Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Wojciechowski, Tadeusz." wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-2 z 2
    Tytuł:
    Uniwersytet Dorpacki w dziejach protestantyzmu na ziemiach polskich w XIX i początku XX wieku w świetle dokumentacji z Estońskiego Archiwum Historycznego w Tartu
    Dorpat University’s role in history of Protestantism in Poland in 19th and 20th century in light of documents preserved in Estonian Historical Archive in Tartu
    Autorzy:
    Stegner, Tadeusz
    Wojciechowski, Leszek
    Ryba, Mieczysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/chapters/23942707.pdf
    Data publikacji:
    2017-10-31
    Wydawca:
    Archiwum Główne Akt Dawnych
    Tematy:
    Dorpat
    Tartu
    Uniwersytet Dorpacki
    studenci polscy
    Estonia
    Juliusz Bursche
    protestanci
    archiwa estońskie
    Opis:
    Uniwersytet w Dorpacie (obecnie Tartu w Estonii) był miejscem kształcenia wielu studentów z ziem polskich, także tych, którzy zamierzali się poświęcić karierze duchownej jako pastorzy ewangeliccy. Niektórzy z nich, np. biskup Juliusz Bursche, obejmowali najważniejsze stanowiska w kościołach ewangelickich w Polsce. Na wydziale teologicznym do 1914 r. studiowało 228 studentów z terenów dawnej Rzeczypospolitej. Ich akta personalne zachowały się w Estońskim Archiwum Historycznym w Tartu (dawniej Dorpat) w Estonii, głównie w tzw. fondzie [=zespole archiwalnym] uniwersyteckim. Najważniejsze są teczki osobowe studentów, zawierające ich podania o przyjęcie na studia, akt urodzenia, szkolne świadectwa, zaświadczenia o stosunku do służby wojskowej, opinie pastora z parafii, z której pochodził kandydat, świadectwa egzaminacyjne, egzemplarze prac semestralnych, dyplomowych, magisterskich, doktorskich, próbne kazania studentów teologii. Wiemy na jakie zajęcia uczęszczali i jakie otrzymywali oceny. Mamy też materiały na temat organizacji studenckich działających na uniwersytecie w tym tych istniejących na fakultecie teologicznym np. Koła Teologów Polskich, jest statut, sprawozdania z pracy Koła. Są to cenne zbiory, ważne dla dziejów protestantyzmu na ziemiach polskich.
    University of Dorpat (currently Tartu in Estonia) was an educational centre frequented by many students from the territory of Poland, including those who intended to devote themselves to a career in clergy as Evangelical pastors. Some of them, like e.g. Bishop Juliusz Bursche, have later held the most important positions in Evangelical churches in Poland. Faculty of theology, as of 1914, had 228 students from the territory of former Polish-Lithuanian Commonwealth. Their personal records were preserved in Estonian Historical Archive in Tartu (formerly Dorpat), mostly in the university fond. The most important materials are personal files of the students, containing their applications for enrolment, birth certificates, school reports, military service clearance certificates, opinions of pastors of the candidate’s parish, exam certificates, copies of term papers, diploma dissertations, master’s and PhD dissertations, sample sermons of theology students. We know what classes they attended and what their grades were. We also have materials pertaining to students’ organizations active at the university, including those at theology faculty, e.g. the Circle of Polish Theologians; there is a statute available, as well as reports from the work of the Circle. These are valuable fonds, important for history of Protestantism in Poland.
    Źródło:
    Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 490-506
    9788394837433
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rola polskiego duchowieństwa katolickiego na Spiszu i Orawie w epoce nowożytnej
    Role of Polish Catholic clergy in Spiš and Orawa in the modern era
    Autorzy:
    Trajdos, Tadeusz M.
    Wojciechowski, Leszek
    Ryba, Mieczysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/chapters/24201019.pdf
    Data publikacji:
    2017-10-31
    Wydawca:
    Archiwum Główne Akt Dawnych
    Tematy:
    Spisz
    Orawa
    duchowieństwo polskie
    Opis:
    W omawianej epoce tytułowy obszar podlegał władzy politycznej Królestwa Węgierskiego (cała Orawa jako osobny komitat, większość dolnego oraz część środkowego i górnego Spisza w ramach komitatu spiskiego), a także Koronie Polskiej (Spisz północno-wschodni i tzw. 13 miast spiskich jako terytorium starostwa spiskiego 1412-1769). Zasadniczą cechą etniczno-kulturową tych regionów było masowe zasiedlenie Górnej Orawy (od poł. XVI w. do końca XVII w.) i całego Górnego Spisza (migracje od XIV w., najsilniejsze w XVII w.) przez osadników polskich z przyległych terenów Małopolski. Osadnicy ci przynieśli ze sobą silne i trwałe przywiązanie do katolicyzmu, obyczajowość, nawyki i pragnienia duchowe charakterystyczne dla kultury ukształtowanej w kręgu łacińsko-katolickim. Mimo szykan, prześladowań (szczególnie brutalnych na Orawie) i stosowanego przez szlachtę węgierską przymusu wyznaniowego dla poddanych w 2. połowie XVI i 1. połowie XVII w. stanowczo opierali się urzędowemu zaprowadzeniu luteranizmu, a jeśli dokonywali konwersji, to pozornie, trafnie przewidując odmianę losu. Od początku XVII w. w dominium lubowelsko-podolinieckim (starostwo spiskie) został powołany dekanat podległy diecezji krakowskiej (do 1786 r.). Polski kler dokonał całkowitej rekatolicyzacji na tym terenie. Od połowy XVII w. prymasi Węgier, jako ordynariusze Orawy i prepozyci spiscy, wobec braku własnych kadr przetrzebionych przez reformację, skwapliwie przyjęli pomoc kleru polskiego z diecezji krakowskiej w restytucji katolickich parafii i szkół. Ich akcję duszpasterską objął patronatem dwór habsburski. W 2. połowie XVII w. powiodła się całkowita rekuperacja instytucji katolickich na Spiszu, a na Orawie luteranizm przetrwał jedynie w enklawach w dolnej części tej ziemi. Ludności polskiej duszpasterze-rodacy przynosili nie tylko wyczekiwaną „starą wiarę” z bogactwem orędowników, zwyczajów świątecznych i obrzędów dorocznych, ale też rodzinny język brzmiący z ambony, w konfesjonale, w katechizacji i w szkole. Księża i nauczyciele pochodzili przeważnie z rodzin miejscowych lub podhalańskich, sądeckich i żywieckich. Tak było do końca XVIII w. Kler polski, parafialny, ale też wspierany przez polskich zakonników (misje jezuitów na Orawie, kolegium pijarów w Podolińcu, duszpasterstwo miechowitów (bożogrobców z Miechowa) zapewnił więc tej wspólnocie osadniczej poczucie odrębności narodowej i językowej, tłumione w XIX w. dzięki celowemu objęciu tych terenów duszpasterstwem słowackim na polecenie kurii spiskiej. W 13 miastach starostwa spiskiego kler polski miał też sukcesy misyjne wśród ludności słowackiej i częściowo niemieckiej. Większość mieszczan niemieckich pozostała jednak wierna luteranizmowi i przekonań ich nie zmieniły nawet restrykcje antyprotestanckie, wprowadzone w ostatniej ćwierci XVII i pierwszej ćwierci XVIII w., uchylone dopiero przez cesarza Józefa II.
    In the indicated period, the territories mentioned in the title were under political control of the Kingdom of Hungary (entire Orawa as a separate county, most of the Lower Spiš, as well as parts of Middle and Upper Spiš within Spiš county), as well as Polish Crown (Northeast Spiš and so-called 13 towns of Spiš as territory of Spiš starostwo 1412–1769). A fundamental ethnic and cultural characteristic of those regions were mass settlements in Upper Orawa (from mid-16th century till the end of 17th century) and entire Upper Spiš (migrations since 14th century, strongest in 17th century) of Polish settlers from neighbouring territories of Lesser Poland. Those settlers brought with them strong attachment to Catholicism, as well as customs, habits, and spiritual desires typical for a culture developed in Latin-Catholic environment. Despite harassment and persecution (particularly brutal in Orawa) as well as religious coercion applied by Hungarian nobility with respect to their subjects in 2nd half of the 16th and 1st half of the 17th century, they staunchly resisted the official enforcement of Lutheranism, and even if they converted, it was only for appearances sake, in expectation of a turn of fortune. Since the beginning of 17th century, in Lubowla-Podoliniec dominium (Spiš starostwo) a deanery was established, subordinated to Cracow diocese (until 1786). Polish clergy has effected a complete re-Catholicization of that area. Since mid-17th century, Primates of Hungary as ordinaries of Orawa and provosts of Spiš, in light of shortage of their own cadres, decimated by Reformation, have welcomed the assistance of Polish clergy from Cracow diocese in restitution of Catholic parishes and schools. Their pastoral activity enjoyed the patronage of Hapsburg court. In 2nd half of 17th century, a complete recuperation of Catholic institutions in Spiš was achieved, and in Orawa, Lutheranism has survived only in a number of enclaves in the lower part of the territory. To Polish population, the compatriot priests brought not only the much longed for “old faith”, with its abundance of intercessors, holiday celebrations and annual rituals, but also their mother tongue, heard from the pulpits, in confessionals and in schools. Priests and teachers came mostly from local families, or from neighbouring regions of Podhale, Sącz or Żywiec. Such state of affairs continued until the end of 18th century. Polish clergy in parishes, supported also by Polish monks (Jesuit missions in Orawa, Piarist college in Podoliniec, pastoral activity of the Order of the Holy Sepulchre from Miechów chapter in Spiš) have secured the settler community’s sense of national and linguistic identity, suppressed in 19th century through deliberate inclusion of those territories in Slovak pastoral activity by the order of Spiš Curia. In 13 towns of Spiš starostwo, Polish clergy also enjoyed some missionary success among Slovak population and partially German, as well. Most of the German burghers, however, remained faithful to Lutheranism and were not swayed even by the anti-Protestant restrictions, introduced in late 17th and early 18th century, abrogated only by Emperor Joseph II.
    Źródło:
    Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 161-182
    9788394837433
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-2 z 2

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies