- Tytuł:
-
Szkolnictwo polskie a Kościół rzymskokatolicki na Podolu w okresie międzywojennym
Polish Education versus the Roman Catholic Church in Podolia in the Inter-war Period - Autorzy:
- Rosowski, Witalij
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1962873.pdf
- Data publikacji:
- 2019-07-27
- Wydawca:
- Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
- Tematy:
-
Ukraina
Podole
Kościół rzymskokatolicki
Polacy
polskie szkolnictwo i oświata
Ukraine
Podolia
the Roman Catholic Church
Poles
Polish schooling and education - Opis:
-
Szkolnictwo polskie na terytorium Podola przed I wojną światową praktycznie nie istniało. Dopiero zmiany, jakie nastąpiły po 1914 roku w Rosji, umożliwiły rozwój oświaty polskiej. Znaczną rolę w tym odegrało duchowieństwo i Kościół rzymskokatolicki. Pierwsza szkoła z polskim językiem nauczania w guberni podolskiej powstała na początku 1916 roku przy parafii w Płoskirowie. W latach 1917-1920 opiekę nad oświatą polską na Podolu przejęła Polska Macierz Szkolna. W dość krótkim czasie sieć szkół polskich w tym regionie wzrosła do ponad 500, obejmując swym zasięgiem około 35 tysięcy dzieci i młodzieży.
Po ostatecznym zajęciu Podola przez bolszewików zdecydowana większość tych szkół przestała istnieć lub działała w ukryciu. Władze radzieckie w oparciu o dekret O oddzieleniu Kościoła od państwa i szkoły od Kościoła z 1918 roku w pierwszej kolejności zabrały się do wyeliminowania nauczania religii w szkołach oraz likwidacji wszystkich nielegalnych polskich instytucji oświatowych, często funkcjonujących przy parafiach katolickich. Przez pierwsze lata panowania bolszewików sieć polskich szkół na Podolu malała z roku na rok. Dopiero po 1924 roku nastąpił wzrost liczby polskich placówek oświatowych w USRR, w tym przede wszystkim na Podolu. W 1934 roku w obwodzie winnickim, który obejmował m.in. dawne terytorium guberni podolskiej, liczono już 285 szkół polskich z ponad 23 tysiącami uczniów. Zmiana polityki państwa względem Polaków w Związku Radzieckim w połowie lat trzydziestych doprowadziła w końcu do likwidacji zdecydowanej większości polskich instytucji oświatowych oraz do represji i prześladowań miejscowej ludności polskiej. Akcja ta zbiegła się w czasie również z ostatecznym rozprawieniem się państwa sowieckiego z Kościołem rzymskokatolickim na tych ziemiach. Tym samym władze komunistyczne zniszczyły wszystko, co wyodrębniało Polaków za Zbruczem.
Polish education in the territory of Podolia before the First World War was virtually absent. Only the changes that followed 1914 in Russia had made the development of Polish education possible. The clergy and the Roman Catholic Church played a considerable role here. The first school with Polish as the i=main language in Podolia government was established in 1916 at a parish in Płoskirów. In the years of 1917-1920, the Polish School Motherland took care about Polish education in Podolia. With a fairly short period a number of Polish schools in this region had risen to over 500, with circa 35.000 children and adolescents. After the Bolsheviks had finally occupied Podolia, the decisive majority of those schools ceased to exist or became clandestine. By virtue of the decree On separation of the Church and State of 1918 the Soviet authorities first set about eliminating religious instruction from schools and getting rid of all illegal Polish educational institutions, often those that functioned at Catholic parishes. During the first years of the Bolshevik rule the network of Polish schools in Podolia decreased from year to year. It was as late as after 1924 that the number of Polish educational posts increased in the Soviet Union, including mainly in Podolia. In 1934, in the Winnicki region, which embraced among other things the former territory of the Podolia government, Polish schools numbered as many as 285 with over 23.000 students. The State changed its politics towards Poles in the Soviet Union in mid-1930, a process that ultimately had eliminated the decisive majority of Polish educational institutions, and brought about repression and persecution of the Polish population. This action converged with the final crushing of the Roman Catholic Church in those territories. Thereby the communist authorities had destroyed almost everything that made Poles beyond the Zbrucz different. - Źródło:
-
Studia Polonijne; 2010, 31; 171-194
0137-5210 - Pojawia się w:
- Studia Polonijne
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł