Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "belief" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 20
Tytuł:
Kilka uwag o Leona Koja koncepcji przekonań
Some Remarks on the Leon Koj’s Conception of Beliefs
Autorzy:
Lechniak, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013031.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
myślenie
przekonanie
zasadność przekonań
thinking
belief
justification of belief
Opis:
Professor Leon Koj presented his views on the nature of beliefs in some his papers. This article refers and discusses some main theses of Koj’s conception of belief. Koj treated beliefs as a kind of thinking and stressed a role of spontaneous beliefs a base of knowledge. This kind of belief does not require a justification until a change in belief is on offer.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2009, 57, 2; 61-73
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The internal structure of the Polish adaptation of the Post-critical Belief Scale
Autorzy:
Bartczuk, Rafał P.
Zarzycka, Beata
Wiechetek, Michał P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2128344.pdf
Data publikacji:
2019-04-04
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
post-critical belief
religiosity
religious beliefs
Opis:
Hutsebaut and his colleagues (1996, 2000; Fontaine et al., 2003) constructed the Post-Critical Belief Scale (PCBS) in order to measure the two dimensions along which Wulff (1991) summarized the various possible approaches to religion: Exclusion vs. Inclusion of Transcendence and Literal vs. Symbolic Interpretation. In the present article, the internal structure of the Polish version of the scale is analyzed. The results obtained in ten Polish samples (N = 1775) suggest that the internal structure of the Polish version partially reflects the assumed theoretical structure of PCBS. Furthermore, the results of principal component analysis and reliability analysis are presented in the article.
Źródło:
Roczniki Psychologiczne; 2013, 16, 3; 563-585
1507-7888
Pojawia się w:
Roczniki Psychologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ROZUM – WIEDZA – WIARA DYNAMIKA ZNACZEŃ
REASON – KNOWLEDGE – FAITH: THE DYNAMICS OF MEANING
Autorzy:
Kublikowski, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488181.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
rozum
wiedza
przekonanie
wiara
reason
knowledge
belief
faith
Opis:
The main goal of this paper is to explicate the meaning of such words as “reason”, ”knowledge” and “faith.” In addition, some relationships between these notions are analysed. Two attitudes can be distinguished: “faith — reason/knowledge” and “reason/knowledge – faith”. In the first case faith is initial, but a believer can take a rational (intellectual) effort to analyse what faith is. The second attitude is realised in the rational search to find faith. Many different types of arguments for the sentence “God exists” have been invented over years. These arguments have been the tools used in the cases of both attitudes. The arguments are analysed and discussed. The notion of argument is related to the notion of persuasion. Some different situa- tions can be distinguished: a claim is rightly argued and somebody is persuaded by this claim; a claim is rightly argued, but somebody is not persuaded; a claim is not rightly argued, but some- body is persuaded by such a claim (e.g. by an influential leader); and a claim is not rightly argued and somebody is not persuaded. The attitude “faith — reason/knowledge” (a religious attitude) is existential and practical. It con- sists of some components. One of them is a religious knowledge (doctrine). If a believer confesses his or her faith using the official (institutional) text — called in Latin Credo (The Creed) — then really they believe and accept a set of rational religious beliefs, which belong to the religious knowledge (doctrine). A religious faith, understood as God’s influence, is acknowledged as the basis for such an act of believing and accepting. So the religious attitude consists of a religious faith, beliefs, emotions and also free choice (decision, acceptance). The act of an acceptance does not only concern beliefs. A believer also ac- cepts moral and religious rules (principles). This is the type of morality motivated by religion. A re- ligious attitude is the rational, theoretical and practical synthesis of all these components.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2012, 60, 2; 71-88
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O cenności racjonalności w wierze religijnej
On how Precious Rationality is in Religious Cognition
Autorzy:
Pepliński, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015839.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
epistemologia
racjonalność
przekonania religijne
epistemology
rationality
religious belief
Opis:
The issue of rationality of religious beliefs belongs to the main problems of 20th century philosophy of religion. When posing this problem the term `rationality' is often used in a way that is not precise, and sometimes it seems to be ambiguous. In order to avoid this error I define rationality of acceptance regulatively as a property consisting in being in accordance with defined epistemic rules of the ethics of beliefs. The main rule that is taken into consideration here is the following requirement: `Each theorem p accepted by person S should be justifiable by her in a degree proportional to the degree of assertion with which he accepts p'. Acceptances having the property of so defined rationality belong to a broader class of reasonable acts, where rationality is understood as a property consisting in being a reliable use of human cognitive abilities. I claim that although the religious faith of a `common' Christian is not rational in this sense, as mysteries of faith are not justifiable by natural reason, it has a reasonable character and is precious from the epistemic point of view. I defend the proposition that the fact of not being rational in this particular sense does not involve irrationality that consists in breaking the rule that orders a change in the way of accepting a certain theorem p so as to adjust the degree of assertion to the justification one has, the borderline case being one of rejecting the theorem for which one does not have any epistemically valid justification. The proposition that one of these rules is obligatory for the believer with respect to his acceptance of the propositions of faith cannot be justified without stating that Christianity is false. This latter proposition cannot be proved philosophically.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2003, 51, 1; 219-244
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Belief and unbelief in God among Polish scholars and their views on the relationship between science and religion
Autorzy:
Gołąb, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2127674.pdf
Data publikacji:
2019-04-08
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Polish scholars
worldview
belief in God
science–religion relationship
Opis:
The paper presents selected results of a study on the religious views of 279 Polish scholars with a doctoral or higher degree. The percentage of scholars who declared belief in God was 56.3%. The four groups with the highest indices were chemists (80%), geographers and Earth scientists (76.2%), mathematicians and information technology specialists (73.1%), and medical scientists (64.5%). A small proportion of respondents (6.5%) chose the following option: “I don’t believe in a personal God but I believe in a higher power of some kind.” The percentages of atheists and agnostics were 18.3% and 7.2%, respectively. The subjects’ views on the relationship between science and religion were categorized according to the Barbour’s typology (Barbour, 1990). The largest proportion of the subjects (41.9%) denied the inevitability of conflict between science and religion; 13% held the opposite view. Some scholars (19.6%) expressed the view that science and religion should be treated as independent areas of inquiry. The relationship of dialog seemed to be the best form of their coexistence to 2% respondents, while 3.6% were in favor of the cooperation of science and religion in building a comprehensive worldview.
Źródło:
Roczniki Psychologiczne; 2017, 20, 1; 81-97
1507-7888
Pojawia się w:
Roczniki Psychologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wielowartościowość a pojęcia epistemiczne
Many Values and Epistemic Concepts
Autorzy:
Lechniak, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013395.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
logika epistemiczna
logika wielowartościowa
przekonanie
epistemic logic
many-valued logic
belief
Opis:
The paper presents several attempts to express intuition concerning the understanding of knowledge and conviction by means of the conceptual apparatus of many-valued logic. J. Łoś’s pioneer system has been presented here, the system constructed by Ngoc Duc Ho, in which the internal logic in this system is used by the knowing subject as the three-valued logic of Łukasiewicz and the third logical value is understood as “unjustified”, and the four-valued system of N. Belnap, the system that allows for the occurrence of propositions which are evaluated both as true and false.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 2; 375-390
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Free Will and Determinism Plus (FAD–Plus) scale: The validity and reliability of the Polish adaptation
Autorzy:
Kondratowicz-Nowak, Blanka
Duda, Joanna
Wierzbicki, Jakub
Zawadzka, Anna Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2125618.pdf
Data publikacji:
2019-03-01
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
belief in free will
determinism
unpredictability
subjective well-being
tool adaptation
Opis:
The article presents an analysis of the validity and reliability of the FAD-Plus scale by D. L. Paulhus and J. M. Carey, which is used to measure beliefs in free will, determinism, and the unpredictability of events. The results of three studies are presented. Based on the results of the first study, it was found that the tool has a consistent structure and that its 3-factor 16-item version is reliable. The second study revealed positive correlations between determinism and religious fundamentalism and belief in an unjust world as well as a positive correlation between belief in unpredictability and belief in an unjust world. The correlations of belief in free will with authoritarianism, belief in an unjust world, and religious fundamentalism were not significant. The third study revealed a positive correlation between belief in free will and positive emotions, a negative correlation between belief in determinism and positive emotions, and negative correlations of belief in determinism and belief in unpredictability with life satisfaction. The analysis of the FAD-Plus scale for the Polish sample proves that the 3-factor scale (the 16-item version) consisting of subscales measuring beliefs in free will, determinism, and unpredictability, is a parametrically satisfactory tool.
Źródło:
Roczniki Psychologiczne; 2018, 21, 4; 345-364
1507-7888
Pojawia się w:
Roczniki Psychologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Life of Pi by Yann Martel: The Use of Contradictions inan Experimental Novel on the Epistemological Status of Theistic Belief
Życie Pi Yanna Martela – użycie sprzeczności w eksperymentalnej powieści na temat epistemologicznego statusu wiary w Boga
Autorzy:
Teske, Joanna Klara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1886862.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Życie Pi
Yann Martel
sprzeczności
wiara
poznanie
Life of Pi
contradictions
belief
cognition
Opis:
Artykuł omawia Życie Pi Yanna Martela, koncentrując się na sposobach, w jaki powieść wykorzystuje sprzeczności, by poruszyć temat teistycznych, ateistycznych i agnostycznych przekonań. Powieść zdaje się bronić tezy, że teizm jest racjonalny (ze względu raczej na pragmatyczne niż epistemiczne racje), ateizm swym zaangażowaniem przypomina wiarę, podczas gdy agnostycyzm można utożsamić z dogmatycznym materializmem i biernym podejściem do życia. By zilustrować ten punkt widzenia, powieść proponuje czytelnikowi eksperyment, przedstawiając mu dwie wzajemnie sprzeczne wersje historii ocalenia Pi.
The essay discusses Yann Martel’s Life of Pi, focusing on the novel’s use of contradictions to present the theme of the theistic, atheistic and agnostic beliefs. The novel seems to defend the thesis that theism is rational (on pragmatic rather than epistemic grounds), atheism in its choice of commitment resembles faith, whereas agnosticism can be identified with dogmatic materialism and a passive attitude towards life. To illustrate this view the novel engages the readers in an experiment, offering them two mutually exclusive versions of Pi’s survival story.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 5; 279-294
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Employee Life Satisfaction: The Role of COVID-19-Related Fear and Worries and Employee Resources
Autorzy:
Kondratowicz, Blanka B.
Zawadzka, Anna M.
Iwanowska, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31341035.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
employees
life satisfaction
COVID-19 fear and worries
resources
belief in free will
Opis:
The aim of the study was to explore the factors that could alleviate the negative consequences of the COVID-19 pandemic on employee life satisfaction. We analyzed personal resources such as belief in free will and self-evaluated work efficiency, as well as condition and energy resources related to working conditions (i.e., employment stability, remuneration, and change on mode of work) as moderators of the relationship between COVID-19 fear and COVID-19 worries and life satisfaction. The results showed that life satisfaction among employees was negatively associated with COVID-19 worries, belief in free will and remuneration level. However, it was not associated with COVID-19 fear. The results also indicate that belief in free will may be a personal resource that increases life satisfaction only when the level of this arousal is low in the case of worries of COVID-19.
Źródło:
Roczniki Psychologiczne; 2023, 26, 2; 177-194
1507-7888
Pojawia się w:
Roczniki Psychologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filozofia rosyjska jako problem
Russian Philosophy as a Problem
Autorzy:
Załoska, Jurij
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015829.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Rosja
filozofia
wiara
rozum
Bóg
wolność
człowiek
Russia
philosophy
belief
intellect
God
freedom
man
Opis:
Russian philosophy appeared the in the 19th century on the basis of christian patristic, Ancient Greek thought, German idealism and world outlook ideas of the Orthodox Church. In ontology it is inclined to platonism. Most of all it is interested in a problem of belief and intellect, and also anthropological problematics of suffering, freedom, good and evil, sense of life. The presence of realism an ontology and personalism in anthropology is conditioned by a religious context.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2003, 51, 1; 427-438
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wiara, wątpliwości i tajemnica Wcielenia. Uwagi na marginesie książki Marka Dobrzenieckiego Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga
Faith, Doubts, and the Mystery of the Incarnation. Notes in the margin of the Marek Dobrzeniecki’s Book Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga
Autorzy:
Pepliński, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31232757.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
hiddenness of God
M. Dobrzeniecki
J.L. Schellenberg
doxastic voluntarism
faith
belief
belief in God
ukrycie Boga
ukrytość
J. L. Schellenberg
wiara religijna
wiara w Boga
sąd w sensie psychologicznym
wolicjonalność przekonań
Opis:
Niniejszy artykuł dotyczy ważnej i interesującej książki Marka Dobrzenieckiego Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga. Po krótkim omówieniu zawartości poszczególnych rozdziałów książki prezentuję swoje uwagi krytyczne. Dotyczą one przyjętej metody i podejścia do filozofii Schellenberga w ogólności, a argumentu z ukrytości w szczególności. Wątpliwa i wymagająca pogłębionego badania jest siatka pojęciowa pełniąca funkcję typologizacji propozycjonalnego wymiaru fenomenu wiary teistycznej. Warta rozważania jest możliwość niesymetryczności postaw wiary i niewiary, co wymaga uwzględnienia w rozumowaniach, których zasadność zakładałaby przenoszenie cech z jednej na drugą oraz funktora negacji. W sprawie woluntaryzmu wiary w Boga sugeruję, że należy rozpatrywać nie tylko stanowiska skrajne, czysto intelektualistyczne i czysto wolicjonalne, ale także u miarkowane i mieszane. Argumentuję szeroko, że krytyka Dobrzenieckiego skierowana przeciwko argumentom Rea i Mourada nie jest konkluzywna. Argumentuję, że samo możliwość woluntarności niewiary podważa zasadność argumentu Schellenberga i dlatego powinna ona być wykluczona w sposób maksymalnie możliwie uzasadniony. Sugeruję uzupełnienie podejścia Dobrzenieckiego o podejście ‘transparadygmatyczne’ polegające na rodzaju krytyki zewnętrznej, która w świetle nieprzystawania argumentacji Schellenberga do opisywanego fenomenu prowadzi do modyfikacji aparatu teoretycznego paradygmatu Schellenberga. Taka modyfikacja odbiera argumentowi tego ostatniego moc uzasadniającą.
This paper concerns an important and exciting book by Marek Dobrzeniecki Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga [Hiddenness and the Incarnation: A Theistic Response to John L. Schellenberg’s Argument for Divine Nonexistence]. After a brief discussion of the content of the book’s chapters, critical remarks are presented. They concern the adopted method and approach to Schellenberg’s philosophy in general and the argument from hiddenness in particular. The conceptual framework serving as a typologization of the propositional dimension of the phenomenon of theistic belief/faith is dubious and requires in-depth research. It is worth considering the possibility of asymmetry of the attitudes of belief/faith and unbelief, which requires consideration in the reasoning whose legitimacy would assume the transfer of features from one to the other and the negation functor. Regarding the voluntarism of belief in God, the paper suggests that extreme, purely intellectual, and purely volitional positions should be considered, as well as moderate and mixed ones. It is argued extensively that Dobrzeniecki’s criticism against the arguments of Rea and Mourad is not conclusive. Just the possibility of voluntariness of disbelief undermines the validity of Schellenberg’s argument and should therefore be ruled out as much as possible. The paper suggests supplementing Dobrzeniecki’s approach with a ‘trans-paradigmatic’ approach consisting of external criticism, which, in the light of Schellenberg’s arguments being probably incompatible with the described phenomenon of religious belief in God, leads to a modification of the theoretical apparatus of Schellenberg’s paradigm. Such a modification deprives the latter’s argument of justification.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2023, 71, 1; 413-436
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Once More about Moore’s Paradox in Epistemic Logic and Belief Change Theory
JESZCZE RAZ O PARADOKSIE MOORE’A W LOGICE EPISTEMICZNEJ I TEORII ZMIAN PRZEKONANIOWYCH
Autorzy:
LECHNIAK, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488489.pdf
Data publikacji:
2018-09
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Moore’s paradox
epistemic logic
belief change theory
paradoks Moore’a
logika epistemiczna
teoria zmian przekonaniowych
Opis:
In this article, it was first presented Moore’s paradox per se and after the author focused on the logical perspective—at first he analyzed these considerations in the field of so-called standard epistemic logic and after on the formal theory of belief change.
W niniejszym artykule najpierw został zaprezentowany paradoks Moore’a per se, a następnie autor skupił się na perspektywie logicznej,analizując wpierw problem w zakresie tak zwanej standardowej logiki epistemicznej, a potem formalnej teorii zmian przekonaniowych.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2018, 66, 3; 77-99
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pragmatyczny wymiar tak zwanej tezy Clifforda
The Pragmatic Dimension of the So-Called Clifford’s Thesis
Autorzy:
Dyrda, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31231986.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
W.K. Clifford
W. James
etyka przekonań
pragmatyzm
autorytet tradycji
ethics of belief
pragmatism
the authority of tradition
Opis:
Celem artykułu jest analiza etycznej wersji ewidencjalizmu XIX-wiecznego matematyka i filozofa W.K. Clifforda i obrona go przed zarzutami formułowanymi przez pragmatystów. Znana teza Clifforda brzmi: „Zawsze, wszędzie i bez względu na osobę niesłusznie jest żywić przekonania oparte na niedostatecznym świadectwie”. Argumentacja Clifforda na rzecz tej tezy, wpisująca się zasadniczo w XIX-wieczny program pozytywistycznej epistemologii, świadomie uwzględniała elementy pragmatyczne, wykluczające jej przesadnie radykalne odczytanie i krytykę. Okazuje się też, że współczesne koncepcje pragmatyczne właściwie wspierają normatywne intuicje, kryjące się za programem „etyki przekonań”, zaproponowanym przez Clifforda prawie 150 lat temu. Te ostatnie obejmują twierdzenie o normatywnych-etycznych podstawach epistemologii.
The main aim of this paper is to scrutinize William Kingdon Clifford’s ethical evidentialism and to defend it against the criticism formulated by pragmatist thinkers. Clifford famous thesis states: “It is wrong, always, everywhere, and for anyone, to believe anything upon insufficient evidence.” Clifford’s argumentation for this thesis, which fits into 19th century positivist epistemology, consciously included pragmatist elements which defy the classical pragmatist criticism of its supposed radicality. Additionally, it seems that contemporary pragmatists accounts support normative intuitions that backed up Clifford’s account of ethics of belief, proposed almost 150 years ago. The latter includes a normative-ethical argument for the grounds of epistemology.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2022, 70, 3; 179-204
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prawda i normatywność: Czy prawda jest normą oceny twierdzeń?
Truth and Normativity: Is Truth a Norm of Evaluation of Propositions?
Autorzy:
Kublikowski, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31233173.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
a belief
truth
a justification
cognition
knowledge
a value
a norm
przekonanie
prawda
uzasadnianie
poznanie
wiedza
wartość
norma
Opis:
Kategoria prawdy budzi kontrowersje od czasów filozofii starożytnej aż do współczesnej. W związku z dyskusjami na temat korespondencyjnej, klasycznej teorii prawdy powstały teorie nieklasyczne, łączące pojęcie prawdy z oczywistością, skutecznym działaniem, koherencją, powszechną zgodą itp. Ostra polemika próbuje w ogóle wyeliminować kategorię prawdy. Powstaje pytanie: czy taka radykalna krytyka jest słuszna i uzasadniona? Wydaje się, że jest ona przesadna. Celem artykułu jest argumentacja za tezą, że prawda — jako wartość i norma („wzorzec”, element systemu odniesienia itp.) — jest niezbywalna przy epistemicznej ocenie twierdzeń, które mają swoje konsekwencje teoretyczne i praktyczne. Strukturę artykułu wyznaczają następujące punkty: (1) krytyka kategorii prawdy, (2) prawda jako wartość i (3) prawda jako norma w systemie odniesienia. W punkcie wyjścia przyjmuję syntetyczną charakterystykę prawdy sformułowaną przez Michaela P. Lyncha w jego monografii pt. Prawda i życie. Dlaczego prawda jest ważna (2020): (a) Prawda jest obiektywna. (b) Prawda jest wartością, jest dobra. (c) Prawda jest wartościowym celem dociekań. (d) Prawda jest wartościowa ze względu na nią samą. Prawda faktycznie jest wartościowa, umożliwia bowiem stwierdzenie, że ktoś myli się, kłamie, popełnia krzywoprzysięstwo, manipuluje kimś w życiu osobistym czy społecznym. Oprócz tego, bez kategorii prawdy nie można nawet stwierdzić — jak to usiłuje czynić sceptycyzm — że prawdą jest, iż prawda nie jest czymś wartościowym, godnym uwagi itp. Kategoria prawdy — pełniąca funkcję poznawczego celu i normy — pomimo różnych kontrowersji jest wciąż niezbywalna przy ocenie wartości logicznej zdań (i wyrażanych przez nie twierdzeń). Kategoria prawdy jest semantyczna, lecz jej rozpoznawanie — uznawanie zdania przez kogoś za prawdziwe (czyli asercja) — jest kategorią pragmatyczną. Stwierdzana post factum skuteczność działania, podjętego na podstawie jakiegoś zdania, jest mocną racją za tym, aby dane zdanie uznać za prawdziwe. Respekt dla prawdy jest lepszy niż jego brak.
The category of truth has been controversial since ancient philosophy until the contemporary one. Discussions on the correspondence classical theory of truth have given rise to non-classical theories combining the notion of truth with evidence, a useful action, coherence or a common agreement etc. A sharp polemics has tried to eliminate at all the category of truth. The question arises whether such a radical criticism is right and justified? It seems that it is exaggerated. The goal of this article is an argumentation for the thesis that truth — as a value and a norm (“a pattern”, an element of a reference system etc.) — is indispensable for the epistemic evaluation of propositions which have their theoretical and practical consequences. The structure of the article is fixed by the following paragraphs: (1) the criticism of the category of truth, (2) truth as a value and (3) truth as a norm in a reference system. At the starting point I take a compact characteristics of truth formed by Michael P. Lynch in his monograph entitled True to Life: Why Truth Matters (2020): (a) Truth is objective. (b) Truth is a value, truth is good. (c) Truth is a valuable goal of inquiry. (d) Truth is valuable itself. In fact truth is valuable because it makes it possible to claim that someone is not right, lies, commits perjury, misleads someone in private or social life. Apart from that without the category of truth it is even impossible to claim — as scepticism maintains — that it is true that truth is not valuable, noteworthy etc. The category of truth — which plays a role of a cognitive goal and of a norm — despite various controversies is still indispensable for the evaluation of a logical value of sentences (and propositions expressed by them). The category of truth is semantic, but its recognition — someone’s acknowledging of a sentence as true (i.e. an assertion) — is a pragmatic category. Asserted post factum efficiency of an action — undertaken on the basis of a sentence — is a strong reason for acknowledging it as true. The respect for truth is better that the lack of it.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2023, 71, 4; 43-58
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zastosowanie systemów pośrednich między S4 A S5 w kontekstach epistemicznych
Application of Systems that are Intermediate between S4 and S5 in Epistemic Contexts
Autorzy:
Lechniak, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2012906.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
logika modalna
systemy logiki modalnej
wiedza
przekonanie
pojęcia epistemiczne
modal logic
systems of modal logic
knowledge
belief
epistemic concepts
Opis:
The article presents systems of modal logics that are stronger than the S4 and weaker than the S5 systems. After a syntactic and semantic presentation of the systems, they are presented as applied to expressing the property of time. Then, after a discussion of some of Hintikka’s arguments concerning “the only” logic proper for the concept of knowledge and belief, against the background of a discussion of various concepts of knowledge and convictions, the application of the S4.2, S4.3, S4F systems as well as of the S4.4 system for expressing properties of epistemic concepts is shown.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2010, 58, 2; 41-60
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 20

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies