Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "wczesnośredniowieczne" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-2 z 2
Tytuł:
Znalezisko późnorzymskiej fibuli na wczesnośredniowiecznym grodzisku w Zbuczu koło Hajnówki – kontynuacja tradycji czy przypadkowa zguba?
A Late Roman Fibula from the Early Medieval Hillfort in Zbucz near Hajnówka – Continuation of a Tradition or an Accidental Loss?
Autorzy:
Krasnodębski, Dariusz
Mizerka, Jagoda
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/551151.pdf
Data publikacji:
2020-01-28
Wydawca:
Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
Tematy:
okres wpływów rzymskich
kultura wielbarska
grodzisko wczesnośredniowieczne
fibula
Roman Period
Wielbark Culture
medieval hillfort
Opis:
The basin of the Upper Narew River is home to one of the most interesting features connected with the early medieval Mazovian-Ruthenian borderland – the hillfort in Zbucz (site 3, AZP 45-89/4). It consists of an earthen embankment with a height of 1 to 2.5 m and average width of up to 10 m, surrounding a flat, 80-m-diameter courtyard entered from the south (Fig. 1, 2). During five excavation seasons, 10 trial trenches were explored and a non-invasive magnetic prospection was carried out (D. Krasnodębski, W. Małkowski 2018). The results obtained indicate two phases of construction of the fortifications. The main wood-and-earth rampart, reinforced from the outside with clay, was built in the 970s, then the fortifications were partially rebuilt no later than at the end of the 10th/beginning of the 11th century. Inside the hillfort, at the foot of the rampart, there was a shallow ditch in which small fragments of burnt human and animal bones were found. Moreover, several metal objects had been purposefully placed there: a bronze bracelet, a two-piece iron bit, an iron ‘horseshoe’, a C-shaped fire-steel, and two whole clay vessels (D. Krasnodębski, H. Olczak 2019, 95–96). This unusual collection of finds seems to indicate a special, perhaps cult/religious purpose for the ditch. On the outer side of the passageway leading to the hillfort, at a depth of about 0.7 m below the surface, a fragment of pavement (layer 234) formed by loosely distributed small stones embedded in clay was exposed directly on the virgin soil (Fig. 3–5). It is impossible to determine whether this pavement was located only within the gateway (meaning it would have to have been built during the construction of the rampart) or extended beyond it (thus being older than the hillfort). An incomplete fibula of group VI (Fig. 6), type A.161–162 (O. Almgren 1923, 77, pl. VII:161.162), with a narrow returned foot and a flat-convex section of the bow of 4.4 cm in length was found in this layer. Brooches type A.161–162 are found relatively frequently at Wielbark Culture sites in the Upper Narew and Middle Bug River basins. They are dated to the Late Roman Period – from phase C1a to C2 (K. Godłowski 1974, 29; R. Wołągiewicz 1974, 145; J. Jaskanis 1996, 111; J. Andrzejowski 2001, 257). This find is the only object from the Roman Period that has been discovered at the hillfort. Therefore, it cannot be ruled out that an older cemetery or settlement, heretofore unknown, existed within a short distance of the hillfort. It should also be taken into account that the layer of stones on which the fibula was found may be the remains of a sub-barrow pavement (cf. J. Jaskanis 2012, 210). However, the lack of human bones and other artefacts from the Roman Period speaks against this interpretation. It is also possible that the pavement with the brooch is a remnant of a destroyed cult enclosure, similar to the one discovered in the Białowieża Forest in 2017 (Forestry Wilczy Jar 2, AZP 45-91/28). It consists of a small hill dating from the middle of the 3rd to the beginning of the 5th century, measuring about 17 m in diameter, and surrounded by an earthen rampart faced with stones. A layer with loosely scattered stones and burnt debris, containing fragments of ceramics and small burnt animal bones, was found on its grounds. If we consider both described places to be similar, we can assume that the ceremonial and cult role of the hillfort in Zbucz in the early Middle Ages may date back to the late Roman times.
Źródło:
Wiadomości Archeologiczne; 2020, LXX, 70; 219-224
0043-5082
Pojawia się w:
Wiadomości Archeologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pogranicze: pustka osadnicza – obszar przy granicy – kontakt kulturowy. Rozumienie terminu pogranicze w archeologii w kontekście wczesnośredniowiecznego osadnictwa południowej Wielkopolski i północnego Dolnego Śląska
Borderlands: unsettled areas – borderline area – cultural contact. Understanding the term “borderland” in archaeology in the context of early middle age settlement in the southern parts of Greater Poland and northern parts of Lower Silesia.
Autorzy:
Kolenda, Justyna M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2048949.pdf
Data publikacji:
2021-12-20
Wydawca:
Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
Tematy:
pogranicze
wczesnośredniowieczne osadnictwo
interakcje kulturowe
północny Dolny Śląsk
południowa Wielkopolska
borderlands
early middle age settlement
cultural interactions
northern Lower Silesia
southern Greater Poland
Opis:
Problematyka pogranicza od ponad 100 lat jest przedmiotem dociekań przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych. Rozwój refleksji teoretycznej przyczynił się do zwiększenia zakresu znaczeniowego tego terminu. W wyniku redefiniowania pogranicze stało się pojęciem wieloznacznym, wielowymiarowym, wymagającym każdorazowo odpowiedniego precyzowania. Przykładowo z punktu założeń modernistycznych (a więc też w ramach badań powadzonych w archeologii) pogranicze jest gdzieś umiejscowione – jest to konkretny obszar – natomiast poprzez jego przewartościowanie w ramach ujęcia postmodernistycznego każda forma kontaktu kulturowego jest pograniczem. Dyskusje toczące się na gruncie politologii, antropologii czy socjologii były dla mnie inspiracją do sformułowania kilku ogólnych uwag na temat rozumienia terminu pogranicze przez polskich mediewistów. W pracach tych badaczy dominuje pewnego rodzaju spójność w postrzeganiu i interpretowaniu zjawisk kulturowych zachodzących we wczesnym średniowieczu w południowej Wielkopolsce i w północnej części Dolnego Śląska (obszar ograniczony od północy przez równoleżnikowy odcinek Warty i środkowej Obry, natomiast od południa przez Dolinę Baryczy). Ta jednomyślność spowodowała, że w niniejszym artykule przeanalizowałam mechanizm konstruowania koncepcji dotyczących wczesnośredniowiecznej rzeczywistości tego obszaru, w celu wskazania, że u podstaw tego myślenia leży, nigdzie nie wypowiedziane przez badaczy expressis verbis, zbliżone definiowanie terminu pogranicze. Ponowne odczytanie wprowadzonych do literatury przedmiotu koncepcji nakreślonych przez mediewistów z perspektywy współcześnie kształtujących się poglądów badawczych pozwoliło na ukazanie dotychczasowych kierunków badawczych realizowanych w ramach studiów m.in. nad terytorialnym rozwojem państwa Piastów. Moje rozważania składają się z trzech części. Odpowiadają one sposobom definiowania terminu pogranicze. Pierwszy przykład określiłam jako perspektywa terytorialna – wskazuje on na ugruntowane w literaturze przedmiotu rozumienie dzisiejszego pogranicza Śląska i Wielkopolski przez historyków. W ich ustaleniach odnajdujemy pogląd głoszący obecność na analizowanym przeze mnie obszarze rubieży międzyplemiennej. Dyskusja historyków wskazuje na interpretowanie zjawisk kulturowych zachodzących na obszarze południowej Wielkopolski w opozycji do północnej części tego regionu. Linia wyznaczona przez środkowy odcinek Obry i dalej w kierunku wschodnim przez bagna obersko-mosińskie była pojmowana jako naturalna granica rozdzielająca ten region. Brak w dokumentach pisanych nazwy plemienia (lub plemion) zajmującego południową Wielkopolskę powodował trudności w interpretacji zjawisk kulturowych tutaj zachodzących. Próbą wyjścia z poznawczego impasu wynikającego z braku danych było prowadzenie dociekań ukierunkowanych na rozpoznanie późniejszych podziałów administracyjno-terytorialnych. Część badaczy przyjmowała je wówczas jako punkt odniesienia w ustalaniu zasięgu starszych struktur plemiennych. Kolejną perspektywę terytorialno-interakcyjną związałam z poglądem głoszącym sposób organizacji osadnictwa na tym terenie po przyłączeniu do państwa Piastów. Nawiązują one do pogranicza jako obszaru położonego przy granicy, ale jednocześnie w pewnej odległości od centrum. Taka perspektywa związana jest z funkcjonowaniem koncepcji rdzeń peryferie w ramach politologii lub centrum peryferie w socjologii. W poglądach na temat zasiedlenia południowej Wielkopolski i północnego Dolnego Śląska po rzekę Barycz można odnaleźć elementy uniwersalnych koncepcji opisujących i tłumaczących procesy zachodzące na obszarach nowo zdobytych, uzależnionych czy inkorporowanych. Trzecia, interakcyjna perspektywa to propozycja zdefiniowania autonomicznej problematyki badawczej dla tego obszaru, w której sugeruję podjęcie studiów nad obliczem kulturowym zamieszkującej tam społeczności. Taka propozycja niweluje terytorialny wymiar pogranicza, konieczność jego umiejscowienia w pobliżu granicy oraz jego relacyjność do jakiegoś centrum czy rdzenia. W nawiązaniu do niej pogranicze definiuję jako spotkanie przedstawicieli różnych społeczności lub całych społeczności o odmiennym systemie wartości, norm czy strukturze społecznej. Taki kontakt wymusza interakcje, a ich rezultaty mogą być różnorodne – od trwania przy swoich wartościach aż po ukształtowanie się nowej rzeczywistości. Społeczności te określam jako wspólnoty lokalne, czyli są to niewielki grupy ludzi zamieszkująca określony obszar, którego centrum stanowi niewielki gród. Nie jest on rozumiany jako obiekt obronny, ale jako miejsce organizujące życie każdej społeczności.
The issue of borderlands has been a subject of inquiry for various representatives of scientific disciplines for over 100 years. The development of theoretical reflection has contributed to the increase of the semantic scope of this term. Having been redefined, the term borderlands has come to have multiple meanings, and thus it requires a precise defining with each usage. As an example, from the modernist perspective (and as such on the level of archaeological research) borderlands, being a particular area, are situated somewhere physically, whilst on the other hand, due to the term’s re-evaluation from a postmodernist standpoint, every form of cultural contact is a borderland. The ongoing discussions within political science, anthropology, and sociology were my inspiration for formulating a few general remarks on the understanding of the term borderlands by Polish medieval scholars. In the works of these researchers, a certain consistency predominates in viewing and interpreting cultural phenomenon within the early medieval period of southern Wielkopolska and northern Dolny Śląsk (an area limited from the north by the latitudinal section of the Warta river and the central part of the Obra river, whereas from the south by the Barycz valley). This single-mindedness spurred me in this article to examine the mechanism for constructing conceptions concerning the early middle age reality of the area in the hopes of showing that the basis of this thinking is silently assumed definition of the term borderlands. The concepts present in the subject literature as introduced by medieval scholars, when reread from the perspective of modern emerging research theories, allowed me to showcase the current research directions undertaken within studies on i.a., the territorial expansions of the Piast dynasty. My deliberations consist of three parts. They respond to the way the term borderlands is defined. The first I characterize as the territorial viewpoint; indicating the established perspective found within the source literature of the historians’ understanding of today’s borderland between Śląsk and Wielkopolska. In their findings we come across a viewpoint asserting the existence of borderlands between tribes within the discussed area. The historical discussion suggests that the cultural phenomena of southern Wielkopolska are interpreted in opposition to the northern lands of this region. The border line created by the Obra river and further to the east by the Mosiński Canal marshes, was perceived as the natural border dividing the region. The lack of any name of the tribe (or tribes) inhabiting southern Wielkopolska in the written sources has caused difficulties in interpreting cultural phenomena occurring in the area. An attempt to escape this cognitive gridlock resulting from a lack of data, was to conduct research focused on recognizing subsequent administrative and territorial divisions. Some of the researchers accepted them as the benchmark for determining the range of earlier tribal structures. The next perspective, being territorial and interactive, I tied to the outlook maintaining the settlement method of the area after it was joined to the territories of the Piast dynasty. They refer to the borderlands as an area located next to the border and also at a distance from the center. This perspective – within political studies – relates to the idea of a core and peripheries, or, as is the case in sociology, as center and peripheries. Elements of universal concepts describing and explaining the processes taking place on areas newly conquered, dependent, or incorporated, can be found within the views concerning the process of settling southern Wielkopolska and northern Dolny Śląsk up to the river Barycz. The third perspective is the interactive one. It is a proposal to define the autonomous research issue of this area, in which I suggest that research be conducted on the culture of the inhabiting society. This suggestion diminishes the territorial aspect of the borderlands, the necessity to locate it near to the border, and its relation to some center or core. I define borderlands as an interaction between representatives of different communities, or whole communities, with a differing system of values, norms, or social structure. This kind of contact necessitates interactions, with possibly varying and diverse results – from persisting with ones’ own values to shaping a new reality. These communities I characterize as local, that is, small groups inhabiting a given area with its none-too large center – this being a stronghold (Polish – gród). This structure is not to be understood as a defensive facility, but rather as a place organizing the life of every community. These small communities may be also referred to as face-to-face-societies. Amber Karolina Steele-Zielińska
Źródło:
Wiadomości Archeologiczne; 2021, LXXII, 72; 93-106
0043-5082
Pojawia się w:
Wiadomości Archeologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-2 z 2

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies