PO4-, SO4-, Fe+, K+ i Cl-. Składniki chemiczne były określane metodą fotometryczną. Test statystyczny Wilcoxon wykorzystano do porównania wskaźników jakości wody w obydwu punktach pomiarowych oraz w półroczu chłodnym i ciepłym. W latach 2013-2016 w odcinku ujściowym rzeki wykonywano również pomiary stanów wody i natężenia przepływu (metoda pośrednia odcinkowa). Większość analizowanych wskaźników cechował współczynnik zmienności przekraczający 50%. Stosunkowo duże zróżnicowanie wartości dotyczyło NH4+, zawiesiny, PO4-, BOD5i NO3- (73,8-282,1%). Natomiast niską zmienność obserwowano w przypadku pH, O2, SO4- i Fe+ (3,2-41,9%). Wskaźnikami, które w znacznym stopniu obniżały jakość wody rzecznej były NO2-, PO4- i Fe+ (zagrożenie eutrofizacją). Uwzględniając średnie stężenia zanieczyszczeń oraz natężenie przepływu (0.34 m3×s-1), roczne ładunki NO2-i PO4- odprowadzane ze zlewni mogły osiągnąć kolejno 1,39 oraz 5,15 Mg. Gorszą jakość wody odnotowano w ujściowym odcinku rzeki, z silnie zurbanizowanym terenem przyległym. Zjawisko to może świadczyć o rosnącej ilości źródeł zanieczyszczeń wraz z jej biegiem. Szczegółowe obserwacje potwierdziły istnienie wielu obszarów mocno zaniedbanych i zanieczyszczonych w rejonie badanego fragmentu doliny (stara zabudowa, sieć drogowa, nieużytki, nielegalne składowiska odpadów). Duży problem stanowi odprowadzanie nieoczyszczonych wód deszczowych bezpośrednio do koryta rzeki (wzrost wartości przewodności, zawiesiny, ChZT i niektórych biogenów). W półroczu chłodnym 60% analizowanych wskaźników cechowała większa zmienność niż w półroczu ciepłym (głównie temperatura, przewodność, NH4+i Cl-). Ważne statystycznie różnice stwierdzono w przypadku temperatur, przewodności, O2, PO4-, NO3-i Cl-. W miesiącach zimowych rosła wartość przewodności i Cl-, co wiąże się z dopływem silnie zanieczyszczonych wód roztopowych do rzeki. PO4- i NO3- miały wyższe stężenia w półroczu ciepłym. Dostawa składników odżywczych w tym okresie prawdopodobnie przewyższała zapotrzebowanie autotrofów. Znaczna zmienność czynników sezonowych wskazuje na konieczność ich uwzględniania w opracowywaniu strategii zarządzania zasobami wodnymi zlewni. Jedynie kompleksowe podejście do problemu ochrony jakości wód rzecznych może przynieść pozytywne efekty. Wśród niezbędnych działań należy wymienić wykrycie i eliminację wszystkich źródeł zanieczyszczeń oraz ograniczanie migracji zanieczyszczeń już powstałych.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2019, Tom 21, cz. 1; 712-727
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 34

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies