- Tytuł:
-
Translating Semiotic “Polyphony” of Texts as a Culture-Formative Creation.Based on the Example of Bulgakov’s The Master and Margarita
Przekład semiotycznej „polifonii” tekstów jako działanie kulturotwórcze: na przykładzie Mistrza i Małgorzaty Bułhakowa - Autorzy:
- Squillace, Caterina
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1955538.pdf
- Data publikacji:
- 2021-12-29
- Wydawca:
- Krakowskie Towarzystwo TERTIUM
- Tematy:
-
Bułhakow
polifonia
przekład
struktura tekstu
semiotyka
Bulgakov
polyphony
semiotics
text-structure
translation - Opis:
-
“The Master and Margarita” is generally considered Mikhail Bulgakov’s literary masterpiece. It is a “melting pot” of literary genres, motives, themes, imagery and intertextual references. All these elements cooperate in creating a “polyphonic” novel, in Bakhtin’s sense of the word, not only when it comes to the different nature and “voice” of single characters but also with reference to the “poly-structured” construction of the text itself. The paper will illustrate the peculiarity of Bulgakov’s novel and the semiotic and semiosic character of his creation. The adjective “semiosic” derives from “semiosis” as defined, among others, by C.S. Peirce, who stresses the meaning-making “power” of some semiotic processes. The paper aims also at answering the question why this novel has been translated several times into Polish and Italian since 1967 (when the first edition of the novel was published in Western Europe). Due to the very specific construction of the plot and of the formal aspects of the novel, translators had to deal with a significant number of problems of “untranslatability” that they could solve only by using their creative potential. It was Roman Jakobson who through his linguistic analysis reached the conclusion that for the untranslatable—poetry for example—“Only creative transposition is possible”. Using creativity translators were also able to discover further interpretations of Bulgakov’s literary work and to perform a culture-formative act as their efforts offer new points of view on reality and its perception, wider knowledge of the social life not only in Soviet times but in a more universal perspective as well as new models of text and literariness. That’s why a novel like Bulgakov’s masterpiece has been translated so many times and it is still translated in the two languages selected for the purposes of this research and all over the world. And this is also the reason why it can be considered a meaning-generative and culture-formative text even if its first edition appeared in 1940.
Powieść „Mistrz i Małgorzata” jest powszechnie uważana za arcydzieło literackie Michaiła Bułhakowa. Jest ona mieszanką gatunków literackich, motywów, tematów, obrazów i odniesień intertekstualnych. Wszystkie elementy, o których wyżej mowa współdziałają w tworzeniu powieści „polifonicznej”, w ujęciu Bachtina, nie tylko gdy chodzi o odmienny charakter i „głos” pojedynczych postaci, ale także o odniesienie do „wielopoziomowej” konstrukcji samego tekstu. Artykuł zilustruje cechy charakterystyczne powieści Bułhakowa oraz semiotyczny charakter tego utworu, w tym jego zdolność do generowania znaczeń, a więc „semiozy” zdefiniowanej m.in. przez C. S. Peirce’a jako „moc” znaczeniotwórcza niektórych procesów semiotycznych. Autorka niniejszej pracy postara się też znaleźć odpowiedzieć na pytanie, dlaczego powieść ta była wielokrotnie tłumaczona na język polski i włoski od 1967 roku, kiedy to pierwsze wydanie powieści ukazało się w Europie Zachodniej. Ze względu na bardzo specyficzną konstrukcję fabuły i formalne aspekty powieści tłumacze musieli zmierzyć się ze znaczną liczbą problemów „nieprzekładalności”, które mogli rozwiązać jedynie wykorzystując swój potencjał twórczy. Roman Jakobson omawiając kwestię nieprzekładalności stwierdził, że dla tego, co nieprzetłumaczalne – na przykład poezji – „możliwa jest tylko twórcza transpozycja”. Dzięki kreatywności tłumacze mogli także odkryć dalsze interpretacje literatury Bułhakowa, tworzyć i wykonać akt kulturotwórczy, ponieważ ich wysiłki oferują nowy punkt widzenia na rzeczywistość i jej postrzeganie, szerszą wiedzę o życiu społecznym nie tylko, gdy chodzi o czasy radzieckie, ale w bardziej uniwersalnej perspektywie. Ponadto mogli stworzyć także nowe modele tekstu i literackości. Dlatego powieść Bułhakowa była tłumaczona tak wiele razy i nadal jest tłumaczona na dwa wybrane przez autorkę artykułu języki (włoski i polski). I jest to również powód, dla którego można nadal uznać „Mistrza i Małgorzatę” za dzieło tekstotwórcze i kulturotwórcze, mimo że jego pierwsze wydanie ukazało się w 1940 roku. - Źródło:
-
Półrocznik Językoznawczy Tertium; 2021, 6, 2; 158-169
2543-7844 - Pojawia się w:
- Półrocznik Językoznawczy Tertium
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł