Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "history of philosophy" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 32
Tytuł:
Tezy do problemu historii filozofii
Problem of History of Philosophy Thesis
Autorzy:
Noras, Andrzej J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488251.pdf
Data publikacji:
2020-03-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
historia filozofii
historia pojęć
historia idei
historia problemów
filozoficzna historia filozofii
history of philosophy
history of concepts
history of ideas
history of problems
philosophical history of philosophy
Opis:
Artykuł jest próbą systematyzacji poglądów na temat historii filozofii. Punktem wyjścia analiz są koncepcje występujące w filozofii pokantowskiej, w której ujawniają się znaczące różnice w rozumieniu historii filozofii. Może ona być rozumiana jako doksografia, jako historia pojęć, jako historia idei, jako historia problemów czy wreszcie jako filozoficzna historia filozofii. Autor prezentuje główne założenia każdego z przywołanych ujęć historii filozofii, wskazując jednocześnie na szczególną wartość historii filozofii ujętej jako historia problemów oraz jako filozoficzna historia filozofii. Dodatkowo odwołuje się do polskich badaczy problemu, a mianowicie Kazimierza Twardowskiego, Zbigniewa Kuderowicza czy Mieczysława Gogacza. Osobną pozycję w zaprezentowanych analizach zajmuje hermeneutyka i charakterystyczna dla niej krytyka stanowiska zaprezentowanego przez Wilhelma Diltheya.
The article is an attempt to systematize views on the subject of history of philosophy. Starting point of the analysis are the conceptions occurring in the post-Kantian philosophy, where significant differences in understanding the history of philosophy reveals themselves. History of philosophy may be understood as doxography, as a history of concepts, as history of idea, as a history of problems or, finally, as a philosophical history of philosophy. Author presents main assumptions of each of before mentioned approaches, pointing to the special value of history of philosophy treated as a history of problems and philosophical history of philosophy. Additionally author appeals to Polish researchers of that problem being Kazimierz Twardowski, Zbigniew Kuderowicz or Mieczysław Gogacz. Separate position in presented analysis takes hermeneutics and her characteristic criticism of the position presented by Wilhelm Dilthey.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2020, 68, 1; 5-32
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między filozoficzną historią filozofii a historią kultury. Z rozważań nad metodą historii filozofii w Polsce
Between Philosophical History of Philosophy and History of Culture. From the Considerations of the Method of History of Philosophy in Poland
Autorzy:
Janeczek, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013358.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
historia filozofii
historia kultury intelektualnej
history of philosophy
history of intellectual culture
Opis:
The subject of the article is a discussion of methodology of history of philosophy in Poland. In particular, the value of the inspiring role of the intellectual history in practicing history of philosophy understood as the history of philosophical culture is defended. To do this, on the one hand S. Swieżawski’s theory of philosophical historiography is referred to Swieżawski, following É. Gilson, postulated the idea of philosophically understood history of philosophy in the form of analyses of philosophical problems, significant for practicing philosophy understood systematically. However, on the other hand it has been noticed that in Swieżawski’s theory and research practice elements of history of philosophical culture can be noticed, among others those formulated and practiced by the so-called Warsaw school of historians of the idea. Considering the methodology of history of philosophy in Poland the school pointed to the significance of the history of the Polish philosophical culture. It concentrated not so much on original and influential works in the history of philosophy, as on the abounding philosophical literature. And it is this literature that without claiming epoch-making originality, is often a testimony to a reliable philosophical method; and also it has been an inspiration for the national culture.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2007, 55, 1; 89-108
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kultura języka a kultura logiczna w myśli Johna Locke’a
The Culture of Language versus Logical Culture in John Locke’s Thought
Autorzy:
Janeczek, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488541.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
historia filozofii
filozofia języka
Oświecenie
John Locke
history of philosophy
philosophy of language
Enlightenment
Opis:
This article discusses the problems of language in John Locke’s thought. In the present studies the dominating considerations focus on the history of epistemology and philosophy of language. This study takes into account a broader intellectual context of the philosophy of language pursued at the turn of the seventeenth and eighteenth centuries. First and foremost it places the problems of language in the context of changes in the teaching of logic and rhetoric. Locke inspired the then beliefs about the significance of language as the tool of science and public discourse, in the questions of education, morality, politics, and religion. The English philosopher emphasized how important was the duty to shape the activity of the human mind, one of which was to develop linguistic skills; such skills are the condition of the reliability of knowledge and argumentative efficacy in social communication.
Artykuł podejmuje problematykę języka w myśli Johna Locke’a. Dotychczas dominują opracowania tej tematyki z zakresu historii epistemologii i filozofii języka. Niniejsze dokonanie uwzględnia szerszy kontekst intelektualny filozofii języka uprawianej na przełomie wieku XVII i XVIII. Przede wszystkim umieszcza problematykę języka w kontekście zmian jakie dokonały się w nauczaniu logiki i retoryki. Locke inspirował ówczesne przekonania o istotnym znaczeniu języka jako narzędzia nauki i publicznego dyskursu, w kwestiach wychowania, moralności, polityki, religii. W postulat właściwego kształtowanie aktywności ludzkiego umysłu wpisywał obowiązek dbałości o sprawność językową, stanowiącą warunek rzetelności poznania i argumentacyjnej skuteczności w komunikacji społecznej.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2014, 62, 2; 5-26
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filozofia przyrody jako żywa pamięć i tradycja
Autorzy:
Roskal, Zenon E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013467.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
historia filozofii przyrody
historia nauki
filozofia nauki
filozofia przyrody
history of philosophy of nature
history of science
philosophy of science
philosophy of nature
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 1; 312-315
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jeszcze raz o „początkach nowożytnego arystotelizmu chrześcijańskiego”
Once again about the “Origins of Modern Christian Aristotelianism”
Autorzy:
Janeczek, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013208.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
historia filozofii
renesans
nowożytny arystotelizm chrześcijański
history of philosophy
Renaissance
modern christian Aristotelianism
Opis:
The origin of modern christian Aristotelianism founded first, in the positive and negative sense, the Renaissance philological-historical humanism. In the first case it provided hermeneutic methods which ensured a study of authentic Aristotelianism covered by the medieval scholastic syntheses. The application of Renaissance hermeneutics brought forth the revival of Aristotelian studies. They made efforts to read out the authentic heritage of Aristotle, therefore they referred to more literal interpreters, such as Alexander of Afrodisia or Averroës. This practice aroused anxiety about the conformity of the Aristotelian doctrine to the Christian doctrine and called for some steps to use the interpretations that satisfied this condition, i.e. the times of golden scholasticism in the form of the so-called of via antiqua. At the same time the role of Christianised Aristotelianism was stressed vis-à-vis philosophical pluralism which threatened the unity of Christian theology, especially neo-Platonism involved in various naturalistic trends. They made religion philosophical and threatened its identity through the relativization of the Biblical revelation. The latter was treated as one of the elements of mystic wisdom. On the other hand Renaissance humanism by stressing the role of philological-historical studies reduced the importance of philosophy, treated at most as a praxistic ethical reflection. No wonder then that the reform of the mid-15th century – initiated by Pope Nicholas V, a prominent humanist – made efforts to preserve the unity of the church doctrine in which philosophy would play the role of a rational foundation of religious faith. This reform tended on the one hand to the revival of the philosophical spirit, especially the maximalistically understood philosophy of Aristotelianism, on the other it sought to conform this Aristotelianism to Christianity.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2008, 56, 1; 101-121
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badania nad dziejami filozofii a historyzm
Inquiries on the History of Philosophy versus Historicism
Autorzy:
Czerkawski, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015649.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
historia filozofii
historyzm
relatywizm historyczny
relatywizm kulturowy
history of philosophy
historicism
historical relativism
cultural relativism
Opis:
Is the history of philosophy one of philosophical disciplines? Should not one give up pursuing the traditional history of philosophy on behalf of the history of philosophical culture as a historical discipline? Considerable divergences in defining the history of philosophy and its relation to philosophy and history show profound differences in the views on philosophy itself. The differences are an essential part of the history of philosophy. This paper does not intend to give a critical assessment of all positions that concern the relationship between the history of philosophy and philosophy. We shall address the issue of consequences of historicism that bear on the history of philosophy. The main negative point of reference will R. Rorty's standpoint, which is representative of the radical version of historicism. The American neo-pragmatist's manners of pursuing philosophy and the relations between them will be submitted to criticism. In the perspective of radical historicism (historical and cultural relativism) the inquiries on the history of philosophy have no strictly philosophical importance. They may be cognitively interesting only from the historical point of view, for the history of culture, to be precise. Moderate historicism does not mean acceptance for the relativistic theory of truth. It makes us reconsider the issue of the difference between true knowledge and adequate knowledge, the difference well-known in tradition. Overcoming radical historicism prepares grounds for the pursuit of the history of philosophy as a philosophical discipline, the discipline that studies the history of philosophical problems in their variability and permanence.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2004, 52, 2; 97-109
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Epistemologia w dydaktyce fizyki Komisji Edukacji Narodowej
Epistemology in the teaching of physics by the Commission for National Education
Autorzy:
Janeczek, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015979.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
historia filozofii
nauki i oświaty
historia przyrodoznawstwa
historia fizyki
history of philosophy
science and education
natural history
history of physics
Opis:
The subject of the article is defining the specificity of broadly understood epistemology (theory of cognition, methodology of science) that could be seen in the teaching of physics at secondary schools (and partly also at universities) run by the Commission for National Education. It was the first European „ministry” of education, which worked in Poland in the years 1773-1795. Its specificity was defined by a new model of school directed to scientific rather than linguistic-humanist, and on a higher level − also than philosophical education. On the level of syllabuses it meant replacing lecturing Aristotelian philosophy of nature with phenomenalistic-mathematical natural science (mechanists), oriented to technical-economic practice (utilitarianism). The syllabuses declared so radical a break up − in the spirit of pre-positivism of The French Encyclopaedia − with traditional education that at secondary schools practically all the philosophical subjects were removed, apart from logic and ethics, and at universities logic was cancelled too. However, the teaching practice differed from the syllabus and organisational radicalism that was incomparable with any other education system functioning in Europe. In it numerous handbooks written in the circle of the so-called philosophia recentiorum were used. It joined the Aristotelian philosophy of nature with elements of modern natural history. Introduced into the secondary and university education in the whole of Europe in the first half of the 18th century, it broke the framework of the traditional philosophy syllabus. Also the handbooks of the Commission for National Education − like all of the eclectic school physics of the Enlightenment era − still contained philosophical elements, with the idea of justifying them inductively. However, at the same time numerous troubles appeared resulting from putting into effect the empirical-mathematical ideal of natural history. This was the result of shortage of instruments necessary for performing experiments, even on the didactic level that dominated over research work in the Polish science of that time. Also doubts were expressed as to the possibilities and range of applying the language of mathematics for defining the data obtained in experiments. This resulted from a low methodological level of natural science of that time that still had a describing-systematising character (natural history, partly also physics). Hence doubts appeared in defining the mathematical status of natural science, still treated as applied mathematics, or as an integral − sometimes even first-rate − element of physics. Especially development of mathematically defined mechanics and the possibilities of applying it in technology gave a higher prestige to reflection over technical--economic activity, which led to general acceptance of the ideal of applied science preferred at those times.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2002, 50, 1; 203-263
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
I fondamenti dell„ermeneutica veritativa” secondo Gaspare Mura
Autorzy:
Korzeniowski, Ireneusz W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2143919.pdf
Data publikacji:
2021-01-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
historia filozofii
hermeneutyka
interpretacja
egzegeza
teologia
nihilizm
history of philosophy
hermeneutics
interpretation
esegesis
theology
nihilism
Opis:
We współczesnym kontekście kulturowym, w którym przeważają zagadnienia hermeneutyczne chcące zdominować cały obszar filozofii, G. Mura poświęcił swe badania dowartościowaniu form historycznych hermeneutyki. Twierdzi on, iż obok dominującej tzw. hermeneutyki nihilistycznej (podkreślającej tezę, że prawda nie istnieje, istnieją tylko interpretacje, oraz że hermeneutyka ma zastąpić metafizykę identyfikując prawdę z interpretacją subiektywną, jak twierdził Nietzsche), jest możliwa hermeneutyka werytatywna. Zajmuje się ona odtworzeniem historycznych momentów fundatywnych hermeneutyki filozoficznej i wyłanianiem jej kluczowych reprezentantów. Jej zadaniem jest dotarcie do prawdziwej istoty hermeneutyki filozoficznej, czyli do prawdy obiektywnej. Celem tego artykułu jest ukazanie, na podstawie twórczości G. Mury, niezbędnych elementów potrzebnych do zrozumienia w jaki sposób hermeneutyka może zabezpieczyć fundamentalną przestrzeń, w której na nowo może być przyjęte, zrozumiane i odbudowane zagadnienie prawdy i funkcji metafizyki. Zadanie to wymaga historycznego przedstawienia poglądów autorów, którzy ukazywali prawdziwą naturę hermeneutyki. W syntetycznym przedstawieniu genezy i etymologii hermeneutyki werytatywnej (ze zwróceniem szczególnej uwagi na osiągnięcia egzegezy żydowsko-chrześcijańskiej, myśl św. Augustyna i św. Tomasza z Akwinu) wydobyto pryncypia interpretacji i rozumienia, co prowadzi do twierdzenia, że hermeneutyka filozoficzna posiada w sobie niezbywalną intencjonalność werytatywną, która stanowi o jej prawdziwej naturze, a która z zasady nie może być przeciwstawiona prawdzie metafizycznej. G. Mura, analizując historię filozofii, a w niej szczegółowe zagadnienia hermeneutyki (np. relacja między prawdą a historią, niezbywalny składnik subiektywny zrozumienia i interpretacji, skończoność i czasowość natury ludzkiej, objawieniowy charakter prawdy, dynamiczny wymiar bytu) zdołał stworzyć tzw. hermeneutykę werytatywną, która składa się, według niego, z trzech zasadniczych elementów. Pierwszy z nich to wymiar ajdetyczny, który w procesie poznawczym dowartościowuje aspekt spekulatywny. Drugim jest aspekt ontologiczno-egzystencjalny podkreślający zaangażowanie podmiotu i przemiotu w procesie poznawczym, który nie może być tylko pasywną rejestracją fenomenów. Kolejny to element metodologiczny. W zdolności uchwycenia tych trzech momentów i sprawności ich zastosowania w werytatywnym procesie interpretacji, zarówno tekstu pisanego jak i w poprawnym odczytywaniu innych wytworów umysłu ludzkiego, leży fundament hermeneutyki werytatywnej, alternatywnej względem hermeneutyki nihilistycznej. Współcześnie kwestia hermeneutyczna zajmuje centralne miejsce nie tylko w odtworzeniu filozofii hermeneutycznej (zatroskanej o dotarcie do prawdy), ale nade wszystko, zgodnie zintencją Jana Pawła II (zawartą w encyklice Fides et ratio 73), jest centralną w procesie przywracania relacji między teologią i filozofią. Hermeneutyka filozoficzna ukierunkowana na poznanie prawdy obiektywnej staje się fundamentalnym komponentem metafizyki i zajmuje centralne miejsce w budowaniu nowych relacji między filozofią i teologią (zwłaszcza na polu egzegezy biblijnej, teologii dogmatycznej i fundamentalnej), od której coraz częściej wymaga się wchodzenia w bezpośrednie relacje z historyczną kulturą człowieka.
Źródło:
Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii; 2010, 2; 95-120
2080-8534
Pojawia się w:
Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Feliksa Jarońskiego koncepcja filozofii a kultura przełomu XVIII i XIX w.
Feliks Jaroński’s Conception of Philosophy and the Culture of the Turn of the Eighteenth and Nineteenth Centuries
Autorzy:
Janeczek, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1807482.pdf
Data publikacji:
2019-09-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Historia filozofii w Polsce
Feliks Jaroński
oświecenie
kantyzm
filozofia zdrowego rozsądku
tradycjonalizm
History of philosophy in Poland
Enlightenment
Kantianism
Philosophy of common sense
Traditionalism
Opis:
Artykuł analizuje program filozoficzny Feliksa Jarońskiego, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, sformułowany w dwu pierwszych dziesięcioleciach wieku XIX. Ukazuje go na tle przemian w kulturze filozoficznej przełomu wieku XVIII i XIX, przede wszystkim w aspekcie oddziaływania szkockiej filozofii zdrowego rozsądku, kantyzmu i tradycjonalizmu, przełamującego minimalistyczne i sekularystyczne tendencje oświecenia. Ustosunkowuje się do dotychczasowych interpretacji i formułuje własną, łącząc dokonanie Jarońskiego z długim ciągiem philosophia recentiorum, zapoczątkowanej w połowie XVIII w., ale będącej standardem akademickim i na początku wieku XIX, choć stale modyfikowanej o asymilację zmieniających się autorytetów filozoficznych. Mimo jej eklektyzmu zachowała ona aspiracje maksymalistyczne (zachowując metafizykę) oraz otwarcie na religię, a nawet na chrystianizm. W końcu sygnalizująco zestawiono to dokonanie ze standardami kultury filozoficznej i naukowej początków wieku XXI, kwestionującej standardowy charakter naturalizmu ugruntowanego na ideale wąsko pojętej filozofii naukowej.
This paper analyses the philosophical programme of Feliks Jaroński, a professor of the Jagiellonian University, the programme he formulated in the first two decades of the nineteenth century. This is depicted against the backdrop of the transformations in the philosophical culture of the turn of the eighteenth and nineteenth centuries, especially with regard to the impact of the Scottish philosophy of common sense, Kantianism, and traditionalism. The latter approach broke down the minimalistic and secularist tendencies of the Enlightenment. The present paper addresses the current interpretations and formulates its own position by linking Jaroński’s attainment with a long tradition of philosophia recentiorum, a trend initiated in the 1750s, but remained still an academic standard in the beginning of the nineteenth century. It is constantly modified by assimilating the changing philosophical authorities. Despite its ecclectical character, it has preserved its maximalist aspirations (while retaining metaphysics) and openness to religion, or even to Christianism. Eventually, this paper has combined it with the standards of the philosophical and scientific culture of the origins of the twenty-first century, the culture that questions the standard character of naturalism founded on the ideal of scientific philosophy narrowly understood.
Źródło:
Roczniki Kulturoznawcze; 2019, 10, 1; 5-32
2082-8578
Pojawia się w:
Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Norwid a pozytywistyczna koncepcja dziejów (Henry Thomas Buckle)
Norwid and the Positivist Conception of History (Henry Thomas Buckle)
Autorzy:
van Nieukerken, Arent
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16729441.pdf
Data publikacji:
2020-05-05
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
pozytywizm
historiozofia
Buckle
Positivist
philosophy of history
Opis:
The worldview of Cyprian Norwid developed in conscious opposition towards European Positivism (Scientism). However, his critical stance did not exclude the possibility of a dialogue. Norwid, due to his being an exile and longtime resident of Paris, the nineteenth century capital of European civilization, acquired a broad knowledge of this new intellectual current. He closely watched the development of Positivist science (particularly in the field of history), and he took account of its discoveries. This is borne out by a letter of Norwid with a (possibly distorted) quotation from the first volume of History of Civilization in England. This monumental work had been written by Henry Thomas Buckle, one of the main representatives (together with Hyppolite Taine and Ernest Renan) of the Positivist philosophy of history. More profound analysis shows that a critical reception of Buckle's philosophy of history left its mark on several later texts of Norwid (e.g. the short stories Stigma and The Secret of Lord Singelworth). Norwid's reception of the Positivist philosophy of history seems to be quite original, because he actually adopted some of its tenets and attempted to incorporate them into a context that revealed their roots in the evangelic Salvation History. Thus, Norwid admitted the epistemological relevance of some Positivist ideas about the nature and structure of history.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2011, 29; 33-55
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z dziejów dydaktyki logiki w szkołach Komisji Edukacji Narodowej: Claude Buffier SJ
On the History of the Didactics of Logic in the Schools of the Commission for National Education: Claude Buffier S.J.
Autorzy:
Janeczek, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013178.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
historia filozofii nowożytnej
historia logiki
historia oświaty
Claude Buffier
history of modern philosophy
history of logic
history of education
Opis:
The studies on the history of logic in the Polish schools of the Commission for National Education in the period of the Enlightenment that have been published up to date evaluate the educational practice with respect to its accordance to Condillac’s work. His textbook was indeed order by the Commission for its schools, and it was also evaluated highly, but it was not published in the Polish language. From the rules of the Commission and its didactic practice, which made use of a series of the most eminent eclectic textbooks on logic then functioning in the European school, we can deduce that the Commission must have evaluated Condillac’s book as too one-sided. Aside to his approach, there functioned in then Polish school a number of other studies. The Commission exposed a textbook written by the French Jesuit, Claude Buffier, in the first place. Despite the fact that he was close to modern solutions, e.g. Descartes’ and Locke’s, nevertheless he showed respect for scholastic tradition. Accordingly, he presented a group of solutions well-known from the traditional approaches. He only emphasised, in the modern spirit, how important is the veracity of the premises of syllogism as the fundamental condition for the veracity of the conclusion. It follows that the role of the theory of reasoning was limited and at the same time the value of epistemological problems was stressed.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2008, 56, 2; 83-99
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oświeceniowa kultura naukowa w kontekście filozoficznym. Z dziejów Komisji Edukacji Narodowej (Cz. 1)
Learned Culture in the Enlightenment in the Philosophical Context. On the History of the Commission of National Education (Part One)
Autorzy:
Janeczek, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488429.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Komisja Edukacji Narodowej
Rzeczpospolita Obojga Narodów
wiek oświecenia
historia oświaty
historia filozofii
historia nauk
Commission of National Education
Polish–Lithuanian Commonwealth
Age of Enlightenment
History of Education
History of Philosophy
History of Science
Opis:
Artykuł przestawia dydaktykę KEN, koncentrując się na ukazaniu reform oświatowych charakterystycznych dla epoki oświecenia. W szczególności ukazuje specyfikę styku ówczesnej filozofii i nowożytnej nauki, stopniowo wyzwalającej się z hegemonii filozofii. Wskazuje na dominujący podówczas duch utylitaryzmu, a w warstwie metodologicznej – programowy eklektyzm. Postawa ta ujawniła się w całym szkolnictwie europejskim, a więc nie tylko we Francji, przodującej przynajmniej w zakresie deklaracji programowych, ale zwłaszcza w centralistycznie reformowanej oświacie w monarchii habsburskiej. Jest ona także właściwa tak reprezentacyjnemu świadectwu ówczesnej kultury naukowej, jakim była Wielka Encyklopedia Francuska, do której nawiąże wprost KEN. W szkole europejskiej wzbogacano studium językowo-humanistyczne o kształcenie matematyczno-przyrodnicze, zachowując kurs filozofii w duchu philosophia recentiorum, przynajmniej na poziomie uniwersyteckim. Filozofia ta krytycznie asymilowała elementy nowożytnej epistemologii, a zwłaszcza osiągnięcia nowożytnego przyrodoznawstwa. Podejście to było typowe dla szkolnictwa reformowanego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów przez środowiska wyznaniowe, zwłaszcza zakon pijarów i jezuitów. Z czasem coraz bardziej upowszechni się empirystyczna epistemologia, owocująca fenomenalizmem kwestionującym możliwość uprawiania maksymalistycznie pojętej filozofii w formie nowożytnego arystotelizmu chrześcijańskiego funkcjonującego w szkole tradycyjnej. Mimo krytyki tego modelu kształcenia, presja tzw. długiego trwania (longue durée) tłumaczy zachowanie w szkole oświeceniowej elementów filozoficznych nawet w przyrodoznawstwie, w formie interpretacji korzystającej z kategorii substancji i jej właściwości, a nawet koncepcji duszy zwierzęcej.
This paper depicts the didactic approach of the Commission of National Education (Pol. KEN). It focuses on the educational reforms characteristic of the Age of the Enlightenment. In particular, it shows the specific character of the then philosophy and modern science that gradually liberated itself from the hegemony of philosophy. It pinpoints the spirit of utilitarianism that dominated at that time, and in its methodological aspect policy eclecticism. This attitude was manifested throughout European education, therefore not only in France, which was leading at least in her policy declarations, but especially in the Habsburg monarchy whose education was under centralistic reformation. It was also proper to the then learned culture of the Encyclopaedia, or a Systematic Dictionary of the Sciences, Arts, and Crafts, on which the KEN would draw. The European school of linguistic and humanistic studies was enriched by mathematics and natural sciences, whereas a course in philosophy in the spirit of philosophia recentiorum was maintained, at least at the university level. This philosophy assimilated some elements of modern epistemology in a critical manner, especially the accomplishments of modern natural science. Such approach was typical of reformed education in the Polish–Lithuanian Commonwealth by religious milieus, especially the Piarists and Jesuits. In the course of time empiristic epistemology became more and more popular and bore fruit in the form of phenomenalism which questioned the pursuit of philosophy maximalistically understood in the form of modern Christian Aristotelianism in the traditional school. Despite criticism of this model of education, the pressure of the so-called long duration (longue durée) accounts for the maintenance of philosophical elements in Enlightenment school, even in natural science, in the form of interpretation that takes advantage of the category of substance and its properties, and even of the conception of animal soul.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2015, 63, 4; 35-65
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oświeceniowa kultura naukowa w kontekście filozoficznym. Z dziejów Komisji Edukacji Narodowej (cz. 2)
Learned Culture in the Enlightenment in the Philosophical Context. On the History of the Commission of National Education (Part Two)
Autorzy:
Janeczek, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488600.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Komisja Edukacji Narodowej
Rzeczpospolita Obojga Narodów
wiek oświecenia
historia oświaty
historia filozofii
historia nauki
Commission of National Education
Polish–Lithuanian Commonwealth
Age of Enlightenment
History of Education
History of Philosophy
History of Science
Opis:
Artykuł przestawia dydaktykę KEN w zakresie sformułowań programowych, podręczników i praktyki dydaktycznej, ukazanych na tle reform charakterystycznych dla ówczesnej szkoły europejskiej. W ukazaniu realiów kultury naukowej funkcjonującej w szkolnictwie zarządzanym przez Komisję skupiono się na oddaniu specyfiki styku filozofii i nowożytnej nauki, nieraz znacznie odbiegającego od realiów współczesnych. Nauczanie w szkołach KEN należy niewątpliwie do programowo eklektycznej kultury intelektualnej oświecenia, godzącej szkołę tradycyjną z postulatami nowożytnymi. Postawa ta ujawniła się w całym szkolnictwie europejskim, a więc nie tylko we Francji, przodującej przynajmniej w zakresie deklaracji programowych, ale zwłaszcza w centralistycznie reformowanej oświacie w monarchii habsburskiej. Jest ona także właściwa tak reprezentacyjnemu świadectwu ówczesnej kultury naukowej, jakim była Wielka Encyklopedia Francuska, do której KEN wprost nawiązywała. Szkoły KEN odchodzą od utożsamiania kształcenia realnego z kursem filozofii, co nasili się wraz z upowszechnianiem się empirystycznej epistemologii, owocującego fenomenalizmem rugującym podejście ufundowane na filozofii, w szkole tradycyjnej właściwe nowożytnemu arystotelizmowi chrześcijańskiemu. W szkole europejskiej wzbogacano studium językowo-humanistyczne o kształcenie matematyczno-przyrodnicze, zachowując kurs filozofii w duchu philosophia recentiorum, przynajmniej na poziomie uniwersyteckim. Filozofia ta krytycznie asymilowała elementy nowożytnej epistemologii, a zwłaszcza osiągnięcia nowożytnego przyrodoznawstwa. Postawa ta była charakterystyczna także dla szkoły zreformowanej w połowie wieku XVIII na teranie Rzeczypospolitej Obojga Narodów, zwłaszcza przez zakon pijarów i jezuitów. KEN wprowadziła natomiast samoistne przedmioty matematyczno-przyrodnicze, co zaowocowało ograniczeniem wykładu filozofii, którą w szkołach średnich sprowadzono do kursu logiki i ukierunkowanej praktycznie etyki, a na uniwersytetach do prawa naturalnego z odniesieniami społecznymi, politycznymi i ekonomicznymi. Zaowocowało to nawet odejściem od tradycyjnej struktury uniwersytetu, z propedeutycznym wydziałem filozoficznym, gdy w duchu fizjokratycznego porządku fizycznego i moralnego ukonstytuowano dwuczłonową strukturę szkół wyższych. Tym niemniej presja tzw. długiego trwania (longue durée) tłumaczy zachowanie elementów filozoficznych nawet w przyrodoznawstwie, dzielone z ówczesną szkołą europejską, a więc w formie interpretacji korzystającej z kategorii substancji i jej właściwości, a nawet koncepcji duszy zwierzęcej.
The paper depicts the didactic approach of the Commission of National Education (Pol. KEN). It shows curricula policy, textbooks, and didactic practice against the backdrop of reforms characteristic of the then European school. In presenting the reality of learned culture in education managed by the Commission attention is focused on the specific borderline between philosophy and modern science, the areas that many a time diverged from contemporary circumstances. Teaching in the KEN schools undoubtedly belongs to the policy of eclectic intellectual culture of the Enlightenment that seeks to reconciliate the traditional school with modern postulates. This attitude was manifested throughout European education, therefore not only in France, which was leading at least in her policy declarations, but especially in the Habsburg monarchy whose education was under centralistic reformation. It was also proper to the then learned culture of the Encyclopaedia, or a Systematic Dictionary of the Sciences, Arts, and Crafts, on which the KEN would directly draw. The KEN schools diverge from the identification real education with a course of philosophy, a fact became more prominent together with the popularisation of empiristic epistemology that resulted in phenomenalism; the latter eliminated the approach founded on philosophy in the traditional school, the approach proper to modern Christian Aristotelianism. The European school of linguistic and humanistic studies was enriched by mathematics and natural sciences, whereas a course in philosophy in the spirit of philosophia recentiorum was maintained, at least at the university level. This philosophy assimilated some elements of modern epistemology in a critical manner, especially the accomplishments of modern natural science. Such attitude was also characteristic of the school reformed in the mid-eighteenth century in the Polish-Lithuanian Commonwealth, especially by the Piarists and Jesuits. The KEN introduced independent mathematical and natural science subjects, a fact that resulted in limitation of the course of philosophy which in secondary education was reduced to a course in logic and practical ethics, and at universities to natural law with some social, political, and economic references. This resulted in departure from the traditional structure of university, with a propaedeutic faculty of philosophy, where a two-part structure of higher education was constituted in the spirit of physiocratic physical order and moral order. Nevertheless the pressure of the socalled long duration (longue durée) accounts for the maintenance of philosophical elements in Enlightenment school, even in natural science, in the form of interpretation that takes advantage of the category of substance and its properties, and even of the conception of animal soul.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2015, 63, 4; 67-114
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koncepcja uprawiania filozofii przyrody w ujęciu Tadeusza Wojciechowskiego — próba rekonstrukcji historyczno-filozoficznej
Autorzy:
TROMBIK, Kamil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488661.pdf
Data publikacji:
2018-03-26
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Tadeusz Wojciechowski
filozofia przyrody
historia filozofii przyrody
metoda filozofii przyrody
neoscholastyczna filozofia przyrody
krakowska filozofia przyrody
philosophy of nature
history of the philosophy of nature
method of the philosophy of nature
neoscholastic philosophy of nature
Opis:
The Conception of Natural Philosophy in the View of Tadeusz Wojciechowski: An Attempt at Reconstruction
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2018, 66, 1; 133-152
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Miejsce, próżnia i przestrzeń w przednewtonowskiej filozofii przyrody
Place, Vacuum and Space in Pre-Newtonian Philosophy of Nature
Autorzy:
Roskal, Zenon E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015690.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
historia filozofii przyrody
historia nauki
przestrzeń
miejsce
próżnia
history of the philosophy of nature
history of science
space
place
vacuum
Opis:
Our aim in this article is to trace the evolution of the concepts of physical space in Western thought from the Greeks to the Newtonian philosophy of nature. Especially the article presents studies of ancient Greek theories of physical space and place, in particular those of the classical and Hellenistic period. These theories are explained primarily with reference to the general philosophical or methodological framework within which they took shape. Special attention is paid to the interrelations between various concepts of space and with Greek spatial terminology. The arguments of this paper can be summarized as follows: first, the concept of space itself has taken the central position in philosophy of nature; second, the debate about the nature of space has developed several different theories; third, the concept of space has several issues to overcome.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2004, 52, 1; 113-144
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 32

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies