Temat: jezyk polski - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: W sprawie odmian języka polskiego na Białostocczyźnie
On the Variations of the Polish Language in the Białystok Region
Autorzy:: Nowowiejski, Bogusław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2127794.pdf
Data publikacji:: 2002
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: język polski
wariant
pogranicze
the Polish language
variant
borderline
Opis:: As regards the studies so far on the variations of the Polish language spoken in the Białystok region, various scholars together with the author put forward the following classification: I. The primary Polish including 1) General Polish, a) standard Polish, a basic source for bilingual people, and b) regional Polish used by more and less educated people; 2) folk Polish with a) Mazurian dialects from Masovia and Podlasia, b) dialects from Suwałki and Sejno, c) Polish dialects under the influence of Byelorussia and the Ukraine; II. The Polish language secondarily acquired by the bilingual people of the Early-Slavonic origin. It represents the following variants: 1. general-Polish, 2. regional language, 3. folk language.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2002, 49-50, 6; 307-315
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Język polski – glottodydaktyczny punkt widzenia
Polish Language in the Context of Foreign Language Education
Autorzy:: Kowalewski, Jerzy
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1886544.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: błąd językowy
język polski jako obcy
język polski na Ukrainie
language mistake
Polish as a foreign language
Polish language in the Ukraine
Opis:: W pierwszej części artykułu autor przedstawia problemy z gramatycznym opisem języka polskiego, przyjęciem koncepcji nauczania gramatyki języka polskiego i opisem błędów popełnianych przez uczących się języka polskiego jako obcego. W drugiej części analizuje błędy (ustne) popełniane przez uczących się języka polskiego na Ukrainie. Dokonuje klasyfikacji błędów oraz stawia wnioski dotyczące wykorzystania badań nad błędami do praktycznych rozwiązań dydaktycznych.
In the first part of the article the author presents the problems related to the grammatical description of the Polish language, adoption of the concept of Polish grammar teaching and description of the mistakes made by those learning Polish as a foreign language. The second part of the article is an analysis of the oral mistakes made by the students of the Polish language in the Ukraine. The author classifies the mistakes and suggests how the research on the mistakes can be used in the foreign language education.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 10; 83-99
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: W poszukiwaniu ekwiwalencji międzyjęzykowej w obrębie domeny źródłowej „temperatury” w polskich i włoskich metaforach językowych
In Search of Interlingual Equivalence within the Source Domain of “Temperature” in Polish and Italian Language Metaphors
Autorzy:: Bocian, Edyta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1804834.pdf
Data publikacji:: 2019-10-24
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: temperatura; metafory językowe; język włoski; język polski
poem; word; translation; polysemy; Norwid
Opis:: Celem artykułu jest przeprowadzenie analizy porównawczej dwóch serii przymiotnikowych wskazujących na pośrednie stany temperaturowe w języku polskim oraz włoskim. Przedmiotem analizy są metaforyczne użycia następujących przymiotników w zakresie szeroko pojętej emocjonalności: caldo – caloroso – tiepido – freddo dla języka włoskiego oraz gorący – ciepły –letni – chłodny – zimny dla języka polskiego. Materiał porównawczy, w obrębie wskazanych nośników metaforycznych, stanowią zasoby słowników włosko- i polskojęzycznych dostępnych on-line wraz z platformą korpusową Sketch Engine. À la recherche d’une équivalence interlinguale dans le domaine source de la « température » en métaphores en polonais et en italien L’objectif de l’article est de faire une analyse comparative de deux séries d’adjectifs indiquant des états de température intermédiaires en polonais et en italien. L’analyse se concentre sur les usages métaphoriques des adjectifs suivants dans le domaine de l’émotivité au sens large du terme : caldo – caloroso – tiepido – freddo pour l’italien et gorący – ciepły – letni – chłodny –zimny pour la langue polonaise. Le matériel comparatif, dans le cadre des supports métaphoriques indiqués, est constitué des ressources des dictionnaires en italien et en polonais, disponibles en ligne, ainsi que de la plateforme Sketch Engine (logiciel de linguistique de corpus)
The aim of this article is to carry out a comparative analysis of two adjective series referring to intermediate temperature states in Polish and Italian. The subject of the study is a metaphorical use of the following adjectives in the area of broadly understood emotion: caldo – caloroso –tiepido – freddo for Italian and gorący – ciepły – letni – chłodny – zimny for Polish. The comparative material within the indicated carriers of metaphors is the Italian-language and Polish-language dictionaries available on-line, along with the Sketch Engine Corpus.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 8; 93-103
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: As divergências e as convergências entre o sistema temporal polaco e português
Comparison between the Temporal System of the Polish and Portuguese Language
Porównanie systemu temporalnego języka portugalskiego i polskiego
Autorzy:: Hlibowicka-Węglarz, Barbara
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1882452.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: czas
aspekt
modalność
język portugalski
język polski
tense
aspect
modality
Portuguese language
Polish language
Opis:: O presente estudo tem como objetivo comparar o sistema temporal polaco e português, isto é, comparar as estratégias pragmáticas utilizadas na expressão da categoria linguistica de tempo nas duas línguas analisadas. Para atingir este objetivo propomos demonstrar primeiro as particularidades do sistema das oposições temporais em polaco e em português para evidenciar as diferenças e as semelhanças existentes entre o sistema de ambas as línguas. Os exemplos que propomos para a nossa análise foram escolhidos de modo a evidenciarem, de um lado, as características da língua polaca e a sua originalidade, e de outro, as ricas possibilidades que a língua portuguesa tem ao seu dispor nesta matéria como os meios correspondentes. As nossas considerações evidenciaram que as duas línguas dispõem de processos diferentes para marcar os valores temporais que não costumam coincidir, assim como em situações que não são as mesmas nas duas línguas..
The aim of this study is to compare the temporal system of the Polish and Portuguese language that is to indicate common and distinguishing features between two above mentioned systems. Therefore firstly it shall be considered how both systems are functioning, secondly the most fundamental criteria of such comparison shall be established. Finally an analysis of temporal values of the particular verbal forms shall be conducted. Furthermore the purpose of this study is to compare means of expression of the temporal category in Polish with means of expression of the temporal category in Portuguese. As a result the study indicated that the temporal category together with category of aspect form interconnected grammatical categories which meet on the functional basis. While in Portuguese time and aspect are expressed by morphemes cumulating both functions, Polish has different means of expression of each of these categories. The study enabled to formulate conclusions regarding similarities and differences between both systems as well as to indicate specific features which emphasize uniqueness of each analyzed system.
Celem pracy jest porównanie systemu temporalnego języka portugalskiego i języka polskiego, czyli wskazanie na te cechy, które łączą i które dzielą oba systemy. Aby osiągnąć postawiony cel, należało najpierw zastanowić się nad funkcjonowaniem każdego z badanych systemów, wyznaczyć najistotniejsze kryteria tego porównania, by w końcu dokonać analizy wartości temporalnych poszczególnych form werbalnych. Prezentowana praca stanowi również próbę porównania środków wyrazu kategorii czasu w języku portugalskim ze środkami, jakimi dysponuje w tym zakresie język polski. Nasze rozważania wykazały, że kategoria czasu wraz z kategorią aspektu tworzy kompleks ściśle ze sobą związanych kategorii gramatycznych, przenikających się na płaszczyźnie funkcjonalnej. Podczas gdy w języku portugalskim czas i aspekt wyrażany jest morfemami kumulującymi obie funkcje, język polski dysponuje odmiennymi środkami wyrazu każdej z obu kategorii. Przeprowadzona analiza pozwoliła na sformułowanie wniosków dotyczących podobieństw i różnic między obu systemami, a także na wskazanie cech stanowiących o oryginalności każdego z analizowanych systemów.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 5; 21-35
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Full agreement with coordinate subjects in Polish: Gender resolution rules revisited
Nowe ujęcie reguł uzgadniania rodzaju orzeczenia z podmiotem szeregowym w języku polskim
Autorzy:: Prażmowska, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1878779.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: akomodacja
język polski
podmiot szeregowy
rodzaj
żywotność
agreement
animacy
coordination
gender
Polish
Opis:: Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie zbioru nowych reguł dotyczących uzgodnienia rodzaju podmiotu szeregowego z formą orzeczenia czasownikowego w języku polskim, opartych na wzajemnych oddziaływaniach wartości kategorii rodzaju i żywotności członów podmiotu, które odpowiadają za uzgodnienie danego podmiotu z określoną formą orzeczenia. Według przedstawionej analizy zarówno cechy kategorii rodzaju jak i kategorii żywotności decydują o uzgodnieniu podmiotu szeregowego z orzeczeniem w formie męskoosobowej lub niemęskoosobowej, bądź umożliwiają uzgodnienie podmiotu z obiema tymi formami orzeczenia, co jest efektem zastosowania czterech zaproponowanych reguł i interakcji pomiędzy nimi. W rezultacie omawiany zbiór nowych reguł oferuje możliwość stworzenia bardziej kompleksowego opisu i objaśnienia danych, które stanowią problem w ujęciu tradycyjnych reguł uzgodnienia podmiotu szeregowego z orzeczeniem, głównie z uwagi na uwzględnienie w prezentowanej analizie warunków występowania oboczności w badanych kontekstach w języku polskim.
The aim of the paper is to propose a set of revised gender resolution rules for Polish, based on an interplay between gender and animacy features of conjuncts, which makes a coordinate subject eligible for a given variant of gender agreement with the predicate. Specifically, it is argued that both gender and animacy features of conjuncts can make a coordinate subject eligible for virile or non-virile agreement, or both. The resolution is achieved by the application of a set of four rules capitalising on certain semantic features of conjuncts and the interaction between them within a coordinate subject. The application of the rules restricts agreement possibilities to either virile or non-virile agreement, or makes both possibilities available for a given coordinate subject. In consequence, the proposed revised gender resolution rules have a capacity to capture data that are problematic under the traditional resolution rules for Polish.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2016, 64, 11; 71-86
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Construction du récit en langue maternelle et en langue étrangère : condensation et granularité
Budowa narracji w języku ojczystym i w języku obcym: problem kondensacji i granulacji
Autorzy:: Sowa, Magdalena
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1954325.pdf
Data publikacji:: 2003
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: granulacja
kondensacja
język polski
język francuski
uczeń zaawansowany
granularity
condensation
Polish
French
advanced learner
Opis:: [Przedmiotem artykułu jest prezentacja wyników badań dotyczących akwizycji języka obcego i budowania wypowiedzi w języku obcym i języku ojczystym, otrzymanych na podstawie zebranych danych empirycznych (nagranie, transkrypcja, analiza) oraz prac teoretycznych z zakresu badań nad konceptualną i werbalną (językową) strukturą tekstu narracyjnego. Szczególną uwagę zwrócono na problem kondensacji i granulacji, tzn. tworzenia złożonych struktur zdarzeniowych, w tekstach narracyjnych studentów polskich reprezentujących bardzo zaawansowany stopień znajomości języka francuskiego. Kompleksowa analiza zarejestrowanych wypowiedzi pozwala zilustrować: 1) repertuar leksykalnych środków użytych do wyrażania kondensacji w języku francuskim i języku polskim; 2) kontekst, w którym najczęściej obserwowane podmioty stosują zabieg kondensacji; 3) różnice / podobieństwa między sposobem tworzenia struktur zdarzeniowych w języku obcym i języku ojczystym.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2003, 51, 5; 113-130
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Wie zijn er nu toleranter? De perceptie van imperatieven in het Pools en het Nederlands in een informele context
Who is More Tolerant? The Perception of Imperatives in Polish and in Dutch in an Informal Context
Kto jest bardziej tolerancyjny? Percepcja trybu rozkazującego w języku polskim i niderlandzkim w nieformalnym kontekście
Autorzy:: Wiercińska, Katarzyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1875746.pdf
Data publikacji:: 2020-12-15
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: język tryb rozkazujący
standardy grzecznościowe
percepcja
język polski
język niderlandzki
imperative
standards of politeness
perception
Polish
Dutch
Opis:: Niniejszy artykuł skupia się na percepcji form trybu rozkazującego u rodzimych użytkowników języka polskiego i niderlandzkiego w spontanicznych konwersacjach i podsumowuje wyniki pilotażowego badania standardów grzecznościowych w Polsce i Holandii. Z uwagi na fakt, że użycie trybu rozkazującego w obu językach różni się pod względem ilościowym i jakościowym, można przyjąć, że również i percepcja tego rodzaju form może się różnić u użytkowników obu języków. Za pomocą ankiety, polegającej m.in. na ocenie wybranych wypowiedzi pod względem grzeczności, podjęto próbę zbadania, za jak uprzejme respondenci uważają formy trybu rozkazującego oraz jak na ich ocenę wpływa kontekst wypowiedzi. Het doel van deze bijdrage is een antwoord te vinden op de vraag of intransitieve werkwoorden met voorzetselvoorwerpen gepassiveerd kunnen worden. Om dit antwoord te kunnen geven, wordt eerst het voorzetselvoorwerp gepresenteerd en een korte beschrijving van het Nederlandse passief gegeven.
Het doel van deze bijdrage is een antwoord te vinden op de vraag of intransitieve werkwoorden met voorzetselvoorwerpen gepassiveerd kunnen worden. Om dit antwoord te kunnen geven, wordt eerst het voorzetselvoorwerp gepresenteerd en een korte beschrijving van het Nederlandse passief gegeven.
This contribution focuses on the perception of the imperative forms in spontaneous informal conversations among native speakers of Polish and Dutch, and reports on a pilot survey of standards of politeness. Since imperatives in Polish and Dutch are used qualitatively and quantitatively in a different way, we can assume that their perception is also different for native speakers of both languages. Using a survey consisting of, among other things, an assessment task, an attempt was made to investigate how polite the respondents think the imperative forms are, and how their assessment is influenced by the context of the utterance.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 5 Zeszyt Specjalny / Speciale Uitgave; 139-154
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Polityka językowa na Białorusi oraz jej wpływ na sytuację filologii polskiej jako obcej na Białoruskim Uniwersytecie Państwowym w Mińsku
Language Policy in Belarus and the Impact on the Situation of Polish Philology at the Belarusian State University in Minsk
Autorzy:: Jasińska-Grabowska, Ewelina
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31341794.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: język polski
polityka językowa
mniejszość polska
Białoruś
Polish language
language policy
Polish minority
Belarus
Opis:: Nauczanie języka polskiego jako obcego ma długoletnią tradycję zarówno w kraju, jak i za granicą. W obecnym czasie na Białorusi można mówić o dłuższym kryzysie studiów polonistycznych z uwagi na silny kontekst polityczny. Przedmiotem artykułu jest przedstawienie polityki językowej oraz jej wpływu na obecną sytuację społeczno-demograficzną mniejszości polskiej mieszkającej na Białorusi w oparciu o dane spisu powszechnego przeprowadzonego w 2019 roku.
Teaching Polish as a foreign language has a long tradition both at home and abroad. At present in Belarus, one can talk of a longer crisis in Polonistic studies due to the strong political context. The main topic of this article is a review of Polish language policy and an overview of the current socio-demographic situation of the Polish minority living in Belarus based on the census data conducted in 2019.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 10; 61-77
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Intermedia w procesie poznawania kultury przez uczniów z doświadczeniem migracji
Intermedia in the Process of Learning about Culture by the Students Experienced in Migration
Autorzy:: Chawrilska, Irena
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1798227.pdf
Data publikacji:: 2020-01-17
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: język polski jako drugi; intermedia; język szkolny; kultura polska
Polish as a second language; intermedia; school language; Polish culture
Opis:: Intermedia nie odgrywają kluczowej roli w nauczaniu języka polskiego jako drugiego. Odpowiednio dobrane przykłady tekstów intermedialnych (np. Loesje, murale, sztuka z nurtu art&science) i metody ich wykorzystania w praktyce edukacyjnej mogą sprawić, że kontakt z intermediami stanie się zarówno efektywnym komponentem kształtowania kompetencji językowych (języka edukacji szkolnej) i kulturowych oraz wartościowym przeżyciem estetycznym nawet dla uczniów z doświadczeniem migracji nieznających jeszcze dobrze języka polskiego.
Intermedia do not play a major part in teaching Polish as a second language. Properly selected examples of intermedial texts (Loesje, murals, art from the art&science current) and methods to apply them in educational practice can ensure that contact with intermedia will be both a component for shaping language knowledge (the language of school education) and culture, and a valuable aesthetic experience even for the students experienced in migration whose knowledge of Polish is still scarce.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 10; 31-45
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Z historii nauczania języka polskiego Polaków w USA – przegląd podręczników (wiek XIX – 1. połowa XX wieku)
From the History of Teaching Polish Language to the Poles in the USA: A Survey of the Handbooks (19th Century and the First Half of the 20th Century)
Autorzy:: Klimek-Grądzka, Jolanta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1807401.pdf
Data publikacji:: 2019-10-23
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: nauczanie; język polski za granicą; podręczniki; Polonia
teaching; Polish language abroad; handbooks; the Polonia
Opis:: Artykuł poświęcony jest nauczaniu języka polskiego w USA przed 1939 r. Autorka przedstawia najstarsze podręczniki do nauki języka polskiego (elementarze i czytanki), omawia ich strukturę i cechy językowo-stylistyczne: dominujące kręgi tematyczne (nauka, rodzina, religia) i leksykalne, słownikowe i stylistyczne przejawy wychowania w duchu katolicko-patriotycznym (wartościowanie, dydaktyzm).
The article is devoted to the history of teaching Polish language in the USA before 1939. The author presents the oldest Polish handbooks (primers and reading collections), discusses their structure, their language and stylistic qualities such as the dominant thematic fields (learning, family, religion) as well as the lexical, lexicographic and stylistic manifestations of education in the Catholic and patriotic spirit (axiology, didactic character).
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2017, 65, 10; 43-57
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: L’attitude énonciative d’opposition introduite par mais – l’approche contrastive français-polonais
The Enunciative Attitude of the Opposed Position Indicated by mais: A French- Polish Contrastive Analysis
Postawa wypowiadaniowa opozycji wprowadzona wyznacznikiem mais – ujęcie kontrastywne francusko-polskie
Autorzy:: Dutka-Mańkowska, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1882457.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: konektor
język francuski
język polski
postawa wypowiadaniowa
opozycja
analiza kontrastywna
connective
French
Polish
enunciative attitude
opposition
contrastive analysis
Opis:: Le connecteur mais au début d’une réplique dans le dialogue et ses équivalents polonais sont considérés comme des marqueurs de l’attitude énonciative (Anscombre 2009). L’analyse a montré qu’en polonais l’opposition est souvent intensifiée et le connecteur ale/ ależ est facultatif. L’opposition peut aussi être affaiblie, l’interprétation dépend des expressions telles que lecz, co tam, co ty, etc. Dans la traduction du polonais en français, presque systématiquement mais est ajouté au début de la réplique, ce qui aussi montre des contraintes discursives spécifiques pour les deux langues. L’approche contrastive a démontré que l’approche de mais comme marqueur de l’attitude énonciative d’opposition permet d’expliquer d’une manière plus générale et systématique le rôle de ses équivalents polonais, qui dans le texte, réalisent divers aspects de ses fonctions sémantico-pragmatiques.
The French connective mais at the beginning of a reply in a dialogue and its Polish counterpart are regarded as indicating enunciative attitude (attitude énonciative, Anscombre 2009). Analysis shows that in Polish texts an opposed position is frequently strengthened by the addition of several words and the connective ale/ależ at the beginning of a reply is then facultative, or it can be weaker and then other markers (lecz, co tam, co ty, etc.) are decisive for understanding the text. In translating into French, translators often add the word mais at the beginning of a reply. Contrastive analysis showed that the use of mais is much more systematic and general than the Polish words which give varying degrees of complexity at the semantic-pragmatic level.
Francuski konektor mais na początku repliki w dialogu i jego polskie odpowiedniki ukazane są jako wyznaczniki postawy wypowiadaniowej (jak proponuje to Anscombre 2009). Analiza wykazała, że w języku polskim często opozycję intensyfikują rozmaite wyrażenia, a konektor ale/ależ jest na początku repliki fakultatywny. Opozycja może być też osłabiona, interpretacja zależy zaś od wyrażeń takich jak lecz, co tam, co ty itp. W tłumaczeniu z języka polskiego na francuski często mais jest wprowadzane na początku repliki. Ujęcie kontrastywne wykazało że ujęcie mais jako wyznacznika postawy wypowiadaniowej pozwala wyjaśnić w sposób bardziej ogólny i systematyczny rolę ekwiwalentów polskich, które w tekście oddają rozmaite aspekty jego funkcji semantyczno-pragmatycznych.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 5; 7-20
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: A New Look at Suppletion in Polish
Nowe spojrzenie na supletywizm w języku polskim
Autorzy:: Szymanek, Bogdan
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1945200.pdf
Data publikacji:: 2008
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: język polski
supletywizm
fleksja
derywacja
frekwencja
reprezentacja leksykalna
Polish
suppletion
inflection
derivation
frequency
lexical representation
Opis:: [Opierając się na zagranicznej literaturze anglojęzycznej, Autor artykułu podejmuje próbę skonfrontowania najnowszych wyników badań dotyczących supletywizmu z danymi języka polskiego, a więc parami fleksyjnymi typu człowiek : ludzie, jest : są. Opracowania na temat supletywizmu w polskiej literaturze językoznawczej są dość ubogie i z reguły nie wychodzą w znaczący sposób poza odnotowanie przykładowych par tematów supletywnych. Z drugiej strony istnieje obecnie różnorodne i teoretycznie podbudowane piśmiennictwo dotyczące skali i roli tego zjawiska w innych językach. Na szczególną uwagę zasługują prace typologiczne zainicjowane przez badaczy skupionych w Surrey Morphology Group w Wielkiej Brytanii; efektem tych prac jest m.in. tzw. Surrey Suppletion Database. Nawiązując do tego rodzaju badań, autor artykułu przedstawia zakres i stosowane definicje pojęcia supletywizmu (por. np. definicję według Mielczuka: „supletywizm jest to relacja między znakami X i Y polegająca na tym, że różnica semantyczna między X i Y jest maksymalnie regularna, podczas gdy różnica fonologiczna jest maksymalnie nieregularna”). Wskazano na odmienności czy wręcz sprzeczności w interpretacji omawianego pojęcia w dostępnej literaturze. Chodzi m.in. o status tzw. supletywizmu słowotwórczego (leksykalnego), rozróżnienie między wariantami supletywnymi tematów i afiksów czy też różnice między supletywizmem pełnym i częściowym. Osobliwości omawianego zjawiska przedstawiono na szerszym tle nieregularności formalnej we fleksji. Dość szczegółowo zanalizowano charakterystykę frekwencyjną leksemów supletywnych we współczesnej polszczyźnie. Osobnym problemem omawianym w artykule są przypadki derywatów w języku polskim, mających za podstawę pospolite formy supletywne. Występowanie tego rodzaju przypadków rzuca nowe światło na istotny problem teoretyczny, jakim jest charakter reprezentacji leksykalnej wyrazów złożonych. Istnienie derywatów od form supletywnych zdaje się dość jednoznacznie wskazywać na to, że formy te mają status samoistnych jednostek leksykalnych, dzięki czemu mogą podlegać procesom słowotwórczym. Stanowisko to jest podzielane w większości publikacji zajmujących się strukturą wewnętrzną słownika, jakkolwiek występują rozbieżne opinie dotyczące szerszej kwestii ewentualnych różnic między sposobem przechowywania w słowniku regularnych form fleksyjnych i formacji słowotwórczych.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2008, 56, 5; 75-92
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Wzorce aktywności poznawczej prezentowane w pakietach edukacyjnych w ujęciu dyskursywnym
Patterns of cognitive activity in educational packages from a discursive perspective
Autorzy:: Witkowska-Tomaszewska, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1811169.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: textbook
cognitive activity
discourse
discourse analysis
język polski
podręcznik
pakiety edukacyjne
aktywność poznawcza
dyskurs
analiza dyskursu
Opis:: The available on the Polish market textbooks or - as is the case for early school education – educational packages constitute different variants of materialization of assumptions of the curriculum base “ideologically” interpreted by the author of the textbook. The author can effect this “interpretation” on two planes, political or pedagogical. On the first plane, through the content of the textbook, the author will seek to reproduce social patterns imposed by the dominant social class. In the pedagogical space, on the other hand, the author may attempt to strengthen or weaken through the textbook specific educational ideas, theories of knowledge or educational practices. In the presented research, the adopted reference point for analysis was the educational place, and a look in the constructivist-interpretative perspective. Adoption by the investigator of the constructivist-interpretative paradigm allows treatment of school textbooks as cultural texts. Such optics enable a closer look at cognitive activity in school textbooks and a search for answers to the questions: What vision of man do the educational packages support, and what are they trying to omit? How do authors of a textbook construct the space of cognitive activity? Can educational packages serve as a tool of symbolic violence and therefore constitute a tool of social adaptation?
Dostępne na polskim rynku podręczniki czy – jak to ma miejsce na poziomie edukacji wczesnoszkolnej – pakiety edukacyjne stanowią różne warianty materializacji założeń podstawy programowej zinterpretowanej „ideologicznie” przez autora podręcznika. Twórca może dokonać „interpretacji” na dwóch płaszczyznach – politycznej lub pedagogicznej. W pierwszej płaszczyźnie autor poprzez zawarte w podręczniku treści będzie starał się reprodukować wzorce społeczne narzucone przez dominującą klasę społeczną. W przestrzeni pedagogicznej z kolei może on próbować wzmacniać lub osłabiać poprzez podręcznik określone idee edukacyjne, teorie wiedzy lub praktyki edukacyjne. W prezentowanych badaniach przyjętym punktem odniesienia analizy była właśnie płaszczyzna edukacyjna, i spojrzenie w perspektywie konstruktywistyczno-interpretacyjnej. Przyjęcie przez badacza paradygmatu konstruktywistyczno-interpretacyjnego pozwala traktować podręczniki szkolne jako teksty kultury. Taka optyka umożliwia bliższe przyjrzenie się aktywności poznawczej w podręcznikach szkolnych i poszukiwanie odpowiedzi na pytania: Jaką wizję człowieka podtrzymują pakiety edukacyjne, a jakie starają się pominąć? W jaki sposób autorzy podręcznika konstruują przestrzeń aktywności poznawczej? Czy pakiety edukacyjne mogą stanowić narzędzie przemocy symbolicznej i tym samym stanowić narzędzie adaptacji społecznej?
Źródło:: Roczniki Pedagogiczne; 2014, 6(42), 2; 177-190
2080-850X
Pojawia się w:: Roczniki Pedagogiczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: O dwóch zakresach działania tabu językowego w Polsce epoki Baroku
On Two Ranges of Action of Linguistic Taboo in Poland in the Time of Baroque
Autorzy:: Cybulski, Marek
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2127766.pdf
Data publikacji:: 2002
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: tabu językowe
język polski
wiek XVII-XVIII
barok
linguistic taboo
Polish language
seventeenth-eighteenth centuries
Baroque
Opis:: The paper discusses the bans on any mention about death and one's own escape from battle field: the former ban stems from the fear of death, and the latter in the shame that one feels because of this fear. Generally, one can say that in the 17th-18th centuries both bans were weaker than it is today. A detailed analysis has shown considerable differences. They are conditioned especially by the emissive-perceptual and the genre of expression. For instance, in the past the future death of the recipient was treated in a different manner than the death of the third person; the expression of an individual sender and of the collective one were shaped in a different way. A single man could speak about his fear, and the collective about its escape, but rather not the other way round (our ancestors would rationalize the collective reiterate from the battle field, treating it as a tactic manoeuvre). Death was spoken about differently in a conversation, and yet in another way in writing, or in a diary (where, for instance, the principle de mortuis nil nisi bene was not respected). The customs in particular milieus were different as well, e.g. the magnate milieu was the earliest to have seen a very delicate manner in which to inform about a close person's death. Generally, the periphrastic style was dominant. The ostentation with which the ancient Poles wrote and spoke about death make us think that they used periphrases not to hide the unpleasant fact or word, but to stress and leaven death.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2002, 49-50, 6; 83-95
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Waarom is het Nederlands passief een struikelblok voor Poolse studenten?
Why Is Dutch Passive Voice a Stumbling Block for Polish Students?
Dlaczego niderlandzka strona bierna stanowi problem dla polskich studentów?
Autorzy:: Flor-Górecka, Agnieszka
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1872898.pdf
Data publikacji:: 2021-10-12
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: język niderlandzki
język polski
strona bierna
wydarzenie (=przechodzenie do stanu)
stan
problem
Dutch
Polish
passive voice
event
situation
stumbling block
Opis:: In deze bijdrage wordt uitgelegd waarom het Nederlandse passief voor Poolse studenten een probleem is en hoe passiefconstructies en equivalenten daarvan in hun moedertaal hierop van invloed zijn. In de bijdrage worden eerst de passiefconstructies in het Nederlands en in het Pools kort voorgesteld, waarna aan de hand van vertaalde zinnen wordt getoond in welke elementen het probleem gelegen is.
This contribution explains why the Dutch passive voice is a problem for Polish students and how passive constructions and their equivalents in their native language interfere in their use. The contribution first briefly introduces the passive voice constructions in Dutch and Polish. Then is shown, on the basis of translated sentences, where and in which elements the problem lies. The first reason is that both the worden-passief (action-passive) and the zijn-passief (state-passive) can be translated in Polish with the verb to be. Polish second language speakers of Dutch speak of a state while meaning an event (or vice versa). Moreover, the impersonal passive (except for very rare cases), which is often used in Dutch, is absent in Polish. In case of active use of Dutch by Polish students, they will tend to avoid passive constructions rather and replace them by constructions similar to equivalents of the impersonal passive as expressed in their Polish mother tongue.
Artykuł wyjaśnia, dlaczego niderlandzka strona bierna stanowi problem dla polskich studentów i jaki wpływ na to mają konstrukcje bierne i ich odpowiedniki w języku polskim. W pierwszej części opracowania przedstawiono w skrócie stronę bierną w języku niderlandzkim i polskim, następnie na podstawie analizy przetłumaczonych zdań przedstawiono, gdzie tkwi problem. Pierwszą przyczyną jest to, że zarówno strona bierna met worden, jak i zijn mogą być przetłumaczone na język polski czasownikiem być (zijn). Polski użytkownik języka niderlandzkiego w swoich wypowiedziach wskazuje na stan, podczas gdy ma na myśli zdarzenie (lub odwrotnie). Ponadto w języku polskim brakuje strony biernej nieosobowej (poza nielicznymi wypadkami), która w języku niderlandzkim jest stosowana często. Dlatego polski użytkownik języka niderlandzkiego będzie omijał stronę bierną w swoich wypowiedziach w języku niderlandzkim.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 5 Zeszyt Specjalny / Speciale Uitgave; 9-24
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "jezyk polski" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język