- Tytuł:
-
Spaliny silnika Diesla. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
Diesel exhaust - Autorzy:
-
Czerczak, S.
Szymczak, W.
Lebrecht, G.
Hanke, W. - Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/138310.pdf
- Data publikacji:
- 2005
- Wydawca:
- Centralny Instytut Ochrony Pracy
- Tematy:
-
spaliny silnika Diesla
normatywy higieniczne
toksyczność spalin silnika Diesla
epidemiologia
ocena ryzyka
diesel-exhaust
MAC values
toxicity
epidemiology
risk assessment - Opis:
-
Spaliny silnika Diesla są niepożądanymi produktami spalania olejów napędowych. Narażenie zawodowe na spaliny Diesla występuje m.in. wśród kierowców, pracowników kolei, strażaków, pracowników zajezdni autobusowych i garaży oraz celników, policjantów, górników i operatorów dźwigów. W warunkach narażenia zawodowego spaliny są wchłaniane w układzie oddechowym. Spaliny silnika Diesla zawierają tysiące substancji chemicznych, które występują w postaci gazowej i w postaci cząstek stałych. Cząstki stałe o wymiarach 0,1 ÷ 0,5 µm wchłaniają się bardzo łatwo i kumulują w pęcherzykach płucnych. Mogą pozostawać w nich nawet przez kilkaset dni, co prowadzi do chronicznych zaburzeń w układzie oddechowym, a także potencjalnie działa rakotwórczo. W warunkach narażenia ostrego spaliny wywołują podrażnienie błon śluzowych oczu i górnych dróg oddechowych, bóle oraz zawroty głowy, zmęczenie i nudności. U pracowników narażonych przewlekle na spaliny silnika Diesla stwierdzono częste występowanie obturacyjnych zaburzeń wentylacji płuc. Zależność między narażeniem na spaliny a występowaniem nowotworów złośliwych u ludzi, szczególnie raka płuca, była przedmiotem wielu badań epidemiologicznych. Wartość medialnej dawki śmiertelnej (DL50) dla myszy po dotchawiczym narażeniu na cząstki stałe pochodzące ze spalin wynosi 20 mg/kg, natomiast po dootrzewnowym podaniu chomikom – 1280 mg/kg. Przewlekłe narażenie myszy, szczurów, chomików i kotów nie spowodowało pojawienia się zmian ogólnoustrojowych. Takie parametry, jak: wzrost masy płuc, nagromadzenie obładowanych cząstkami spalin makrofagów, zahamowanie procesu oczyszczania pęcherzyków płucnych, zmiany zapalne w płucach oraz obniżenie dynamicznych wskaźników wentylacji płuc (FEV1 i FVC) były zależne od wielkości stężenia. Wykazano działanie mutagenne i genotoksyczne organicznych ekstraktów cząstek stałych spalin oraz zdolność tworzenia adduktów z DNA. Spaliny silnika Diesla nie są czynnikiem zaburzającym kluczowe etapy procesu rozrodu zwierząt. Cząstki stałe zawarte w spalinach indukują nowotwory płuc u zwierząt doświadczalnych, głównie gruczolaki i gruczolakoraki, przy czym jedynie u szczurów zmiany te były znamienne statystycznie i powtarzalne. Wartość najmniejszego stężenia cząstek stałych w czasie narażenia nie krótszym niż 2 lata, po którym obserwowano zmiany nowotworowe, wynosiła 4 mg/m3. Pomimo informacji o kilku przeprowadzonych badaniach epidemiologicznych osób zawodowo narażonych na spaliny silników Diesla, nie można, z powodu braku ilościowej oceny narażenia w przeszłości, wykorzystać rezultatów tych badań do budowy zależności dawka-odpowiedź. Zatem do ilościowej oceny ryzyka zostaną wykorzystane wyniki badań na zwierzętach. Wartości proponowanych najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS) przy zastosowaniu modelu liniowego będą wynosiły odpowiednio: 5,1 mg/m3, gdy ryzyko wynosi 0,01; 0,51 mg/m3, gdy ryzyko wynosi 0,001 oraz 0,05 mg/m3, gdy ryzyko wynosi 0,0001. Na podstawie przeprowadzonej analizy dostępnych danych z piśmiennictwa oraz ilościowej oceny ryzyka, proponujemy przyjęcie dla spalin silnika Diesla (frakcja respirabilna – cząstki stałe) wartości NDS wynoszącej 0,5 mg/m3. Nie ma podstaw do ustalenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh). Spaliny silnika Diesla są uważane za prawdopodobnie rakotwórcze dla ludzi.
Diesel exhaust contains components of complete combustion such as nitrogen, carbon dioxide and of incomplete combustion such as nitrogen oxides, carbon, monoxide, hydrocarbons, aldehydes, phenols, sulfur compounds, which can cause irritation of the upper respiratory track. Diesel exhaust also produces submicron-sized particles that cause soiling and poor visibility. These particles have been regarded as presenting only a minimal health risk; however, the presence of carcinogens adsorbed on the particles has raised concerns about the potential for lung cancer from exposure to diesel exhaust. Therefore, to establish MAC values for diesel exhaust data from studies on carcinogenic effects in laboratory animals were considered. A linear model was used in considering assessment of the risk for the worker population. Based on acceptable risk 10-3 MAC value for diesel exhaust was calculated to be 0.5 mg/m3. No MAC-STEL values have been established. - Źródło:
-
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2005, 3 (45); 89-133
1231-868X - Pojawia się w:
- Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł