Temat: contacts - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Rozważania o domniemanym slawizmie w dialekcie kreteńskim języka nowogreckiego
Considerations on an alleged slavism in the cretan dialect of modern greek
Autorzy:: Kaczyńska, Elwira
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1879569.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: język nowogrecki
kontakty językowe
Kreta
zapożyczenia
borrowings
Crete
language contacts
Modern Greek
Opis:: Ngr. dial. (wsch.kret.) βέρα f. ‘rozejm, czasowe pogodzenie się, pojednanie’ uważa się dość powszechnie za wyraz pochodzenia południowosłowiańskiego, por. mac. vera, bułg. vjára ‘wiara, zaufanie’, pol. wiara (< psł. *věra). Gdyby kreteńsko-słowiańskie zestawienie było poprawne, to semantyka wyrazu kreteńskiego wskazywałaby na pośrednictwo wojskowe. Wyraz mógł być przejęty od słowiańskich żołnierzy zaciężnych, biorących udział w wyprawie zbrojnej Nikifora Fokasa przeciwko arabskiemu emiratowi na Krecie (960-961). Z drugiej jednak strony, dotychczasowi badacze pomijają milczeniem fakt, że wyraz kreteński βέρα może być z powodzeniem uważany za prawdopodobne zapożyczenie tureckie, por. osm. vère ‘kapitulacja, poddanie’. W nowogreckich zabytkach literackich XVIII i XIX w. pojawia się wyraz βέρα o tym samym znaczeniu (‘poddanie, kapitulacja’). Apelatyw rumuński veră ‘kapitulacja’ (brzmiący identycznie jak termin kreteński) został wyliczony wśród zapożyczeń tureckich. Także semantyka kreteńskiego słowa przemawia raczej za jego turecką, a nie słowiańską genezą.
Mod. Gk. dial. (East Cretan) βέρα f. ‘armistice, truce, conciliation, reconciliation’ is usually treated as a borrowing from a South Slavic source, cf. Mac. vera, Bulg. vjára ‘faith, belief’, Pol. wiara (< Proto-Slavic *věra). If this connection would be correct, then the meaning of the Cretan word could suggest a military mediation. The word in question could be taken from Slavic mercenary soldiers, participating in the Cretan campaign of Nicefor II Fokas against the Muslim emirat of the island (960-961). On the other hand, most researchers ignore the fact that Cretan term βέρα may derive from Turkish vère ‘capitulation, surrender’. The word βέρα appears in the same meaning (‘surrender, capitulation’) in Modern Greek literary texts of the 18th and 19th c. AD. The Romanian appellative veră ‘capitulation’ (formally identical with the Cretan term βέρα) is listed among the obvious Turkish loanwords. Also the meaning of the Cretan word seems to suggest its Turkish origin (and not a Slavic one).
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2016, 64, 6; 31-50
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Z antroponimii polskiej na Ukrainie (imiona i nazwiska mieszkańców Hreczan koło Płoskirowa z lat 1937-1938)
On the Recent Polish Anthroponomy in Ukraine (First Names and Family Names from Hreczany near Ploskirov-Proskuriv from 1937-1938)
Autorzy:: Rieger, Janusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2127798.pdf
Data publikacji:: 2002
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: antroponimia polska
kontakty językowe polsko-ukraińskie
Polish antroponymy
Polish-Ukrainian linguistic contacts
Opis:: The study bases on 3 registers of about 250 inhabitants of Hreczany, a Polish village nearby Płoskirów (ukr. Proskuriv, now Chmelnyts'kyj) in Podole (ukr. Podillja), who were murdered by Soviets in 1937-1938. The registers are in Ukrainian, so the author was forced to recontruct many records taking in consideration typical Polish first names and their use as the patronymics forms. E.g. if there are Bronisław Sowa, Franciszek Sowa, Wojciech Sowa we can suppose that “Andrij” Sowa, “Iwan” Sowa, “Martyn” Sowa represent Polish names Andrzej, Jan, Marcin. Also the patronymic form “Bronysławowicz” indicates that the first name “Josyp” one should read Józef. Among family names there are “nobility” names ending on -ski (e.g. Dębicki, Wierzbicki, Ziębicki) and “peasant” names (like Koza, Mazur, Nowak). Some of the latest are of Ukrainan origin: Pryjmak, Szulak etc. Some of the names were confirmed during the field investigations in 1993: Marynia Dyjak, Błażek Karwan, Serhij Kozaczok, Łoza, Karolina Mazur, Adela Ziębicka etc. The study shows the most typical first names and family names, the preservation of traditional names and Ukrainian influence.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2002, 49-50, 6; 349-363
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Najdawniejsze zapożyczenia chińskie w językach tocharskich
The Oldest Chinese Loanwords in the Tocharian Languages
Autorzy:: Witczak, Krzysztof Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1804780.pdf
Data publikacji:: 2019-10-24
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: język chiński; kontakty językowe; pożyczki jezykowe; jedwabny szlak; Tocharowie
Chinese; language contacts; borrowings; silkroad; Tocharians
Opis:: W artykule zostały omówione najstarsze zapożyczenia chińskie, które trafiły do języków tocharskich w epoce starochińskiej i we wczesnej epoce średniochińskiej. Tocharowie po osiedleniu się w Kotlinie Tarymskiej na pradawnym szlaku handlowym, prowadzącym z Chin do Europy, zaadaptowali różne zdobycze starożytnej chińskiej cywilizacji, m.in. nazwę ‘ryżu’ (toch. AB klu ← stchiń. 稻), ‘wódki zbożowej’ (toch. B śak(u)se ← stchiń. 粟酒), ‘lampy’ (toch. AB cok ← stchiń. 燭), ‘naczynia glinianego’ (toch. B lwāke ← stchiń. 陶壶), ‘liczydła’ (toch. B ṣipāṅkiñc ← śrchiń. 數盤工句). Plemiona tocharskie przejęły także chińskie nazwy miar i jednostek, które okazały się użyteczne w handlu, np. toch. B cāk ‘sto funtów’ (← stchiń. 石), toch. B cāne* ‘jakaś jednostka monetarna’ (← stchiń. 錢), toch. B tau ‘dziesięć kwart’ (← śrchiń. 斗), toch. B ṣaṅk ‘litr’ (← śrchiń. 升). W dobie starochińskiej zapożyczono także nazwę większej osady (toch. A ri, B riye ‘miasto’ ← stchiń. 里 ‘wieś, wspólnota’) oraz nazwę ostatniego miesiąca roku (toch. B *rāp adi. ← stchiń. 臘). Nieco później do języków tocharskich trafiła także nazwa egzotycznego ptaka o ładnym ubarwieniu (toch. A yāmutsi, B yāmuttsi ‘flaming’ ← śrchiń. 鸚鵡子 ‘papuga’).
Tocharian tribes—of Indo-European origin—settled along the northern edge of the Tarim Basin (now 新疆 Xinjiang, China) around 2000 BC. Living on the ancient trade route leading from China to Europe, they controlled an important section of the Silk Road, running along the Taklamakan Desert (塔克拉玛干沙漠) for about three millennia. The Tocharians were the first Indo-Europeans who came into contact with a Sino-Tibetan population, in particular—with Chinese tribes. The author analyses the oldest Chinese borrowings which entered the two Tocharian languages in the Old Chinese period (1000–200 BC), as well as in the epoch of the Han Dynasty (206 BC–220 AD) and in the Early Middle Chinese period (ca. 600 AD). The Tocharians adopted various achievements of Old Chinese civilization, e.g. the terms for ‘rice’ (Toch. AB klu ← OCh. 稻), ‘brandy’ (Toch. B śak(u)se ← OCh. 粟酒), ‘lamp’ (Toch. AB cok ← EMCh. 燭), ‘pot’ (Toch. B lwāke ← OCh. 陶壶), or ‘abacus’ (Toch. B ṣipāṅkiñc ← EMCh. 數盤工句). They also took over Chinese names of measures and units that proved useful in trade, e.g. Toch. B cāk ‘hundred quarts’ (← OCh. 石), Toch. B cāne* ‘cash’ (← OCh. 錢), Toch. B tau ‘ten quarts’ (← EMCh. 斗), Toch. B ṣaṅk ‘a measure of volume’ (← EMCh. 升). The term for a larger settlement (Toch. A ri, B riye ‘town, city’ ← OCh. 里 ‘village, community’) was also borrowed in the Old Chinese era, as was the name of the last month of the year (Toch. B *rāp ← OCh. 臘). In the early phase of the Middle Chinese period, Tocharian tribes also borrowed the Chinese name of a beautifully-colored exotic bird (Toch. A yāmutsi, B yāmuttsi ‘a kind of waterfowl’ ← EMCh. 鸚鵡子 ‘parrot’).
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 9; 121-138
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Wartość zdrowia w percepcji dzieci chorych. Badania w szkole przyszpitalnej w Puławach
Ill Childrens Perception of Health Value. Research Conducted in Hospital Scholl in Puławy
Autorzy:: Siedliska, Agnieszka
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1811038.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: choroby przewlekłe
złe samopoczucie
kontakty społeczne
hospitalizacja dojrzałość
odpowiedzialność
chronic illnesses
malaise
social contacts
hospitalization
maturity, responsibility
Opis:: Celem opracowania jest analiza wartości zdrowia w percepcji dzieci chorych. Choroby przewlekłe są coraz częstszym zjawiskiem nie tylko wśród dorosłych, ale także dotyczą dzieci. Taka sytuacja wpływa niekorzystnie na ich życie psychiczne z powodu długotrwałego stresu, który obniża ich zdolność do samoregulacji i przystosowania. W przyjętych postawach często prezentują poczucie niskiej wartości, mają przeświadczenie o nieodpowiednim wyglądzie, złej sprawności psychofizycznej. Powoduje to brak pewności siebie, niezdecydowanie, frustrację i deprywację potrzeb. Długotrwałe sytuacje frustracyjne skutkują negatywnymi reakcjami emocjonalnymi i prowadzą do zachwiania równowagi psychicznej. Postrzeganie swojej choroby wiąże się z okresem, w którym ona wystąpiła. Jeżeli rozpoczyna się we wczesnym dzieciństwie, staje się częścią życia chorego dziecka, w późnym dzieciństwie powoduje lęk, złość, stres. Bardzo często dochodzi do ograniczenia realizacji osobistych planów życiowych, osiągania dobrych wyników w nauce, trudności edukacyjnych, ograniczenia kontaktu z rówieśnikami. Wpływ choroby na rozwój jednostki składa się z wielu etapów, gdzie każdy wynika z poprzedniego oraz przygotowuje do następnego. Warunkiem skutecznego leczenia tak szczególnych pacjentów jest zapewnienie najlepszych warunków adaptacyjnych u hospitalizowanych. Chorowanie jest jednym z wielu „zajęć” wypełniających ich życie. W przerwach między złym samopoczuciem rozmawiają, bawią się, czytają, rysują, kłócą i godzą. Kochają i chcą być kochane. Pod tym względem nie różnią się od swych zdrowych rówieśników. Kształtowanie postaw wobec choroby jest procesem powolnym i długotrwałym. Jej przyjęcie wynika z indywidualnego doświadczenia, uczuciowych przeżyć i percepcji informacji. Tylko codzienne funkcjonowanie sprawia im więcej trudności, bo wymaga od nich większej dojrzałości, wysiłku i odpowiedzialności.
The aim of the present paper is to analyse the ill children’s perception of health value. Chronic illnesses are increasingly frequent not only amongst adults, they affect children as well. Such a situation has a detrimental impact on children’s mental life due to prolonged stress, which impair their ability to self- regulate and adapt. The attitudes that they adopt oftentimes display low self- esteem, children are convinced of their unprepossessing appearance and bad psycho- physical fitness. All this causes insecurity, indecisiveness, frustration and deprivation of needs. Long-lasting frustrative situations induce negative emotional reactions and lead to mental imbalance. The perception of one’s own illness is related to the period in which it occurred. If it commences in early childhood, it becomes a part of child’s life; in late childhood it triggers anxiety, anger and stress. Very often it hinders the realization of personal life goals and achieving success at school, in addition to that, educational difficulties arise and contact with peers is limited. The impact of illness on the development of an individual involves numerous stages, in which each stage results from the previous one and prepares for the following one. A necessary requirement for effective treatment of such special patients is to ensure the best adaptation conditions for inpatients. Being ill is one of many “activities” filling their life. In the time between malaise, they talk play, read, draw, argue and reconcile. They love and want to be loved. In this respect, they do not differ from their healthy peers. Shaping the attitudes toward illness is a slow and time-consuming process. Attitudes that we adopt stem from inviduall experience, emotional experience and perception of information. The only thing that causes more difficulties for them is everyday functioning, since it demands greater maturity, effort and responsibility.
Źródło:: Roczniki Pedagogiczne; 2017, 9(45), 2; 129-146
2080-850X
Pojawia się w:: Roczniki Pedagogiczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: O zapożyczeniach turkijskich w języku polskim
The Turkic Loan-Words in Polish
Autorzy:: Majtczak, Tomasz
Sieradzka-Baziur, Bożena
Mika, Dorota
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1892172.pdf
Data publikacji:: 2013
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: kontakty językowe
język polski
języki turkijskie
język turecki
turcyzm
language contacts
Polish language
Turkic languages
Turkish language
Turkic borrowings
Opis:: The article presents a brief history of linguistic contacts between Polish and oriental languages, mainly the Turkic ones. The authors have created a word corpus containing about 1000 Polish lexemes having a connection with the Turkic languages. This list contains direct and indirect borrowings, and derivatives of these loans. The paper also includes an alphabetical index of the Turkic loan-words that have been discussed in it.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2013, 61, 6; 93-107
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Kontakty polonijnego duszpasterza ks. Wawrzyńca Wnuka z Polską
Contacts between Rev. Wawrzyniec Wnuk, a priest working in the Polish community abroad, and Poland
Autorzy:: Walkusz, Jan
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31339877.pdf
Data publikacji:: 2011
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: Polonia kanadyjska
duszpasterstwo polonijne
duchowieństwo emigracyjne
kontakty polsko-kanadyjskie
Polish community in Canada
Polish pastorate abroad
emigrant clergy
Polish-Canadian contacts
Opis:: The present article is an attempt at illustrating the relations of the emigration priest with his home country in the span of over 60 years. Rev. Warzyniec Wnuk, a non-compromising priest and indeed a heroic organizer of Polish emigration circles, when he was freed from a concentration camp he first worked in Germany, and then in the USA and Canada. After establishing his legal-ecclesiastic status, in order to revive the social life of the Polish emigrants, brought Ursuline Sisters of the Agonizing Heart of Jesus to Windsor (Ontario, Canada). Along with them he organized yearly trips to Poland, where he met several friendly bishops, supporting financially their investment projects; he also supported Polish cultural-academic institutions (including the John Paul II Catholic University of Lublin, the Mikołaj Kopernik University of Toruń and specialist clinics) and he established funds and stipends for Polish students and scholars; and after marshal law was imposed on Poland he established a special Fund for Aid to Poland. He also organized two official visits by Canadian bishops in Poland – Bishop Emmett Carter, the Chairman of the Episcopate of Canada in 1977, and Bishop John M. Sherlock, the Ordinary of the London Diocese in 1998. Rev. W. Wnuk spent most of his life in Canada, but still he was interested in Poland all the time; he felt Poland, thought and acted like a Pole and did it for Poland.
Źródło:: Roczniki Historii Kościoła; 2011, 3; 133-146
2080-8526
Pojawia się w:: Roczniki Historii Kościoła
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Lingwistyczna historia kufajki // fufajki
The Linguistic History of the Word kufajka // fufajka
Autorzy:: Duda, Henryk
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1944523.pdf
Data publikacji:: 2009
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: polsko rosyjskie kontakty językowe
zapożyczenia leksykalne z języka rosyjskiego
rusycyzmy
słownictwo z zakresu mody
Polish-Russian linguistic contacts
lexical borrowings from the Russian language
Russianisms
fashion vocabulary
Opis:: The word kufajka//fufajka (a kind of warm clothe, formerly mostly for workers, today also an outerwear) is a more recent borrowing from the Russian language. The form of kufajka was not arbitrarily coined by one of journalists (as B. Rejakowa claimed in an article on fashion vocabulary). The kufajka was not formed from the word fufajka as a result of dissimilation (see e.g. J. Miodek). We have borrowed the two variants from the Russian language. The Russian фуфайка//куфайка can be derived from *chuchajka, cf. the verb хухать ‘breathe with warmth’, Pol. chuchać (following P. Ya. Chernykh’s etymological dictionary).
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2009, 57, 6; 5-9
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Het beeld van Polen en de Poolse maatschappij aan de vooravond van de Januariopstand (1863/64) in Albrecht Rodenbachs Studenten van Warschau. Poolsche Tafereelen (1879)
The Image of Poland and Polish Society on the Eve of the January Uprising (1863–1864) in Albrecht Rodenbach’s Drama Studenten van Warschau. Poolsche tafereelen (Students of Warsaw. Polish Scenes) (1879)
Obraz Polski i społeczeństwa polskiego w przededniu powstania styczniowego (1863-1864) w dramacie Studenten van Warschau. Poolsche tafereelen (Warszawscy uczniowie. Sceny polskie) (1879) Albrechta Rodenbacha
Autorzy:: Polkowski, Marcin
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31342739.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: Albrecht Rodenbach
Studenten van Warschau
powstanie styczniowe
kontakty polsko-flamandzkie
imagologia
Polish January Uprising (1863)
Polish-Flemish contacts
imagology
Poolse Januariopstand (1863/64)
Pools-Vlaamse contacten
imagologie
Opis:: Dit artikel onderzoekt het beeld van Polen en de Poolse samenleving onder de Russische deling vóór de Januariopstand tegen de Russen (1863/64) in Albrecht Rodenbachs toneelstuk Studenten van Warschau. Poolsche tafereelen (1879). Een overzicht van Rodenbachs belangstelling voor Polen wordt gevolgd door een analyse van de traditionele wegen die literatuurwetenschappers bewandelen bij de interpretatie van dit drama. Rodenbachs literair beeld van Polen onder de Russische deling en de Poolse samenleving aan de vooravond van de opstand wordt onderzocht vanuit een aantal invalshoeken (geografie, topografie, taal, cultuur, de maatschappij en haar instellingen, politieke en militaire aspecten) door middel van de methode van de literaire en culturele imagologie. Dit onderzoek toont aan dat een nieuwe lezing van Rodenbachs toneelstuk, met meer aandacht voor Poolse motieven, een reeks inzichten oplevert over verschillende tot nu toe onopgehelderde aspecten van de tekst. Het bevestigt het beeld van Rodenbachs genuanceerde inzicht in de Poolse cultuur en samenleving van het midden van de 19e eeuw, en versterkt dat in verschillende belangrijke opzichten.
Artykuł przedstawia badania nad wizerunkiem Polski pod zaborem rosyjskim i społeczeństwa polskiego tuż przed wybuchem powstania styczniowego (1863-1864) w dramacie flamandzkiego pisarza Albrechta Rodenbacha pt. Studenten van Warschau. Poolschetaferelen (Warszawscy uczniowie. Sceny polskie, 1879). Po przedstawieniu genezy zainteresowania Rodenbacha sytuacją Polski pod zaborami i kontaktów autora z Polakami zarysowano główne ścieżki interpretacji, które obierali dotąd badacze zajmujący się tym utworem. Następnie, posługując się warsztatem imagologii literackiej i kulturowej, przeprowadzono analizę stworzonego przez Rodenbacha obrazu literackiego Polski i jej społeczeństwa okresu rozbiorów na kilku płaszczyznach: geografii, topografii, języka, kultury, społeczeństwa, polityki i wojskowości. Dzięki nowej lekturze, bardziej niż dotychczas ukierunkowanej na wątki polskie, udało się wyjaśnić szereg kwestii przedtem nieporuszanych w literaturze przedmiotu. Przeprowadzona analiza potwierdza, a w wielu miejscach pozwala lepiej uzasadnić ocenę, że Albrecht Rodenbach dysponował bogatym rozumieniem polskiej kultury i społeczeństwa połowy XIX wieku.
This article researches the image of Poland and Polish society under Russian partition before the January Uprising (1863) in the Flemish poet Albrecht Rodenbach’s play Studenten van Warschau. Poolschetaferelen (Students of Warsaw. Polish scenes, 1879). A survey of Rodenbach’s interest in Poland and his contacts with Poles is followed by an analysis of the traditional paths followed by literary scholars interpreting this drama. Rodenbach’s literary image of Poland and Polish society on the eve of the insurrection is analysed from several angles (geography, topography, language, culture, society and its institutions, political and military aspects, etc.) using the methodological framework of literary and cultural imagology. The research reveals that a new, more Polish-oriented reading of Rodenbach’s play produces a wide range of insights on various hitherto unexplained aspects of the text. It confirms the view of Rodenbach’s nuanced understanding of mid-19th century Polish culture and society, augmenting it in several important respects.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 5 Zeszyt specjalny; 97-112
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Józefa Czapskiego spotkania z rosyjskimi pisarzami emigrantami
Józef Czapski’s Encounters with Russian Emigrant Writers
Встречи Юзефа Чапского с русскими писателями эмигрантами
Autorzy:: Woźniak, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1887642.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: Józef Czapski
kontakty z pisarzami rosyjskimi
D. Mereżkowski
D. Fiłosofow
A. Riemizow
A. Sołżenicyn
literacka emigracja rosyjska w Warszawie
contacts with Russian writers
D. Merezhkovsky
D. Filosofov
A.Remisov
A. Solzhenitsyn
Russian literary diaspora in Warsaw
Opis:: W artykule poruszone zostały zagadnienia bezpośrednich spotkań i znajomości Józefa Czapskiego z rosyjskimi pisarzami emigrantami, oraz recepcji ich twórczości w eseistyce polskiego twórcy, tworzonej głównie na emigracji w Paryżu. J. Czapski, malarz i eseista, zawarł znajomości z pisarzami rosyjskimi jeszcze w Petersburgu, tutaj poznał D. Mereżkowskiego, Z. Gippius i D. Fiłosofowa, z którymi kontynuował znajomość, a nawet przyjaźń już w Warszawie, w latach 20. z Mereżkowskimi, a w latach 30. nadal z Fiłosofowem. Rosyjskie kontakty to także spotkanie z A. Tołstojem i A. Achmatową. Dzięki Mereżkowskim i Fiłosofowi polski twórca mógł wnikać głębiej w literaturę rosyjską o określonym etycznym wymiarze, m.in. twórczość W. Rozanowa, czy A. Riemizowa, którego osobiście poznał i odwiedzał już w Paryżu w latach 40. i 50. XX w. Relacje ze spotkań z pisarzami, jak też refleksję hermeneutyczną nad ich twórczością, zwłaszcza Rozanowa i Riemizowa, utrwalił w wielu esejach, szkicach i prozie wspomnieniowej. Czapski poznał również A. Sołżenicyna w listopadzie 1974 r. w Zurychu, występując jako reprezentant, obok J. Giedroycia, środowiska „Kultury” paryskiej. Czapski jako pisarz sumienia i poszukiwacz prawdy, zasłużył się w relacjach z rosyjskimi przyjaciółmi emigrantami w odkrywaniu Rosji przede wszystkim innej, nie tylko nieludzkiej i okrutnej, ale odsłaniania jej oblicza związanego z religią, duchowością i humanizmem chrześcijańskim.
In the article issues connected with Józef Czapski’s personal acquaintances and meetings with Russian emigrant writers, as well as with ones concerning the reception of their work in the Polish writer’s essays are tackled. J. Czapski, an artist and essayist, made his acquaintance with Russian writers even in St Petersburg, where he met Dmitry Merezhkovsky, Zinaida Gippius and Dmitry Filosofov with whom he kept up acquaintance, or even friendship in Warsaw – in the 1920s with the Merezhkovskys, and in the 1930s with D. Filosofov. Czapski’s Russian contacts also involve meeting Aleksey Tolstoy and Anna Akhmatova. Owing to the Merezhkovsys and D. Filosofov the Polish writer was able to penetrate deeper into Russian literature with a definite ethical dimension, among others into works by Vasily Rosanov and Aleksey Remisov, whom he met personally and visited in Paris in the 1940s and 1950s. He contained his hermeneutic reflection on the writers’ works as well as accounts of his encounters with them in numerous essays, sketches and in his memorial fiction. Czapski also met Aleksandr Solzhenitsyn in Zürich in November 1974, where he represented, besides Jerzy Giedroyc, the circle of the Paris “Kultura”. As a writer of conscience and a searcher for the truth Czapski made a great contribution to the relations with Russian friend-emigrants; together with them he discovered, first of all, a different Russia, not only inhuman and cruel, but also one that has a face that is connected with religion, spirituality and Christian humanism.
В статье рассматривается проблема непосредственных и личных встреч Ю. Чапского с русскими писателями эмиграции, а также видение их творчества Чапским в его эссеистике, которая создавалась преимущественно в эмиграции. Чапский, польский художник, писатель и эссеист, познакомился еще в Петербурге с такими писателями, как Д. Мережковсий, З. Гиппиус, Д. Философов, с которыми он встречался и дружил в дальнейшем также в Варшаве, где они пребывали уже как эмигранты. С Мережковскими он общался в20-е гг., с Философовым еще и в 30-е гг. вплоть до его смерти. Русские контакты Чапского - это еше и встречи с А. Ахматовой и А. Н. Толстым. Благодаря Мережковскому, он смог познакомиться с творчеством В. Розанова и А. Ремизова, прозу которых он очень высоко ценил. Лично с Ремизовым Чапский общался в 40-е и 50-е годы в Париже. Вноябре 1974 г. Чапский познакомился также с А. Солженицыным во время пресс-конференции в Цюрихе, в которой принимал участие вместе с Е. Гедройчем как представитель среды парижской «Культуры». Ю. Чапский, писатель совести и правдоискатель, положил огромные заслуги для указания посредством личных встреч с писателями-эмигрантами, атакже своих эссе и очерков, иную Россию, не только страшную и нечеловеческую, но обнаружил ее облик связанный с религией, духовностью и христианским гуманизмом.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 7; 109-128
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Jan Reisner w Akademii św. Łukasza. Artysta a polityka króla Jana III i papieża Innocentego XI
Jan Reisner in Accademia di San Luca: The Artist and the Politics of King Jan III and Pope Innocent XI
Autorzy:: Bernatowicz, Tadeusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1791415.pdf
Data publikacji:: 2020-12-22
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: Jan Reisner
Akademia św. Łukasza w Rzymie
edukacja artystyczna
kontakty artystyczne Polski z Włochami
późnobarokowy eklektyzm w architekturze
król Jan III Sobieski
Accademia di San Luca
artistic education
Polish artistic contacts with Italy
late Baroque eclecticism in architecture
King Jan III Sobieski
Opis:: Jan Reisner (ok. 1655-1713) – malarz i architekt został wysłany przez Jana III wraz z Jerzym Siemiginowskim na studia artystyczne w Akademii św. Łukasza w Rzymie. Podróż do Wiecznego Miasta, do którego dotarł 24 lutego 1678 r., odbył w orszaku księcia Michała Radziwiłła. Opiekunem i protektorem artysty podczas nauki w latach 1678-1682 był kardynał Carlo Barberini, późniejszy protektor Regni Poloniae. W konkursie architektonicznym Akademii św. Łukasza ogłoszonym w 1681 r. Reisner otrzymał pierwszą nagródę w pierwszej klasie, a nieco później został przyjęty na członka prestiżowej uczelni. Nadano mu Order Złotej Ostrogi (Aureatae Militiae Eques) oraz tytuł Aulae Lateranensis Comes, co było równoznaczne z uzyskaniem szlachectwa. Nagrodę architektoniczną przynało jury Concorso Academico w składzie: principe Akademii malarz Giuseppe Garzi, sekretarz Giuseppe Gezzi, architekci – Gregorio Tommassini i Giovanni B. Menicucci. W Archivio storico dell’Accademia di San Luca zachowały się trzy rysunki projektowe kościoła wykonane przez Jana Reisnera piórkiem i akwarelą, przedstawiające elewację frontową, przekrój podłużny oraz rzut. Mimo że wykonane zostały na konkurs w 1681 r. opisano je z datą 1682, gdy wręczano już nagrody. Projekt Reisnera odzwierciedlał skomplikowane tendencje w architekturze lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XVII w., zwłaszcza w edukacji architektonicznej Akademii św. Łukasza. Próbowano tam pogodzić klasycyzujące tendencje propagowane przez dwór francuski z nawiązywaniem do form dojrzałego baroku rzymskiego. W konsekwencji próby połączenia cech dwóch tradycji powstało dzieło eklektyczne, tak jak i inne projekty konkursowe tworzone przez studentów Akademii św. Łukasza. Architekt zaprojektował świątynię-mauzoleum Barberinich, na planie koła z otwierającymi się do środka ośmioma niższymi kaplicami i prostokątnym prezbiterium. W rotundowym wnętrzu wyodrębnić można trzy części: korpus z otwierającymi się kaplicami, tambur oraz czaszę z naszkicowaną kompozycją Strącenie aniołów. W środku oznaczony został ołtarz z filarowo-kolumnowych baldachimem. Genezę architektoniczną budowli określiły antyczne budowle: Panteon (125 r. po Ch.) oraz Muzoleum Konstancji (IV w. po Ch.). Nowożytną redakcję tego modelu otworzył Andrea Palladio, projektując Tempietto Barbaro w Maser z 1580 r. W bliższej perspektywie czasowej i terytorialnej inspiracji mogły dostarczyć Santa Maria della Assunzione w Ariccia (1662-1664) Berniniego i Notre-Dame-de-l’Assomption (1670-1676) w Paryżu projektu Charles’a Errarda. Zwłaszcza niezrealizowany projekt Carlo Fontany adaptacji Koloseum na miejsce kultu Świętych Męczenników podjął Klemens X w związku z obchodami Roku Świętego w 1675 r. W środku amfi Flawiusza projektował wzniesienie kościoła w formie antykizowanej rotundy, z kopułą na wysokim tamburze i wieńcem kaplic wokół. Równie istotny był projekt Fontany centralnego kościoła w baskijskiej Loyoli (Santuario di S. Ignazio a Loyola). W barokowych realizacjach ówczesnego Rzymu znajdujemy wzory dla dekoracji architektonicznej kościoła Reisnera. W układzie i plastyce elewacji widoczne jest oddziaływanie kolumnowych fasad baroku, tak powszechnych, w różnych wariantach w dziełach da Cortony, Borrominiego i Rainaldiego. Świeżo ukończone były monumentalne, kolumnowe fasady wzniesione według projektów Carlo Rainaldiego: S. Andrea della Valle (1656 / 1662-1665 / 1666) i S. Maria in Campitelli (projekt – 1658-1662; realizacja, 1663-1667) oraz Borrominiego San Carlo alle Quatro Fontane (1667-1677). Aniołki podtrzymujące girlandy na cokołach attyki tamburu są wzorowane na dekoracji z dwóch kościołów Berniniego: S. Maria della Assunzione w Ariccia (1662-1664) i S. Andrea al Quirinale (1658-1670). Do repertuaru dojrzałego baroku należą również oprawy okienne elewacji frontowej piętra w postaci przerwanego belkowania i z naczółkiem formie odcinków zakończonych wolutkami. Z projektu wynika, że prezbiterium miało być założone na lekko wydłużonym prostokącie o zaokrąglonych narożach i nakryte sufitem z fasetami, w przekroju zbliżonym do spłaszczonej mocno kopuły. Zbliża się ona do rozwiązań stosowanych przez Borrominiego w Collegio di Propaganda Fide i Oratorium Filipinów. Widoczne są trzy owalne okna dekorowane łuczkami o zarysie litery „C” i z żebrami wychodzącymi z wolut podstawy kopuły, które należały do charakterystycznych motywów da Cortony, przejętych od Michała Anioła. Wieńcząca latarnia otrzymała oryginalny kształt – w przekroju kontur gruszki z trzema oknami o takim samym kształcie, ujęty rozciągniętymi esowato wolutami, należącymi do kanonicznych motywów stosowanych za da Cortoną przez rzesze architektów późnobarokowego eklektyzmu. Wraz z nauką architektury, co było w Akademii typowe, Reisner uczył się malarstwa i geodezji, dzięki którym po powrocie do Polski zyskał prestiż i znaczenie na dworze Jana III, potem u wojewody płockiego Jana Krasińskiego. Znakomicie zapowiadający się talent architektoniczny nie zabłysnął jako architekt w Polsce, choć – jak niewielu studentów Akademii św. Łukasza – dostąpił wszystkich zaszczytów jako student i absolwent.
Jan Reisner (ca. 1655-1713) was a painter and architect. He was sent by King Jan III together with Jerzy Siemiginowski to study art at St. Luke Academy in Rome. He traveled to the Eternal City (where he arrived on February 24, 1678) with Prince Michał Radziwiłł’s retinue. Cardinal Carlo Barberini, who later became the protector of Regni Poloniae, was the guardian and protector of the artist during his studies in 1678-1682. In the architectural competition announced by the Academy in 1681 Reisner was awarded the fi prize in the fi class, and a little later he was accepted as a member of this prestigious university. He was awarded the Order of the Golden Spur (Aureatae Militiae Eques) and the title Aulae Lateranensis Comes, which was equivalent to becoming a nobleman. The architectural award was conferred by the jury of Concorso Academico, composed of the Academy’s principe painter Giuseppe Garzi, its secretary Giuseppe Gezzi, and the architects Gregorio Tommassini and Giovanni B. Menicucci. In the Archivio storico dell’Accademia di San Luca, preserved are three design drawings of a church made by Jan Reisner in pen and watercolor, showing the front elevation, longitudinal section, and a projection. Although they were made for the 1681 competition, they were labelled with the date 1682, when the prizes were already being awarded. Reisner’s design reflected the complicated trends in the architecture of the 1660s and 1670s, especially in the architectural education of St. Luke’s Academy. There, attempts were made to reconcile the classicistic tendencies promoted by the French court with the reference to the forms of mature Roman Baroque. As a result of this attempt to combine the features of the two traditions, an eclectic work was created, as well as other competition projects created by students of the St. Luke’s Academy. The architect designed the Barberini temple-mausoleum, on a circular plan with eight lower chapels opening inwards and a rectangular chancel. The inside of the rotund is divided into three parts: the main body with opening chapels, a tambour, and a dome with sketches of the Fall of Angels. Inside, there is an altar with a pillar-and-column canopy. The architectural origin of the building was determined by ancient buildings: the Pantheon (AD 125) and the Mausoleum of Constance (4th century AD). A modern school based of this model was opened by Andrea Palladio, who designed the Tempietto Barbaro in Maser from 1580. In the near future, the Santa Maria della Assunzione in Ariccia (1662-1664) by Bernini and Notre-Dame-de-l’Assomption (1670-1676) in Paris by Charles Errard could provide inspiration. In particular, the unrealized project of Carlo Fontana to adapt the Colosseum to the place of worship of the Holy Martyrs was undertaken by Clement X in connection with the celebration of the Holy Year in 1675. In the middle of the Flavius amphitheatre, he designed the elevation of a church in the form of an antique-styled rotunda, with a dome on a high tambour and a wreath of chapels encircling it. Equally important was the design of the fountain of the central church in Basque Loyola (Santuario di S. Ignazio a Loyola). In the Baroque realizations of the then Rome we find patterns for the architectural decoration of the Reisnerian church. In the layout and the artwork of the facades we notice the influence of the columnar Baroque facades, so common in different variants in the works of da Cortona, Borromini and Rainaldi. The monumental columnar facades built according to Carlo Rainaldi’s designs were newly completed: S. Andrea della Valle (1656 / 1662-1665 / 1666) and S. Maria in Campitelli (designed in 1658-1662 and executed in 1663-1667), and Borromini San Carlo alle Quatro Fontane (1667-1677). The angels supporting the garlands on the plinths of the tambour attic are modelled on the decoration of two churches of Bernini: S. Maria della Assunzione in Ariccia (1662-1664) and S. Andrea al Quirinale (1658-1670). The repertoire of mature Baroque also includes the window frames of the front facade of the floor in the form of interrupted beams and, with the header made in the form of sections capped with volutes. The design indicates that the chancel was to be laid out on a slightly elongated rectangle with rounded corners and covered with a ceiling with facets, with a cross-section similar to a heavily flattened dome. It is close to the solutions used by Borromini in the Collegio di Propaganda Fide and the Oratorio dei Filippini. The three oval windows decorated with C-shaped arches and with ribs coming out of the volute of the base of the dome, which were among the characteristic motifs of da Cortona, taken over from Michelangelo, are visible. The crowning lantern was given an original shape: a pear-shaped outline with three windows of the same shape, embraced by S-shaped elongated volutes, which belonged to the canonical motifs used behind da Cortona by the crowds of architects of late Baroque eclecticism. Along with learning architecture, which was typical at the Academy, Reisner learned painting and geodesy, thanks to which, after his return to Poland, he gained prestige and importance at the court of Jan III, then with the Płock Voivode Jan Krasiński. His promising architectural talent did gain prominence as an architect in Poland, although – like few students of St. Luke’s Academy – he received all the honors as a student and graduate.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 4 Special Issue; 159-191
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "contacts" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język