Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "translating" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-15 z 15
    Tytuł:
    Strategie przekładów Norwida
    Strategies in translating Norwid
    Autorzy:
    Japola, Józef
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2117000.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Źródło:
    Studia Norwidiana; 2005, 22-23; 269-272
    0860-0562
    Pojawia się w:
    Studia Norwidiana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uwagi o przekładzie tekstów sakralnych
    Some Observations on Translating Sacred Texts
    Autorzy:
    Starnawski, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1965871.pdf
    Data publikacji:
    1980
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 1980, 28, 1; 267-273
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy wytłumaczono już wszystko o tłumaczeniu literatury?
    Has Everything about Translating Literature Been Explained?
    Autorzy:
    Parafińska-Korybska, Ewelina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1876963.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-22
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 10; 235-243
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problématique de la traduction des termes musicologiques du français vers le slovaque
    The Issue of Translating Musical Science Terminology from the French Language into the Slovak Language
    Problematyka przekładu terminów muzycznych z języka francuskiego na słowacki
    Autorzy:
    Bubáková, Julia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1933371.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    język francuski
    język słowacki
    przekład
    terminologia
    muzyka
    French language
    Slovak language
    translating
    terminology
    music
    Opis:
    Terminologia muzyczna to ogromny zbiór podporządkowanych dziedzin terminologicznych nauk muzycznych. Czy chodzi o instrumenty, formy i gatunki muzyczne, teorię muzyki, akustykę bądź sposoby interpretacji itp., terminologia to podstawa komunikacji w poszczególnych dyscyplinach. Na dodatek terminologicznie jest bardzo skomplikowana. Przy przekładach z języka obcego na język słowacki mogą nastąpić trudności nie tylko z przekładem tekstu specjalistycznego, lecz także z przekładem tekstu literackiego, w którym taka leksyka występuje. W artykule porównane zostały wybrane przekłady terminów muzycznych w słowackich tłumaczeniach z języka francuskiego i zaproponowane możliwe rozwiązania pojawiających się problemów.
    The musical science terminology represents a wide area of terminological sub-areas in musical science. Whether musical instruments are concerned or music forms and styles, music theory, acoustics or ways of interpretation, etc, the terminology gives the base for communication within certain fields. Apart from that, it is terminologically complicated. When translating something from a foreign language into Slovak, many difficulties may occur, not only if a special text is translated but also an artistic one, where lexica belonging to musical science can be found. In our report we compare some problems in musical science terminology translations in Slovak texts translated from the French language into Slovak, and we suggest possible solutions.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2011, 59, 8; 203-212
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Słownictwo religijne w ujęciu translatologicznym oraz lingwokulturowym
    Religious Vocabulary from a Translational and Lingua-Cultural Perspective
    Autorzy:
    Wideł-Ignaszczak, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1934029.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    leksyka religijna
    język religijny
    przekład
    teolingwistyka
    religious lexis
    religious language
    translating
    theolinguistics
    Opis:
    The article focuses on the translation of religious lexis from Polish into Russian. The exemplificative material comes from the texts of Catholic provenance. Religious vocabulary, especially its connotational value, is one of the essential means of cultural transmission. When translating religious lexis, it is necessary to go deeper into cultural issues, treating them as part of comprehensive knowledge, but at the same time as very concrete and tangible instances of translational problems, which require the use of appropriate procedures, such as adaptation and exotisation. Translations contain incomplete semantically shifted equivalents or functional equivalents, i.e. phrases used in functionally analogous situations in the Orthodox faith, as well as exotisms.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2010, 58, 7; 155-165
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tłumaczenie pisemne na język polski: O spójności tekstu docelowego
    Translating into Polish: On Target Text Cohesion
    Autorzy:
    Piotrowski, Sebastian
    Sadowska-Dobrowolska, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1791085.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-22
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    tłumaczenie pisemne
    spójność tekstu
    język źródłowy
    język docelowy
    written translation
    text cohesion
    source language
    target language
    Opis:
    Celem niniejszego artykułu jest przede wszystkim pokazanie problemów z zakresu poprawnego tworzenia spójnego tekstu tłumaczenia w języku polskim, z jakimi borykają się studenci polonofoni, a także zwrócenie uwagi na konieczność rozwijania tej kompetencji w toku studiów. Praktyka tłumaczeniowa pokazuje, że wysoka kompetencja w języku ojczystym (jako docelowym), polegająca na znajomości reguł tworzenia spójnego tekstu, z uwzględnieniem niuansów składniowych, leksykalnych (semantycznych) i stylistycznych, jest warunkiem sine qua non odniesienia zawodowego sukcesu. Podstawą przedstawionych w artykule analiz jest korpus prac tłumaczeniowych studentów polonofonów odbywających studia magisterskie na kierunku filologia romańska.
    The purpose of this article is, above all, to draw attention to some of the problems which many Polish students face in the area of making a coherent translation of a foreign-language text into Polish. Additionally, the need to develop this competence during university studies will be discussed. Translation practice shows that high competence in one’s native language (as the target language), consisting of the ability to create a coherent text, taking into account syntactic, lexical (semantic) and stylistic nuances, is a sine qua non for professional success. The object of the analyses presented in this article is a body of texts translated by Polish students who are studying for a master’s degree in romance languages.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 10; 89-102
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Deutsche Modalpartikel „auch” und ihre partikelartigen Wiedergabemöglichkeiten im Polnischen
    Niemiecka partykuła modalna „auch” i możliwości jej partykułowej translacji w języku polskim
    Autorzy:
    Szulc-Brzozowska, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1954385.pdf
    Data publikacji:
    2002
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    lingwistyka kontrastywna (niemiecki-polski)
    partykuła modalna i możliwości jej przekładu
    contrastiv Linguistic (German/Polish)
    modal particle and possibilities of translating it
    Opis:
    Autorka stara się rozważyć kwestię przetłumaczalności niemieckich partykuł modalnych na przykładzie partykuły „auch”. Artykuł poświęcony jest możliwościom traslatorskim tej partykuły w języku polskim. Dotyczą one wyłącznie struktur partykułowych. Inne nie są brane pod uwagę. Analiza przeprowadzona jest na bazie semantyczno-pragmatycznej funkcji partykuły wposzczególnych typach zdań. Stwierdzenia autorki poparte są przykładami z tłumaczeń literatury niemieckiej na język polski. Okazuje się, że jedna partykuła „auch” może mieć kilka odpowiedników nawet w jednym typie zdania, uwarunkowanych kontekstem bądź wartością stylistyczną wypowiedzi. Autorka wyjaśnia, na czym polega dana ekwiwalencja. Wyniki analizy ekwiwalencyjnej partykuł mogą znaleźć zastosowanie nie tylko w translatoryce, ale również w dydaktyce języka niemieckiego.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2002, 50, 5; 119-132
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Twee vertaalslagen: Over het vertalen van Middelnederlandse teksten in het moderne Pools
    Two translation steps: About the translation of Middle Dutch texts into modern Polish
    Autorzy:
    Dowlaszewicz, Małgorzata
    Jongen, Ludo
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1806787.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-24
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    tłumaczenie tekstów średniowiecznych; przekład; strategie tłumaczeniowe
    translating medieval texts; interlingual rendition; translation strategies
    Opis:
    Dwa kroki przekładu: O tłumaczeniu tekstów średnioniderlandzkich na współczesny język polski W niniejszym artykule przedstawiono strategie tłumaczenia tekstów średnioniderlandzkich na język polski. Wybrane cechy typowe dla literatury średniowiecznej analizowane są w odniesieniu do współczesnych przekładów niderlandzkich i polskich. Elementy erotyczne, metafory oraz konieczność umieszczenia w przekładzie dodatkowych wyjaśnień lub uproszczeń przedstawiono na podstawie przykładów już opublikowanych tekstów i innych możliwych tłumaczeń. Twee vertaalslagen: Over het vertalen van Middelnederlandse teksten in het moderne Pools In dit artikel worden strategieën voor het vertalen van Middelnederlandse teksten in het Pools voorgesteld. Sommige hier voorgestelde verschijnselen die typisch zijn voor de middeleeuwse literatuur, zijn geanalyseerd met het oog op modern Nederlandse en (eventuele) Poolse vertalingen. Erotische elementen, metaforen en de noodzaak van aanvullende verklaringen of simplificaties worden hier getoond op basis van voorbeelden van reeds gepubliceerde teksten en andere mogelijke vertalingen.
    This article outlines the strategies for the translation of Middle Dutch texts into Polish. Some chosen features typical for the medieval literature are analysed with regard to modern Dutch and (possible) Polish translations. Erotic elements, metaphors and the necessity of additional explanations or simplifications are shown based on some examples of the already published texts and other possible translations.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 5 Special Issue; 199-209
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Слово о переводе... (стихотворения для детей Самуила Маршака «Мороженое»)
    A Word on Translating... (The Children’s Poem “Morozhenoye” by Samuil Marshak)
    Autorzy:
    Manasterska-Wiącek, Edyta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1754299.pdf
    Data publikacji:
    2021-08-11
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    tłumaczenie
    przekład dla dzieci
    dziecko jako odbiorca
    modyfikacja odbioru
    translation
    translation for children
    child as recipient
    modification of reception
    Opis:
    Настоящая статья посвящена исследовнию перевода стихотворения Самуила Маршака Мороженое. Автор, анализируя перевод как процесс, ставит вопрос, является ли он своего рода продуманным действием расчётов – отнимания, прибавления отдельных элементов содержания, их тождественности или равенства по сравнению с подлинником. Он пытается также найти ответ на вопрос, как переводить для детей. Всегда ли переводчик, отнимая существенные элементы в тексте, добавляя новые по отношению к оригиналу, ставит читателя перед новыми картинами? Автор статьи спорит с некоторыми переводческими решениями и предлагает свой вариант, по его мнению, более адекватный подлиннику по смыслу и по форме. Стремление к смысловому и формальному равенству не означает попытки буквального перевода, но такой подбор средств, чтобы предоставить читателю возможность восприятия текста, похожего на подлинник. Каждый элемент поэтического рассказа имеет свой локус в таком представлении. Перестановка локусов, удаление некоторых из них и добавление новых оказывает воздействие на читателя. «Математические расчёты», парадоксально, не всегда влияют на восприятие текста.
    Słowo o przekładzie… (wiersza dla dzieci Lody Samuiła Marszaka) Niniejszy artykuł został poświęcony analizie przekładu wiersza Samuiła Marszaka Мороженое (Lody). Autorka, zastanawiając się nad czynnością przekładu, zadaje na wstępie pytanie, czy działanie owo nie jest pewnym przemyślanym systemem obliczeń – odejmowania, dodawania pewnych treści, ich tożsamości czy równości w porównaniu do oryginału. Próbuje też znaleźć odpowiedź na pytanie, jak tłumaczyć dla dzieci. Czy rzeczywiście odejmowanie istotnych treści w przekładzie, dodawanie nowych w stosunku do tekstu wyjściowego nie stawia czytelnika wobec poważnie zmodyfikowanych czy nawet zupełnie innych obrazów? Kwestionując sensowność niektórych rozwiązań translatorskich analizowanego przekładu, autorka proponuje swój kontrprzekład, szukając możliwości bliższego i, jej zdaniem, bardziej adekwatnego przekazu nie tylko treści, ale i formy tekstu wyjściowego. Co istotne, poszukiwanie równości wobec tekstu oryginału nie jest dążeniem do dosłowności, ale do stworzenia czytelnikowi, poprzez uważne i przemyślane rozwiązania, warunków do podobnej potencjalnej reakcji odbiorczej. Każdy element tekstu ma swój lokus w wyobraźni czytelnika. Zamiana ich miejsc, usuwanie, dodawanie może modyfikować odbiór. Jak się okazuje, „matematyczne działania” w tekście nie zawsze jednak zmieniają odbiór – paradoksalnie odjęcie czy dodanie może oznaczać tożsamość w odbiorze.
    The aim of this article is to analyse the translation of Samuil Marshak’s poem Morozhenoye (“Ice-cream”). While reflecting upon the process of translation, the author poses the question whether the translator’s activity is not a certain conscious system of calculations – adding or subtracting pieces of data, their identity or equity in relation to the original. The author also tries to answer the question of how to translate literary works for children. Isn’t subtracting or adding vital pieces of content in the translation process actually putting the reader in front of largely modified or completely different images? While questioning the applicability of some of the translator’s solutions in the analysed text, the author proposes her own translation, which aims to reflect the original more closely and more adequately in terms of both content and form. More importantly, seeking equation with the original text is not an attempt to apply word-for-word equivalence, but rather aims at giving the reader the conditions to make a similar reaction to the text, via the translator’s conscious and considerate choices. Each piece of the text has its locus in the reader’s imagination. Replacing, deleting or adding them may modify the text’s reception. As it turns out, “mathematical calculations” in the text do not always result in a change in its reception – quite paradoxically, subtraction or addition may result in the most appropriate reception.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 7; 245-262
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Vertalen in het vreemdetalenonderwijs: Wikipedia als didactisch hulpmiddel?
    Translating in the Teaching Foreign Languages: Wikipedia as a Didactic Tool?
    Autorzy:
    Waterlot, Muriel
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1872939.pdf
    Data publikacji:
    2021-10-12
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    tłumaczenie
    Wikipedia
    nauczanie języków obcych
    dydaktyka przekładu
    dydaktyka
    glottodydaktyka
    translation
    Foreign Language Education (FLE)
    translation didactics
    foreign language teaching
    language teaching
    Opis:
    Dit artikel betreft de didactiek van het vreemdetalenonderwijs (hierna afgekort ‘vto’) en presenteert de resultaten van een vooronderzoek dat verricht werd om na te gaan in hoeverre Wikipedia als didactisch hulp- en leermiddel kan worden ingezet in de vertaalcolleges van de masteropleiding neerlandistiek aan de Johannes Paulus II Katholieke Universiteit van Lublin. Met het oog op de vrije toegang van deze online encyclopedie en de rijkdom aan teksten (in het Pools en het Nederlands) met een culturele inhoud die Wikipedia aanbiedt, onderzochten we in hoeverre Wikipedia-vertaling ingezet kan worden in vertaalcolleges in het vreemdetalenonderwijs (hierna: vto-vertaalcolleges) om de talige en niet-talige competenties van de Poolse taalleerders te bevorderen. Het toenemende belang van technologische hulpmiddelen (zoals elektronische woordenboeken, terminologische databanken en software voor automatische vertaling) die vertaling ondersteunen en het gebruik ervan in het taalonderwijs enerzijds, en het feit dat Poolse afgestudeerden in de neerlandistiek vaak als vertaler aan de slag gaan anderzijds, vormden de aanzet voor dit onderzoek dat werd verricht als voorfase (casestudie) van een uitgebreidere studie naar de praktische toepassing van Wikipedia-vertaalactiviteiten in taalverwervingscolleges.
    Niniejszy artykuł jest usytuowany w obszarze dydaktyki nauczania języków obcych i przedstawia wyniki wstępnego badania przeprowadzonego w celu określenia stopnia, w jakim Wikipedia może być wykorzystywana jako pomoc dydaktyczna i narzędzie do nauki w zajęciach translatorskich L2 w nauczania języków obcych na studiach magisterskich na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II. Ze względu na, z jednej strony, swobodny dostęp do tej internetowej encyklopedii, z drugiej zaś bogactwo tekstów (w języku polskim i niderlandzkim), zawierających treści kulturowe, zbadaliśmy, w jakim stopniu tłumaczenie Wikipedii może być z powodzeniem wykorzystywane jako narzędzie w zajęciach z przekładu L2. Rosnące znaczenie narzędzi technologicznych (takich jak słowniki elektroniczne, terminologiczne bazy danych i oprogramowanie do tłumaczenia maszynowego) dla tłumaczeń i ich wykorzystania w nauczaniu języków obcych z jednej strony, a także fakt, że polscy absolwenci filologii niderlandzkiej często pracują jako tłumacze z drugiej strony, stanowiły punkt wyjścia dla tych badań, które zostały przeprowadzone jako wstępna faza (studium przypadku) szerszych badań nad praktycznym zastosowaniem działań tłumaczeniowych Wikipedii na lekcjach akwizycji języka.
    This article relates to the field of the didactics of foreign language teaching, and presents the results of a preliminary study carried out in order to determine the extent to which Wikipedia can be used as a didactic aid and learning tool in the translation lectures of foreign language teaching in the Master’s degree in Dutch at the John Paul II Catholic University of Lublin (Poland). In view of the free access to this online encyclopedia, on the one hand, and the richness of texts (in Polish and Dutch) with a cultural content on the other, we investigated to what extent Wikipedia translation can be successfully used as a tool in L2 translation classes. The increasing importance of technological tools (such as electronic dictionaries, terminological databases, and machine translation software) for translation and its use in language teaching, on the one hand, and, on the other, the fact that Polish graduates in Dutch philology often work as translators, were the starting point for this research, which was conducted as a preliminary phase (case study) of a more extensive study into the practical application of Wikipedia translation activities in language acquisition classes.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 5 Zeszyt Specjalny / Speciale Uitgave; 81-94
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z problematyki tłumaczeń anglojęzycznych tytułów filmowych na język polski
    About the Problems of Translating Film Titles from English into Polish
    Autorzy:
    Galilej, Cecylia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1902415.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    tytuł filmu
    tytuł dzieła literackiego
    funkcje tytułów
    przekład literacki
    przekład wolny
    film title
    the title of literary work
    functions of titles
    literal translation
    free translation
    Opis:
    The film – the product of popular culture, work of art and the mass medium – is nowadays one of the most intensively developing cultural fields. This article aims at presenting the basic grammatical, lexical, stylistic and semantic mechanisms used during the translation of the English film titles into the Polish ones and describing the functions of these language operations. The material analyzed, which covers the years 1990 – 2012,  reveals certain changes that occur in the process of translation. Polish titles coming from the 90ies of the 20th century are – in comparison with the newer ones - more or less literal translations of the original titles. Recently there has been an upsurge of the numbers of more free translations. More syntactic and lexical modifications may be noticed. The number of colloquialisms  is growing, as is the amount of expressive words and puns. The style of statements is also changing, quite often the elements of dramatization (monologue or dialogue) are appearing. These operations make a title look linguistically more attractive, intriguing, drawing attention; so it fulfills its basic advertising function. La problématique de la traduction des titres de films anglophones en polonaisLe film – production de la culture populaire, œuvre d’art et également média – est actuellement l’un des domaines de la culture qui se développent le plus intensivement. Ledit article constitue une étude mettant en exergue les mécanismes principaux de la grammaire, du lexique, de la stylistique et de la sémantique employés lors de la traduction des titres de films anglophones en polonais ainsi que la détermination de la fonctionnalité desdits moyens langagiers. Le corpus d’étude couvre la période 1990-2012 et démontre certains changements pertinents dans le processus de la traduction. Les titres en version polonaise venant des années 90 du XXe siècle, sont – par rapport aux titres récents – une traduction littérale ou une traduction proche de l’orignal. Ultérieurement, il est à noter une croissance du nombre des traductions libres. Il convient de remarquer plus de modifications syntaxiques et lexicales. Le nombre de mots du langage courant, à caractère expressif et de jeux du langage augmente. Il y a des changements de style de parole et des éléments de la dramaturgie présents sous la forme du dialogue ou du monologue. Ces démarches font que le titre devient linguistiquement plus attractif (ce qui ne va pas toujours de pair avec la qualité du film), intriguant et attirant un spectateur, et satisfait alors à sa fonction primordiale – de publicité et de marketing.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2012, 60, 8; 15-29
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kontekst kulturowy w przekładzie tekstu paraliterackiego. Uwagi o polskich tłumaczeniach esejów Kurta Vonneguta
    Cultural Context in Translating Paraliterary Texts. Selected Remarks on Polish Translations of Kurt Vonneguts Essays
    Autorzy:
    Makolus-Krasa, Paulina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1902515.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    translatologia
    kontekst kulturowy w przekładzie
    Kurt Vonnegut
    błędy tłumaczy
    translation studies
    cultural context in translation
    translation errors
    Opis:
    In the wake of the growing recognition of Kurt Vonnegut's prose in Poland, the publishers decided to also make his essays available to the Polish audience. Sometimes the Polish versions were translated much later than the originals, but sometimes the Polish texts directly followed the publication of the American source texts. In his essays, Vonnegut repeatedly refers to numerous aspects of the American realia: history, literature and popular culture. The references are both direct and indirect. Vonnegut's essays are an example of a text where the role of a translator as a cultural mediator is paramount. Unfortunately, not all translators have succeeded in the task. The translated texts contain evident translation flaws caused by the translator's being unfamiliar with the cultural context of the original. The paper analyses these mistakes and presents examples of how translators descriptively handled certain cultural references. This strategy helped them save the comprehensibility of the text at the cost of its unintended simplification.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2012, 60, 1; 105-126
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    From Standardization to Abstractionalization of Language: Problems Arising in Translating Realistic Metaphysics Texts
    De la normalisation à l’abstractionnalisation de la langue: problèmes survenant dans la traduction de textes de métaphysique réaliste
    Autorzy:
    Maryniarczyk, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1791132.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-23
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    język
    metafizyka realistyczna
    przekłady
    standaryzacja języka
    abstrakcjonalizacja języka
    funkcje języka
    language
    realistic metaphysics
    translations
    language standardization
    language abstractionalization
    language functions
    Opis:
    Od standaryzacji do abstrakcjonalizacji języka: problemy językowe przy przekładach tekstów metafizyki realistycznej W ramach przekładów tekstów filozoficznych, a szczególnie tych z metafizyki realistycznej, na inne języki, pojawia się komplikacja, która w ostateczności rozstrzyga o znaczeniu słów, jak i o sensie całych zdań. Pojawia się triada, która nazwiemy problemową, a mianowicie: standaryzacja słownika, abstrakcjonalizacja terminów oraz parcelaryzacja funkcji języka. Standaryzacja języka przejawia się w tym, że w miejsce bogatych i różnorodnych synonimów pojawia się jeden termin, którym chce się oddać różnorodność procesów czy działań. Abstrakcjonalizacja języka z kolei polega na tym, że język zatrzymuje naszą uwagę poznawczą na terminach i pojęciach i nakierowuje nas na analizę tych terminów czy pojęć. Natomiast parcelaryzacja funkcji języka sprowadza się do rozbicia jedności jego potrójnej funkcji: semantycznej, syntaktycznej i pragmatycznej oraz koncentrowaniu się na jednej z nich: albo tylko semantycznej (znaczeniowej), albo tylko syntaktycznej (składniowej), albo tylko pragmatycznej (użytecznościowej). Cała ta triada jest związana bezpośrednio z przekładami oryginalnego tekstu metafizycznego na języki obce, a problemy z tego wynikające zostały omówione w powyższym artykule. Oczywiście są to ogólne tendencje językowe, z którymi spotykamy się w rożnych dziedzinach. W dziedzinie jednak przekładów języka filozofii realistycznej – czyli metafizyki, która ma za przedmiot rzeczy realne – na „widzenie” poznawcze tychże realnie istniejących rzeczy powinien naprowadzać język. De la normalisation à l’abstractionnalisation de la langue: problèmes survenant dans la traduction de textes de métaphysique réaliste Dans le processus de traduction des textes philosophiques, en particulier ceux concernant la métaphysique réaliste, en d’autres langues, apparaît une complication, qui finalement détermine le sens des mots et des phrases entières. Nous nous trouvons devant une triade concernant différents problèmes, à savoir : la standardisation du vocabulaire, l’abstractionnalisation des termes et la parcellarisation des fonctions du langage. La normalisation du langage se manifeste par le fait qu'au lieu de synonymes riches et diversifiés, apparaît un seul terme, avec lequel on veut exprimer divers processus et actions. A son tour, l’abstractionnalisation du langage consiste à fixer notre attention cognitive par le langage sur les termes et sur les concepts, et nous oriente à les analyser. Par contre, la parcellarisation des fonctions langagières revient à rompre l'unité de sa triple fonction (sémantique, syntaxique et pragmatique) et à se focaliser sur une seule d’entre elles: soit sémantique (concernant le sens), soit syntaxique (concernant la structure), soit pragmatique (concernant l’utilité). La triade entière est directement liée à la traduction du texte métaphysique original en langues étrangères, et les problèmes qui en résultent ont été discutés dans l'article ci-dessus. Bien entendu, ce sont des tendances linguistiques générales que nous rencontrons dans divers domaines. Cependant, dans le domaine des traductions du langage de la philosophie réaliste – c’est-à-dire de la métaphysique, qui a pour objet les choses réelles – le langage devrait guider la «vision» cognitive de ces choses réellement existantes.
    Dans le processus de traduction des textes philosophiques, en particulier ceux concernant la métaphysique réaliste, en d’autres langues, apparaît une complication, qui finalement détermine le sens des mots et des phrases entières. Nous nous trouvons devant une triade concernant différents problèmes, à savoir : la standardisation du vocabulaire, l’abstractionnalisation des termes et la parcellarisation des fonctions du langage. La normalisation du langage se manifeste par le fait qu'au lieu de synonymes riches et diversifiés, apparaît un seul terme, avec lequel on veut exprimer divers processus et actions. A son tour, l’abstractionnalisation du langage consiste à fixer notre attention cognitive par le langage sur les termes et sur les concepts, et nous oriente à les analyser. Par contre, la parcellarisation des fonctions langagières revient à rompre l'unité de sa triple fonction (sémantique, syntaxique et pragmatique) et à se focaliser sur une seule d’entre elles: soit sémantique (concernant le sens), soit syntaxique (concernant la structure), soit pragmatique (concernant l’utilité). La triade entière est directement liée à la traduction du texte métaphysique original en langues étrangères, et les problèmes qui en résultent ont été discutés dans l'article ci-dessus. Bien entendu, ce sont des tendances linguistiques générales que nous rencontrons dans divers domaines. Cependant, dans le domaine des traductions du langage de la philosophie réaliste – c’est-à-dire de la métaphysique, qui a pour objet les choses réelles – le langage devrait guider la «vision» cognitive de ces choses réellement existantes.
    In the process of translation of philosophical texts, especially those concerning realistic metaphysics, a complication arises, which ultimately determines the meaning of words and whole sentences. This gives rise to the problem-related triad, namely: standardization of vocabulary, abstractionalization of terms, and fragmentation of the functions of language. Standardization of language manifests itself in the fact that, instead of rich and diverse synonyms a single term appears, with which diverse processes and actions are named. Abstractionalization of language, in turn, is that language arrests our cognitive attention at terms and concepts, and compels us to analyze them. Fragmentation of the language functions consists in the breaking up of their threefold unity: semantic, syntactic, and pragmatic, and focusing instead on a single one of them: either semantic (concerning sense), or syntactic (concerning structure), or pragmatic (concerning usefulness). This triad is directly linked to the processes of translation of original metaphysical texts into foreign languages, and the resulting issues are discussed in this article. Of course, this triad represents current language trends encountered in various areas. However, in the field of translating the language of realistic philosophy, i.e. metaphysics that has real things as its object, the cognitive “seeing” of that object should be guided by language.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 8; 47-58
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Vertaalonderwijs in het begin van het leertraject NVT: Een zinvolle uitdaging?
    Translating in the Initial Phase of Learning a Foreign Language: Does It Make Sense?
    Autorzy:
    Kříž, Milan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1806749.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-24
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    tłumaczenie; kurs; nauczanie języków obcych; język niderlandzki jako język obcy (NVT); program nauczania; motywacja; efektywność; nowoczesne technologie
    translation; course; foreign language teaching; Dutch as a Foreign Language; curriculum; motivation; effectiveness; modern technology
    Opis:
    Wprowadzenie nauki tłumaczenia od początku uczenia się języka obcego — czy to sensowne wyzwanie? Artykuł dotyczy możliwości i wyzwań związanych z tłumaczeniem (a w określonych okolicznościach wręcz tłumaczeniem słowa żywego) autentycznych tekstów wybranych przez studentów w początkowej fazie uczenia się języka obcego. W studium przypadku dydaktyki języka niderlandzkiego jako obcego na Uniwersytecie Palackiego w Ołomuńcu zostały zaprezentowane możliwe sposoby implementacji wspomnianych wyżej aspektów do procesu uczenia. Dzięki złożonemu programowi innowacji finansowanemu w ramach projektu IFIT (www.ifit.upol.cz, 2012–2015) ze środków Unii Europejskiej możliwa była całkowita zmiana koncepcji nauczania tłumaczeń pisemnych i ustnych na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Palackiego. Zaprezentowane podejście może potencjalnie służyć jako wzór dla przyszłych innowacji tego typu oraz jako punkt odniesienia dla różnych uniwersytetów Europy Środkowej. Ponadto autor artykułu opowiada się za wykorzystaniem kursów moodle oraz innych nowoczesnych technologii w dydaktyce języków obcych. Na koniec podkreśla zalety zrzeszania się nauczycieli tłumaczeń pisemnych i ustnych różnych języków oraz łączenia ich wiedzy i umiejętności na zasadzie współtworzenia. Vertaalonderwijs in het begin van het leertraject NVT: Een zinvolle uitdaging? Deze bijdrage gaat over de grote kansen en uitdagingen van het vertalen (en onder bepaalde omstandigheden zelfs tolken) van authentieke teksten gekozen door de studenten in de beginfase van de verwerving van een vreemde taal. Mogelijke manieren om deze aspecten in het onderwijs te implementeren, worden gepresenteerd in de case study van het onderwijs Nederlands als Vreemde Taal aan de Palacký Universiteit Olomouc, Tsjechië. Dankzij een complex innovatieprogramma gefinancierd binnen het IFIT-project (www.ifit.upol.cz; 2012–2015) uit de EU-fondsen was het mogelijk om het concept van het doceren van de vertaal- en tolkcursussen binnen de Faculteit der Letteren volledig te veranderen. Een dergelijke aanpak kan mogelijk als model dienen voor toekomstige innovaties van dit type en schaal op verschillende universiteiten in Centraal-Europa. Bovendien pleit de bijdrage voor het gebruik van moodle-cursussen en andere moderne technologie voor taalonderwijs. Last but not least bespreekt zij de grote voordelen van het bijeenbrengen van docenten van vertaal- en tolkcursussen in verschillende talen en het combineren van hun kennis en vaardigheden met de principes van co-creatie.
    This writing deals with the great opportunities and challenges of implementing translating (and under certain circumstances even interpreting) of authentic texts chosen by the students in the initial phase of learning a foreign language. The possible ways of implementing these aspects in teaching are being presented in the case study of teaching Dutch as a foreign language at the Palacký University Olomouc, the Czech Republic. Thanks to a complex innovation programme financed within the IFIT-project (www.ifit.upol.cz; 2012–2015) from the EU-funds it was possible to completely change the concept of teaching the translation and interpreting courses within the Faculty of Arts. Such an approach can potentially serve as a model for future innovations of this type and scale at various universities in Central-Europe. Moreover, it advocates the usage of moodle-courses and other modern technology for language teaching. Last but not least, it discusses the great advantages of bringing teachers of translation and interpreting courses in various languages together and combining their knowledge and skills on the principles of co-creation.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 5 Special Issue; 135-152
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Traducción del mundo animal: El caso del Vocabulario de lengua guarani de Blas Pretovio
    Translating the Animal World: The Case of the Vocabulario de lengua guarani by Blas Pretovio
    Tłumaczenie świata zwierząt: przypadek Vocabulario de lengua guarani Blasa Pretovio
    Autorzy:
    Stala, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31341827.pdf
    Data publikacji:
    2022-09-19
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    językoznawstwo misyjne
    językoznawstwo korpusowe
    Blas Pretovio
    tłumaczenie
    ekwiwalent leksykograficzny
    słownik dwujęzyczny
    missionary linguistics
    corpus linguistics
    translation
    lexicographical equivalent
    bilingual dictionary
    linguistique missionaire
    linguistique de corpus
    traduction
    équivalent lexicographique
    dictionnaire bilingue
    Opis:
    Le but de cet article est d’analyser les équivalents lexicographiques du dictionnaire bilingue espagnol-guarani du jésuite Blas Pretovio Vocabulario de lengua guarani (1728), dont un exemplaire se trouve aujourd’hui à la Bibliothèque Jagellonne. Les noms d’animaux choisis pour l’analyse forment un champ sémantique dans lequel, comme on peut le supposer, les différences de la réalité extra-linguistique trouveront leur reflet dans divers mécanismes de traduction. Bien qu’à première vue on ait affaire à une liste classique d’équivalents dans un dictionnaire bilingue, il s’avère que la microstructure du dictionnaire en dit long sur la conscience lexicographique de l’auteur, tant pour le definiendum (quels noms semblent importants pour un utilisateur potentiel) que pour le definiens (quels sont les équivalents et comment les noms d’animaux sont traduits, quelles autres informations peuvent se trouver dans les entrées du dictionnaire, etc.). En outre, le travail peut contribuer à l’étude de l’espagnol du XVIIIe siècle et de la langue appelée « le guarani jésuite » utilisé dans les zones d’anciennes réductions, et en même temps fournit des informations sur le monde extra-linguistique et sur les contacts linguistiques et culturels dans les réductions jésuites. L’étude ci-dessus fait partie de ce qu’on appelle « linguistique missionnaire » et tente de compléter le domaine vaste et relativement peu étudié de la lexicographie hispano-américaine.
    Celem niniejszego artykułu jest analiza ekwiwalentów leksykograficznych w dwujęzycznym słowniku hiszpańsko-guarani autorstwa jezuity Blasa Pretovio Vocabulario de lengua guarani (1728), którego kopia znajduje się obecnie w Bibliotece Jagiellońskiej. Korpus badawczy stanowią wyekscerpowane nazwy zwierząt, ponieważ jest to pole semantyczne, w którym, jak możemy zakładać, różnice w rzeczywistości pozajęzykowej znajdą swoje odbicie w różnorodnych mechanizmach przekładu. Chociaż na pierwszy rzut oka mamy do czynienia z klasyczną listą ekwiwalentów w słowniku dwujęzycznym, okazuje się, że mikrostruktura słownika wiele mówi o świadomości leksykograficznej autora, zarówno jeśli chodzi o definiendum (które nazwy wydają się ważne dla potencjalnego użytkownika) jak i o definiens (za pomocą jakich ekwiwalentów i jak są tłumaczone nazwy zwierząt, jakie inne informacje znajdziemy w hasłach słownikowych itp.). Ponadto praca może stanowić przyczynek do badań nad XVIII-wiecznym hiszpańskim i tzw. jezuickim guarani, używanym na terenach byłych redukcji, a jednocześnie mówi wiele o świecie pozajęzykowym i kontaktach językowo-kulturowych w redukcjach jezuickich. Powyższe studium sytuuje się w ramach tzw. językoznawstwa misyjnego i jest próbą uzupełnienia rozległego i stosunkowo mało rozwiniętego obszaru leksykografii hispanoamerykańskiej.
    The objective of this article is to analyse the lexicographic equivalents in the Spanish-Guarani bilingual dictionary composed by the Jesuit Blas Pretovio, Vocabulary of the Guarani language (1728), a copy of which is currently in the Jagiellonian Library. The research corpus consists of the excerpted names of animals because it is a semantic field in which, we can assume, the differences in the extra-linguistic reality will be reflected in various translation mechanisms. Although at first glance we are dealing with a classic list of equivalents in a bilingual dictionary, it turns out that the microstructure of the dictionary reveals a lot about the author’s lexicographic awareness, whether it is the definiendum (which names seem important to the potential dictionary reader) and the definiens (how the names of the animals are translated, what other information we find in the dictionary entries, etc.). In addition, this study constitutes material to help investigate the state of the Spanish language in the 18th century and the so-called Jesuit Guarani used in the Guarani missions and, to the same degree, it reveals much about the extralinguistic world and linguistic-cultural contacts in the Jesuit reductions. This study, beyond its evident lexicographic focus, is situated within the so-called missionary linguistics and, even partially, is an attempt to help complete the vast and relatively little-explored area of Hispanic-Amerindian lexicography.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 8; 155-179
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-15 z 15

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies