Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "xvi w." wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-8 z 8
    Tytuł:
    Foreigners and the Knowledge of Foreign Languages Among the Jesuits in the Polish-Lithuanian Commonwealth until the End of 16th Century
    Cudzoziemcy i znajomość języków obcych wśród jezuitów Rzeczypospolitej Obojga Narodów do końca XVI wieku
    Autorzy:
    Łukaszewska-Haberkowa, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2108426.pdf
    Data publikacji:
    2022-06-02
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Jesuits
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    16th c.
    foreign languages
    jezuici
    Rzeczpospolita Obojga Narodów
    XVI w.
    języki obce
    Opis:
    The objective of the paper is to revise and complete the current state of research into general characteristics of the first generation of the Polish Jesuits. The first part characterizes the 16th century Poland as a country. Then the influence of linguistic and regional relations in the Polish-Lithuanian Commonwealth is depicted and the degree of language knowledge among the Polish Jesuits is presented. The term “Polish Jesuits” applies here both to the members of the Society born in the Commonwealth as well as those coming from abroad to perform their duties there. In the 16th century these Jesuits formed a group which was fascinating in terms of origin and their knowledge of languages. Situation of the Jesuit Society in the period discussed in the present paper was incomparable to that in other European countries and the knowledge of multiple languages among the priests and brothers attests to this fact.
    Celem niniejszego opracowania jest pewna korekta i uzupełnienie dotychczasowego stanu badań na temat ogólnej charakterystyki pierwszego pokolenia polskich jezuitów. Opracowanie powstało na podstawie materiałów źródłowych i archiwalnych, z których niektóre zostały wcześniej opublikowane przez autorkę lub pozostały w rękopisie. Praca opiera się na dokumentach z epoki, które zawierają charakterystykę osób i stanowi próbę syntezy, która w postaci pełnej nie jest możliwa z powodu braku odpowiednich źródeł. Polska w XVI wieku należała do państw bardzo zróżnicowanych pod względem etnicznym i wyznaniowym. Do Rzeczypospolitej przybywali cudzoziemcy, często ze względów religijnych, którzy starali się możliwie szybko zasymilować ze środowiskiem lokalnym. Większe trudności odczuwali ci, którzy żyli wśród szlachty − bardziej ksenofobicznej, mieszkający w miastach nie napotykali prawie żadnych problemów. Ludzi, nawet pochodzących z zewnątrz, z krajów ościennych, postrzegano jako członków jednej wspólnoty i środowiska, choć mówili obcym językiem i należeli do innej grupy społecznej.
    Źródło:
    Roczniki Teologiczne; 2022, 69, 4; 5-24
    2353-7272
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wpływ fundacji papieskich na polską architekturę początku XVI wieku. Watykański kontekst mauzoleum prymasa Jana Łaskiego
    Influence of Papal Foundations on Polish Architecture in Early 16th Century. The Vatican Context of the Mausoleum of Primate Jan Łaski
    Autorzy:
    Gryglewski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1791411.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-22
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    historia architektury
    sztuka polska
    architektura sakralna XVI w.
    renesans
    history of architecture
    Polish art
    church architecture 16th century
    Renaissance
    Opis:
    Przedmiotem omówienia jest kaplica św. Stanisława, wzniesiona w pobliżu katedry gnieźnieńskiej z inicjatywy prymasa Jana Łaskiego między 1518 a 1523 r. (rozebrana w końcu XVIII w.). Fundacja tego centralnego, wolnostojącego mauzoleum zajmuje ważne miejsce w historii początków sztuki renesansowej w Polsce. Jej realizacja przebiegała równolegle z budową kaplicy – mauzoleum króla Zygmunta Starego na Wawelu. Arcybiskup Jan Łaski był zaangażowany w sprowadzenie do Polski Bartłomieja Berrecciego – projektanta królewskiej kaplicy, być może zaangażowanego również w projekcie gnieźnieńskim. Niewątpliwie wpływ na fundację Łaskiego miał jego pobyt w Rzymie w latach 1513-1515. Arcybiskup otrzymał wtedy zgodę na zebranie ziemi z rzymskiej nekropolii Campo Santo i prawo uświęcenia nią cmentarza przy katedrze w Gnieźnie. Z koncepcją mauzoleum wiązała się też zamówiona na Węgrzech w pracowni Jana Florentczyka płyta nagrobna. Na podstawie zachowanej linii fundamentów można wyróżnić wiele istotnych cech tej budowli. Dysponowała ona układem centralnym. Trzon miał formę cylindra, najprawdopodobniej przesklepionego kopułą. Trzy półkoliste apsydy tworzyły czytelny trichonchos. Od południa znajdowało się wejście do kaplicy. Nie mniej istotna był lokalizacja mauzoleum, usytuowanego między katedrą a kolegiatą św. Jerzego. Na tej samej osi znajdowała się pierwotna lokalizacja grobu św. Wojciecha. Podjęte w Gnieźnie rozwiązania mogły mieć źródła w rzymskim ośrodku artystycznym. Tkwią one w szeregu projektów i koncepcji pojawiających się wokół fundacji Juliusza II, renowacji bazyliki św. Piotra i koncepcji mauzoleum papieskiego. Miały one związek z twórczością Donato Bramantego i Giuliana da Sangallo. Watykańskie projekty architektoniczne były formułowane w kontekście wyjątkowego, historycznego znaczenia miejsca pochówku św. Piotra. Podobny, starożytny kontekst pojawiał się w Gnieźnie, miejscu związanym z początkami chrześcijaństwa w Polsce.
    The analysis is devoted to the St. Stanislaus chapel erected near Gniezno Cathedral on the initiative of Primate Jan Łaski between 1518 and 1523 (pulled down in the late 18th century). Foundation of this central, free-standing mausoleum plays an important role in the history of the beginnings of Renaissance art in Poland. Its realisation took place simultaneously with construction of the chapel: the mausoleum of King Sigismund I the Old at Wawel. Archbishop Jan Łaski was involved in bringing to Poland Bartolommeo Berrecci, a designer of the royal chapel, who perhaps also participated in preparing the Gniezno design. Undoubtedly, the Łaski foundation was influenced by his stay in Rome in 1513-1515, when the Archbishop was permitted to take some soil from the Roman necropolis of Campo Samo and use it to sanctify the cemetery at Gniezno Cathedral. The concept of the mausoleum was also connected with the tombstones ordered in Hungary in Giovanni Fiorentino studio. On the basis of the preserved line of foundations, we can distinguish a number of important features of the building. It had a central layout. The core part took the form of a cylinder, most probably vaulted by the dome. Three semi-circular apses formed a elear triconch. From the south there was an entrance to the chapel. No less important was location of the mausoleum, situated between the cathedral and St George’s a collegiate church. On the same axis was the original location of the tomb of St. Adalbert. The solutions applied in Gniezno may have had their sources in a Roman art centre. They were used in a sedes of projects and concepts appearing around the Julius II foundation, renovation of St. Peter’s Basilica and the concept of the papai mausoleum. They were related to the work of Donato Bramante and Giuliano da Sangallo. The Vatican architectural designs were formulated in the context of unique historical signifi of St. Peter’s burial place. A similar, ancient context appeared in Gniezno, a place associated with the beginnings of Christianity in Poland.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 4 Special Issue; 109-138
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Lubelska Sacra Conversazione w świetle nowych ustaleń atrybucyjnych
    Die Neuzuschreibung des Lubliner Bildes Sacra Conversazione
    Autorzy:
    Przylicki, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1929423.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Franzesco Rizzo da Santacroce
    Sacra Conversazione
    weneckie malarstwo religijne I poł XVI w.
    Venetian religious painting in the first half of the 16th century
    Opis:
    In der Kunstsammlung der Katholischen Universität Lublin Johannes Paul II. wird eine kleinformatige Sacra Conversazione (Inv.-Nr. MU KUL I-125; 36,5 x 45,4 cm) aufbewahrt. In ihrem Zentrum sieht man eine halbfigurige Madonna mit dem Jesusknaben auf dem Schoß, zur linken flankiert von einem ältlichen bärtigen Mann im Turban und mit einem geschlossenen Buch in seiner rechten Hand, zur rechten von einer jungen, modisch gekleideten Frau ohne individuelles Attribut – beide im Dreiviertelprofil – die wir im Allgemeinen als Prophet und Maria Magdalene bzw. Prophetin oder Sibylle identifizieren können. Unsere Tafel ist aller Wahrscheinlich nach ein Werk aus der venezianischen Werkstatt des Franzesco Rizzo da Santacroce, dem in der ersten Hälfte des 16. Jahrhunderts tätigen Maler, Schüler von Francesco di Simone da Santacroce (1440/45-1508), der unter dem Einfluss von Giovanni Bellini (1430/35-1516) und Andrea Mantegna (1431-1506), sowie Palma il Vecchio (ca. 1480-1528) stand.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2011, 59, 4; 291-298
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Obraz zarazy w świetle traktatu medycznego Piotra Umiastowskiego pt. Nauka o morowym powietrzu na czwory księgi przełożona (1591)
    The Plague In Piotr Umiastowski’s Medical Treatise Nauka o Morowym Powietrzu na Czwory Księgi Przełożona (1591)
    Autorzy:
    Kowalska, Danuta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1929052.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Piotr
    Nauka o morowym powietrzu
    traktat medyczny
    obraz choroby w polszczyźnie XVI wieku
    słownictwo medyczne XVI wieku
    leksyka wartościująca
    Piotr Umiastowski
    medical treatise
    disease description in 16th-century Polish
    medical terminology in 16th century
    evaluative lexicon
    Opis:
    Celem artykułu jest ukazanie obrazu zarazy wykreowanego przez Piotra Umiastowskiego w traktacie medycznym pt. Nauka o morowym powietrzu na czwory księgi przełożona (1591). W tym celu omawia się synonimię związaną z nazwami choroby, cechy i atrybuty zarazy oraz towarzyszących jej objawów, genezę epidemii, a także ukazuje metaforyczne sposoby postrzegania choroby. Analizy zmierzają do odtworzenia dawnego sposobu konceptualizowania choroby, który warunkowany jest z jednej strony ówczesnym poziomem sztuki medycznej, z drugiej zaś utrwalonym w języku potocznym wyobrażeniem choroby. W toku analiz uwagę zwraca się także na wybrane zabiegi językowe, kształtujące obraz choroby, zwłaszcza udział leksyki wartościującej oraz wybrane środki stylistyczne, związane z funkcją artystyczną (porównania, przenośnie, epitety).
    This article aims to show the picture of the plague as created by Piotr Umiastowski in his medical treatise entitled Nauka o morowym powietrzu na czwory księgi przełożona from 1591. It discusses the synonymy connected with the names of illnesses, the features of the plague and its symptoms, the origins of the epidemic, as well as the ways illness can be perceived in metaphorical terms. The analyses are intended to show the past methods of conceptualising an illness, which was, on the one hand, determined by the medical science of sixteenth century, and, on the other, by the idea of illness as preserved in colloquial language. The research also points to chosen linguistic devices which form the image of an illness, in particular the evaluative lexicon and given stylistic devices that perform the artistic functions of language (comparison, metaphor, epithets).
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 6 Special Issue; 85-104
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Divine Pedagogy in the Face of Educational Crisis. On the Approach of Joseph Ratzinger/Benedict XVI
    Pedagogia Boża wobec kryzysu wychowawczego w ujęciu Josepha Ratzingera/Benedykta XVI
    Autorzy:
    Górecka, Marzena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31339300.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Joseph Ratzinger
    Benedict XVI
    crisis of faith
    Christian education
    spiritual development of youth
    personalistic approach
    theo- and Christocentrism
    integral approach
    formation of conscience
    divine pedagogy
    Benedykt XVI
    pedagogia Boża
    kryzys wychowawczy
    wychowanie w kluczu chrześcijańskim
    duchowy rozwój młodzieży
    ujęcie personalistyczne
    teo- i chrystocentryzm
    podejście integralne
    kształtowanie sumienia
    Opis:
    Joseph Ratzinger – Benedict XVI, one of the greatest thinkers of mankind and the greatest Pope-theologian in the history of the modern Church, has devoted much attention to a critical analysis of the spirit of the age and the spiritual condition of modern people, living as if God did not exist. The Pope’s diagnosis is unequivocal and utterly pessimistic. He writes openly about the spiritual void, the drama of the times and even the tunnel in which humanity has found itself. At the core of this condition, according to Benedict XVI, there are two postmodern phenomena: relativism and secularism, leading people, above all young people, into spiritual regress and deformation. In the face of these threats and their disastrous consequences, the Pope from Germany proposes that the spiritual development of young people become the most urgent challenge and priority task to be carried out jointly by all the different groups of educators: parents, teachers, pedagogues, catechists, and the clergy. Of the many tasks and remedies needed to achieve success, which Benedict XVI outlined for educators in his speeches and writings, three aspects are particularly fundamental: personalism, theo- and Christocentrism, and integrity and reference to conscience. The perception of a young person as a subject through his or her ontological relationship with the living God revealed in Jesus Christ and the formation of a conscience, through which a young person may take responsibility for himself or herself and co-responsibility for others, guarantee authentic education and can restore hope to contemporary people and the world.
    Joseph Ratzinger – Benedykt XVI, jeden z najwybitniejszych myślicieli ludzkości i największy Papież-teolog w historii współczesnego Kościoła, bardzo wiele uwagi poświęcił krytycznej analizie ducha epoki i naznaczonej nim kondycji duchowej współczesnego człowieka, żyjącego tak, jakby Bóg nie istniał. Papieska diagnoza jest jednoznaczna i nader pesymistyczna. Pisze on otwarcie o duchowej pustyni, dramaturgii czasu, a wręcz tunelu, w jakim znalazła się ludzkość. U podłoża takiego stanu rzeczy leżą, według Benedykta XVI, dwa postmodernistyczne fenomeny: relatywizm i sekularyzm, prowadzące człowieka – w pierwszej kolejności człowieka młodego – do duchowego regresu i deformacji. W obliczu tychże zagrożeń i ich zgubnych skutków, Papież z Niemiec postuluje, by duchowy rozwój młodych ludzi potraktować jako najpilniejsze wyzwanie i priorytetowe zadanie, realizowane wspólnie przez poszczególne grupy osób wychowujących: rodziców, wychowawców, pedagogów, katechetów i duchownych. Z wielu zadań i służących ich osiągnięciu środków zaradczych, jakie Benedykt XVI w swoich przemowach i pismach nakreślił przed wychowawcami, trzy wskazania są fundamentalne: personalizm, teo- i chrystocentryzm oraz integralność i odniesienie do sumienia. Podmiotowe postrzeganie młodej osoby przez pryzmat jej ontologicznej relacji z żywym Bogiem objawionym w Chrystusie Jezusie i formowanie sumienia, poprzez które młody człowiek bierze odpowiedzialność za siebie i współodpowiedzialność za innych, są warunkami autentycznego wychowania, które może na nowo przywrócić współczesnemu człowiekowi i światu nadzieję.
    Źródło:
    Kościół i Prawo; 2023, 12, 2; 61-75
    0208-7928
    2544-5804
    Pojawia się w:
    Kościół i Prawo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Taalpatriottisme van Becanus tot Grotius
    Linguistic Patriotism from Becanus to Grotius
    Patriotyzm językowy od Becanusa do Grotiusa
    Autorzy:
    Hamans, Camiel
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1872919.pdf
    Data publikacji:
    2021-10-12
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    historia językoznawstwa
    patriotyzm językowy XVI i XVII wieku w Holandii i w Niemczech
    pochwała języka ojczystego
    relacja języka i rzeczywistości
    goropianizm
    History of linguistics
    16th and 17th century language pattriotism in the Netherlands and Germany
    praise of the mother tongue
    relation of language and reality
    Goropianism
    Opis:
    Deze studie bespreekt de taalkundige opvattingen van Goropius Becanus (1519-1573) en zijn medestander Simon Stevin (1548-1620). Hoewel Becanus voor zijn fantasievolle etymologieën ernstig bekritiseerd is en zelfs belachelijk gemaakt door onder meer Josephus Justus Scaliger en Leibniz bleef zijn werk tientallen jaren invloedrijk, zoals blijkt uit de eerste Nederlandse grammatica De Twe-Spraack (1584), een ongepubliceerd jeugdwerk van Hugo de Groot en de befaamde Duitse grammatica van Schottelius Ausführliche Arbeit (1663). Becanus en Stevin kunnen daarom beter gezien en gewaardeerd worden als taalkundige patriotten, die vochten voor gelijke rechten van hun moedertaal.
    W niniejszym opracowaniu analizie poddano idee językowe Goropiusa Becanusa (1519-1573) i jego naśladowców: Hendrika Laurensza Spieghela (1549-1612), Simona Stevina (1548-1620) i Hugo Grotiusa (1583-1645). Goropius Becanus miał niezbyt dobrą reputację ze względu na tworzone przezeń fantastyczne etymologie, które wyśmiewał np. Leibniz. Jego jednak pomysły  na temat pozycji i wartości języka holenderskiego jako jego języka ojczystego wywierały wpływ przez ponad sto lat. Wysoko ceniono je nie tylko w Niderlandach, lecz także w Niemczech, gdzie podobny patriotyzm językowy rozkwitł w XVII wieku. Goropiusa Becanusa i jego zwolenników należy docenić jako językowych patriotów, którzy walczyli o rówouprawnienie swojego języka ojczystego.
    In this study the linguistic ideas of Goropius Becanus (1519-1573) and his followers Hendrik Laurensz Spieghel (1549-1612), Simon Stevin (1548-1620) and Hugo Grotius (1583-1645) are studied. Goropius Becanus has a poor reputation for his fantastic etymologies, which have been ridiculed by, for example, Leibniz. However, Becanus’ ideas about the position and value of his Dutch mother tongue have been influential for more than a century, as is demonstrated. He was not only held in high esteem in the Low Countries but also in Germany, where a similar linguistic patriotism flourished in the 17th century. Goropius Becanus and his supporters should be appreciated as linguistic patriots who fought for equal rights for their language.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 5 Zeszyt Specjalny / Speciale Uitgave; 25-45
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pierwsze polsko-francuskie rendez-vous kultur. Polski epizod Henryka Walezego
    The First Polish-French Rendez-Vous of Cultures. Henry III of France's (Henri de Valois') Polish Episode
    Autorzy:
    Półćwiartek-Dremierre, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1882466.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    dialog kultur
    Henryk Walezy
    Desportes
    Kochanowski
    Ballet des Polonais
    antyk w renesansie
    poezja w renesansie
    XVI wiek
    Polska
    Francja
    dialog of cultures
    Henry III of France
    antiquity in the Renaissance
    16th century
    Polska
    France
    Opis:
    Złożona gra polityczna, różnice w rozwoju myśli politycznej, społecznej, estetycznej, odmienne obyczaje, a także częstokroć przepaść językowa, wszystko sprzysięża się w latach 1573-1574 przeciw polsko-francuskiemu dialogowi w sferze kultury. Artykuł analizuje okazje ku wzajemnemu poznaniu za czasów polskiego epizodu Henryka Walezego: wizytę polskiego poselstwa w Paryżu latem 1573 r. oraz, zamykajacą okres henrykowski, poetycką wymianę pomiędzy Philippem Desportesem a Polakami, w tym Janem Kochanowskim. Wymiana ta, do niedawna nazywana niepodzielnie „pojedynkiem”, okazuje się w przypadku Adieu à la Pologne i Gallo crocitanti ἀμοιβή zawiązaniem rzeczywistego, choć efemerycznego, dialogu ponad polityczną i codzienną rzeczywistością, na poziomie sztuki.
    A complex political game, differences in the level of development of the political, social and esthetic thought, different customs, and also frequently a language gap - all these conspired against the Polish-French dialog in the sphere of culture in the years 1573-1574. The article analyzes the opportunities for both parties to get to know each other during the Polish episode of Henri de Valois: a visit by the Polish group of envoys to Paris in the summer of 1573, and a poetical exchange between Philipp Desportes and Poles, including Jan Kochanowski, that closed the Henri period. The exchange, up till the recent times called univocally a “duel”, turns out to be, in the case of Adieu à la Pologne and Gallo crocitanti ἀμοιβή the starting of a real, albeit ephemeral dialog beyond the political and everyday reality, one on the level of the art.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 1; 205-223
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Maria Magdalena – bohaterka jezuickiej epigramatyki. Przegląd źródeł
    Maria Magdalena, a Character in Jesuit Epigrams Overview of Sources
    Autorzy:
    Nowaszczuk, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1878363.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-23
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    piśmiennictwo jezuickie
    epigramatyka XVI i XVII wieku
    utwory o Marii Magdalenie
    Maria Magdalena w poezji
    biogram Marii Magdaleny
    epigramaty religijne
    teorie literackie renesansu i baroku
    epigramatyka po Soborze Trydenckim
    poeci jezuiccy
    epigramatycy jezuiccy
    Jesuit writings
    16th- and 17th- century epigrams
    texts on Mary Magdalene
    Mary Magdalene in poetry
    biographic entry on Mary Magdalene
    religious epigrams
    literary theories of the Renaissance and baroque
    epigrams after the Council of Trent
    Jesuit poets
    Jesuit epigram writers
    Opis:
    W epigramatycznym dorobku poetów jezuickich szesnastego i siedemnastego wieku znajduje się wiele tekstów poświęconych Marii Magdalenie. Pojawiają się one u przedstawicieli kilku generacji twórców i to bez względu na ich pochodzenie. Utwory takie odnaleźć można także u najwybitniejszych spośród nich, jak choćby u Bernarda Bauhusjusza, Jakuba Bidermanna, Franciszka Remonda, Macieja Kazimierza Sarbiewskiego, Piotra Aloisa, Piotra Justa Sautela i wielu innych. Ożywienie zainteresowania postaciami nadprzyrodzonych pośredników nastąpiło po Soborze Trydenckim, zwłaszcza po opublikowaniu dekretu De invocatione, veneratione et reliquis sanctorum et sacris imaginibus oraz nowego Martyrologium Romanum. Święci sławieni w poezji to zwłaszcza reprezentanci epoki nowożytnej, w tym przedstawiciele samej Societas Iesu. Pośród tych „nowoczesnych” bohaterów szczególne miejsce zajęła postać biblijna, Maria Magdalena. Analiza opublikowanych drukiem łacińskich kolekcji epigramatycznych wykazuje w nich tendencję do tworzenia cyklów i porządkowania wierszy na podstawie jakiejś zasady przewodniej, zwłaszcza chronologii wydarzeń w biogramie Świętej. Utwory pojawiają się w większej ilości na przełomie renesansu i baroku, rzadziej natomiast w drugiej połowie siedemnastego wieku. W tym okresie nastąpić musiała dość istotna zmiana gustów czytelniczych. Popularność zdobyły utwory krótkie i zwieńczone dosadną konkluzją. Wątki znane z dotychczasowych opracowań ku czci Marii Magdaleny, problem miłości doczesnej i nadprzyrodzonej, temat płaczu i ognia miłości zaczęto kultywować na gruncie innych gatunków. Jak dotąd nie wyjaśniono zjawiska owej „migracji” materii. Można domniemywać, że przejęcie motywów artystycznie wysublimowanych przez formy liryczne nastąpiło na skutek silnego oddziaływania teorii konceptu. Ostatecznie trzeba przyznać, że epigramaty ku czci Marii Magdaleny jaskrawo uwidaczniają wiodące tendencje kulturowe epoki renesansu i baroku, stanowią też świadectwo dawnych upodobań literackich i ówczesnej teorii pisarstwa.
    The body of epigrams authored by Jesuit poets of the sixteenth and seventeenth centuries comprise many texts with Mary Magdalene as a character. They were written by representatives of a few generations of authors, regardless of their origins. Such texts can also be found in the work of the most remarkable authors, including – to mention only a few – Bernardus Bauhusius, Franciscus Remondus, Matthias Casimirus Sarbiewski, Petrus Alois, Petrus Iustus Sautel and many others. A revival of interest in supernatural mediators came after the Council of Trent, particularly following the publication of On the Invocation, Veneration, and Relics of Saints, and on Sacred Images (De invocatione, veneratione et reliquis sanctorum et sacris imaginibus) and the Roman Martyrology (Martyrologium Romanum). The saints glorified in poetry are mainly representatives of modern times, including the Society of Jesus (Societas Iesu) itself. The biblical character of Mary Magdalene has a special place among these “modern” characters. An analysis of Latin collections of epigrams published in print indicates a tendency to produce poetic cycles or to arrange poems according to a particular central rule, especially the chronology of the events in biographical entries on the saint. Such epigrams were written predominantly in the late Renaissance and early baroque, with not so many in the second half of the 17th century. It seems that reading tastes and habits changed considerably during that period. Short texts with blunt conclusions became popular. The themes from previous texts dedicated to Mary Magdalene, such as earthly love versus supernatural love, crying and the fire of love, found their way into other literary genres. However, this ‘migration’ phenomenon has not been explained to this day. As a matter of conjecture, the transition of artistically sublime motifs into lyrical forms may have been strongly influenced by the theory of concepts. After all, it must be admitted that epigrams honouring Mary Magdalene paint a clear picture of the predominant cultural trends in the Renaissance and baroque times and testify to the literary preferences and literary theory of those days.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2017, 65, 3; 59-77
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-8 z 8

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies