Temat: culture-nature - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: „Spór” o relację kultura–natura w dziełach architektury
“Dispute” over Culture–Nature Relationship in Works of Architecture
Autorzy:: Dzwonkowska, Dominika
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31233900.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: Jan Gwalbert Pawlikowski
Le Corbusier
dwelling machines
culture vs. nature
maszyny do mieszkania
kultura a natura
Opis:: Jan Gwalbert Pawlikowski oraz Le Corbusier próbowali określić, jak powinny wyglądać wytwory architektury, a dokładniej idealne domy. Pierwszy z nich widział je w domach stworzonych w zgodzie z naturalnym otoczeniem, co było wyrazem ochrony kultury lokalnej, tzw. swoistych rysów ziemi ojczystej. Koncepcja ta odzwierciedla szacunek wobec przyrody oraz postrzeganie kultury jako czerpiącej inspirację ze świata naturalnego. Z kolei Le Corbusier postrzega przyrodę czysto użytkowo, może ona stać się elementem „maszyn do mieszkania”, tj. idealnych domów. Niemniej jej funkcja jest czysto użytkowa, nie jest ona niczym więcej jak przyjemnym dla człowieka tłem dla strefy relaksu. Dom powinien przede wszystkim służyć człowiekowi swoją funkcjonalnością i użytecznością. Jego dekoracyjna sfera nie ma żadnego znaczenia, w architekturze liczy się tylko to, aby stworzyć najlepsze miejsce do mieszkania. Artykuł przedstawia tło aksjologiczne dla różnic w postrzeganiu tworów architektury u obu myślicieli.
Jan Gwalbert Pawlikowski and Le Corbusier attempted to define how works of architecture, and more specifically ideal houses, should look like. The former saw them as houses created in harmony with the natural surroundings of the buildings as an expression of the protection of local culture, the so-called “peculiar features of the native land”. This concept reflects a respect for nature and a view of culture as inspired by the natural world. Le Corbusier, on the other hand, perceives nature purely utilitarian, it can become an element of “machines for living”, i.e., ideal houses. Nevertheless, its function is purely utilitarian, it is nothing more than a pleasant background for a human relaxation zone. The house should first and foremost serve human being with its functionality and usefulness. Its decorative sphere is of no importance, what matters in architecture is to create the best place to live. The article presents the axiological background for the differences in the perception of architectural creations by the two thinkers.
Źródło:: Roczniki Kulturoznawcze; 2023, 14, 2; 79-95
2082-8578
Pojawia się w:: Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Uniqueness of Man in Nature and Some Examples of Its Questioning
Wyjątkowość człowieka w świecie i próby jej podważenia
Autorzy:: Słomka, Marek
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/488212.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: człowiek
przyroda
kultura
altruizm
man
nature
culture
altruism
Opis:: Podkreślając cechy charakterystyczne dla kultury i świadomości człowieka, zwykle wylicza się: refleksję metafizyczną, zdolność samoświadomości, etyczną wrażliwość sumienia, doświadczenie estetyczne i doświadczenie religijne. Za pomocą nierównoważnych sformułowań akcentuje się rolę nauk nowożytnych w rozwoju człowieka czy podkreśla wagę altruizmu w ludzkich zachowaniach, które przez „bycie dla innych” transcendują biologiczne prawo walki o byt i ukazują bogatą rzeczywistość kultury upoważniającą do wypowiedzi o wyróżnionej roli człowieka w przyrodzie. Z drugiej strony człowiek pozostaje nadal elementem przyrody, podporządkowanym przez swą cielesność jej prawom fizycznym i biologicznym. Uwzględnienie tego faktu nie pozwala mówić o absolutnej transcendencji człowieka wobec przyrody, lecz tylko o względnej. W tej ostatniej istotna jest zarówno biologiczna więź człowieka z resztą przyrody, jak i kulturowe otwarcie na wartości ponadprzyrodnicze. Stwierdzenie współistnienia ciągłości fizycznej z nieciągłością ontologiczną w ewolucyjnym tłumaczeniu przyrody nie budzi dziś większych oporów. Tezy ontologicznej nie sposób uzasadnić definitywnie, gdyż rozumowanie redukcyjne prowadzi jedynie do probabilistycznych tłumaczeń. Nowych zwolenników będzie mogła zyskiwać także i teza przeciwstawna. Jej sympatykami będą zarówno te środowiska, które nie uznają różnicy między ontologiczną a naukową wersją ewolucjonizmu, jak i te, które dopuszczają możliwość przyszłego wypracowania nowej wersji monizmu, w której bezprzedmiotowe okaże się dotychczasowe przeciwstawienie między materializmem a spirytualizmem. Niezależnie od wyżej wymienionych szczegółów toczącej się debaty podkreślanie wyróżnionej roli człowieka w przyrodzie ciągle znajduje krytyków w kręgach wielu nurtów zależnie od przyjmowanych przez nich założeń metodologicznych czy deklaracji ontologicznych. Podstawową trudność tych tłumaczeń stanowi jednak brak adekwatnego do współczesnych danych wyjaśnienia tych cech psychizmu ludzkiego, w których wyraża się względna autonomia treści psychiki ludzkiej w stosunku do determinant biologicznych.
There are often mentioned specific features of human consciousness and culture: metaphysical reflection, ability of self-consciousness, moral sensitivity, aesthetical and religious experience. One can express the role of the similar contents, stressing the role of modern sciences in the human development or the worth of altruism in the acts of man, who—existing for others—transcends the biological struggle for existence revealing in such a way the rich world of culture that gives right to assert his unique role in the nature. On the other hand, man still remains the element of nature, by the corporeality subordinated to its physical and biological rules. Taking this fact into account, we are not permitted to speak about the absolute transcendence of man over nature but only about relative one. The latter consists in the biological bond of man with the rest of nature and his cultural openness toward supernatural values. There is also methodologically accepted confirmation for the thesis concerning the coexistence of physical continuity with ontological discontinuity in the evolutionary interpretation of nature. The ontological thesis surely can’t be definitively justified. Therefore, the opposite thesis will be also able to enlist new sympathisers. On the one hand, they would come from the groups that don’t acknowledge the difference between ontological and scientific form of evolutionism; on the other, they would occur among the thinkers capable of the future formulation of a new version of monism making the contemporary opposition between materialism and spiritualism totally pointless. Apart from above mentioned aspects of the debate, the statement emphasizing that man transcends nature is still being criticized by some intellectual circles depending on methodological presuppositions or ontological declarations. Nevertheless, the basic problem of these explanations consists in the lack of an interpretation of features of the human psyche, adequate to the actual data, that express the relative autonomy of the contents of the human psyche in reference to biological determinants.
Źródło:: Roczniki Filozoficzne; 2016, 64, 3; 39-57
0035-7685
Pojawia się w:: Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Culture and Violence
Kultura a przemoc
Autorzy:: Pasterczyk, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1807382.pdf
Data publikacji:: 2020-01-02
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: kultura
przemoc
antropologia
natura
mit
culture
violence
anthropology
nature
myth
Opis:: Artykuł stawia pytanie o fundamentalne znaczenie kultury w stosunku do takich fenomenów, jak niepokój, pragnienie bezpieczeństwa, strach, agresja i przemoc. Przewodni motyw tej refleksji konstytuuje wzajemny stosunek przemocy i kultury, ujawniający się w odniesieniu wyżej wymienionych fenomenów do ludzkiego rozumu, interpretowanego nie w sensie psychicznego lub kulturowego procesu, ale w sensie transcendentalnego czynnika najbardziej typowego dla ludzkiej istoty. W dyskusji z Platonem, Le Bonem, Ortegą y Gassetem, Freudem i Girardem tekst konstatuje fakt, że przemoc może być konsekwencją nie tylko naturalnych czynników, takich jak pożądliwość jako naturalna część ludzkiej duszy w platońskiej antropologii, ale także czynników kulturowych, których wyrazem jest analizowane przez Freuda pytanie o kulturę jako źródło cierpienia, a także wprowadzone przez René Girarda do współczesnego dyskursu antropologiczno-kulturowego pojęcie mechanizmu kozła ofiarnego.
The article discusses the fundamental meaning of culture from the point of view of anxiety, aggression, violence, fear and the need for social security. The intention is to examine the relationship between these phenomena and human reason not as a psychological or cultural process, but as a transcendental reality genuine to the human being. Through the works of Plato, Le Bone, Ortega y Gasset, Freud and Girard the paper asserts that violence is not only the result of natural factors—for example desire as the natural element of the soul in platonic anthropology—but of cultural factors as well. This interpretation is anchored in Freud’s discussion of culture as the source of suffering and René Girard’s contemporary anthropological concept of scapegoat.
Źródło:: Roczniki Kulturoznawcze; 2013, 4, 2; 41-72
2082-8578
Pojawia się w:: Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Czy rodzina jest niezbędna w procesie integralnego rozwoju człowieka? Niespełnione teorie i wyzwania natury
Is the Family Essential in the Process of Integral Human Development?
Autorzy:: Adamski, Franciszek
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2098472.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: rodzina
integralny rozwój
natura
kultura
ideologia
family
integral development
nature
culture
ideology
Opis:: Artykuł dotyczy ponadczasowej dyskusji o rodzinie jako instytucji naturalnej. Przypomina różne eksperymentalne formy życia seksualnego człowieka, realizacje postaw osobistych i społecznych poza małżeństwem i tradycyjną, naturalną rodziną. Głębsza analiza tych eksperymentów ukazuje z jednej strony ich przemijalność i błędne funkcjonowanie, z drugiej absurdalność twierdzenia, że rodzina jest jedynie tworem kulturowym, zmiennym w czasie i zależnym od trendów społecznych. Naturalne małżeństwo i oparta na nim rodzina odzwierciedlają rozsądny charakter natury ludzkiej i służą funkcjonowaniu społeczności. Autor sięga po szereg argumentów przemawiających za koniecznością rodziny naturalnej, stanowiącej psychologiczną, osobową i społeczną podstawę rozwoju człowieka. Odrzucenie roli rodziny w tych sferach życia ludzkiego zagrozi w przyszłości dehumanizacją człowieka.
The article concerns the discussion that questions the timelessness of regarding the family as a natural institution and supports that stance by reminding us of experimental forms of man’s sexual, personal and social realization outside marriage and natural traditional family. A deeper analysis of those experiments, however, shows how ill functioning and transitory they are and how absurd it is to see marriage and family as merely culture creation that change with time and depend on fashion. The natural marriage and the family based on marriage reflect the reasonable character of human nature and serve the functionality of human communities. The author attributes some arguments concerning the necessity of natural family as the basis of psychological, personal and social development of human being. If we refuse the role of the family in that sphere we will remain without chance to humanize the future of human beings.
Źródło:: Roczniki Pedagogiczne; 2015, 7(43), 1; 121-136
2080-850X
Pojawia się w:: Roczniki Pedagogiczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Samorealizacja człowieka według Jerzego Chmurzyńskiego
Human Self-Realisation According to Jerzy Chmurzyński
Autorzy:: Perz, Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31233895.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: ecology
ethology
culture
human behaviour
nature
self-realisation
biological values
ekologia
etologia
kultura
ludzkie zachowanie
natura
samorealizacja
wartości biologiczne
Opis:: Artykuł przedstawia poglądy Jerzego Chmurzyńskiego, ojca polskiej etologii, na temat mechanizmów ludzkiego zachowania w kontekście zagrożeń ekologicznych. Człowiek w procesie ewolucji stworzył nową rzeczywistość — kulturę, która wyniosła go na ponad poziom zwierzęcy. W ludzkim zachowaniu są obecne mechanizmy biologiczne i kulturowe, które wchodzą ze sobą w rozmaite relacje w perspektywie filogenetycznej i w ontogenezie. Człowiek oprócz wartości kulturowych dąży, podobnie jak zwierzęta do osiągnięcia wartości biologicznych. Jednak ludzki mechanizm zachowania nie opiera się tylko na instynktach, w ich miejsce wchodzi wolność wyboru wraz ze świadomą etyką. Chmurzyński zarysowuje nakazy etyki biologicznej w znacznym stopniu zbieżne z Dekalogiem, które chronią wartości biologiczne: homeostazę osobniczą, maksymalizację dostosowania i dobrostan. Najważniejszym postulatem jest wezwanie do samorealizacji — „bądź sobą w swojej ludzkiej naturze”. Degradacja ludzkiej natury jest istotną przyczyną współczesnych zagrożeń ekologicznych, dlatego Chmurzyński postuluje o dobre programy wychowawcze, które pomogą w procesie samorealizacji, czym przyczynią się do lepszej ochrony środowiska naturalnego.
The article presents the views of Jerzy Chmurzyński, the father of Polish ethology, on the mechanisms of human behavior in the context of ecological threats. In the process of evolution, man created a new reality - culture, which elevated him above the animal level. There are biological and cultural mechanisms present in human behavior, which are in different relations with each other in the phylogenetic perspective and in ontogenesis. In addition to cultural values, humans strive, like animals, for biological values. However, the human mechanism of behaviour is not just based on instincts, freedom of choice along with conscious ethics takes its place. Chmurzyński shows the precepts of biological ethics largely coinciding with the Decalogue, which protect biological values: individual homeostasis, maximisation of fitness and well-being. Most important is the call for self-realisation — “be yourself in your human nature”. The degradation of human nature is a significant cause of contemporary ecological threats, and Chmurzyński calls for good educational programmes to help the process of self-realisation, which will contribute to better protection of the environment.
Źródło:: Roczniki Kulturoznawcze; 2023, 14, 2; 141-159
2082-8578
Pojawia się w:: Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Komunikacja: natura i kultura
Communication: Nature and Culture
Autorzy:: Pleszczyński, Jan
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2012845.pdf
Data publikacji:: 2011
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: „Trzecia kultura”
komunikacja
informacja
filozofia przyrody
epistemologia
holizm
“the Third Culture”
communication
information
philosophy of nature
epistemology
evolution
holism
Opis:: The paper concerns the inseparable, in my opinion, connection between communication and the philosophy of nature. Studies on communication, which are growing expansively, neglect, to a bigger or lesser degree, its biological dimension. Instead, they focus on the cultural, sociological, and political aspects. Furthermore, philosophers are relatively rarely concerned with communication, since they treat it, not without good reasons, as one of many cognitive processes. Problems of communication are almost entirely non-existent in the philosophy of nature, too. Admittedly, the situation is slowly changing. More and more scholars and philosophers recognizing that in the research practice the problems of philosophy and science are intertwined notice the relevance of the issues of communication and communicating. However, the research on communication is still dominated by humanists, who either neglect or completely ignore its biological component. In the article I try to show that communication is an ideal object of common research for scientists and humanists, as well as philosophers and philosophers of nature. Communication is an ontologically complex being containing the biological and cultural component. Omitting either of these components leads to a one-sided, and thus false, view on communication.
Źródło:: Roczniki Filozoficzne; 2011, 59, 2; 257-276
0035-7685
Pojawia się w:: Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Filozofowanie w kontekście języka. Refleksje w związku z dociekaniami Anny Wierzbickiej
Philosophising in the Context of Language. Reflections in Relation with Anna Wierzbicka’s Investigations
Autorzy:: Bronk, Andrzej
Majdański, Stanisław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2015653.pdf
Data publikacji:: 2004
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: językoznawstwo
filozofia
kultura
człowiek
natura ludzka
język
umysł
indefinibilia
uniwersalia językowe
linguistics
philosophy
culture
man
human nature
language
mind
linguistic universals
Opis:: The linguistic studies written by Anna Wierzbicka have been an occasion for the remarks on the relationship between linguistics and philosophy and for the question whether linguistic enquiries entitle us to put forward philosophical theses. In particular, whether and to what extent we indeed learn something philosophically significant about the world (of culture) and the nature man and his mind by examining language. Defining here position as interdisciplinary, Wierzbicka draws on the studies of the relationship between language and culture, language and mind (language is a mirror of the mind – Leibniz). She claims that philosophy can be made a reliable science, provided it is based on linguistics, and the results of linguistic analyses can be found at the grounds of philosophical theses. Such philosophical references are A. Wierzbicka's attempts to combine semantics with generativism (Chomsky). Her intention to bring about a holistic description of language through defining elementary expressions (concepts, meanings), the so-called indefinibilia (“primitives”) can also be called philosophical in character. They suffice to define all the remaining expressions, and basic universal syntactic constructs in the form of a grammar of elementary units, i.e. the ways of combining elementary units into greater wholes. We think that Wierzbicka's procedure, her quest after primary elements (of language) are reducing. A. Wierzbicka's main idea, with regard to the relationship between language and mind, may be understood as follows: this is a Janus-faced relationship – one face (empirically accessible) is language, the other one is the mind accessible through investigations on language. Both “faces” (spheres) are somehow functionally “glued together”. In fact, however, Wierzbicka speaks little about the philosophically comprehended nature of man, whereas she speaks much about linguistic varieties and similarities among people. Generally speaking, while she declares herself to be a linguist, she has a philosophical temper and ambitions to generalise, i.e. she conducts linguistic studies with an intention to arrive at philosophical theses (by examining language she wants to obtain knowledge about the world and man). She issues statements which go beyond a purely linguistic knowledge and strictly linguistic data, hence they are not made legitimate by the linguistic material itself. A. Wierzbicka does not explain in more detail her way of understanding philosophy, assuming its intuitive comprehension. From some contexts it can be deduced that she takes it to mean a worldview. Should we call some parts of her reasoning a philosophy, it is then not a realistic philosophy but subject-oriented (first-person philosophising), such that touches upon the problems of the borderline between linguistics and philosophy, more concerned with the axis language-user than language-the world. Simultaneously, it is a non-demarcated and non-autonomic philosophising, exactly within the context of science, for it takes advantage of the results of empirical sciences to pose philosophical theses. The belief that philosophy can be pursued within a linguistic context coincides with the approach of analytical philosophy with its linguistic turn. Despite her declarations to make philosophy more scientific, Wierzbicka's arguments on behalf of the generalised (philosophical) theses are more their illustration and explication than a decisive legitimacy. Her belief that one can find some common, primitive linguistic units (simplicia) in the form of a complete set of independent concepts for all languages of the world seems utopian. It is difficult to do it even in deductive systems, constructed by way of the axiomatic method and with a finite set of initial expressions.
Źródło:: Roczniki Filozoficzne; 2004, 52, 2; 57-73
0035-7685
Pojawia się w:: Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Język jako rezultat procesu fulguracji w ujęciu Konrada Lorenza
Language as Result of the Fulguration Process in Konrad Lorenz’s Approach
Autorzy:: Breś, Jerzy
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2013939.pdf
Data publikacji:: 2005
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: antyredukcjonizm
ewolucja
filogeneza
fulguracja
kultura
przyroda
superfulguracja
symbol
wiedza
wzorzec zachowania
anti-reductionism
evolution
phylogeny
fulguration
culture
nature
superfulguration
knowledge
behavior pattern
Opis:: The article presents the conception of biological conditionings of language in Konrad Z. Lorenz’s approach. In Lorenz’s works the category of fulguration is the main philosophical category. It means the creation of ‘something new’ as result of the process of a sequence of phenomena that are causally related. Viewing the human race from the historical perspective Lorenz differentiates two important fulgurations, called superfulgurations. One of them is the transition from the “experiencing I” to the “conscious I”. Development of man’s mental sphere made it possible to form “verbal speech”. More broadly, in Lorenz’s approach, also culture has its subjectivization in nature. Cognition is an element of an organism’s behavior, and what is more, every mechanism of learning evolved phylogenetically. However, this does not result in strict determinism – various cultures are developed independently of one another. In the process of development of culture a special role is played by symbolization. Lorenz differentiates two types of symbols: symbols of a group (e.g. emblem) and language symbols. Language symbols were created in the regularity formed in the process of phylogeny, that is in conceptual thinking. In his philosophical explanation of the language structure Lorenz uses the data supplied by particular sciences. Moreover, language behaviors of particular people are conditioned by their personal experiences, and by the definite social and cultural milieu they live in.
Źródło:: Roczniki Filozoficzne; 2005, 53, 1; 45-53
0035-7685
Pojawia się w:: Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "culture-nature" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język