Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "antiquity," wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-13 z 13
    Tytuł:
    Lukrecja – „dux Romanae pudicitiae” czy „mulier laudis avida”?
    Lucretia – “dux Romanae pudicitiae” or “mulier laudis avida”?
    Autorzy:
    Gacia, Tadeusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1944394.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Lukrecja
    exemplum
    tradycja rzymska
    antyk chrześcijański
    Lucretia
    Roman tradition
    Christian antiquity
    Opis:
    In this essay the author discusses two different visions of Lucretia (Lucrece). For Roman writers – Livy, Cicero, Valerius Maximus and Seneca – she was the ideal incarnation of ancient Roman virtues: pudicitia, castitas, virilis animus, virtus. Early Christian writers – Tertullian, Jerome, Augustine – call up Lucretia’s deed in order to prove various points argued in their works. Ethical value of her famous deed, undeniable for ancient Romans, they accept only in so far as their religion allows them to, considering Christian examples to be much nobler.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2009, 57, 3; 117-130
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Herbert’s Postcolonial Antiquity and Defensive Nationalism
    Autorzy:
    Uffelmann, Dirk
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1798829.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-29
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Zbigniew Herbert; poetry; antiquity; Polish People’s Republic; postcolonialism; nationalism; internal colonization
    Opis:
    The Polish version of this article was published in Roczniki Humanistyczne vol. 65, issue 1 (2017). This paper proposes a postcolonial reading of antiquity motifs from Zbigniew Herbert’s po-ems from the times of socialism. References to ancient history, mythology, and biblical allusions are interpreted as allegories of the political culture in the Polish People’s Republic. While in his poems written between 1956 and 1990 Herbert depicts communism as an attempt at Russian colonization of Poland, in seminal texts the focus lies mainly on the internal effects for the Polish colonized mind. Linking communist Moscow to ancient Rome, Herbert accomplishes a peculiar anti-imperial translatio imperii. It is this trans-chronic perspective of Herbert’s poems which allows for rounding off the paper with connecting Herbert’s anti-imperial attitude with defensive nationalism and proposing recent right-wing tendencies in the Polish appropriation of post-colonial theory (Ewa Thompson et al.) as a heuristic model for understanding Herbert’s civil position during communism.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 1 Selected Papers in English; 21-42
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Norwid’s literary “Etruscan” works
    Norwidowskie „etruski” literackie
    Autorzy:
    Gadamska-Serafin, Renata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/17882183.pdf
    Data publikacji:
    2020-05-06
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Norwid
    Etruscans
    Etruscan art
    Romanticism
    Antiquity
    Stanisław Kostka Potocki
    Wilanów
    Etruskowie
    sztuka etruska
    romantyzm
    antyk
    Opis:
    Norwid’s stay in Florence – the capital of the former Etruria – in the 1840s coincided with the height of European interest in Etruscan culture. In Italy, there were numerous Etruscan museums, mainly private ones, with magnificent collections from excavations. In Europe (Italy, France, Germany and Great Britain) a lot of interesting and usually richly illustrated publications on the Etruscans were published. Norwid could have become familiar with a good selection of these works at the University Library in Berlin, and also in Italy itself. It seems, however, that his Etruscan passion was born in Poland, in the paint shop of Aleksander Kokular. In the Warsaw years, the poet must have visited the magnificent Gallery of Antiquity in Wilanów (where his teacher – Kokular, produced various paintings) and as a “student” of fine arts he had to know the pioneer work (and collections) of S.K. Potocki O sztuce u dawnych, czyli Winckelmann polski, three chapters of the book were devoted to Etruscan art. Not without significance were Norwid’s contacts (domestic and Parisian) with the “Etruscan” collectors: the Potocki, Czartoryski and Działyński families. The Etruscans left their mark both in the notebooks and in the works of the author of Quidam, from his Italian period (which is obvious) to the novel Tajemnica lorda Singelworth written shortly before his death; thus Norwid’s fascination with Etruscan culture and art lasted until the end of his life. Interestingly, the notes also confirm his presence at one of the most recent archaeological sites of that time: in the presumed tomb of the Etruscan ruler Porsenna. All these facts make Norwid one of the few Polish Romantics (alongside J.I. Kraszewski) who were deeply and substantively interested in this archaeological and cultural theme. Norwid’s literary and plastic “Etruscan” works also constitutes an important – equal to the vision of British, Italian and French artists – contribution of the Polish “magician” to saving and preserving the Etruscan heritage in the culture (and awareness) of modern Europe.
    Pobyt Norwida we Florencji – stolicy dawnej Etrurii – w latach 40. XIX w. przypadł na apogeum europejskiego zainteresowania kulturą etruską. We Włoszech działały wówczas liczne muzea etruskie, głównie prywatne, posiadające wspaniałe zbiory pochodzące z wykopalisk. W Europie (we Włoszech, Francji, Niemczech i Wielkiej Brytanii) ukazywało się mnóstwo interesujących i zwykle bogato ilustrowanych publikacji na temat Etrusków. Norwid mógł zaznajomić się ze sporym wyborem tych prac w Bibliotece Uniwersyteckiej w Berlinie, a także w samej Italii. Wydaje się wszakże, że jego pasja etruska zrodziła się już w Polsce, w malarni Aleksandra Kokulara. W latach warszawskich poeta zapewne wizytował wspaniałą Galerię starożytności w Wilanowie (gdzie jego nauczyciel – Kokular, wykonywał różne prace malarskie) i jako „student” sztuk pięknych musiał znać pionierskie dzieło (i zbiory) S.K. Potockiego O sztuce u dawnych, czyli Winckelmann polski, którego trzy rozdziały były poświęcone sztuce etruskiej. Nie bez znaczenia były też kontakty Norwida (krajowe i paryskie) z kolekcjonującymi „etruski” rodzinami Potockich, Czartoryskich i Działyńskich. Ślady Etrusków znajdujemy zarówno w notatnikach, jak i w twórczości autora Quidama, od tej z lat włoskich (co oczywiste) aż po przedśmiertną nowelę Tajemnicę lorda Singelworth; fascynacja kulturą i sztuką etruską trwała więc do końca życia Norwida. Co ciekawe, w notatkach zachował się też potwierdzony przez samego poetę ślad jego bytności na jednym z najświeższych stanowisk archeologicznych tamtych czasów: w domniemanym grobowcu etruskiego władcy Porsenny. Wszystkie te fakty czynią Norwida jednym z nielicznych polskich romantyków (obok J.I. Kraszewskiego), którzy byli głęboko i merytorycznie zainteresowani tym archeologiczno-kulturowym tematem. Norwidowskie „etruski” literacko-plastyczne to także ważny, równorzędny wobec wizji artystów brytyjskich, włoskich czy francuskich, wkład polskiego „sztukmistrza” w ocalenie i utrwalenie dziedzictwa Etrusków w kulturze (świadomości) Europy nowożytnej.
    Źródło:
    Studia Norwidiana; 2018, 36 English Version; 217-250
    0860-0562
    Pojawia się w:
    Studia Norwidiana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Norwidowskie „etruski” literackie
    Norwid’s literary „Etruscan” works
    Autorzy:
    Gadamska-Serafin, Renata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2117308.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Norwid
    Etruskowie
    sztuka etruska
    romantyzm
    antyk
    Stanisław Kostka Potocki
    Wilanów
    Etruscans
    Etruscan art
    Romanticism
    Antiquity
    Opis:
    Pobyt Norwida we Florencji – stolicy dawnej Etrurii – w latach 40. XIX w. przypadł na apogeum europejskiego zainteresowania kulturą etruską. We Włoszech działały wówczas liczne muzea etruskie, głównie prywatne, posiadające wspaniałe zbiory pochodzące z wykopalisk. W Europie (we Włoszech, Francji, Niemczech i Wielkiej Brytanii) ukazywało się mnóstwo interesujących i zwykle bogato ilustrowanych publikacji na temat Etrusków. Norwid mógł zaznajomić się ze sporym wyborem tych prac w Bibliotece Uniwersyteckiej w Berlinie, a także w samej Italii. Wydaje się wszakże, że jego pasja etruska zrodziła się już w Polsce, w malarni Aleksandra Kokulara. W latach warszawskich poeta zapewne wizytował wspaniałą Galerię starożytności w Wilanowie (gdzie jego nauczyciel – Kokular, wykonywał różne prace malarskie) i jako „student” sztuk pięknych musiał znać pionierskie dzieło (i zbiory) S.K. Potockiego O sztuce u dawnych, czyli Winckelmann polski, którego trzy rozdziały były poświęcone sztuce etruskiej. Nie bez znaczenia były też kontakty Norwida (krajowe i paryskie) z kolekcjonującymi „etruski” rodzinami Potockich, Czartoryskich i Działyńskich. Ślady Etrusków znajdujemy zarówno w notatnikach, jak i w twórczości autora Quidama, od tej z lat włoskich (co oczywiste) aż po przedśmiertną nowelę Tajemnicę lorda Singelworth; fascynacja kulturą i sztuką etruską trwała więc do końca życia Norwida. Co ciekawe, w notatkach zachował się też potwierdzony przez samego poetę ślad jego bytności na jednym z najświeższych stanowisk archeologicznych tamtych czasów: w domniemanym grobowcu etruskiego władcy Porsenny. Wszystkie te fakty czynią Norwida jednym z nielicznych polskich romantyków (obok J.I. Kraszewskiego), którzy byli głęboko i merytorycznie zainteresowani tym archeologiczno-kulturowym tematem. Norwidowskie „etruski” literacko-plastyczne to także ważny, równorzędny wobec wizji artystów brytyjskich, włoskich czy francuskich, wkład polskiego „sztukmistrza” w ocalenie i utrwalenie dziedzictwa Etrusków w kulturze (świadomości) Europy nowożytnej.
    Norwid’s stay in Florence – the capital of the former Etruria – in the 1840s coincided with the height of European interest in Etruscan culture. In Italy, there were numerous Etruscan museums, mainly private ones, with magnificent collections from excavations. In Europe (Italy, France, Germany and Great Britain) a lot of interesting and usually richly illustrated publications on the Etruscans were published. Norwid could have become familiar with a good selection of these works at the University Library in Berlin, and also in Italy itself. It seems, however, that his Etruscan passion was born in Poland, in the paint shop of Aleksander Kokular. In the Warsaw years, the poet must have visited the magnificent Gallery of Antiquity in Wilanów (where his teacher – Kokular, produced various paintings) and as a “student” of fine arts he had to know the pioneer work (and collections) of S.K. Potocki O sztuce u dawnych, czyli Winckelmann polski, three chapters of the book were devoted to Etruscan art. Not without significance were Norwid’s contacts (domestic and Parisian) with the “Etruscan” collectors: the Potocki, Czartoryski and Działyński families. The Etruscans left their mark both in the notebooks and in the works of the author of Quidam, from his Italian period (which is obvious) to the novel Tajemnica lorda Singelworth written shortly before his death; thus Norwid’s fascination with Etruscan culture and art lasted until the end of his life. Interestingly, the notes also confirm his presence at one of the most recent archaeological sites of that time: in the presumed tomb of the Etruscan ruler Porsenna. All these facts make Norwid one of the few Polish Romantics (alongside J.I. Kraszewski) who were deeply and substantively interested in this archaeological and cultural theme. Norwid’s literary and plastic “Etruscan” works also constitutes an important – equal to the vision of British, Italian and French artists – contribution of the Polish “magician” to saving and preserving the Etruscan heritage in the culture (and awareness) of modern Europe.
    Źródło:
    Studia Norwidiana; 2018, 36; 203-233
    0860-0562
    Pojawia się w:
    Studia Norwidiana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Norwid’s Roma antiqua in its full glory
    Autorzy:
    Gadamska-Serafin, Renata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/17897050.pdf
    Data publikacji:
    2021-02-24
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Norwid
    Włochy
    Italia
    antyczny Rzym Norwida
    Roma antiqua
    antyk romantyków
    romanitas
    Italy
    Norwid’s ancient Rome
    Romantic antiquity
    Opis:
    Magdalena Karamucka’s book Antyczny Rzym Norwida [Norwid’s Ancient Rome] is the first monographic study of the problem addressed in the title. Ancient Rome is presented in this valuable study from different perspectives: as a geographical, historical and cultural reality and as a literary topos. The starting point for the discussion is a chapter devoted to a Roman episode of Norwid’s biography and his Roman readings. Another subject of analysis are the poet’s political, religious and historiosophical reflections about Rome and his remarks on literature, art and Roman theatre. The main, comparative part is devoted to a meticulous analysis of reminiscences, quotations (paraphrases), titles, etc. taken from works of Roman authors (including Catullus, Horace, Juvenal, Ovid, Virgil), Norwid’s translational work and his Roman correspondence. However, Norwid’s Roma antiqua presented in the monograph is not frozen in a dead form. The author shows in an interesting and convincing way how this romanitas becomes a starting (or reference) point for the author of Quidam in his reflections on almost all aspects of his contemporary times.
    Źródło:
    Studia Norwidiana; 2019, 37 English Version; 227-247
    0860-0562
    Pojawia się w:
    Studia Norwidiana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Norwidowska Roma antiqua w pełnej odsłonie
    Norwid’s Roma antiqua in its full version
    Autorzy:
    Gadamska-Serafin, Renata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2117475.pdf
    Data publikacji:
    2019-11-14
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Norwid
    Włochy
    Italia
    antyczny Rzym Norwida
    Roma antiqua
    antyk romantyków
    romanitas
    Italy
    Norwid’s ancient Rome
    Romantic antiquity
    Opis:
    Książka Magdaleny Karamuckiej Antyczny Rzym Norwida jest pierwszym monograficznym opracowaniem postawionego w tytule zagadnienia. Starożytna Roma prezentowana jest w tym wartościowym studium w wielu odsłonach: jako rzeczywistość geograficzno-historyczno-kulturowa i jako topos literacki. Punktem wyjścia do rozważań jest rozdział poświęcony rzymskiemu fragmentowi biografii Norwida oraz jego rzymskim lekturom. Następnie przedmiotem dociekań stają się refleksja polityczna, religijna i historiozoficzna poety osnuta wokół Rzymu oraz jego uwagi nad literaturą, sztuką i teatrem rzymskim. Część zasadnicza – komparatystyczna, poświęcona jest drobiazgowej analizie reminiscencji, cytatów (parafraz), tytułów itp., zaczerpniętych z dzieł twórców rzymskich (m.in. Katullusa, Horacego, Juwenalisa, Owidiusza, Wergiliusza); dorobkowi translatorskiemu Norwida oraz jego rzymskiej korespondencji. Przedstawiona w rozprawie Norwidowska Roma antiqua nie zastyga jednak w martwym kształcie. Autorka ciekawie i przekonująco pokazuje, jak owa romanitas staje się dla autora Quidama punktem wyjścia (bądź odniesienia) w rozmyślaniach nad wszystkimi niemal aspektami XIX-wiecznej współczesności.
    Magdalena Karamucka’s book Antyczny Rzym Norwida [Norwid’s Ancient Rome] is the first monographic study of the problem addressed in the title. Ancient Rome is presented in this valuable study from different perspectives: as a geographical, historical and cultural reality and as a literary topos. The starting point for the discussion is a chapter devoted to a Roman episode of Norwid’s biography and his Roman readings. Another subject of analysis are the poet’s political, religious and historiosophical reflections about Rome and his remarks on literature, art and Roman theatre. The main, comparative part is devoted to a meticulous analysis of reminiscences, quotations (paraphrases), titles, etc. taken from works of Roman authors (including Catullus, Horace, Juvenal, Ovid, Virgil), Norwid’s translational work and his Roman correspondence. However, Norwid’s Roma antiqua presented in the monograph is not frozen in a dead form. The author shows in an interesting and convincing way how this romanitas becomes a starting (or reference) point for the author of Quidam in his reflections on almost all aspects of his contemporary times.
    Źródło:
    Studia Norwidiana; 2019, 37; 229-250
    0860-0562
    Pojawia się w:
    Studia Norwidiana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mit obrazem współczesności, czy współczesność odbiciem mitu? Homer, Iliada Alessandro Baricco
    Myth as the Image of Contemporaneity or Modern Times as the Reflection of the Myth? Homer, Iliad by Alessandro Baricco
    Autorzy:
    Krauze-Kołodziej, Aleksandra
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1798763.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-24
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Alessandro Baricco; Iliada; Homer; współczesna literatura włoska; recepcja antyku
    Alessandro Baricco; Iliad; Homer; modern Italian literature; reception of Antiquity
    Opis:
    Celem artykułu jest analiza i interpretacja autorskiej wersji Iliady Homera napisanej w 2004 roku przez współczesnego włoskiego pisarza Alessandro Baricco. Oparł się on na tłumaczeniu Iliady autorstwa Marii Grazii Ciani. Reinterpretacja starożytnego poematu Homerowego stanowi, jak się wydaje, interesujący przykład próby uwspółcześnienia starożytnego dzieła literackiego. W artykule autorka analizuje oraz interpretuje treść i konstrukcję współczesnej wersji poematu, porównując ją z jej pierwowzorem oraz tłumaczeniem na język włoski Iliady, na którym bazował Baricco.
    The aim of the article is to analyze and interpret the new version of the Iliad written in 2004 by the contemporary Italian writer Alessandro Baricco. He based his version of the text on the Italian translation of Iliad by Maria Grazia Ciani. The reinterpretation and reconstruction of the ancient poem of Homer by Alessandro Baricco seems to be an interesting example of an attempt to modernize an ancient literary work. In the article, the author analyzes and interprets the content and the structure of the contemporary version of the poem, comparing it to the original text of the Iliad and its Italian translation on which Baricco was basing.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 3; 45-66
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The First Polish-French Rendez-Vous of Cultures. Henry III of France’s (Henri de Valois’) Polish Episode
    Autorzy:
    Półćwiartek-Dremierre, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1807087.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-23
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    dialogue of cultures, Henry III of France, Desportes, Kochanowski, Ballet des Polonais, Antiquity in the Renaissance, 16th century, Poland, France
    Opis:
    The Polish version of the article was published in “Roczniki Humanistyczne,” vol. 63 (2015), issue 1. A complex political game, differences in the level of development of the political, social and aesthetic thought, different customs, and also frequently a language gap—all these conspired against the Polish-French dialogue in the sphere of culture in the years 1573-1574. The article analyzes the opportunities for both parties to get to know each other during the Polish episode of Henri de Valois: a visit by the Polish group of envoys to Paris in the summer of 1573, and a poetical exchange between Philippe Desportes and Poles, including Jan Kochanowski, that closed the Henri period. The exchange, up till the recent times called univocally a “duel,” turns out to be, in the case of Adieu à la Pologne and Gallo crocitanti ἀμοιβή the starting of a real, albeit ephemeral dialogue beyond the political and everyday reality, one on the level of art.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 1 Selected Papers in English; 73-91
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Vrijheid, burgerlijk activisme en kritiek op het absolutisme: enkele casussen van het Nederlandse republicanisme in de verlichting
    Freedom, Civil Activism and Critics of the Absolutism: Some Cases of the Dutch Republicanism in Enlightenment
    Autorzy:
    Urbaniak, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1791170.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-15
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    republikanizm
    wolność
    Oświecenie
    Wilhelm V
    starożytność
    mit batawski
    satyra polityczna
    krytyka
    patrioci
    republicanism
    freedom
    Enlightenment
    William V
    antiquity
    the Batavian myth
    political satire
    criticism
    patriots
    Opis:
    Wolność, zaangażowanie obywatelskie i krytyka absolutyzmu. Kilka przykładów niderlandzkiego republikanizmu w Oświeceniu W niniejszym artykule przedstawiam rozwój myśli republikańskiej w Niderlandach w ostatnich dziesięcioleciach osiemnastego wieku. W tym celu prezentuję trzy przykłady postaw republikańskich, które moim zdaniem wywarły największe piętno na tworzenie się niderlandzkiej tożsamości narodowej w czasach przedwspółczesnych. Analiza przykładów ma za zadanie oddać sposób, w jaki powstawało republikańskie myślenie w umysłach Niderlandczyków. W tym celu badam zarówno ideologię republikańskich ideałów, jak i ich warstwę retoryczną – to, w jaki sposób przekazywane były w formie tekstów i obrazów ówczesnemu odbiorcy.   De bedoeling van deze bijdrage is te laten zien hoe de ontwikkeling van de republikeinse gedachten in Nederland in de laatste decennia van de achttiende eeuw verliep. Daarvoor presenteer ik drie casussen van het Nederlands republicanisme die volgens mij het meest cruciaal waren voor de vorming van de Nederlandse identiteit in de vroegmoderne tijd. Bij de analyse van de casussen probeer ik weer te geven hoe de republikeinse boodschap tot stand kwam: ik kijk zowel naar de ideologie die in de republikeinse concepten opgesloten lag, als naar de retorische weergave van de republikeinse ideeën – hoe ze, in de vorm van teksten en prenten, aan de lezer werden gepresenteerd. 
    De bedoeling van deze bijdrage is te laten zien hoe de ontwikkeling van de republikeinse gedachten in Nederland in de laatste decennia van de achttiende eeuw verliep. Daarvoor presenteer ik drie casussen van het Nederlands republicanisme die volgens mij het meest cruciaal waren voor de vorming van de Nederlandse identiteit in de vroegmoderne tijd. Bij de analyse van de casussen probeer ik weer te geven hoe de republikeinse boodschap tot stand kwam: ik kijk zowel naar de ideologie die in de republikeinse concepten opgesloten lag, als naar de retorische weergave van de republikeinse ideeën – hoe ze, in de vorm van teksten en prenten, aan de lezer werden gepresenteerd. 
    The purpose of this contribution is to show how republican thought in the Netherlands developed during the last decades of the eighteenth century. To this end, I present three cases of Dutch republicanism, which, I believe, were the most crucial in the formation of Dutch identity in the early modern period. When analysing these cases, I try to show how the republican message came about: I look both at the ideology that was embedded in republican concepts, and at the rhetorical representation of republican ideas – how, in the form of texts and prints, they were presented to the reader.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 5 Zeszyt Specjalny / Speciale Uitgave; 19-35
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    L’émergence et le développement de la grammaire dans l’Antiquité grecque
    Powstanie i rozwój gramatyki w starożytności greckiej
    Autorzy:
    Swiggers, Pierre
    Wouters, Alfons
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1953986.pdf
    Data publikacji:
    2004
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    analiza syntaktyczna w starożytności
    Arystoteles
    części mowy
    Dionizy z Halikarnasu
    filozofia języka w starożytności
    gramatyka aleksandryjska
    gramatyka antyczna
    gramatyka i filozofia w starożytności
    gramatyka
    logika
    poetyka i retoryka
    historia terminów gramatycznych
    historia (zachodniego) językoznawstwa
    kategorie gramatyczne
    klasy słów
    nauczanie gramatyki
    Platon
    stoicy
    Alexandrian grammar
    ancient grammar
    Aristotle
    Dionysius of Halicarnassus
    grammar and philosophy in Antiquity
    grammar
    logic
    poetics and rhetorics
    grammatical categories
    (history of) grammatical terminology
    history of (Western) linguistics
    parts-of-speech model
    philosophy of language in Antiquity
    Plato
    sentence analysis in Antiquity
    Stoics
    teaching of grammar
    word classes
    Opis:
    Artykuł prezentuje genezę gramatyki w Grecji starożytnej i koncentruje się na procesie autonomizacji, poprzez który gramatyka (gr. γραμματική) stała się oddzielnym polem badań i dyscypliną „techniczną”, tj. działem wiedzy (praktycznej i teoretycznej) opartej na empirii (por. semantykę gr. τέχνη). Wiedza ta była przekazywana jako dyscyplina naukowa w zorganizowanym systemie dydaktycznym i ukierunkowana na badanie faktów i struktur językowych, takich, jakie się ujawniają w tekstach (literackich). Proces autonomizacji, poprzez który gramatyka uzyskała swój własny status, jest tu analizowany z dwóch punktów widzenia. (I) Jeżeli chodzi o sam przedmiot badań, to gramatyka stała się autonomiczna w relacji do poetyki i retoryki. Wspólnym pierwotnie przedmiotem gramatyki, poetyki i retoryki, było λέξις, tj. wyrażenie słowne (literackie). Wszechstronne badanie λέξις obejmowało gramatykę, jak to widać w tekstach źródłowych, takich jak dzieła na temat poetyki i retoryki Arystotelesa i Dionizjusza z Halikarnasu, szczegółowo tutaj przeanalizowane. Początki takich całościowych badań λέξις można znaleźć w poglądach gramatyków aleksandryjskich, dotyczących przedmiotu i zadań gramatyki, oraz w definicji „gramatyki” podanej w Τέχνη γραμματική Dionizjusza Traka (według niej „gramatyka” obejmuje czytanie, analizę, wyjaśnianie i ocenianie dzieł literackich). (II) Jeżeli chodzi o określenie funkcji, metody i metajęzyka gramatyki, to zasadniczą wagę ma zbadanie powiązań między filozofią i gramatyką. Badanie takie stanowi drugą część niniejszego artykułu. W analizie związków między filozofią i gramatyką wyróżnione są następujące etapy: (i) W pierwszym etapie refleksja lingwistyczna polegała na opartych na filozofii rozważaniach dotyczących semantycznych właściwości powiązanych ze sobą słów: od sofistów po Arystotelesa znajdujemy wypowiedzi dość jasno mówiące o takich własnościach jak synonimia, antonimia i paronimia. (ii) Etap drugi wyznacza formułowanie podstawowych zasad analizy zdań. Głównym w tym względzie osiągnięciem był platoński dwupodział zdania na ὄνομα i ῥῆμα (zob. dialog Sofista). (iii) Trzeci etap charakteryzuje się ustaleniem relacji między klasami form językowych i kategorii ich zawartości noetycznej; tutaj fundamentu dla analizy form wyrazów i ich podziału na klasy intelektualno-semantyczne dostarczyły arystotelesowskie Kategorie (por. Kategorie 1b: „Każda nie połączona wypowiedź oznacza albo substancję, albo ilość, albo jakość, albo stosunek, albo miejsce, albo czas, albo położenie, albo stan, albo działanie, albo doznawanie” [przekład K. Leśniaka]). Takie właśnie podejście „kategorialne” leży u podstaw podziału na części mowy, jaki został wytworzony, rozwinięty i zdefiniowany w starożytnej Grecji. Wpływ metodologiczny filozofii (a dokładniej: dialektyki i logiki) na gramatykę widać w ewolucji wyodrębniania poszczególnych części mowy (μέρη τοῦ λόγου). Punkty zwrotne tego długiego procesu są omówione w ostatniej części pracy. Wyróżnić można trzy podstawowe kroki: (α) Pierwszym krokiem jest stosowanie przez Arystotelesa teorii μέρη τῆς λέξεως („części mowy”; zob. jego Poetykę i Peri Hermeneias, które zawierają pewne zasady analizy morfosyntaktycznej); (β) Wkład filozofów stoickich polegał na bardziej szczegółowej analizie niektórych części mowy (takich jak rzeczownik, czasownik, zaimek, przysłówek i spójnik), na skonstruowaniu opartej na filozofii teorii semantycznej (obejmującej pojęcie λεκτόν – „dająca się wypowiedzieć [treść]”), a zwłaszcza na opracowaniu teorii παρεπόμενα (łac. accidentia), tj. morfosyntaktycznych i semantycznych cech klas wyrazów. (γ) Krokiem trzecim było rozszerzenie i kodyfikacja modelu części mowy dokonane przez gramatyków aleksandryjskich (Arystarch z Samotraki i jego uczniowie). Ich model obejmował osiem części mowy: rzeczownik, czasownik, imiesłów, rodzajnik, zaimek, przyimek, przysłówek i spójnik. Pierwszym podręcznikiem dającym syntezę wiedzy i umiejętności gramatycznych była Τέχνη γραμματική, przypisywana Dionizjuszowi Trakowi. Pamiętać też należy, że na stopniowy proces autonomizacji gramatyki trzeba patrzeć w świetle dydaktyki – w dydaktyce uczono gramatyki, a równocześnie pogłębiano ją i poszerzano.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2004, 52, 3; 169-195
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zachęta do Makrobiusza: transmisja idei filozoficznych w kulturze
    Encouragement to Macrobius: transmission of philosophical ideas in culture
    Autorzy:
    Kowalewska-Harasymiuk, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2129866.pdf
    Data publikacji:
    2022-09-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Starożytność
    średniowiecze
    nepolatonizm
    teologia
    antropologia
    Bóg
    Umysł
    Dusza świata
    człowiek
    obraz świata
    komentarz
    hipostaza
    antiquity
    Middle Ages
    Neoplatonism
    theology
    anthropology
    God
    mind
    world-soul
    human being
    image of the world
    commentary
    hypostasis
    Opis:
    Artykuł przedstawia dzieło filozoficzno-literackie, które mimo charakteru kompilacji odegrało ważną rolę w historii kultury, gdyż pozwoliło przenieść istotne idee filozofii starożytnej do innej epoki, tj. średniowiecza. Jest to komentarz do księgi szóstej De re publica M.T. Cycerona, który odnajdujemy w Commentarii in Ciceronis Somnium Scipionis A.T. Makrobiusza. Utwór ten był przez długi czas jedynym świadectwem istnienia tekstu napisanego przez Cycerona. Był on również jednym z głównych źródeł, z których do średniowiecza dotarły idee platonizmu i pitagoreizmu oraz elementy starożytnych doktryn astronomicznych, muzykologicznych i matematycznych. Dzieło to było często komentowane przez średniowiecznych uczonych i zajmuje umysły wielu z nich. Liczne zagadnienia poruszane przez Makrobiusza wzbudzały zainteresowanie autorów znających jego Commentum. Podejmowali oni wątki Makrobiusza, rozwijali je i przekształcali według własnego sposobu myślenia. Komentarz Makrobiusza był w średniowieczu wielokrotnie przepisywany i komentowany, o czym świadczy liczba zachowanych rękopisów. W niniejszym artykule autor przedstawia wstępny zarys poglądów teologicznych, antropologicznych i psychologicznych, w połączeniu z komentarzem na temat przekazu w okresie średniowiecza.
    The article presents a philosophical and literary work which, despite its compiler character, played an important role in the history of culture. Thanks to him, important ideas of ancient philosophy were transferred to another era, that is, the Middle Ages. This work is a commentary on the VI book of De re publica by M.T. Cicero of A.T. Macrobius: Commentarii in Ciceronis Somnium Scipionis. This piece was for a long time the only trace of the mentioned piece by Cicero. It was also one of the main sources by which the ideas of Platonism and Pythagoreism as well as elements of ancient astronomical, musicological and mathematical doctrines reached the Middle Ages. This work was commented on very often by medieval scholars and is present in the minds of many of them. The numerous issues raised by Macrobius met with the interest of authors who know his Commentum. They took up macrobian threads and developed and transformed them according to their own way of thinking. Macrobius’ comment was repeatedly rewritten and commented on in the Middle Ages, as evidenced by the number of preserved manuscripts. In this article, I want to present an initial outline of the theological, anthropological and psychological views mediated by the commentary on the transmission of the Middle Ages.
    Źródło:
    Roczniki Kulturoznawcze; 2022, 13, 3; 5-34
    2082-8578
    Pojawia się w:
    Roczniki Kulturoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pierwsze polsko-francuskie rendez-vous kultur. Polski epizod Henryka Walezego
    The First Polish-French Rendez-Vous of Cultures. Henry III of France's (Henri de Valois') Polish Episode
    Autorzy:
    Półćwiartek-Dremierre, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1882466.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    dialog kultur
    Henryk Walezy
    Desportes
    Kochanowski
    Ballet des Polonais
    antyk w renesansie
    poezja w renesansie
    XVI wiek
    Polska
    Francja
    dialog of cultures
    Henry III of France
    antiquity in the Renaissance
    16th century
    Polska
    France
    Opis:
    Złożona gra polityczna, różnice w rozwoju myśli politycznej, społecznej, estetycznej, odmienne obyczaje, a także częstokroć przepaść językowa, wszystko sprzysięża się w latach 1573-1574 przeciw polsko-francuskiemu dialogowi w sferze kultury. Artykuł analizuje okazje ku wzajemnemu poznaniu za czasów polskiego epizodu Henryka Walezego: wizytę polskiego poselstwa w Paryżu latem 1573 r. oraz, zamykajacą okres henrykowski, poetycką wymianę pomiędzy Philippem Desportesem a Polakami, w tym Janem Kochanowskim. Wymiana ta, do niedawna nazywana niepodzielnie „pojedynkiem”, okazuje się w przypadku Adieu à la Pologne i Gallo crocitanti ἀμοιβή zawiązaniem rzeczywistego, choć efemerycznego, dialogu ponad polityczną i codzienną rzeczywistością, na poziomie sztuki.
    A complex political game, differences in the level of development of the political, social and esthetic thought, different customs, and also frequently a language gap - all these conspired against the Polish-French dialog in the sphere of culture in the years 1573-1574. The article analyzes the opportunities for both parties to get to know each other during the Polish episode of Henri de Valois: a visit by the Polish group of envoys to Paris in the summer of 1573, and a poetical exchange between Philipp Desportes and Poles, including Jan Kochanowski, that closed the Henri period. The exchange, up till the recent times called univocally a “duel”, turns out to be, in the case of Adieu à la Pologne and Gallo crocitanti ἀμοιβή the starting of a real, albeit ephemeral dialog beyond the political and everyday reality, one on the level of the art.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 1; 205-223
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rozwój i podstawowe założenia starożytnej myśli chińskiej
    Development and Basic Assumptions of Ancient Chinese Thought
    Autorzy:
    Kwiatkowski, Jakub
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1798454.pdf
    Data publikacji:
    2019-11-05
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Chiny; Państwo Środka; filozofia; konfucjanizm; legizm; moizm; taoizm; Konfucjusz; filozofia polityczna; Daleki Wschód; sinologia; starożytność; historia; historia filozofii; porzadek społeczny
    China; Middle Kingdom; philosophy; Confucianism; Legism; Mohism; Daoism; Confucius; political philosophy; the Far East; sinology; antiquity; history; history of philosophy; social order
    Opis:
    Celem artykułu jest zapoznanie czytelnika z genezą, rozwojem i podstawowymi założeniami starożytnej filozofii chińskiej. Pierwsza część przedstawia warunki zewnętrzne i wewnętrzne, które wpływają na rozwój idei w Państwie Środka w okresie poprzedzającym utworzenie autorytarnego Imperium Qin w 221 p.n.e. Druga i trzecia część omawiają ogólne założenia najważniejszych szkół filozoficznych, koncentrując się w trzeciej części na podstawowym temacie filozofii chińskiej, którym jest zachowanie porządku społecznego, w czterech głównych szkołach myśli: konfucjanizmie, legizmie, moizmie i taoizmie. Główną metodą badawczą jest analiza chińskich tekstów klasycznych we własnych przekładach autora. W rezultacie ustalono, że filozofia starożytnych Chin jest przede wszystkim filozofią polityczną, która wynika z deklarowanego pragmatyzmu chińskich myślicieli. Autor porównuje wybrane aspekty myśli chińskiej z myślą zachodnioeuropejską, co pozwala na częściowe pogodzenie obu perspektyw i ułatwia zachodniemu czytelnikowi zrozumienie dalekowschodniego widzenia rzeczywistości.
    The article was written in order to familiarize the reader with the genesis, development and basic assumptions of ancient Chinese philosophy. The first part presents the external and internal conditions that influenced the intense development of ideas in the Middle Kingdom in the period preceding the creation of the authoritarian Qin Empire in 221 BC. The second and third parts discusse the general assumptions of the most important philosophical schools, focusing in the third part on a detailed discussion of the main topic of Chinese philosophy, which is the retention of the social order, in the four main schools of thought: Confucianism, Legism, Mohism and Daoism. The main research method was the analysis of Chinese classical texts, carried out on the basis of the author’s own translations, which enabled deeper penetration into the raised issues. As a result, it was established that the philosophy of ancient China is above all a political philosophy, which results from the declared pragmatism of Chinese thinkers. The author compares selected aspects of Chinese thought with the West European thought, which allows partial reconciliation of both perspectives and makes it easier for the Western reader to approach the understanding of the far-eastern view of reality.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 9; 37-69
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-13 z 13

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies