Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "uzasadnianie" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-7 z 7
Tytuł:
Alvina I. Goldmana teoria wiedzy i uzasadnienia
Alvin I. Goldman’s theory of knowledge and justification
Autorzy:
Ziemińska, Renata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2016134.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
epistemologia
wiedza
uzasadnianie
naturalizm
reliabilizm
epistemology
knowledge
justification
naturalism
reliabilism
Opis:
A. Goldman proposes a softened version of the naturalistic epistemology connected with cognitive sciences. His theory of knowledge and justification belongs to the trend of extemalism and reliabilism. With reference to the Gettier problem Goldman (1967) suggests adding the condition of causal relation between belief and the fact concerned with the belief to the standard definition of knowledge. In (1976) he replaces the casual definition with the causalreliabilistic one: a true belief is knowledge if it is produced by reliable processes, that is by processes that generate true beliefs in the actual world and would generate them in relevant counter-factual situations (the concepts of relevant alternatives and knowledge as the ability to discriminate are involved here). In his recent works written on the basis of data from cognitive psychology Goldman goes beyond the Gettier problem: if knowledge is a prototype concept analysing it by means of necessary and sufficient conditions loses sense. Contrary to numerous externalists Goldman includes the traditional concept of justification in externalist epistemology. Justification of belief is a function of global reliability of the process that generated it, as reliability is in at least 50% the tendency of the process to generate true beliefs. Goldman's reliabilism struggles against (1) the problem of generality (how broad the definition of the types of processes that are supposed to be reliable may be); (2) the problem of the demon's world (the malicious demon's victims have the same foundations for their beliefs as we have, but still their beliefs are unjustified in the light of reliabilism as they are generated by unreliable processes); (3) the problem of clairvoyance (a reliable clairvoyant meets all the conditions of the reliabilistic theory of justification, and yet his beliefs are irrational): (4} the problem of the range of reliability (which possible worlds are relevant for justification). Responding to these problems Goldman first (1988) differentiates strong and weak justifications and then, changing his position to one of virtue reliabilism, he replaces reliability with what is considered reliable (1992b). By this very fact he agrees to the internalists' thesis saying that reliability is important for justification if it is accessible for the subject. However, Goldman means the collective subject (the community's opinions) and this is the basis for his externalism. He does not agree to subjectivism of the individual subject and he does not change the basic idea that epistemology should be close
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2001, 49, 1; 77-107
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czym jest „epistemologia znaturalizowana”?
What is “Naturalized Epistemology”?
Autorzy:
Kim, Jaegwon
Garbowski, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488437.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Willard V. Quine
epistemologia
naturalizm
uzasadnianie
psychologizm
normatywność
epistemology
naturalism
justification
psychologism
normativity
Opis:
Jaegwon Kim w swoim artykule dokonuje krytycznej analizy „Epistemologii znaturalizowanej” W.V. Quine’a. Stwierdza, że uprawianie epistemologii przy odrzuceniu aspektu normatywnego jest niemożliwe, gdyż zostaje ona zredukowana wyłącznie do opisu procesów psychologicznych odpowiadających czynności poznania. Aby w ogóle móc mówić o uzyskiwaniu niepowątpiewalnej wiedzy, konieczne jest zastosowanie takich kategorii, jak uzasadnianie, które posiadają charakter wartościujący. Kim uważa, że koncepcja Quine’a jest trudna do zaakceptowania w świetle jakiejkolwiek teorii epistemicznej, stawiającej poznanie prawdy za swój cel.
Jaegwon Kim in his article undertakes a critical analysis of W.V. Quine’s “Epistemology Naturalized.” He states that it is impossible to practice epistemology without taking into consideration the normative aspect, for without it, it becomes reduced to merely a psychological description of cognitive processes. In order to speak of the acquisition of undoubtable knowledge, it is necessary to avert to such categories as justification, which are of an axiological nature. Kim considers Quine’s concept difficult to accept in accordance with any epistemic theory which requires truth as the object of knowledge.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2016, 64, 3; 115-141
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Inferencjalizm semantyczny. Studium analityczno-krytyczne filozofii języka Roberta B. Brandoma
Semantic Inferentialism: Analytical and Critical Study of Robert B. Brandom’s Philosophy of Language
Autorzy:
Kublikowski, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2097344.pdf
Data publikacji:
2021-12-06
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
znaczenie
oznaczanie
prawda
asercja
wnioskowanie
uzasadnianie
zobowiązanie
meaning
reference
truth
assertion
inference
justification
entitlement
Opis:
Inferencjalizm semantyczny Roberta B. Brandoma jest ważną i nową teorią znaczenia we współczesnej, analitycznej filozofii języka. Wyłożona została w bardzo obszerny sposób w monografii pt. Making It Explicit: Reasoning, Representing and Discursive Commitment. Jest to teoria jednocześnie pragmatyczna, normatywna, holistyczna i dyskursywna. Stanowisko Brandoma jest z jednej strony gloryfikowane, natomiast z drugiej strony wzbudza kontrowersje. Powstaje zatem metafilozoficzne pytanie: Jak ocenić wkład tej teorii w filozofię języka? Inferencjalizm akcentuje wnioskowania materialne, askrypcje de re i użycie wyrażeń deiktycznych. Są to kategorie „wertykalne”, akcentujące „związek” z rzeczywistością. Brandom jednak kładzie nacisk także na anaforyczną koncepcję referencji i prawdy. To czyni jego podejście wartościowym, anaforyczne bowiem rozumienie referencji i prawdy dostarcza dodatkowego objaśnienia użycia słów „odnosi się” i „ jest prawdziwe”. Ale kategorie te są „horyzontalne”. Brandom dostrzega problem nabywania empirycznego znaczenia przez wyrażenia inicjujące łańcuchy anaforyczne i proponuje — jako próbę rozwiązania problemu — zmodyfikowanie inferencjalizmu semantycznego przez poszerzenie go o epistemologią rewizyjną i fallibilistyczną. Dodatkowo wspomaga on swoją teorię przez pragmatykę normatywną, aplikującą kategorię asercji, uprawnienia, różnorodnych zobowiązań, czy „zdobywania punktów”. Wydaje się jednak, że wciąż brakuje pojęcia prawdziwości mocniejszego niż to zaproponowane w koncepcji anaforycznej — pojęcie prawdy, wyrażone przy użyciu relacji korespondencji między językiem a rzeczywistością. Idea korespondencji ma tę wadę, że trudno jest ją satysfakcjonująco zdefiniować. Ważną jednak zaletą takiej relacji jest to, że jest ona relacją „język–rzeczywistość”, a nie tylko anaforyczną relacją „język–język”. Postawiony zarzut nie dyskwalifikuje inferencjalizmu. Wyraża on jedynie ogólno-epistemologiczną trudność z definicją prawdy. Natomiast doniosłością inferencjalizmu jest to, że próbuje on łączyć różne elementy, a przez to — w bardziej adekwatny sposób — objaśnić czym jest znaczenie i wyjaśnić, jak wyrażenia je nabywają.
Robert B. Brandom’s semantic inferentialism is an important and new theory of meaning in the contemporary, analytical philosophy of language. This theory is presented in an extensive way in the monograph entitled Making It Explicit: Reasoning, Representing and Discursive Commitment. The theory is pragmatic, normative, holistic and discursive. On the one hand, Brandom’s standpoint is glorified and on the other hand, it is controversial. This is why a metaphilosophical question arises: How to evaluate the impact of this theory into the philosophy of language? Inferentialism emphasises a material inference, de re ascription and the usage of demonstratives. Such categories are “vertical” and they accent „connection” with reality. Nevertheless, Brandom also emphasises an anaphoric concept of reference and truth. It makes his standpoint valuable because anaphoric understanding of reference and truth delivers an additional explication of the usage of words “refer to” or “is true.” But such categories are “horizontal.” Brandom grasps the problem of acquiring empirical meaning by expressions which initiate anaphoric chains. This is why he proposes — as an attempt of solving the problem — a modification of semantic inferentialism by adding revisionary and fallibilistic epistemology. In addition, Brandom enforces his theory by normative pragmatics which applies categories of assertion, entitlement, various commitments and a “score-keeping.” However, it seems that what is still missing is a notion of truth stronger than the one proposed in the anaphoric conception. What is requested is a notion of truth expressed in terms of the relation of the correspondence between a language and a reality. The disadvantage of the idea of correspondence is that it is difficult to define in a satisfactory way. But an important advantage is that it is “a language-reality” relation and not only “a language-language” relation. The objection does not demolish inferentialism. It expresses only a general epistemological difficulty of defining truth. However, the importance of inferentialism is that it tries to unite various elements. The theory attempts to explicate — in a more adequate way — what a meaning is and to explain how it is acquired by expressions.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2021, 69, 4; 145-169
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Principle of Reason according to Leibniz: The Origins, Main Assumptions and Forms
Zasada racji w interpretacji G.W. Leibniza: Geneza, główne założenia i formy
Autorzy:
Paź, Bogusław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488466.pdf
Data publikacji:
2017-06
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
the principle of reason
reason (ratio)
sufficiency
determination
rendering
zasada racji
racja (ratio)
dostateczność
determinacja
uzasadnianie
Opis:
The subject of this article is Leibnizian interpretation of the principle of reason. Although the German philosopher called it principium grande of his philosophy, we do not find its systematic exposition in Leibniz’s works. The main aim of my paper is to present a short exposition of the principle. The article consists of three parts: in the first I present systematic exposition of the principle of reason with particular emphasis on explication of terms “principle” and “reason,” in the second, I show the origins of the principle, finally, in the third part, I discuss in detail three forms of it: the principle of sufficient reason, the principle of determining reason and the principle of rendering reason. I accept two main theses: firstly, a proper interpretation of this principle requires taking into account the whole context of Leibnizian philosophy, i.e. one cannot limit oneself (as it is usually happens among researchers) to only one discipline, e.g. logic. Secondly, the ultimate methodological and heuristical foundation of the principle of reason is Leibnizian metaphysics, especially natural theology.
Przedmiotem niniejszego tekstu jest zasada racji w interpretacji G.W. Leibniza. Choć sam Leibniz nazywał ją principium grande swojej filozofii, to jednak nigdzie nie podał choćby zarysu jej systematycznego wykładu. Celem mojego tekstu jest taki skrótowy opis tej zasady. Tekst składa się z trzech zasadniczych części: w pierwszej podaję systematyczny wykład zasady racji ze szczególnym uwzględnieniem pojęciowej charakterystyki terminów „zasada” i „racja”, w drugiej prezentuję zasadę racji od strony jej genezy, wreszcie w części trzeciej szczegółowo omawiam trzy postaci zasady racji: zasadę racji dostatecznej, zasadę racji determinującej oraz zasadę racji uzasadniającej. Przyjmuję dwie główne tezy interpretacyjne: po pierwsze, właściwa wykładnia zasady racji wymaga uwzględnienia całościowego kontekstu filozofii Leibniza, tj. nie wystarcza (powszechne w literaturze przedmiotu) do jej systematycznego wykładu ograniczenie się tylko do jednego obszaru, np. logiki. Po drugie, ostateczną metodologiczną i heurystyczną podstawą zasady racji jest Leibnizjańska metafizyka, w szczególności teologia naturalna.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2017, 65, 2; 111-143
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prawda i normatywność: Czy prawda jest normą oceny twierdzeń?
Truth and Normativity: Is Truth a Norm of Evaluation of Propositions?
Autorzy:
Kublikowski, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31233173.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
a belief
truth
a justification
cognition
knowledge
a value
a norm
przekonanie
prawda
uzasadnianie
poznanie
wiedza
wartość
norma
Opis:
Kategoria prawdy budzi kontrowersje od czasów filozofii starożytnej aż do współczesnej. W związku z dyskusjami na temat korespondencyjnej, klasycznej teorii prawdy powstały teorie nieklasyczne, łączące pojęcie prawdy z oczywistością, skutecznym działaniem, koherencją, powszechną zgodą itp. Ostra polemika próbuje w ogóle wyeliminować kategorię prawdy. Powstaje pytanie: czy taka radykalna krytyka jest słuszna i uzasadniona? Wydaje się, że jest ona przesadna. Celem artykułu jest argumentacja za tezą, że prawda — jako wartość i norma („wzorzec”, element systemu odniesienia itp.) — jest niezbywalna przy epistemicznej ocenie twierdzeń, które mają swoje konsekwencje teoretyczne i praktyczne. Strukturę artykułu wyznaczają następujące punkty: (1) krytyka kategorii prawdy, (2) prawda jako wartość i (3) prawda jako norma w systemie odniesienia. W punkcie wyjścia przyjmuję syntetyczną charakterystykę prawdy sformułowaną przez Michaela P. Lyncha w jego monografii pt. Prawda i życie. Dlaczego prawda jest ważna (2020): (a) Prawda jest obiektywna. (b) Prawda jest wartością, jest dobra. (c) Prawda jest wartościowym celem dociekań. (d) Prawda jest wartościowa ze względu na nią samą. Prawda faktycznie jest wartościowa, umożliwia bowiem stwierdzenie, że ktoś myli się, kłamie, popełnia krzywoprzysięstwo, manipuluje kimś w życiu osobistym czy społecznym. Oprócz tego, bez kategorii prawdy nie można nawet stwierdzić — jak to usiłuje czynić sceptycyzm — że prawdą jest, iż prawda nie jest czymś wartościowym, godnym uwagi itp. Kategoria prawdy — pełniąca funkcję poznawczego celu i normy — pomimo różnych kontrowersji jest wciąż niezbywalna przy ocenie wartości logicznej zdań (i wyrażanych przez nie twierdzeń). Kategoria prawdy jest semantyczna, lecz jej rozpoznawanie — uznawanie zdania przez kogoś za prawdziwe (czyli asercja) — jest kategorią pragmatyczną. Stwierdzana post factum skuteczność działania, podjętego na podstawie jakiegoś zdania, jest mocną racją za tym, aby dane zdanie uznać za prawdziwe. Respekt dla prawdy jest lepszy niż jego brak.
The category of truth has been controversial since ancient philosophy until the contemporary one. Discussions on the correspondence classical theory of truth have given rise to non-classical theories combining the notion of truth with evidence, a useful action, coherence or a common agreement etc. A sharp polemics has tried to eliminate at all the category of truth. The question arises whether such a radical criticism is right and justified? It seems that it is exaggerated. The goal of this article is an argumentation for the thesis that truth — as a value and a norm (“a pattern”, an element of a reference system etc.) — is indispensable for the epistemic evaluation of propositions which have their theoretical and practical consequences. The structure of the article is fixed by the following paragraphs: (1) the criticism of the category of truth, (2) truth as a value and (3) truth as a norm in a reference system. At the starting point I take a compact characteristics of truth formed by Michael P. Lynch in his monograph entitled True to Life: Why Truth Matters (2020): (a) Truth is objective. (b) Truth is a value, truth is good. (c) Truth is a valuable goal of inquiry. (d) Truth is valuable itself. In fact truth is valuable because it makes it possible to claim that someone is not right, lies, commits perjury, misleads someone in private or social life. Apart from that without the category of truth it is even impossible to claim — as scepticism maintains — that it is true that truth is not valuable, noteworthy etc. The category of truth — which plays a role of a cognitive goal and of a norm — despite various controversies is still indispensable for the evaluation of a logical value of sentences (and propositions expressed by them). The category of truth is semantic, but its recognition — someone’s acknowledging of a sentence as true (i.e. an assertion) — is a pragmatic category. Asserted post factum efficiency of an action — undertaken on the basis of a sentence — is a strong reason for acknowledging it as true. The respect for truth is better that the lack of it.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2023, 71, 4; 43-58
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uzasadnianie w teologii fundamentalnej
Justifying in Fundamental Theology
Autorzy:
Rusecki, Marian
Mastej, Jacenty
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2143941.pdf
Data publikacji:
2021-01-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Jezus Chrystus
Objawienie Boże
chrześcijaństwo
wiara
wiarygodność
uzasadnianie
argumentacja teologicznofundamentalna
Jesus Christ
Divine Revelation
Christianity
Faith
Credibility
Justification
Arguments in Fundamental Theology
Opis:
Fundamental Theology is scientific discipline which ex professo treats about justifying the credibility of Christianity. This discipline is about the foundations of faith and justifies credibility of Divine Revelation which has been fulfilled in Jesus Christ and lasts in the Church. Fundamental Theology would like to make Christian faith reasonable as it shoud be because a man is reasonable and free person full of dignity. Contemporary Fundamental Theology not only makes the traditional argumentation reacher but also tries to find new arguments for the credibility of Christianity. This article contents following issues: 1. justifying the credibility of Christianity as the aim of Fundamental Theology; 2. some projects rejecting the necessity of justifying the credibility of Christianity; 3. traditional arguments for the credibility of the Revelation fulfilled in Jesus Christ; 4. justifying in modern Fundamental Theology. The process of justifying in Fundamental Theology means searching or making arguments, reasons, for supernatural character of Christianity. Because every argument shows the Revelation and faith only partially, so each of them cannot fulfill the whole task. Fundamental Theology needs many arguments. Presenting lots of them Fundamental Theology is able to justify Christian faith more fully.
Źródło:
Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii; 2010, 2; 61-80
2080-8534
Pojawia się w:
Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie dwudziestowieczne dyskusje dotyczące racjonalności
Polish 20th-Century Discussions of Rationality
Autorzy:
Kleszcz, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2097316.pdf
Data publikacji:
2022-06-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
filozofia polska XX wieku
spory o racjonalność poznawczą
Kazimierz Twardowski
Szkoła Lwowsko-Warszawska
Roman Ingarden
Henryk Elzenberg
Leszek Kołakowski
Marian Przełęcki
spory o binarność racjonalności
spory o kryteria racjonalności
uzasadnianie racjonalności
Polish 20th-century philosophy
dispute over cognitive rationality
Lvov–Warsaw School
disputes over binary nature of rationality
criteria of rationality
justification of rationality
Opis:
Artykuł przedstawia dwudziestowieczne polskie dyskusje filozoficzne dotyczące racjonalności, w szczególności w kontekście poznawczym. Omawiane są stanowiska wielu uczonych, począwszy od Kazimierza Twardowskiego i założonej przezeń Szkoły Lwowsko-Warszawskiej do myślicieli okresu powojennego: Leszka Kołakowskiego i Mariana Przełęckiego. W części drugiej poddane są dyskusji i analizie trzy kwestie systematyczne, dotyczące racjonalności przekonań: problem ich binarności, kryteriów racjonalności oraz zagadnienie uzasadnienia jej wyboru.
The article presents twentieth-century Polish philosophical discussions of rationality, especially in the cognitive context. Discussed are diverse viewpoints, from those presented by Kazimierz Twardowski, the Lvov–Warsaw School founded by him to those of post-war thinkers: Leszek Kołakowski and Marian Przełęcki. In the second part, three systematic issues concerning the rationality of beliefs are discussed and analyzed: the problem of their binary nature, rationality criteria, and the issue of justifying the choice of rationality.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2022, 70, 2; 129-153
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-7 z 7

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies