Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę ""Górnośląskie Zagłębie Węglowe"" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-10 z 10
    Tytuł:
    Skala zagrożenia sejsmicznego w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym
    Seismic hazard state in the Upper Silesian Coal Basin
    Autorzy:
    Stec, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/340631.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Główny Instytut Górnictwa
    Tematy:
    GZW
    zagrożenie sejsmiczne
    Górnośląskie Zagłębie Węglowe
    Upper Silesian Coal Basin
    seismic hazard
    Opis:
    W artykule przedstawiono charakterystykę aktywności sejsmicznej w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym, na podstawie której możliwe jest określanie wstrząsogennych stref górotworu karbońskiego. Artykuł jest wynikiem realizacji prac w ramach projektu badawczo-rozwojowego Nr R0900701 pt.: "Klasyfikacja stateczności górotworu przy obciążeniach statycznodynamicznych wraz z metodą i instrukcją doboru stałooszczędnej obudowy wyrobisk korytarzowych w aktywnych sejsmicznie obszarach Górnośląskiego Zagłębia Węglowego". Systematyczna obserwacja wysokoenergetycznej aktywności sejsmicznej indukowanej działalnością górniczą kopalń była prowadzona od lat 50. ubiegłego stulecia, początkowo z wykorzystaniem kilku pojedynczych stanowisk sejsmicznych, a od 1974 roku na podstawie rejestracji Górnośląskiej Regionalnej Sieci Sejsmologicznej. Bank silnych wstrząsów górotworu z lat 1974-2006, zawierający podstawowe parametry sejsmologiczne wstrząsów o energii sejsmicznej E > 105 J takie, jak: data i czas wystąpienia zjawiska, energia wstrząsu, magnituda, współrzędne epicentrum, nazwa pokładu i kopalni liczy ponad 65 160 wstrząsów o energii E L 105 J. Poziom intensywności zjawisk sejsmicznych, które występują w kilku rejonach (niecka bytomska, siodło główne, niecka główna, niecka kazimierzowska, oraz niecka jej ko wieka i sfałdowania Jastrzębia) jest bardzo zróżnicowany, od wstrząsów niewyczuwalnych przez ludzi, do silnych o charakterze słabych trzęsień Ziemi. Informacje z banku danych są wykorzystywane do badań stanu zagrożenia tąpaniami w kopalniach oraz oceny dynamicznych oddziaływań drgań wywoływanych wstrząsami na środowisko naturalne na powierzchni.
    The article presents the characteristics of seismic activity in the Upper Silesian Coal Basin, on the basis of which the determination of the carboniferous rock mass zone being subject to tremors is possible. The article is a result of work carried out in the framework of the research-development project No R0900701 entitled: "Classification of rock mass stability in case of static-dynamic loads along with the method and instruction regarding the selection of steel-saving support of mine workings in seismically active areas in the Upper Silesian Coal Basin". Systematic observation of high-energy seismic activity induced by extraction operations in mines was conducted since the 1950s, initially with the use of several individual seismic stations, and since 1974 on the basis of recordings of the Upper Silesian Regional Seismological Network. The data base regarding strong rock mass tremors that took place in the period 1974-2006, containing the basic seismological parameters of tremors with seismic energy E > 105 J such as: date and time of phenomenon occurrence, tremor energy magnitude, epicentre coordinates, name of seam and mine, include 65165 tremors of energy E > 105 J. The intensity level of seismic phenomena, which appear in several regions (Bytom syncline, main saddle, main syncline, Kazimierz syncline as well as Jejkowice syncline and Jastrzębie foldings) is very differentiated - from tremors imperceptible as regards people to strong tremors having the character of weaker earthquakes. Information gathered by the data base are used in investigations relating to the rockburst hazard state in mines and assessment of dynamic influences of vibrations caused by tremors on the surface natural environment.
    Źródło:
    Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2007, 3; 55-75
    1643-7608
    Pojawia się w:
    Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wskaźnikowe metody oceny skłonności do tąpań skał i gorotworów
    Indicative methods for assessment of liability of rock and rock mass to rock-bumps
    Autorzy:
    Bukowska, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/340466.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Główny Instytut Górnictwa
    Tematy:
    górotwór
    tąpania
    Górnośląskie Zagłębie Węglowe
    Upper Silesian Coal Basin
    rock mass
    rockburst
    Opis:
    W artykule przedstawiono opracowane w ostatnich łatach w GIG wskaźniki skłonności skał i górotworu do tąpań stosowane dotychczas, a także nowo opracowane. Podstawę opracowania nowych wskaźników stanowiły badania z wykorzystaniem sztywnej maszyny wytrzymałościowej, w której uzyskuje się charakterystykę mszczenia skały w pełnym zakresie odkształcenia. Ponadto, opisano wskaźniki na tle metod analitycznych i laboratoryjnych, w których uwzględniono jedynie przedzniszczeniową charakterystykę naprężeniowo-odkształceniową ściskanych próbek skalnych.
    Lately elaborated in Central Mining Institute indices of rocks and rock mass to rock-bumps are presented in the paper. The tests with rigid strength machine were the basis for the elaboration of new indices. Such machine enables to obtain the characteristics of rock destruction in the full range of deformation. Furthermore, the indices were described against the background of analytical and laboratory methods, where only the predestructive stress - deformation characteristic of compressed rock samples was taken into consideration.
    Źródło:
    Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2005, 2; 95-107
    1643-7608
    Pojawia się w:
    Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The assessment of exposure to ionizing radiation at spoil banks
    Ocena zagrożenia radiacyjnego na składowiskach odpadów górniczych
    Autorzy:
    Michalik, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/340835.pdf
    Data publikacji:
    2004
    Wydawca:
    Główny Instytut Górnictwa
    Tematy:
    odpady radioaktywne
    NORM na terenach górniczych
    Górnośląskie Zagłębie Węglowe
    radioactive wastes
    NORM in mining areas
    Upper Silesian Coal Basin
    Źródło:
    Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2004, 1; 134-135
    1643-7608
    Pojawia się w:
    Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Aktywność sejsmiczna Górnośląskiego Zagłębia Węglowego
    Seismic activity of the upper Silesian Coal Basin
    Autorzy:
    Stec, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/340557.pdf
    Data publikacji:
    2002
    Wydawca:
    Główny Instytut Górnictwa
    Tematy:
    Górnośląskie Zagłębie Węglowe
    aktywność sejsmiczna
    indukowana sejsmiczność górnicza
    sejsmiczność górnicza
    sejsmiczność górniczo-tektoniczna
    Upper Silesian Coal Basin
    seismic activity
    induced mining seismicity
    mining seismicity
    mining-tectonic seismicity
    Opis:
    Obszar Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, a w szczególności pewne jego strefy, charakteryzują się występowaniem aktywności sejsmicznej. Sejsmiczność tę z racji bezpośrednich związków z działalnością górniczą nazywa się indukowaną sejsmicznością górniczą. Oddziałuje ona na podziemne wyrobiska kopalń w formie zagrożenia tąpaniami i na obiekty powierzchniowe w postaci drgań gruntu. Od lat pięćdziesiątych prowadzona jest obserwacja tego zjawiska przez Górnośląską Regionalną Sieć Sejsmologiczną (GRSS), która była systematycznie modernizowana. Sieć pracuje w systemie monitoringu ciągłego, a detekcja wstrząsów odbywa się automatycznie (aparatura czuwająca). Sygnały sejsmiczne są odbierane przez 20 kanałów pomiarowych rozmieszczonych w całym monitorowanym obszarze. W latach 1950-2001 udokumentowano ponad 57 600 wstrząsów górotworu o energii E ≥ 10⁵J (ML ≥ 1,6), a aktualnie rejestrowanych jest ponad 1000 zjawisk rocznie. Wieloletnie obserwacje i analizy pozwoliły na wyróżnienie dwóch typów sejsmiczności, tzw. górniczej i górniczo-tektonicznej. Pierwszy typ zjawisk bezpośrednio związany jest z prowadzoną działalnością górniczą i występuje w sąsiedztwie czynnych wyrobisk górniczych. Są to słabsze zjawiska energetyczne i charakteryzują się eksplozyjnym typem mechanizmu ognisk, co odzwierciedla procesy związane z destrukcją pokładu lub bezpośredniego jego otoczenia. Drugi typ są to wstrząsy o charakterze regionalnym, odczuwalne przez ludność na powierzchni, które związane są z reguły ze strefami tektonicznej niestabilności górotworu (np. uskokami). Wpływ na ich powstawanie ma wieloletnia działalność górnicza prowadzona i rozwijana na dużym obszarze przez kilka kopalń. Najczęstszym typem mechanizmu ognisk tych wstrząsów jest mechanizm poślizgowy normalny. Azymuty płaszczyzn rozrywu i ich upady dla tych zjawisk korelują z rozciągłością i upadem uskoków, w pobliżu których zlokalizowane są ogniska wstrząsów. Świadczy to o tym, że przyczyną tych zjawisk jest współdziałanie naprężeń tektonicznych istniejących w analizowanym obszarze z naprężeniami wywołanymi pracami górniczymi. Bieżące rejestracje GRSS są podstawą tworzenia komputerowego banku danych obejmującego bazę sejsmologicznych parametrów wstrząsów górotworu, który stanowi podstawę do opracowania biuletynu najsilniejszych wstrząsów oraz statystycznej analizy sejsmiczności. W artykule przedstawiono rozkład epicentrów wstrząsów na tle obszarów górniczych kopalń, zestawienie liczby wstrząsów i tąpań w odniesieniu do lokalnych regionów, rozkład ilościowy wstrząsów w poszczególnych klasach energetycznych, rozkład energii sumarycznej wstrząsów w poszczególnych klasach energetycznych, rozkład aktywności sejsmicznej górotworu i współczynnika b relacji Gutenberga-Richtera, rozkład przyrostu energii sumarycznej w tygodniowych przedziałach czasu (krzywa Benioffa). Przeprowadzona statystyczna analiza sejsmiczności GZW w 2001 roku wykazała wysoki poziom aktywności sejsmicznej w GZW. Najbardziej wstrząsogennymi rejonami w 2001 roku były rejony rudzko-zabrzański i katowicki.
    The area of the Upper Silesian Coal Basin, and particularly some of its zones, are characterized by the occurrence of seismic activity. This seismicity by virtue of direct connections with the mining activity is called induced mining seismicity. It affects underground mine workings in the form of the rockburst hazard, and objects on the surface in the form of ground vibrations. Since the 1950s observation of this phenomenon is conducted by means of the Upper Silesian Regional Seismological Network (GRSS), which was systematically modernized. The network works in the system of continuous monitoring, and tremor detection takes place automatically (watching apparatus). Seismic signals are received through 20 measuring channels placed in the entire area subject to monitoring. Within the period 1950-2001 more than 57 600 rock mass tremors were documented, with energy E ≥ 10⁵J (ML ≥ 1.6), and currently more than 1000 phenomena are registered annually. Long-years' observations and analyses enabled to distinguish two seismicity types, the so-called mining and mining-tectonic seismicity. The first type of phenomena is directly connected with the conducted mining activity and occurs in the vicinity of mine workings. These are weaker energy phenomena, and they are characterized by an explosive mechanism of foci, what reflects processes connected with the destruction of the seam or its direct vicinity. The second type constitute tremors of regional character, noticeable by the population on the surface, which as a rule are connected with zones of tectonic rock mass instability (for example faults). Impact on their rise has long-years' mining activity conducted and developed in a large area by several mines. The most frequent type of the foci mechanism of these tremors is the normal slip mechanism. The azimuths of break planes and their dips for these phenomena correlate with the strike and dip of faults, in the vicinity of which tremor foci are localized. This shows that the reason of these phenomena is the cooperation of tectonic stresses existing in the analyzed area with stresses caused by mining operations. Current GRSS registrations constitute the basis for the creation of a computer data base, comprising the basis of seismological parameters of rock mass tremors, which is the basis to elaborate the bulletin of the strongest tremors and statistical seismicity analysis. In the article one has presented the distribution of tremor epicentres on the background of mining areas of mines, specification of the number of tremors and rockbursts with reference to local regions, quantitative distribution of tremors in individual energy classes, distribution of the summary energy of tremors in individual energy classes, distribution of the rock mass seismic activity and coefficient b of Gutenberg-Richter relation, distribution of the increase of summary energy at week's time intervals (Benioff's curve). The carried out statistical analysis of seismicity of the Upper Silesian Coal Basin in 2001 indicated a high level of seismic activity in the USCB. The regions mostly susceptible to tremors in 2001 were the regions of Ruda-Zabrze and Katowice.
    Źródło:
    Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2002, 3; 43-57
    1643-7608
    Pojawia się w:
    Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Metoda prognozowania kosztów usuwania szkód w budynkach na terenach górniczych
    Method of cost prediction of damage removal in buildings and mining areas
    Autorzy:
    Kaszowska, O.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/340561.pdf
    Data publikacji:
    2002
    Wydawca:
    Główny Instytut Górnictwa
    Tematy:
    Górnośląskie Zagłębie Węglowe
    eksploatacja górnicza
    szkody górnicze
    budynek mieszkalny
    koszty
    Upper Silesian Coal Basin
    mining exploitation
    mining damage
    dwelling-house
    costs
    Opis:
    W artykule przedstawiono metodę prognozowania kosztów usuwania szkód górniczych w budynkach, opracowaną w Głównym Instytucie Górnictwa. Zaprezentowana metoda powstała w wyniku badań statystycznych, którymi objęto pięć rejonów z terenu Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Są to osiedla mieszkaniowe, o zróżnicowanych typach zabudowy; wielkomiejskiej - centrum dużego miasta, podmiejskiej jednorodzinnej i wiejskiej zagrodowej. W każdym z tych rejonów kilkakrotnie ujawniały się na powierzchni wpływy bezpośrednie eksploatacji górniczej. Analizą objęto wszystkie zdarzenia oddziaływania deformacji pogórniczych na budynek, co pozwoliło na uzyskanie próby o liczebności 1732. Zakres badań ograniczono do budynków o konstrukcji tradycyjnej i tradycyjnej ulepszonej. Wykorzystując materiały faktograficzne każdemu ze zdarzeń przypisano cechy charakteryzujące: warunki geologiczno-górnicze, przebieg eksploatacji górniczej, deformacje powierzchni, odporność budynków, szkody górnicze i koszty ich usuwania. Znaczną część danych umieszczono w komputerowej "Bazie Danych o Obiektach", zaprojektowanej przy zastosowaniu programu Access'97. Na podstawie dotychczasowych doświadczeń, wynikających z analizy wielu przypadków eksploatacji górniczej i jej skutków, sformułowano następującą tezę: koszty usuwania szkód górniczych w budynkach zależą od różnicy między kategorią odporności i kategorią terenu górniczego oraz od krotności oddziaływania eksploatacji. Różnicę między kategoriami budynku a terenu nazwano odpornością względną. Badania statystyczne zależności między powyższymi zmiennymi pozwoliły na wyznaczenie funkcji prawdopodobieństwa uszkodzenia budynku i wartości oczekiwanej kosztu jego naprawy. Na ich podstawie zbudowano model probabilistyczny kosztów usuwania szkód. Z przeprowadzonych badań wynika, że prawdopodobieństwo uszkodzenia budynku zależy od odporności względnej i krotności eksploatacji, natomiast koszty jego naprawy są zależne w istotny sposób tylko od kubatury. Zastosowanie modelu probabilistycznego umożliwia prognozowanie najbardziej prawdopodobnych kosztów oraz określenie przedziału ufności, w którym, na założonym poziomie prawdopodobieństwa, będą się mieścić rzeczywiste koszty. Zaprezentowana metoda prognozowania kosztów usuwania szkód w budynkach może być zastosowana do analizy ekonomicznej projektowanej eksploatacji górniczej. Jej wyniki będą stanowić składnik, tzw. kosztów środowiskowych przedsięwzięcia.
    The article presents the method of cost prediction of mining damage removal in buildings, developed at the Central Mining Institute. The presented method arose as a result of statistical investigations, which covered five regions in the Upper Silesian Coal Basin. These are housing estates, with diversified types of building development: buildings in centres of great citites, suburban one-family houses and country farm houses. In each of these regions several times appeared on the surface the direct impact of mining operations. The analysis covered all events relating to the post-mining deformation impact on the building, what enabled to obtain 1732 samples. The scope of investigations was limited to buildings of traditional and traditional improved construction. Taking advantage of fact-related materials, characterizing features were ascribed to each event: geological and mining conditions, course of mining operations, surface deformations, resistance of buildings, mining damages and costs of their removal. A considerable part of data one has placed in the computer "Data Base of Objects", designed when using the program Access'97. On the basis of hitherto gained experience, resulting from the analysis of many cases of mining operations and their effects, the following thesis was formulated: The costs of removal of mining damages in buildings depend on the difference between the resistance category as well as mining area category and the multiplication factor of mining impact. The difference between the categories of the building and the area was called relative resistance. Statistical investigations relating to the dependence between the above-mentioned variables enabled to determine the probability function of building damage and the expected cost of its repair. On their basis the probabilistic model of damage removal costs was constructed. From the carried out investigations it results, that the probability of building damage depends on the relative resistance and multiplication factor of extraction, whereas the costs of its repair depend in an essential way only on the cubature. The application of the probabilistic model enables to predict the most probable costs and to determine the confidence interval, where on an assumed probability level the real costs will be situated. The presented method of cost prediction of damage removal in buildings can be applied with respect to the economic analysis of planned mining operations. Its results will constitute the component of the socalled environmental costs of the undertaking.
    Źródło:
    Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2002, 3; 69-81
    1643-7608
    Pojawia się w:
    Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    3D representation of geological observations in underground mine workings of the Upper Silesian Coal Basin
    Autorzy:
    Marcisz, M.
    Probierz, K.
    Ostrowska-Łach, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/92031.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Główny Instytut Górnictwa
    Tematy:
    Upper Silesian Coal Basin
    hard coal
    underground mine working
    3D visualization
    CAD
    Górnośląskie Zagłębie Węglowe
    węgiel kamienny
    podziemne wyrobisko górnicze
    wizualizacja 3D
    Opis:
    The purpose of the paper is to present the possibilities of the three-dimensional representation of geological strata in underground (access) workings in a hard coal deposit in the SW part of the Upper Silesian Coal Basin, using CAD software and its flagship program AutoCAD. The 3D visualization of the results of underground workings’ mapping is presented and illustrated on two opening out workings (descending galleries). The criteria for choosing these workings were based on their length and the complexity of geological settings observed while they were driven. The described method may be applied in spatial visualization of geological structures observed in other deposits, mines and existing workings (it is not applicable for designing mine workings), also beyond the area of the Upper Silesian Coal Basin (USCB). The method presented describes the problem of the visualization of underground mine workings in a typical geological aspect, considering (aimed at) detailed visualization of geological settings revealed on the side walls of workings cutting the deposit.
    Źródło:
    Journal of Sustainable Mining; 2018, 17, 1; 34-39
    2300-1364
    2300-3960
    Pojawia się w:
    Journal of Sustainable Mining
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Evaluation of undeveloped hard coal deposits and estimation of hard coal reserves in the Upper Silesian Coal Basin, Poland
    Autorzy:
    Urych, Tomasz
    Chećko, Jarosław
    Rosa, Marek
    Wątor, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1839036.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Główny Instytut Górnictwa
    Tematy:
    coal resources
    coal reserves
    3D geological model
    Petrel software
    Upper Silesian Coal Basin
    zasoby węgla
    geologiczny model 3D
    oprogramowanie Petrel
    Górnośląskie Zagłębie Węglowe
    Opis:
    The article presents the results of works concerning evaluation of undeveloped deposits in the Upper Silesian Coal Basin and an estimation of hard coal reserves which can be developed by 2050. Evaluation of hard coal deposits was established on criterions choice and their score determination. On the basis of obtained the final score and after consultations with experts in the field of hard coal mining, there were selected three areas of undeveloped deposits with the amount of about 1.99 Gt (billion metric tons) of anticipated economic resources which can extend the coal reserve base located in the direct vicinity of operating hard coal mines. Additionally, one undeveloped coal deposit with estimated resources amounts to about 1.15 Gt was selected as a potential deposit whose resources could be included in the reserves of operating mines, up to the depth of 1,500 metres. Deposit areas were selected and hard coal reserves were estimated with a view to building new coal mines. For Oświęcim-Polanka deposit, there was built a 3D geological model with estimated the amount of 924 Mt (million metric tons) of anticipated economic resources of coal. An example of a deposit development with ventilation, extraction and transport/haulage underground roadways connecting coal seams with the surface are presented. The designed mine working was placed in the 3D geological deposit model which is a useful tool for designing spatial deposit management.
    Źródło:
    Journal of Sustainable Mining; 2020, 19, 4; 230-242
    2300-1364
    2300-3960
    Pojawia się w:
    Journal of Sustainable Mining
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zależność stężeń radonu od warunków geologiczno-górniczych na terenie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego
    Dependence of radon concentrations on the area of the Upper Silesian Coal Basin on geological and mining conditions
    Autorzy:
    Wysocka, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/340555.pdf
    Data publikacji:
    2002
    Wydawca:
    Główny Instytut Górnictwa
    Tematy:
    Górnośląskie Zagłębie Węglowe
    radon
    eksploatacja górnicza
    bezpieczeństwo publiczne
    budynek mieszkalny
    Upper Silesian Coal Basin
    mining exploitation
    public safety
    dwelling-house
    Opis:
    Radon, promieniotwórczy gaz szlachetny, może być przyczyną zwiększonego ryzyka zachorowań na raka płuc i górnych dróg oddechowych. Stężenia tego gazu w budynkach mieszkalnych nierzadko osiągają wartości znacznie przekraczające dopuszczalny limit, czyli 200 Bq/m3. W artykule przedstawiono wyniki badań mających na celu stwierdzenie, czy w obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW) występują rejony o podwyższonym potencjale radonowym oraz wskazanie zależności między poziomem stężeń radonu a lokalnymi warunkami geologicznymi i działalnością górniczą. W czasie realizacji badań wykonano ponad 900 długoterminowych (trwających do 6 miesięcy) pomiarów stężeń radonu w budynkach mieszkalnych usytuowanych na całym obszarze GZW. Podstawową metodą pomiarową była metoda pasywna pomiarów radonu z wykorzystaniem detektorów śladowych cząstek alfa. Ponadto prowadzono wstępne krótkoterminowe pomiary stężenia tego gazu za pomocą detektorów z węgla aktywnego. W celu dokładniejszego wyjaśnienia mechanizmów wpływających na migrację i przenikanie radonu do budynków wykonano pomiary stężenia radonu w powietrzu glebowym i jego ekshalacji z gleby. Budowę warstwy przypowierzchniowej w wybranych miejscach, charakteryzujących się podwyższonym potencjałem radonowym określono na podstawie badań geofizycznych (elektrooporowych). Wyniki badań oraz analiza danych geologicznych i górniczych pozwoliła na stwierdzenie, że średnie stężenie radonu w budynkach na obszarze GZW wynosi 46 Bq/m3, istnieje jednak zależność stężeń tego gazu od regionalnych i lokalnych warunków geologicznych. Niskie koncentracje radonu stwierdzono w obszarze występowania ilastych osadów miocenu, czyli w południowej i zachodniej części GZW. Wyższy poziom radonu obserwowano w obszarze pozbawionym izolującej warstwy iłów trzeciorzędowych. Najwyższe stężenia radonu występują w obrębie triasowych niecek (rys. 1 i 2). Stwierdzono, że utworami szczególnie sprzyjającymi migracji i ekshalacji radonu są dolomity kruszconośne, tworzące rozległe wychodnie na powierzchni. Na podstawie pomiarów terenowych, laboratoryjnych, opracowano schemat migracji i ekshalacji radonu z wychodni różnych utworów geologicznych (rys. 5). Analiza wyników pomiarów na tle działalności górniczej wskazała na istnienie związków między eksploatacją rud i węgla kamiennego a poziomem koncentracji radonu w budynkach. Bezpośrednią przyczyną występowania podwyższonych stężeń radonu w budynkach są rozluźnienia skał i gruntów oraz naruszenia budynków, ułatwiające wnikanie gazów do ich wnętrz. W obszarach intensywnej działalności górniczej, a przede wszystkim w rejonach nakładania się wpływów płytkiej i głębokiej eksploatacji węgla i rud, poziom stężeń radonu w budynkach znacznie przekracza wartości średnie dla GZW (rys. 4). Współczesny rozwój procesów krasowych, wywołanych przez wpływy eksploatacji górniczej zarówno dawnej, jak i współczesnej, jest zjawiskiem dodatkowo ułatwiającym migrację gazów. Procesy fizyczne i chemiczne powodujące odnowienie krasu, szczególnie intensywnie zachodzą w środowisku skał węglanowych. Stwierdzono, że w obrębie miast Piekary Śląskie i Jaworzno lokalne warunki geologiczne i górnicze szczególnie sprzyjają migracji i ekshalacji radonu.
    Radon, a radioactive noble gas can be the reason of increased risk to fall of lungs and upper respiratory tract. Concentrations of this gas in dwellings reach values considerably exceeding the permissible limit, i.e. 200 Bq/m3. The article presents results of investigations which goals were as follow: - to find out if in the area of Upper Silesian Coal Basin (USCB) occur regions with enhanced radon potential, - to find out dependence between the radon levels and geological conditions as well as mining activity. In frame of the work more than 900 long-term (lasting up to 6 month) measurements of radon concentrations in dwellings situated in the entire USCB were carried out. Preliminary short-term measurements of radon concentration by means of charcoal detectors were done. The passive method, based on solid state nuclear track detectors (SSNTD) has been used for long-term radon measurements. In order to explain more exactly the mechanism influencing the migration and penetration of radon to buildings, measurements of radon in soil concentrations and its exhalation from soil were carried out. The structure of strata situated close to the surface in selected sites characterized by increased radon potential was investigated with the application of geophysical methods (electroresistivity). The results of investigations and analysis of geological and mining data allowed to calculate that the average radon concentration in buildings in USCB area is equal to 46 Bq/m3, however the correlation between radon concentrations and regional and local geological conditions is observed. Low radon concentrations were measured in the area of occurrence of silty Miocene sediments, i.e. in the southern and western part of USCB. Higher radon levels were observed in areas without the insulating layer of Tertiary clays. The highest radon concentrations occur within the Triassic sinclines (Fig. 1 and 2). It has been found that migration and exhalation of radon is the easiest for ore-bearing dolomites, especially in case of widespread outcrops on the surface. On the basis of field measurements and laboratory tests a scheme of radon migration and exhalation from outcrops of different formations has been developed (Fig. 5). The analysis of the results shown the correlation between mining activity (ore and hard coal mining) and radon levels in dwellings. The main reason of occurrence of increased radon concentrations in buildings are- fissures in rocks, ground loosening and damages of buildings structure enables gas penetration to their interiors. In areas of intensive mining activity, first of all in regions where impacts of shallow ore mining are intensified by deep hard-coal extraction, the level of radon concentration considerably exceeds the average values for the Upper Silesian Coal Basin (Fig. 4). The current development of karst processes caused by impact of mining operation both in the past and at the present time is a phenomenon additionally making easier gas migration. Physical and chemical processes causing karst rejuvenation occur particularly intensively in carbonate rocks. It has been found that within the city Piekary Śląskie and Jaworzno local geological and mining conditions are particularly good for radon migration and exhalation.
    Źródło:
    Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2002, 3; 25-41
    1643-7608
    Pojawia się w:
    Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wpływ uwarunkowań geologicznych i gazowych na kształtowanie się zagrożenia wyrzutami gazów i skał w górnośląskim zagłębiu węglowym
    Impact of geological and gas determinants on the formation of rock and gas outburst hazard in the Upper Silesian Coal Basin
    Autorzy:
    Krauze, E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/340605.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Główny Instytut Górnictwa
    Tematy:
    GZW
    wyrzut gazu
    Górnośląskie Zagłębie Węglowe
    zagrożenie
    Upper Silesian Coal Basin
    squealer
    hazard
    Opis:
    W artykule omówiono uwarunkowania tektoniczne i gazowe oraz wyniki badań predyspozycji wyrzutowych węgla, pozwalające na określenie potencjalnych miejsc zagrożenia wyrzutowego w południowo-zachodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Przedstawiono analizę wyników badań własności sorpcyjnych na próbkach węgla z dwóch kopalń zagrożonych wyrzutami metanu i skał, tj. KWK Pniówek i KWK Brzeszcze oraz porównawczo na próbkach z KWK Bogdanka S.A., w której jest eksploatowane słabo metanowe złoże. Analizie poddano również inne uwarunkowania, mogące być pomocne w ocenie kształtowania się zagrożenia wyrzutami metanu i skał. Artykuł jest wynikiem realizacji projektu badawczego nr 4T12A01027 pt. "Uwarunkowania strukturalne i hydrogeochemiczne zjawisk gazogeodynamicznych w kopalniach południowo-zachodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego", finansowanego przez Komitet Badań Naukowych. Inspiracją do zajęcia się tematyką był wyrzut metanu i skał, jaki wystąpił w dniu 23.08.2002 r. w KWK Pniówek - największy w historii kopalń Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (Krause, Chrószcz 2002). W czasie realizacji projektu w dniu 22.11.2005 roku zaistniał kolejny wyrzut metanu i skał w KWK Zofiówka, w wyniku którego śmierć poniosło trzech górników (Krause 2006). Badania, wykonywane w ramach realizacji projektu dotyczyły poszukiwania dodatkowych kryteriów warunkujących poprawę bezpieczeństwa podczas prowadzenia robót górniczych w warunkach występowania zagrożenia wyrzutami metanu i skał.
    The article relates to tectonic and gas determinants and investigation results of coal outburst predispositions allowing to determine potential sites of outburst hazard in the south-western part of the Upper Silesian Coal Basin. The analysis of results of sorptive property tests on coal samples from two mines prone to rock and methane outbursts, i.e. Pniówek Colliery and Brzeszcze Colliery were presented, and comparatively on samples from the Bogdanka JSC Colliery, where a low-gassy deposit is mined. Subject to analysis were also other determinants that could be helpful in the assessment of rock and methane outburst hazard formation. The article is the effect of realisation of the research project No 4T12A01027 entitled: "Structural and hydrogeochemical determinants of gasogeodynamic phenomena in mines of the south-western part of the Upper Silesian Coal Basin, financed by the Committee of Scientific Research. The involvement inspiration relating to this problem was a methane and rock outburst, which took place on 23rd August 2002 in the Pniówek Colliery, the biggest in the history of mines of the Upper Silesian Coal Basin (Krause, Chrószcz 2002). During the realisation of the project on 22nd November 2005 occurred a subsequent methane and rock outburst in the Zofiówka Colliery, where three miners were killed (Krause 2006). The investigations, carried out in the framework of project realisation, concerned the search for additional criteria conditioning safety improvement during mining activity conducting in conditions of methane and rock outburst hazard occurrence.
    Źródło:
    Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2007, 2; 65-74
    1643-7608
    Pojawia się w:
    Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Środowiskowe i gospodarcze problemy spowodowane degradacją terenów w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym
    Environmental and economic problems caused by degradation of terrains in Upper Silesia Coal Basin
    Autorzy:
    Santorius, P.
    Białecka, B.
    Grabowski, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/340673.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Główny Instytut Górnictwa
    Tematy:
    Górnośląskie Zagłębie Węglowe
    tereny pogórnicze
    degradacja terenu
    rekultywacja
    rewitalizacja
    ekologia
    Upper Silesia Coal Basin
    post-mine sites
    land degradation
    reclamation
    revitalisation
    ecology
    Opis:
    Efektem prowadzenia eksploatacji górniczej jest degradacja powierzchni ziemi w jej zasięgu. Degradacja powierzchni ziemi na terenach górniczych kopalń węgla kamiennego przejawia się głównie jako degradacja fizyczna, a jej uciążliwość sprowadza się zasadniczo do ograniczeń w zagospodarowywaniu powierzchni ziemi, a szczególnie do ograniczeń w zabudowie. Jest to szczególnie niekorzystne z uwagi na gospodarkę, ponieważ w istotny sposób ogranicza ponowne wprowadzenie terenu do obrotu gospodarczego. Górnośląskie Zagłębie Węglowe (GZW) jest położone na terenie dwóch państw - Polski i Czech, interesujące zatem jest porównanie problemów środowiskowych generowanych przez górnictwo w obu krajach, w tym szczególnie dotyczących terenów zdegradowanych. Tereny zdegradowane przez przemysł wydobywczy zajmują w GZW dużą powierzchnię, w małym tylko stopniu wykorzystywaną, stąd ważna dla ratowania ekosystemu, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, jest rekultywacja i rewitalizacja tych obszarów. Rekultywacja i rewitalizacja terenów górniczych po zaprzestaniu działalności górniczej zarówno w Polsce, jak i w Czechach, stanowi poważny problem ekonomiczny, techniczny i społeczny, rozwiązanie którego powinno stanowić jedno z głównych zadań polityki ekologicznej. W artykule przedstawiono różny sposób podejścia do zagospodarowania terenów przemysłowych, zależny od uwarunkowań lokalnych, krajowego prawodawstwa oraz warunków społeczno-ekonomicznych. Podano także przykłady rozwiązań technicznych z zakresu rekultywacji i rewitalizacji terenów zdegradowanych, mogące stanowić rozwiązania modelowe do rozpowszechnienia w krajach sąsiednich.
    An effect of conducting mining works is a degradation of ground surface in their range. Degradation of ground surface on mining terrains of hard coal mines manifests mainly as physical degradation, and its ardousness reduces mainly to limitations of the ground surface management, and particularly to limitations in building engineering. It is particularly unfavourable for economy reasons, because it restricts in an essential way a re-introduction of such terrain to economic turnover. Upper Silesia Coal Basin (GZW) lies on terrain of two states: Poland and Czech Republic. Therefore, it is of interest to compare environmental problems generated by mining in both the countries and in particular the ones related to the degraded terrains. Terrains degraded by mining industry occupy large areas of GZW, being used in small only degree. Therefore, the most important thing for saving the ecosystem, in accordance with rule of sustainable development, is the reclamation and revitalisation of these areas. The reclamation and revitalization of mining terrains after ceasing of mining activity both in Poland and Czech Republic constitutes a serious economic, technical and social problem, solution of which should become one of main targets of ecological policy.
    Źródło:
    Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2007, 1; 85-99
    1643-7608
    Pojawia się w:
    Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-10 z 10

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies